Wikipedija shwiki https://sh.wikipedia.org/wiki/Glavna_stranica MediaWiki 1.45.0-wmf.3 first-letter Mediji Posebno Razgovor Korisnik Razgovor s korisnikom Wikipedija Razgovor o Wikipediji Datoteka Razgovor o datoteci MediaWiki Razgovor o MediaWikiju Šablon Razgovor o šablonu Pomoć Razgovor o pomoći Kategorija Razgovor o kategoriji Portal Razgovor o portalu Nacrt Razgovor o nacrtu TimedText TimedText talk Modul Razgovor o modulu Drugi svjetski rat 0 2066 42470772 42445382 2025-06-10T23:55:02Z JayCubby 259676 ([[c:GR|GR]]) [[File:Japanese-surrender-mac-arthur-color-ac04627.jpg]] → [[File:USA C-4627 (Color) (23407419523) (restored).jpg]] Same photo, just scanned competently and restored. 42470772 wikitext text/x-wiki {{Infokutija drugi svjetski rat}} '''Drugi svjetski rat''' bio je oružani sukob, odnosno serija međusobno povezanih oružanih sukoba, koji se između godine [[1939]].<ref name="KinaWW2">U [[Narodna Republika Kina|Kini]] se službeno smatra da je rat započeo 1937. sa izbijanjem [[Drugi japansko-kineski rat|Drugog japansko-kineskog rata]], ali taj stav nije proširen izvan područja Istočne Azije</ref>. do [[1945]]. vodio između dva bloka država – [[Sile Osovine|Sila Osovine]] na čelu s [[Njemačka|Njemačkom]], [[Japan]] i [[Savezničke sile u Drugom svjetskom ratu|Savezničkih sila]] na čelu s [[Sjedinjene Američke Države|SAD]], [[Sovjetski Savez|Sovjetskim Savezom]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo|Velikom Britanijom]] i [[Kina|Kinom]], a u kome su pobijedili [[Savezničke sile u Drugom svjetskom ratu|Saveznici]]. Po broju država, odnosno ljudi koji su u njemu sudjelovali, te broju ljudskih žrtava i stepenu materijalnog razaranja, drugi svjetski rat predstavlja najveći oružani sukob u historiji čovječanstva. Po svojim posljedicama drugi svjetski rat predstavlja jedan od najvažnijih događaja u povijesti.<ref name="Čitanka">{{Cite web |title=Historijska čitanka, Drugi svjetski rat |url=http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |access-date=2012-11-28 |archive-date=2014-01-09 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140109140648/http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |dead-url=yes }}</ref> {{TOC limit}} == Uzrok i povod rata == {{glavni|Uzroci Drugog svjetskog rata}} Glavnim uzrocima Drugog svetskog rata smatraju strasni se [[Treći Reich|Njemačka]] [[Poljska rujanska kampanja|invazija Poljske]], te [[Japan]]ski napadi na [[Narodna Republika Kina|Kinu]], [[Sjedinjene Američke Države|SAD]] i [[britanski Imperij|britanske]] i [[nizozemske kolonije]]. [[Adolf Hitler|Hitlerov]] [[Nacionalsocijalistička njemačka radnička partija|NSDAP]] na vlast u njemačkoj stigao je demokratskim putem, iako je prije toga [[Noć dugih noževa|eliminirao]] mnoge pobornike [[Weimarska Republika|Weimarske Republike]]. Popularnost stranke porasla je zbog njezinih odluka o prekidu poštovanja [[Versajski sporazum|Versajskog ugovora]] koji je ograničio njemačke moći, o poticanju [[antikomunizam|anti-komunizma]], te zbog [[Legenda o "nožu u leđa"|Dolchstoßlegende]] i na kraju obećanja o stabilizaciji i ekonomskoj obnovi. Sve to poticalo je na narod da razmisli o njemačkom identitetu i superiornosti, što je bio jedan od glavnih motiva za početak rata, jer su nacisti tražili priključenje zemalja za koje su tvrdili da pripadaju Njemačkoj. [[Japansko Carstvo]] za vrijeme [[1930-e|1930-ih]] bilo je pod većinskim utjecajem [[militarizam|militarizma]] japanskih vojnih i mornaričkih zapovjednika koji su željeli da Japan postane svjetska kolonijalna sila. Japanske invazije počele su [[1931]]., kada su ušli u [[Mandžurija|Mandžuriju]], a nastavile su se [[1937]]. njihovim ulaskom u [[Narodna Republika Kina|Kinu]]. Za vrijeme invazije pomoć Kini slale su [[Sjedinjene Američke Države|SAD]] i [[Ujedinjeno Kraljevstvo|Velika Britanija]], što je na kraju prisililo Japan ili na odustajanje od osvajanja Kine ili na pronalaženje novih resursa. Japan se tada suočio sa problemima povlačenja iz Kine, razvijanja vlastitih resursa, potpisivanja sporazuma, kupovanja resursa negdje drugdje ili ulaska u rat da bi dobio ono što mu je potrebno. Japan se od svega toga odlučio za rat, pod velikim utjecajem [[Treći Reich|Hitlerove Njemačke]], i počeo planove za rat. Budući da se tada vjerovalo da [[Sjedinjene Američke Države|SAD]] neće ući u rat, Japan je imao prostora za osvajanja na [[Tihi ocean|Pacifiku]]. No nakon [[Napad na Pearl Harbor|napada na Pearl Harbor]] [[7. 12.|7. prosinca]] [[1941]]. i njemačkog objavljivanja rata SAD-u [[11. 12.|11. prosinca]] [[1941]]., [[Sjedinjene Američke Države|Amerikanci]] su ušli u rat. == Sudetska kriza i izbijanje rata == {{glavni|Münchenski sporazum}} Novoizabrani njemački kancelar [[Adolf Hitler]] bio je velik protivnik [[Versajski sporazum|Versajskog ugovora]]. Nije želio da se tako velika nacija kao Njemačka ograničuje u bilo kojem pogledu. Idući potez bio je [[1937]]. ugovor koji se zvao [[Antikominternski pakt]] koji su uz Njemačku potpisali Italija i Japan. Godine [[1938]]. Hitler anektira [[Austrija|Austriju]]. Taj događaj poznat je pod imenom "[[Anschluss]]". Hitler je isti plan imao i za [[Čehoslovačka|čehoslovačko]] područje [[Sudeti|Sudeta]] čije su većinsko stanovništvo također sačinjavali Nijemci. Čehoslovačka je bila spremna na oružani otpor (uz francusku pomoć). Međutim, britanska vlada nije bila u potpunosti spremna za rat pa je nagovorila Francusku da se s Njemačkom [[30. 9.|30. rujna]] 1938. sklopi [[Münchenski sporazum]] kojim je Njemačkoj priznato pravo na Sudete. Većina svjetske javnosti zgrozila se ovim potezom, ali Zapad je ovo smatrao ispravljanjem versajske nepravde i pokušajem uspostavljanja svjetskog mira. No o miru nije bilo ni govora jer su, kao i Hitler, [[Mađarska]] i [[Poljska]] vlada tražile pravo na teritorij Čehoslovačke. Vlada u Pragu bila je uzdrmana, a na Hitlerov poticaj osnovan je i separatistički pokret. U proljeće [[1939]]., pod izgovorom zaustavljanja pokreta, Njemačke trupe okupiraju Češku, a Slovačku uspostavljaju kao satelitsku državu. To komadanje Čehoslovačke predstavljalo je poniženje za Zapadne sile. Oni su zbog nekršenja sporazuma iz [[Minhen|Münchena]] osigurali samostalnost [[Poljska|Poljskoj]] i [[Rumunija|Rumunjskoj]] - koje su trebale biti iduće mete širenja. No, širenje države nije bio samo njemački plan. [[Benito Mussolini]] na isti je način (bez borbe) [[Italija|Italiji]] pripojio [[Albanija|Albaniju]], a nešto prije i [[Etiopija|Etiopiju]]. Hitler je za idući potez širenja odabrao luku [[Gdańsk|Danzig]] (polj. ''Gdansk'') koja je bila pod upravom [[Liga naroda|Lige naroda]]. No Poljaci su, za razliku od Čehoslovačke, bili spremni za oružani otpor. Hitler je tada primijenio već u proljeće isplaniranu [[Invazija Poljske (1939.)|invaziju]] koja će započeti rat. Bio je uvjeren kako će zapadne sile na kraju Poljsku ipak ostaviti na cjedilu isto kao što su bile ostavile Čehoslovačku. Tome je u prilog išao debakl pregovora o eventualnoj vojnoj suradnji koji su se u to vrijeme vodili u Moskvi između anglo-francuskih i sovjetskih predstavnika. Na kraju je Staljin odlučio kupiti vrijeme za pripreme za rat tako što je prihvatio Hitlerovu ponudu za sporazum. [[Pakt Ribbentrop-Molotov]] potpisan je [[25. 8.|23. kolovoza]] [[1939]]. Tim ugovorom Reich se osigurao od sovjetskih napada. Rat je službeno započeo [[1. 9.|1. rujna]] [[1939]]. tj. kad je Njemačka napala Poljsku zbog napada (koji su zapravo izveli Nijemci) na pograničnu postaju [[Gleiwitz]] (polj. ''Gliwice'') . == Oružane snage i planovi zaraćenih sila == === Sile Osovine === {{glavni|Sile Osovine}} ==== Njemačka ==== Suprotno uvriježenom mišljenju, Njemačka u vrijeme izbijanja rata za njega nije bila spremna, odnosno, po objektivnim kriterijima, bila je u mnogo inferiornijem položaju s obzirom na stanje na početku Prvog svjetskog rata. S druge strane, u kvalitativnom smislu bila je u velikoj prednosti u odnosu na svoje protivnike. Njemačka vojska imala je tri grane. Najbrojnija grana bila je [[kopnena vojska]], poznatija pod nazivom '''[[Wehrmacht]]'''. Njome su zapovijedali vojni stručnjaci kao [[Erich von Manstein|von Manstein]], [[Erwin Rommel|Rommel]], [[Wilhelm Keitel|Keitel]], [[Alfred Jodl|Jodl]] i drugi. Kopnena je vojska većinu rata vodila metodom koja je nazvana '''[[Blitzkrieg]]om''' ("munjeviti rat"). '''[[Luftwaffe]]''', odnosno [[ratno zrakoplovstvo]] bilo je pod zapovjedništvom dopredsjednika [[Hermann Göring|Göringa]], letačkog asa iz [[Prvi svjetski rat|Prvog svjetskog rata]], nanijela velike štete po Europi. '''[[Kriegsmarine]]''', tj. [[ratna mornarica]], bila je treća grana Njemačke vojske. Ona u pomorskim bitkama nije postigla neke veće pobjede, unatoč tome što je bila pod vodstvom izvrsnih vojnih stručnjaka - [[admiral]]a [[Karl Dönitz|Dönitza]] i [[Erich Raeder|Raedera]], a ponajveće uspjehe je postigla podmornička flota. ==== Italija ==== Brojčano, od svih rodova vojnih snaga, talijanska mornarica je do pred Drugi svjetski rat toliko ojačala da je mogla biti ozbiljnim protivnikom i francuskoj i britanskoj mornarici. Time je postala 3. po snazi u Europi. Najkvalitetniji dio mornarice zasigurno su činile diverzantske postrojbe, tzv.[[ljudi žabe]], koje su tijekom rata imale brojne uspješne akcije. Mussolinijev je režim jednako veliki napor uložio u stvaranje kvalitetnog i relativno modernog zrakoplovstva koje se 1930-ih moglo mjeriti s većinom velikih sila. Tome je pogotovo u prilog išla doktrina [[general Duet|generala Dueta]] koji je držao da će upravo avijacija biti ključan faktor pobjede u budućem ratu, odnosno da se nadmoćnom zrakoplovstvu ništa ne može suprotstaviti. Talijani su pomoću raznih doktrina pokušali napraviti taktiku sličnu blitzkriegu, no njihov glavni nedostatak bila je slaba kopnena vojska. Ipak, najveća talijanska slabost bio je moral, uzdrman traumatskim iskustvima [[Sočanske bitke|bitaka na Soči]] koje nije izbrisala čak ni pobjeda u prvom svjetskom ratu. ==== Japan ==== Od svih velikih sila Japan je godine 1939. imao najviše ratnog iskustva, zahvaljujući svojem pohodu na Kinu koji ne samo da je na početku postigao spektakularne uspjehe, nego je bio i sjajna prilika za testiranje novih tehnologija, pogotovo na mornaričkom i zrakoplovnom polju. Japanska ratna mornarica bila je među najjačima i najmodernijima. Nastojeći održati korak s Britancima i Amerikancima, Japanci su bili skloni inovacijama i primjeni modernih tehnologija i strategija. Među njima veliku je važnost imala orijentacija na visoku koordinaciju mornarice i avijacije, što je dovelo do gradnje [[nosač aviona|nosača aviona]] i stvaranja vrhunski obučenog kadra mornaričkih pilota sposobnih za najsloženije operacije. Japanci su također veliku važnost udijelili površinskim snagama, pri čemu se razvio [[dugi torpedo]] koji će postati jedno od najubojitijih oružja rata i omogućiti Japancima pomorsku nadmoć na samom početku rata na Pacifiku. Za razliku od mornaričkog, japansko ratno zrakoplovstvo u sastavu kopnenih snaga po kvaliteti aviona i pilota ponešto je zaostajalo za većinom država u svijetu, a poseban nedostatak bila je orijentacija na neposrednu podršku kopnenim snagama. Kopnene snage su, pak, slično kao i u Italiji, predstavljale najslabiju japansku kariku, iako je to postalo vidljivo tek u kasnijoj fazi rata. Japanci su smatrali da će se budući rat odvijati po slabo nastanjenim otocima gdje primjena tenkova ili slične moderne opreme nije tako bitna. Tome su u prilog išla i iskustva iz Kine gdje su veliki uspjesi postignuti protiv, u pravilu tehnički inferiornih, kineskih snaga. Zbog svega toga japanska je vojska po kvaliteti opreme i oružja bila na razini prvog svjetskog rata, ali je sve to nadoknađivano fanatičnom indoktrinacijom i vrhunskom izvježbanošću ljudi. === Saveznici === {{glavni|Saveznici u Drugom svjetskom ratu}} ==== Velika Britanija ==== [[Datoteka:Spitfire VIII MT928.jpg|thumb|200px|lčeft|Britanski zrakoplov, model [[Supermarine Spitfire|Spitfire]], najbolji britanski zrakoplov u II. svj. ratu.]] Velika Britanija godine 1939. ušla je u rat s planovima prilično sličnima onima s kojima se ušlo u prvi svjetski rat. Britanske kopnene snage bile su relativno malobrojne i profesionalne naravi, te su se na početku trebale koristiti u ograničenim akcijama, odnosno kao podrška brojnijoj francuskoj vojsci, sve do trenutka kada se popuni novacima. S druge strane, malobrojnost je britansku vojsku učinila jedinom potpuno motoriziranom vojskom u svijetu, te je kvalitetom i obučenošću ljudstva bila iznad europskog prosjeka. S druge strane, međuratni period predstavljao je i svojevrsnu stagnaciju, jer su na temelju iskustava prvog svjetskog rata, pogotovo u primjeni i taktici tenkova izvučeni pogrešni zaključci. Nedostatke kopnenih jedinica nadomjestila je '''[[Royal Navy]]''', tj. Kraljevska mornarica, koja je imala sve moguće vrste brodova. Od torpednih čamaca pa do nosača aviona. Koristili su strategiju kao i u [[Napoleonski ratovi|napoleonskim ratovima]] što je Britancima omogućilo voditi rat protiv cijele Europe. Najvredniji i najmoderniji dio britanskih oružanih snaga predstavljao je '''[[RAF|Royal Air Force]]''', tj. Kraljevsko ratno zrakoplovstvo. Bilo je sastavljeno od mnogih tipova aviona koji su uglavnom služili za strateško bombardiranje, no kasnije je veći naglasak stavljen na lovačke avione koji će braniti [[Britansko otočje]] i njegove industrijske centre, za što su razvijeni kvalitetni lovci "[[Supermarine Spitfire|Spitfire]]" i "[[Hawker Hurricane]]", od kojih se potonji pokazao i dobrim izborom za podršku kopnenim snagama. ==== Francuska ==== [[Datoteka:Fort de Schoenenbourg main entrance 11-2005.jpg|thumb|250px|Jedan od mnogobrojnih bunkera na [[Maginotova linija|Maginot liniji]].]] Francuska je 1939. godine bila pod snažnim utjecajem iskustva prvog svjetskog rata koje se odrazilo, kako na vojnu doktrinu, tako i na moral nacije. Francuzi su zbog ofenzivne taktike u [[Prvi svjetski rat|Prvom svjetskom ratu]] pretrpili velike gubitke u ljudstvu. Zato su u ovaj rat odlučili ući defenzivnije. Takvom je doktrinom postavljena poznata "[[Maginotova linija|Maginot linija]]" koja se protezala uz granicu s Njemačkom, a držalo se da je neprobojna. Francuzi su zbog velikih troškova odlučili da na belgijskoj granici ne naprave takvu liniju, no to su napravili i zato da bi potakli Belgiju da više surađuje sa Saveznicima. Francuska vojna oprema bila je zastarjela, osim tenkova koji su bili najsuvremeniji u svijetu, no nisu došli do izražaja u ratu zbog krive taktike. Francuski zapovjedni kadar uglavnom su činili, osim izuzetaka kao što su [[Charles de Gaulle|general de Gaulle]], stari i nesposobni zapovjednici koji nisu bili prilagođeni novim vojnim taktikama i načinima borbe. Francuska ratna mornarica, s druge strane, bila je prilično moderna, ali ona u ratu, s obzirom da je bila koncentrirana u Mediteranu, uglavnom nije došla do izražaja. Francusko je ratno zrakoplovstvo, pak, bilo inferiorno njemačkom brojem i kvalitetom. Tek je krajem 1930-ih uložen određeni napor da se počnu proizvoditi moderni tipovi aviona, no to je bilo prekasno da bi se odrazilo na bojištu. ==== Sovjetski Savez ==== SSSR je od svih velikih sila godine 1939. imao najbrojnije oružane snage, kako po pitanju ljudstva, tako po pitanju broja zrakoplova, tenkova i drugog suvremenog oružja. Pravi razmjeri sovjetske vojne sile postali su očiti tek kasnije tijekom rata. Također, mnogo novca uloženo je i u nabavu najmodernijih tehničkih sredstava za ratovanje. No početkom Staljinovih čistki, cijela jedna generacija izvrsnih vojnih zapovjednika izbrisana je s lica zemlje. Staljin je zbog svoje antipatije prema [[Lav Trocki|Trockom]] oslabio [[Crvena armija|Crvenu armiju]]. No [[Zimski rat]], koji je izbio u Finskoj, prisilio je Staljina obnoviti kopnenu vojsku i ojačati Crvenu armiju. Sovjetsko zrakoplovstvo bilo je impresivno, no služilo je uglavnom kao potpora kopnenim jedinicama. Što se tiče sovjetske RM, bila je u podređenom položaju zbog toga što je SSSR imao malo izlaza na more, pa je bila najslabije razvijana. ==== SAD ==== Zbog oceana koji su ih odvajali od Europe i Azije, te u domaćoj politici vladajućeg [[izolacionizam|izolacionizma]], SAD su 1930-ih vrlo malo ulagali u obranu, držeći kako će se budući rat izbjeći, odnosno da SAD u njemu neće sudjelovati. No izuzetak je bila mornarica, koja se razvijala sve više i više. Imali su sve tipove brodova, a posjedovanje mnogih oceanskih otoka omogućilo je izgradnju luka izvan matičnog kopna. To je bila ključna činjenica u američkim pobjedama na moru. SAD je tada još uvijek tehnološki zaostajale. No zahvaljujući golemoj industrijskoj bazi te veličini dobro obrazovanog stanovništva bili su kadri u veoma kratkom vremenu razviti svoje oružane snage. == Tijek rata godine 1939. == {{glavni|Invazija na Poljsku}} [[Datoteka:MolotovRibbentropStalin.jpg|thumb|200px|[[Vjačeslav Molotov]] potpisuje [[pakt Ribbentrop-Molotov]] [[1939]]. Iza njega su drugi potpisnik [[Joachim von Ribbentrop]], [[Josif Staljin]] i [[Boris Šapošnjikov]].]] [[Datoteka:Drugi svjetski rat Europa.PNG|thumb|left|250px|Karta njemačke i sovjetske invazije Poljske, rujan [[1939]].]] [[File:Danzig Police at Polish Border (1939-09-01).jpg|thumb|left|250px|[[Invazija Poljske]]]] Prije izbijanja neprijateljstava, Poljska je većinu vojske koncentrirala na granicama, nastojeći demonstrirati volju za otporom, odnosno krenuti u protuofenzivu ako se ukaže prilika. Time je, s obzirom na poljski geostrateški položaj, Nijemcima omogućena prilika da na samom početku izvedu seriju obuhvatnih manevara kojima će poljske snage biti odsječene od svoje pozadine i prisiljene na predaju. Dva dana nakon njemačkog napada, Njemačkoj su rat objavile Francuska i Britanija, čime je rat i formalno dobio karakter svjetskog, pa zato neki povjesničari navode [[3. 9.|3. rujna]] 1939. kao datum njegovog početka. Sve nade Poljaka da će se uspjeti obraniti vrlo su brzo raspršene iz dva razloga: Nijemci su, u potpunosti iznenadili Poljake brzinom svog napredovanja, a francuska ofenziva u [[Saar]]skoj oblasti, koja je trebala rasteretiti Poljake, odmah je zaustavljena, mada je bila poduzeta čisto demonstrativno bez volje i dovoljnih snaga da postignu bilo kakav značajan uspjeh. [[17. 9.|17. rujna]], SSSR je poduzeo invaziju s istoka i bez nekog većeg otpora izbio na unaprijed dogovorenu demarkacijsku liniju koja manje-više odgovara današnjoj istočnoj poljskoj granici. Dio poljske vojske izbjegao je u Rumunjsku, odakle će prijeći na Zapad, dok je ostatak zarobljen do početka listopada. Istočni dio Poljske anektirao je SSSR, a zapadni je bio pod Generalnim guvernerom u sastavu Trećeg Reicha. Saveznička vrhovna komanda nakon toga je zaključila da nikakva ofenziva na Njemačku nema smisla, nego da se rat treba dobiti pomorskom blokadom, odnosno ograničenim operacijama u cilju sprječavanja Nijemaca da dobivaju strateške resurse iz neutralnih zemalja. U međuvremenu se ispostavilo da odluka Italije da bude neutralna ima zapravo koristan efekt na Njemačku, jer je preko nje nesmetano išao uvoz tih istih sirovina. Dotle se na zapadnom bojištu razvilo stalno zatišje, povremeno prekidano ograničenim akcijama - period poznat kao "[[Lažni rat]]". U međuvremenu je SSSR konsolidirao svoje pozicije u Istočnoj Europi, uspostavivši vojne baze u baltičkim državama [[Estonija|Estoniji]], [[Letonija|Latviji]] i [[Litvanija|Litvi]], pripremivši tako teren za formalnu aneksiju sljedeće godine. Pokušaj da se [[Finska]] natjera na ustupanje teritorija sjeverno od [[Sankt Peterburg|Lenjingrada]] doveo je krajem studenoga do finsko-sovjetskog ili Zimskog rata u kojem su Finci ispočetka uspješno zaustavili nadmoćne sovjetske napade, zahvaljujući i dobro utvrđenoj [[Mannerheimova linija|Mannerheimovoj obrambenoj crti]] i "[[motti]]" taktikom ratovanja. == Tijek rata godine 1940. == ==== Norveška operacija ==== {{glavni|Operacija Weserübung}} Zimski rat savezničkim je planerima učinio zanimljivom Skandinaviju. Stvoreni su planovi da se pošalje ekspedicijski korpus s ciljem pružanja pomoći Finskoj, odnosno njenog stavljanja na savezničku stranu. To je kasnije trebalo poslužiti kao izgovor za blokadu dopreme Njemačkoj strateški važnih zaliha [[željezo|željezne]] rudače iz [[Švedska|Švedske]]. Na planovima se nastavilo raditi i nakon finske kapitulacije u ožujku 1940. godine. Djelomično uznemiren najavama o takvim planovima, Hitler je zapovjedio da se pripremi invazija [[Danska|Danske]] i [[Norveška|Norveške]]. Dana [[9. 4.|9. travnja]] 1940. godine Nijemci su bez otpora osvojili Dansku koja će biti okupirana sljedećih pet godina. U Norveškoj su kralj i vojska pružili otpor, ali su Nijemci, koristeći lokalnu nadmoć u zraku te brzo osvajanje aerodroma, uspostavili mostobrane koje nije bio u stanju uništiti ni dolazak relativno malobrojnog savezničkog ekspedicijskog korpusa. Iako je Britanska mornarica njemačkoj mornarici nanijela velike gubitke, Norveška je u lipnju 1940. pala pod potpunu njemačku kontrolu, čime je stvorena važna baza za buduće podmorničke operacije na Atlantiku. ==== Pad Francuske ==== {{glavni|Bitka za Francusku}} Dana [[10. 5.|10. svibnja]], nakon višestrukog odgađanja i promjene planova, otpočela je velika njemačka ofenziva na zapadnoj fronti. Kao što se bilo i očekivalo, Nijemci su odlučili zaobići Maginotovu liniju i Francusku napasti preko teritorija neutralne Belgije. Zbog toga su saveznici odmah poslali svoje najbolje i najbrojnije snage u dubinu belgijskog teritorija da ih tamo, prema prethodnom planu, zaustave. Ono što se nije očekivalo bilo je da će Nijemci zajedno s Belgijom napasti [[Nizozemska|Nizozemsku]] koja je, za pet dana i nakon terorističkog bombardiranja [[Rotterdam]]a, odmah kapitulirala, odnosno da će glavni udar biti kroz šumovite [[Ardeni|Ardene]] za koje se držalo da su neprohodni za tenkove i druga moderna vozila. Francuske su snage bile potpuno iznenađene, te, kada su njemačke snage već za tri dana izbile na rijeku Meuse kod Sedana, nisu bile u stanju pružiti adekvatan otpor. Nijemci su prešli rijeku i tenkovskim kolonama brzo odsjekli glavninu savezničkih snaga u Belgiji od Francuske. Pokušaji saveznika da se razbije njemački klin nisu uspjeli, a [[28. 5.|28. svibnja]] Belgija je službeno kapitulirala. Savezničke su snage bile svedene na sve manji mostobran kod [[Dunkerque]]a gdje je do [[4. 6.|4. lipnja]] izvedena jedna od najspektakularnijih i najuspješnijih evakuacija u vojnoj povijesti. Osvajanje Dunkerquea Nijemcima je omogućilo da se okrenu na jug prema uglavnom demoraliziranim francuskim trupama i 5. lipnja započnu ofenzivu koja je brzo probila njihove položaje. Francuska je vojska, uz sve veći defetizam, bila paralizirana velikim brojem izbjeglica na cestama te sve većim političkim podjelama u vladi, gdje je počelo prevladavati mišljenje [[Philippe Pétain|Philippea Pétaina]] da dalji otpor nema smisla. Dana [[10. 6.|10. lipnja]], smatrajući je da su saveznici izgubili rat te da se jeftino može domoći njihovih kolonija, Italija se i službeno pridružila Hitleru kao saveznik. Prva važnija talijanska ofenziva bio je napad na francuske položaje na granici, tokom koga je nekoliko francuskih bataljuna uspješno zaustavilo cijelu jednu talijansku vojsku. Taj uspjeh nije imao skoro nikakav efekt na opće stanje u Francuskoj, gdje je vlada i službeno otpočela pregovore o kapitulaciji. S time se nije složio general de Gaulle koji je 18. lipnja odletio u London i stao na čelo [[Slobodni Francuzi|Slobodnih Francuza]] koji će iz emigracije nastaviti pružati otpor Nijemcima. Četiri dana kasnije Pétainova vlada potpisala je primirje temeljem kojeg je Francuska podijeljena na sjeverni dio pod njemačkom okupacijom, i južni dio kojim je upravljala Pétainova vlada u [[Vichy]]ju, [[Vichyjevska Francuska|Vichyjevsku Francusku]]. Dana [[28. 6.|28. lipnja]] SSSR je, koristeći njemačku zauzetost na Zapadu, ultimatumom natjerao Rumunjsku da preda Besarabiju - teritorij koji danas predstavlja republiku [[Moldavija|Moldovu]]. ==== Bitka za Britaniju ==== {{glavni|Bitka za Britaniju}} Početkom ljeta 1940. Hitler se nalazio na vrhuncu moći i većina europskih političara i vlada smatrala ga je pobjednikom rata. Nakon sloma Francuske cijeli se kontinent nalazio pod njegovom kontrolom, bilo preko okupacijskih snaga, saveznika, ideološki bliskih vlada ili neutralnih država koje je bilo lako ucijeniti. Jedino mu je na putu stajala usamljena Britanija. No britanska vlada na čelu s [[Winston Churchill|Winstonom Churchillom]] bila je odlučna nastaviti rat do konačne pobjede, što je pokazano već [[5. 7.|5. srpnja]] napadom na francusku pomorsku bazu [[Mers-el-Kebir]]. Cilj te operacije bio je spriječiti da flota pod kontrolom vichyjevske Francuske bude predana silama Osovine te tako ugrozi britansku pomorsku nadmoć. Napad je izazvao velike žrtve među Francuzima i na duže vrijeme pokvario odnose bivših saveznika. U međuvremenu je Hitler nastojao s Britanijom ishoditi mir nudeći garanciju opstanka [[Britanski Imperij|Britanskog carstva]] u zamjenu za povrat bivših njemačkih kolonija. Kada su Britanci te ponude odbili, Hitler je naredio da započne bombardiranje [[Britanski otoci|Britanskog Otočja]] i, u svrhu dodatnog psihološkog pritiska, započnu javne pripreme za invaziju koja je dobila šifru [[Operacija Morski lav]]. Plan za invaziju izazvao je velike podjele i nesuglasice među njemačkim vojnim krugovima, ali su se svi, pa i Hitler, složili da je za njegovo uspješno izvođenje nužno prethodno osigurati zračnu nadmoć nad Britanijom, odnosno eliminirati RAF. U tu je svrhu započeta višetjedna serija zračnih napada kojima su se Britanci suprotstavili u nizu zračnih okršaja koji se zovu [[Bitka za Britaniju]]. Zahvaljujući nizu pogodnosti - posjedovanje [[radar]]a, brža proizvodnja lovačkih aviona te mogućnost ponovnog angažiranja vlastitih pilota srušenih nad britanskim tlom - Britanci su uspjeli očuvati prednost te tako prisiliti Hitlera da sredinom rujna otkaže invazijske planove. Hitler je za tu odluku bio djelomično motiviran očigledno nezadovoljavajućim stanjem invazijskih priprema i planova, kao i sve većom željom da započne pohod protiv SSSR-a. Britaniju je umjesto invazijom trebalo pobijediti iscrpljivanjem njenih resursa kroz bjesomučno zračno bombardiranje gradova, pomorsku blokadu te napade na uporišta na Mediteranu i Bliskom istoku. ==== Bitka za Atlantik ==== {{glavni|Bitka na Atlantiku}} Kako se u Prvom svjetskom ratu [[Atlantik|Atlantski ocean]] pokazao kao bitno bojište između Britanske Kraljevske Mornarice i Njemačke ratne flote, Njemačka je znala da bi eventualni sukob sa Britanijom zahtijevao jaču flotu. S time u planu, Njemačka je započela [[Plan Z]] kojim bi trebala obnoviti ratnu flotu uništenu nakon 1. svjetskog rata. Plan je trebao biti završen tek 1949., pa je Njemačka mornarica dočekala rat relativno nespremna i kao najslabiji element Njemačke vojske - a situacija je išla samo na gore jer su resursi predviđeni za Plan Z preusmjereni na prioritetnije stvari. Ipak, tijekom rata Njemačka je uspjela staviti u pogon dva velika bojna broda ([[Bismark]] i [[Tirpitz]]), te dvije bojne krstarice ([[Scharnhorst]] i [[Gneisenau]]). Glavni element flote, pak, bila je podmornička sila koja je u početku bila brojčano slaba, ali je tijekom rata jako ojačala da bi postala ozbiljna prijetnja. Njemačka je strategija bila jednostavna: sve moguće jedinice mornarice poslane su u lov na teretne brodove u Atlantik gdje su trebali prekinuti dohod zaliha za Veliku Britaniju. Strateška pomorska situacija Njemačke i golema premoć Britanske mornarice su značili da je plan teško izvediv, ali se situacija ipak popravila kada je Njemačka 1940. zauzela pomorske baze u Norveškoj i Francuskoj. To im je omogućilo lakši izlazak iz Britanske blokade na Atlantik gdje su mogli u lov. Tako je već 1940. godine došlo do nekoliko većih sukoba na moru (npr. [[Lov za Bismarkom]] i [[Bitka kod River Platea]]) koji su uvijek slijedili istu formulu: njemački bi brodovi krenuli u lov na Atlantik, što bi rezultiralo potjerom veće skupine britanskih brodova i na kraju potapljanjem Njemačkog broda. Takvo je stanje samo iscrpilo ionako slabu Njemačku flotu koja je do 1943. efektivno smanjena na samo jedan kapitalan brod. Te je godine i došlo do zaokreta u mornarici, kada Hitler smijenjuje [[Erich Raeder]]a (proponenta velikih brodova) i umjesto njega postavlja [[Karl Dönitz]]a (odanog podmorničarskoj struji) i mornarica se sasvim preusmjerava na pomorsko ratovanje. Kako su Saveznici već do tada razvili efektivna sredstva za borbu protiv podmornica (npr. [[sonar]]), podmornička sila više nije bilo toliko efektivna kao u doba 1940. i 1941. - godine koje su nazvane 1. i 2. "Sretno doba" radi nedostatka pratnje kod teretnih brodova - i do 1944. je potpuno istisnuta sa Atlantika. Pred kraj rata, Njemačka je ulagala u razvoj podmornica, posebno revolucionarnu [[Podmornica tip XXI|tip XXI podmornicu]], ali je taj trud došao prekasno. ==== Operacije u Mediteranu ==== Težište rata od jeseni 1940. godine počelo se prebacivati sa zapada na Mediteran, odnosno Bliski istok, gdje je Hitlerov cilj bio Britancima oduzeti strateški važne naftne izvore, odnosno glavnu prometnu arteriju u [[Sueski kanal|Sueskom kanalu]]. Ovo potonje bio je zadatak Talijana, koji su u [[Libija|Libiji]] i istočnoj Africi ([[Etiopija]], [[Somalija]]) imali znatne snage. U rujnu je iz Libije na [[Egipat]] krenula velika talijanska ofenziva koja je nakon kraćeg napredovanja brzo zaustavljena od strane višestruko malobrojnijih britanskih snaga, pokazavši još jednom talijansku vojnu inferiornost. Talijanske snage u istočnoj Africi, pod komandom vojvode od Aoste, pokazale su se nešto uspješnijim te su Britance istjerale iz [[Britanska Somalija|britanske Somalije]], napale [[Kenija|Keniju]] i [[Sudan]] te tako prisilile Britance da tamo dovlače svoje kolonijalne snage. U međuvremenu su se u [[Sredozemno more|Mediteranu]] počele voditi oštre borbe između talijanske i britanske mornarice. Zahvaljujući kvalitetnijoj taktici i boljoj opremi, Britanci su u njima imali nešto više uspjeha, a ravnoteža se dodatno pokrenula u britansku korist napadom kojim su [[11. 11.|11. studenog]] u [[Napad na Taranto|napadu na Taranto]] koji su izvela britanska flota torpednim avionima onesposobljena tri talijanska bojna broda. Kako bi dodatno oslabio britanski položaj, Hitler je u to doba na stranu Osovine nastojao dovući [[Španija|Španjolsku]], smatrajući kako će [[Francisco Franco]] uzvratiti za potporu dobivenu prilikom građanskog rata. No, ispostavilo se kako je Španjolska previše iscrpljena da bi mogla sudjelovati u novom ratu te je umjesto toga Franco Osovinu podržao posredno, kao formalno neutralna država. Najvažniji događaj bila je Mussolinijeva odluka da, u svrhu izjednačavanja prestiža s Hitlerom, poduzme vlastiti blitzkrieg u formi napada na [[Grčka|Grčku]]. Pohod koji je započeo [[28. 10.|28. listopada]], i koji se ponekad naziva [[Talijansko-grčki rat]], vrlo se brzo, zahvaljujući uspješnom otporu slabo opremljene ali dobro vođene grčke vojske, pretvorio u još jedan talijanski vojni fijasko. Ne samo što je talijanska ofenziva zaustavljena, nego su talijanske snage odbačene u dubinu albanskog teritorija. Još je važnije bilo to da se Grčka stavila na stranu Britanije i tako dala mogućnost Britancima da ugrožavaju njemačke pozicije na Balkanu, odnosno bombardiraju strateški važne naftne izvore u [[Ploesti]]ju. == Tijek rata godine 1941. == ==== Pohod na Balkan ==== {{glavni|Travanjski rat}} {{glavni|Invazija na Grčku}} Krajem 1940. Britanci su pokrenuli [[Operacija Kompas|Operaciju Kompas]] - prvu važniju savezničku ofenzivu u ratu - koja je za posljedicu imala potpuno rasulo talijanske vojske u Sjevernoj Africi. No, taj se uspjeh nije mogao iskoristiti, jer je Churchill donio odluku da se britanska pojačanja i drugi resursi upute u Grčku, čime je izazvao Hitlera da zapovijedi napad na Grčku, poznat pod šifrom [[Operacija Marita]]. Bilo je planirano da se napad izvede s teritorija [[Bugarska|Bugarske]] i Jugoslavije - država koje su do proljeća 1941., isto kao i Mađarska i Rumunjska, priključene Trojnom paktu. No, [[27. 3.|27. ožujka]] u Jugoslaviji je izveden puč i ustanovljena nova, pro-britanska vlada na čelu s generalom [[Dušan Simović|Dušanom Simovićem]]. Razbješnjeli Hitler odlučio je da zajedno s Grčkom bude napadnuta i Jugoslavija, što se i dogodilo [[6. 4.|6. travnja]]. Demoralizirana jugoslavenska vojska brzo je savladana i prisiljena na kapitulaciju 17. travnja. Grčka vojska održala se nešto duže - do 20. travnja, nakon čega su njeni ostaci, zajedno s britanskim ekspedicijskim korpusom našli utočište na [[Krit|Kreti]]. Nijemci su [[20. 5.|20. svibnja]] izvršili padobranski [[desant]] na Kretu te je zauzeli, iako uz velike gubitke među svojim elitnim padobranskim jedinicama. [[Datoteka:Bundesarchiv Bild 146-1985-013-07, Erwin Rommel.jpg|thumb|left|220px|Erwin Rommel je bio najproslavljeniji general Drugog svjetskog rata, zbog svojih sposobnosti bio je poštovan i kod protivničkih časnika]]U tom trenutku britanske su se pozicije na Mediteranu i Bliskom istoku našle na najnižoj točki. Serija njemačkih uspjeha, uključujući protuofenzivu u Sjevernoj Africi koju je vodio [[Erwin Rommel]], potakla je pro-njemačkog premijera [[Rashid Ali|Rashida Alija]] da u [[Irak]]u otpočne pobunu protiv Britanaca. Pobuna je relativno brzo ugušena, ali ne prije što su vichyjevske vlasti u [[Sirija|Siriji]] i [[Libanon]]u pristale da se tamošnji aerodromi koriste za njemačko snabdijevanje pobunjenika. To je Britancima dalo povod da započnu ofenzivu s ciljem zaposjedanja tih teritorija. Ona je, uz dosta poteškoća, uspješno završena sredinom lipnja. ==== Operacija Barbarossa ==== {{glavni|Operacija Barbarossa}} Operacija Barbarossa naziv je za [[njemačka|njemačku]] invaziju [[Sovjetski Savez|Sovjetskog Saveza]] [[22. 6.|22. lipnja]] [[1941]]. godine. Njemačke snage, koje su brojile više od 150 divizija iz Njemačke i satelitskih zemalja, napale su 22. lipnja 1941. Sovjetski Savez. Sovjetske su divizije u početku padale jedna za drugom što je dovelo do skorog kolapsa SSSR-a. Njemačka ofenziva išla je u tri smjera: jedan prema [[Sankt Peterburg|Lenjingradu]], drugi prema [[Moskva|Moskvi]], a treći prema [[Volgograd|Staljingradu]]. Moskva, Lenjingrad i Staljingrad izdržali su napade. Najsudbonosnija bitka za SSSR bila je [[bitka za Staljingrad]] - važno čvorište za jugoistočnu Rusiju s [[nafta|naftnim]] nalazištima. Zahvaljujući otporu sovjetskih vojnika, Nijemci su bili suzbijeni. Sreća na frontu preokrenula se u korist Sovjeta početkom 1943. godine kada su se Nijemci počeli povlačiti prema Njemačkoj što je značilo propast moćnog [[Wehrmacht]]a. ==== Ulazak SAD u rat ==== [[Datoteka:Burning ships at Pearl Harbor.jpg|thumb|left|200px|Američki brodovi u plamenu za vrijeme [[Napad na Pearl Harbor|Napada na Pearl Harbor]].]] Od samog početka rata američki predsjednik [[Franklin Delano Roosevelt]] nije krio svoje pro-britanske simpatije, odnosno uvjerenje kako je u američkom interesu da sile Osovine budu poražene. No, direktno uključivanje u rat onemogućavalo je uglavnom izolacionističko raspoloženje američke javnosti, odnosno mišljenje kako se Amerikanaca pitanje kontrole nad Europom i ostatkom Starog svijeta ne tiče. Roosevelt je, s druge strane, koristio svoje predsjedničke ovlasti da bi Britaniji pomagao na svaki način osim vojnom intervencijom. Britanci su dobivali izdašnu vojnu pomoć, a njihove narudžbe dovele su do postupnog procvata američke vojne industrije. Roosevelt je SAD u rat nastojao uvući tako što je slao američke ratne brodove da prate konvoje s američkom robom za Britaniju i tako provociraju sukobe s njemačkim podmornicama u Atlantiku. No u jesen 1941. prava je kriza nastala na Pacifiku, umjesto Atlantiku. Japan je godinu dana ranije, koristeći zauzetost zapadnih sila, okupirao Indokinu, dotada pod vlašću vichyjevske Francuske, te tako stekao vrijedan izvor sirovina. Sljedeća na redu trebala je biti [[Nizozemska Istočna Indija]], s obzirom na svoje izvore nafte. SAD su na to, kao i na nastavak rata u Kini, reagirali naftnim embargom koji je posebno pogodio japansku mornaricu. Suočena s krizom, japanska vlada odlučila je vojnom akcijom zauzeti Nizozemsku Istočnu Indiju. No, to je sa sobom povlačilo oružani sukob s Britanijom i SAD. Američka je vlada, kao dodatno upozorenje, bila premjestila veći dio svoje [[Pacifička flota|Pacifičke flote]] iz [[San Diego, California|San Diega]] u bazu [[Pearl Harbor]] na [[Havaji]]ma. To je japanskim planerima dalo sjajnu priliku da smisle akciju koja je na samom početku trebala ostvariti japansku premoć na Pacifiku i omogućiti neometana osvajanja po ostatku Azije. Dana [[7. 12.|7. prosinca]] američku su bazu napali japanski avioni te potopili, odnosno oštetili veliki broj brodova i aviona. Taj je napad, izveden bez formalne objave rata, izazvao veliki bijes američke javnosti te otklonio sve sumnje oko toga trebaju li se SAD aktivnije uključiti u događaje u svijetu. Dan prije napada na Pearl Harbor Sovjeti su pokrenuli jednu od svojih prvih velikih ofenziva. Ona je ne samo odbacila Nijemce od Moskve nego im nanijela i velike gubitke, srušivši tako mit o nepobjedivosti Wehrmachta. Dok se sve to događalo, Hitler je smatrao kako bi pritisak na istočnom frontu mogao smanjiti ulaskom Japana u rat protiv SSSR-a. U tu svrhu Njemačka je formalno objavila rat SAD, ali je, na Hitlerovo veliko razočaranje, Japan održao neutralnost u odnosu na SSSR. == Tijek rata godine 1942. == ==== Osovine u ofenzivi ==== Ulazak SAD, sa svojim ogromnim ljudskim, materijalnim i industrijskim resursima, predstavljao je veliko olakšanje za Britaniju i SSSR, ali je trebalo vremena da se svi ti resursi mobiliziraju i počnu efikasno koristiti. U međuvremenu su Sile Osovine na različitim bojištima nastavile bilježiti uspjehe. Najspektakularniji bili su oni na Pacifiku. Japanci su uspjeli osvojiti [[Malajski poluotok|Malaju]] te [[15. 2.|15. veljače]] prisiliti na predaju veliki britanski garnizon u [[Singapur]]u, što je predstavljalo jedan od najsramotnijih poraza u britanskoj povijesti. Slično je bilo s [[Filipini]]ma, Nizozemskom Istočnom Indijom, Središnjim Pacifikom te [[Mjanmar|Burmom]], a daljnje napredovanje preko [[Nova Gvineja|Nove Gvineje]] do [[Australija|Australije]] zaustavljeno je tek pomorskom bitkom u [[Koraljno more|Koraljnom moru]]. Nešto kasnije u [[Pomorska bitka kod Midwaya|bitci kod Midwaya]] zaustavljen je još jedan japanski pokušaj daljnjeg osvajanja, pri čemu je potopljeno nekoliko nosača aviona sa stotinama elitnih pilota. Na istočnom frontu sovjetska zimska ofenziva zastala je na proljeće, dijelom zahvaljujući Hitlerovoj zapovijedi da se ne odstupa ni milimetar, a prekršitelji najstrože kažnjavaju. Novi sovjetski pokušaj ofenzive u svibnju je doveo do katastrofalnog poraza u [[Bitka za Harkov|harkovskoj bitci]]. Time su Nijemcima olakšani uvjeti za započinjanje velike ljetne ofenzive kojoj je, ovoga puta, cilj bio ograničen na [[Kavkaz (region)|Kavkaz]] i tamošnja naftna polja, odnosno eventualno izbijanje na Bliski istok. Ofenziva koja je započela u lipnju izazvala je sovjetsko povlačenje, no rasulo iz godine 1941. nije se ponovilo. Sovjeti su s vremenom bili u stanju usporiti njemačko napredovanje, a dodatni problem predstavljalo je razdvajanje njemačkog nadiranja na dva pravca - jedan prema Kavkazu, drugi u smjeru [[Volgograd|Staljingrada]], industrijskog središta na rijeci [[Volga|Volgi]]. Shvaćajući stratešku važnost Staljingarada, Sovjeti su ga odlučili odlučno braniti, što je dovelo do [[Bitka za Staljingrad|staljingradske bitke]]. Njemačko zapovjedništvo nadalo se prodrijeti na Bliski istok i s južnog pravca zahvaljujući novoj [[Erwin Rommel|Rommelovoj]] ofenzivi kojom su britanske snage teško poražene u [[Bitka kod Bir Hakeima|bitci kod Bir Hakeima]] i prisiljene na povlačenje iz Libije u dubinu egipatskog teritorija. Rommel se nadao zauzeti [[Aleksandrija|Aleksandriju]], izbiti na Sueski kanal te se poslije spojiti s njemačkim snagama na Kavkazu, odnosno japanskim u Indiji. Ali taj ambiciozni plan sredinom ljeta zaustavila je loša logistika te reorganizirana britanska obrana pod zapovjedništvom generala [[Bernard Montgomery|Bernarda Montgomeryja]] koja je Rommelovo napredovanje konačno zaustavila u [[bitka kod Alam Halfe|bitci kod Alam Halfe]]. U međuvremenu se, u skladu sa zaključcima konferencije u Wanseeu u siječnju, na teritorijima pod vlašću Njemačke i njenih satelita počelo provoditi ''Konačno rješenje židovskog pitanja'', danas poznatije pod nazivom [[Holokaust]]. ==== Prekretnice ==== Sredinom 1942. SSSR se ponovno našao u teškoj situaciji, te je Staljin to iskoristio kako bi zapadne saveznike natjerao na otvaranje drugog fronta u Zapadnoj Europi s ciljem rasterećenja Crvene armije. Američki vojni krugovi također su se zalagali za takav plan iz političkih razloga, nastojeći da rat u Europi bude što kraći, odnosno da se mogu obračunati s Japanom. Churchill je, pak, smatrao kako do otvaranja drugog fronta treba doći na obalama Mediterana koje je on nazivao "mekim trbuhom" Hitlerove Europe. Propast kanadskog prepada na [[Dieppe]] u lipnju je Amerikance uvjerila u snagu njemačke obrane na atlantskim obalama, odnosno prihvaćanje Churchillovih argumenata. [[Datoteka:Bernard Law Montgomery.jpg|thumb|200px|[[Bernard Montgomery|Bernard Law Montgomery]], britanski general, koji je svojim pobjedama nad Rommelom u Africi označio prekretnicu u II. svj. ratu.]] Iako su Rommelove osovinske snage u Sjevernoj Africi dugo vremena bile brojčano, tehnički i logistički inferiorne Britancima, tek je Montgomery to uspio shvatiti, odnosno praktički iskoristiti za jednostavan plan koji je [[23. 10.|23. listopada]] doveo do početka [[Prva bitka kod El Alameina|bitke kod El Alameina]]. Rommelove snage teško su poražene i natjerane na povlačenje koje će postupno dovesti do gubitka Libije. Zato se ta bitka smatra prvom prekretnicom Drugog svjetskog rata. U međuvremenu su osovinske pozicije [[4. 11.|4. studenog]] dodatno oslabljene [[Operacija Baklja|operacijom ''Torch'']], anglo-američkim iskrcavanjem na obale [[Maroko|Maroka]] i [[Alžir]]a, koji su bili pod kontrolom vichyjevske Francuske. Nakon kraćeg otpora vichyjevske su se snage predale, odnosno prešle na stranu Saveznika, ali je daljnje napredovanje u [[Tunis]] zaustavljeno zbog iskrcavanja njemačko-talijanskih snaga te lošeg vremena. Bez obzira na to, uspjeh složene amfibijske operacije pokazao je kako su Saveznici sličan pothvat u stanju ponoviti drugdje, tjerajući Hitlera da na račun istočnog fronta šalje trupe na zapad radi obrane europskih obala. Zato se ''Torch'' naziva drugom prekretnicom drugog svjetskog rata. Najvažnija prekretnica ipak se dogodila na istočnom frontu, gdje su ulične borbe u Staljingradu bile toliko iscrpile njemačko ljudstvo da je njemačko zapovjedništvo bilo prisiljeno popunjavati bočne linije trupama svojih saveznika, Rumunjske, Mađarske i Italije. To je sovjetskoj vrhovnoj komandi (''Stavka'') dalo sjajnu priliku da dvostrukim bočnim udarom [[19. 11.|19. studenog]] te linije probije i u Staljingradu opkoli 6. armiju generala [[Friedrich Paulus|Friedricha Paulusa]]. Pokušaji da se obruč probije i opkoljena armija izbavi nisu uspjeli, pa su se [[1. 2.|1. veljače]] [[1943]]. njeni ostaci predali, označivši najveću katastrofu u dotadašnjoj njemačkoj vojnoj povijesti. Poraz kod Staljingrada Nijemce je natjerao na povlačenje s Kavkaza, ali je imao i ozbiljnije političke posljedice. Uništenje vojski na Istočnom frontu vladine je krugove u Rumunjskoj, Mađarskoj, pa i u Italiji, natjeralo da razmišljaju o napuštanju Njemačke i priklanjanju Saveznicima prvom povoljnom prilikom. Prekretnica se dogodila i na Pacifiku, nakon što su [[2. 8.|2. kolovoza]] američki marinci izvršili desant na strateški važan otok [[Guadalcanal]] na [[Solomonski Otoci|Solomonskim Otocima]]. Japanci su ih odatle pokušali otjerati vlastitim desantom što je dovelo do šestomjesečnih žestokih borbi na kopnu, moru i zraku. Iako su obje strane pretrpjele ogromne gubitke, Amerikanci su ih lakše nadoknađivali te su se Japanci početkom veljače 1943. povukli, označivši uspjeh prve velike savezničke ofenzive na tom ratištu. == Tijek rata godine 1943. == ==== Slom Osovina u Sjevernoj Africi ==== Savezničkim snagama u Sjevernoj Africi Tunis je, nakon relativno lakog zauzimanja Alžira i Maroka, predstavljao veliki problem, što zbog lošeg vremena, što zbog teškog planinskog terena koji je vješto koristila njemačko-talijanska ekspedicijska armija na čelu s generalom von Arnimom. Saveznici su dodatni problem imali u slaboj koordinaciji između britanskih, američkih i francuskih kolonijalnih trupa. Još veći problem bilo je neiskustvo američkih snaga koje je [[19. 2.|19. veljače]] došlo do izražaja u [[Bitka kod Kasserinea|bitci kod Kasserinea]] prilikom koje je [[Erwin Rommel|Rommel]] uspio probiti američke položaje i izazvati panično povlačenje koje je zaustavljeno tek krajnjim britanskim naporima. No taj Rommelov uspjeh nije mogao biti iskorišten jer je u Tunis s juga, iz Libije, prodirala britanska Osma armija na čelu s [[Bernard Montgomery|Montgomeryjem]]. Dana [[6. 3.|6. ožujka]] Montgomery je Rommela porazio u [[Bitka kod Medenina|bitci kod Medenina]], a [[17. 3.|17. ožujka]] započeo je pustinjskim manevrom zaobilaziti utvrđenu [[Marethska linija|Marethsku liniju]] na tuniško-libijskoj granici. Uspješan proboj tih položaja zapečatio je sudbinu osovinskih snaga u Tunisu, jer nisu imale dovoljno ljudstva ni materijala kako bi se oduprle savezničkim ofenzivama iz dva pravca. Iako su pojedini osovinski komandanti tražili dozvolu za evakuaciju, Hitler je to odbio iz političkih razloga, plašeći se dodatne demoralizacije nakon staljingradske katastrofe. Evakuacija je s vremenom postajala sve teža, isto kao i snabdijevanje trupa zbog sve očitije pomorske nadmoći Saveznika u Mediteranu. [[14. 5.|14. svibnja]] posljednji su se ostaci osovinskih snaga predali, označivši konačni kraj rata u Sjevernoj Africi. U međuvremenu su se sile Osovine mogle utješiti djelomičnim uspjehom njemačke ofenzive na istočnom frontu, tokom koje su Sovjeti odbačeni iz područja [[Harkov]]a koji su bili oslobodili početkom godine. To je Wehrmachtu povratilo optimizam, odnosno potaklo planove za još jednu veliku ljetnu ofenzivu, dok su Sovjeti odlučili zaustaviti daljnje napade i posvetiti se konsolidaciji svojih redova. To je dovelo do relativnog zatišja na istočnom frontu koje će trajati nekoliko mjeseci. Desant na Sjevernu Afriku među osovinskim je snagama potakao strah od eventualnog savezničkog iskrcavanja na druge dijelove Sredozemlja. Zato su poduzete mjere za jačanje obrane na tom području - vichyjevska je Francuska okupirana, nakon čega se njena flota u [[Toulon]]u samopotopila kako ne bi pala u ruke Nijemcima. Na Balkanu, gdje se razgranao široki partizanski pokret, pokrenute su ofenzive u cilju njegovog gušenja, pogotovo u Jugoslaviji gdje su pokušaji uništenja [[Josip Broz Tito|Titovih]] [[narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|partizana]] doveli do bitaka na [[bitka na Neretvi|Neretvi]] i [[Bitka na Sutjesci|Sutjesci]]. ==== Bitka kod Kurska ==== {{glavni|Bitka kod Kurska}} Kurska bitka ([[5. 7.|5. srpnja]] - [[23. 8.|23. kolovoza]] [[1943]].) vođena je između [[sovjetski Savez|sovjetskih]] i [[njemačka|njemačkih]] snaga tijekom ljeta 1943. godine. To je najveća tenkovska bitka u [[historija|povijesti]] ratovanja i najznačajnija saveznička pobjeda tijekom 1943. godine. Namjera njemačkih kopnenih snaga (''Wehrmacht'') bila je razbiti središnji dio [[istočni front (Drugi svetski rat)|istočnog fronta]], s juga obuhvatiti [[Moskva|Moskvu]] i nanijeti odlučujući udarac. Njemačka ofenziva počela je 5. srpnja pod tajnim nazivom ''Zitadelle'' (tvrđava, citadela). U bitci je s njemačke strane angažirano 50 divizija (od čega 14 oklopnih i 2 motorizirane) - ukupno oko 800.000 vojnika, 2.700 tenkova i samovoznog topništva, 10.000 topova i minobacača, uz podršku oko 2.000 zrakoplova, a sa sovjetske 12 armija (od čega 2 oklopne). Rusi su imali izvjesnu brojčanu nadmoćnost u ljudstvu i naoružanju - 20.000 topova i minobacača, 920 raketnih bacača, 3.600 tenkova, uz podršku 2.400 zrakoplova. Ruske snage izvele su uspješan protunapad i do 23. kolovoza Nijemci su poraženi: iz stroja im je izbačeno oko 60.000 poginulih i oko 150.000 ranjenih vojnika. Stvarni ruski gubici objelodanjeni su tek [[1991]]. i iznosili su oko 80.000 poginulih uz velik broj ranjenih i nestalih. Pobjedom [[Crvena armija|Crvene armije]] u ovoj bitci, inicijativa na Istočnom frontu prešla je na sovjetsku stranu. Od tada pa sve do kraja rata njemačke jedinice nalaze se u konstantnoj defenzivi. ==== Pad Italije ==== {{glavni|Kapitulacija Italije}} U skladu s Churchillovim strateškim zamislima, zapadni su saveznici [[10. 7.|10. srpnja]] započeli iskrcavanje na [[Sicilija|Siciliju]], što je bio prvi korak prema izbacivanju Italije iz rata. Iako su osovinske snage, pogotovo njemačke, pružale žestok otpor, brzo je postalo jasno da se moraju povući na talijansko kopno. U međuvremenu su svi ti događaji imali utjecaj na fašističke vođe u Rimu, koji su [[21. 7.|21. srpnja]] svrgnuli i uhitili Mussolinija, a nova vlada odmah je započela tajne pregovore o kapitulaciji. Do kapitulacije je došlo 8. rujna, kada se trebalo dogoditi koordinirano veliko iskrcavanje kod [[Salerno|Salerna]]. No, njemačke snage pod komandom [[Albert Kesselring|feldmaršala Kesselringa]] pokazale su se kao vrlo vješte, kako u obrani od zapadnih saveznika, tako i u brzom stavljanju Italije pod okupaciju. Mussolini je oslobođen akcijom njemačkih komandosa i postavljen na čelo kvislinške [[Italijanska Socijalna Republika|Talijanske Socijalne Republike]]. U međuvremenu su Nijemci, vješto koristeći planinski teren, zadržavali saveznički prodor prema Rimu te postupno stvorili gotovo nesavladivu obrambenu liniju čiji je centar bio [[Monte Cassino]]. Oko tog mjesta mjesecima će se voditi krvave borbe. Kapitulacija Italije imala je ozbiljne posljedice i na Balkanu. Dok je britanski pokušaj da iskoriste kapitulaciju talijanskog garnizona i na brzinu osvoje [[Dodekanez]] završio katastrofom, u Grčkoj i Jugoslaviji partizanima su pale u ruke velike količine oružja i opreme. Pogotovo je to imalo veliki utjecaj na Jugoslaviju, gdje se partizanska vojska i s njom povezan politički pokret nametnula kao glavni čimbenik u budućem poratnom uređenju zemlje. == Tijek rata godine 1944. == ==== Iskrcavanje kod Anzija ==== Isfrustrirani uspješnim njemačkim otporom kod Monte Cassina, saveznički su zapovjednici odlučili osvojiti Rim obilaznim manevrom, odnosno iskrcavanjem trupa kod [[Anzio|Anzija]], u pozadini njemačkih linija. No, iskrcavanje, koje je otpočelo krajem siječnja, vrlo je brzo zapelo zbog logističkih problema i nesposobnosti američkog generala Lucasa. To je Nijemcima dalo dragocjeno vrijeme da dovuku rezerve i pokrenu protunapad koji je saveznike gotovo uspio baciti u more. Mostobran je očuvan, ali su saveznici odustali od namjere da ga koriste kao polazište za napad na Rim. Monte Cassino osvojen je nekoliko mjeseci kasnije i Nijemci su konačno prisiljeni na povlačenje, što je Amerikancima omogućilo da [[4. 6.|4. lipnja]] oslobode Rim. No, dotada je Churchillova mediteranska strategija bila temeljito diskreditirana i talijansko bojište izgubilo prioritet među savezničkim planerima. ==== Oslobođenje Francuske ==== [[Datoteka:1944 NormandyLST.jpg|thumb|250px|Savezničko iskrcavanje u Normandiji, poznatije kao [[Bitka za Normandiju|Dan D]].]] [[Datoteka:De Gaulle-OWI.jpg|thumb|left|250px|[[Charles de Gaulle]] - jedan od vođa operacije Overlord.]] Nakon poraznih iskustava u brdovitoj Italiji, saveznici su konačno prihvatili američko stajalište da je rat najbolje dobiti direktnim udarom u Njemačku preko ravničarske Zapadne Europe. Od kraja 1943. intenzivirale su se pripreme za veliko iskrcavanje na francusku obalu, koje je dobilo šifru [[Bitka za Normandiju|Operacija Overlord]]. Pomorski i zračni desant bio je godinama planiran, a mjesecima uvježbavan, uz dotada neviđeni sustav dezinformacije neprijatelja. Sve te mjere urodile su plodom kada je 6. lipnja - datum koji će u povijest ući kao [[Bitka za Normandiju|Dan D]] - izvršena dotada najveća amfibijska operacija u povijesti. Savezničke snage iskrcale su se na širokom frontu u [[Normandija|Normandiji]], umjesto kod [[Pas de Calais]]a gdje su ih Nijemci bili očekivali. Iako su Nijemci na sve moguće načine pokušali saveznike baciti u more, mostobran se postupno širio. Nakon mjesec i pol dana krvavih i žestokih borbi, Amerikanci su uspjeli izvršiti proboj i poduzeti veliki obuhvatni manevar. Hitlerovo uporno odbijanje da izda zapovijed za povlačenje dovelo je do opkoljavanja i uništavanja njemačkih snaga kod [[Falaise]]a. Istovremeno je izvršen i manji desant na južnu obalu Francuske. Nijemci su počeli povlačenje iz Francuske koje se vrlo brzo pretvorilo u paniku i rasulo. [[Charles de Gaulle|General de Gaulle]] u tim je danima uspješno ishodio da njegov pokret Slobodnih Francuza postane legitimna vlada oslobođene Francuske i izbjegne savezničku okupacijsku upravu. [[24. 8.|24. kolovoza]], nakon oslobođenja [[Pariz]]a, to je i potvrđeno. Duboko uvjereni da će rat moći završiti do Božića, saveznici su se odlučili za riskantni plan zračnog desanta u južnoj Nizozemskoj, kojemu je cilj bilo osvajanje mostova preko [[Rajna|Rajne]]. Taj plan, prozvan [[Operacija Market Garden]], [[17. 9.|17. rujna]] doveo je do velikog zračnog desanta, pri čemu su britanski padobranci kod Arnhema stjecajem okolnosti naletjeli na elitne njemačke jedinice. Rezultat toga bila je [[Bitka za Arnhem|arnhemska bitka]] u kojoj su Britanci desetkovani, a Nijemci stekli jednu od posljednjih velikih pobjeda u ratu. ==== Slom njemačkih istočnih saveznika ==== [[Crvena armija]] od [[Bitka kod Kurska|kurske bitke]] bila je u stalnom napredovanju. U prvoj polovici 1944. godine borbe su se uglavnom vodile na sjevernom i južnom dijelu istočnog fronta, pa je tako odsječen njemački garnizon na [[Krim]]u, a Lenjingrad konačno oslobođen opsade. Glavni i najspektakularniji udar dogodio se u lipnju, a nosio je šifru [[Operacija Bagration]]. Njime je slomljena njemačka Grupa armija Centar i oslobođena Bjelorusija, pri čemu su Sovjeti stekli ogroman broj zarobljenika i bazu za daljnje napredovanje prema Poljskoj i Njemačkoj. U isto vrijeme pokrenuta je i velika ofenziva na [[Finska|Finsku]], čija je vlada odlučila pristati na sovjetske uvjete za primirje. Ta odluka nije značila kraj rata za Finsku. Nijemci su odmah pod okupaciju stavili sjeverni dio zemlje koji će postati poprište višemjesečnog krvavog rata između bivših saveznika. Dva mjeseca kasnije poduzet je udar na Rumunjsku, koja je imala daleko više uspjeha u mijenjanju strana. Sovjeti su prodrli i preko bugarske granice, iako ta zemlja formalno nije objavila rat SSSR-u. Obje vojske stavile su se Sovjetima na raspolaganje i poslije uzele učešće u borbama protiv Nijemaca na istočnom frontu. Dolazak Sovjeta na Balkan prisilio je Nijemce na povlačenje iz Grčke prema sjeveru. Nastali vakuum nastojale su ispuniti suparničke gerilske frakcije, što je dovelo do građanskog rata u koji su se upetljale britanske trupe. U Jugoslaviji su u jesen [[Josip Broz Tito|Titovi]] partizani uz pomoć Crvene armije oslobodili Beograd te se polako transformirali u regularnu vojsku koja je držala svoj dio fronta. U Mađarskoj je pokušaj kapitulacije, odnosno stavljanja na stranu Saveznika, doveo do njemačke vojne intervencije protiv admirala Horthyja i instaliranja fašističkog režima koji će provesti Holokaust među dotada pošteđenim mađarskim Židovima. ==== Oslobođenje Filipina ==== [[Datoteka:Douglas MacArthur 58-61.jpg|thumb|200px|[[Douglas MacArthur]], jedan od najboljih i najsposobnijih generala u američkoj povijesti, čovjek koji se proslavio pobjedama na Pacifičkom bojištu.]] U 1943. i 1944. godini na Pacifiku glavna saveznička, odnosno američka, strategija bilo je [[preskakanje otoka]]. Ona se sastojala u tome da se prodor u dubinu područja pod japanskom kontrolom izvodi zaobilaženjem većine otočnih uporišta koja bi tom prodoru stajala na putu. Amerikanci bi se jednostavno iskrcali u pozadini tih uporišta, tamo sagradili pomorske i zračne baze, a japanske baze ispred njih bile bi podvrgnute zračnom i pomorskom bombardiranju, odnosno blokadi u cilju njihove trajne neutralizacije. Takva je strategija donijela ploda u savezničkom sporom, ali nezaustavljivom napredovanju u Jugozapadnom, odnosno Središnjem Pacifiku. No, kako su se savezničke linije približavale Japanu, tako su rasle nesuglasice između generala [[Douglas MacArthur|Douglasa MacArthura]] i admirala [[Chester Nimitz|Chestera Nimitza]]. Dok se Nimitz zalagao za direktan prodor prema Japanu, dotle je MacArthur, dijelom zbog svoje povrijeđene taštine, inzistirao na prethodnom oslobođenju Filipina. Na kraju je iz političkih razloga prevagnulo MacArthurovo mišljenje. U jesen su Amerikanci prikupili veliku invazijsku flotu i izvršili desant na Filipine. Japanski pokušaj da to spriječe doveo je do [[Bitka kod Leyteskog zaljeva|bitke u zaljevu Leyte]] - najvećeg i najspektakularnijeg pomorskog okršaja u ratu, nakon kojeg je japanska ratna mornarica prestala postojati kao ozbiljan faktor. Američke kopnene snage na Filipinima su, s druge strane, s japanskim garnizonima vodili žestoke borbe do samog kraja rata. == Tijek rata godine 1945. == ==== Slom Njemačke ==== {{glavni|Kapitulacija Njemačke}} Krajem 1944. Njemačka je ostala usamljena, bez saveznika, a i njen matični teritorij već je bio načet sa zapada i s istoka. No, Hitler je još uvijek vjerovao u uspješan završetak rata, uzdajući se u nova oružja poput raketa [[V-2]] ili mlaznih lovaca [[Me-262]]. Kako bi stekao vrijeme da ih usavrši, naredio je veliku ofenzivu na zapadu protiv američkih položaja u Ardenima. Velika [[ardenska ofanziva|ardenska protuofenziva]] u potpunosti je iznenadila Amerikance i nanijela im teške gubitke, ali su njihovi položaji brzo konsolidirani uz pomoć britanskih saveznika te su Nijemci postupno potisnuti na polazne položaje. Gubitke u Ardenima više ništa nije moglo nadoknaditi, što su odmah iskoristili Sovjeti, probivši njemačke linije u Poljskoj i približivši se samom Berlinu. U ožujku su zapadni saveznici konačno prešli Rajnu i počeli prodirati u samo srce Njemačke. Saveznici su također pokrenuli ofenzivu u Italiji, isto kao i Titova jugoslavenska vojska. Njemačka je vojska nakon više od pet godina doživjela potpuni slom pa su se mnoge jedinice, pogotovo na zapadu, počele predavati bez borbe, a na istoku boriti manje zato da zaustave Sovjete, a više zato da sebi daju priliku za predaju zapadnim saveznicima. [[25. 4.|25. travnja]] sovjetske i američke trupe spojile su se kod [[Torgau]]a, presjekavši tako Njemačku napola. U isto vrijeme otpočela je [[Bitka za Berlin|berlinska bitka]] tijekom koje je Hitler izvršio samoubojstvo, a sam Berlin predao se [[2. 5.|2. svibnja]]. Nova njemačka vlada pod [[Karl Dönitz|admiralom Dönitzom]] otpočela je pregovore o kapitulaciji koji su završeni [[7. 5.|7. svibnja]], a [[8. 5.|8. svibnja]] objavljen je prekid neprijateljstava. U nekim dijelovima Europe, pogotovo onim istočnim, borbe su se vodile još nekoliko tjedana, ali je tog dana službeno otpočeo mir. ==== Slom Japana ==== {{glavni|Kapitulacija Japana}} [[Datoteka:Nagasakibomb.jpg|thumb|200px|Eksplozija atomske bombe u Nagasakiju 9. kolovoza 1945.]] [[Datoteka:USA C-4627 (Color) (23407419523) (restored).jpg|thumb|left|250px|[[Douglas MacArthur]], američki general, potpisuje japansku kapitulaciju na ''[[USS Missouri]]ju''.]] U prvoj polovici 1945. godine američki su se vojnici iskrcali na otok [[Iwo Jima|Iwo Jimu]] i nakon dugotrajnih i žestokih [[Bitka za Iwo Jimu|borbi]] svladali tamošnji japanski garnizon. Otok je poslije počeo služiti kao baza američkim strateškim bombarderima [[B-29]] u njihovim napadima na ciljeve u samom Japanu. Prilikom napada korištene su zapaljive bombe što je samo u [[Tokijo|Tokiju]] dovelo do 300.000 mrtvih. U lipnju su se Amerikanci još više približili samom Japanu nakon iskrcavanja na [[Okinava|Okinawi]]. I tamo je japanski garnizon [[Bitka za Okinawu|svladan]], ali uz ogromne gubitke na savezničkoj strani. Ti su gubici uvjerili američke planere da će invazija samog Japana zahtijevati nezamislivo veliki broj žrtava i doveli do odluke da se Japan na predaju pokuša prisiliti upotrebom novog oružja zvanog [[nuklearno oružje|atomska bomba]]. Dana [[6. 8.|6. kolovoza]] na [[Hiroshima|Hirošimu]] je bačena atomska bomba koja je izazvala dotad nezamislivo razaranje i patnje među lokalnim stanovništvom. Dok je japanska vlada pokušavala shvatiti što se dogodilo, uslijedio je još jedan šok u obliku objave rata od strane SSSR-a. Sovjetske snage vrlo su brzo razbile japanske snage u [[Mandžurija|Mandžuriji]] i otpočele brzo napredovati prema [[Koreja|Koreji]]. Dana [[9. 8.|9. kolovoza]] bačena je druga atomska bomba na [[Nagasaki]] (vidi ''[[Atomsko bombardiranje Hiroshime i Nagasakija|Atomsko bombardiranje Hirošime i Nagasakija]]''). To je bilo dovoljno da japanska vlada nakon nekoliko dana shvati da daljnji otpor nema smisla, te je [[15. 8.|15. kolovoza]] objavljena bezuvjetna kapitulacija. Ona je formalno potpisana [[2. 9.|2. rujna]] na američkom bojnom brodu ''[[USS Missouri]]'' u Tokijskom zaljevu, što je datum koji predstavlja službeni završetak drugog svjetskog rata.. == Posljedice rata == {{glavni|Posljedice Drugog svjetskog rata}} ==== Gubitci ==== [[Datoteka:German territorial losses 1919 and 1945.svg|lang=en|thumb|left|250px|Njemački teritorijalni gubici 1919.-1945.]] [[Datoteka:Deutschland Besatzungszonen 1945.svg|thumb|250px|Njemačke okupacijske zone nakon anektiranja istočnih teritorija [[1945]].]] Točan broj ljudskih žrtava u ratu nepoznat je i do danas. Broj se procjenjuje na oko 55 milijuna ljudi, što je najveći broj do danas. Broj ranjenih bio je višestruko veći, što, s obzirom na tadašnji broj stanovnika planeta Zemlje, Drugi svjetski rat čini najkrvavijim sukobom u povijesti. Rat je doveo do dramatičnih demografskih promjena u mnogim dijelovima svijeta. Cijele su etničke zajednice ili desetkovane ili prisilno raseljene. Najžalosniji su primjer tog desetkovanja i mučenja europski [[Jevreji|Židovi]] i [[Romi]]. Židovi koji su preživjeli [[holokaust]] uglavnom su se iselili u [[Sjedinjene Američke Države|SAD]] i Aziju gdje su stvorili [[Izrael]]. {{glavni|Progon Nijemaca nakon Drugog svjetskog rata}} Od protjeranih naroda to su bili Nijemci (iz Istočne Europe). I materijalni gubici bili su veliki. U ratu su nestali i mnogi dijelovi kulturne baštine, za što su najbolji primjer Varšava, koju su, nakon neuspjelog ustanka godine 1944., Nijemci u potpunosti razorili, te [[Dresden]] čiji je veći dio godine 1945. spaljen u savezničkom bombardiranju. ==== Promjene granica ==== [[Datoteka:Yalta12.jpg|thumb|left|250px|[[Velika trojka]]: [[Winston Churchill]], [[Franklin Delano Roosevelt]] i [[Josif Staljin]] na [[Konferencija u Jalti|konferenciji u Jalti]] ([[1945]].) na kojoj su dogovarali podjelu svijeta nakon rata.]] Najvidljivije promjene bile su one koje su se ticale državnih granica. SSSR je u svoj sastav uveo Estoniju, Latviju i Litvu te se proširio na račun Finske, Njemačke, Poljske, Čehoslovačke i Rumunjske. Mirovnim ugovorima proširila se Poljska na račun Njemačke, odnosno Jugoslavija na račun Italije - s time da je pitanje [[Trst]]a riješeno tek [[1954]]. godine. Kina je preuzela otok [[Tajvan]], dok je Koreja stekla neovisnost. Sama Njemačka ubrzo je nakon rata podijeljena na [[Zapadna Njemačka|Zapadnu]] i [[Istočna Njemačka|Istočnu Njemačku]]. Austrija je također povratila neovisnost i godine [[1955]]. postala suverena i neutralna država. U Africi su Talijani uspjeli održati vlast u Libiji, ali su Etiopsko - britanske snage već 1941. osvojili Etiopiju čime je obnovljeno [[Etiopsko kraljevstvo]]. Italija je izgubila i Albaniju, Istru, Rijeku i druge gradove na istočnoj obali [[Jadransko more|Jadrana]] koji su pripali[[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|SFRJ]]. Izgubila je i Dodekanze koji su pripojeni Grčkoj. ==== Političke promjene ==== [[Datoteka:Nuremberg-1-.jpg|thumb|250px|Nacistički ratni zločinci na suđenju u [[Nürnberški proces|Nürnberškom procesu]].]] Jedna od dugoročnijih posljedica rata postala je jasna već pri samom kraju ratnih operacija, kada su se one u Aziji iz globalnog transformirale u lokalni sukob. Nastojanje bivših kolonijalnih sila Holandije i Francuske da povrate suverenitet nad teritorijima prethodno izgubljenim od Japana je dovelo do oružanih sukoba u Holandskoj Istočnoj Indiji i [[Indokina|Indokini]], odnosno do demonstracija i jačanja pokreta za nezavisnost u mnogim kolonijama. Britanija, koja je bila krajnje iscrpljena ratom, shvatila je da više ne može održavati Britanski Imperij te je godine [[1947]]. Indiji, odnosno Pakistanu, priznala nezavisnost. Dvije godine kasnije su Holanđani priznali nezavisnost [[Indonezija|Indonezije]]. Francuzi su bili nešto uporniji u [[Vijetnam]]u te ga napustili tek nakon vojnog poraza godine 1954. Dotada je već započeo proces koji će se nazvati dekolonizacija i tokom koga će bivši kolonijalni imperiji biti zamijenjeni nizom novih suverenih država poznatih pod nazivom [[Treći svijet]]. Dekolonizacija je bila samo jedna od manifestacija kraja primata Evrope u međunarodnoj politici. Na mjesto iscrpljenih, poniženih i devastiranih bivših evropskih su došle dvije države oko kojih će se slijedećih nekoliko desetljeća formirati globalni blokovi - SAD i SSSR. Njihovo suparništvo, djelomično motivirano borbom za prevlast u svijetu, a djelomično nesuglasicama nazvano je [[hladni rat]], a granica između njihovih sfera u Evropi prozvana [[Gvozdena zavesa|Željezna zavjesa]] - često navođena kao jedna od najvidljivijih i najdugotrajnijih posljedica drugog svjetskog rata. U nastojanju da steknu propagandnu i drugu nadmoć nad Sovjetima, Amerikanci su u Zapadnu Evropu uložili ogromna sredstva u svrhu ekonomske obnove preko [[Marshallov plan|Marshallovog plana]]. Mnoge od evropskih država, pogotovo one u početku neopterećene potrebom obnove oružanih snaga, ta su sredstva uspješno iskoristile za nezapamćeni ekonomski uzlet, pa će tako s vremenom ratni gubitnici poput Njemačke i Japana uspješno suprotstaviti SAD na ekonomskom polju. Drugi svjetski rat je također mnoge u Evropi uvjerio kako će kontinent svoj primat u svijetu moći barem dijelom povratiti jedino ako se nadvladaju tradicionalne historijske podjele. Ubrzo nakon rata počeli su prvi diplomatski koraci koji će s vremenom dovesti do stvaranja [[Evropska unija|Evropske Unije]]. ==== Kulturni utjecaj ==== Dijelom zbog svog trajanja i dimenzija, a dijelom zbog toga što je bio prvi oružani sukob u kome su ulogu imali novi [[masovni mediji]] kao [[radio]] i [[film]], Drugi svjetski rat na svjetsku je kulturu općenito ostavio snažan utisak koji traje i danas i koji se manifestira u dva često proturječna oblika. U Drugom svjetskom ratu, koji je bio puno razorniji od Prvog, pojavio se i razvio [[pacifizam]]. On je nalagao izbjegavanje rata pod svaku cijenu. Zbog sve veće upotrebe [[nuklearno oružje|nuklearnog oružja]] smatra se da bi [[treći svetski rat|treći svjetski rat]], ukoliko bi došlo do njega, bio još razorniji i da bi prijetio uništenju ljudske vrste. Posebno je velik zločin predstavljao [[Holokaust]]. Mnogi smatraju Holokaust težim zločinom od svih razaranja u ratu. == Reference == {{reflist}} == Vanjske veze == *[http://www.warhistoryonline.com/world-war-ii/5-incredible-coincidences-world-war-ii.html 5 Most Incredible Coincidences of World War II (engl.)] {{Commonscat|Nazi concentration camps by name}} {{Izabran}} {{Drugi svjetski rat}} [[Kategorija:Drugi svjetski rat| ]] [[Kategorija:1930-e]] [[Kategorija:1940-e]] [[Kategorija:Američki ratovi]] [[Kategorija:Britanski ratovi]] [[Kategorija:Francuski ratovi]] [[Kategorija:Italijanski ratovi]] [[Kategorija:Japanski ratovi]] [[Kategorija:Njemački ratovi]] [[Kategorija:Sovjetski ratovi]] [[Kategorija:Moderni ratovi]] 6fmbol0vpuggu9sao0lu1sg5jpd4lrd 1929. 0 4363 42470827 42444311 2025-06-11T10:57:30Z InternetArchiveBot 155863 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 42470827 wikitext text/x-wiki {{godina nav}} {{godina u drugim kalendarima|1929}} Godina '''1929''' ('''[[Rimski brojevi|MCMXXIX]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u utorak]]. __NOTOC__ <center> {| style="border:1px solid silver;background-color:white;padding:5px;" align=center class=radius | '''1929''': <br /> [[1929#Januar/Siječanj|1]] • [[1929#Februar/Veljača|2]] • [[1929#Mart/Ožujak|3]] • [[1929#April/Travanj|4]] • [[1929#Maj/Svibanj|5]] • [[1929#Jun/Juni/Lipanj|6]] • [[1929#Jul/Juli/Srpanj|7]] • [[1929#Avgust/August/Kolovoz|8]] • [[1929#Septembar/Rujan|9]] • [[1929#Oktobar/Listopad|10]] • [[1929#Novembar/Studeni|11]] • [[1929#Decembar/Prosinac|12]] <br /> [[1929#Rođenja|Rođenja]] • [[1929#Smrti|Smrti]] |}</center> == Događaji == === Januar/Siječanj === * januar - mart - Ekstremno hladna zima u našim krajevima i Evropi<ref>[http://www.crometeo.hr/forum/viewtopic.php?f=5&t=4000&sid=c4693d4f6d11007e113a58ac80731d8a Zima stoljeća 1929 u tekstu i slici], crometeo.hr/forum</ref>, snega bilo i u aprilu. * [[1. 1.]] - Stupa na snagu novo uređenje finansijske službe Kraljevine SHS (prema zakonu od 8. 10. 1928.), određeno 14 direkcija sa odgovarajućim oblastima<ref>[http://www.digitalna.nb.rs/wb/NBS/novine/politika/1929/01/01?pageIndex=00001 "Politika, 1. januar, str 1]. digitalna.nb.rs (sa nevelikom mapom)</ref>. * [[2. 1.]] - Usvojena ostavka predsednika vlade KSHS [[Anton Korošec|Antona Korošeca]], kralj Aleksandar se naredna tri dana (formalno) konsultuje sa liderima stranaka. * [[6. 1.]] - '''[[Šestojanuarska diktatura]]'''. Proglas "Mome dragom narodu...": zbog "nemogućnosti" parlamentarnog sporazuma, u ime narodnog jedinstva i državne celine, Kralj [[Aleksandar I Karađorđević]] ukida [[Vidovdanski ustav]], raspušta Skupštinu i zavodi lični režim. Postavljena vlada generala [[Petar Živković|Petra Živkovića]]. Proglašen niz zakona - zabranjene stranke sa "verskim ili plemenskim" obeležjem, cenzura štampe, komesari umesto oblasnih skupština i odbora itd. U svim opštinama, pa tako i u gradu Beogradu izabrane opštinske organe smenjuju od strane kralja postavljeni predsednici opština. * 6. 1. - [[Majka Tereza]] stiže u [[Kalkuta|Kalkutu]]. * 6. 1. - [[Heinrich Himmler]] postavljen za ''[[Reichsführer-SS]]'' (do [[1945]]), ''[[Schutzstaffel]]'' u ovo vreme ima svega 280 pripadnika. [[Datoteka:Aj 10 03 01 zivkovic s.jpg|mini|150px|left|[[Petar Živković]], premijer KJ 1929-32]] * [[8. 1.]] - U KSHS osnovan Državni sud za zaštitu države. * [[10. 1.]] - Prva pojava lika [[Tintin]], u stripu "Tintin u zemlji Sovjeta". * [[14. 1.]] - Suočen sa pobunom, kralj [[Kraljevina Afganistan|Afganistana]] [[Amanullah Khan]] abdicira i beži u Britansku Indiju; na tri dana ga nasleđuje brat [[Inayatullah Khan]], zatim dolazi pobunjenik [[Habibullāh Kalakāni]] (do oktobra). * [[17. 1.]] - U stripu se prvi put javlja lik [[Popaj]]. * 19/[[20. 1.]] - [[Ante Pavelić]] pobegao u Austriju. * [[20. 1.]] - Policija obustavila delovanje svih političkih stranaka i organizacija sa hrvatskim imenom u nazivu. * 20. 1. - U "Pravdi" objavljen stari Lenjinov članak "Kako organizovati nadmetanje", poziva na oslobađanje kreativne energije radnika i seljaka - poticaj za pojavu udarnih brigada i udarnika u SSSR<ref>{{ru}} [http://izhig.ru/badges/pervye-znachki-udarniki-i-otlichniki.php Первые значки ударники и отличники]. izhig.ru (pristup. 19.11.2015.)</ref>. * [[24. 1.]] - Rezolucija Biroa CK [[SKOJ]]-a - "ostaje jedino" put nelegalnog oružanog ustanka radnika i seljaka protiv diktature (→ [[Oružani otpor diktaturi u Kraljevini Jugoslaviji]]). * [[29. 1.]] - [[Erich Maria Remarque|Remarqueov]] roman "[[Na zapadu ništa novo]]" objavljen u obliku knjige. * 29. 1. - Konzervativni španski političar José Sánchez Guerra pokušao da pokrene pobunu protiv [[Miguel Primo de Rivera|Primo de Riverine]] diktature u Valensiji. * kraj januara - Zabranjene političke stranke u KSHS. * [[30. 1.]] - U Nemačkoj prikazan film ''[[Die Büchse der Pandora (film)|Die Büchse der Pandora]]'' sa [[Louise Brooks]]. === Februar/Veljača === [[Datoteka:Vatican City Map 1929.jpg|mini|180px|left|Mapa Vatikana]] * [[1. 2.]] - Prikazana ''[[The Broadway Melody]]'', prvi potpuno zvučni mjuzikl, finansijski uspeh i dobitnik oskara za najbolji film. * [[3. 2.]] - Na kongresu u Beču osnovana [[Organizacija Ukrajinskih Nacionalista]], prvi lider Jevhen Konovalec. * [[4. 2.]] - U [[Gospić]]u je -36 stupnjeva i 285&nbsp;cm snijega. * [[7. 2.]] - Odbor američke Federalne rezerve objavio svoje pismo bankama gde upozorava da je "prevelika količina kredita u zemlji apsorbovana u spekulativnim zajmovima". * [[9. 2.]] - [[Litvinovljev protokol]] - [[SSSR]], [[Druga poljska republika|Poljska]], [[Kraljevina Rumunija|Rumunija]], [[Letonija]] i [[Estonija]] potpisali u Moskvi pakt o nenapadanju (u skladu sa [[Kellogg-Briandov pakt|Kellogg-Briandovim paktom]]). * [[10. 2.]] - Najviša dnevna temperatura u Beogradu -18,5&nbsp;°C, sledećeg jutra pada do -25,5&nbsp;°C (od 1. do 23. 2. samo jedan dan nije bio leden). * [[11. 2.]] - {{flagicon|Vatikan}} [[Lateranski ugovori]] daju nezavisnost [[Vatikan]]u od Italije, čime je rešeno [[Rimsko pitanje]] koje je trajalo od [[1848]]. odn. [[1870]]. [[Datoteka:Kralj Aleksandar Karađorđević, TIME, 11.02.1929..jpg|mini|150px|Aleksandar na ''Time''-u]] * 11. 2. - Kralj Aleksandar na naslovnoj strani magazina ''Time'', sa legendom "''Alexander the Absolute...''"<ref>{{Cite web |title=''Time Magazine Cover: King Alexander |url=http://www.time.com/time/covers/0,16641,19290211,00.html |access-date=2010-08-06 |archive-date=2010-10-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20101027214738/http://www.time.com/time/covers/0,16641,19290211,00.html |dead-url=yes }}</ref>. * 11. 2. - Umro [[Johann II. (Lihtenštajn)|Johann II.]], preko 70 godina knez [[Lihtenštajn]]a, nasleđuje ga brat [[Franz I. (Lihtenštajn)|Franz I.]] (do [[1938]]). * [[12. 2.]] - [[Lav Trocki]] proteran iz [[SSSR]] - odlazi u Tursku. * [[14. 2.]] - [[Masakr na Valentinovo]] u Čikagu - ubijeno sedam gangstera iz bande [[Bugs Moran]]a, [[Al Kapone|Kaponeovih]] rivala. * februar - Rukovodstvo [[KPJ]] poziva radnike i seljake na borbu za rušenje režima. Na inicijativu [[Kominterna|Kominterne]], [[KPJ]] pozvala na [[Oružani otpor diktaturi u Kraljevini Jugoslaviji|oružani otpor diktaturi]], što su vlasti iskoristile da nanesu teške gubitke partiji (→ [[Sedam sekretara SKOJ-a]]). Do kraja godine CK KPJ prestao delovati kao jedinstveno rukovodstvo, članovi u emigraciji. * februar - Voz [[Orient Express]] je bio zaglavljen pet dana u snegu kod Čerkezkoja u turskoj Trakiji - inspiracija za "[[Ubojstvo u Orient Expressu]]". === Mart/Ožujak === [[Datoteka:President Hoover portrait.jpg|mini|150px|[[Herbert Hoover]]]] * [[3. 3.]] - Meksički general [[José Gonzalo Escobar]] diže pobunu protiv vlade, ima početnih uspeha na severu zemlje ali je poražen do kraja aprila. * [[4. 3.]] - [[Herbert Hoover]] naslijedio je [[Calvin Coolidge|Calvina Coolidge-a]] na mjestu američkog predsjednika i postao 31. predsjednik [[SAD]]-a (do 1933). * 4. 3. - [[Plutarco Elías Calles]] osniva u Meksiku Nacionalnu revolucionarnu partiju, kasnije [[Institucionalno revolucionarna partija]] (PRI), koja na vlasti ostaje bez prekida do 2000. * [[17. 3.]] - U Ženevi potpisan grčko-jugoslovenski sporazum o Solunskoj zoni. * [[18. 3.]] - Radio Beograd emituje probnu emisiju - izveštaji o vodostanju, zbog naglog otapanja snega i poplava. * [[20. 3.]] - Sovjetski Politbiro odobrio sugestiju za upotrebu [[Uralsko-sibirski metod|Uralsko-sibirskog metoda]] sakupljanja žita - anticipacija [[raskulačivanje|raskulačivanja]], pojačan nemir i represija na selu. * [[22. 3.]] - U Zagrebu ubijen Toni Schlegel, direktor Jugoštampe, koji je bio naklonjen kralju. * [[24. 3.]] - Počeo sa emitovanjem [[Radio Beograd]] AD. * 24. 3. - Jednostranački izbori u Italiji, [[Nacionalna fašistička partija]] dobila podršku 98,4% birača. [[Vladimir Gortan]] i drugovi učestvovali u oružanoj akciji ometanja izbora u Istri. * [[26. 3.]] - Velika sahrana maršala [[Ferdinand Foch|Focha]] u Parizu. * [[28. 3.]] - Japanski vojnici se povukli iz kineske provincije [[Shandong]] u svoju bazu u [[Qingdao]], čime je okončan prošlogodišnji [[Jinanski incident]]. * [[29. 3.]] - Bitka kod Sabille je glavni okršaj [[Ikhwanska pobuna|Ikhwanske pobune]] u Arabiji i pobeda [[Ibn Saud]]ove vojske nad verskom milicijom. * [[31. 3.]] - Pakt prijateljstva, mirenja i sudskog raspravljanja između Kraljevine SHS i [[Grčka|Grčke]]. * 31. 3. - Novi Zakon o vrhovnoj državnoj upravi u KSHS: ukinuta četiri ministarstva (vera, agrarne reforme, narodnog zdravlja, pošta i telegrafa). === April/Travanj === * [[1. 4.]] - [[Josephine Baker]], "Crna zvezda", stigla u Beograd. * 1. 4. - Radio Beograd emitovao prvi kamerno-muzički koncert posvećen Mocartu (početak muzikologije na RB). * [[7. 4.]] - Prvi direktan prenos fudbalske utakmice u Jugoslaviji, "[[FK Beogradski Sport Klub|BSK]]" - "[[FK Jugoslavija|Jugoslavija]]" 7:1. Utakmica igrana po blatu i snegu, koji je padao i u drugim krajevima zemlje, čak i u Splitu. * [[8. 4.]] - U SSSR doneti zakoni o religijskim udruženjima - aktivnosti crkve ograničene na crkvene zgrade, zakoni su osnova za progon u narednoj deceniji. * [[9. 4.]] - Josephine Baker u Zagrebu, na sutrašnjoj predstavi izgredi nekih klerikalnih studenata. * [[14. 4.]] - Održana prva [[Velika nagrada Monaka]], pobednik je [[William Grover-Williams]] u vozilu [[Bugatti Type 35]]B. * april - Uhapšen [[Dragoljub Jovanović]], levi [[zemljoradnička stranka (Jugoslavija)|Zemljoradnik]]. * [[16. 4.]] - Osnovana Privilegovana agrarna banka (prvi zbor akcionara 15. 8. u Beogradu, [[Zgrada Agrarne banke|zgrada banke]] završena 1934). [[Datoteka:Ante Pavelić and Gustav Perčec with the Macedonian National Committee in fron of Union Palace Hotel in Sofia, 20 April 1929.png|mini|250px|[[Ante Pavelić|Pavelić]] i [[Gustav Perčec|Perčec]] u Sofiji]] * april - Na plenumu Centralnog komiteta i Centralne kontrolne komisije u SSSR poražena "[[Nikolaj Buharin|Buharinova]] grupa", koji je smenjen sa položaja; Buharin je zajedno sa [[Aleksej Rikov|Rikovom]] i [[Mihail Tomski|Tomskim]] činio "[[Desna opozicija u SKP(b)|Desnu opoziciju]]". * [[19. 4.]] - [[Ante Pavelić]] i [[Gustav Perčec]] stigli u Sofiju, pozdravljeni od pristalica [[VMRO]], sutradan usvojena [[Sofijska deklaracija]] o saradnji u borbi za nezavisnost Hrvatske i Makedonije (→ [[:File:Macedonia Newspaper with the Sofia Declaration 22 April 1929.png|naslovnica "Makedonije"]]). * 19. 4. - Prvi radio-prenos iz Opere Narodnog pozorišta u Beogradu ("Knez Igor" A. Borodina). * [[24. 4.]] - Dignuta optužnica protiv Pavelića i Perčeca<ref>"Politika", 25. 4. [http://digital.nb.rs/scc/direct.php?sign=P-2484-1929 1929]{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, str 2</ref>. * [[25. 4.]] - [[Đuro Đaković]], organizacioni sekretar CK KPJ, i [[Nikola Hećimović]], skojevac i sekretar Crvene pomoći, ubijeni na jugoslovensko-austrijskoj granici (bili su uhapšeni u velikoj raciji u Zagrebu 20. 4.). * [[30. 4.]] - Vojvoda [[Stepa Stepanović]] sahranjen u Čačku. === Maj/Svibanj === * [[1. 5.]] - Zemljotres u planinama Kopet Dag odnosi 3.800 života u severoistočnoj Persiji i sovjetskoj Turkmeniji. * 1. 5. - Komunisti drže prvomajske demonstracije u Berlinu, uprkos zabrani - dolazi do višednevnih nereda sa mrtvima. * [[3. 5.]] - Prikazan ''[[The Cocoanuts]]'', prvi dugometražni film [[Braća Marx|Braće Marx]]. * [[4. 5.]] - Kratkometražni film ''[[Unaccustomed As We Are]]'' je prvi zvučni [[Stanlio i Olio|Stanlija i Olija]]. * [[8. 5.]] - Blizu Čikaga pronađena tela trojice gangstera ([[Albert Anselmi]], [[John Scalise]], Joseph Giunta), navodno ih je prethodne večeri [[Al Capone]] pretukao bejzbol palicom i dao ubiti na lažnoj proslavi. * 13 - 16. 5. - [[Konferencija u Atlantic Cityju]]: okupljanje vođa organizovanog kriminala u SAD vodi osnivanju Nacionalnog sindikata kriminala (''[[National Crime Syndicate]]''). * [[15. 5.]] - Požar na klinici u [[Cleveland, Ohio]] odnosi 123 života. * [[16. 5.]] - [[1. dodjela Oscara]]: najbolji film je ''[[Wings (film)|Wings]]'', prvi i poslednji [[nemi film]] dobitnik. * [[20. 5.]] - [[30. 1.]] 1930. - [[Expo 1929|Međunarodna izložba u Barseloni]]. Nemački paviljon [[Ludwig Mies van der Rohe|Mies van der Rohea]] je značajan za modernu arhitekturu. [[Datoteka:Pabellón Yugoslavia.jpg|mini|250px|Jugoslovenski paviljon na [[Expo 1929|Barselonskoj izložbi]] ([[Dragiša Brašovan|Brašovan]])]] * [[25. 5.]] - Premijera [[Branislav Nušić|Nušićeve]] "Gospođe ministarke" u beogradskom Narodnom pozorištu (naslovna uloga [[Žanka Stokić]]). * 25. 5. - Islandski liberali i konzervativci se udružili u [[Stranka nezavisnosti (Island)|Stranku nezavisnosti]]. * [[28. 5.]] - Prikazan ''[[On with the Show]]'', prvi potpuno kolor i zvučni dugometražni film. * [[30. 5.]] - Izbori u Ujedinjenom kraljevstvu, prozvani "[[Flapper]]" izbori, jer su prvi put mogle glasati žene mlađe od 30 (i starije od 21). Najviše mandata za laburiste (287, novih 136), ali bez apsolutne većine. * ? maj - Uhapšen [[Svetozar Pribićević]], interniran u [[Brus]]. === Jun/Juni/Lipanj === * [[3. 6.]] - Ugovorom iz Lime rešen spor [[Peru]]a i [[Čile]]a iz vremena [[Pacifički rat|Pacifičkog rata]]: Čile zadržava oblast [[Arica|Arike]] a [[Tacna|Taknu]] vraća Peruu. * [[6. 6.]] - Premijera filma ''[[Un Chien Andalou]]'' u Parizu. * [[7. 6.]] - Presuda za [[atentat u Narodnoj skupštini]] [[1928]]: [[Puniša Račić]] osuđen na zbirnih 60 godina robije, tj. zakonski maksimum od 20 godina (sud nije našao predumišljaj); [[Dragutin Jovanović Lune]] i [[Toma Popović]] oslobođeni krivice. * 7. 6. - Italijanski parlament ratifikovao Lateranski ugovor. * [[8. 6.]] - [[Ramsay MacDonald]] formirao drugu, manjinsku, laburističku vladu UK, s podrškom liberala (do [[1931]], zatim na čelu Nacionalne, koalicione, vlade do [[1935]]); u kabinetu je i prva žena, [[Margaret Bondfield]]. * [[19. 6.]] - Zakon o uređenju unutrašnje državne uprave i Uredba o radnom vremenu u trgovačkim i zanatskim radnjama u KSHS. * 19. 6. - Nikolaj Buharin izbačen iz Prezidijuma Izvršnog komiteta Kominterne. * [[21. 6.]] - Američkim posredovanjem postignut sporazum između meksičke vlade i katoličke crkve, što je početak kraja [[Kristeroski rat|Kristeroskog rata]] - antiklerikalni zakoni ostaju ali se neće primenjivati (ipak, vlada nastavlja progon katolika), zvona se oglasila 27. juna, prvi put posle tri godine. * [[22. 6.]] - [[A. E. Douglass]] istražuje ruševine u Arizoni i ustanovljuje [[dendrohronologija|dendrohronologiju]]. * [[24. 6.]] - [[Clärenore Stinnes]] i [[Carl-Axel Söderström]] završili u Berlinu dvogodišnje putovanje oko sveta automobilom. * [[27. 6.]] - U Njujorku održana prva demonstracija [[Televizija u boji|televizije u boji]]. * [[28. 6.]] - Na [[Bled]]u rođen [[Andrej Karađorđević]], treći kraljević (kršten [[15. 8.]]). * 28. 6. - Deseta godišnjica [[Versajski sporazum|Versajskog sporazuma]] u [[Vajmarska Republika|Nemačkoj]] obeležena danom žalosti i proklamacijom vlade koja ga osuđuje. === Jul/Juli/Srpanj === * [[3. 7.]] - Kriza portugalske vlade: nakon ministra pravde, ostavku dao i njegov prijatelj [[António de Oliveira Salazar]], po verskim pitanjima - predsednik Carmona lično traži od Salazara da povuče ostavku, premijer puk. de Freitas odstupa, a Salazar će dobiti dodatna ovlašćenja. * [[9. 7.]] - Sastanak Adolfa Hitlera i [[Alfred Hugenberg|Alfreda Hugenberga]], nacionalističkog političara i medijskog magnata - radiće protiv vlade i Youngovog plana, nacisti dobijaju veliki publicitet. * [[10. 7.]] - Kineske vlasti zauzele [[Kinesko-istočna železnica|Kinesko-istočnu železnicu]], hapse i proteruju sovjetske zvaničnike, iz čega proističe [[Kinesko-sovjetski konflikt (1929)|Kinesko-sovjetski konflikt]]. * [[11. 7.]] - Tajni dekret Saveta narodnih komesara SSSR o stvaranju popravno-radnih logora - osnova sistema [[gulag]]a. [[Datoteka:Überseemuseum Bremen 2009 270.JPG|mini|220px|''[[SS Bremen (1929)|SS Bremen]]'', maketa]] * [[16. 7.|16]] - [[22. 7.]] - Prvo putovanje naprednog putničkog broda ''[[SS Bremen (1929)|SS Bremen]]'', odmah osvaja [[Plava vrpca|Plavu vrpcu]]. * [[17. 7.]] - Ante Pavelić i Gustav Perčec u odsustvu osuđeni na smrt zbog izdaje. * [[20. 7.]] - U selu Stari Lec ([[opština Plandište]]) otkriveno telo beogradske milionerke Irme Molnar<ref>"Politika", 23. jul 1929, kao i narednih dana; o ovome je izvestio i magazin ''Time'': [http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,737622,00.html YUGOSLAVIA: Richest Woman] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101027202017/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,737622,00.html |date=2010-10-27 }}</ref> * [[23. 7.]] - U [[Konak kneginje Ljubice|Konaku kneginje Ljubice]] otvoren Muzej savremene umetnosti, inicijativom kneza [[Pavle Karađorđević|Pavla]]<ref>[http://www.digitalna.nb.rs/wb/NBS/Novine_i_casopisi/Politika_1904-1941/1929/7/23?pageIndex=00007 Politika, 23. 7. 1929, str. 7]{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. digitalna.nb.rs (pristup. 8. 9. 2015.)</ref>. * [[24. 7.]] - Na snagu stupio [[Briand-Kelloggov pakt]] kojim su potpisnice obećale da neće koristiti rat za rešavanje sporova. * 24. 7. - U Grčkoj donesen zakon [[idionimon]] protiv "pobunjeničkih" ideja (komunisti, anarhisti, sindikalne mobilizacije). * [[25. 7.]] - Papa [[Pio XI.]] u velikoj procesiji izlazi na trg Svetog Petra - prvi put da Papa napušta [[Vatikan]] od [[1870]]. * [[27. 7.]] - [[Ženevska konvencija (1929)|Ženevska konvencija]] o tretmanu zarobljenika. Crveni polumesec priznat kao znak pored crvenog krsta. * 27. 7. - Tokom pokušaja hapšenja u Samoboru ubijeni [[Janko Mišić]] i [[Mijo Oreški]], dvojica od [[Sedam sekretara SKOJ-a]], kao i Slavko Oreški. * [[30. 7.]] - [[Pavle Marganović]], jedan od Sedam sekretara SKOJ-a ubijen u zagrebačkoj policiji. === Avgust/August/Kolovoz === [[Datoteka:Badge (AM 1996.71.304).jpg|100px|mini|[[Nirnberška partijska značka]]]] * 1 - 4. 8. - Četvrti partijski sabor [[NSDAP]] u Nirnbergu, poslednji pre dolaska na vlast 1933 - [[Nirnberška partijska značka]], ustanovljena 1936, biće oznaka partijske "stare garde". * [[5. 8.]] - [[Manuel Gonçalves Cerejeira]] je novi [[Lisabonski patrijarhat|patrijarh Lisabona]] - Salazarov prijatelj i podrška, ostaje čak do 1971. * 5/[[6. 8.]] - Eksplozija ispred žandarmerijske kasarne u Zagrebu, materijalna šteta, sumnja se na komuniste<ref>[http://www.digitalna.nb.rs/wb/NBS/novine/politika/1929/08/07?pageIndex=00003 Politika, 7. avgust 1929, str. 3]. digitalna.nb.rs (pristup. 28. 5. 2017.)</ref>. * 5 - [[6. 8.]] - Rudarski [[Štrajk u Lupeniju (1929)|štrajk u Lupeniju]], u [[Kraljevina Rumunjska|Rumunjskoj]] - u intervenciji vojske poginulo dvadesetak štrajkača. [[Datoteka:Споменик Арчибалду Рајсу (само биста крупније).jpg|mini|140px|Detalj spomenika [[Archibald Reiss|Archibaldu Reissu]] (1931)]] * [[8. 8.]] - [[Archibald Reiss]] umro u Beogradu. * [[8. 8.|8]] - [[29. 8.]] - Nemački vazdušni brod ''[[LZ 127 Graf Zeppelin]]'' obleteo severnu hemisferu iz [[Lakehurst, New Jersey]]. * [[11. 8.]] - Šesnaesti Cionistički kongres u Cirihu, Palestinska cionistička egzekutiva restrukturirana u [[Jevrejska agencija|Jevrejsku agenciju]]. * kolovoz - Funkcioneri [[HSS]] [[Juraj Krnjević]] (gen. sekretar) i [[August Košutić]] (potpredsednik) otišli u emigraciju. * [[16. 8.]] - Sukobom na [[Zid plača|Zidu plača]] počinju [[Neredi u Palestini (1929)|neredi u Palestini]] - u nedelji 23 - 29. 8. gine 133 Jevreja i 116 Arapa. * [[20. 8.]] - [[BBC]] eksperimentalno emituje TV sliku ([[John Logie Baird|Bairdov]] sistem sa 30 linija). * 23-[[24. 8.]] - [[Hebronski masakr (1929)|Hebronski masakr]]: ubijeno 65-68 Jevreja u tom palestinskom gradu, ostali proterani (vratiće se tek [[1967]]). * [[29. 8.]] - U [[Safed]]u ubijeno 18-20 Jevreja. * 29. 8. - Prikazan mjuzikl ''[[Gold Diggers of Broadway]]''. * [[31. 8.]] - Na Prvoj Haškoj konferenciji finalizovan [[Youngov plan]] - smanjene nemačke ratne reparacije (112 milijardi maraka u periodu od 59 godina), prevaziđen već 1932. [[Okupacija Rajnlanda]] će biti okončana 1930, pet godina pre roka. === Septembar/Rujan === [[Datoteka:Kip Grgura Ninskog, Split.jpg|mini|210px|[[Grgur Ninski (Meštrović)|Grgur Ninski]]]] * [[3. 9.]] - ''[[Dow Jones Industrial Average]]'' dostiže 381.17 - vrhunac koji će biti prevaziđen tek novembra [[1954]]. * [[5. 9.]] - Francuski ino. ministar [[Aristide Briand]] pred [[Društvo naroda|Društvom naroda]] predlaže Evropsku federaciju. * [[7. 9.]] - U Finskoj potonuo parobrod ''[[SS Kuru]]'', 136 mrtvih. * septembar - Kreće ubrzana [[Kolektivizacija u SSSR]]. * [[17. 9.]] - Predsjednik [[Litva|Litve]] [[Antanas Smetona]] uklanja premijera Voldemarasa i zavodi diktaturu (do sovjetske okupacije [[1940]]). * [[18. 9.]] - Gubici na njujorškoj berzi nakon upozorenja poslovnog teoretičara [[Roger Babson|Rogera Babsona]] da "dolazi krah". * [[20. 9.]] - Bankrotstvo i hapšenje britanskog investitora [[Clarence Hatry|Clarencea Hatryja]] vode krahu Londonske berze i nestabilnosti u SAD. * [[27. 9.]] - Objavljen [[Ernest Hemingway|Hemingwayev]] roman "[[A Farewell to Arms|Zbogom oružje]]". * [[29. 9.]] - Knez Pavle Karađorđević otkrio u Splitu [[Grgur Ninski (Meštrović)|spomenik Grguru Ninskom]], prvobitno postavljen u Peristilu Dioklecijanove palače. * [[30. 9.]] - [[Fritz von Opel]] leteo u Frankfurtu prvim raketnim avionom, [[Opel RAK.1]]. * jesen - [[Sovjetski revolucionarni kalendar]]: u SSSR se uvodi neprekidni proizvodni tjedan, "neprerivka" (različite verzije se koriste do 1940). === Oktobar/Listopad === [[Datoteka:Banovine Jugoslavia.png|mini|250px|[[Banovine Kraljevine Jugoslavije]] (1931)]] * [[3. 10.]] - Kralj Aleksandar promenio ime ''Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca'' u '''[[Kraljevina Jugoslavija]]'''; zemlja podeljena u [[Banovine Kraljevine Jugoslavije|9 banovina]] plus Uprava Grada Beograda, umesto 33 oblasti (granice banovina su menjane 1931, npr. Vukovar i Vinkovci su iz Drinske prebačeni u Savsku banovinu<ref>[http://www.cro-eu.com/forum/index.php?topic=613.0;wap2 Kraljevina Jugoslavija – podjela na banovine 1931. godine] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191227202801/http://www.cro-eu.com/forum/index.php%3Ftopic%3D613.0;wap2 |date=2019-12-27 }}. cro-eu.com/forum (pristup. 27.12.2019)</ref>)<ref>[http://www.digitalna.nb.rs/wb/NBS/novine/politika/1929/10/04#page/0/mode/1up Politika, 4. oktobar 1929]. digitalna.nb.rs (pristup. 28. 5. 2017.)</ref>. * [[6. 10.]] - Ruski general [[Pjotr Wrangel]] sahranjen u Beogradu, odakle je prenesen iz Brisela. * [[12. 10.]] - Potpisana [[Varšavska konvencija]] o međunarodnom vazdušnom prevozu ljudi i robe. * [[13. 10.]] - [[Mohammed Nadir Shah]] zauzima [[Kabul]] (vlada do [[1933]]), Habibullāh Kalakāni je zarobljen i ubrzo pogubljen. * [[15. 10.]] - Prikazan SF film [[Fritz Lang|Fritza Langa]] ''[[Frau im Mond]]''. * 15. 10. - Ekonomista [[Irving Fisher]] izjavljuje da su akcije dostigle "ono što izgleda kao trajno visok plato" i da će još znatno porasti - ali veći gubici počinju već sutradan. * [[oktobar]] - Kralj Aleksandar razmišlja o ukidanju [[ćirilica|ćirilice]]<ref>[http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,752216,00.html YUGOSLAVIA: Dangerous Decree] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101027213737/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,752216,00.html |date=2010-10-27 }}, ''Time'', 21. oct. 1929.</ref>. * oktobar - Pobuna [[Oromo]]a u nekim delovima [[Etiopsko Carstvo|Etiopije]], Ras Tafari ([[Haile Selassie]]) zahteva od [[Gugsa Welle]]a da uguši pobunu, ali ovaj ne samo što odbija, nego u januaru diže i svoju pobunu - u zemlji je i dalje spor između Ras Tafarija i carice [[Zauditu od Etiopije|Zauditu]]. * [[16. 10.]] - U talijanskoj [[Pula|Puli]], [[Vladimir Gortan]] osuđen na smrt (izvršeno sutradan), ostala četvorica optuženih na po 30 godina robije. * 16. 10. - [[Dirižabl]] "[[LZ 127 Graf Zeppelin|Graf Cepelin]]" preleteo preko Beograda i današnje Srbije tokom putovanja oko sveta. * [[18. 10.]] - U slučaju ''Edwards v Canada (AG)'' presuđeno da su žene "osobe" i da mogu biti imenovane u Senat Kanade. [[Datoteka:1930-67B.png|mini|280px|Njujorška berza]] * [[24. 10.]] - "Crni četvrtak" označava početak [[Krah Njujorške berze (1929)|kraha Njujorške berze]]: početni gubitak od 11% umanjen na oko 2% intervencijom vodećih bankara. * [[28. 10.]] - "Crni ponedeljak": Dow Jones pao 13%. * [[29. 10.]] - "Crni utorak" donosi rekordni promet akcija na Dow Jones i pad od 12%. Ovo se smatra početkom '''[[Velika ekonomska kriza|Velike depresije]]''' (berza je, doduše, u naredna dva dana porasla 12 odn. 6% jer su brokeri kupovali bagatelne akcije). * [[31. 10.]] - Glavni grad [[Belgijski Kongo|Belgijskog Konga]] premešten iz [[Boma|Bome]] u Léopoldville ([[Kinshasa]]). === Novembar/Studeni === * [[7. 11.]] - U skromnim prostorijama otvoren njujorški [[Museum of Modern Art|Muzej moderne umetnosti]] (MoMA). * 7. 11. - Dvanaesta godišnjica [[Oktobarska revolucija|Oktobarske revolucije]], Staljin opisuje 1929. kao godinu [[Veliki prelom (SSSR)|Velikog preloma]] (forsirana kolektivizacija i industrijalizacija) * [[13. 11.]] - Dow Jones dostigao prvo dno na 198.69 poena, 48% manje nego početkom septembra - sledi oporavak do aprila. * [[15. 11.]] - Prikazan britanski film ''[[Atlantic (film)|Atlantic]]'', istovremeno je snimljena i nemačka verzija, prvi zvučni film u toj zemlji. * novembar - [[Vladimir Zvorikin]] patentirao u SAD poboljšani TV prijemnik sa [[Katodna cijev|katodnom cijevi]]. * [[17. 11.]] - [[Nikolaj Buharin]], poslednja pretnja [[Staljin]]ovoj vlasti, isključen iz Politbiroa. * [[18. 11.]] - Zemljotres na Grand Bancsu pored [[Newfoundland]]a, osetio se do Njujorka i Montreala, prekinuto 12 podmorskih kablova, cunami u tri talasa visine do 4 metra. * [[20. 11.]] - [[Salvador Dalí]] imao prvu samostalnu izložbu u Parizu. * [[28. 11.]] - Istraživač [[Richard E. Byrd]], pilot [[Bernt Balchen]] i još dvojica su prvi preleteli [[Južni pol]]. * [[30. 11.]] - [[Srpski nadrealisti|Nadrealisti]] u Beogradu osnivaju svoj pokret, planira se pokretanje publikacije<ref name="onrnus">[http://nadrealizam.rs/rs/o-nadrealizmu/o-nadrealizmu-razvoj-nadrealizma-u-srbiji O nadrealizmu: Razvoj nadrealizma u Srbiji]{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. nadrealizam.rs (prist. 5.2.2017)</ref>. === Decembar/Prosinac === * [[5. 12.]] - [[Datoteka:Flag of the Tajik Autonomous Soviet Socialist Republic (1929–1931).svg|25px]] [[Nacionalno razgraničenje u SSSR]]: Tadžička ASSR, deo [[Uzbečka Sovjetska Socijalistička Republika|Uzbečke SSR]], postaje zasebna [[Tadžička Sovjetska Socijalistička Republika]], proširena za severni deo, sa [[Hudžand]]om. * [[10. 12.]] - Uhapšen [[Josip Predavec]], potpredsednik [[HSS]], zbog navodne prevare u vezi stečaja Seljačke zadružne banke. * [[12. 12.]] - U beogradskom Malom mokrom lugu (zapravo na Konjarniku) osvećen budistički hram<ref>[http://www.digitalna.nb.rs/wb/NBS/novine/politika/1929/12/13?pageIndex=00007 Politika, 13. decembar 1929, str 7]. digitalna.nb.rs (pristup. 28. 5. 2017.)</ref>. * [[13. 12.]] - Počelo suđenje trovačicama, "tvorcima anđela", iz mađarskog sela [[Nagyrév]]. * 13. 12. - Donesena odluka o promeni većeg broja naziva ulica u Beogradu<ref>[http://www.digitalna.nb.rs/wb/NBS/novine/politika/1929/12/14?pageIndex=00009 Politika, 14. decembar 1929, str. 9]. digitalna.nb.rs (pristup. 28. 5. 2017.)</ref>. * [[17. 12.]] - Kraljev rođendan zvanično proslavljen u celoj zemlji (konfiskovani izveštaji o podmetnutoj bombi na pruzi Beograd-Zagreb i napadu na projugoslovenskog sveštenika Ritiga<ref>[http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,929162,00.html YUGOSLAVIA: Zhivoi Kraji] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120106203633/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,929162,00.html |date=2012-01-06 }}, ''Time'', 30. dec. 1929</ref>). * [[21. 12.]] - Raskošna proslava njegovog pedesetog rođendana se smatra početkom [[Staljinov kult ličnosti|Staljinovog kulta ličnosti]] (Caricin/Staljingrad i Donjeck/Staljino su još ranije nazvani po njemu). * [[22. 12.]] - Uhapšen [[Vlatko Maček]], predsednik HSS, pod optužbom da je finansirao neke članove navodne terorističke organizacije, koja je trebalo da deluje u vreme Kraljevog rođendana (16-17. decembar - bomba pod voz kojim su putovale deputacije u Beograd, bomba u katedrali i "moguće" u 'Esplanadi' tokom svečanog bala). * 22. 12. - [[Nemački referendum (1929)|Nemački referendum]] protiv Youngovog plana nije uspeo, ali su [[nacisti]] tokom kampanje stekli publicitet i kredibilitet među mejnstrim desničarima. * 22. 12. - Otvorena pruga Kragujevac-Kraljevo. * 22. 12. - Habarovskim protokolom okončan [[Kinesko-sovjetski konflikt (1929)|Kinesko-sovjetski konflikt]] - status kvo ante. * [[27. 12.]] - [[Raskulačivanje]] (dekulakizacija): Staljin najavio likvidaciju [[kulak]]a kao klase. * [[28. 12.]] - "Crna subota" na [[Samoa|Samoi]] - novozelandski kolonijalni policajci ubili 11 nenaoružanih demonstranata - začetak pokreta Mau za nezavisnost. * 28. 12. - Francuski parlament izglasao sredstva za gradnju "[[Maginotova linija|Maginotove linije]]", nazvane po ministru rata [[André Maginot|Maginotu]]. * [[29. 12.]] - Sveindijski kongres u Lahoreu pod predsedavanjem [[Jawaharlal Nehru|Jawaharlala Nehrua]] zahteva potpunu nezavisnost [[Britanska Indija|Britanske Indije]]. * 29. 12. - U [[Nizozemska istočna Indija|Nizozemskoj Ostindiji]] uhapšen [[Sukarno]] i ostali lideri Indonežanske nacionalne partije, u pritvoru i zatvoru ostaje dve godine. * [[31. 12.]] - [[Katastrofa u kinu Glen]]: u požaru u škotskom bioskopu stradalo 69 djece. === Kroz godinu === [[Datoteka:TrgRepublike1934.jpg|mini|220px|Pozorišni trg u Beogradu]] * ? U Beogradu podignuta zgrada pošte Beograd 2, najveća na Balkanu (desetak godina kasnije, uslovi rada u njoj su teški i tvrdi se da je Beograđani ne vole)<ref>[https://digitalna.nb.rs/wb/NBS/novine/vreme/1939/12/17#page/12/mode/1up ''Beograd 2'', Vreme, 17. dec. 1939, str. 13]. digitalna.nb.rs</ref>. * U KSHS/KJ je potrošeno 153.000 tona železa, od čega je 72% uvezeno; od 42.000 tona domaće proizvodnje, 47% potiče iz Zenice.<ref>[https://digitalna.nb.rs/wb/NBS/novine/politika/1936/03/17?pageIndex=00007 "Politika", 17. mart 1936]</ref> * Domaći nemi filmovi: "[[Kroz buru i oganj]]" i "[[Rudareva sreća]]". * [[Fibus Lavin]] otkrio [[Dezoksiriboza|dezoksiribozu]]. * Karl Lohmann otkrio [[adenozin trifosfat]]. == Rođenja == {{glavni članak|:Kategorija:Rođeni 1929.}} === Januar/Siječanj &ndash; Februar/Veljača === * [[3. 1.]] - [[Sergio Leone]], filmski režiser († [[1989]]) * 3. 1. - [[Gordon Moore]], suosnivač korporacije ''Intel'' († [[2023]]) * [[6. 1.]] - [[Babrak Karmal]], predsednik Afganistana († [[1996]]) * [[7. 1.]] - [[Miroslav Pečujlić]], profesor Pravnog fakulteta, rektor BU († [[2006]]) * [[14. 1.]] - [[Aleksandar Petrović (režiser)|Aleksandar Petrović]], režiser († [[1994]]) * 14. 1. - [[Lazar Trifunović]], istoričar umetnosti, kritičar († [[1983]]) * [[15. 1.]] - [[Martin Luther King, Jr.]], lider pokreta za ljudska prava, nobelovac za mir († [[1968]]) * [[16. 1.]] - [[Mirjana Dančuo]], operna pjevačica, sopran * [[24. 1.]] - [[Ivan Ivanji]], književnik, prevodilac († [[2024]]) * [[27. 1.]] - [[Mohamed Al-Fayed]], poslovni magnat († [[2023]]) * [[29. 1.]] - [[Sima Ćirković]], srpski istoričar († [[2009]]) * [[31. 1.]] - [[Rudolf Mössbauer]], fizičar, nobelovac († [[2011]]) * 31. 1. - [[Jean Simmons]], glumica († [[2010]]) * [[5. 2.]] - [[Fred Sinowatz]], kancelar Austrije († [[2008]]) * [[10. 2.]] - [[Jerry Goldsmith]], američki kompozitor filmske muzike († [[2004]]) * [[13. 2.]] - [[Omar Torrijos]], vojni lider Paname († [[1981]]) * [[14. 2.]] - [[Mihajlo Viktorović]], glumac († [[1998]]) * [[15. 2.]] - [[Graham Hill]], vozač F1 († [[1975]]) * [[17. 2.]] - [[Patricia Routledge]], glumica * 17. 2. - [[Božidar Ferjančić]], istoričar, akademik († [[1998]]) * [[22. 2.]] - [[James Hong]], glumac * [[23. 2.]] - [[Patrijarh moskovski Aleksije II]] († [[2008]]) * [[28. 2.]] - [[Frank Gehry]], arhitekta === Mart/Ožujak &ndash; April/Travanj === * [[1. 3.]] - [[Georgi Markov]], bugarski disident († [[1978]]) * [[4. 3.]] - [[Sava Mrmak]], TV reditelj († [[2002]]) * [[13. 3.]] - [[Boris Buzančić]], glumac, gradonačelnik Zagreba († [[2014]]) * [[18. 3.]] - [[Christa Wolf]], njemačka književnica († [[2011]]) * [[21. 3.]] - [[Gallieno Ferri]], crtač stripova († [[2016]]) * [[23. 3.]] - [[Roger Bannister]], atletičar († [[2018]]) * [[27. 3.]] - [[Slavko Leovac]], klasični filolog, akademik († [[2000]]) * [[28. 3.]] - [[Predrag Laković]], glumac († [[1997]]) * 28. 3. - [[Dragan Laković]], glumac († [[1990]]) * [[1. 4.]] - [[Milan Kundera]], književnik († [[2023]]) * [[2. 4.]] - [[Hans Koschnick]], nemački političar, EU administrator Mostara († [[2016]]) * [[5. 4.]] - [[Zorka Manojlović]], glumica († [[2013]]) * [[8. 4.]] - [[Jacques Brel]], šansonjer († [[1978]]) * [[10. 4.]] - [[Max von Sydow]], glumac († [[2020]]) * [[14. 4.]] - [[Chadli Bendjedid]], predsednik Alžira († [[2012]]) * [[17. 4.]] - [[Nikola Milošević]], srpski filozof i akademik († [[2007]]) * 17. 4. - [[James Last]], kompozitor i lider orkestra († [[2015]]) === Maj/Svibanj &ndash; Jun/Lipanj === * [[1. 5.]] - [[Ralf Dahrendorf]], sociolog, filozof, politikolog († [[2009]]) * [[2. 5.]] - [[Édouard Balladur]], premijer Francuske * [[4. 5.]] - [[Audrey Hepburn]], glumica († [[1993]]) * [[11. 5.]] - [[Margaret Kerry]], glumica, model za Zvončicu * [[12. 5.]] - [[Sam Nujoma]], prvi predsednik Namibije († [[2025]]) * [[17. 5.]] - [[Branko Zebec]], nogometaš i trener († [[1988]]) * [[24. 5.]] - [[Slobodan V. Ribnikar]], jedan od osnivača Nuklearnog centra "Vinča", akademik († [[2008]]) * [[25. 5.]] - [[Svetozar Kurepa]], matematičar († [[2010]]) * [[29. 5.]] - [[Peter Higgs]], fizičar, nobelovac († [[2024]]) * [[31. 5.]] - [[Ljuba Tadić]], glumac († [[2005]]) * [[2. 6.]] - [[Marko Todorović]], glumac († [[2000]]) * [[4. 6.]] - [[Karolos Papuljas]], predsednik Grčke († [[2021]]) * [[12. 6.]] - [[Brigid Brophy]], britanska spisateljica, aktivistkinja († [[1995]]) * 12. 6. - [[Anne Frank]], žrtva holokausta († [[1945]]) * [[16. 6.]] - [[Sabah IV Ahmad Al-Jaber Al-Sabah]], emir Kuvajta († [[2020]]) * [[17. 6.]] - [[Tigran Petrosjan]], sovjetski šahist († [[1984]]) * 17. 6. - [[Tomislav Crnković]], nogometaš († [[2009]]) * [[18. 6.]] - [[Jürgen Habermas]], sociolog, filozof * [[23. 6.]] - [[Miron Flašar]], klasični filolog († [[1997]]) * 23. 6. - [[Stevan Šalajić]], glumac († [[2002]]) * [[25. 6.]] - [[Emil Glad]], glumac († [[2009]]) * [[28. 6.]] - [[Andrej Karađorđević]], kraljević († [[1990]]) * [[29. 6.]] - [[Oriana Fallaci]], novinarka († [[2006]]) * [[30. 6.]] - [[Vlastimir Đuza Stojiljković]], glumac, pevač († [[2015]]) === Jul/Srpanj &ndash; Avgust/Kolovoz === * [[2. 7.]] - [[Imelda Marcos]], prva dama Filipina * [[5. 7.]] - [[Jovan Rašković]], psihijatar i političar († [[1992]]) * [[9. 7.]] - [[Hasan II (Maroko)|Hasan II]], kralj Maroka († [[1999]]) * [[15. 7.]] - [[Abdulah Jesenković]], suosnivač preduzeća "Svjetlost" († [[1994]]) * [[17. 7.]] - [[Rudi Alvađ]], bh. glumac († [[1988]]) * [[19. 7.]] - [[Ilija Ladin]], pjesnik († [[2001]]) * 19. 7. - [[Gaston Glock]], osnivač firme Glock († [[2023]]) * [[28. 7.]] - [[Jacqueline Kennedy Onassis]], prva dama SAD († [[1994]]) * [[29. 7.]] - [[Jean Baudrillard]], filozof († [[2007]]) * [[1. 8.]] - [[Hafizullah Amin]], predsednik Afganistana († [[1979]]) * [[2. 8.]] - [[Dušan Vuisić]], glumac († [[1977]]) * [[3. 8.]] - [[Muhamed Filipović]], bosanskohercegovački historičar, pisac i filozof († [[2020]]) * [[14. 8.]] - [[Nikša Stipčević]], istoričar književnosti, akademik SANU († [[2011]]) * [[20. 8.]] - [[Miodrag Radovanović]] - Mrgud, glumac († [[2019]]) * [[27. 8.]] - [[Jaser Arafat]], palestinski lider, nobelovac za mir († [[2004]]) === Septembar/Rujan &ndash; Oktobar/Listopad === * [[3. 9.]] - [[Irene Papas]], glumica († [[2022]]) * [[5. 9.]] - [[Bob Newhart]], glumac, komičar * [[13. 9.]] - [[Zlatko Ugljen]], arhitekt * [[18. 9.]] - [[Petar Džadžić]], književnik i književni kritičar († [[1996]]) * [[24. 9.]] - [[Vitomir Lukić]], književnik († [[1991]]) * [[25. 9.]] - [[Barbara Walters]], novinarka († [[2022]]) * [[28. 9.]] - [[Nikolaj Riškov]], premijer SSSR († [[2024]]) * [[15. 10.]] - [[Milorad Pavić]], književnik († [[2009]]) * [[18. 10.]] - [[Violeta Chamorro]], predsednica Nikaragve * [[20. 10.]] - [[Sibina Mijatović]], glumica († [[1970]]) * [[21. 10.]] - [[Ursula K. Le Guin]], SF spisateljica († [[2018]]) * [[22. 10.]] - [[Lav Jašin]], sovjetski golman († [[1990]]) * [[29. 10.]] - [[Jevgenij Primakov]], premijer Rusije († [[2015]]) * [[31. 10.]] - [[Bud Spencer]], glumac († [[2016]]) === Novembar/Studeni &ndash; Decembar/Prosinac === * [[4. 11.]] - [[Mira Banjac]], glumica * [[5. 11.]] - [[Bora Todorović]], glumac († [[2014]]) * 5. 11. - [[Lennart Johansson]], predsednik UEFA († [[2019]]) * [[9. 11.]] - [[Imre Kertész]], književnik, nobelovac († [[2016]]) * [[12. 11.]] - [[Grace Kelly]], glumica, kneginja Monaka († [[1982]]) * 12. 11. - [[Michael Ende]], pisac fantazije († [[1995]]) * [[17. 11.]] - [[Ranko Žeravica]], košarkaš, trener († [[2015]]) * [[20. 11.]] - [[Aleksandar Popović (pisac)|Aleksandar Popović]], dramski pisac i reditelj († [[1996]]) * [[28. 11.]] - [[Berry Gordy]], muzički producent, osnivač ''Motown''-a * [[29. 11.]] - [[Renata Ulmanski]], glumica * [[30. 11.]] - [[Dick Clark]], TV voditelj († [[2012]]) * [[9. 12.]] - [[John Cassavetes]], glumac, režiser († [[1989]]) * [[13. 12.]] - [[Christopher Plummer]], glumac († [[2021]]) * [[20. 12.]] - [[Milan Panić]], biznismen, premijer SRJ * [[24. 12.]] - [[Mary Higgins Clark]], američka književnica († [[2020]]) === Kroz godinu === * [[Ivo Latin]], gradonačelnik Zagreba, predsjednik Predsjedništva SR Hrvatske († [[2002]]) * [[Aleksandar Ravlić]], novinar i fotograf († [[2005]]) * [[Boško Krunić]], društveno-politički radnik SAPV, SFRJ († [[2017]]) == Smrti == {{glavni članak|:Kategorija:Umrli 1929.}} === Januar/Siječanj &ndash; Mart/Ožujak === * [[5. 1.]] - [[Nikolaj Nikolajevič Romanov (1856–1929)|Nikolaj Nikolajevič Romanov]], ruski veliki vojvoda i general (* [[1856]]) * [[13. 1.]] - [[Wyatt Earp]], kockar, šerif, revolveraš... (* [[1848]]) * [[30. 1.]] - [[La Goulue]], pariska plesačica (* [[1866]]) * [[1. 2.]] - [[Rudolf Valdec]], hrvatski kipar (* [[1872]]) * [[6. 2.]] - [[Maria Christina von Österreich (1858–1929)|Maria Christina]], španska kraljica (* [[1858]]) * [[11. 2.]] - [[Johann II. (Lihtenštajn)|Johann II.]], knez Lihtenštajna (* [[1840]]) * [[12. 2.]] - [[Lillie Langtry]], glumica i pevačica (* [[1853]]) * febr. - [[Samson Černov]], fotograf, snimatelj, slikar (* [[1887]]) * [[23. 2.]] - [[Mercédès Jellinek]], po kojoj je nazvan "Mercedes" (* [[1889]]) * [[27. 2.]] - [[Briton Hadden]], suosnivač ''Time''-a (* [[1898]]) * [[5. 3.]] - [[David Dunbar Buick]], osnivač kompanije ''Buick'' (* [[1854]]) * [[20. 3.]] - [[Ferdinand Foch]], maršal Francuske, ''Généralissime'' iz I sv. rata (* [[1851]]) === April/Travanj &ndash; Jun/Lipanj === * [[4. 4.]] - [[Karl Benz]], pionir automobila (* [[1844]]) * [[20. 4.]] - [[Leonid Solarević]], general (* [[1854]]) * [[25. 4.]] - [[Đuro Đaković]], organizacioni sekretar CK KPJ (* [[1886]]) * 25. 4. - [[Nikola Hećimović]], član SKOJ, sekretar Crvene pomoći (* [[1900]]) * [[27. 4.]] - [[Stepa Stepanović]], srpski vojskovođa (* [[1856]]) * [[2. 5.]] - [[Haralambos Cerulis]], grčki general (* [[1879]]) * [[18. 5.]] - [[P. J. Kennedy]], deda Džona i Roberta Kenedija (* [[1858]]) * [[19. 5.]] - [[Dragomir Krančević]], srpski violinista (* [[1847]]) * [[26. 5.]] - [[Milenko Materni]], srpski pedijatar (* [[1875]]) * [[24. 6.]] - [[Nikola Mihanović]], argentinski preduzetnik (* [[1846]]) * [[28. 6.]] - [[Edward Carpenter]], engleski pisac, socijalista i [[gej]] aktivista (* [[1844]]) === Jul/Srpanj &ndash; Septembar/Rujan === * [[2. 7.]] - [[Gladys Brockwell]], glumica (* [[1893]]) * [[15. 7.]] - [[Hugo von Hofmannsthal]], književnik (* [[1874]]) * [[27. 7.]] - [[Janko Mišić]], organizacioni sekretar CK SKOJ (* [[1900]]) * 27. 7. - [[Mijo Oreški]], politički sekretar CK SKOJ (* [[1905]]) * [[30. 7.]] - [[Paja Marganović]], sekretar CK SKOJ (* [[1904]]) * 30. 7. - [[Miroslav Milisavljević]], general (* [[1868]]) * [[3. 8.]] - [[Emile Berliner]], pronalazač gramofona (* [[1851]]) * 3. 8. - [[Thorstein Veblen]], ekonomista, sociolog (* [[1857]]) * [[8. 8.]] - [[Archibald Reiss]], forenzičar, kriminolog, prijatelj Srba (* [[1875]]) * [[15. 8.]] - [[Luka Ćelović]] - Trebinjac, veletrgovac, finansijer, dobrotvor (* [[1854]]) * [[19. 8.]] - [[Sergej Djagiljev]], ruski baletski impresario (* [[1872]]) * [[26. 8.]] - [[Vladimir Nešić]], funkcioner Crvenog krsta, član KPJ (* [[1896]]) * [[27. 8.]] - [[Herman Potočnik]], pionir kosmonautike (* [[1892]]) * [[30. 8.]] - [[Ivo Vojnović]], književnik (* [[1857]]) * [[2. 9.]] - [[Paul Leni]], filmski režiser (* [[1885]]) * [[3. 9.]] - [[Hinko Hinković]], odvjetnik, političar, publicist (* [[1854]]) * [[7. 9.]] - [[Vladimir Matijević]], srpski trgovac, dobrotvor (* [[1854]]) * [[23. 9.]] - [[Richard Adolf Zsigmondy]], hemičar, nobelovac (* [[1865]]) * [[27. 9.]] - [[Bracan Bracanović]], funkcioner KPJ (* [[1893]]) === Oktobar/Listopad &ndash; Decembar/Prosinac === * [[1. 10.]] - [[Antoine Bourdelle]], skulptor (* [[1861]]) * [[3. 10.]] - [[Gustav Stresemann]], nemački političar, nobelovac za mir (* [[1878]]) * 3. 10. - [[Jeanne Eagels]], glumica (* [[1890]]) * [[17. 10.]] - [[Vladimir Gortan]], istarski antifašist (* [[1904]]) * [[21. 10.]] - [[Vasil Radoslavov]], bivši premijer Bugarske (* [[1854]]) * [[28. 10.]] - [[Bernhard von Bülow]], bivši nemački kancelar (* [[1849]]) * [[3. 11.]] - [[Svetozar Pisarević]], operski pevač, bas (* [[1885]]) * [[5. 11.]] - [[Veljko Milićević]], književnik (* [[1886]]) * [[6. 11.]] - [[Maksimilijan Badenski]], bivši nemački kancelar (* [[1867]]) * [[15. 11.]] - [[Andra Stevanović]], arhitekta, profesor (* [[1859]]) * [[17. 11.]] - [[Herman Hollerith]], statističar, otac mašinske obrade podataka (* [[1860]].) * [[24. 11.]] - [[Georges Clemenceau]], bivši premijer Francuske (* [[1841]]) * [[25. 11.]] - [[Matija Pavić]], monsinjor, povjesničar (* [[1859]]) * [[10. 12.]] - [[Harry Crosby]], pesnik, izdavač, bonvivan (* [[1898]]) * [[17. 12.]] - [[Šandor Aleksander]], hrvatski plemić, industrijalac, političar, filantrop (* [[1866]]) * [[20. 12.]] - [[Émile Loubet]], bivši predsednik Francuske (* [[1838]]) * [[28. 12.]] - [[Ilarion Trojicki]], episkop RPC, sveštenomučenik (* [[1886]]) * [[29. 12.]] - [[Wilhelm Maybach]], projektant i proizvođač automobila (* [[1846]]) === Kroz godinu === * [[Milan Antonović]], arhitekta (* 1850) * [[Benjamin Finci]], član KPJ (* 1888) * [[Sakib Korkut]], muftija, političar, novinar (* 1884) == Dani sećanja == == Nobelove nagrade == * [[Nobelova nagrada za fiziku|'''Fizika''']]: [[Louis de Broglie]] (otkriće [[Valno-čestična dualnost|talasne prirode elektrona]]) * [[Nobelova nagrada za kemiju|'''Kemija''']]: [[Arthur Harden]] i [[Hans von Euler-Chelpin]] (ispitivanje fermentacije šećera i fermentativnih enzima, → [[zimaza]]) * [[Nobelova nagrada za fiziologiju ili medicinu|'''Fiziologija i medicina''']]: [[Christiaan Eijkman]] ("otkriće [[Vitamin B1|antineuritičkog vitamina]]") i [[Frederick Gowland Hopkins]] ("otkriće vitamina koji stimuliraju rast", npr. A i D) * [[Nobelova nagrada za književnost|'''Književnost''']]: [[Thomas Mann]] (pre svega za njegov veliki roman "[[Buddenbrooks|Budenbrokovi]]", koji dobija sve veće priznanje kao jedno od klasičnih dela savremene književnosti) * [[Nobelova nagrada za mir|'''Mir''']]: [[Frank Billings Kellogg]] ([[Briand-Kelloggov pakt]] za odricanje od rata) == Literatura/Reference == {{reference}} == Vanjske veze == * [http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,846339,00.html YUGOSLAVIA: General v. Girls]{{Dead link|date=November 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, ''Time'' magazin, 25. mart 1929. (zabranjene kratke suknje, svilene čarape i šminka za devojke) * [http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,751856,00.html YUGOSLAVIA: Beets for Baker] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101027190021/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,751856,00.html |date=2010-10-27 }}, ''Time'' magazin, 22. 4. 1929. (protest protiv Džozefine Bejker u Zagrebu) * [http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,732378,00.html YUGOSLAVIA: Breathless Conductors] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20101027220145/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,732378,00.html |date=2010-10-27 }}, ''Time'' magazin, 13. maj 1929. (zabranjeni rakija i beli luk tramvajskim kondukterima - "uspeh za diktaturu"!) ---- ''Vidi takođe'': [[Godišnji kalendar]] - [[Dnevni kalendar]]<br /> {{commonscat|1929}} [[Kategorija:1920-e]] [[Kategorija:20. vijek|29]] [[Kategorija:Godine]] omkaz24gxt1ohhpc5c2rstd94p9m5ja Znanje 0 4386 42470791 42450630 2025-06-11T03:42:13Z InternetArchiveBot 155863 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 42470791 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Efez Celsus Library 5 RB.jpg|mini|200p|Personifikacija znanja ([[Grčki jezik|grč]]. ''Επιστημη'') u biblioteci Celzus u [[Efes]]u, [[Turska]].]] '''Znanje''' je sve ono što je znano. Kao i kod drugih pojmova, nema definicije oko koje se složu svi naučnici, već postoji više definicija znanje i teorija koje ga objašnjavaju. [[Platon]] je definisao znanje kao „opravdano istinito [[verovanje]]”.<ref>{{Cite book|last=Fine| first = G. | chapter = Introduction | title = Plato on Knowledge and Forms: Selected Essays |url=https://archive.org/details/platoonknowledge0000fine| location = New York | publisher = Oxford University Press |year=2003|isbn=978-0-19-924558-1 |pages=[https://archive.org/details/platoonknowledge0000fine/page/5 5]-7}}</ref><ref>{{cite book|last=Chisholm| first = Roderick | title = The Foundations of Knowing |url=https://archive.org/details/foundationsofkno0000chis| chapter=Knowledge as Justified True Belief | publisher = University of Minnesota Press | location = Minneapolis |year=1982|isbn=978-0-8166-1103-4 |authorlink = Roderick Chisholm}}</ref> Tu definiciju u današnje vreme neki analitički filozofi smatraju problematičnom zbog [[Gettier problem|Getierovih problema]], dok drugi brane platonsku definiciju.<ref name="Boghossian on Justification">{{Citation | publisher = Clarendon Press |publication-place = Oxford, UK | last=Boghossian| first = Paul| url = https://global.oup.com/academic/product/fear-of-knowledge-9780199230419?cc=us&lang=en& | title = Fear of Knowledge: Against relativism and constructivism |publication-date=2007 }}, Chapter 7. pp. 95–101.</ref> Termin ''znanje'' se, takođe, koristi da se izrazi sigurno razumevanje, sa mogućnosti da se njime poslužimo u određene svrhe. Znanje je poznavanje, [[svest]] ili razumevanje nečega, kao što su [[činjenica|činjenice]], [[informacija|informacije]], [[opis]]i, ili [[umeće|umeća]], stečeno [[iskustvo]]m ili [[obrazovanje]]m. Za znanje se kaže da je povezano sa kapacitetom ''potvrđivanja'' kod ljudi.<ref>Stanley Cavell, "Knowing and Acknowledging", ''Must We Mean What We Say?'' (Cambridge University Press, 2002), 238–66.</ref> Znanje se može odnositi na [[teorija|teoretsko]] ili [[Pragmatizam|praktično]] razumevanje predmeta. Ono može da bude implicitno (kao praktične veštine) ili eksplicitno (kao teoretsko razumevanje); ono može miti manje ili više formalno ili sistematsko.<ref>{{cite web|url=http://oxforddictionaries.com/view/entry/m_en_us1261368#m_en_us1261368 |archive-url=https://web.archive.org/web/20100714023323/http://www.oxforddictionaries.com/view/entry/m_en_us1261368 |url-status=dead |archive-date=14. 7. 2010 | title = knowledge: definition of knowledge in Oxford dictionary (American English) (US) | work = oxforddictionaries.com }}</ref> Sticanje znanja uključuje složene [[Saznanje|saznajne]] procese: [[opažanje]], [[komunikacija|komunikaciju]], i [[razum]]evanje.<ref>{{cite web | last = Dekel | first = Gil | title = Methodology | url = http://www.insight.poeticmind.co.uk/8-methodology-pt-2-of-2/ | accessdate = 3. 7. 2006 | archive-date = 2013-12-15 | archive-url = https://web.archive.org/web/20131215123554/http://www.insight.poeticmind.co.uk/8-methodology-pt-2-of-2/ | dead-url = yes }}</ref> Oblast [[filozofija|filozofije]] koja se bavi proučavanjem [[saznanje|saznanja]] naziva se [[epistemologija]]. == Teorije znanja == [[Datoteka:Knowledge-Reid-Highsmith.jpeg|mini|desno|[[Robert Reid (painter)|Robert Rid]], ''Znanje'' (1896).<ref>[http://libmma.contentdm.oclc.org/cdm/compoundobject/collection/p15324coll1/id/2240/rec/402 ''The affairs of Anatol by Robert Reid'']</ref> [[Thomas Jefferson Building|Zgrada Tomasa Džefersona]], Vašington]] {{Main|Epistemologija}} {{izdvojeni citat |Konačna demarkacija filozofije iz nauke omogućena idejom da je filozofsko jezgro „teorija znanja”, teorija koja se razlikuje od nauka, jer je to njihova ''osnova'' ... Bez ove ideje o „teoriji znanja”, teško je zamisliti šta bi „filozofija” mogla biti u doba moderne nauke.|[[Richard Rorty|Ričard Rorti]]|''[[Philosophy and the Mirror of Nature|Filozofija i ogledalo prirode]]''}} Definicija znanja je predmet tekućih [[debata]] među [[Filozofija|filozofima]] u polju [[epistemologija|epistemologije]]. === Klasična definicija === Klasična definicija, koju je opisao mada je nije ultimatno odobravao [[Platon]],<ref>In Plato's ''[[Theaetetus (dialogue)|Theaetetus]]'', Socrates and Theaetetus discuss three definitions of ''knowledge'': knowledge as nothing but perception, knowledge as true judgment, and, finally, knowledge as a true judgment with an account. Each of these definitions is shown to be unsatisfactory.</ref> navodi bi [[statement (logic)|izjava]] morala da zadovolji tri kriterujuma da bi se mogla smatrati znanjem: ona mora da bude [[Teorija opravdanja|opravdana]], [[Istina|istinita]], i [[Verovanje|verodostojna]]. Neki tvrde da ovi uslovi nisu dovoljni, kao što primer [[Getierov slučaj|Getierovog slučaja]] navodno demonstrira. Brojne alternative su predložene, uključujući argumente [[Robert Nozik|Roberta Nozika]] da je neophodno da znanje 'prati istinu' i [[Simon Blackburn|Sajmon Blekbernov]] dodatni zahtev da mi ne želimo da kažemo da oni koji zadovlje bilo koji od ovih uslova 'kroz defekat, manjak ili neuspeh' imaju znanje. [[Richard Kirkham|Ričard Kirkham]] sugeriše da naša definicija znanja zahteva evidenciju za verovanje neophodnosti njene istinosti.<ref>{{cite web|url=https://www.jstor.org/stable/2254258?seq=1#page_scan_tab_contents | title = Does the Gettier Problem Rest on a Mistake? | first = Richard L. | last=Kirkham| work = Mind, New Series | volume = 93 | number = 372 |date=oktobar 1984 | publisher = [[Oxford University Press]] on behalf of the [[Mind Association]] | jstor = 2254258 |pages=501-13}} [[jstor]]</ref> === Vitgenštajnova kritika === U kontrastu sa ovim pristupom, [[Ludvig Vitgenštajn]] je uočio,<ref>{{Cite book|last=Wittgenstein| first = Ludwig| title = Philosophical Investigations | location = | publisher = Blackwell Publishers |year=1953| others = Section II.x |pages=190}}</ref> sledeći [[Murov paradoks]],<ref name="Hintikka">{{Cite book|last=Hintikka| first = Jaakko|year=1962| title = Knowledge and Belief: An Introduction to the Logic of the Two Notions |url=https://archive.org/details/knowledgebeliefi00hint_0| location = Cornell, NY | publisher = Cornell University Press }}</ref><ref>{{Cite book|first=G. E. | last=Moore|year=1991| chapter = Russell's Theory of Descriptions |editor-first=P. A. |editor-last=Schilpp| title = The Philosophy of Bertrand Russell | series = The Library of Living Philosophers | volume = 5 | location = La Salle, IL | publisher = Open Court Publishing |id=|pages=177-225}}</ref> da se može reći „On veruje u to, ali to nije tako”, ali ne „On zna to, ali to nije tako”.<ref>Ludwig Wittgenstein, ''[[On Certainty]]'', remark 42</ref> On dalje tvrdi da to ne odgovara različitim mentalnim stanjima, već različitim načinima govora o uverenju. Ono što je ovde drugačije nije mentalno stanje govornika, već aktivnost u kojoj su angažovani. Na primer, na ovom kontekstu, ''znanje'' da voda u čajniku vri ne proizvodi određeno stanje uma, već omogućava izvršavanje određenog zadatka sa čajnikom. Vitgenštajn je želeo da zaobiđe poteškoće definisanja razmatrajući način na koji se „znanje” koristi u prirodnim jezicima. On je razmatrao znanje kao slučaj [[Porodična sličnost|porodične sličnosti]]. Prateći ovu ideju, „znanje” je rekonstruisano kao koncept klastera koji ukazuje na relevantne karakteristike, ali to nije adekvatno obuhvaćeno bilo kojom definicijom.<ref>Gottschalk-Mazouz, N. (2008): "Internet and the flow of knowledge," in: Hrachovec, H.; Pichler, A. (Hg.): Philosophy of the Information Society. Proceedings of the 30. International Ludwig Wittgenstein Symposium Kirchberg am Wechsel, Austria 2007. Volume 2, Frankfurt, Paris, Lancaster, New Brunswik: Ontos. pp. 215–32. {{cite web|url=http://sammelpunkt.philo.at:8080/2022/1/Gottschalk-Mazouz.pdf | title = Archived copy | accessdate=24. 5. 2015 |url-status=dead | archiveurl = https://web.archive.org/web/20150524081117/http://sammelpunkt.philo.at:8080/2022/1/Gottschalk-Mazouz.pdf | archivedate=24. 5. 2015 }}</ref> === Nauka kao narativ === Situirano znanje je znanje specifično za datu situaciju. To je termin koji je skovala [[Dona Heravej]] kao ekstenziju [[Feminizam|feminističkih]] pristupa. Situirano znanje nudi adekvatniji prikaz sveta, „da bi se dobro živelo u njemu i u kritičkoj relaciji prema sopstvenim i spoljašnjim praksama dominacije.”<ref name="Haraway1988">"Situated Knowledges: The Science Question in Feminism and the Privilege of Partial Perspective". Haraway, Donna. ''Feminist Studies'' Vol. 14, No. 3. pp. 575–599. 1988.</ref> Ovakvo situirano znanje transformiše nauku u [[Priča|narativ]], koji je „niti fiktivan, niti podržan činjenicama”.<ref name="Escobar"/> Ovi narativi su istorijske teksture istkane od činjenica i fikcije, pa „čak i najneutralniji naučni domeni su narativi u tom smislu”.<ref name="Escobar"/> No, umesto odbacivanja nauke kao trivijalnog slučaja, „potrebno je tretirati (taj narativ) na najozbiljniji način, bez podleganja njegovoj mistifikaciji kao 'istine' ili ironičnom [[Skepticizam|skepticizmu]] koji je karakteristačan za mnoge kritike”.<ref name="Escobar">"Introduction: Development and the Anthropology of Modernity". Escobar, Arturo. ''Encountering Development: The Making and Unmaking of the Third World''.</ref> Argument Done Heravej proističe iz ograničenja [[Opažanje|ljudske percepcije]], kao i prekomernog naglaska na [[Čulo vida|vizuelnoj percepciji]] u [[nauka|nauci]]. Prema njoj, vizuelni podaci su u nauci korišteni da se u iskoči iz tela i "formira pokoravajući pogled iz ničega”. To je „pogled koji mitično ucrtava sva označena tela, koji implicitno kategorično zahteva moć opažanja, a da ne bude opažen, da zastupa uz izbegavanje zastupanja.”<ref name="Haraway1988" /> Ovo uzrokuje ograničenje vizualne percepcije u poziciji same [[nauka|nauke]] kao potencijalnog igrača u stvaranju znanja, što rezultira u njenoj poziciji „skromnog svedoka”. To je ono što Heravej naziva „božjim trikom”, ili reprezentacijom uz izbegavanje reprezentacije.<ref>Chapter 1. Haraway, Donna. ''Modest_Witness@Second_Millennium. FemaleMan© Meets_OncoMouse2. Feminism and Technoscience''. 1997.</ref> Da bi se to izbeglo, „Heravej održava tradiciju razmišljanja koja naglašava važnost predmeta [[Subjekat (filozofija)|subjekta]] u smislu etičke i političke odgovornosti”.<ref>"Posthuman, All Too Human: Towards a New Process Ontology". Braidotti, Rosi. ''Theory Culture'' Vol. 23. pp. 197–208. 2006.</ref> == Prenošenje znanja == [[Datoteka:File-Los portadores de la antorcha.jpg|mini|250p|''Los portadores de la antorcha (Nosači baklje)'' – Skulptura kiparke [[Anna Hyatt Huntington|Ane Hajat Hantington]] simbolizuje prenos znanja sa jedne generacije na sledeću.]] [[Symbolic linguistic representation|Simboličke reprezentacije]] se mogu koristiti za predstavljanje značenja i mogu se smatrati dinamičkim procesom. Stoga se prenos simboličke reprezentacije može smatrati procesom pripisivanja pomoću koga se znanje može preneti. Drugi oblici komunikacije uključuju posmatranje i imitaciju, verbalnu razmenu, i audio i video snimke. Filozofi jezika i [[Semiotics|semiotičari]] konstruišu i analiziraju teorije prenosa znanja ili komunikacije. Dok bi se mnogi složili da je jedan od najupečatljivijih i najznačajnijih alata za prenos znanja pisanje i čitanje, i postoje argumenti o korisnosti pisane reči, i pri tome je deo naučne zajednice donekle skeptičan u pogledu njenog uticaja na društva. U svojoj kolekciji eseja naslovljenoj ''[[Technopoly: the Surrender of Culture to Technology|Tehnopolija]]'', [[Neil Postman|Nil Postman]] dokazuje argument protiv upotrebe pisanja pomoću izvoda iz Platoovog rada ''[[Phaedrus (dialogue)|Fedr]]''.<ref name="Postman">Postman, Neil (1992) ''Technopoly'', Vintage, New York,</ref>{{rp|p 73}} U tom izvodu, naučnik [[Sokrat]] se priseća priče o Temidu, egipatskom kralju i [[Teut]]u, pronalazaču pisane reči. U ovoj priči, Teut predstavlja svoj novi izum „pisanja” kralju Temidu, govoreći mu da će njegov novi pronalazak „poboljšati i [[mudrost]] i memoriju Egipćana”.<ref name="Postman" />{{rp|p 74}} Kralj Temid je skeptičan prema ovam novom pronalasku i odbacuje ga kao sredstvo za prisećanje umesto za zadržavanja znanja. On tvrdi da će pisana reč inficirati egipatski narod lažnim znanjem, jer će moći da dođu do činjenica i priča iz spoljašnjih izvora i više neće biti prisiljeni da sami mentalno zadržavaju velike količine znanja.<ref name="Postman" />{{rp|p 74}} Klasične rano moderne teorije znanja, posebno one koje unapređuju uticajni [[empirizam]] filozofa [[Džon Lok|Džona Loka]], bile su implicitno ili eksplicitno zasnovane na modelu uma koji je povezivao ideje sa rečima.<ref>{{cite book|last=Hacking|first=Ian|title=Why Does Language Matter to Philosophy?|year=1975|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge|url=https://books.google.com/?id=07bB6_WfeUoC&dq=ian+hacking+language+philosophy|isbn=9780521099981|pages=}}</ref> Ova analogija između jezika i misli postavila je osnovu za grafičku koncepciju znanja u kojoj je um tretiran kao tabela, kontejner sadržaja, koji je morao biti opremljen činjenicama svedenim na slova, brojeve ili simbole. Ovo je stvorilo situaciju u kojoj je prostorno poravnanje reči na stranici nosilo veliku kognitivnu težinu, u toj meri da su nastavnici vrlo pažljivo razmatrali vizuelnu strukturu informacija na stranici i u beležnicama.<ref>{{cite journal|last=Eddy|first=Matthew Daniel|title=The Shape of Knowledge: Children and the Visual Culture of Literacy and Numeracy|journal=Science in Context|year=2013|volume=26|issue=2|url=https://www.academia.edu/1817033/The_Shape_of_Knowledge_Children_and_the_Visual_Culture_of_Literacy_and_Numeracy_Science_in_Context_26_2013_215-245|doi=10.1017/s0269889713000045|pages=215-245|access-date=2020-08-02|archive-date=2019-07-16|archive-url=https://web.archive.org/web/20190716070634/https://www.academia.edu/1817033/The_Shape_of_Knowledge_Children_and_the_Visual_Culture_of_Literacy_and_Numeracy_Science_in_Context_26_2013_215-245}}</ref> == Naučno znanje == [[Datoteka:Francis Bacon.jpg|mini|levo|250p|[[Fransis Bejkon]], „[[Scientia potentia est|Znanje je moć]]”]] Razvoj [[Naučni metod|naučnog metoda]] je značajno doprineo pristupu sticanja znanja o fizičkom svetu i njegovim fenomenima.<ref>{{cite web|url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/science|title=Science – Definition of science by Merriam-Webster|work=merriam-webster.com}}</ref> Da bi se nazivao naučnim, metod [[inquiry|istraživanja]] mora biti zasnovan na sakupljanju [[observable|vidljivih]] i [[Merenje|merljivih]] [[dokaz]]a u skladu sa specifičnim principima [[Razum|razmišljanja]] i eksperimentisanja.<ref>"[4] Rules for the study of [[natural philosophy]]", {{harvnb|Newton|1999|pp=794–796}}, from the [[General Scholium]], which follows Book '''3''', ''The System of the World''.</ref> Naučni metod se sastoji od prikupljanja [[podatak]]a putem [[Posmatranje|posmatranja]] i [[eksperiment]]isanja, kao i formulisanja i testiranja [[hipoteza]].<ref>[http://www.m-w.com/dictionary/scientific%20method scientific method], ''[[Merriam-Webster]] Dictionary''.</ref> Nauka, i priroda naučnog znanja su postali predmet [[Filozofija nauke|filozofije]]. Sa razvojem same nauke, naučno znanje je našlo širu primenu<ref>{{cite web|url=http://articles.latimes.com/2012/jul/12/opinion/la-oe-wilson-social-sciences-20120712|title=Stop bullying the 'soft' sciences|first=Timothy D.|last=Wilson|date=12. 7. 2012|publisher=|via=LA Times}}</ref> u [[Hard and soft science|naučnim disciplinama]]<ref name="Nature 2005">{{Cite journal|doi=10.1038/4351003a | title = In praise of soft science | journal = Nature | volume = 435 | issue = 7045 |year=2005 | pmid = 15973363| pmc = | pages = 1003-2005 }}</ref><ref name="Wilson 2012">{{cite news|last=Wilson|first=Timothy D.|title='Soft' sciences don't deserve the snobbery|url=http://articles.latimes.com/2012/jul/12/opinion/la-oe-wilson-social-sciences-20120712|accessdate=19. 12. 2012|newspaper=The Los Angeles Times|date=12. 7. 2012}}</ref><ref name="Frost nd">{{Cite web|url=http://www.columbia.edu/cu/21stC/issue-1.1/soft.htm| accessdate=10. 8. 2009| title=Soft science and hard news| publisher=[[Metanews]]| work=[[Columbia University]]| first=Pamela| last=Frost}}</ref> kao što su biologija i [[društvene nauke]], što je diskutovano drugde kao [[meta-epistemology|meta-epistemologija]],<ref>{{cite book|authorlink=William Ross Ashby |last=Ashby |first= William Ross |year=2011 |edition= reprint |title= Design for a Brain |publisher= BiblioBazaar |location= |isbn=978-1-175-96872-2|pages=}}</ref> ili [[genetic epistemology|genetička epistemologija]],<ref>{{cite book|last=Vuyk |first=Rita| editor-last = Burvikovs | editor-first = Arnis |title=Overview and Critique of Piaget's Genetic Epistemology, 1965-1980, Volume 1|year=1981|edition=1st |publisher=Academic Press Inc. |location=London |isbn=978-0-12-728501-6 |chapter=3 | pages = 26}}</ref> i u nekoj meri je srodno sa „[[Kognitivni razvoj|teorijom kognitivnog razvoja]]”.<ref>{{cite web|url=http://search.credoreference.com/content/entry/wileyse/cognitive_development/0|title=Cognitive Development - Encyclopedia of Special Education: A Reference for the Education of Children, Adolescents, and Adults with Disabilities and Other Exceptional Individuals - Credo Reference|website=search.credoreference.com}}</ref><ref name=McLeod>{{cite web|last=McLeod|first=S. A.|title=Piaget {{!}} Cognitive Theory|url=http://www.simplypsychology.org/piaget.html|publisher=Simply Psychology|accessdate=18. 9. 2012}}</ref><ref>{{cite journal|url=http://go.galegroup.com/ps/i.do?id=GALE%7CCX3466300160&v=2.1&u=cuny_hunter&it=r&p=GVRL&sw=w&asid=b6bd1ae3a4e93016b772396b5848a349|title=Concrete Operational Period|first=Karen E.|last=Singer-Freeman|date=30. 11. 2005|publisher=|journal=Encyclopedia of Human Development|volume=1}}</ref> „[[Epistemologija]]” je nauka o znanju i kako se ono stiče. Nauka je „proces koji se svakodnevno koristi za logički potpuno razmišljanje putem izvođenja zaključa iz činjenica utvrđenih osmišljenim eksperimentima”. Ser [[Fransis Bejkon]] je bio kričan u svom istorijskom razvoju naučnog metoda; njegov rad je uspostavio i popularisao induktivnu metodologiju naučnog istraživanja. Njegov poznati aforizam, „[[Scientia potentia est|znanje je moć]]”, se prvobitno nalazio na njegovom delu ''Meditations Sacrae'' (1597).<ref>{{cite web|title=Sir Francis Bacon – Quotationspage.com | url = http://www.quotationspage.com/quote/2060.html | accessdate=8. 7. 2009}}</ref> Donedavno, barem u zapadnoj tradiciji, jednostavno je uzimano zdravo za gotovo da je znanje bilo nešto što poseduju samo ljudi - prevashodno ''odrasli'' ljudi. Ponekad se pojam može proširiti na ''društvo-kao-takvo'', kao na primer u kontekstu „znanje koje poseduje [[Kopti|koptska]] kultura” (za razliku od njenih individualnih članova). Nije bilo uobičajeno da se razmatra ''nesvesno'' znanje na bilo kakav sistematski način dok taj pristup nije popularisao [[Sigmund Frojd|Frojd]]. Postoji prilično dobro opravdanje ekskluzivnu specijalizaciju koju koriste filozofi, jer ona omogućava detaljno proučavanje logičkih procedura i drugih apstrakcija, što se ne nalazi drugde. Međutim to može da dovede do problema kad god tema zakorači u isključene domene – npr. kada je [[Imanuel Kant|Kant]] (sledeći [[Isak Njutn|Njutna]]) odbacio ''prostor i vreme'' kao aksiomatski „transcendentalno” i „[[apriori]]” – tvrdnja koju su kasnije opovrgle [[Žan Pijaže|Pijažove]] kliničke studije. Takođe izgleda verovatno da sporni problem „''[[Infinite regress|beskonačnog vraćanja]]''” može biti u velikoj meri (mada ne u potpunosti) rešen adekvatnim obraćanjem pažnje na kako su nesvesni pojmovi ''zapravo'' razvijeni, u toku infantilnog učenja i nasledno „pseudo-transcendentalno” nasleđeni iz pokušaja-i-grešaka prethodnih generacija. Pogledajte takođe [[Tacit knowledge|prećutno znanje]].<ref>[[Jean Piaget|Piaget, J.]], and B.Inhelder (1927/1969). ''The child's conception of time''. Routledge & Kegan Paul: London.</ref><ref>Piaget, J., and B. Inhelder (1948/1956). ''The child's conception of space''. Routledge & Kegan Paul: London.</ref> Drugi biološki domeni gde se možda može reći da „znanje” obitava, obuhvataju: ''[[imunski sistem]]'', i ''[[DNK]] [[genetički kod]]'', kao što je navedeno u [[Karl Poper|Poperovom]] spisku „epistemoloških domena” (1975).<ref>[[Karl Popper|Popper, K.R.]] (1975). "The rationality of scientific revolutions"; in Rom Harré (ed.), ''Problems of Scientific Revolution: Scientific Progress and Obstacles to Progress in the Sciences''. Clarendon Press: Oxford.</ref> Moguće je da takva razmatranja zahtevaju zasebnu definiciju „znanja” koja bi obuhvatala [[Biološki sistem|biološke sisteme]]. Za biologe, znanje mora biti korisno ''dostupno'' sistemu, mada taj sistem ne mora da bude svestan. Mogući kriterijumi su: * Sistem bi očigledno trebalo da bude dinamičan i samoorganizujući (a ne poput knjige „sam za sebe”). * Znanje mora da sačinjava neku vrstu reprezentacije „spoljašnjeg sveta”,<ref>This "outside world" could include other subsystems within the same organism – e.&nbsp;g. different "mental levels" corresponding to different Piagetian stages. See [[Theory of cognitive development]].</ref> ili načine suočavanja s njim (direktno ili indirektno). * Mora postojati neki način da sistem dovoljno brzo pristupi ovim informacijama da bi one bile korisne. Naučno znanje nije karakterisano potpunom [[certainty|izvesnošću]], već održavanje [[skepticizam|skepticizma]] podrazumeva da naučnik nikada ne može da bude apsolutno siguran da li je njegovo stanovište po datom pitanju ispravno, ili nije. Donekle je ironično da pri primeni pravilnog [[Metod|naučnog metoda]] uvek mora postojati sumnja čak i kada su nalazi ispravni, u nadi da će takav pristup generano dovesti do veće konvergencije na [[Istina|istinu]].<ref>{{cite web|url=http://philosophybites.com/2007/12/barry-stroud-on.html|title=philosophy bites|work=philosophybites.com|access-date=2020-08-02|archive-date=2012-01-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20120123175047/http://philosophybites.com/2007/12/barry-stroud-on.html}}</ref> == Znanje u filozofiji == [[Sveti Avgustin]] je naglašavao da za znanjem treba težiti, ne iz čisto akademskih razloga, već zato što donosi istinsku sreću ili [[blaženstvo]].<ref name="Frederik Koplston 1989">Frederik Koplston, Srednjovekovna filozofija (str. 58), Beograd, 1989.</ref> Čovek oseća svoju nedovoljnost i teži ka nečem što ga nadilazi, i što mu donosi mir i sreću. Jedino mudar čovek može biti srećan, a mudrost je saznanje [[istina|istine]].<ref name="Frederik Koplston 1989"/> Avgustin, poput Platona, pretpostavlja da su predmeti istinskog znanja nepromenljlivi, iz čega sledi da znanje promenljivih predmeta nije istinsko znanje.<ref>Frederik Koplston, Srednjovekovna filozofija (str. 63), Beograd, 1989.</ref> == Povezano == * [[Znanje (budizam)]] * [[Istina]] * [[Mudrost]] == Izvori == {{reflist|30em}} == Literatura == * {{Cite book| ref=harv|last=Fine| first = G. | chapter = Introduction | title = Plato on Knowledge and Forms: Selected Essays | url=https://archive.org/details/platoonknowledge0000fine| location = New York | publisher = Oxford University Press |year=2003|isbn=978-0-19-924558-1 |pages=[https://archive.org/details/platoonknowledge0000fine/page/5 5]-7}} == Vanjske veze == {{commonscat|Knowledge}} * [http://www.economist.com/business/globalexecutive/education/displayStory.cfm?story_id=1762576 "Knowledge is power (But only if you know how to acquire it)." ''The Economist'', May 8, 2003.] * [http://www.colostate.edu/Depts/Speech/rccs/theory54.htm Peterson, Ryan. "Michel Foucault: Power/Knowledge." Colorado State University Resource Centre for Communications Studies.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20051203124520/http://www.colostate.edu/Depts/Speech/rccs/theory54.htm |date=2005-12-03 }} * [http://usmilitary.about.com/od/publicationsregulations/a/knowledge.htm Powers, Rod. "Knowledge is power in the military." ''U.S. Military: The Orderly Room''.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160303183724/http://usmilitary.about.com/od/publicationsregulations/a/knowledge.htm |date=2016-03-03 }} {{filozofija}} {{normativna kontrola}} [[Kategorija:Znanje| ]] [[Kategorija:Obrazovanje]] [[Kategorija:Epistemologija]] [[Kategorija:Filozofska terminologija]] 9v13jubdztwmy3swr4thzudfmlzfcj3 Wikipedija:Pijaca 4 6344 42470779 42470527 2025-06-11T01:42:41Z Vipz 151311 /* Registration for the Wikimedia CEE Meeting 2025 is open */ odgovor 42470779 wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ {{Pijaca}} == Enabling Dark mode for logged-out users in this Wikipedia == <div lang="en" dir="ltr"> {{int:Hello}} Wikipedians, Apologies, as this message is not written in your native language. {{Int:please-translate}}. The [[mediawikiwiki:Reading/Web|Wikimedia Foundation Web team]] will be enabling [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Reading/Web/Accessibility_for_reading|dark mode]] here on your Wikipedia by February 2025 now that pages on your wiki have passed our checks for accessibility and other quality checks. Congratulations! The plan to enable is made possible by the diligent work of editors and other technical contributors in your community who ensured that templates, gadgets, and other parts of pages can be accessible in dark mode. Thank you all for making dark mode available for everybody! For context, the Web team has concluded work on dark mode. If, on some wikis, the option is not yet available for logged-out users, this is likely because many pages do not yet display well in dark mode. As communities make progress on this work, we enable this feature on additional wikis once per month. If you notice any issues after enabling dark mode, please create a page: <code>Reading/Web/Accessibility for reading/Reporting/xx.wikipedia.org</code> in MediaWiki ([[mediawikiwiki:Reading/Web/Accessibility_for_reading/Reporting|like these pages]]), and report the issue in the created page. Thank you! On behalf of the [[mediawikiwiki:Reading/Web|Wikimedia Foundation Web team]]. </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]]</bdi> 21. januara 2025. u 23:14 (CET) <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:UOzurumba (WMF)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:UOzurumba_(WMF)/sandbox_Dark_mode_deployment_list_(February_2025)&oldid=28153450 --> == Universal Code of Conduct annual review: provide your comments on the UCoC and Enforcement Guidelines == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines is open now. You can make suggestions for changes through 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 24. januara 2025. u 02:11 (CET) </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Keegan (WMF)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27746256 --> == Nova Wikipedija u susedstvu == Poštovane koleginice i kolege, dobili smo još jednu Wikipediju u našem susedstvu, a to je ostalo nezapaženo. Reč je o [[Wikipedija na panonskom rusinskom jeziku|Wikipediji na panonskom rusinskom jeziku]]. Nekoliko kolega sa susednih projekata [[:rsk:Википедия:Портал заєднїци|priključilo se da pomogne]]. Mislim da bi bilo kolegijalno da i mi uskočimo, ko koliko može za početak. :) – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 28. januara 2025. u 00:07 (CET) ::Drago mi je! Želim im sve najbolje a ako mognem, rado budem pomogao! – [[Korisnik:Inokosni organ|Inokosni organ]] ([[Razgovor s korisnikom:Inokosni organ|razgovor]]) 28. januara 2025. u 08:29 (CET) == Feminism and Folklore 2025 starts soon == <div style="border:8px maroon ridge;padding:6px;> [[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|centre|550px|frameless]] ::<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <center>''{{int:please-translate}}''</center> Dear Wiki Community, You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025]]''' writing competition from February 1, 2025, to March 31, 2025 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia. You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles. Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project: # Create a page for the contest on the local wiki. # Set up a campaign on '''CampWiz''' tool. # Create the local list and mention the timeline and local and international prizes. # Request local admins for site notice. # Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta project page]]. This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools'''] Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2025|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance. We look forward to your immense coordination. Thank you and Best wishes, '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025 International Team]]''' ::::Stay connected [[File:B&W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&nbsp; [[File:B&W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]] </div></div> --[[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 29. januara 2025. u 03:36 (CET) == Wiki Loves Folklore is back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Dear Wiki Community, You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore 2025]]''' an international media contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March. You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&campaign=wlf_2025 submitting] them in this commons contest. You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language. Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2025|project Talk page]] if you need any assistance. '''Kind regards,''' '''Wiki loves Folklore International Team''' --[[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 29. januara 2025. u 03:36 (CET) </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Tiven2240@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=26503019 --> == Redizajniranje Glavne stranice == {{zaglavlje rasprave|Rasprava je rezultirala usvajanjem novog dizajna glavne stranice. Daljnja diskusija o njenom izgledu može se nastaviti na stranici [[Razgovor:Glavna stranica]]. – [[Korisnik:Vipz|Vipz]] ([[Razgovor s korisnikom:Vipz|razgovor]]) 11. februara 2025. u 05:58 (CET)|usvojeno}} Poštovane koleginice i kolege, pokrećem raspravu o redizajniranju Glavne stranice. Prototip novog izgleda dostupan je '''[[Šablon:Glavna stranica|ovdje]]'''. Zahvaljujem [[Korisnik:Vipz|Vipzu]] na izradi dizajna i neumoljivom osvježavanju. Zahvaljujem [[Korisnik:Edgar Allan Poe|Edgaru Allanu Poeu]] i [[Korisnik:Inokosni organ|Inokosnom organu]] na sugestijama. Novi dizajn prilagođen je tamnoj temi i mobilnim uređajima. Usvojen je veliki dio iznesenih sugestija. Novi dizajn inkorporira odlomak "Jeste li znali..." i olakšava navigaciju. Promijenjen je redosljed kutija kako bi se naglasio „Istaknuti članak”, dok su "Novosti na Wikipediji" pomjerene naniže. Reorganiziran je odlomak "Srodnih projekata", što se i trenutno vidi na Glavnoj stranici. Zbog izvodljivosti odbačene su ideje o traci kategorija i fiksnoj dužini kutija. Šta mislite? – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 1. februara 2025. u 01:13 (CET) :Maršal se slaže. – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor sa korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 1. februara 2025. u 02:22 (CET) :Fin i moderan dizajn, baš mi se sviđa. Samo mislim da treba se promijeniti "koju svatko može uređivati" u "koju svako može uređivati" prema načelu 2:1. [[Korisnik:Slashslasher|Slashslasher]] ([[Razgovor s korisnikom:Slashslasher|razgovor]]) 4. februara 2025. u 10:56 (CET) ::Saglasan sam s predloženom izmjenom. [[Korisnik:Edgar Allan Poe|Edgar Allan Poe]] zalagao se za oblike sa suglasnikom "t". Kakvog smo sada stava u vezi s ovime? – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 5. februara 2025. u 02:24 (CET) :::I dalje stojim pri istome jer u hrvatskoj varijanti "svako" ima pejorativne konotacije (tako se izražavaju... jel'... seljaci), dok mislim da "svatko" u srpskoj varijanti nema takvih konotacija. – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor sa korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 5. februara 2025. u 13:43 (CET) ::::Bio bi red to raspraviti i shodno nadopuniti [[WP:JEZSMJER]]. Do tada mi se čini da [[WP:2:1]] uzima prednost. – [[Korisnik:Vipz|Vipz]] ([[Razgovor s korisnikom:Vipz|razgovor]]) 5. februara 2025. u 14:57 (CET) :::::Ono nije zamišljeno da rješava ovakve situacije, već da rješava dileme oko terminologije. Ovo je stvar pravopisa. – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor sa korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 5. februara 2025. u 16:01 (CET) ::::::Možda imaš pravo oko tog specifičnog načela, ali smatram da bi jezičke smjernice trebale rješavati dileme oko pravopisa isto tako. – [[Korisnik:Vipz|Vipz]] ([[Razgovor s korisnikom:Vipz|razgovor]]) 5. februara 2025. u 17:51 (CET) :::::::Dobro, tu se slažem da... :D – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor sa korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 5. februara 2025. u 18:22 (CET) {{izvlaka}} Onda, ako je takva situacija, ostaviti "t" prema dugogodišnjoj praksi dok se ne kodificira ovo pitanje u JEZSMJER? – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 5. februara 2025. u 23:09 (CET) :Mislim da je to najrazumnija solucija u ovom trenutku. – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor sa korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 6. februara 2025. u 03:17 (CET) {{podnožje rasprave}} == Reminder: first part of the annual UCoC review closes soon == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. This is a reminder that the first phase of the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines will be closing soon. You can make suggestions for changes through [[d:Q614092|the end of day]], 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. After review of the feedback, proposals for updated text will be published on Meta in March for another round of community review. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 3. februara 2025. u 01:48 (CET) </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Keegan (WMF)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28198931 --> == Ponašanje kolege administratora Edgara Allana Poa == Poštovani kolege ja mislim da je kolega EAP prekršio mjeru dobrog ukusa i da me zapravo maltretira svojim upornim brisanjem i prepravljanjem onog što sam ja napisao u članku [[Moïse Tshombé]]. Stalno i uporno briše moj orginalni tekst u kom sam ja napisao uredno po pravilima ove wiki njegovo ime i prezime i dodao da je on na sh prostoru bio znan kao '''Čombe''', on to uporno briše i dodaje umjesto toga - ponekad i '''Tshombe''' ili '''Tchombe''', kao da nekog sa ovih prostora zanima kongoanska ortografija, jer se ako se napiše Čombe, mjenja i njegovo prezime. Po meni ovo je sh wiki, taj isti Čombe se šesdesetih pisao isključivo kao Čombe, a ako itko danas i pogleda taj tekst bit će netko stariji kog to još uvijek zanima, a ne netko izvana. Uostalom možete vidjeti moju polemiku sa njim na mojoj stranici za razgovor. On je i inače težak i tvrdoglav imao sam sa njim i polemiku oko članka o [[Petar Iljič Čajkovski|Čajkovskom]] u kom je nakraju popustio, a i oko članka [[Kultura Sovjetskoga Saveza]], ali sad je po meni prevšio mjeru, on postaje mali Kubura, zbog kog sam napustio hr wiki. Ma da nediljim pogledajte sve i sami i prosudite, što je ispravno a što ne – [[Korisnik:Vitek|Vitek]] ([[Razgovor s korisnikom:Vitek|razgovor]]) 21. februara 2025. u 00:12 (CET) :Poštovani, prijave administratorskih incidenata idu na [[WP:AT|Administratorku tablu]]. Ovakve nedoumice regulirane su [[WP:JEZSMJER|jezičkim smjernicama]], koje, se između ostalog, temelje na načelu ravnopravnosti. Iako je izvorno pisanje preporučljivo u naslovima, u samom tekstu članka može se koristiti i fonetsko. Ne vidim potrebu za forsiranjem, a i celokupan ovaj spor otišao je predaleko. Prekoršeno je nekoliko smjernica o ponašanju i administratorskim ovlastima, pa bih molio da se ova stvar okonča medijacijom na Administratorskoj tabli. – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 22. februara 2025. u 15:06 (CET) ::{{ping|Vitek}}{{ping|Edgar Allan Poe}} Dragi Vitek, meni je žao što je sve došlo do ovoga i mislim da je nam situacija izmakla iz ruku. Tshombe, Tchombe ili Čombe po meni je isto. Edgar smatra da je bolje se držati originalne ortografije, što sam i ja često podržavao (Edgar ima dosta precizne i logične razloge u svojim oblukama po pitanju transliteracije), dok s druge strane mi smo sh.wiki i imamo pravo transliterirat po naški. Možda u nazivu stranice je bolje Tchome (možda)(maybe, not sure) ali to ne znači da se ne smije napisat cijeli članak spominjajući naziv Čombe. Washington ili Vaštinton, momci? Ajmo... S toga, ne želim ulazit duboko u raspravu, bio sam neko vrijeme odsutan pa bih želio se vratit na pisanje i uređivanje, koliko mi vrijeme dozvoljava. No, stvarno nema smisla se svađati zbog ovoga. Molim vas nađite neki sporazum, nije toliko teško ebg. – [[Korisnik:Inokosni organ|Inokosni organ]] ([[Razgovor s korisnikom:Inokosni organ|razgovor]]) 25. februara 2025. u 23:15 (CET) Pošto tema prekoračenje administratora [[Korisnik:Edgar Allan Poe|Edgara Allana Poa]] nikog izgleda ne interesira - ja od danas više ne sudjelujem na ovoj wiki. – [[Korisnik:Vitek|Vitek]] ([[Razgovor s korisnikom:Vitek|razgovor]]) 22. februara 2025. u 13:55 (CET) :@[[Korisnik:Vitek|Vitek]]: Pogledajte moju gornju poruku. – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 22. februara 2025. u 15:07 (CET) Poštovani kolege [[Wikipedija:Administratori|Administratori]] kako da ja po Vašim savjetima stavim problem ponašanja [[Korisnik:Edgar Allan Poe|Edgara Allana Poa]], na [[WP:AT|Administratorsku tablu]], kad je on zaključao stranicu, jer se zaratio i sa kolegom [[korisnik: Alalch E.|Alalch E.]], koji je to u par navrata htio napraviti. Dajte da netko od Vas četvorice otključa tu stranicu, da se vidi u čemu je problem (nije to baš natezanje oko trivijalnosti) već problem opstanka ove wiki. I da se jasno i glasno vidi da kolega EAP ne postupa ispravno, niti u dobroj namjeri i da bi bilo dobro da se malo odmori, odmakne od problema i smiren vrati. Bilo bi šteta da se naljuti i ode, jer je doista vrijedan, i zapravo gotovo jedini drži i vlada ovom wikipedijom. Ali Vi sigurno znate onu svaka vlast '''kvari''', a apsolutna - '''apsolutno''', a on se sad našao u toj situaciji. Otključajte i stranicu [[Moïse Tshombé]] zbog koje je nastao problem da je uredim kako treba, koju je takođe zaključao pod krinkom - uređivački rat. Sad Vi sami zaključite tko je od nas dvojice tvrdoglaviji i tko nastupa sa pozicije moći i rastjerava suradnike. Ja osobno nemam ništa protiv njega, ali njegova brzopletost da uvede pravila i sredi ovu wiki, vodi u propast. Nitko sa engleskog govornog područja neće tražiti informacije o '''Moïsu Tshombeu''' na sh wiki, ali bi to možda htio netko sa prostora bivše juge, ali kad upiše '''Moise Čombe''' na neku od tražilica dobit će [https://www.enciklopedija.hr/clanak/combe-moise Hrvatsku enciklopediju LZMK] ili [https://povijest.hr/jesteliznali/sudbina-izdajnika-kako-je-doista-skoncao-kongoanski-diktator/ Povijest] On dakle i ovo malo korisnika koji bi možda posjetili ovu wiki, udaljuje od nje, isto tako je i sa suradnicima koji bi trebali stvarati nove artikle, i njihov broj se koliko vidim radikalno smanjio. Da se razumijemo ni ja nisam bezgrešan, čak sam promašio '''ceo fudbal''' - kad sam napisao ''Moïse Tshombé zvan Čombe'', trebao sam napisati '''Moise Čombe''' (Moïse Tshombé) itd.., a u članku samo Čombe i tako je spremiti, a nakon tog preusmjeriti na Moïse Tshombé (i vuk sit i ovca cijela). Još više sam pogrešio (jer sam često brzoplet) kad sam napisao da je rođen [[1911.|1911]]., a on je rođen 1919 (ili 1918.) ali to EAP nije vidio - jer se on izgleda fokusira samo na to dali je ime napisano po novim pravilima ove male wiki (u raspravi sam mogao sudjelovati, tko mi je kriv što nisam) i sad je takac makac, nema mrdanja sudija sudi po zakonu. Sa druge strane on je griješio zbog ortografije, pa je brisao i prepravljao taj članak dok nije došao do aktualnog rješenja - Moïse Kapenda Tshombé, ponekad i Tshombe ili Tchombe sa izgovorom na francuskom jer mu je užasno smetao taj vikovski Čombe, ali nije primjetio svoju osnovnu pogrešku da se time udaljuje od korisnika. Meni je zapravo pukao film kad je išao prepravljati članak - Joseph Kasavubu u [[Joseph Kasa-Vubu]], uz opasku -Ne možemo prekršavati ljude., jer gotovo patološki vjeruje da je engleska wiki u pravu, bez obzira što dvije respektabilne enciklopedije [https://www.britannica.com/biography/Joseph-Kasavubu Britannica] i [https://www.larousse.fr/encyclopedie/personnage/Joseph_Kasavubu/127099 Larousse] pišu da se zvao Kasavubu, i sad prosudite sami tko je tvrdoglav i tjera mak na konac, i meni docira- pa nismo valjda djeca od 12 godina. – [[Korisnik:Vitek|Vitek]] ([[Razgovor s korisnikom:Vitek|razgovor]]) 8. marta 2025. u 11:49 (CET) :@[[Korisnik:Vitek|Vitek]]: Poštovani, [[WP:AT|Administratorska tabla]] je otvorena za Vaše uređivanje. Ne postoji zaštita koja bi Vam to onemogućila. Zamolio bih da daljnje procedure pokrećete tamo. Zamolio bih i da se ovdje ne započinju nove teme jer takve akcije mogu biti protumačene kao [[Wikipedija:Uznemiravanje|maltretiranje iili targetiranje pojedinaca]]. Hvala. – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 8. marta 2025. u 14:04 (CET) :Dragi @[[Korisnik:Vitek|Vitek]], :prvo, [[WP:Administratorska tabla|AT]] bi trebala biti otključana za sve registrirane i potvrđene suradnike, što ti jesi. Stranica nije zaključana sada (ovo s Alalchom nema veze s ovim), već je zaključana još davne 2023. godine i to samo za IP adrese n nove korisnike. Shodno tome, ukoliko i dalje želiš, možeš slobodno postaviti tamo zahtjev. :Drugo, što se tiče članka. Ja sam trenutno ispravio datum rođenja te sam sukladno ovoj poruci napravio preusmjeravanja s Moiz Čombe i Moise Čombe na [[Moïse Tshombé]]. Ponovo te preusmjeravam na [[WP:Jezične smjernice|nedavno usvojene jezične smjernice]] koje reguliraju ovo pitanje. Jezične smjernice sam u osnovi napisao ja, nakon čega su drugi korisnici to uređivali toliko da je upitno koliko je to više moj tekst. No, neovisno o tome, iste su bile javno izložene raspravi i glasovanju te nije bilo prigovora oko njihovog usvajanja. Pa ni od tebe. Ono što stoji u osnovi je da on nije "zvan Čombe", [čombe] je samo fonetski izgovor njegovog prezimena, a ti si to predstavio kao nadimak koji je čovjek službeno imao, što dovodi čitatelja u zabludu. Wikipedija nije portal niti ''gossip'' rubrika u časopisu - mi nismo tu da se svidimo korisnicima, mi smo tu da prenosimo činjenice jer smo, prije svega, '''enciklopedija'''. Dakle, mi prenosimo činjenice i znanje, a to je li netko poznatiji nekome ovako ili onako, pogotovo ako se radi o neformalnim stvarima, to nije naš problem. Ljudi će njega zvati Čombe pisalo to ovdje ili ne, ali će ovdje naučiti da se pravilno piše Moïse Tshombé i ako itko ikad s ovog područja bude tražio literaturu o njemu na nekom stranom jeziku, znat će kako ga pretraživati. :Treće, prema trenutnim pravilima, članak može biti pisan prema izvorniku ili fonetski. Važno je da je pisan '''dosljedno''', odnosno da je jedna varijanta kroz cijeli članak. Dakle, ukoliko želiš pisati članak u kojoj će ići varijanta '''Moiz Čombe''' (ne Moise, jer je to samo pogrešno pisanje), to je u redu i ja ću ti odmah otključati članak, ali onda sve mora biti fonetski, olitiga srpski. Ne može pisati Moiz Čombe, pa lijepo bijelo mlijeko, pa lepa sela lepo gore - a sve to u istom tekstu. Tekst mora biti dosljednja i kompaktna cjelina. :Četvrto, oko Kase-Vubua uporno ignoriraš činjenicu da sam ti sto puta dosad rekao da sam to preuzeo s francuske Wikipedije, ne engleske, isto kao i za Čombea. Zašto to radiš - nemam pojma. :Peto, ove ružne komentare i epitete ne bih komentirao. :Zaključno, sve izmjene koje su učinjene u članku sukladne su usvojenoj jezičnoj politici. Tebi kao korisniku preostaje varijanta da cijeli članak prebaciš u fonetsku verziju pa koristiš oblik '''Moiz Čombe''', kako se njegovo ime izgovara, i tu neće biti nikakvih problema dok netko ne odluči značajno proširiti članak i pritom odluči promijeniti varijanti (ako se to ikad dogodi). Ukoliko se s time slažeš, članak ću otključati odmah i možeš nastaviti raditi. Za sve ostalo, procedura ti je poznata. – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor s korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 8. marta 2025. u 14:09 (CET) == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Language Community Meeting (Feb 28th, 14:00 UTC) and Newsletter</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone! [[File:WP20Symbols WIKI INCUBATOR.svg|right|frameless|150x150px|alt=An image symbolising multiple languages]] We’re excited to announce that the next '''Language Community Meeting''' is happening soon, '''February 28th at 14:00 UTC'''! If you’d like to join, simply sign up on the '''[[mw:Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#28_February_2025|wiki page]]'''. This is a participant-driven meeting where we share updates on language-related projects, discuss technical challenges in language wikis, and collaborate on solutions. In our last meeting, we covered topics like developing language keyboards, creating the Moore Wikipedia, and updates from the language support track at Wiki Indaba. '''Got a topic to share?''' Whether it’s a technical update from your project, a challenge you need help with, or a request for interpretation support, we’d love to hear from you! Feel free to '''reply to this message''' or add agenda items to the document '''[[etherpad:p/language-community-meeting-feb-2025|here]]'''. Also, we wanted to highlight that the sixth edition of the Language & Internationalization newsletter (January 2025) is available here: [[:mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January]]. This newsletter provides updates from the October–December 2024 quarter on new feature development, improvements in various language-related technical projects and support efforts, details about community meetings, and ideas for contributing to projects. To stay updated, you can subscribe to the newsletter on its wiki page: [[:mw:Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter]]. We look forward to your ideas and participation at the language community meeting, see you there! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 22. februara 2025. u 09:29 (CET) <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:SSethi (WMF)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28217779 --> == CEE Hub Microgrant Programme - 2025 round == '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants|CEE Hub Microgrant programme]]''' is open for submissions from the communities across Central and Eastern Europe (as well as Central Asia, and Farsi contributors that live in these regions). The CEE Hub Microgrant programme will fund projects ranging from 50 to 700 EUR. Please read the criteria and other details with the programme. '''[https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdscTZ9EPNjHhU0r7hUHNwntX34Wrk8ieiHemk_clB9VI3PfQ/viewform Application form]''' is accessible on the Meta page where you will need to answer a few simple questions. You can find a list of the applications for the programme from 2024 [[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants/Applications 2024|on this page]], so you will get a sense of what other communities asked for funds. If you have any questions, please let us know ([[:m:Wikimedia CEE Hub/Communication|contact us]]). We are waiting for your submissions! --[[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 24. februara 2025. u 14:35 (CET) <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:TRistovski-CEEhub@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28306207 --> == Prijedlog o budućnosti srodnih projekata na bosanskom jeziku == {{zaglavlje rasprave|Na temelju provedene rasprave zaključujem da postoji konsenzus za inicijalni prijedlog i da srpskohrvatski vikipedisti podržavaju budućnost srodnih projekata na bosanskom jeziku u zajedničkom domenu. – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 11. marta 2025. u 23:18 (CET)|Konsenzus za}} Poštovane kolegice i kolege, nastavno na [[:bs:Wikipedia:Čaršija#Alternativni prijedlog o budućnosti srodnih projekata na bosanskom jeziku|raspravu pokrenutu na bs.WP]], želeo bih i ovde započeti razgovor o budućnosti Wikipedijinih srodnih projekata na bosanskom jeziku. Wikipedijini srodni projekti na bosanskom jeziku – Wikirječnik, Wikicitati, Wikiknjige, Wikizvor i Wikivijesti – većinom su neaktivni i neodržavani. Potonja četiri projekta uopšte nemaju ni administratore koji bi održavali projekt. Međutim, umjesto da te projekte gasimo, možda ima smisla da im proširimo opseg. Šta mislite da ovim projektima proširimo domen na cjelokupno srpskohrvatsko/štokavsko (<code>sh</code>) područje? To bi značilo da će Wikirječnik, Wikicitati, Wikiknjige, Wikizvor i Wikivijesti postati zajednička briga bosanskih i srpskohrvatskih vikipedista, ali i svih kolega s našega govornog područja. Tako bismo možda mogli uspjeti da održimo neku sržnu uredničku bazu. Što se tiče Wikirječnika, možemo razmotriti zajednički projekt, gdje bi sve bosanske odrednice bile prenesene, a svi bosanski administratori postali administratori zajedničkog projekta. Na stolu su svi mogući kompromisi i dogovori (oko imena, ustrojstva i tehnike). Slobodno se izjasnite! – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 4. marta 2025. u 22:49 (CET) :Ja nemam ništa protiv. Praktično je, smisleno s obzirom na situaciju... tako da... moj {{za}} ima. – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor sa korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 5. marta 2025. u 00:10 (CET) ::i ja sam {{za}} ! Već davno smo pričali o tome i još uvijek mislim da ti projekti su trenutno vrlo skromni ali imaju najveći potencijal, osobito Wikirječnik i Wikizvor. Isto tako mislim sve najbolje o suradnji s kolegama sa bs.wikija. – [[Korisnik:Inokosni organ|Inokosni organ]] ([[Razgovor s korisnikom:Inokosni organ|razgovor]]) 5. marta 2025. u 00:54 (CET) :::OK. – [[Korisnik:نوفاك اتشمان|نوفاك اتشمان]] ([[Razgovor s korisnikom:نوفاك اتشمان|razgovor]]) 6. marta 2025. u 01:17 (CET) :[https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Čaršija/Jezici&oldid=3556478 Predložio sam isto] prije godinu dana za BS WikiNews kada je pomenuto gašenje, kontaktirao nekoliko ljudi par puta, informirao @[[Korisnik:AnToni|AnTonia]] i počeo sređivati sadržaj...tako da se slažem za taj konkretni projekt. – [[Korisnik:Zblace|Zblace]] ([[Razgovor s korisnikom:Zblace|razgovor]]) 6. marta 2025. u 09:48 (CET) {{podnožje rasprave}} == Universal Code of Conduct annual review: proposed changes are available for comment == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know that [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|proposed changes]] to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines]] and [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter]] are open for review. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|You can provide feedback on suggested changes]]''' through the [[d:Q614092|end of day]] on Tuesday, 18 March 2025. This is the second step in the annual review process, the final step will be community voting on the proposed changes. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find relevant links about the process on the UCoC annual review page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] 7. marta 2025. u 19:51 (CET) </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Keegan (WMF)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28307738 --> == Rasprava o jezičkom kodu Wikivodiča == Na Inkubatoru je započeta [[:incubator::Incubator:Community_Portal#Serbo-Croatian_Wikivoyage_language_code|rasprava o jezičkom kodu srpskohrvatskog Wikivodiča]]. Pozivamo Vas da se izjasnite – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 13. marta 2025. u 00:49 (CET) == An improved dashboard for the Content Translation tool == <div lang="en" dir="ltr"> {{Int:hello}} Wikipedians, Apologies as this message is not in your language, {{Int:please-translate}}. The [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Wikimedia_Language_and_Product_Localization|Language and Product Localization team]] has improved the [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&filter-type=automatic&filter-id=previous-edits&active-list=suggestions&from=en&to=es Content Translation dashboard] to create a consistent experience for all contributors using mobile and desktop devices. The improved translation dashboard allows all logged-in users of the tool to enjoy a consistent experience regardless of their type of device. With a harmonized experience, logged-in desktop users now have access to the capabilities shown in the image below. [[file:Content_Translation_new-dashboard.png|alt=|center|thumb|576x576px|Notice that in this screenshot, the new dashboard allows: Users to adjust suggestions with the "For you" and "...More" buttons to select general topics or community-created collections (like the example of Climate topic).  Also, users can use translation to create new articles (as before) and expand existing articles section by section. You can see how suggestions are provided in the new dashboard  in two groups ("Create new pages" and "Expand with new sections")-one for each activity.]] [[File:Content_Translation_dashboard_on_desktop.png|alt=|center|thumb|577x577px|In the current dashboard, you will notice that you can't adjust suggestions to select topics or community-created collections. Also, you can't expand on existing articles by translating new sections.]] We will implement [[mw:Special:MyLanguage/Content translation#Improved translation experience|this improvement]] on your wiki '''on Monday, March 17th, 2025''' and remove the current dashboard '''by May 2025'''. Please reach out with any questions concerning the dashboard in this thread. Thank you! On behalf of the Language and Product Localization team. </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]]</bdi> 13. marta 2025. u 03:56 (CET) <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:UOzurumba (WMF)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:UOzurumba_(WMF)/sandbox_CX_Unified_dashboard_announcement_list_1&oldid=28382282 --> == SH treba Wikipedija:Kriteriji za brisanje == SH nema stranicu sa informacijama o kriterijima za brisanje (upravo kao na HR, za razliku od [[:sr:Википедија:Правила_брисања|SR]] i [[:bs:Wikipedia:Pravila_za_brisanje|BS]]), pa je lako administratorima zloupotrebljavati situaciju za subjektivno procjenu i samovoljno brisanje (za što se neke kao Edgara često spominje). Bilo bi važno napraviti koncenzus oko toga a ne da se svaki pojedinačni slučaj samovolje mora prijavljivati od strane suradnika, a uglavnom ignorirati od strane administratora - stvarajući limbo i toksičnu atmosferu (po kojoj se HR Wikipedija proslavila) i ovdje. – [[Korisnik:Zblace|Zblace]] ([[Razgovor s korisnikom:Zblace|razgovor]]) 29. marta 2025. u 01:48 (CET) :Molim lijepo: [[WP:Značaj]] i [[WP:Kriteriji značaja po temama]]. Ukoliko neka tema ne udovoljava kriterijima značaja, ona je automatski za brisanje. Kada članak bude za enciklopediju, a ne za reklamni dio na komercijalnoj ili državnoj TV, onda neće biti problema. – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor s korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 29. marta 2025. u 01:57 (CET) ::Za mene možemo i to napraviti, i to vrlo brzo, ako vam se dâ. Meni je uglavnom bitno da se brzo brišu razni vandalizmi i trolovanja, EPP (promocije), autopromocije i hagiografije nepoznatih i polupoznatih živih osoba. A uostalom imamo već dobru podlogu za ovakvu stranicu, koja bi nam samo dala mogućnost da te probleme brže rješavamo. – [[Korisnik:Inokosni organ|Inokosni organ]] ([[Razgovor s korisnikom:Inokosni organ|razgovor]]) 29. marta 2025. u 02:07 (CET) :::@[[Korisnik:Inokosni organ|Inokosni organ]]: Već imamo i to pravilo: [[WP:BB]]. Samo ga treba dopuniti. – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 29. marta 2025. u 02:32 (CET) ::::Pa odlično, onda imamo malo posla na tome. – [[Korisnik:Inokosni organ|Inokosni organ]] ([[Razgovor s korisnikom:Inokosni organ|razgovor]]) 29. marta 2025. u 02:37 (CET) == {{lični napad uklonjen}} == Tragom [https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Razgovor_s_korisnikom:Inokosni_organ&oldid=41854570 prošlih] i [https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedija%3AČlanci_za_brisanje&diff=42451706&oldid=42451705 nedavnih interakcija] sa korisnikom @Inokosni organ imam potrebu informirati SH zajednicu da što se mene tiče ovo je maliciozno i usmjereno djelovanje. Lako je prepoznati obrasce supresije sadržaja i općenito rada. Ako se interakcija nastavi sa njim i Edgarom, a ovdje se ne desi nikakav pomak u odnošenju prema drugim suradnicima uložit ću truda da situacija ide na višu instancu. Srdačan pozdrav i ugodan vikend želim! – [[Korisnik:Zblace|Zblace]] ([[Razgovor s korisnikom:Zblace|razgovor]]) 29. marta 2025. u 09:18 (CET) :Molit ću da se prigovori na rad upute na [[WP:Administratorska tabla]] u propisanoj formi. – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor s korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 29. marta 2025. u 14:02 (CET) :::Poštovani, ne vidim ništa loše u vašoj kritici. Ipak, spor između vas i mene vrti se oko problema o reklamiranju na wikipediji, odnosno o korišćenju wikipedije kao sredstvo za promociju raznih kulturnih djelatnosti. To ostaje još uvijek neriješeno i ovisi o vašem pojmovanju wikipedije i o vašoj metodologiji. Da nastavim prema sugestiji koleginice Marie kada kaže da "ne škodi ako se reklamiraju antikvarijati, ipak to doprinosi kulturi". Ne, ne slažem se. Paradoksalno, mogli bismo napisat članak o modelu auta "Lincoln Continental SS-100-X", što je u širem smislu reklamiranje za tvrtku Lincoln, dok se smatra reklamiranje ako napišem članak o Festivalu knjige za djecu koji počinje prvim izdanjem ovog jula. Između ta dva slučaja postoji razlika. Wikipedija nije mjesto za reklamiranje djelatnosti alternativne kulture, ti ne možeš napisati članak koji <u>de facto</u> (sic) govori čitatelju "hej, dođi na ovaj alternativni festival jer tu pričamo o knjigama za djecu, bit će tu i J. K. Rowling i pričat će nam o strategijama književnog marketinga". Tako nešto je vrlo plemenito, ali se računa promocijom. Dapače, možeš napisat 50 stranica o književnom marketingu, dodat izvore i to će bit sjajan članak. Zašto? Zato što objektivno priča o fenomenu književnog marketinga, njegovom razvoju kroz vrijeme, o raznim strategijama, rizicima itd itd. U našim razmjenama, koje su doduše bile dosta uzburkane, ponavljao sam neprestano: istu stvar možete napisati objektivno. Treba malo više posla, gubi se više vremena, ali rezultat je kvalitetniji. :::Na sh.wikiju obrisali smo neke članke (ja sam ih lično obrisao) koji su pričali o slabije poznatim autorima s naših prostora ali koji su strašno zanimljivi u njihovoj umjetničkoj ili književnoj istrazi. Meni je bilo žao, ali to su bile očite promocije, čak u nekom slučaju su imali oblik CV-a (da, onu stvar koju isprintate i piše gdje ste rođeni i koje ste škole pohađali). :::Što se tiče prijave, nema problema, bit će mi ponos ako me netko banira iz ovog razloga. To bih rado stavio u svoj CV. – [[Korisnik:Inokosni organ|Inokosni organ]] ([[Razgovor s korisnikom:Inokosni organ|razgovor]]) 29. marta 2025. u 15:34 (CET) == Final proposed modifications to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter now posted == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The proposed modifications to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines]] and the U4C Charter [[m:Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Proposed_Changes|are now on Meta-wiki for community notice]] in advance of the voting period. This final draft was developed from the previous two rounds of community review. Community members will be able to vote on these modifications starting on 17 April 2025. The vote will close on 1 May 2025, and results will be announced no later than 12 May 2025. The U4C election period, starting with a call for candidates, will open immediately following the announcement of the review results. More information will be posted on [[m:Special:MyLanguage//Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election|the wiki page for the election]] soon. Please be advised that this process will require more messages to be sent here over the next two months. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 4. aprila 2025. u 04:04 (CEST) </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Keegan (WMF)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Zahtjev za dodjelu statusa administratora na Wikirječniku == U toku je [[:wikt:Wikirječnik:Pijaca#Zahtjev za dodjelu statusa administratora: Aca|zahtjev za dodjelu statusa administratora na Wikirječniku]]. Pozivamo vas da se izjasnite. – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 4. aprila 2025. u 15:51 (CEST) == Wikipedija:Kriteriji značaja po temama#Neprofitne organizacije i udruge == Zadnjih dana sam upozoren na nekoliko razgovora vezanih za udruge građana u Zagrebu, a dobio sam i poruku u vezi administratorskih ovlaštenja na Wikirječniku. Kako sam na putu teško stižem u bilo šta od toga aktivno se uključiti. Ipak, primijetio sam da su neki od kriterija značaja kada se radi o udrugama poprilično nerazumni. Mislim konkretno na 35 godina rada, kao i na većinu kriterija isključivanja među kojima posebno problematično djeluje "ima malen broj članova (manje od 1,000)". Te uvjete u našem kontekstu ne može ispuniti gotovo nijedna udruga ''(možda neki savezi ratnih veterana ili paradržavne organizacije)'', a djeluje mi neupitno da su neke od tih udruga značajne čak i kada su usmjerene na vrlo male grupe (manjine, bicikliste, umjetnike, migrante...) ili djeluju kraće od 35 godina (što su gotovo sve naše udruge). Ne znam na temelju čega su odabrani ovi kriteriji i je li to bila neka naša proizvoljna odluka bez dovoljnog poznavanja teme ili smo to od negdje kopirali. Što se tiče kriterija vanjskih Wikipediji, npr. u Hrvatskoj udrugu može osnovati troje građana i država ju formalno smarta utemeljenom već nakon 3 godine jer joj omogućava manje administrativne obveze. Naravno, svaka ta udruga nije automatski značajna, ali ne može biti niti automatski neznačajna. Ukoliko postoje kredibilni neovisni izvori koji je u značajnoj mjeri opisuju, tada i udruga sa 3 člana i 3 godine rada može načelno biti značajna i nije automatski neznačajna. Kredibilni izvori pri tome trebaju biti kredibilni za informaciju koju opisuju, tako npr. za ime predsjednika ne moramo imati akademski izvor, bez problema lokalni radio može biti kredibilan izvor, dok za npr. tvrdnju da je udruga ključna za razvoj civilnog društva treba neki akademski izbor u kojem se vidi poznavanje problematike civilnog društva. Za neke posve nekontroverzne stvari tipa adrese mislim da je ok i izvor koji proizvede sama organizacija. Da ne duljim, mislim da vam je jasno u kom smijeru idem. Naravno, što se tiče uklonjenih sadržaja, izgleda mi da je tu problem dijelom bio u načelnom normativnom opisivanju umjesto u opisivanju stvarnog stanja. Npr. ako se udruga XŽ statutom definira kao udruga koja radi na zelenoj tranziciji, borbi protiv klimatskih promjena i svjetskoj ekološkoj solidarnosti, ali u praksi sadi maćuhice, tada naš članak treba reći da je XŽ udruga koja sadi maćuhice i na temelju toga ocijeniti značaj. Nisam još stigao pogledati zahtjev oko administratora, a isprike što se vraćam na ovu temu ovdje, čisto da ne odignoriram ukazivanje na nju. Svakako mislim da ove kriterije treba još jednom razmotriti i izbjegavati svaki rigidan pristup koji eventualno može podsjećati na nekadašnje loše prakse na drugim srodnim projektima (npr. kada se briše stari članak možda hitno brisanje treba koristiti rijetko, a prvo dati neki razuman rok od 3 mjeseca za doradu, razmisliti o "Draft"-iranju?).– [[Korisnik:MirkoS18|MirkoS18]] ([[Razgovor s korisnikom:MirkoS18|razgovor]]) 8. aprila 2025. u 11:03 (CEST) :@[[Korisnik:MirkoS18|MirkoS18]]: Ja se sjećam da sam te tagirao kada se vodila rasprava tako da si vjerojatno upoznat, barem načelno, s time da je i kako je postupak proveden. Ovi su kriteriji preuzeti upravo s hrvatske Wikipedije uz određene promjene koje su se ticale izbacivanja određenih kriterija (bilo da su bili prestrogi ili preliberalni) ili dodavanja kriterija koji su posljedica specifične (i najčešće višegodišnje) prakse ove Wikipedije. Svakako, sve tu te promjene izvršene u duhu našeg projekta. Što se tiče eventualne revizije, formalni postupak može se pokrenuti [[Wikipedija:Pijaca/Pravila i smjernice|ovdje]]. E sada, što se tiče suštinskog dijela. Nerazumnost kriterija o kojima govoriš ublažena je, u uvodu, općim odredbama koje govore da bi članak trebao zadovoljiti barem 50% navedenih kriterija (dakle, ne moraju biti zadovoljeni svi) te da i članci koji ne zadovoljavaju nužno sve kriterije mogu biti značajni ako specifična situacija to dopušta, uz zadovoljavanje općih kriterija. :Ako ćemo konkretno o udrugama, postoji 5 pozitivnih i 4 negativna kriterija. U tom smislu, dovoljno je da članak zadovolji tri kriterija, a vjerojatno čak i dva (nije beg cicija), odnosno da ne ispunjava barem dva negativna kriterija. Nijedan članak neće biti izbrisan '''samo zato''' što udruga ne djeluje 35 godina (a to je kriterij koji dokazuje kontinuitet rada, a time pomaže u potvrdi značaja), odnosno '''samo zato''' što udruga nema 1,000 članova (što je, ponekad, teško i dokazati). Dakle, ukoliko su '''ostali kriteriji''' zadovoljeni, udruga s tri člana i tri godine djelovanja dobit će svoj članak bez ikakvih problema. To trenutno nije sporno. Tako ja tumačim te odredbe, a vjerujem da bi se i ostali kolege složili s takvim tumačenjem. :Isto vrijedi i oko izvora. Za to postoji posebna smjernica koja je prevedena, uz određene modifikacije, s engleske Wikipedije, dakle radi se o prilično pouzdanom tekstu u tom smislu. Naravno da za podatke općeg tipa (predsjednik, adresa, službeni naziv, blablabla) nećemo tražiti akademske izvore; ono što je samorazumljivo ne treba se referencirati (ta nećemo citirati Ustav Francuske kao potvrdu da je Pariz glavni grad), tako stoji i u samoj smjernici. Međutim, stvari koje potvrđuju elemente značaja moraju biti referencirane pouzdanim, sekundarnim izvorima; ne moraju to nužno biti akademske studije i udžbenici, ali mislim da se i sam slažeš da par novinskih naslova (često s izrazito pristranih portala) nisu pouzdani, sekundarni izvori. :E sada, da adresiramo i slona u sobi. Po pitanju nedavno obrisanih tekstova, tu se uopće nije radilo ni o strogoj ni o pretjerano rigoroznoj primjeni kriterija. Radilo se o člancima koji su u svojoj suštini bili '''propagandnog''' karaktera. I to je okej; ja podržavam rad takvih udruga i smatram civilno društvo esencijalnim segmentom svakog zdravog društva te podržavam svaki oblik pozitivnog aktivizma. Međutim, ''time and place''. Volim i ja ''[[Bitange i princeze]]'', ali neću baš za svakog epizodnog lika pisati zaseban članak (zato imamo [[Lista likova serije Bitange i princeze]]) jer nisu dovoljno značajni u enciklopedijskom smislu i jer s enciklopedijskog stajališta to nije racionalno. Isti kriteriji vrijede i za ostale članke i teme. U ovom slučaju došlo je do provođenja rasprave u kojoj su tri administratora zaključila da navedene teme nisu dovoljno značajne za samostalni enciklopedijski članak. Autor tih članaka je u sedam dana, koliko rasprava traje, iznosio tautologije, a na člancima nije radio niti je imao volju za radom. Kao što sam mu rekao, ''it's not our first rodeo''. Članci su bili reklamnog karaktera, pouzdanih izvora nije bilo, a autor se nije niti potrudio dokazati da članci zadovoljavaju kriterije značaja kako su oni navedeni na projektu. Ne dva/tri, nego nijedan. A ovo se samo radi o najpovršnijim stvarima, dakle o osnovnim problemima s člancima; mislim, je li tebi tekst "kraj Botaničkog vrta, adresa je Mihanovićeva 32. Otvoren oko 1990., relativno malene kvadrature, ali nabijen knjigama" stvarno djeluje enciklopedijski? :D :U konkretnim slučajevima nije uopće stvar neke "cenzure" ili čegaveć, već činjenice da postoji obrazac loših propagandnih tekstova koji reklamiraju određene udruge i djelatnosti (ne bih u to što stoji iza toga), a koji nemaju enciklopedijski značaj. Uz to, autoru apsolutno nije stalo da radi na navedenim člancima jer uglavnom nije pokazivao nikakvu volju da doprinese člancima i da pronađe izvore, odnosno preoblikuje tekst. Tekst se zalijepi, reklamira se na enciklopediji i nikom ništa. Tako ne bi smjelo ići. Imali smo, relativno nedavno, nekog tipa iz komšiluka koji je htio napisati članak o nekom lokalnom guslaru/pjevaču/nešto, koji je u tom njegovom mjestu imao doista velik značaj, ali nije imao enciklopedijski značaj šireg smisla i morali smo odbiti. Čovjek se zahvalio i otišao dalje. Imam ja kvartovsku trafiku o kojoj bih vjerojatno mogao napisati više teksta nego što je onaj ''[[Korisnik:Orijentolog|Dustbunny]]'' pisao o Iranu, al' nije to za enciklopediju, to je za neki manje formalan format! :D I tako treba biti i to su činjenice. Isto tako je činjenica da je autor navedenih članaka uvijek spreman tautološki se nabacivati doskočicama i podbadanjima, ali isto to vrijeme nije spreman uložiti u pisanje samih tekstova, što je razina nekolegijalnosti koja je meni osobno vrlo nejasna. :U konačnici, što se tiče Draftova... Nacrti postoje, iako ne postoje jasna pravila kako se njima barata (riješit ćemo i to u dogledno vrijeme), međutim stvar je što kod nas nema tradicije rada na člancima. Ljudi nešto nalijepe, najčešće jer žele nešto izreklamirati ili ispromovirati, odu i onda nama koji smo tu ostaje loš tekst na kojemu treba raditi. To isto nema smisla. Međutim, i nakon što bi članak bio obrisan, ukoliko se autor javio i bio voljan raditi na njemu, članak je uvijek ekspresno vraćen i autoru je omogućeno da isti dorađuje - ta nismo varvari! :D Nedavno je tako bilo s člankom [[korner]] i još jednim nogometnim, ne mogu se sjetiti (korisnik je preveo članke strojno preko prevoditelja i bili su katastrofa; ja sam ih pobrisao; on se javio i pitao što je bilo, ja sam mu objasnio što se dogodilo i rekao varijante; dečko je bio voljan raditi na tekstovima - pri čemu sam mu ja pomagao - tekstovi su vraćeni, uređeni i sada su tu). Dakle, mislim da kriterije primjenjujemo prilično objektivno i fer, ali ukoliko netko zahtijeva određeni ''leniency'', onda mislim da mora biti spreman na neko kolegijalno djelovanje i suradnju. To mi se čini u duhu ovog projekta! :) – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor s korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 8. aprila 2025. u 13:46 (CEST) ::Hvala puno na odgovoru i iscrpnom pojašnjenju. Isprike na sporijem javljanju s moje strane. Za nešto veću transparentnost želim navesti da sam imao priliku i osobno susresti spomenutog suradnika na jednom CEE Wiki događaju u Makedoniji i kasnije slučajno u Zagrebu, i tada mi je ostavio dojam osobe koja razmišlja mnogo i nekonvencionalno o Wikimediji. Mislim da imamo različita polazišta gdje on više naginje eksperimentalnijim i konceptualnim pristupima, koji, iako zanimljivi i važni za introspekciju, možda teže pronalaze mjesto unutar tog okvira. Meni je to više neka vrsta uređivačkog pregovaranja unutar etabliranog mejnstrima, gdje se pokušava definirati što jest legitimno znanje na temelju objektivnih izvora i nauke (''mislim da bi on imao prigovor na svaki dio rečenice - što je uz neku kavu OK poslušati''). Uz to sam pristao neko vrijeme pomagati na inkubatoru Wikivodič-a gdje to za sada valjda i napreduje kako je planirano. Sve što je napisano u tvom odgovoru djeluje razložno i razumijem kontekst donošenja pravila i problema sa kojima se suočavamo. Sasvim je moguće (gotovo sigurno) i da sam bio označen kad su se uvodila, a da to tada nisam dovoljno popratio. Znam da zato sada naknadni prigovor može zvučati malo razmaženo. Ipak, meni lično ta pravila djeluju dosta rigidno, pogotovo ako su kopirana s hr.wiki gdje su ko zna kad usvojena — imaju taj neki ton kao da ih je pisao neko s vrlo negativnim stavom prema civilnom društvu. Nisam to spominjao da bih forsirao promjene, nego više da pokušam dokumentirati kako bi ih se trebalo što fleksibilnije interpretirati čak i ako ih ostavimo ovakvima. Rigidno protumačena, ta pravila bi lako opravdala brisanje nekih postojećih ili potencijalnih članaka o udrugama kao što su GONG, Documenta, Kuća ljudskih prava... a za koje smo svi više manje negdje čuli i znamo čime se bave i značajne su za članke.– [[Korisnik:MirkoS18|MirkoS18]] ([[Razgovor s korisnikom:MirkoS18|razgovor]]) 9. aprila 2025. u 09:37 (CEST) :::@[[Korisnik:MirkoS18|MirkoS18]]: Ma nema na čemu, ja sam odgovor napisao jer znam da si generalno ''busy'' i da ne stigneš popratiti apsolutno sve pa sam ti htio dati nešto konteksta da stvarno ne bismo ispali varvari! :D Što se tiče prigovora na kriterije, to je sasvim u redu, rekao sam ti, ako misliš da treba pokrenuti formalnu reviziju, gore sam negdje linkao i to je sasvim okej. Ti kriteriji su novi i na hr.wiki tako da nisu nešto posebno stari, a tko ih je pisao... ne znam. Ja sam sve ono što mi se činilo nesuvislnim promijenio. Osobno mislim da su ovi kriteriji, uz tumačenje koje primjenjujemo, dobri kao filtar. Sve one značajne udruge koje si naveo (a to su upravo GONG, Documenta, Kuća ljudskih prava, može i HHO, Iskorak - doduše, ne znam što je s njima, ali znam da su bili relevantno jedno vrijeme, možda se sad to nešto restrukturiralo) apslutno prolaze kroz taj filtar. Iako, kažem, možda ne djeluju 35 godina ili nemaju 1,000 članova, to su udruge s dokumentiranim, višegodišnjim i nacionalnim društvenopolitičkim utjecajem, a rekao bih - u nekim elementima - čak i akademskim, odnosno znanstvenim. Ni u kojem trenutku nema spora o tome da te organizacije i udruge zaslužuju svoje članke i one nikada neće biti brisane temeljem manjka značaja. To nije sporno i toga se stvarno ne trebaš plašiti. Međutim, ovi će kriteriji filtrirari raznorazne reklamne tekstove i slično. Tipa, imali smo seriju članaka o nekim lokalnim ribičkim klubovima ili slično, što stvarno nije za enciklopediju, ili neke članke o klubovima Križevčana u Osijeku i tako nešto. To su stvari koje nisu za enciklopediju, a trenutni ih kriteriji filtriraju i zato mislim da iako možda na papiru djeluju rigidno, u praksi samo osiguravaju zadržavanje kvalitetnih tekstova i filtriranje onih kojima nije mjesto na enciklopediji. :::Ja ti generalno imam dosta širok pogled na Wiki i njezin sadržaj. Mislim da puno stvari koje nekima nisu enciklopedijske (primjerice, fiktivni likovi ili individualni članci o pjesmama, pričama i sl.) meni nisu nikakav problem i to primjenjujem na sve teme. Ono što je volim je kad se ova platforma zloupotrebljava za određene (privatne) interese. Da se razumijemo, nije to samo Zblaće sa svojim doprinosima, nego i raznorazni lokalci, jutuberi pa čak i političari (sjećam se da je bilo par političara iz komšiluka koji su htjeli progurati svoje Europass CV-ove na Wiki, možeš zamisliti kako je to izgledalo), i neki liječnici... svi tekstovi koji su smrdili na (samo)promociju i nisu imali enciklopedijski karakter bili su brisani. To je jednostavno tako. Jesmo liberalni, ali ne sviđa mi se ako to netko zloupotrebljava. :::Što se tiče Zblaćeta, još bih samo kratko dodao da je naša "povijest" neslaganja dokumentirana ovdje i ja sam rekao da se neću više nadj****ati s njim preko doskočica koje on toliko voli. Ne poznam ga osobno i ne mogu suditi o tome, mogu samo reći da se slažem s tobom oko toga da "on više naginje eksperimentalnijim i konceptualnim pristupima", međutim postoji određena kvaka tu, barem iz moje perspektive. Ta avangarda (a ja obožavam avangardu!) je vrlo interesno ograničena i odnosi se ne na cijeli projekt kao takav (briga tu avangardnost za članke o Singapuru ili fauni Afrike), već bi se trebala primjenjivati i koristi se samo u slučajevima kada su direktno njegovi interesi u pitanju. Ja bih volio vidjeti dosljednost i sveprisutnost te avangarde po cijelom projektu, volio bih vidjeti tu količinu truda oko općih tema, a ne samo oko onih za koje je Zblaće direktno vezan. I okej, možda čovjek nema vremena, ja to poštujem, ali vjerujem da ti je jasno koji to dojam ostavlja u tom smislu. I tako je stalno. Uvijek ima vremena za besmislene rasprave i podbadanja, gotovo nikad za rad na člancima. Tako je teško "pregovarati", iako ja uopće nisam stava da je to stvar pregovora jer ono... nismo ni političari ni trgovci pa da se bavimo utjecajima, zakulisnim igrama i interesnim zonama. Svi smo ovdje volonteri kojima je, nadam se, cilj dijeliti znanje. I mislim da je to stav i ideal koji bismo svi trebali imati na umu kada radimo na Wikipediji pa čak i Zblaće! :D – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor s korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 9. aprila 2025. u 13:52 (CEST) == Omogućavanje prikaza sajtnotisa na mobilnim uređajima == Predlažem da se omogući prikaz sajtnotisa (engleski: ''sitenotice'') na mobilnim uređajima. Na većini Wikimedijinih projekata sajtnotis se trenutačno ne prikazuje na mobilnim uređajima iz meni nepoznatog razloga. Budući da imamo značajan broj korisnika koji pristupaju projektu putem mobilnih uređaja, ovo bi bila sjajna prilika da povećamo doseg aktualnih akcija i privučemo nove korisnike i korisnice. – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 11. aprila 2025. u 01:10 (CEST) :Vidi: [[MediaWiki:Anonnotice]]. – [[Korisnik:نوفاك اتشمان|نوفاك اتشمان]] ([[Razgovor s korisnikom:نوفاك اتشمان|razgovor]]) 11. aprila 2025. u 02:52 (CEST) :::{{Za}} – podržavam. Stoga, ne bismo trebali pretjeravat s time, jer ako se stranica napuni sajtonisima i raznim pop-upovima, na kraju bude da otvoriš stranicu na wikiju i izgleda kao oglasna stranica gdje ponude iskaču sa svih strana tako da ti je glavni predmet skoro neviidljiv dok to sve ne ukloniš. Možda zbog toga nisu ni stavljani na mobilnim uređajima, jer su ekrani manji. Ipak, podržavam prijedlog. – [[Korisnik:Inokosni organ|Inokosni organ]] ([[Razgovor s korisnikom:Inokosni organ|razgovor]]) 11. aprila 2025. u 19:15 (CEST) ::@[[Korisnik:نوفاك اتشمان|نوفاك اتشمان]]: To je poruka koja omogućava prikaz za anonimne korisnike, a ne za korisnike teme Minerva (teme za mobilne uređaje). – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 11. aprila 2025. u 21:37 (CEST) :::Aha. – [[Korisnik:نوفاك اتشمان|نوفاك اتشمان]] ([[Razgovor s korisnikom:نوفاك اتشمان|razgovor]]) 12. aprila 2025. u 04:39 (CEST) ---- Na temelju rasprave zaključujem da postoji konsenzus za omogućavanje prikaza sajtnotisa na mobilnim uređajima. Bit će stvoren odgovarajući zadatak na Phabricatoru. – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 19. aprila 2025. u 14:16 (CEST) Evidentirano na Phabricatoru: [https://phabricator.wikimedia.org/T392334 T392334]. – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 19. aprila 2025. u 15:05 (CEST) Uvedeno. Bit će nam potrebne smjernice za sitenotice. – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 21. aprila 2025. u 20:06 (CEST) == Be part of the next CEE Catch Up about Global Trends == Hi everyone, We want to announce the ninth '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Catch up|CEE Catch Up]]''' session, which will be dedicated to the Foundation Annual Planning Workshop focused on [[diffblog:2025/03/04/global-trends-2025/|'''global trends that are affecting our movement''']]. The session will take place on 23<sup>rd</sup> of April 2025, 18:00-19:00 CEST (check your local time [https://zonestamp.toolforge.org/1745424000 here]). Together (the CEE Communities and the Wikimedia Foundation staff) we will discuss the trends related to our projects, our readers and editors. We will explore how those trends show up in the CEE context and discuss what our projects need to address those trends, and how we can support them. You will also have the opportunity to ask questions to the Wikimedia Foundation staff about the work being planned as part of the annual plan that runs from July 2025 to June 2026. '''<u>''[[Wikimedia CEE Hub/Catch up|Join us at the Next CEE Catch up]]!''</u>''' --[[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 14. aprila 2025. u 19:19 (CEST) (on behalf of the CEE Catch Up team) <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:TRistovski-CEEhub@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28546550 --> == Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025: Invitation == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:UCDM 2025 general.png|180px|right]] {{int:please-translate}} Hello, dear Wikipedians!<br/> [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the fifth edition of writing challenge "'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''", which lasts from '''14th April''' until '''16th May 2025'''. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design, and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contributions in every language! The most active contesters will receive prizes. If you are interested in coordinating long-term community engagement for the campaign and becoming a local ambassador, we would love to hear from you! Please let us know your interest. <br/> We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:OlesiaLukaniuk (WMUA)|OlesiaLukaniuk (WMUA)]] ([[:m:User talk:OlesiaLukaniuk (WMUA)|talk]]) </div> 16. aprila 2025. u 18:11 (CEST) <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Hide on Rosé@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:OlesiaLukaniuk_(WMUA)/list_of_wikis&oldid=28552112 --> == Vote now on the revised UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines ("UCoC EG") and the UCoC's Coordinating Committee Charter is open now through the end of 1 May (UTC) ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Voter_information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review of the EG and Charter was planned and implemented by the U4C. Further information will be provided in the coming months about the review of the UCoC itself. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. In cooperation with the U4C -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 17. aprila 2025. u 02:34 (CEST) </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Keegan (WMF)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Sub-referencing: User testing == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:Sub-referencing reuse visual.png|400px|right]] <small>''Apologies for writing in English, please help us by providing a translation below''</small> Hi I’m Johannes from [[:m:Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]'s [[:m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes team]]. We are making great strides with the new [[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|sub-referencing feature]] and we’d love to invite you to take part in two activities to help us move this work further: #'''Try it out and share your feedback''' #:[[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing# Test the prototype|Please try]] the updated ''wikitext'' feature [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Sub-referencing on the beta wiki] and let us know what you think, either [[:m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|on our talk page]] or by [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/talktotechwish booking a call] with our UX researcher. #'''Get a sneak peak and help shape the ''Visual Editor'' user designs''' #:Help us test the new design prototypes by participating in user sessions – [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/gxk0taud/apply sign up here to receive an invite]. We're especially hoping to speak with people from underrepresented and diverse groups. If that's you, please consider signing up! No prior or extensive editing experience is required. User sessions will start ''May 14th''. We plan to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We’ll reach out to wikis for piloting in time for deployments. Creators and maintainers of reference-related tools and templates will be contacted beforehand as well. Thank you very much for your support and encouragement so far in helping bring this feature to life! </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]])</bdi> 28. aprila 2025. u 17:03 (CEST) <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Johannes Richter (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&oldid=28628657 --> == <span lang="en" dir="ltr">Vote on proposed modifications to the UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter closes on 1 May 2025 at 23:59 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025/Voter information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community in your language, as appropriate, so they can participate as well. In cooperation with the U4C -- <section end="announcement-content" /> </div> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 29. aprila 2025. u 05:41 (CEST)</div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Keegan (WMF)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == Međuprojektna saradnja – članstvo, lokalne stranice i komunikacijska platforma == Poštovane kolegice i kolege, Međuprojektna saradnja traži nove članove i članice! Pozivamo vas da posjetite '''[[Wikipedia:Međuprojektna saradnja|lokalnu stranicu]]''' kako biste se informirali o inicijativi. Osim toga, inicijativu možete podržati na '''[[:meta:Cross-Project Cooperation Initiative|njenoj stranici na Meta-Wikiju]]'''. Nakon završetka rada Međuprojektnog foruma, inicijativa je pokrenula svoj server na Discordu kao službenu komunikacijsku platformu. Pozivamo vas da se priključite. U ime Međuprojektne saradnje, [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 5. maja 2025. u 20:51 (CEST) == Registration for the Wikimedia CEE Meeting 2025 is open == Dear all,               The Organising Committee of the [[metawiki:Wikimedia CEE Meeting 2025|Wikimedia CEE Meeting 2025]] is delighted to announce the opening of the registration for this year's conference. Affiliation and community delegates can register for the meeting until '''June 15th'''. All other self-funded participants can register until July 31st. The registration and scholarship application form which runs on Pretix, a free, open-sourced third-party platform that helps organize and manage events, can be found [https://pretix.eu/wikimedia-events/wmcee-2025/ here]. Details on how to select delegates and the selection process can be found on the [[metawiki:Wikimedia CEE Meeting 2025/Registration|registration page]]. Please keep in mind that the official language of the conference is English and interpreting services will not be available. If you encounter any issues while registering, or have questions about the registration process, feel free to contact the coordination team via [mailto:wmceem2025@wikimedia.gr wmceem2025@wikimedia.gr]. Your swift replies will be appreciated, as they will help us conduct an efficient booking process. Best regards,       On behalf of '''Wikimedia CEE Meeting 2025 Organising Team''' – [[Korisnik:MARKELLOS|MARKELLOS]] ([[Razgovor s korisnikom:MARKELLOS|razgovor]]) 12. maja 2025. u 21:35 (CEST) :@[[Korisnik:Deni|Deni]]: Planiraš li ove godine ići? – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 14. maja 2025. u 16:33 (CEST) ::Ćao Aca, hvala na ping-u. Dobro sam postao uvezan s ostatak Wikimedia-zajednicom i mislim da bi bilo dobro to održavati. Voljan sam opet da nas i naše interese predstaviti na konferenciji, treba mi za to formalna podrška zajednice ovdje. – [[Korisnik:Deni|Deni]] ([[Razgovor s korisnikom:Deni|razgovor]]) 14. maja 2025. u 17:49 (CEST) :::@[[Korisnik:Deni|Deni]]: Imaš moju podršku, ali obrati pažnju da svoje stavove prikažeš kao svoje, a stavove zajednice kao stavove zajednice. Verovatno znaš zašto to naglašavam. Srdačan pozdrav! :) – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 14. maja 2025. u 20:12 (CEST) {{komentar}} Poštovane kolege i kolegice, s obzirom na to da su za srpskohrvatsku zajednicu [[:meta:Wikimedia CEE Meeting 2025/Eligible affiliates|izdvojene dvije delegatske stipendije]], ovim putem htio bih službeno izraziti želju da prisustvujem konferenciji kao delegat srpskohrvatske zajednice. Naime, širom naše regije pozivao sam ljude da se prijave za ovogodišnji CEE Meeting, ali je i dalje ostalo slobodnih mjesta. S obzirom na to, bila bi mi izuzetna čast predstavljati našu zajednicu kao delegat. Budući da je ostalo vrlo malo vremena, pozivam aktivne urednike projekta da se izjasne povodom nominacije ({{ping|Inokosni organ|Edgar Allan Poe|Deni}}). Unaprijed zahvalan na komentarima, [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 7. juna 2025. u 01:15 (CEST) :Aca, drago mi je što si primio moju preporuku. Kao i prošlih godina, vjerujem da bi i tebi i cijelom našem pokretu bilo lijepo da ovo doživiš i pridružiš. Vidimo se u Grčkoj. – [[Korisnik:Deni|Deni]] ([[Razgovor s korisnikom:Deni|razgovor]]) 7. juna 2025. u 01:25 (CEST) :Donesi neki suvenir, cicijo. – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor s korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 7. juna 2025. u 01:38 (CEST) ::Kupim ti neki magnetić za fridžider. :P – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 7. juna 2025. u 01:40 (CEST) ::::::Svakako podržavam, možda najbolji kandidat za ovakav događaj i vjerujem da ćeš nas lijepo i dobro predstaviti! – [[Korisnik:Inokosni organ|Inokosni organ]] ([[Razgovor s korisnikom:Inokosni organ|razgovor]]) 7. juna 2025. u 08:10 (CEST) :::::::Je, hoće, k'o češki turist kad pita može li pješice do Hvara *rolleye* – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor s korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 7. juna 2025. u 13:16 (CEST) :::::::Ee, hajde nemoj da se sada uspoređujemo. – [[Korisnik:Deni|Deni]] ([[Razgovor s korisnikom:Deni|razgovor]]) 8. juna 2025. u 23:18 (CEST) :::Od svega ono što najmanje volim *facepalm* – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor s korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 7. juna 2025. u 13:15 (CEST) :Meni je ugodno iznenađenje imati ne samo jednog, već dva reprezentativca sh.wiki zajednice na vanregionalnim okupljanjima Wikimedijinih zajednica. Priznanje oboma za angažiranost! – [[Korisnik:Vipz|Vipz]] ([[Razgovor s korisnikom:Vipz|razgovor]]) 11. juna 2025. u 03:42 (CEST) == Korisničke stranice == Zdravo, Na pr. [[Korisnik:MARKELLOS]] ima korsnička stranica koja je stvorena 2014. i sadrži samo šablon. Nakon toga je omogućena globalna korisnička stranica, koju je i napravio taj korisnik. Jeli se možemo dogovoriti da je u redu izbrisati te stranice koje korisnik nije sam dirao da bi se pokazala korisniku globalna stranica? – [[Korisnik:Deni|Deni]] ([[Razgovor s korisnikom:Deni|razgovor]]) 15. maja 2025. u 17:04 (CEST) :Please delete them.– [[Korisnik:MARKELLOS|MARKELLOS]] ([[Razgovor s korisnikom:MARKELLOS|razgovor]]) 15. maja 2025. u 17:24 (CEST) ::@[[Korisnik:Deni|Deni]], [[Korisnik:MARKELLOS|MARKELLOS]]: Done. Thanks for bringing this here, and confirming. – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 15. maja 2025. u 17:33 (CEST) :Apologies to MARKELLOS, I did not intend to ping you. sh.wiki community: Can we please agree that deleting pages such as these are, in general, okay? – [[Korisnik:Deni|Deni]] ([[Razgovor s korisnikom:Deni|razgovor]]) 15. maja 2025. u 20:19 (CEST) ::@[[Korisnik:Deni|Deni]]: I can delete them with my bot if we achive the community consensus here. @[[Korisnik:Edgar Allan Poe|Edgar Allan Poe]], [[Korisnik:Vipz|Vipz]], [[Korisnik:Inokosni organ|Inokosni organ]]: Kakav nam je stav povodom praznih lokalnih korisničkih stranica koje zamenjuju globalne korisničke stranice (na Meti)? Brišemo ili ostavljamo? – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 15. maja 2025. u 21:11 (CEST) :::To je Veljo radio... nisam nikada vidio smisao u tome. – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor s korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 15. maja 2025. u 22:34 (CEST) ::::@[[Korisnik:Edgar Allan Poe|Edgar Allan Poe]]: U pravljenju tih stranica ili u brisanju? :D – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 16. maja 2025. u 21:18 (CEST) :::::Zar misliš da bih vidio smisao u nečemu što je Veljo radio? xD – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor s korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 17. maja 2025. u 01:09 (CEST) ::::::@[[Korisnik:Edgar Allan Poe|Edgar Allan Poe]]: Ma dobro to, nego pojasni, hahahah. – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 17. maja 2025. u 10:33 (CEST) :::::::Upravo jesam xD – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor s korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 17. maja 2025. u 13:57 (CEST) == <span lang="en" dir="ltr">Call for Candidates for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> The results of voting on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter is [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025#Results|available on Meta-wiki]]. You may now [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025/Candidates|submit your candidacy to serve on the U4C]] through 29 May 2025 at 12:00 UTC. Information about [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|eligibility, process, and the timeline are on Meta-wiki]]. Voting on candidates will open on 1 June 2025 and run for two weeks, closing on 15 June 2025 at 12:00 UTC. If you have any questions, you can ask on [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|the discussion page for the election]]. -- in cooperation with the U4C, </div><section end="announcement-content" /> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|razgovor]])</bdi> 16. maja 2025. u 00:07 (CEST) <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Keegan (WMF)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == RfC ongoing regarding Abstract Wikipedia (and your project) == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''(Apologies for posting in English, if this is not your first language)'' Hello all! We opened a discussion on Meta about a very delicate issue for the development of [[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. Since some of the hypothesis involve your project, we wanted to hear your thoughts too. We want to make the decision process clear: we do not yet know which option we want to use, which is why we are consulting here. We will take the arguments from the Wikimedia communities into account, and we want to consult with the different communities and hear arguments that will help us with the decision. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation. You can read the various hypothesis and have your say at [[:m:Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 22. maja 2025. u 17:27 (CEST) </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Sannita (WMF)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28768453 --> == Proposal to enable the "Contribute" entry point in Serbo-Croatian Wikipedia == {{Int:Hello}} Serbo-Croatian Wikipedians, Apologies as this message is not in your language. {{Int:please-translate}}. The [[mediawikiwiki:Wikimedia_Language_and_Product_Localization|WMF Language and Product Localization]] team proposes enabling an entry point called "Contribute" to your Wikipedia. The [[:bn:বিশেষ:Contribute|Contribute]] entry point is based on collaborative work with other product teams in the Wikimedia Foundation on [[mediawikiwiki:Edit_Discovery|Edit discovery]], which validated the entry point as a persistent and constant path that contributors took to discover ways to contribute content in Wikipedia. Therefore, enabling this entry point in your Wikipedia will help contributors quickly discover available tools and immediately click to start using them. This entry point is designed to be a central point for discovering contribution tools in Serbo-Croatian Wikipedia. '''Who can access it''' Once it is enabled in your Wikipedia, newcomers can access the entry point automatically by just logging into their account, click on the User drop-down menu and choose the "Contribute" icon, which takes you to another menu where you will find a self-guided description of what you can do to contribute content, as shown in the image below. An option to "view contributions" is also available to access the list of your contributions. [[Datoteka:Mobile_Contribute_Page.png|Mobile Contribute Page]] [[Datoteka:Mobile_contribute_menu_(detailed).png|Mobile contribute menu (detailed)]] For experienced contributors, the Contribute icon is not automatically shown in their User drop-down menu. They will still see the "Contributions" option unless they change it to the "Contribute" manually. We have gotten valuable feedback that helped us improve its discoverability. Now, it is ready to be enabled in other Wikis. One major improvement was to [[phab:T369041|make the entry point optional for experienced contributors]] who still want to have the "Contributions" entry point as default.           We plan to enable it '''on mobile''' for Wikis, where the Section translation tool is enabled. In this way, we will provide a main entry point to the mobile translation dashboard, and the exposure can still be limited by targeting only the mobile platform for now. If there are no objections to having the entry point for mobile users from your community, we will enable it by 10th June 2025. We welcome your feedback and questions in this thread on our proposal to enable it here. Suppose there are no objections, we will deploy the "Contribute" entry point in your Wikipedia. We look forward to your response soon. Thank you! On behalf of the WMF Language and Product Localization team. [[Korisnik:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Razgovor s korisnikom:UOzurumba (WMF)|razgovor]]) 28. maja 2025. u 01:55 (CEST) == <span lang="en" dir="ltr">Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 Selection & Call for Questions</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, This year, the term of 2 (two) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats. The Elections Committee will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Governance Committee, composed of trustees who are not candidates in the 2025 community-and-affiliate-selected trustee selection process (Raju Narisetti, Shani Evenstein Sigalov, Lorenzo Losa, Kathy Collins, Victoria Doronina and Esra’a Al Shafei) [3], is tasked with providing Board oversight for the 2025 trustee selection process and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4]. Here are the key planned dates: * May 22 – June 5: Announcement (this communication) and call for questions period [6] * June 17 – July 1, 2025: Call for candidates * July 2025: If needed, affiliates vote to shortlist candidates if more than 10 apply [5] * August 2025: Campaign period * August – September 2025: Two-week community voting period * October – November 2025: Background check of selected candidates * Board’s Meeting in December 2025: New trustees seated Learn more about the 2025 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on this Meta-wiki page [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025|[link]]]. '''Call for Questions''' In each selection process, the community has the opportunity to submit questions for the Board of Trustees candidates to answer. The Election Committee selects questions from the list developed by the community for the candidates to answer. Candidates must answer all the required questions in the application in order to be eligible; otherwise their application will be disqualified. This year, the Election Committee will select 5 questions for the candidates to answer. The selected questions may be a combination of what’s been submitted from the community, if they’re alike or related. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates|[link]]] '''Election Volunteers''' Another way to be involved with the 2025 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this Meta-wiki page [[m:Wikimedia_Foundation_elections/2025/Election_volunteers|[link].]] Thank you! [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Results [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter [3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Resolution:Committee_Membership,_December_2024 [4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles [5] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/FAQ [6] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates Best regards, Victoria Doronina Board Liaison to the Elections Committee Governance Committee<section end="announcement-content" /> </div> [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 28. maja 2025. u 05:08 (CEST) <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:RamzyM (WMF)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Deployment of the CampaignEvents Extension</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone, ''(Apologies for posting in English if English is not your first language. Please help translate to your language.)'' The Campaigns Product Team is planning a global deployment of the '''[[:mw:Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]]''' to all Wikipedias, including this wiki, during the '''week of June 23rd'''. This extension is designed to help organizers plan and manage events, WikiProjects, and other on-wiki collaborations - and to make these efforts more discoverable. The three main features of this extension are: * '''[[:m:Event_Center/Registration|Event Registration]]''': A simple way to sign up for events on the wiki. * '''[[:m:CampaignEvents/Collaboration_list|Collaboration List]]''': A global list of events and a local list of WikiProjects, accessible at '''[[:m:Special:AllEvents|Special:AllEvents]]'''. * '''[[:m:Campaigns/Foundation_Product_Team/Invitation_list|Invitation Lists]]''': A tool to help organizers find editors who might want to join, based on their past contributions. '''Note''': The extension comes with a new user right called '''"Event Organizer"''', which will be managed by administrators on this wiki. Organizer tools like Event Registration and Invitation Lists will only work if someone is granted this right. The Collaboration List is available to everyone immediately after deployment. The extension is already live on several wikis, including '''Meta, Wikidata, English Wikipedia''', and more ( [[m:CampaignEvents/Deployment_status#Current_Deployment_Status_for_CampaignEvents_extension| See the full deployment list]]) If you have any questions, concerns, or feedback, please feel free to share them on the [[m:Talk:CampaignEvents| extension talkpage]]. We’d love to hear from you before the rollout. Thank you! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] ([[User talk:Udehb-WMF|razgovor]]) 29. maja 2025. u 18:47 (CEST)</bdi> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Udehb-WMF@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Udehb-WMF/sandbox/deployment_audience&oldid=28803829 --> == Međuprojektna saradnja: Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka == Poštovane kolegice i kolege, zadovoljstvo mi je predstaviti prvu veliku akciju Međuprojektne saradnje – '''[[Wikipedija:Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka|Međuprojektnu akciju sređivanja neutralnosti članaka]]'''! Ova akcija ima za cilj sređivanje članaka kojima je osporena neutralnost i činjenična tačnost. Planirano je da se održi '''od 15. juna do 30. jula'''. Pozivamo vas da se '''[[Wikipedija:Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka#Učesnici i učesnice|priključite akciji]]''', da ostavite povratne informacije o njoj i da je uključite u [[MediaWiki:Sitenotice]]. Zahvaljujemo zajednicama na dosadašnjoj saradnji i kontinuiranom interesiranju oko inicijative. U ime Međuprojektne saradnje, [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 7. juna 2025. u 20:08 (CEST) 5717667u63lg5slvssobt5uxfm19fz2 42470795 42470779 2025-06-11T05:43:29Z Argo 40546 /* Registration for the Wikimedia CEE Meeting 2025 is open */ 42470795 wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ {{Pijaca}} == Enabling Dark mode for logged-out users in this Wikipedia == <div lang="en" dir="ltr"> {{int:Hello}} Wikipedians, Apologies, as this message is not written in your native language. {{Int:please-translate}}. The [[mediawikiwiki:Reading/Web|Wikimedia Foundation Web team]] will be enabling [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Reading/Web/Accessibility_for_reading|dark mode]] here on your Wikipedia by February 2025 now that pages on your wiki have passed our checks for accessibility and other quality checks. Congratulations! The plan to enable is made possible by the diligent work of editors and other technical contributors in your community who ensured that templates, gadgets, and other parts of pages can be accessible in dark mode. Thank you all for making dark mode available for everybody! For context, the Web team has concluded work on dark mode. If, on some wikis, the option is not yet available for logged-out users, this is likely because many pages do not yet display well in dark mode. As communities make progress on this work, we enable this feature on additional wikis once per month. If you notice any issues after enabling dark mode, please create a page: <code>Reading/Web/Accessibility for reading/Reporting/xx.wikipedia.org</code> in MediaWiki ([[mediawikiwiki:Reading/Web/Accessibility_for_reading/Reporting|like these pages]]), and report the issue in the created page. Thank you! On behalf of the [[mediawikiwiki:Reading/Web|Wikimedia Foundation Web team]]. </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]]</bdi> 21. januara 2025. u 23:14 (CET) <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:UOzurumba (WMF)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:UOzurumba_(WMF)/sandbox_Dark_mode_deployment_list_(February_2025)&oldid=28153450 --> == Universal Code of Conduct annual review: provide your comments on the UCoC and Enforcement Guidelines == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines is open now. You can make suggestions for changes through 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 24. januara 2025. u 02:11 (CET) </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Keegan (WMF)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=27746256 --> == Nova Wikipedija u susedstvu == Poštovane koleginice i kolege, dobili smo još jednu Wikipediju u našem susedstvu, a to je ostalo nezapaženo. Reč je o [[Wikipedija na panonskom rusinskom jeziku|Wikipediji na panonskom rusinskom jeziku]]. Nekoliko kolega sa susednih projekata [[:rsk:Википедия:Портал заєднїци|priključilo se da pomogne]]. Mislim da bi bilo kolegijalno da i mi uskočimo, ko koliko može za početak. :) – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 28. januara 2025. u 00:07 (CET) ::Drago mi je! Želim im sve najbolje a ako mognem, rado budem pomogao! – [[Korisnik:Inokosni organ|Inokosni organ]] ([[Razgovor s korisnikom:Inokosni organ|razgovor]]) 28. januara 2025. u 08:29 (CET) == Feminism and Folklore 2025 starts soon == <div style="border:8px maroon ridge;padding:6px;> [[File:Feminism and Folklore 2025 logo.svg|centre|550px|frameless]] ::<div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <center>''{{int:please-translate}}''</center> Dear Wiki Community, You are humbly invited to organize the '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025]]''' writing competition from February 1, 2025, to March 31, 2025 on your local Wikipedia. This year, Feminism and Folklore will focus on feminism, women's issues, and gender-focused topics for the project, with a [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore]] gender gap focus and a folk culture theme on Wikipedia. You can help Wikipedia's coverage of folklore from your area by writing or improving articles about things like folk festivals, folk dances, folk music, women and queer folklore figures, folk game athletes, women in mythology, women warriors in folklore, witches and witch hunting, fairy tales, and more. Users can help create new articles, expand or translate from a generated list of suggested articles. Organisers are requested to work on the following action items to sign up their communities for the project: # Create a page for the contest on the local wiki. # Set up a campaign on '''CampWiz''' tool. # Create the local list and mention the timeline and local and international prizes. # Request local admins for site notice. # Link the local page and the CampWiz link on the [[:m:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta project page]]. This year, the Wiki Loves Folklore Tech Team has introduced two new tools to enhance support for the campaign. These tools include the '''Article List Generator by Topic''' and '''CampWiz'''. The Article List Generator by Topic enables users to identify articles on the English Wikipedia that are not present in their native language Wikipedia. Users can customize their selection criteria, and the tool will present a table showcasing the missing articles along with suggested titles. Additionally, users have the option to download the list in both CSV and wikitable formats. Notably, the CampWiz tool will be employed for the project for the first time, empowering users to effectively host the project with a jury. Both tools are now available for use in the campaign. [https://tools.wikilovesfolklore.org/ '''Click here to access these tools'''] Learn more about the contest and prizes on our [[:m:Feminism and Folklore 2025|project page]]. Feel free to contact us on our [[:m:Talk:Feminism and Folklore 2025/Project Page|meta talk page]] or by email us if you need any assistance. We look forward to your immense coordination. Thank you and Best wishes, '''[[:m:Feminism and Folklore 2025|Feminism and Folklore 2025 International Team]]''' ::::Stay connected [[File:B&W Facebook icon.png|link=https://www.facebook.com/feminismandfolklore/|30x30px]]&nbsp; [[File:B&W Twitter icon.png|link=https://twitter.com/wikifolklore|30x30px]] </div></div> --[[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 29. januara 2025. u 03:36 (CET) == Wiki Loves Folklore is back! == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> {{int:please-translate}} [[File:Wiki Loves Folklore Logo.svg|right|150px|frameless]] Dear Wiki Community, You are humbly invited to participate in the '''[[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025|Wiki Loves Folklore 2025]]''' an international media contest organized on Wikimedia Commons to document folklore and intangible cultural heritage from different regions, including, folk creative activities and many more. It is held every year from the '''1st till the 31st''' of March. You can help in enriching the folklore documentation on Commons from your region by taking photos, audios, videos, and [https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:UploadWizard&campaign=wlf_2025 submitting] them in this commons contest. You can also [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Organize|organize a local contest]] in your country and support us in translating the [[:c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025/Translations|project pages]] to help us spread the word in your native language. Feel free to contact us on our [[:c:Commons talk:Wiki Loves Folklore 2025|project Talk page]] if you need any assistance. '''Kind regards,''' '''Wiki loves Folklore International Team''' --[[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 29. januara 2025. u 03:36 (CET) </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Tiven2240@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery/Wikipedia&oldid=26503019 --> == Redizajniranje Glavne stranice == {{zaglavlje rasprave|Rasprava je rezultirala usvajanjem novog dizajna glavne stranice. Daljnja diskusija o njenom izgledu može se nastaviti na stranici [[Razgovor:Glavna stranica]]. – [[Korisnik:Vipz|Vipz]] ([[Razgovor s korisnikom:Vipz|razgovor]]) 11. februara 2025. u 05:58 (CET)|usvojeno}} Poštovane koleginice i kolege, pokrećem raspravu o redizajniranju Glavne stranice. Prototip novog izgleda dostupan je '''[[Šablon:Glavna stranica|ovdje]]'''. Zahvaljujem [[Korisnik:Vipz|Vipzu]] na izradi dizajna i neumoljivom osvježavanju. Zahvaljujem [[Korisnik:Edgar Allan Poe|Edgaru Allanu Poeu]] i [[Korisnik:Inokosni organ|Inokosnom organu]] na sugestijama. Novi dizajn prilagođen je tamnoj temi i mobilnim uređajima. Usvojen je veliki dio iznesenih sugestija. Novi dizajn inkorporira odlomak "Jeste li znali..." i olakšava navigaciju. Promijenjen je redosljed kutija kako bi se naglasio „Istaknuti članak”, dok su "Novosti na Wikipediji" pomjerene naniže. Reorganiziran je odlomak "Srodnih projekata", što se i trenutno vidi na Glavnoj stranici. Zbog izvodljivosti odbačene su ideje o traci kategorija i fiksnoj dužini kutija. Šta mislite? – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 1. februara 2025. u 01:13 (CET) :Maršal se slaže. – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor sa korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 1. februara 2025. u 02:22 (CET) :Fin i moderan dizajn, baš mi se sviđa. Samo mislim da treba se promijeniti "koju svatko može uređivati" u "koju svako može uređivati" prema načelu 2:1. [[Korisnik:Slashslasher|Slashslasher]] ([[Razgovor s korisnikom:Slashslasher|razgovor]]) 4. februara 2025. u 10:56 (CET) ::Saglasan sam s predloženom izmjenom. [[Korisnik:Edgar Allan Poe|Edgar Allan Poe]] zalagao se za oblike sa suglasnikom "t". Kakvog smo sada stava u vezi s ovime? – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 5. februara 2025. u 02:24 (CET) :::I dalje stojim pri istome jer u hrvatskoj varijanti "svako" ima pejorativne konotacije (tako se izražavaju... jel'... seljaci), dok mislim da "svatko" u srpskoj varijanti nema takvih konotacija. – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor sa korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 5. februara 2025. u 13:43 (CET) ::::Bio bi red to raspraviti i shodno nadopuniti [[WP:JEZSMJER]]. Do tada mi se čini da [[WP:2:1]] uzima prednost. – [[Korisnik:Vipz|Vipz]] ([[Razgovor s korisnikom:Vipz|razgovor]]) 5. februara 2025. u 14:57 (CET) :::::Ono nije zamišljeno da rješava ovakve situacije, već da rješava dileme oko terminologije. Ovo je stvar pravopisa. – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor sa korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 5. februara 2025. u 16:01 (CET) ::::::Možda imaš pravo oko tog specifičnog načela, ali smatram da bi jezičke smjernice trebale rješavati dileme oko pravopisa isto tako. – [[Korisnik:Vipz|Vipz]] ([[Razgovor s korisnikom:Vipz|razgovor]]) 5. februara 2025. u 17:51 (CET) :::::::Dobro, tu se slažem da... :D – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor sa korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 5. februara 2025. u 18:22 (CET) {{izvlaka}} Onda, ako je takva situacija, ostaviti "t" prema dugogodišnjoj praksi dok se ne kodificira ovo pitanje u JEZSMJER? – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 5. februara 2025. u 23:09 (CET) :Mislim da je to najrazumnija solucija u ovom trenutku. – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor sa korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 6. februara 2025. u 03:17 (CET) {{podnožje rasprave}} == Reminder: first part of the annual UCoC review closes soon == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. This is a reminder that the first phase of the annual review period for the Universal Code of Conduct and Enforcement Guidelines will be closing soon. You can make suggestions for changes through [[d:Q614092|the end of day]], 3 February 2025. This is the first step of several to be taken for the annual review. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find a conversation to join on the UCoC page on Meta]]. After review of the feedback, proposals for updated text will be published on Meta in March for another round of community review. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 3. februara 2025. u 01:48 (CET) </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Keegan (WMF)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28198931 --> == Ponašanje kolege administratora Edgara Allana Poa == Poštovani kolege ja mislim da je kolega EAP prekršio mjeru dobrog ukusa i da me zapravo maltretira svojim upornim brisanjem i prepravljanjem onog što sam ja napisao u članku [[Moïse Tshombé]]. Stalno i uporno briše moj orginalni tekst u kom sam ja napisao uredno po pravilima ove wiki njegovo ime i prezime i dodao da je on na sh prostoru bio znan kao '''Čombe''', on to uporno briše i dodaje umjesto toga - ponekad i '''Tshombe''' ili '''Tchombe''', kao da nekog sa ovih prostora zanima kongoanska ortografija, jer se ako se napiše Čombe, mjenja i njegovo prezime. Po meni ovo je sh wiki, taj isti Čombe se šesdesetih pisao isključivo kao Čombe, a ako itko danas i pogleda taj tekst bit će netko stariji kog to još uvijek zanima, a ne netko izvana. Uostalom možete vidjeti moju polemiku sa njim na mojoj stranici za razgovor. On je i inače težak i tvrdoglav imao sam sa njim i polemiku oko članka o [[Petar Iljič Čajkovski|Čajkovskom]] u kom je nakraju popustio, a i oko članka [[Kultura Sovjetskoga Saveza]], ali sad je po meni prevšio mjeru, on postaje mali Kubura, zbog kog sam napustio hr wiki. Ma da nediljim pogledajte sve i sami i prosudite, što je ispravno a što ne – [[Korisnik:Vitek|Vitek]] ([[Razgovor s korisnikom:Vitek|razgovor]]) 21. februara 2025. u 00:12 (CET) :Poštovani, prijave administratorskih incidenata idu na [[WP:AT|Administratorku tablu]]. Ovakve nedoumice regulirane su [[WP:JEZSMJER|jezičkim smjernicama]], koje, se između ostalog, temelje na načelu ravnopravnosti. Iako je izvorno pisanje preporučljivo u naslovima, u samom tekstu članka može se koristiti i fonetsko. Ne vidim potrebu za forsiranjem, a i celokupan ovaj spor otišao je predaleko. Prekoršeno je nekoliko smjernica o ponašanju i administratorskim ovlastima, pa bih molio da se ova stvar okonča medijacijom na Administratorskoj tabli. – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 22. februara 2025. u 15:06 (CET) ::{{ping|Vitek}}{{ping|Edgar Allan Poe}} Dragi Vitek, meni je žao što je sve došlo do ovoga i mislim da je nam situacija izmakla iz ruku. Tshombe, Tchombe ili Čombe po meni je isto. Edgar smatra da je bolje se držati originalne ortografije, što sam i ja često podržavao (Edgar ima dosta precizne i logične razloge u svojim oblukama po pitanju transliteracije), dok s druge strane mi smo sh.wiki i imamo pravo transliterirat po naški. Možda u nazivu stranice je bolje Tchome (možda)(maybe, not sure) ali to ne znači da se ne smije napisat cijeli članak spominjajući naziv Čombe. Washington ili Vaštinton, momci? Ajmo... S toga, ne želim ulazit duboko u raspravu, bio sam neko vrijeme odsutan pa bih želio se vratit na pisanje i uređivanje, koliko mi vrijeme dozvoljava. No, stvarno nema smisla se svađati zbog ovoga. Molim vas nađite neki sporazum, nije toliko teško ebg. – [[Korisnik:Inokosni organ|Inokosni organ]] ([[Razgovor s korisnikom:Inokosni organ|razgovor]]) 25. februara 2025. u 23:15 (CET) Pošto tema prekoračenje administratora [[Korisnik:Edgar Allan Poe|Edgara Allana Poa]] nikog izgleda ne interesira - ja od danas više ne sudjelujem na ovoj wiki. – [[Korisnik:Vitek|Vitek]] ([[Razgovor s korisnikom:Vitek|razgovor]]) 22. februara 2025. u 13:55 (CET) :@[[Korisnik:Vitek|Vitek]]: Pogledajte moju gornju poruku. – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 22. februara 2025. u 15:07 (CET) Poštovani kolege [[Wikipedija:Administratori|Administratori]] kako da ja po Vašim savjetima stavim problem ponašanja [[Korisnik:Edgar Allan Poe|Edgara Allana Poa]], na [[WP:AT|Administratorsku tablu]], kad je on zaključao stranicu, jer se zaratio i sa kolegom [[korisnik: Alalch E.|Alalch E.]], koji je to u par navrata htio napraviti. Dajte da netko od Vas četvorice otključa tu stranicu, da se vidi u čemu je problem (nije to baš natezanje oko trivijalnosti) već problem opstanka ove wiki. I da se jasno i glasno vidi da kolega EAP ne postupa ispravno, niti u dobroj namjeri i da bi bilo dobro da se malo odmori, odmakne od problema i smiren vrati. Bilo bi šteta da se naljuti i ode, jer je doista vrijedan, i zapravo gotovo jedini drži i vlada ovom wikipedijom. Ali Vi sigurno znate onu svaka vlast '''kvari''', a apsolutna - '''apsolutno''', a on se sad našao u toj situaciji. Otključajte i stranicu [[Moïse Tshombé]] zbog koje je nastao problem da je uredim kako treba, koju je takođe zaključao pod krinkom - uređivački rat. Sad Vi sami zaključite tko je od nas dvojice tvrdoglaviji i tko nastupa sa pozicije moći i rastjerava suradnike. Ja osobno nemam ništa protiv njega, ali njegova brzopletost da uvede pravila i sredi ovu wiki, vodi u propast. Nitko sa engleskog govornog područja neće tražiti informacije o '''Moïsu Tshombeu''' na sh wiki, ali bi to možda htio netko sa prostora bivše juge, ali kad upiše '''Moise Čombe''' na neku od tražilica dobit će [https://www.enciklopedija.hr/clanak/combe-moise Hrvatsku enciklopediju LZMK] ili [https://povijest.hr/jesteliznali/sudbina-izdajnika-kako-je-doista-skoncao-kongoanski-diktator/ Povijest] On dakle i ovo malo korisnika koji bi možda posjetili ovu wiki, udaljuje od nje, isto tako je i sa suradnicima koji bi trebali stvarati nove artikle, i njihov broj se koliko vidim radikalno smanjio. Da se razumijemo ni ja nisam bezgrešan, čak sam promašio '''ceo fudbal''' - kad sam napisao ''Moïse Tshombé zvan Čombe'', trebao sam napisati '''Moise Čombe''' (Moïse Tshombé) itd.., a u članku samo Čombe i tako je spremiti, a nakon tog preusmjeriti na Moïse Tshombé (i vuk sit i ovca cijela). Još više sam pogrešio (jer sam često brzoplet) kad sam napisao da je rođen [[1911.|1911]]., a on je rođen 1919 (ili 1918.) ali to EAP nije vidio - jer se on izgleda fokusira samo na to dali je ime napisano po novim pravilima ove male wiki (u raspravi sam mogao sudjelovati, tko mi je kriv što nisam) i sad je takac makac, nema mrdanja sudija sudi po zakonu. Sa druge strane on je griješio zbog ortografije, pa je brisao i prepravljao taj članak dok nije došao do aktualnog rješenja - Moïse Kapenda Tshombé, ponekad i Tshombe ili Tchombe sa izgovorom na francuskom jer mu je užasno smetao taj vikovski Čombe, ali nije primjetio svoju osnovnu pogrešku da se time udaljuje od korisnika. Meni je zapravo pukao film kad je išao prepravljati članak - Joseph Kasavubu u [[Joseph Kasa-Vubu]], uz opasku -Ne možemo prekršavati ljude., jer gotovo patološki vjeruje da je engleska wiki u pravu, bez obzira što dvije respektabilne enciklopedije [https://www.britannica.com/biography/Joseph-Kasavubu Britannica] i [https://www.larousse.fr/encyclopedie/personnage/Joseph_Kasavubu/127099 Larousse] pišu da se zvao Kasavubu, i sad prosudite sami tko je tvrdoglav i tjera mak na konac, i meni docira- pa nismo valjda djeca od 12 godina. – [[Korisnik:Vitek|Vitek]] ([[Razgovor s korisnikom:Vitek|razgovor]]) 8. marta 2025. u 11:49 (CET) :@[[Korisnik:Vitek|Vitek]]: Poštovani, [[WP:AT|Administratorska tabla]] je otvorena za Vaše uređivanje. Ne postoji zaštita koja bi Vam to onemogućila. Zamolio bih da daljnje procedure pokrećete tamo. Zamolio bih i da se ovdje ne započinju nove teme jer takve akcije mogu biti protumačene kao [[Wikipedija:Uznemiravanje|maltretiranje iili targetiranje pojedinaca]]. Hvala. – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 8. marta 2025. u 14:04 (CET) :Dragi @[[Korisnik:Vitek|Vitek]], :prvo, [[WP:Administratorska tabla|AT]] bi trebala biti otključana za sve registrirane i potvrđene suradnike, što ti jesi. Stranica nije zaključana sada (ovo s Alalchom nema veze s ovim), već je zaključana još davne 2023. godine i to samo za IP adrese n nove korisnike. Shodno tome, ukoliko i dalje želiš, možeš slobodno postaviti tamo zahtjev. :Drugo, što se tiče članka. Ja sam trenutno ispravio datum rođenja te sam sukladno ovoj poruci napravio preusmjeravanja s Moiz Čombe i Moise Čombe na [[Moïse Tshombé]]. Ponovo te preusmjeravam na [[WP:Jezične smjernice|nedavno usvojene jezične smjernice]] koje reguliraju ovo pitanje. Jezične smjernice sam u osnovi napisao ja, nakon čega su drugi korisnici to uređivali toliko da je upitno koliko je to više moj tekst. No, neovisno o tome, iste su bile javno izložene raspravi i glasovanju te nije bilo prigovora oko njihovog usvajanja. Pa ni od tebe. Ono što stoji u osnovi je da on nije "zvan Čombe", [čombe] je samo fonetski izgovor njegovog prezimena, a ti si to predstavio kao nadimak koji je čovjek službeno imao, što dovodi čitatelja u zabludu. Wikipedija nije portal niti ''gossip'' rubrika u časopisu - mi nismo tu da se svidimo korisnicima, mi smo tu da prenosimo činjenice jer smo, prije svega, '''enciklopedija'''. Dakle, mi prenosimo činjenice i znanje, a to je li netko poznatiji nekome ovako ili onako, pogotovo ako se radi o neformalnim stvarima, to nije naš problem. Ljudi će njega zvati Čombe pisalo to ovdje ili ne, ali će ovdje naučiti da se pravilno piše Moïse Tshombé i ako itko ikad s ovog područja bude tražio literaturu o njemu na nekom stranom jeziku, znat će kako ga pretraživati. :Treće, prema trenutnim pravilima, članak može biti pisan prema izvorniku ili fonetski. Važno je da je pisan '''dosljedno''', odnosno da je jedna varijanta kroz cijeli članak. Dakle, ukoliko želiš pisati članak u kojoj će ići varijanta '''Moiz Čombe''' (ne Moise, jer je to samo pogrešno pisanje), to je u redu i ja ću ti odmah otključati članak, ali onda sve mora biti fonetski, olitiga srpski. Ne može pisati Moiz Čombe, pa lijepo bijelo mlijeko, pa lepa sela lepo gore - a sve to u istom tekstu. Tekst mora biti dosljednja i kompaktna cjelina. :Četvrto, oko Kase-Vubua uporno ignoriraš činjenicu da sam ti sto puta dosad rekao da sam to preuzeo s francuske Wikipedije, ne engleske, isto kao i za Čombea. Zašto to radiš - nemam pojma. :Peto, ove ružne komentare i epitete ne bih komentirao. :Zaključno, sve izmjene koje su učinjene u članku sukladne su usvojenoj jezičnoj politici. Tebi kao korisniku preostaje varijanta da cijeli članak prebaciš u fonetsku verziju pa koristiš oblik '''Moiz Čombe''', kako se njegovo ime izgovara, i tu neće biti nikakvih problema dok netko ne odluči značajno proširiti članak i pritom odluči promijeniti varijanti (ako se to ikad dogodi). Ukoliko se s time slažeš, članak ću otključati odmah i možeš nastaviti raditi. Za sve ostalo, procedura ti je poznata. – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor s korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 8. marta 2025. u 14:09 (CET) == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Language Community Meeting (Feb 28th, 14:00 UTC) and Newsletter</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone! [[File:WP20Symbols WIKI INCUBATOR.svg|right|frameless|150x150px|alt=An image symbolising multiple languages]] We’re excited to announce that the next '''Language Community Meeting''' is happening soon, '''February 28th at 14:00 UTC'''! If you’d like to join, simply sign up on the '''[[mw:Wikimedia_Language_and_Product_Localization/Community_meetings#28_February_2025|wiki page]]'''. This is a participant-driven meeting where we share updates on language-related projects, discuss technical challenges in language wikis, and collaborate on solutions. In our last meeting, we covered topics like developing language keyboards, creating the Moore Wikipedia, and updates from the language support track at Wiki Indaba. '''Got a topic to share?''' Whether it’s a technical update from your project, a challenge you need help with, or a request for interpretation support, we’d love to hear from you! Feel free to '''reply to this message''' or add agenda items to the document '''[[etherpad:p/language-community-meeting-feb-2025|here]]'''. Also, we wanted to highlight that the sixth edition of the Language & Internationalization newsletter (January 2025) is available here: [[:mw:Special:MyLanguage/Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter/2025/January]]. This newsletter provides updates from the October–December 2024 quarter on new feature development, improvements in various language-related technical projects and support efforts, details about community meetings, and ideas for contributing to projects. To stay updated, you can subscribe to the newsletter on its wiki page: [[:mw:Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter|Wikimedia Language and Product Localization/Newsletter]]. We look forward to your ideas and participation at the language community meeting, see you there! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]]</bdi> 22. februara 2025. u 09:29 (CET) <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:SSethi (WMF)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28217779 --> == CEE Hub Microgrant Programme - 2025 round == '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants|CEE Hub Microgrant programme]]''' is open for submissions from the communities across Central and Eastern Europe (as well as Central Asia, and Farsi contributors that live in these regions). The CEE Hub Microgrant programme will fund projects ranging from 50 to 700 EUR. Please read the criteria and other details with the programme. '''[https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdscTZ9EPNjHhU0r7hUHNwntX34Wrk8ieiHemk_clB9VI3PfQ/viewform Application form]''' is accessible on the Meta page where you will need to answer a few simple questions. You can find a list of the applications for the programme from 2024 [[:m:Wikimedia CEE Hub/Microgrants/Applications 2024|on this page]], so you will get a sense of what other communities asked for funds. If you have any questions, please let us know ([[:m:Wikimedia CEE Hub/Communication|contact us]]). We are waiting for your submissions! --[[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 24. februara 2025. u 14:35 (CET) <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:TRistovski-CEEhub@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28306207 --> == Prijedlog o budućnosti srodnih projekata na bosanskom jeziku == {{zaglavlje rasprave|Na temelju provedene rasprave zaključujem da postoji konsenzus za inicijalni prijedlog i da srpskohrvatski vikipedisti podržavaju budućnost srodnih projekata na bosanskom jeziku u zajedničkom domenu. – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 11. marta 2025. u 23:18 (CET)|Konsenzus za}} Poštovane kolegice i kolege, nastavno na [[:bs:Wikipedia:Čaršija#Alternativni prijedlog o budućnosti srodnih projekata na bosanskom jeziku|raspravu pokrenutu na bs.WP]], želeo bih i ovde započeti razgovor o budućnosti Wikipedijinih srodnih projekata na bosanskom jeziku. Wikipedijini srodni projekti na bosanskom jeziku – Wikirječnik, Wikicitati, Wikiknjige, Wikizvor i Wikivijesti – većinom su neaktivni i neodržavani. Potonja četiri projekta uopšte nemaju ni administratore koji bi održavali projekt. Međutim, umjesto da te projekte gasimo, možda ima smisla da im proširimo opseg. Šta mislite da ovim projektima proširimo domen na cjelokupno srpskohrvatsko/štokavsko (<code>sh</code>) područje? To bi značilo da će Wikirječnik, Wikicitati, Wikiknjige, Wikizvor i Wikivijesti postati zajednička briga bosanskih i srpskohrvatskih vikipedista, ali i svih kolega s našega govornog područja. Tako bismo možda mogli uspjeti da održimo neku sržnu uredničku bazu. Što se tiče Wikirječnika, možemo razmotriti zajednički projekt, gdje bi sve bosanske odrednice bile prenesene, a svi bosanski administratori postali administratori zajedničkog projekta. Na stolu su svi mogući kompromisi i dogovori (oko imena, ustrojstva i tehnike). Slobodno se izjasnite! – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 4. marta 2025. u 22:49 (CET) :Ja nemam ništa protiv. Praktično je, smisleno s obzirom na situaciju... tako da... moj {{za}} ima. – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor sa korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 5. marta 2025. u 00:10 (CET) ::i ja sam {{za}} ! Već davno smo pričali o tome i još uvijek mislim da ti projekti su trenutno vrlo skromni ali imaju najveći potencijal, osobito Wikirječnik i Wikizvor. Isto tako mislim sve najbolje o suradnji s kolegama sa bs.wikija. – [[Korisnik:Inokosni organ|Inokosni organ]] ([[Razgovor s korisnikom:Inokosni organ|razgovor]]) 5. marta 2025. u 00:54 (CET) :::OK. – [[Korisnik:نوفاك اتشمان|نوفاك اتشمان]] ([[Razgovor s korisnikom:نوفاك اتشمان|razgovor]]) 6. marta 2025. u 01:17 (CET) :[https://bs.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Čaršija/Jezici&oldid=3556478 Predložio sam isto] prije godinu dana za BS WikiNews kada je pomenuto gašenje, kontaktirao nekoliko ljudi par puta, informirao @[[Korisnik:AnToni|AnTonia]] i počeo sređivati sadržaj...tako da se slažem za taj konkretni projekt. – [[Korisnik:Zblace|Zblace]] ([[Razgovor s korisnikom:Zblace|razgovor]]) 6. marta 2025. u 09:48 (CET) {{podnožje rasprave}} == Universal Code of Conduct annual review: proposed changes are available for comment == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> My apologies for writing in English. {{Int:Please-translate}}. I am writing to you to let you know that [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|proposed changes]] to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct (UCoC) Enforcement Guidelines]] and [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter]] are open for review. '''[[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/Proposed_Changes|You can provide feedback on suggested changes]]''' through the [[d:Q614092|end of day]] on Tuesday, 18 March 2025. This is the second step in the annual review process, the final step will be community voting on the proposed changes. [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review|Read more information and find relevant links about the process on the UCoC annual review page on Meta]]. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee]] (U4C) is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|you may review the U4C Charter]]. Please share this information with other members in your community wherever else might be appropriate. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] 7. marta 2025. u 19:51 (CET) </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Keegan (WMF)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28307738 --> == Rasprava o jezičkom kodu Wikivodiča == Na Inkubatoru je započeta [[:incubator::Incubator:Community_Portal#Serbo-Croatian_Wikivoyage_language_code|rasprava o jezičkom kodu srpskohrvatskog Wikivodiča]]. Pozivamo Vas da se izjasnite – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 13. marta 2025. u 00:49 (CET) == An improved dashboard for the Content Translation tool == <div lang="en" dir="ltr"> {{Int:hello}} Wikipedians, Apologies as this message is not in your language, {{Int:please-translate}}. The [[mediawikiwiki:Special:MyLanguage/Wikimedia_Language_and_Product_Localization|Language and Product Localization team]] has improved the [https://test.wikipedia.org/w/index.php?title=Special:ContentTranslation&filter-type=automatic&filter-id=previous-edits&active-list=suggestions&from=en&to=es Content Translation dashboard] to create a consistent experience for all contributors using mobile and desktop devices. The improved translation dashboard allows all logged-in users of the tool to enjoy a consistent experience regardless of their type of device. With a harmonized experience, logged-in desktop users now have access to the capabilities shown in the image below. [[file:Content_Translation_new-dashboard.png|alt=|center|thumb|576x576px|Notice that in this screenshot, the new dashboard allows: Users to adjust suggestions with the "For you" and "...More" buttons to select general topics or community-created collections (like the example of Climate topic).  Also, users can use translation to create new articles (as before) and expand existing articles section by section. You can see how suggestions are provided in the new dashboard  in two groups ("Create new pages" and "Expand with new sections")-one for each activity.]] [[File:Content_Translation_dashboard_on_desktop.png|alt=|center|thumb|577x577px|In the current dashboard, you will notice that you can't adjust suggestions to select topics or community-created collections. Also, you can't expand on existing articles by translating new sections.]] We will implement [[mw:Special:MyLanguage/Content translation#Improved translation experience|this improvement]] on your wiki '''on Monday, March 17th, 2025''' and remove the current dashboard '''by May 2025'''. Please reach out with any questions concerning the dashboard in this thread. Thank you! On behalf of the Language and Product Localization team. </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]]</bdi> 13. marta 2025. u 03:56 (CET) <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:UOzurumba (WMF)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:UOzurumba_(WMF)/sandbox_CX_Unified_dashboard_announcement_list_1&oldid=28382282 --> == SH treba Wikipedija:Kriteriji za brisanje == SH nema stranicu sa informacijama o kriterijima za brisanje (upravo kao na HR, za razliku od [[:sr:Википедија:Правила_брисања|SR]] i [[:bs:Wikipedia:Pravila_za_brisanje|BS]]), pa je lako administratorima zloupotrebljavati situaciju za subjektivno procjenu i samovoljno brisanje (za što se neke kao Edgara često spominje). Bilo bi važno napraviti koncenzus oko toga a ne da se svaki pojedinačni slučaj samovolje mora prijavljivati od strane suradnika, a uglavnom ignorirati od strane administratora - stvarajući limbo i toksičnu atmosferu (po kojoj se HR Wikipedija proslavila) i ovdje. – [[Korisnik:Zblace|Zblace]] ([[Razgovor s korisnikom:Zblace|razgovor]]) 29. marta 2025. u 01:48 (CET) :Molim lijepo: [[WP:Značaj]] i [[WP:Kriteriji značaja po temama]]. Ukoliko neka tema ne udovoljava kriterijima značaja, ona je automatski za brisanje. Kada članak bude za enciklopediju, a ne za reklamni dio na komercijalnoj ili državnoj TV, onda neće biti problema. – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor s korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 29. marta 2025. u 01:57 (CET) ::Za mene možemo i to napraviti, i to vrlo brzo, ako vam se dâ. Meni je uglavnom bitno da se brzo brišu razni vandalizmi i trolovanja, EPP (promocije), autopromocije i hagiografije nepoznatih i polupoznatih živih osoba. A uostalom imamo već dobru podlogu za ovakvu stranicu, koja bi nam samo dala mogućnost da te probleme brže rješavamo. – [[Korisnik:Inokosni organ|Inokosni organ]] ([[Razgovor s korisnikom:Inokosni organ|razgovor]]) 29. marta 2025. u 02:07 (CET) :::@[[Korisnik:Inokosni organ|Inokosni organ]]: Već imamo i to pravilo: [[WP:BB]]. Samo ga treba dopuniti. – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 29. marta 2025. u 02:32 (CET) ::::Pa odlično, onda imamo malo posla na tome. – [[Korisnik:Inokosni organ|Inokosni organ]] ([[Razgovor s korisnikom:Inokosni organ|razgovor]]) 29. marta 2025. u 02:37 (CET) == {{lični napad uklonjen}} == Tragom [https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Razgovor_s_korisnikom:Inokosni_organ&oldid=41854570 prošlih] i [https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedija%3AČlanci_za_brisanje&diff=42451706&oldid=42451705 nedavnih interakcija] sa korisnikom @Inokosni organ imam potrebu informirati SH zajednicu da što se mene tiče ovo je maliciozno i usmjereno djelovanje. Lako je prepoznati obrasce supresije sadržaja i općenito rada. Ako se interakcija nastavi sa njim i Edgarom, a ovdje se ne desi nikakav pomak u odnošenju prema drugim suradnicima uložit ću truda da situacija ide na višu instancu. Srdačan pozdrav i ugodan vikend želim! – [[Korisnik:Zblace|Zblace]] ([[Razgovor s korisnikom:Zblace|razgovor]]) 29. marta 2025. u 09:18 (CET) :Molit ću da se prigovori na rad upute na [[WP:Administratorska tabla]] u propisanoj formi. – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor s korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 29. marta 2025. u 14:02 (CET) :::Poštovani, ne vidim ništa loše u vašoj kritici. Ipak, spor između vas i mene vrti se oko problema o reklamiranju na wikipediji, odnosno o korišćenju wikipedije kao sredstvo za promociju raznih kulturnih djelatnosti. To ostaje još uvijek neriješeno i ovisi o vašem pojmovanju wikipedije i o vašoj metodologiji. Da nastavim prema sugestiji koleginice Marie kada kaže da "ne škodi ako se reklamiraju antikvarijati, ipak to doprinosi kulturi". Ne, ne slažem se. Paradoksalno, mogli bismo napisat članak o modelu auta "Lincoln Continental SS-100-X", što je u širem smislu reklamiranje za tvrtku Lincoln, dok se smatra reklamiranje ako napišem članak o Festivalu knjige za djecu koji počinje prvim izdanjem ovog jula. Između ta dva slučaja postoji razlika. Wikipedija nije mjesto za reklamiranje djelatnosti alternativne kulture, ti ne možeš napisati članak koji <u>de facto</u> (sic) govori čitatelju "hej, dođi na ovaj alternativni festival jer tu pričamo o knjigama za djecu, bit će tu i J. K. Rowling i pričat će nam o strategijama književnog marketinga". Tako nešto je vrlo plemenito, ali se računa promocijom. Dapače, možeš napisat 50 stranica o književnom marketingu, dodat izvore i to će bit sjajan članak. Zašto? Zato što objektivno priča o fenomenu književnog marketinga, njegovom razvoju kroz vrijeme, o raznim strategijama, rizicima itd itd. U našim razmjenama, koje su doduše bile dosta uzburkane, ponavljao sam neprestano: istu stvar možete napisati objektivno. Treba malo više posla, gubi se više vremena, ali rezultat je kvalitetniji. :::Na sh.wikiju obrisali smo neke članke (ja sam ih lično obrisao) koji su pričali o slabije poznatim autorima s naših prostora ali koji su strašno zanimljivi u njihovoj umjetničkoj ili književnoj istrazi. Meni je bilo žao, ali to su bile očite promocije, čak u nekom slučaju su imali oblik CV-a (da, onu stvar koju isprintate i piše gdje ste rođeni i koje ste škole pohađali). :::Što se tiče prijave, nema problema, bit će mi ponos ako me netko banira iz ovog razloga. To bih rado stavio u svoj CV. – [[Korisnik:Inokosni organ|Inokosni organ]] ([[Razgovor s korisnikom:Inokosni organ|razgovor]]) 29. marta 2025. u 15:34 (CET) == Final proposed modifications to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter now posted == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The proposed modifications to the [[foundation:Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct/Enforcement_guidelines|Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines]] and the U4C Charter [[m:Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Proposed_Changes|are now on Meta-wiki for community notice]] in advance of the voting period. This final draft was developed from the previous two rounds of community review. Community members will be able to vote on these modifications starting on 17 April 2025. The vote will close on 1 May 2025, and results will be announced no later than 12 May 2025. The U4C election period, starting with a call for candidates, will open immediately following the announcement of the review results. More information will be posted on [[m:Special:MyLanguage//Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Election|the wiki page for the election]] soon. Please be advised that this process will require more messages to be sent here over the next two months. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. -- In cooperation with the U4C, [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 4. aprila 2025. u 04:04 (CEST) </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Keegan (WMF)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Zahtjev za dodjelu statusa administratora na Wikirječniku == U toku je [[:wikt:Wikirječnik:Pijaca#Zahtjev za dodjelu statusa administratora: Aca|zahtjev za dodjelu statusa administratora na Wikirječniku]]. Pozivamo vas da se izjasnite. – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 4. aprila 2025. u 15:51 (CEST) == Wikipedija:Kriteriji značaja po temama#Neprofitne organizacije i udruge == Zadnjih dana sam upozoren na nekoliko razgovora vezanih za udruge građana u Zagrebu, a dobio sam i poruku u vezi administratorskih ovlaštenja na Wikirječniku. Kako sam na putu teško stižem u bilo šta od toga aktivno se uključiti. Ipak, primijetio sam da su neki od kriterija značaja kada se radi o udrugama poprilično nerazumni. Mislim konkretno na 35 godina rada, kao i na većinu kriterija isključivanja među kojima posebno problematično djeluje "ima malen broj članova (manje od 1,000)". Te uvjete u našem kontekstu ne može ispuniti gotovo nijedna udruga ''(možda neki savezi ratnih veterana ili paradržavne organizacije)'', a djeluje mi neupitno da su neke od tih udruga značajne čak i kada su usmjerene na vrlo male grupe (manjine, bicikliste, umjetnike, migrante...) ili djeluju kraće od 35 godina (što su gotovo sve naše udruge). Ne znam na temelju čega su odabrani ovi kriteriji i je li to bila neka naša proizvoljna odluka bez dovoljnog poznavanja teme ili smo to od negdje kopirali. Što se tiče kriterija vanjskih Wikipediji, npr. u Hrvatskoj udrugu može osnovati troje građana i država ju formalno smarta utemeljenom već nakon 3 godine jer joj omogućava manje administrativne obveze. Naravno, svaka ta udruga nije automatski značajna, ali ne može biti niti automatski neznačajna. Ukoliko postoje kredibilni neovisni izvori koji je u značajnoj mjeri opisuju, tada i udruga sa 3 člana i 3 godine rada može načelno biti značajna i nije automatski neznačajna. Kredibilni izvori pri tome trebaju biti kredibilni za informaciju koju opisuju, tako npr. za ime predsjednika ne moramo imati akademski izvor, bez problema lokalni radio može biti kredibilan izvor, dok za npr. tvrdnju da je udruga ključna za razvoj civilnog društva treba neki akademski izbor u kojem se vidi poznavanje problematike civilnog društva. Za neke posve nekontroverzne stvari tipa adrese mislim da je ok i izvor koji proizvede sama organizacija. Da ne duljim, mislim da vam je jasno u kom smijeru idem. Naravno, što se tiče uklonjenih sadržaja, izgleda mi da je tu problem dijelom bio u načelnom normativnom opisivanju umjesto u opisivanju stvarnog stanja. Npr. ako se udruga XŽ statutom definira kao udruga koja radi na zelenoj tranziciji, borbi protiv klimatskih promjena i svjetskoj ekološkoj solidarnosti, ali u praksi sadi maćuhice, tada naš članak treba reći da je XŽ udruga koja sadi maćuhice i na temelju toga ocijeniti značaj. Nisam još stigao pogledati zahtjev oko administratora, a isprike što se vraćam na ovu temu ovdje, čisto da ne odignoriram ukazivanje na nju. Svakako mislim da ove kriterije treba još jednom razmotriti i izbjegavati svaki rigidan pristup koji eventualno može podsjećati na nekadašnje loše prakse na drugim srodnim projektima (npr. kada se briše stari članak možda hitno brisanje treba koristiti rijetko, a prvo dati neki razuman rok od 3 mjeseca za doradu, razmisliti o "Draft"-iranju?).– [[Korisnik:MirkoS18|MirkoS18]] ([[Razgovor s korisnikom:MirkoS18|razgovor]]) 8. aprila 2025. u 11:03 (CEST) :@[[Korisnik:MirkoS18|MirkoS18]]: Ja se sjećam da sam te tagirao kada se vodila rasprava tako da si vjerojatno upoznat, barem načelno, s time da je i kako je postupak proveden. Ovi su kriteriji preuzeti upravo s hrvatske Wikipedije uz određene promjene koje su se ticale izbacivanja određenih kriterija (bilo da su bili prestrogi ili preliberalni) ili dodavanja kriterija koji su posljedica specifične (i najčešće višegodišnje) prakse ove Wikipedije. Svakako, sve tu te promjene izvršene u duhu našeg projekta. Što se tiče eventualne revizije, formalni postupak može se pokrenuti [[Wikipedija:Pijaca/Pravila i smjernice|ovdje]]. E sada, što se tiče suštinskog dijela. Nerazumnost kriterija o kojima govoriš ublažena je, u uvodu, općim odredbama koje govore da bi članak trebao zadovoljiti barem 50% navedenih kriterija (dakle, ne moraju biti zadovoljeni svi) te da i članci koji ne zadovoljavaju nužno sve kriterije mogu biti značajni ako specifična situacija to dopušta, uz zadovoljavanje općih kriterija. :Ako ćemo konkretno o udrugama, postoji 5 pozitivnih i 4 negativna kriterija. U tom smislu, dovoljno je da članak zadovolji tri kriterija, a vjerojatno čak i dva (nije beg cicija), odnosno da ne ispunjava barem dva negativna kriterija. Nijedan članak neće biti izbrisan '''samo zato''' što udruga ne djeluje 35 godina (a to je kriterij koji dokazuje kontinuitet rada, a time pomaže u potvrdi značaja), odnosno '''samo zato''' što udruga nema 1,000 članova (što je, ponekad, teško i dokazati). Dakle, ukoliko su '''ostali kriteriji''' zadovoljeni, udruga s tri člana i tri godine djelovanja dobit će svoj članak bez ikakvih problema. To trenutno nije sporno. Tako ja tumačim te odredbe, a vjerujem da bi se i ostali kolege složili s takvim tumačenjem. :Isto vrijedi i oko izvora. Za to postoji posebna smjernica koja je prevedena, uz određene modifikacije, s engleske Wikipedije, dakle radi se o prilično pouzdanom tekstu u tom smislu. Naravno da za podatke općeg tipa (predsjednik, adresa, službeni naziv, blablabla) nećemo tražiti akademske izvore; ono što je samorazumljivo ne treba se referencirati (ta nećemo citirati Ustav Francuske kao potvrdu da je Pariz glavni grad), tako stoji i u samoj smjernici. Međutim, stvari koje potvrđuju elemente značaja moraju biti referencirane pouzdanim, sekundarnim izvorima; ne moraju to nužno biti akademske studije i udžbenici, ali mislim da se i sam slažeš da par novinskih naslova (često s izrazito pristranih portala) nisu pouzdani, sekundarni izvori. :E sada, da adresiramo i slona u sobi. Po pitanju nedavno obrisanih tekstova, tu se uopće nije radilo ni o strogoj ni o pretjerano rigoroznoj primjeni kriterija. Radilo se o člancima koji su u svojoj suštini bili '''propagandnog''' karaktera. I to je okej; ja podržavam rad takvih udruga i smatram civilno društvo esencijalnim segmentom svakog zdravog društva te podržavam svaki oblik pozitivnog aktivizma. Međutim, ''time and place''. Volim i ja ''[[Bitange i princeze]]'', ali neću baš za svakog epizodnog lika pisati zaseban članak (zato imamo [[Lista likova serije Bitange i princeze]]) jer nisu dovoljno značajni u enciklopedijskom smislu i jer s enciklopedijskog stajališta to nije racionalno. Isti kriteriji vrijede i za ostale članke i teme. U ovom slučaju došlo je do provođenja rasprave u kojoj su tri administratora zaključila da navedene teme nisu dovoljno značajne za samostalni enciklopedijski članak. Autor tih članaka je u sedam dana, koliko rasprava traje, iznosio tautologije, a na člancima nije radio niti je imao volju za radom. Kao što sam mu rekao, ''it's not our first rodeo''. Članci su bili reklamnog karaktera, pouzdanih izvora nije bilo, a autor se nije niti potrudio dokazati da članci zadovoljavaju kriterije značaja kako su oni navedeni na projektu. Ne dva/tri, nego nijedan. A ovo se samo radi o najpovršnijim stvarima, dakle o osnovnim problemima s člancima; mislim, je li tebi tekst "kraj Botaničkog vrta, adresa je Mihanovićeva 32. Otvoren oko 1990., relativno malene kvadrature, ali nabijen knjigama" stvarno djeluje enciklopedijski? :D :U konkretnim slučajevima nije uopće stvar neke "cenzure" ili čegaveć, već činjenice da postoji obrazac loših propagandnih tekstova koji reklamiraju određene udruge i djelatnosti (ne bih u to što stoji iza toga), a koji nemaju enciklopedijski značaj. Uz to, autoru apsolutno nije stalo da radi na navedenim člancima jer uglavnom nije pokazivao nikakvu volju da doprinese člancima i da pronađe izvore, odnosno preoblikuje tekst. Tekst se zalijepi, reklamira se na enciklopediji i nikom ništa. Tako ne bi smjelo ići. Imali smo, relativno nedavno, nekog tipa iz komšiluka koji je htio napisati članak o nekom lokalnom guslaru/pjevaču/nešto, koji je u tom njegovom mjestu imao doista velik značaj, ali nije imao enciklopedijski značaj šireg smisla i morali smo odbiti. Čovjek se zahvalio i otišao dalje. Imam ja kvartovsku trafiku o kojoj bih vjerojatno mogao napisati više teksta nego što je onaj ''[[Korisnik:Orijentolog|Dustbunny]]'' pisao o Iranu, al' nije to za enciklopediju, to je za neki manje formalan format! :D I tako treba biti i to su činjenice. Isto tako je činjenica da je autor navedenih članaka uvijek spreman tautološki se nabacivati doskočicama i podbadanjima, ali isto to vrijeme nije spreman uložiti u pisanje samih tekstova, što je razina nekolegijalnosti koja je meni osobno vrlo nejasna. :U konačnici, što se tiče Draftova... Nacrti postoje, iako ne postoje jasna pravila kako se njima barata (riješit ćemo i to u dogledno vrijeme), međutim stvar je što kod nas nema tradicije rada na člancima. Ljudi nešto nalijepe, najčešće jer žele nešto izreklamirati ili ispromovirati, odu i onda nama koji smo tu ostaje loš tekst na kojemu treba raditi. To isto nema smisla. Međutim, i nakon što bi članak bio obrisan, ukoliko se autor javio i bio voljan raditi na njemu, članak je uvijek ekspresno vraćen i autoru je omogućeno da isti dorađuje - ta nismo varvari! :D Nedavno je tako bilo s člankom [[korner]] i još jednim nogometnim, ne mogu se sjetiti (korisnik je preveo članke strojno preko prevoditelja i bili su katastrofa; ja sam ih pobrisao; on se javio i pitao što je bilo, ja sam mu objasnio što se dogodilo i rekao varijante; dečko je bio voljan raditi na tekstovima - pri čemu sam mu ja pomagao - tekstovi su vraćeni, uređeni i sada su tu). Dakle, mislim da kriterije primjenjujemo prilično objektivno i fer, ali ukoliko netko zahtijeva određeni ''leniency'', onda mislim da mora biti spreman na neko kolegijalno djelovanje i suradnju. To mi se čini u duhu ovog projekta! :) – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor s korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 8. aprila 2025. u 13:46 (CEST) ::Hvala puno na odgovoru i iscrpnom pojašnjenju. Isprike na sporijem javljanju s moje strane. Za nešto veću transparentnost želim navesti da sam imao priliku i osobno susresti spomenutog suradnika na jednom CEE Wiki događaju u Makedoniji i kasnije slučajno u Zagrebu, i tada mi je ostavio dojam osobe koja razmišlja mnogo i nekonvencionalno o Wikimediji. Mislim da imamo različita polazišta gdje on više naginje eksperimentalnijim i konceptualnim pristupima, koji, iako zanimljivi i važni za introspekciju, možda teže pronalaze mjesto unutar tog okvira. Meni je to više neka vrsta uređivačkog pregovaranja unutar etabliranog mejnstrima, gdje se pokušava definirati što jest legitimno znanje na temelju objektivnih izvora i nauke (''mislim da bi on imao prigovor na svaki dio rečenice - što je uz neku kavu OK poslušati''). Uz to sam pristao neko vrijeme pomagati na inkubatoru Wikivodič-a gdje to za sada valjda i napreduje kako je planirano. Sve što je napisano u tvom odgovoru djeluje razložno i razumijem kontekst donošenja pravila i problema sa kojima se suočavamo. Sasvim je moguće (gotovo sigurno) i da sam bio označen kad su se uvodila, a da to tada nisam dovoljno popratio. Znam da zato sada naknadni prigovor može zvučati malo razmaženo. Ipak, meni lično ta pravila djeluju dosta rigidno, pogotovo ako su kopirana s hr.wiki gdje su ko zna kad usvojena — imaju taj neki ton kao da ih je pisao neko s vrlo negativnim stavom prema civilnom društvu. Nisam to spominjao da bih forsirao promjene, nego više da pokušam dokumentirati kako bi ih se trebalo što fleksibilnije interpretirati čak i ako ih ostavimo ovakvima. Rigidno protumačena, ta pravila bi lako opravdala brisanje nekih postojećih ili potencijalnih članaka o udrugama kao što su GONG, Documenta, Kuća ljudskih prava... a za koje smo svi više manje negdje čuli i znamo čime se bave i značajne su za članke.– [[Korisnik:MirkoS18|MirkoS18]] ([[Razgovor s korisnikom:MirkoS18|razgovor]]) 9. aprila 2025. u 09:37 (CEST) :::@[[Korisnik:MirkoS18|MirkoS18]]: Ma nema na čemu, ja sam odgovor napisao jer znam da si generalno ''busy'' i da ne stigneš popratiti apsolutno sve pa sam ti htio dati nešto konteksta da stvarno ne bismo ispali varvari! :D Što se tiče prigovora na kriterije, to je sasvim u redu, rekao sam ti, ako misliš da treba pokrenuti formalnu reviziju, gore sam negdje linkao i to je sasvim okej. Ti kriteriji su novi i na hr.wiki tako da nisu nešto posebno stari, a tko ih je pisao... ne znam. Ja sam sve ono što mi se činilo nesuvislnim promijenio. Osobno mislim da su ovi kriteriji, uz tumačenje koje primjenjujemo, dobri kao filtar. Sve one značajne udruge koje si naveo (a to su upravo GONG, Documenta, Kuća ljudskih prava, može i HHO, Iskorak - doduše, ne znam što je s njima, ali znam da su bili relevantno jedno vrijeme, možda se sad to nešto restrukturiralo) apslutno prolaze kroz taj filtar. Iako, kažem, možda ne djeluju 35 godina ili nemaju 1,000 članova, to su udruge s dokumentiranim, višegodišnjim i nacionalnim društvenopolitičkim utjecajem, a rekao bih - u nekim elementima - čak i akademskim, odnosno znanstvenim. Ni u kojem trenutku nema spora o tome da te organizacije i udruge zaslužuju svoje članke i one nikada neće biti brisane temeljem manjka značaja. To nije sporno i toga se stvarno ne trebaš plašiti. Međutim, ovi će kriteriji filtrirari raznorazne reklamne tekstove i slično. Tipa, imali smo seriju članaka o nekim lokalnim ribičkim klubovima ili slično, što stvarno nije za enciklopediju, ili neke članke o klubovima Križevčana u Osijeku i tako nešto. To su stvari koje nisu za enciklopediju, a trenutni ih kriteriji filtriraju i zato mislim da iako možda na papiru djeluju rigidno, u praksi samo osiguravaju zadržavanje kvalitetnih tekstova i filtriranje onih kojima nije mjesto na enciklopediji. :::Ja ti generalno imam dosta širok pogled na Wiki i njezin sadržaj. Mislim da puno stvari koje nekima nisu enciklopedijske (primjerice, fiktivni likovi ili individualni članci o pjesmama, pričama i sl.) meni nisu nikakav problem i to primjenjujem na sve teme. Ono što je volim je kad se ova platforma zloupotrebljava za određene (privatne) interese. Da se razumijemo, nije to samo Zblaće sa svojim doprinosima, nego i raznorazni lokalci, jutuberi pa čak i političari (sjećam se da je bilo par političara iz komšiluka koji su htjeli progurati svoje Europass CV-ove na Wiki, možeš zamisliti kako je to izgledalo), i neki liječnici... svi tekstovi koji su smrdili na (samo)promociju i nisu imali enciklopedijski karakter bili su brisani. To je jednostavno tako. Jesmo liberalni, ali ne sviđa mi se ako to netko zloupotrebljava. :::Što se tiče Zblaćeta, još bih samo kratko dodao da je naša "povijest" neslaganja dokumentirana ovdje i ja sam rekao da se neću više nadj****ati s njim preko doskočica koje on toliko voli. Ne poznam ga osobno i ne mogu suditi o tome, mogu samo reći da se slažem s tobom oko toga da "on više naginje eksperimentalnijim i konceptualnim pristupima", međutim postoji određena kvaka tu, barem iz moje perspektive. Ta avangarda (a ja obožavam avangardu!) je vrlo interesno ograničena i odnosi se ne na cijeli projekt kao takav (briga tu avangardnost za članke o Singapuru ili fauni Afrike), već bi se trebala primjenjivati i koristi se samo u slučajevima kada su direktno njegovi interesi u pitanju. Ja bih volio vidjeti dosljednost i sveprisutnost te avangarde po cijelom projektu, volio bih vidjeti tu količinu truda oko općih tema, a ne samo oko onih za koje je Zblaće direktno vezan. I okej, možda čovjek nema vremena, ja to poštujem, ali vjerujem da ti je jasno koji to dojam ostavlja u tom smislu. I tako je stalno. Uvijek ima vremena za besmislene rasprave i podbadanja, gotovo nikad za rad na člancima. Tako je teško "pregovarati", iako ja uopće nisam stava da je to stvar pregovora jer ono... nismo ni političari ni trgovci pa da se bavimo utjecajima, zakulisnim igrama i interesnim zonama. Svi smo ovdje volonteri kojima je, nadam se, cilj dijeliti znanje. I mislim da je to stav i ideal koji bismo svi trebali imati na umu kada radimo na Wikipediji pa čak i Zblaće! :D – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor s korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 9. aprila 2025. u 13:52 (CEST) == Omogućavanje prikaza sajtnotisa na mobilnim uređajima == Predlažem da se omogući prikaz sajtnotisa (engleski: ''sitenotice'') na mobilnim uređajima. Na većini Wikimedijinih projekata sajtnotis se trenutačno ne prikazuje na mobilnim uređajima iz meni nepoznatog razloga. Budući da imamo značajan broj korisnika koji pristupaju projektu putem mobilnih uređaja, ovo bi bila sjajna prilika da povećamo doseg aktualnih akcija i privučemo nove korisnike i korisnice. – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 11. aprila 2025. u 01:10 (CEST) :Vidi: [[MediaWiki:Anonnotice]]. – [[Korisnik:نوفاك اتشمان|نوفاك اتشمان]] ([[Razgovor s korisnikom:نوفاك اتشمان|razgovor]]) 11. aprila 2025. u 02:52 (CEST) :::{{Za}} – podržavam. Stoga, ne bismo trebali pretjeravat s time, jer ako se stranica napuni sajtonisima i raznim pop-upovima, na kraju bude da otvoriš stranicu na wikiju i izgleda kao oglasna stranica gdje ponude iskaču sa svih strana tako da ti je glavni predmet skoro neviidljiv dok to sve ne ukloniš. Možda zbog toga nisu ni stavljani na mobilnim uređajima, jer su ekrani manji. Ipak, podržavam prijedlog. – [[Korisnik:Inokosni organ|Inokosni organ]] ([[Razgovor s korisnikom:Inokosni organ|razgovor]]) 11. aprila 2025. u 19:15 (CEST) ::@[[Korisnik:نوفاك اتشمان|نوفاك اتشمان]]: To je poruka koja omogućava prikaz za anonimne korisnike, a ne za korisnike teme Minerva (teme za mobilne uređaje). – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 11. aprila 2025. u 21:37 (CEST) :::Aha. – [[Korisnik:نوفاك اتشمان|نوفاك اتشمان]] ([[Razgovor s korisnikom:نوفاك اتشمان|razgovor]]) 12. aprila 2025. u 04:39 (CEST) ---- Na temelju rasprave zaključujem da postoji konsenzus za omogućavanje prikaza sajtnotisa na mobilnim uređajima. Bit će stvoren odgovarajući zadatak na Phabricatoru. – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 19. aprila 2025. u 14:16 (CEST) Evidentirano na Phabricatoru: [https://phabricator.wikimedia.org/T392334 T392334]. – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 19. aprila 2025. u 15:05 (CEST) Uvedeno. Bit će nam potrebne smjernice za sitenotice. – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 21. aprila 2025. u 20:06 (CEST) == Be part of the next CEE Catch Up about Global Trends == Hi everyone, We want to announce the ninth '''[[:m:Wikimedia CEE Hub/Catch up|CEE Catch Up]]''' session, which will be dedicated to the Foundation Annual Planning Workshop focused on [[diffblog:2025/03/04/global-trends-2025/|'''global trends that are affecting our movement''']]. The session will take place on 23<sup>rd</sup> of April 2025, 18:00-19:00 CEST (check your local time [https://zonestamp.toolforge.org/1745424000 here]). Together (the CEE Communities and the Wikimedia Foundation staff) we will discuss the trends related to our projects, our readers and editors. We will explore how those trends show up in the CEE context and discuss what our projects need to address those trends, and how we can support them. You will also have the opportunity to ask questions to the Wikimedia Foundation staff about the work being planned as part of the annual plan that runs from July 2025 to June 2026. '''<u>''[[Wikimedia CEE Hub/Catch up|Join us at the Next CEE Catch up]]!''</u>''' --[[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 14. aprila 2025. u 19:19 (CEST) (on behalf of the CEE Catch Up team) <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:TRistovski-CEEhub@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/CEE_Hub&oldid=28546550 --> == Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025: Invitation == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:UCDM 2025 general.png|180px|right]] {{int:please-translate}} Hello, dear Wikipedians!<br/> [[:m:Special:MyLanguage/Wikimedia Ukraine|Wikimedia Ukraine]], in cooperation with the [[:en:Ministry of Foreign Affairs of Ukraine|MFA of Ukraine]] and [[:en:Ukrainian Institute|Ukrainian Institute]], has launched the fifth edition of writing challenge "'''[[:m:Special:MyLanguage/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|Ukraine's Cultural Diplomacy Month]]'''", which lasts from '''14th April''' until '''16th May 2025'''. The campaign is dedicated to famous Ukrainian artists of cinema, music, literature, architecture, design, and cultural phenomena of Ukraine that are now part of world heritage. We accept contributions in every language! The most active contesters will receive prizes. If you are interested in coordinating long-term community engagement for the campaign and becoming a local ambassador, we would love to hear from you! Please let us know your interest. <br/> We invite you to take part and help us improve the coverage of Ukrainian culture on Wikipedia in your language! Also, we plan to set up a [[:m:CentralNotice/Request/Ukraine's Cultural Diplomacy Month 2025|banner]] to notify users of the possibility to participate in such a challenge! [[:m:User:OlesiaLukaniuk (WMUA)|OlesiaLukaniuk (WMUA)]] ([[:m:User talk:OlesiaLukaniuk (WMUA)|talk]]) </div> 16. aprila 2025. u 18:11 (CEST) <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Hide on Rosé@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:OlesiaLukaniuk_(WMUA)/list_of_wikis&oldid=28552112 --> == Vote now on the revised UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines ("UCoC EG") and the UCoC's Coordinating Committee Charter is open now through the end of 1 May (UTC) ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Annual_review/2025/Voter_information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki. The [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review of the EG and Charter was planned and implemented by the U4C. Further information will be provided in the coming months about the review of the UCoC itself. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal_Code_of_Conduct/Coordinating_Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community so they can participate as well. In cooperation with the U4C -- [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|talk]]) 17. aprila 2025. u 02:34 (CEST) </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Keegan (WMF)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28469465 --> == Sub-referencing: User testing == <div lang="en" dir="ltr"> [[File:Sub-referencing reuse visual.png|400px|right]] <small>''Apologies for writing in English, please help us by providing a translation below''</small> Hi I’m Johannes from [[:m:Wikimedia Deutschland|Wikimedia Deutschland]]'s [[:m:WMDE Technical Wishes|Technical Wishes team]]. We are making great strides with the new [[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|sub-referencing feature]] and we’d love to invite you to take part in two activities to help us move this work further: #'''Try it out and share your feedback''' #:[[:m:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing# Test the prototype|Please try]] the updated ''wikitext'' feature [https://en.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Sub-referencing on the beta wiki] and let us know what you think, either [[:m:Talk:WMDE Technical Wishes/Sub-referencing|on our talk page]] or by [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/talktotechwish booking a call] with our UX researcher. #'''Get a sneak peak and help shape the ''Visual Editor'' user designs''' #:Help us test the new design prototypes by participating in user sessions – [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/gxk0taud/apply sign up here to receive an invite]. We're especially hoping to speak with people from underrepresented and diverse groups. If that's you, please consider signing up! No prior or extensive editing experience is required. User sessions will start ''May 14th''. We plan to bring this feature to Wikimedia wikis later this year. We’ll reach out to wikis for piloting in time for deployments. Creators and maintainers of reference-related tools and templates will be contacted beforehand as well. Thank you very much for your support and encouragement so far in helping bring this feature to life! </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Johannes Richter (WMDE)|Johannes Richter (WMDE)]] ([[User talk:Johannes Richter (WMDE)|talk]])</bdi> 28. aprila 2025. u 17:03 (CEST) <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Johannes Richter (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johannes_Richter_(WMDE)/Sub-referencing/massmessage_list&oldid=28628657 --> == <span lang="en" dir="ltr">Vote on proposed modifications to the UCoC Enforcement Guidelines and U4C Charter</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> The voting period for the revisions to the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and U4C Charter closes on 1 May 2025 at 23:59 UTC ([https://zonestamp.toolforge.org/1746162000 find in your time zone]). [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025/Voter information|Read the information on how to participate and read over the proposal before voting]] on the UCoC page on Meta-wiki. The [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee|Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)]] is a global group dedicated to providing an equitable and consistent implementation of the UCoC. This annual review was planned and implemented by the U4C. For more information and the responsibilities of the U4C, you may [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Charter|review the U4C Charter]]. Please share this message with members of your community in your language, as appropriate, so they can participate as well. In cooperation with the U4C -- <section end="announcement-content" /> </div> <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> [[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User talk:Keegan (WMF)|talk]]) 29. aprila 2025. u 05:41 (CEST)</div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Keegan (WMF)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == Međuprojektna saradnja – članstvo, lokalne stranice i komunikacijska platforma == Poštovane kolegice i kolege, Međuprojektna saradnja traži nove članove i članice! Pozivamo vas da posjetite '''[[Wikipedia:Međuprojektna saradnja|lokalnu stranicu]]''' kako biste se informirali o inicijativi. Osim toga, inicijativu možete podržati na '''[[:meta:Cross-Project Cooperation Initiative|njenoj stranici na Meta-Wikiju]]'''. Nakon završetka rada Međuprojektnog foruma, inicijativa je pokrenula svoj server na Discordu kao službenu komunikacijsku platformu. Pozivamo vas da se priključite. U ime Međuprojektne saradnje, [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 5. maja 2025. u 20:51 (CEST) == Registration for the Wikimedia CEE Meeting 2025 is open == Dear all,               The Organising Committee of the [[metawiki:Wikimedia CEE Meeting 2025|Wikimedia CEE Meeting 2025]] is delighted to announce the opening of the registration for this year's conference. Affiliation and community delegates can register for the meeting until '''June 15th'''. All other self-funded participants can register until July 31st. The registration and scholarship application form which runs on Pretix, a free, open-sourced third-party platform that helps organize and manage events, can be found [https://pretix.eu/wikimedia-events/wmcee-2025/ here]. Details on how to select delegates and the selection process can be found on the [[metawiki:Wikimedia CEE Meeting 2025/Registration|registration page]]. Please keep in mind that the official language of the conference is English and interpreting services will not be available. If you encounter any issues while registering, or have questions about the registration process, feel free to contact the coordination team via [mailto:wmceem2025@wikimedia.gr wmceem2025@wikimedia.gr]. Your swift replies will be appreciated, as they will help us conduct an efficient booking process. Best regards,       On behalf of '''Wikimedia CEE Meeting 2025 Organising Team''' – [[Korisnik:MARKELLOS|MARKELLOS]] ([[Razgovor s korisnikom:MARKELLOS|razgovor]]) 12. maja 2025. u 21:35 (CEST) :@[[Korisnik:Deni|Deni]]: Planiraš li ove godine ići? – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 14. maja 2025. u 16:33 (CEST) ::Ćao Aca, hvala na ping-u. Dobro sam postao uvezan s ostatak Wikimedia-zajednicom i mislim da bi bilo dobro to održavati. Voljan sam opet da nas i naše interese predstaviti na konferenciji, treba mi za to formalna podrška zajednice ovdje. – [[Korisnik:Deni|Deni]] ([[Razgovor s korisnikom:Deni|razgovor]]) 14. maja 2025. u 17:49 (CEST) :::@[[Korisnik:Deni|Deni]]: Imaš moju podršku, ali obrati pažnju da svoje stavove prikažeš kao svoje, a stavove zajednice kao stavove zajednice. Verovatno znaš zašto to naglašavam. Srdačan pozdrav! :) – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 14. maja 2025. u 20:12 (CEST) {{komentar}} Poštovane kolege i kolegice, s obzirom na to da su za srpskohrvatsku zajednicu [[:meta:Wikimedia CEE Meeting 2025/Eligible affiliates|izdvojene dvije delegatske stipendije]], ovim putem htio bih službeno izraziti želju da prisustvujem konferenciji kao delegat srpskohrvatske zajednice. Naime, širom naše regije pozivao sam ljude da se prijave za ovogodišnji CEE Meeting, ali je i dalje ostalo slobodnih mjesta. S obzirom na to, bila bi mi izuzetna čast predstavljati našu zajednicu kao delegat. Budući da je ostalo vrlo malo vremena, pozivam aktivne urednike projekta da se izjasne povodom nominacije ({{ping|Inokosni organ|Edgar Allan Poe|Deni}}). Unaprijed zahvalan na komentarima, [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 7. juna 2025. u 01:15 (CEST) :Aca, drago mi je što si primio moju preporuku. Kao i prošlih godina, vjerujem da bi i tebi i cijelom našem pokretu bilo lijepo da ovo doživiš i pridružiš. Vidimo se u Grčkoj. – [[Korisnik:Deni|Deni]] ([[Razgovor s korisnikom:Deni|razgovor]]) 7. juna 2025. u 01:25 (CEST) :Donesi neki suvenir, cicijo. – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor s korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 7. juna 2025. u 01:38 (CEST) ::Kupim ti neki magnetić za fridžider. :P – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 7. juna 2025. u 01:40 (CEST) ::::::Svakako podržavam, možda najbolji kandidat za ovakav događaj i vjerujem da ćeš nas lijepo i dobro predstaviti! – [[Korisnik:Inokosni organ|Inokosni organ]] ([[Razgovor s korisnikom:Inokosni organ|razgovor]]) 7. juna 2025. u 08:10 (CEST) :::::::Je, hoće, k'o češki turist kad pita može li pješice do Hvara *rolleye* – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor s korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 7. juna 2025. u 13:16 (CEST) :::::::Ee, hajde nemoj da se sada uspoređujemo. – [[Korisnik:Deni|Deni]] ([[Razgovor s korisnikom:Deni|razgovor]]) 8. juna 2025. u 23:18 (CEST) :::Od svega ono što najmanje volim *facepalm* – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor s korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 7. juna 2025. u 13:15 (CEST) :Meni je ugodno iznenađenje imati ne samo jednog, već dva reprezentativca sh.wiki zajednice na vanregionalnim okupljanjima Wikimedijinih zajednica. Priznanje oboma za angažiranost! – [[Korisnik:Vipz|Vipz]] ([[Razgovor s korisnikom:Vipz|razgovor]]) 11. juna 2025. u 03:42 (CEST) :Ovo je sjajna vijest, da imamo dva zainteresirana delegata za konferenciju! Anjc A! – [[Korisnik:Argo|Argo]] ([[Razgovor s korisnikom:Argo|razgovor]]) 11. juna 2025. u 07:43 (CEST) == Korisničke stranice == Zdravo, Na pr. [[Korisnik:MARKELLOS]] ima korsnička stranica koja je stvorena 2014. i sadrži samo šablon. Nakon toga je omogućena globalna korisnička stranica, koju je i napravio taj korisnik. Jeli se možemo dogovoriti da je u redu izbrisati te stranice koje korisnik nije sam dirao da bi se pokazala korisniku globalna stranica? – [[Korisnik:Deni|Deni]] ([[Razgovor s korisnikom:Deni|razgovor]]) 15. maja 2025. u 17:04 (CEST) :Please delete them.– [[Korisnik:MARKELLOS|MARKELLOS]] ([[Razgovor s korisnikom:MARKELLOS|razgovor]]) 15. maja 2025. u 17:24 (CEST) ::@[[Korisnik:Deni|Deni]], [[Korisnik:MARKELLOS|MARKELLOS]]: Done. Thanks for bringing this here, and confirming. – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 15. maja 2025. u 17:33 (CEST) :Apologies to MARKELLOS, I did not intend to ping you. sh.wiki community: Can we please agree that deleting pages such as these are, in general, okay? – [[Korisnik:Deni|Deni]] ([[Razgovor s korisnikom:Deni|razgovor]]) 15. maja 2025. u 20:19 (CEST) ::@[[Korisnik:Deni|Deni]]: I can delete them with my bot if we achive the community consensus here. @[[Korisnik:Edgar Allan Poe|Edgar Allan Poe]], [[Korisnik:Vipz|Vipz]], [[Korisnik:Inokosni organ|Inokosni organ]]: Kakav nam je stav povodom praznih lokalnih korisničkih stranica koje zamenjuju globalne korisničke stranice (na Meti)? Brišemo ili ostavljamo? – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 15. maja 2025. u 21:11 (CEST) :::To je Veljo radio... nisam nikada vidio smisao u tome. – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor s korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 15. maja 2025. u 22:34 (CEST) ::::@[[Korisnik:Edgar Allan Poe|Edgar Allan Poe]]: U pravljenju tih stranica ili u brisanju? :D – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 16. maja 2025. u 21:18 (CEST) :::::Zar misliš da bih vidio smisao u nečemu što je Veljo radio? xD – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor s korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 17. maja 2025. u 01:09 (CEST) ::::::@[[Korisnik:Edgar Allan Poe|Edgar Allan Poe]]: Ma dobro to, nego pojasni, hahahah. – [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 17. maja 2025. u 10:33 (CEST) :::::::Upravo jesam xD – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor s korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:var(--color-base); font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 17. maja 2025. u 13:57 (CEST) == <span lang="en" dir="ltr">Call for Candidates for the Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C)</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> The results of voting on the Universal Code of Conduct Enforcement Guidelines and Universal Code of Conduct Coordinating Committee (U4C) Charter is [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Annual review/2025#Results|available on Meta-wiki]]. You may now [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025/Candidates|submit your candidacy to serve on the U4C]] through 29 May 2025 at 12:00 UTC. Information about [[m:Special:MyLanguage/Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|eligibility, process, and the timeline are on Meta-wiki]]. Voting on candidates will open on 1 June 2025 and run for two weeks, closing on 15 June 2025 at 12:00 UTC. If you have any questions, you can ask on [[m:Talk:Universal Code of Conduct/Coordinating Committee/Election/2025|the discussion page for the election]]. -- in cooperation with the U4C, </div><section end="announcement-content" /> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[m:User:Keegan (WMF)|Keegan (WMF)]] ([[m:User_talk:Keegan (WMF)|razgovor]])</bdi> 16. maja 2025. u 00:07 (CEST) <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Keegan (WMF)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == RfC ongoing regarding Abstract Wikipedia (and your project) == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> ''(Apologies for posting in English, if this is not your first language)'' Hello all! We opened a discussion on Meta about a very delicate issue for the development of [[:m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]]: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. Since some of the hypothesis involve your project, we wanted to hear your thoughts too. We want to make the decision process clear: we do not yet know which option we want to use, which is why we are consulting here. We will take the arguments from the Wikimedia communities into account, and we want to consult with the different communities and hear arguments that will help us with the decision. The decision will be made and communicated after the consultation period by the Foundation. You can read the various hypothesis and have your say at [[:m:Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]]. Thank you in advance! -- [[User:Sannita (WMF)|Sannita (WMF)]] ([[User talk:Sannita (WMF)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 22. maja 2025. u 17:27 (CEST) </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Sannita (WMF)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Sannita_(WMF)/Mass_sending_test&oldid=28768453 --> == Proposal to enable the "Contribute" entry point in Serbo-Croatian Wikipedia == {{Int:Hello}} Serbo-Croatian Wikipedians, Apologies as this message is not in your language. {{Int:please-translate}}. The [[mediawikiwiki:Wikimedia_Language_and_Product_Localization|WMF Language and Product Localization]] team proposes enabling an entry point called "Contribute" to your Wikipedia. The [[:bn:বিশেষ:Contribute|Contribute]] entry point is based on collaborative work with other product teams in the Wikimedia Foundation on [[mediawikiwiki:Edit_Discovery|Edit discovery]], which validated the entry point as a persistent and constant path that contributors took to discover ways to contribute content in Wikipedia. Therefore, enabling this entry point in your Wikipedia will help contributors quickly discover available tools and immediately click to start using them. This entry point is designed to be a central point for discovering contribution tools in Serbo-Croatian Wikipedia. '''Who can access it''' Once it is enabled in your Wikipedia, newcomers can access the entry point automatically by just logging into their account, click on the User drop-down menu and choose the "Contribute" icon, which takes you to another menu where you will find a self-guided description of what you can do to contribute content, as shown in the image below. An option to "view contributions" is also available to access the list of your contributions. [[Datoteka:Mobile_Contribute_Page.png|Mobile Contribute Page]] [[Datoteka:Mobile_contribute_menu_(detailed).png|Mobile contribute menu (detailed)]] For experienced contributors, the Contribute icon is not automatically shown in their User drop-down menu. They will still see the "Contributions" option unless they change it to the "Contribute" manually. We have gotten valuable feedback that helped us improve its discoverability. Now, it is ready to be enabled in other Wikis. One major improvement was to [[phab:T369041|make the entry point optional for experienced contributors]] who still want to have the "Contributions" entry point as default.           We plan to enable it '''on mobile''' for Wikis, where the Section translation tool is enabled. In this way, we will provide a main entry point to the mobile translation dashboard, and the exposure can still be limited by targeting only the mobile platform for now. If there are no objections to having the entry point for mobile users from your community, we will enable it by 10th June 2025. We welcome your feedback and questions in this thread on our proposal to enable it here. Suppose there are no objections, we will deploy the "Contribute" entry point in your Wikipedia. We look forward to your response soon. Thank you! On behalf of the WMF Language and Product Localization team. [[Korisnik:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[Razgovor s korisnikom:UOzurumba (WMF)|razgovor]]) 28. maja 2025. u 01:55 (CEST) == <span lang="en" dir="ltr">Wikimedia Foundation Board of Trustees 2025 Selection & Call for Questions</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="announcement-content" /> :''[[m:Special:MyLanguage/Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement|{{int:interlanguage-link-mul}}]] • [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Special:Translate&group=page-{{urlencode:Wikimedia Foundation elections/2025/Announcement/Selection announcement}}&language=&action=page&filter= {{int:please-translate}}]'' Dear all, This year, the term of 2 (two) Community- and Affiliate-selected Trustees on the Wikimedia Foundation Board of Trustees will come to an end [1]. The Board invites the whole movement to participate in this year’s selection process and vote to fill those seats. The Elections Committee will oversee this process with support from Foundation staff [2]. The Governance Committee, composed of trustees who are not candidates in the 2025 community-and-affiliate-selected trustee selection process (Raju Narisetti, Shani Evenstein Sigalov, Lorenzo Losa, Kathy Collins, Victoria Doronina and Esra’a Al Shafei) [3], is tasked with providing Board oversight for the 2025 trustee selection process and for keeping the Board informed. More details on the roles of the Elections Committee, Board, and staff are here [4]. Here are the key planned dates: * May 22 – June 5: Announcement (this communication) and call for questions period [6] * June 17 – July 1, 2025: Call for candidates * July 2025: If needed, affiliates vote to shortlist candidates if more than 10 apply [5] * August 2025: Campaign period * August – September 2025: Two-week community voting period * October – November 2025: Background check of selected candidates * Board’s Meeting in December 2025: New trustees seated Learn more about the 2025 selection process - including the detailed timeline, the candidacy process, the campaign rules, and the voter eligibility criteria - on this Meta-wiki page [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025|[link]]]. '''Call for Questions''' In each selection process, the community has the opportunity to submit questions for the Board of Trustees candidates to answer. The Election Committee selects questions from the list developed by the community for the candidates to answer. Candidates must answer all the required questions in the application in order to be eligible; otherwise their application will be disqualified. This year, the Election Committee will select 5 questions for the candidates to answer. The selected questions may be a combination of what’s been submitted from the community, if they’re alike or related. [[m:Special:MyLanguage/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates|[link]]] '''Election Volunteers''' Another way to be involved with the 2025 selection process is to be an Election Volunteer. Election Volunteers are a bridge between the Elections Committee and their respective community. They help ensure their community is represented and mobilize them to vote. Learn more about the program and how to join on this Meta-wiki page [[m:Wikimedia_Foundation_elections/2025/Election_volunteers|[link].]] Thank you! [1] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2022/Results [2] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Committee:Elections_Committee_Charter [3] https://foundation.wikimedia.org/wiki/Resolution:Committee_Membership,_December_2024 [4] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections_committee/Roles [5] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/FAQ [6] https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2025/Questions_for_candidates Best regards, Victoria Doronina Board Liaison to the Elections Committee Governance Committee<section end="announcement-content" /> </div> [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 28. maja 2025. u 05:08 (CEST) <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:RamzyM (WMF)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Distribution_list/Global_message_delivery&oldid=28618011 --> == <span lang="en" dir="ltr"> Upcoming Deployment of the CampaignEvents Extension</span> == <div lang="en" dir="ltr"> <section begin="message"/> Hello everyone, ''(Apologies for posting in English if English is not your first language. Please help translate to your language.)'' The Campaigns Product Team is planning a global deployment of the '''[[:mw:Help:Extension:CampaignEvents|CampaignEvents extension]]''' to all Wikipedias, including this wiki, during the '''week of June 23rd'''. This extension is designed to help organizers plan and manage events, WikiProjects, and other on-wiki collaborations - and to make these efforts more discoverable. The three main features of this extension are: * '''[[:m:Event_Center/Registration|Event Registration]]''': A simple way to sign up for events on the wiki. * '''[[:m:CampaignEvents/Collaboration_list|Collaboration List]]''': A global list of events and a local list of WikiProjects, accessible at '''[[:m:Special:AllEvents|Special:AllEvents]]'''. * '''[[:m:Campaigns/Foundation_Product_Team/Invitation_list|Invitation Lists]]''': A tool to help organizers find editors who might want to join, based on their past contributions. '''Note''': The extension comes with a new user right called '''"Event Organizer"''', which will be managed by administrators on this wiki. Organizer tools like Event Registration and Invitation Lists will only work if someone is granted this right. The Collaboration List is available to everyone immediately after deployment. The extension is already live on several wikis, including '''Meta, Wikidata, English Wikipedia''', and more ( [[m:CampaignEvents/Deployment_status#Current_Deployment_Status_for_CampaignEvents_extension| See the full deployment list]]) If you have any questions, concerns, or feedback, please feel free to share them on the [[m:Talk:CampaignEvents| extension talkpage]]. We’d love to hear from you before the rollout. Thank you! <section end="message"/> </div> <bdi lang="en" dir="ltr">[[User:Udehb-WMF|Udehb-WMF]] ([[User talk:Udehb-WMF|razgovor]]) 29. maja 2025. u 18:47 (CEST)</bdi> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Udehb-WMF@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Udehb-WMF/sandbox/deployment_audience&oldid=28803829 --> == Međuprojektna saradnja: Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka == Poštovane kolegice i kolege, zadovoljstvo mi je predstaviti prvu veliku akciju Međuprojektne saradnje – '''[[Wikipedija:Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka|Međuprojektnu akciju sređivanja neutralnosti članaka]]'''! Ova akcija ima za cilj sređivanje članaka kojima je osporena neutralnost i činjenična tačnost. Planirano je da se održi '''od 15. juna do 30. jula'''. Pozivamo vas da se '''[[Wikipedija:Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka#Učesnici i učesnice|priključite akciji]]''', da ostavite povratne informacije o njoj i da je uključite u [[MediaWiki:Sitenotice]]. Zahvaljujemo zajednicama na dosadašnjoj saradnji i kontinuiranom interesiranju oko inicijative. U ime Međuprojektne saradnje, [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 7. juna 2025. u 20:08 (CEST) njkl30rjxc3tgox53yllry612aei64l Zrenjanin 0 11818 42470793 42352988 2025-06-11T04:26:42Z InternetArchiveBot 155863 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 42470793 wikitext text/x-wiki {{Dablink|"Petrovgrad" preusmerava ovde. Ne poistovećivati sa [[Petrograd]].}} [[Datoteka:Zrenjanin city hall.jpg|thumb|270px|Gradska vijećnica i spomenik kralju [[Petar I. (Jugoslavija)|Petru I]]]] [[Datoteka:Zr crkvasvetosavska.jpg|thumb|right|270px|Pravoslavna crkva]] [[Datoteka:Mali most i Reformatorska crkva.jpg|thumb|right|270px|Mali most, Reformatorska crkva i sudnica]] [[Datoteka:Zarko Zrenjanin monument.jpg|thumb|270px|Spomenik [[Žarko Zrenjanin|Žarku Zrenjaninu]]]] [[Datoteka:Zrenjanin mz.png|thumb|270px|Mesne zajednice Zrenjanina]] '''Zrenjanin''' (do 1935. '''Veliki Bečkerek''', 1935–46. '''Petrovgrad'''; [[rumunjski jezik|rum.]] ''Becicherecu Mare'' [[međunarodni fonetski alfabet|[ˈbet͡ʃʲkereku ˈmare]]], [[mađarski jezik|mađ.]] ''Nagybecskerek'' [[međunarodni fonetski alfabet|[ˈnɒɟbɛt͡ʃkɛrɛk]]], [[njemački jezik|njem.]] ''Großbetschkerek'' [[međunarodni fonetski alfabet|[ˈɡʁoːsˌbɛtʃkəʁɛk]]]), najveći grad u [[Banat]]u, [[Vojvodina]], [[Srbija]]. Administrativni je centar [[Srednjobanatski okrug|Srednjobanatskog okruga]], kao i [[Opština Zrenjanin|istoimene opštine]]. Godine [[2002]]. grad je imao 79.773, dok je opština imala 132.051 stanovnika. Zrenjanin je najveći grad u [[Banat]]u i treći najveći grad Vojvodine (iza [[Novi Sad|Novog Sada]] i [[Subotica|Subotice]]). == Historija == Zrenjanin se spominje [[1326]]. godine kao selo podignuto na tri ostrva reke [[Begej]]. Kasnije je bila podignuta i tvrđava, a mesto su naselili [[Srbi]], [[Nemci]], [[Rumuni]], [[Italijani]], [[Francuzi]], čak i [[Španci]] ("Nova Barselona"). '''Veliki Bečkerek''' (''Nagybecskerek''), stari naziv mesta, postao je trgovište [[1769]]. godine. Grad je [[1807]]. doživeo katastrofalni požar. Od [[1935]]. godine grad se naziva '''Petrovgrad''', a od [[1946]]. godine – '''Zrenjanin''', po narodnom heroju [[Žarko Zrenjanin|Žarku Zrenjaninu Uči]]. U [[Drugi svetski rat|Drugom svetskom ratu]] s područja Zrenjanina je sedam narodnih heroja poginulo u borbi, a oko 10.000 stanovnika bilo je u logorima i zatvorima, od čega je 2.500 streljano.{{fact}} == Geografija == U opštini se nalaze naseljena mesta: [[Melenci]], [[Taraš]], [[Jankov Most]], [[Elemir]], [[Klek]], [[Aradac]], [[Banatski Despotovac]], [[Knićanin]], [[Lazarevo]], [[Botoš]], [[Lukićevo]], [[Ečka]], [[Lukino Selo]], [[Mihajlovo]], [[Tomaševac]], [[Stajićevo]], [[Orlovat]], [[Čenta]], [[Farkaždin]], [[Perlez]] i [[Belo Blato]]. === Gradska naselja === * [[Brigadira Ristića]] * [[Aradac]] * [[Bagljaš]] * [[Centar (Zrenjanin)|Centar]] * [[Gradnulica]] * [[Gradnulica guvno]] * [[Čontika]] * [[Žitni trg]] * [[4. jul (Zrenjanin)|4. jul]] * [[Dolja – Crni Šor]] * [[Mala Amerika (Zrenjanin)|Mala Amerika]] * [[Duvanika]] * [[Stari Bagljaš]] * [[Mužlja]] * [[Mužljanska kolonija]] * [[Lesnina]] * [[Ruža Šulman]] * [[Berbersko]] * [[Novo Berbersko]] * [[Putnikovo]] * [[Šećerana (Zrenjanin)|Šećerana]] * [[Zeleno Polje (Zrenjanin)|Zeleno Polje]] * [[Šumica]] * [[Gradnulica Bikes]] U gradu i okolini ima dosta kulturno-istorijskih spomenika i poznatih institucija: Narodni muzej, Palata Dunđerski, Pozorište, Istorijski arhiv, Biblioteka, Likovna kolinija u Ečki s Galerijom i mnoge škole. Postoji Banatsko udruženje književnika [http://www.najboljeizbanata.rs/best-from-banat-trg-umetnika.php http://www.najboljeizbanata.rs/best-from-banat-trg-umetnika.php]{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} koje dodeljuje nagradu NAJBOLJE IZ BANATA na [[Savindan]] svake godine, predsedavajući je [[Ivan Danikov]].Izdavačka kuća [[Art-Projekt]]izdaje časopis za književnosti umetnost NaTron. 1976. godine sa radom počinje Kulturno-umetničko društvo "Gik Banat Pionir". Osnivači su sundiklane i omladinske organizacije građevinsko-industrijskog kombinata "Banat". Kulturno-umetničko društvo danas broji oko 300 članova, koji su raspoređeni u Izvođačkom, starijem dečjem, dečjem ansamblu, kao i u najmlađem dečjem sastavu koji uči svoje prve korake i igre, Narodnom orkestru i pevačkoj grupi. U Društvu rade mladi ljudi, sa igrčkim iskustvom od 10 i više godina, i sami potekli iz ovog društva, veliki entuzijasti, stičući svoje znanje od eminentnih stručnjaka i poznavaoca našeg folklora i muzike na seminarima u organizaciji Etnografskog fakulteta iz Beograda, i muzičkim školama, koji su i danas aktivni učesnici i stvaraoci programa i koji svoju ljubav prema igri, pesmi i narodnim instrumentima, pokušavaju da prenesu na one koji tek stasavaju. Društvo je član Saveza amatera kulturno umetničkih društava opštine Zrenjanin, član Udruženja dečjih ansambala Srbije, zatim član Udruženja radničkih kulturno-umetničkih društava Srbije, i član Međunarodnih organizacija I.O.V. i C.I.O.V. od 1998. godine. == Privreda == Zrenjanin je značajan industrijski centar Banata i Vojvodine. U Zrenjaninu su industrija [[tekstil]]a, [[tepih]]a, [[nameštaj]]a, [[duvan]]a, građevinsko-industrijski kombinat, [[brodogradilište]] na [[Begej]]u, a najvići je poljoprivredno-prehrambeni kombinat. Na reci [[Begej]]u i [[Begejski kanal|Begejskom kanalu]] razvijen je [[ribolov]]. Poznata su i lovišta, a pored Melenaca je i [[banja Rusanda]] (osnovana [[1859]]). == Sport == U Zrenjaninu postoji nekoliko sportskih klubova FK "Banat" , RK "Proleter Agroživ" , STK" Banat" , Savate Klub "Banat" , KK " Proleter Naftagas" , AK "Proleter" Zrenjanin , AK "Banat" Zrenjanin , AK "AS 023" , Škola Atletike "Long Jump Ivana Španović" i KK "Zrenjanin" . Ronilački klub "Begej" == Slavni ljudi == {{div col|cols=4|frame=200}} * [[László Kovács]], pisac i pjesnik; * Ivan Ivanji, pisac i prevodilac; * Ivan Pančić, slikar i fotograf; * [[Aranka Palatinus]], spisateljica i novinarka; * [[Joe Penner]], američki komičar i radio-zvijezda 1930-ih; * Ivana Španović, poznata atletičarka; * Momir Rnić, poznati rukometaš i trener; * [[Dejan Bodiroga]], poznati košarkaš najbolji igrač Evrope iz Kleka; * Vladimir Grbić, poznati odbojkaš iz Kleka; * Nikola Grbić, poznati odbojkaš iz Kleka; * Nenad Bjeković, poznati fudbaler i član uprave FK Partizan iz Beograda; * Milorad Stanulov, poznati veslač osvajač olimpijske medalje; * Slobodan Dubajić, bivši fudbaler; * Vukosava Đapić, atletičarka; * Miroslava Najdanovski, poznata srpska plivačica * Ilija Ivić, poznati fudbaler; * Vladimir Ivić, poznati fudbaler; * Zvonimir Vukić, poznati fudbaler; * Jovana Brakočević, poznata odbojkašica ; * Dejan Govedarica, bivši fudbaler; * Danica Živanov, bivša jugoslovenska atletičarka * [[Roberto Rac]], poznati vijolinist, "čudo od djeteta"; * Vanja Kevresan, poznati Jazz gitarista * Mirko Vučurević ili Vučurović, poznati privrednik i bivši vlasnik FK Banat iz Banatskog Dvora * Ivana Popadić-Popov, savate borac i član Savate Saveza Srbije; * Milivoje Brakočević, bivši rukometaš; * Zvonimir-Zvonko Vujin, poznati bokser; * Maja Ognjenović, poznata odbojkašica ; * Žarko Soldo, bivši fudbalski trener; * Mirko Todorović, bivši fudbaler; * Sreten Vasić, bivši fudbaler; * Jelena Živković, poznata rukometašica; * Žarko Čabarkapa, košarkaš; * Stojanka Novaković - "Stoja", poznata folk pevačica; * Jani Hajdu, poznati sportski trener ; * Ferenc Hampamer, poznati kajakaš * Slavko Anđel Slive, poznati žongler; * Duško Tošić, poznati fudbaler; * Janika Balaž, srpski tamburaš romskog porekla; * Zoran Tošić, poznati fudbaler; * Ivan Lenđer, poznati plivač; * Kristina Kukić, karatiskinja; * Kristina Kija Kockar, rijaliti pobednica, pevačica, glumica; *Slobodan Radanović, rijaliti učesnik, pevač; {{div col end}} == Vanjske veze == {{portal|Srbija}} {{commonscat|Zrenjanin}} * [http://www.gradzrenjanin.com/ Izvor informacija o gradu] * [http://www.zrenjanin.org.rs/ Službena prezentacija grada i opštine] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090208235323/http://zrenjanin.org.rs/ |date=2009-02-08 }} (srpski i engleski) * [http://www.zrenjanin.biz/ Privredni portal grada Zrenjanina] * [http://www.gradzrenjanin.org/ Info portal i servis Asocijacije Mesnih zajednica grada Zrenjanina] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131104185752/http://www.gradzrenjanin.org/ |date=2013-11-04 }} * [http://www.ilovezrenjanin.com/ Informacioni portal grada Zrenjanina] * [http://www.ktvtelevizija.com/ KTV Televizija] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130829071338/http://www.ktvtelevizija.com/ |date=2013-08-29 }} * [http://rtvsantos.com/ Radio Televizija SANTOS] * [http://www.catholic-zr.org.yu/ Službena stranica rimokatoličke dijeceze Zrenjanin] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080701040904/http://www.catholic-zr.org.yu/ |date=2008-07-01 }} * [http://www.mojzrenjanin.com/ Moj Zrenjanin] * [http://www.hotelvojvodina.com/ Stranica hotela "Vojvodina"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060610131201/http://hotelvojvodina.com/ |date=2006-06-10 }} * [http://www.listzrenjanin.com/ List Zrenjanin] * [http://www.zrfairplay.com/ Zrenjaninski Sport] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130814105851/http://www.zrfairplay.com/ |date=2013-08-14 }} * [http://www.zrenjanin.org/ Stranica lokalnog nedeljnika "Zrenjanin"] * [http://zrenjaninonline.info/ Zrenjanin online]{{Dead link|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.dvorci.info/dvorci/zrenjanin/info.htm Vila Daniel, Zrenjanin] * [http://www.kastelecka.com/‎ Lovački dvorac Kaštel Ečka]{{Dead link|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.art-projekt.rs/index.php NaTron časopis za književnost i umetnost] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090616115642/http://www.art-projekt.rs/index.php |date=2009-06-16 }} * [http://www.arhivzrenjanin.org.rs Arhiv Zrenjanin] * [http://www.najboljeizbanata.rs/best-from-banat-trg-umetnika.php]{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.epuszr.org.rs Evropski Pokret Zrenjanin] * [https://www.105.rs/ Radio 105 Zrenjanin] {{Grad Zrenjanin}} {{Gradovi u Srbiji}} {{Normativna kontrola}} [[Kategorija:Zrenjanin| ]] [[Kategorija:Gradovi u Srbiji]] [[Kategorija:Gradovi u Vojvodini]] [[Kategorija:Grad Zrenjanin]] [[Kategorija:Banat]] 7dq693cxzn93zqdef5jy5elx5k1bdrj Stjepan Filipović 0 14872 42470738 42463741 2025-06-10T20:51:06Z Mladifilozof 604 42470738 wikitext text/x-wiki {{Heroj M |didaskalija=Stjepan Filipović | slika =Stjepan_Stevo_Filipović.jpg | opis_slike=''Stjepan Filipović nekoliko trenutaka pre smrti'' | datum_rođenja =[[27. januar]] [[1916]]. | mesto_rođenja =[[Opuzen]], kod [[Metković]]a | država_rođenja =<br />{{zastava|Austrougarska}} | datum_smrti =[[22. maj]] [[1942]]. ('''26''' god.) | mesto_smrti =[[Valjevo]] | država_smrti =[[Nedićeva Srbija]] |profesija=radnik |KPJ=[[1940]]. |NOB=komandir Kolubarske čete <br />[[Valjevski partizanski odred|Valjevskog NOP odreda]] |rat=[[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačka borba]] |narodni heroj=[[14. decembar|14. decembra]] [[1949]]. }} '''Stjepan Filipović''' ([[Opuzen]], [[27. siječnja]] [[1916.]] - [[Valjevo]], [[22. svibnja]] [[1942.]]), u Srbiji poznat kao '''drug Steva električar'''<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 218), Prosveta, Beograd, 1957.</ref>, je bio hrvatski [[komunist]] i komandir Kolubarske čete [[Valjevski partizanski odred|Valjevskog partizanskog odreda]] tijekom [[Ustanak u Srbiji 1941.|Ustanka u Srbiji]]. Slika njegove herojske smrti postala je simbol otpora fašizmu u [[Drugi svjetski rat|Drugom svjetskom ratu]]. Proglašen je za [[Narodni heroj|Narodnoga heroja]] [[SFRJ|Jugoslavije]]. == Biografija == Stjepan Filipović rođen je u [[Opuzen]]u, u tadašnjoj [[Austro-Ugarska|Austro-Ugarskoj]], današnjoj [[Hrvatska|Hrvatskoj]], kao treće od petero djece Antona i Ivke Filipović.<ref name="Radanović">[http://www.starosajmiste.info/blog/stjepan-filipovic-heroj-radnicke-i-antifasisticke-borbe-70-godina-od-smrti/ {{sr icon}} Milan Radanović, ''Stjepan Filipović: heroj radničke i antifašističke borbe: 70 godina od smrti''], pristupljeno 11. siječnja 2012.</ref> Obitelj Filipović se dosta selila te je živio u [[Županja|Županji]], [[Mostar]]u i u [[Kragujevac|Kragujevcu]]. U Kragujevcu je izučio bravarski zanat i svladao osnove električarskog, stolarskog i knjigovezačkog zanata.<ref name="Radanović"/> [[1937.]] godine priključio se radničkom pokretu i prvi put uhićen je i osuđen na godinu dana zatvora. [[1940.]] godine pridružio se [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističkoj partiji Jugoslavije]]. === Ustanak u Srbiji 1941. === {{main|Ustanak u Srbiji 1941.|Valjevski partizanski odred}} [[Datoteka:Oslobođenje Krupnja 1941.jpg|minijatura|Prikaz [[Bitka za Krupanj 1941.|bitke za Krupanj]] (od 1 do 3 septembra 1941 godine).]] Filipović se nalazio u [[Kragujevac|Kragujevcu]] [[1941.]] godine kada je počeo rat u Jugoslaviji. Po direktivi [[Savez komunista Jugoslavije|Partije]] prešao je u [[Valjevo]], gde je radio na prikupljanju oružja, pripremama ustanka i osnivanju prvih borbenih partizanskih grupa. Kada mu je zapretila opasnost da ga uhapse, početkom srpnja 1941. godine otišao je u Kolubarsku četu [[Valjevski partizanski odred|Valjevskog partizanskog odreda]]. U prvim oružanim borbama Stevo je pokazao veliku hrabrost. Početkom jula, sa još nekoliko boraca, u blizini [[Valjevo|Valjeva]] uništio je nemački kamion i njegovu posadu. Zbog svoje hrabrosti brzo je napredovao od borca do zamjenika komandira Kolubarske čete. Naročito se istakao u napadu na železničku stanicu [[Lajkovac]], [[15. avgust]]a [[1941]]. godine. Stjepan se, sa pištoljem i bombama u rukama, provlačio između vagona, pronalazio nemačke automatičare i sa svojim borcima polako čistio kompoziciju voza. Prema partizanskim izvorima, u toj borbi bilo je 40 poginulih i ranjenih Nemaca i žandarma. Zbog ovog podviga bio je pohvaljen od strane Vrhovnog komandanta NOP odreda [[Josip Broz Tito|Josipa Broza Tita]]. Pri [[Bitka za Krupanj 1941.|napadu na Krupanj]] i [[Bitka za Šabac 1941.|Šabac]], pokazao je slično junaštvo, pa je po drugi put pohvaljen od Vrhovnog komandanta. Krajem rujna 1941. godine prešao je u [[Mačvanski partizanski odred]] gdje je postao [[politički komesar]] odreda. Posle [[Povlačenje partizana u Sandžak 1941.|povlačenja glavnine partizanskih snaga]] iz [[Srbija|Srbije]] u [[Sandžak (oblast)|Sandžak]], krajem 1941. godine, Filipović je imenovan za komandanta Tamnavsko-kolubarskoga bataljona Valjevskoga NOP odreda.<ref name="Radanović"/> === Zarobljavanje === [[Datoteka:Valjevski partizanski odred.jpg|thumb|Borci Valjevskog partizanskog odreda u jesen 1941.]] Decembrа [[1941.]] polа odredа se pripremаlo zа prelаzаk preko Drine iz Srbije u Bosnu.<ref name="Ilustrovana">[http://www.princip.info/2014/05/23/stjepan-stevo-filipovic-narodni-heroj-podignutih-ruku-prkosio-zlu/ Stjepan Stevo Filipović, narodni heroj: Podignutih ruku prkosio zlu! (Ilustrovana Politika, oktobar 1960.)]</ref> Usled izdаje i dobro pripremljene zаsede, [[24. prosinca]] [[1941.]] godine zаrobljeni su gotovo svi borci.<ref name="Ilustrovana"/> Filipovića su zarobili legalizirani [[četnici]] koji su pripadali formacijama četnika [[Kosta Pećanac|Koste Pećanca]].<ref name="Radanović"/> U četničkome zatvoru u [[Loznica|Loznici]] bio je mučen pa je potom sproveden u [[Šabac]] gde je zatvoren s ostalim zarobljenim partizanima, te su potom bili prebačeni u logor u šabačkom naselju Senjak koji je bio pod kontrolom [[Nijemci|Nijemaca]] i [[Srpski dobrovoljački korpus|ljotićevaca]]. Stjepan Filipović se pripremаo zа smrt još u šаbаčkom zаtvoru. Prema svedočenju arhitekte Nenаda Stevаnovića, koji se borio i bio zarobljen zаjedno sа Filipovićem, kada je nemački major naredio zarobljenicima da komunisti istupe napred, istupio je samo Stjepan Filipović. On je još u zatvoru rekao da njegа poznаju i dа će on reći ko je, dok ostаli zarobljenici treba da ćute.<ref name="Ilustrovana"/> Kada ga je mаjor Pаul upitao zаšto je postаo komunistа, Stjepan je odgovorio: {{izdvojeni citat|Recite mu dа bi i on postаo komunistа dа je postаvljаo gromobrаne nа fаbričkim dimnjаcimа zа deset dinаrа dnevno.<ref name="Ilustrovana"/>}} Kada su Stjepana iz zаjedničke sobe odvodili u sаmicu, poručio je ostalima: {{izdvojeni citat|Drugovi, nemojte ničemu dа se nаdаte. Ovde neće zаlutаti dobro. Budite hrаbri kаd vаs budu streljаli. Nemojte dа pokаžete dа nаšа smrt znаči njihovu pobedu.<ref name="Ilustrovana"/>}} Iz šabačkog logoa Filipović je predan njemačkom [[Gestapo|Gestapu]] i premješten je u [[Beograd]].<ref name="Radanović"/> Posle neuspjelog sаslušаvаnjа, koje je trаjаlo do mаjа mesecа [[1942]]. godine, Nemci su Stjepana Filipovićа osudili na smrt vješanjem i predаli [[Srpska držаvna strаža|Srpskoj držаvnoj strаži]] rаdi javnog izvršenjа smrtne presude u Valjevu.<ref name="Radanović"/> Kаdа je esesovаc Tаjhmаn primio izveštаj o držаnju Stjepana Filipovićа, crvenom olovkom je nаpisаo preko fascikle: "''Nаčelniku IV, nemogućаn slučаj''".<ref name="Ilustrovana"/> === Pogubljenje === [[File:Stjepan Stevo Filipović neposredno pred vešanje u Valjevu.jpg|thumb|Narodni heroj Stjepan Stevo Filipović vređa kukavice i sluge okupatora koje ga vode na vešanje, Valjevo 22. maja 1942.]] Stjepan Filipović je javno pogubljen u Valjevu [[22. svibnja]] [[1942]]. godine. Oko vešala u centru Valjeva bilo je oko tri hiljаde ljudi i dece kojа su dovedenа iz školskih klupа.<ref name="Ilustrovana"/> Očevidаc, profesor vаljevske gimnаzije Milivoj Mаndić, svedoči: {{izdvojeni citat|Oko polа jedаnаest nа lice mestа došlo je nekoliko nemаčkih tenkovа i аutomobilа kojim su se dovezli nemаčki oficiri. Oružаni ljudi – Držаvnа strаžа, Dobrovoljci, Šuc-Policijа – krstаrili su kroz nаrod i oko vešаlа. Sve je bilo spremno zа krvаvu predstаvu, zа ubijаnje čovekа.<ref name="Ilustrovana"/>}} Dok su ga žаndаrmi provodili na vešala, Stjepan se obraćao okupljenima: {{izdvojeni citat|Nemojte sаmo gledаti. Udrite gаdove. Vаdite zаrđаle puške. Ako budete sаmo posmаtrаli, gаdovi će nаs jednog po jednog ubijаti.<ref name="Ilustrovana"/>|Stjepan Filipović}} Stigаvši nа gubilište, Filipović je držao antifašističke govore, pozivаjući okupljenu masu dа se prihvаti pušаkа. Vikаo je: "''Dole Hitler, dole fаšizаm, živeo Sovjetski Sаvez!''"<ref name="Ilustrovana"/> Obješen je 15 minuta ranije nego što je bilo predviđeno. Njegovo tijelo je na vješalima ostavljeno nekoliko dana, a potom odnešeno u nepoznatom pravcu i do danas se ne zna gdje je pokopan.<ref>{{sr icon}} [http://www.politika.rs/rubrike/Srbija/t8721.lt.html B. Novović, ''Sudbina heroja koji je zadivio ceo svet. Budacima na legendu''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120606184259/http://www.politika.rs/rubrike/Srbija/t8721.lt.html |date=2012-06-06 }}, [[Politika (novine)|Politika]], 7. listopada 2006., pristupljeno 11. siječnja 2013.</ref> Inače, zbog prkosnog držanja Stjepana Filipovića na gubilištu, nemačke okupacione vlasti su ubrzo donele naredbu da se odustane od daljih javnih vešanja na tlu Srbije.<ref name="Fotografija"/> == Sudbina braće == Brat Stjepana Filipovića, Šimun, strijeljan je u Kragujevcu [[20. listopada]] 1941. godine za vrijeme njemačke odmazde nad stanovništvom toga grada.<ref name="Radanović"/> Prema svjedočenju Stjepanove i Šimunove sestre Jelice, Šimun je kao Hrvat vjerojatno mogao izbjeći smrt međutim odbio je naglasiti svoje etničko podrijetlo podijelivši sudbinu svojih sugrađana.<ref name="Radanović"/> Drugi Stjepanov brat, Nikola, bio je borac Kragujevačkoga partizanskog odreda od 1941. godine i poginuo je u svibnju [[1943.]] godine na [[Zelengora|Zelengori]] kao borac Prve proleterske brigade tijekom [[Bitka na Sutjesci|bitke na Sutjesci]].<ref name="Radanović"/> == Sudbina fotografije == [[Datoteka:Stjepan Filipović.JPG|thumb|Spomenik Stjepanu Filipoviću u Valjevu]] Prema mnogim mišljenjima i anketama, fotografija mladog Stjepana Filipovića koji sa omčom oko vrata stoji ispod vešala uzdignutih pesnica, jedna je od najupečatljivijih fotografija Drugog svetskog rata.<ref name="Fotografija">[http://www.politika.rs/rubrike/Drustvo/Ovekovecila-herojsku-smrt.lt.html Ovekovečila herojsku smrt („Politika“, 04/11/2012)]</ref> Ovaj momenat je najverovatnije uslikala tada sedamnaestogodišnja Slobodanka Vasić, šegrt i "leteći fotograf" u radnji Kosare Antić u Valjevu.<ref name="Fotografija"/> Fotografije su se samo pola sata posle vešanja pojavile u izlogu foto-radnje Kosare Antić, zarad prodaje. Narod ih je kupovao i zahvaljujući tome sačuvano je nekoliko primeraka, jer su istog dana Nemci zaplenili sve snimke, zatvorili radnju i uhapsili radnike, među kojima i Slobodanku.<ref name="Fotografija"/> Jednа kopijа fotografije je pronašla put do javnosti. U to vreme su u kući doktora Brаnka Keslera, pristaše [[NOP]]-a, stаnovаli nemаčki oficiri. Nakon pogubljenja Filipovićа, komаndаnt feld žаndаrmerije pokаzаo je doktoru Kesleru hrpu fotogrаfijа. Iskoristivši trenutаk, doktor Kesler je ispustio jednu fotogrаfiju nа pod, а zаtim je nogom podvukаo pod tepih. Iаko je zа vreme rаtа bio hаpšen, doktor Kesler je sаčuvаo ovаj dokumenаt: {{izdvojeni citat|Nisаm ondа ni znаo koliko će ovа fotogrаfijа dаnаs znаčiti i zа nаs i zа svet. Tog trenutkа, kаo i svi mi koji smo se divili smrti ovog nаšeg mlаdog drugа, želeli smo nа neki nаčin dа sаčuvаmo neku uspomenu nа njegа. Jа sаm čuvаo fotogrаfiju mlаdićа koji prkosi podignutim rukаmа.<ref name="Ilustrovana"/>|doktor Brаnko Kesler}} Nakon oslobođenja Beograda, fotografiju u redakciju „Politike” doneo doktor Branko Kesler, zubni lekar iz Valjeva. 4. novembra [[1944]]. godine fotografija mladića s visoko podignutim rukava i stisnutim pesnicama u trenutku dok čeka egzekuciju osvanula je na prvoj strani Politike, ali bez potpisa ko je njen autor, što je tek kasnije ustanovljeno.<ref name="Fotografija"/> Ova fotografija se u prirodnoj veličini nalazi u zgradi [[Ujedinjene nacije|Ujedinjenih nacija]] u Njujorku kao simbol otpora fašizmu.<ref>[http://www.slobodnadalmacija.hr/Dubrovnik/tabid/75/articleType/ArticleView/articleId/120526/Default.aspx Slobodnadalmacija.hr: Srušeni heroj Stjepan Filipović vraća se u centar Opuzena] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120604020314/http://www.slobodnadalmacija.hr/Dubrovnik/tabid/75/articleType/ArticleView/articleId/120526/Default.aspx |date=2012-06-04 }}, pristupljeno 19. aprila 2012.</ref> Pred njom je svojevremeno na jednoj izložbi pao na kolena čuveni indijski državnik [[Jawaharlal Nehru]].<ref name="Fotografija"/> == Nasleđe == [[Datoteka:Споменик Стјепану Филиповићу.jpg|center|mini|800px|Spomenik Stjepanu Filipoviću u Valjevu.]] Stjepan Filipović proglašen je Narodnim herojem Jugoslavije [[1949.]] godine. U Valjevu podignut mu je spomenik [[1961.]] godine (rad [[Vojin Bakić|Vojina Bakića]]). U rodnome Opuzenu podignut mu je spomenik [[1978.]] godine (rad [[Miro Vuco|Mire Vuce]] i [[Stjepan Gračan|Stjepana Gračana]]). Četiri osnovne škole u SFRJ nosile su naziv po Stjepanu Filipoviću: u Opuzenu, Divcima (Valjevo), Velikim Crljenima (Lazarevac) i u Beogradu, a danas je samo osnovna škola u Divcima ostala nositi naziv po njemu.<ref name="Radanović"/> U noći s [[17. srpnja|17.]] na [[18. srpnja]] [[1991.]] godine spomenik u Opuzenu je miniran.<ref name="Radanović"/> Počinitelji tog vandalizma nisu do danas pronađeni a spomenik još nije obnovljen. [[2010.]] godine uklonjeno je i postolje spomenika pri izgradnji poslovno-poduzetničke zone na ulazu u grad Opuzen.<ref name="S.D.">[http://www.slobodnadalmacija.hr/Dubrovnik/tabid/75/articleType/ArticleView/articleId/116498/Default.aspx Stanislav Soldo, ''Pao partizan antifašisti će tužiti opuzensku vlast''], Slobodna Dalmacija, 24. rujna 2010., pristupljeno 11. siječnja 2013.</ref> Obnova spomeničkoga kompleksa Stjepanu Filipoviću ušla je među sedam prioritetnih na državnoj razini i novac je osiguralo [[Ministarstvo kulture Republike Hrvatske]],<ref name="S.D."/> a planira se postavljanje spomenika u parku koji se nalazi u samom središtu grada<ref>[http://www.slobodnadalmacija.hr/Dubrovnik/tabid/75/articleType/ArticleView/articleId/120526/Default.aspx Ahmet Kalajdžić, ''Srušeni heroj Stjepan Filipović vraća se u centar Opuzena''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120604020314/http://www.slobodnadalmacija.hr/Dubrovnik/tabid/75/articleType/ArticleView/articleId/120526/Default.aspx |date=2012-06-04 }}, Slobodna Dalmacija, 6. studenoga 2010., pristupljeno 11. siječnja 2013.</ref>. Njegov spomenik u Valjevu bio je više puta oskrnavljen a bista koje je postavljena u centru grada srušena je u veljači 1991. godine. Obnovljena je, a ponovno je porušena [[2004.]] godine.<ref name="Radanović"/> Bista je potom nekoliko godina stajala u prostorijama lokalnoga komunalnog poduzeća pa je nakon ponovnoga obnavljanja [[13. kolovoza]] [[2009.]] godine, od pripadnika lokalnoga pristalice [[Neonacizam|neonacističke]] organizacije ''[[Nacionalni stroj]]'', na njoj nacrtan [[kukasti križ]].<ref name="Radanović"/> Od [[2011.]] godine dodjeljuje se, za glavnu nagradu, na [[Opuzenski filmski festival|Opuzenskom filmskom festvalu]] kipić "Stjepan Filipović" (rad kipara [[Davor Popović|Davora Popovića]]).<ref>[http://www.slobodnadalmacija.hr/Kultura/tabid/81/articleType/ArticleView/articleId/147318/Default.aspx Stanislav Soldo, ''"Volim te jako" najbolji film opuzenskog festivala''], [[Slobodna Dalmacija]], 29. kolovoza, 2011., pristupljeno 21. siječnja 2013.</ref> == Povezano == * [[Ustanak u Srbiji 1941.]] * [[Narodnooslobodilačka borba Jugoslavije]] == Literatura == * Mirjana Belić-Koročkin-Davidović, Radivoje Davidović, ''STEVAN FILIPOVIĆ - ISTINA O ISTORIJSKOJ FOTOGRAFIJI'', Čigoja štampa, Beograd, 2012. == Izvori == {{izvori|2}} == Vanjske veze == {{portal NOB}} {{Commonscat|Stjepan Filipović}} * [http://www.princip.info/2014/05/23/stjepan-stevo-filipovic-narodni-heroj-podignutih-ruku-prkosio-zlu/ Stjepan Stevo Filipović, narodni heroj: Podignutih ruku prkosio zlu! (Ilustrovana Politika, oktobar 1960.)] * [http://www.politika.rs/rubrike/Drustvo/Ovekovecila-herojsku-smrt.lt.html Ovekovečila herojsku smrt („Politika“, 04/11/2012)] * [http://www.politika.rs/rubrike/Tema-nedelje/dan-ustanka-zaboravljeni-praznik/Antifasista-i-heroj-Stevan-Filipovic.sr.html Antifašista i heroj Stevan Filipović („Politika“, 7. jul 2013)] * [http://www.fpi.rs/blog/mirjana-belic-korockin-davidovic-radivoje-davidovic-stevan-filipovic-istina-o-istorijskoj-fotografiji-beograd-2012/ Istina o istorijskoj fotografiji - prikaz knjige] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160405090739/http://www.fpi.rs/blog/mirjana-belic-korockin-davidovic-radivoje-davidovic-stevan-filipovic-istina-o-istorijskoj-fotografiji-beograd-2012/ |date=2016-04-05 }} {{Narodni heroji-Dalmacija}} {{Narodni heroji-Zapadna Srbija1}} {{Lifetime|1916|1942|Filipović, Stjepan}} [[Kategorija:Biografije, Metković]] [[Kategorija:Hrvatski komunisti]] [[Kategorija:Jugoslavenski komunisti]] [[Kategorija:Jugoslavenski partizani|Filipović]] [[Kategorija:Valjevo u Narodnooslobodilačkoj borbi]] [[Kategorija:Politički komesari NOVJ]] [[Kategorija:Osuđeni na smrt]] [[Kategorija:Poginuli partizanski komandanti]] [[Kategorija:Narodni heroji Jugoslavije|Filipović]] [[Kategorija:Ustanak u Srbiji 1941.]] 9dwwvnmgfybwf760o3p9vi4kavsu07t Bunjevci 0 17722 42470737 41438909 2025-06-10T20:50:28Z ŽujovićSalahudin 259637 42470737 wikitext text/x-wiki {{Infokutija etnička grupa |grupa=Bunjevci |slika=[[Datoteka:Zastava vojvođanskih bunjevaca.jpg|111px|border]]<br />Zastava [[Vojvodina|vojvođanskih]] bunjevaca ---- <br /> [[Datoteka:Bunjevac girl in Hungary.jpg|250px]]<br />Bunjevka u [[Mađarska|Mađarskoj]] |poptime=nepoznata (U [[Srbija|Srbiji]] se dio etnički izjašnjava kao Bunjevci, dio kao [[Hrvati]], a dio se izjasnio kao [[Jugoslaveni]];) |regioni=[[Srbija]]:<br /> 20.012 (popis iz 2002.)<br /> [[Mađarska]]:<br /> oko 1.500 (popis iz 2001.) |jezici=[[Bunjevački govor]] - [[ikavica]] [[štokavština]] (Napomena: U popisu stanovništva Srbije iz 2002. godine, dio Bunjevaca je izjavio da govori bunjevački, dok je dio naveo kako govori [[Hrvatski jezik|hrvatski]]) [http://webrzs.stat.gov.rs/axd/Zip/VJN3.pdf] |religije=[[katoličanstvo|rimokatoličanstvo]]. |srodne=[[Jugoslaveni]] }} [[File:Josip Nimcevic SS-ovac.webm|thumb|Josip Nimcevic SS-ovac]] '''Bunjevci''' su slavenska etnička grupa poreklom sa [[Dinarske planine|Dinarskog gorja]] koja danas živi u [[Bačka|Bačkoj]], a oko čijeg karaktera i identiteta dan-danas traju velike kontroverze. Tako se dio Bunjevaca smatra zasebnom etničkom grupom tj. [[narod]]om te su kao takvi priznati u službenim statistikama [[Srbija|Srbije]]. Dio Bunjevaca se smatra dijelom [[Hrvati|hrvatskog]] naroda, a manji dio [[Srbi]]ma. Bunjevci u Mađarskoj su pokrenuli zahtjev za priznanje posebnog manjinskog statusa. [[Datoteka:Bunjevci migrations.png|thumb|center|300px|Migracije Bunjevaca]] {{etno-stub}} {{commonscat|Bunjevci}} {{Južni Sloveni}} [[Kategorija:Slaveni]] [[Kategorija:Vojvodina]] lzacpish3zz1g6gm1tnj36cusmwn14r 42470751 42470737 2025-06-10T21:40:35Z Daniuu 158630 Vraćena izmjena korisnika/korisnice [[Special:Contributions/ŽujovićSalahudin|ŽujovićSalahudin]] ([[User talk:ŽujovićSalahudin|razgovor]]) na posljednju izmjenu korisnika [[User:Aca|Aca]] 41438909 wikitext text/x-wiki {{Infokutija etnička grupa |grupa=Bunjevci |slika=[[Datoteka:Zastava vojvođanskih bunjevaca.jpg|111px|border]]<br />Zastava [[Vojvodina|vojvođanskih]] bunjevaca ---- <br /> [[Datoteka:Bunjevac girl in Hungary.jpg|250px]]<br />Bunjevka u [[Mađarska|Mađarskoj]] |poptime=nepoznata (U [[Srbija|Srbiji]] se dio etnički izjašnjava kao Bunjevci, dio kao [[Hrvati]], a dio se izjasnio kao [[Jugoslaveni]];) |regioni=[[Srbija]]:<br /> 20.012 (popis iz 2002.)<br /> [[Mađarska]]:<br /> oko 1.500 (popis iz 2001.) |jezici=[[Bunjevački govor]] - [[ikavica]] [[štokavština]] (Napomena: U popisu stanovništva Srbije iz 2002. godine, dio Bunjevaca je izjavio da govori bunjevački, dok je dio naveo kako govori [[Hrvatski jezik|hrvatski]]) [http://webrzs.stat.gov.rs/axd/Zip/VJN3.pdf] |religije=[[katoličanstvo|rimokatoličanstvo]]. |srodne=[[Jugoslaveni]] }} '''Bunjevci''' su slavenska etnička grupa poreklom sa [[Dinarske planine|Dinarskog gorja]] koja danas živi u [[Bačka|Bačkoj]], a oko čijeg karaktera i identiteta dan-danas traju velike kontroverze. Tako se dio Bunjevaca smatra zasebnom etničkom grupom tj. [[narod]]om te su kao takvi priznati u službenim statistikama [[Srbija|Srbije]]. Dio Bunjevaca se smatra dijelom [[Hrvati|hrvatskog]] naroda, a manji dio [[Srbi]]ma. Bunjevci u Mađarskoj su pokrenuli zahtjev za priznanje posebnog manjinskog statusa. [[Datoteka:Bunjevci migrations.png|thumb|center|300px|Migracije Bunjevaca]] {{etno-stub}} {{commonscat|Bunjevci}} {{Južni Sloveni}} [[Kategorija:Slaveni]] [[Kategorija:Vojvodina]] pwv00nmx19xaynqyfcuiexfnbqdemay 1979. 0 18788 42470831 42460635 2025-06-11T11:22:17Z MB-one 49434 ([[c:GR|GR]]) [[c:COM:FR|File renamed]]: [[File:Mercedes-Benz W460.JPG]] → [[File:Mercedes-Benz 300 GD (W463).jpg]] 42470831 wikitext text/x-wiki {{year dab|1979}} {{godina nav}} {{Godina u drugim kalendarima|1979}} __NOTOC__ Godina '''1979''' ('''[[Rimski brojevi|MCMLXXIX]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u ponedjeljak]] po gregorijanskom kalendaru. * Međunarodna godina deteta (UN). <center> {| style="border:1px solid silver;background-color:white;padding:5px;" align=center class=radius | '''1979''': <br /> [[1979#Januar/Siječanj|1]] • [[1979#Februar/Veljača|2]] • [[1979#Mart/Ožujak|3]] • [[1979#April/Travanj|4]] • [[1979#Maj/Svibanj|5]] • [[1979#Jun/Juni/Lipanj|6]] • [[1979#Jul/Juli/Srpanj|7]] • [[1979#Avgust/August/Kolovoz|8]] • [[1979#Septembar/Rujan|9]] • [[1979#Oktobar/Listopad|10]] • [[1979#Novembar/Studeni|11]] • [[1979#Decembar/Prosinac|12]] <br /> [[1979#Rođenja|Rođenja]] • [[1979#Smrti|Smrti]] |}</center> == Događaji == === Januar/Siječanj === * [[1. 1.]] - [[SAD]] prenose diplomatsko priznanje sa Republike Kine ([[Tajvan]]) na [[Narodna Republika Kina|Narodnu Republiku Kinu]]. * 1. 1. - [[Jura (kanton)|Jura]] postaje najmlađi kanton [[Švajcarska|Švajcarske]], izdvajanjem iz [[Bern (kanton)|Berna]]. * 1. 1. - Francuski [[Peugeot]] preuzima kompanije Chrysler Europe i [[Simca]]. * [[3. 1.]] - Na Drugom programu TV Beograd emitovana prva "Beogradska hronika". * [[4. 1.]] - [[Shapour Bakhtiar]], opoziciona figura, postavljen za predsednika [[Pahlavi (dinastija)|iranske carske]] vlade, zbog čega je izbačen iz Nacionalnog fronta. * 4. 1. - U Splitu palo 20 cm snega, jutarnja temperatura u Mostaru -10. * [[7. 1.]] - Vijetnamske snage i kambodžanski pobunjenici ulaze u glavni grad [[Demokratska Kampučija|Kampučije]] [[Phnom Penh]] i formalno ruše režim [[Crveni Kmeri|Crvenih Kmera]], koji se povlače prema tajlandskoj granici. * [[8. 1.]] - {{flagicon|CMB|1979}} Proglašena [[Narodna Republika Kampučija]], pod vijetnamskim okriljem, bez međunarodnog priznanja (režim traje do [[1993]], od 1989. pod imenom Država Kambodža). Dezorganizacija u zemlji vodi do gladi. * 8. 1. - Eksplozija francuskog [[tanker]]a ''Betelgeuse'' na jugu Irske, 50 poginulih. * [[9. 1.]] - Osnovan Fond "Nikola Tesla" za podsticaj naučnom stvaralaštvu. * 9. 1. - Koncert "Muzika za [[UNICEF]]" u Generalnoj skupštini UN, domaćini [[Bee Gees]], [[ABBA]] predstavila novu pesmu "Chiquitita". * 9. 1. - Predstavnici Čilea i Argentine potpisali Akt iz Montevidea kojim zahtevaju papino posredovanje u sporu oko [[Beagle (kanal)|Beaglovog prolaza]]. * [[13. 1.]] - Dvojica Hrvata u Čikagu ponovo osuđena za upad u zapadnonemački konzulat u tom gradu prošlog avgusta. * januar - februar - "[[Zima nezadovoljstva]]" u Velikoj Britaniji - brojni štrajkovi protiv zamrzavanja plata u borbi protiv inflacije, a takođe i oštra zima. * [[16. 1.]] - [[Iranska revolucija]]: šah [[Mohammed Reza Pahlavi]] napustio zemlju sa porodicom. * 16. 1. - [[BBC]] prikazao prvu od 13 epizoda prirodnjačke TV serije ''[[Life on Earth (TV serija)|Life on Earth]]'' sa [[David Attenborough|Davidom Attenboroughom]]. Čuven je njegov susret sa planinskom gorilom u 12. epizodi (3. 4.; u SFRJ se prikazuje preko TV Sarajevo od 3. januara 1981). * [[20. 1.]] - Osnovana firma Kosovouniverzum, zvanični početak poslovnih aktivnosti [[Braća Karić|Braće Karić]]<ref>Skrozza, Tamara (3. februar 2005). [http://www.vreme.rs/cms/view.php?id=405133 Dinastija iz šerbeta s hlebom]. ''Vreme''</ref>. * [[22. 1.|22]] - [[26. 1.]] - Američka TV serija "[[Holokaust (TV serija)|Holokaust]]" je prikazana u Zapadnoj Nemačkoj, izaziva veliku pažnju. * [[29. 1.]] - Brenda Ann Spencer [[Pucnjava u Osnovnoj školi Grover (San Diego)|pucala na školu]] u [[San Diego|San Diegu]], Kalifornija, ubila dvoje i ranila osmoro; objašnjenje: "Ne volim ponedeljke" (inspiracija za pesmu ''[[I Don't Like Mondays]]'' irskog benda ''[[The Boomtown Rats]]''-a). * [[28. 1.]] - [[5. 2.]] - [[Deng Xiaoping]] u poseti SAD, prva poseta lidera NR Kine toj zemlji. * [[30. 1.]] - Varig Flight 967: brazilski teretni avion sa šest članova posade nestao nad Pacifikom (kapetan je preživeo pad aviona [[1973]]). === Februar/Veljača === [[Datoteka:Imam Khomeini in Mehrabad.jpg|thumb|220px|[[Ruholah Homeini|Homeinijev]] povratak]] * [[1. 2.]] - Ajatolah [[Ruholah Homeini]] se vraća u [[Iran]] posle 14 godina progonstva, dočekuje ga ogromna oduševljena masa (→ [[Dekada Fadžra]]). * [[1. 2.|1]] - [[12. 2.]] - Tito na bliskoistočnoj turneji: Kuvajt, Irak, Sirija, Jordan. * [[2. 2.]] - [[Sid Vicious]] (21), umro od predoziranja heroinom (njegova partnerka [[Nancy Spungen]] je ubijena prošlog oktobra, za šta je on osumnjičen). * [[4. 2.]] - Homeini imenuje [[Mehdi Bazargan|Mehdija Bazargana]] za premijera, protivno Bahtijaru (do novembra). * 4. 2. - Na Prvom programu TV Beograd je počelo emitovanje dečje crtane serije "Mikijeva radionica" (v. [[Mickey Mouse]]), prva epizoda koja se emitovala je "Borba s bikovima". U tadašnjem listu "Borba" se crtani pisao "Družina Miki Mausa". * [[5. 2.]] - Zbačen predsednik [[Narodna Republika Kongo|Narodne Republike Kongo]] [[Joachim Yhombi-Opango]], sledi [[Denis Sassou Nguesso]] (1979-92. i 1997-...). * [[6. 2.]] - Advokat Jovan Barović, branitelj disidenata, poginuo u sudaru sa kamionom blizu Beograda. * [[9. 2.]] - U vazduhoplovnoj bazi kod Teherana dolazi do pobune pro-Homeinijevih tehničara, zatim dolazi i do uličnih borbi. * 9. 2. - Pukovnik [[Chadli Bendjedid]] je novi predsednik [[Alžir]]a (do [[1992]]), podržava ekonomsku liberalizaciju. * 9. 2. - U Lithgow blizu Sidneya uhapšena trojica Hrvata, u kući u kojoj je nađen i eksploziv<ref name="MyUser_The_New_York_Times_September_18_2016c1">{{cite web |url=http://www.nytimes.com/1979/02/09/archives/world-news-briefs-3-held-in-sydney-in-plot-to-cut-water-supply.html |title=World News Briefs |newspaper=The New York Times |date= FEB. 9, 1979 |author= |accessdate= September 18, 2016}}</ref>. * [[10. 2.]] - Umro [[Edvard Kardelj]], član predsedništava SFRJ i [[CK SKJ]] (u državnom predsedništvu ga zamenjuje [[Sergej Kraigher]]). * [[11. 2.]] (22. bahman 1357. po [[Iranski kalendar|i.k.]]) - [[Iranska revolucija]]: nakon što se vojska povukla u baze, revolucionari zauzimaju sve punktove, premijer Bakhtiar beži iz zemlje - Homeini preuzima vlast. [[Datoteka:Edvard Kardelj (5).jpg|mini|160px|† [[Edvard Kardelj]]]] * [[12. 2.]] - Prvi građanski rat u Čadu: premijer [[Hissène Habré]] pokušao da zbaci predsednika [[Félix Malloum|Félixa Mallouma]]. * 12 - 23. 2. - U Ženevi održana prva Svetska konferencija o klimi. * [[14. 2.]] - Islamski ekstremisti kidnapovali u [[Kabul]]u američkog ambasadora Adolpha Dubsa - poginuo u pucnjavi sa policijom. * [[15. 2.]] - Eksplozija gasa u jednoj [[varšava|varšavskoj]] banci, 49 mrtvih. * 15. 2. - Kasno uveče, prvo streljanje na krovu škole Refah u Teheranu: bivši šef tajne službe SAVAK, šef gradske policije i jedan general. * februar - [[Demokratska Republika Afganistan|Afganistan]]: iz [[Nuristan]]a, koji je u plemenskoj pobuni od prošlog jula, izbačene su vladine snage. U borbi su učestvovali i neki islamski intelektualci, npr. [[Ahmad Shah Massoud]].<ref>Olivier Roy. ''Islam and Resistance in Afghanistan'', p. 99-100. Cambridge University Press. 1990</ref> * [[17. 2.]] - [[Kinesko-vijetnamski rat]] počinje kineskim upadom na sever [[Vijetnam]]a. * [[18. 2.]] - U [[Sahara|Sahari]], u južnom Alžiru, tokom pola sata pada sneg. * [[20. 2.]] - [[Presuda Cassis de Dijon]]: propisi kojima se praktično ograničava uvoz robe su nezakoniti, tj. protivni evropskim ugovorima (→ [[Pravo Evropske unije]]). * [[22. 2.]] - {{flag|Sveta Lucija}} nezavisna od Velike Britanije. * [[27. 2.]] - Knjiga-bomba upućena katoličkom svešteniku Timothyju Majiću iz hrvatskih novina "Danica" u [[Milwaukee]]ju, povređen detektiv. <!-- UDBA ili Hrvatski narodni odpor? --> === Mart/Ožujak === * [[1. 3.]] - [[Kuvajtski tornjevi]] otvoreni za javnost (građevinske radove izveo beogradski [[Energoprojekt]]). * 1. 3. - Izbori u Španiji, prvi nakon donošenja novog ustava: slični rezultati kao 1977, vladajuća Unija demokratskog centra ima relativnu većinu, socijalisti drugi. * 1. 3. - Referendum o uvođenju škotske skupštine - većina je "za" ali ispod cenzusa od 40% ukupnog elektorata - ovo će biti povod za izglasavanje nepoverenja britanskoj vladi. Istovremeno, Vels glasa protiv zasebne skupštine (→ [[1997]]). * [[5. 3.]] - Svemirska letjelica [[Voyager 1]] u najbližem prolazu pored Jupitera, poslala je prve snimke [[Jupiterovi prstenovi|Jupiterovih prstenova]]. Otkriveni su i sateliti [[Metida (mjesec)|Metida]] i [[Teba (mjesec)|Teba]], u julu i [[Adrasteja (mjesec)|Adrasteja]]. [[Datoteka:Jupiter - February 1979 (18269520615).jpg|mini|180px|left|[[Jupiter (planet)|Jupiter]] sa [[Voyager 1|Voyagera 1]]]] * 5. 3. - Zabeležen najveći [[magnetar]]ski događaj ([[meki gama repetitor]]). * [[8. 3.]] - [[Philips]] prikazao [[CD|kompakt disk]]. * [[13. 3.]] - [[Evropski monetarni sistem]] stupa na snagu - sprečavanje velikih fluktuacija u valutnom kursu ("zmija u tunelu"), uvedena obračunska jedinica [[ECU]]. * 13. 3. - Puč [[Maurice Bishop|Morisa Bišopa]] na [[Grenada|Grenadi]], marksistička vlada traje do američke [[Invazija Grenade|invazije]] [[1983]]. * [[14. 3.]] - U sudaru grčkog autobusa i jugoslovenskog kamiona u Grčkoj blizu jugoslovenske granice, poginulo 30 ljudi. * 14. 3. - Prikazan film "[[Kosa (film)|Kosa]]". * 14. 3. - Ukradeni kineski avion Hawker Siddeley Trident pao na fabriku u Pekingu, 44 mrtvih. [[Datoteka:Interference-colors.jpg|mini|150px|[[CD|kompakt disk]]]] * [[15. 3.]] - General [[João Figueiredo]] novi predsednik Brazila (do [[1985]]), poslednji iz vojnog režima. * [[15. 3.|15]] - [[20. 3.]] - [[Heratska pobuna (1979)|Heratska pobuna]] naroda i dela vojske protiv vlasti [[Demokratska Republika Afganistan|DR Afganistana]], ubijeno i nekoliko sovjetskih savetnika. Do jeseni, u pobuni su i centralni delovi zemlje. * [[16. 3.]] - Prikazan film ''[[The China Syndrome]]'' o TV reporterki koja otkriva zataškavanje problema sigurnosti u nuklearnoj elektrani. * 16. 3. - Okončan Kinesko-vijetnamski rat, obe strane tvrde da su pobedile. * [[17. 3.]] - Izvršni savet Beograda zaključio da cene kvadrata stana budu 15.000 do 17.500 dinara. * [[22. 3.]] - Sednica Predsedništva SFRJ i Predsedništva CK SKJ u Igalu. * [[25. 3.]] - Prihvaćen predlog Narodne banke Jugoslavije da se izda kovani novac od 25 para, jer se petoparac gubi iz opticaja. [[Datoteka:Carter, Sadat, and Begin at the Peace Treaty Signing, March 27, 1979 (10729561495).jpg|mini|200px|Sadat, Karter i Begin]] * [[26. 3.]] - Ispred [[Bela kuća|Bele kuće]] potpisan [[Egipatsko-izraelski mirovni sporazum]] ([[Anwar Sadat|Sadat]] i [[Menachem Begin|Begin]]). * [[27. 3.]] - Sovjetska plovila stigla u vijetnamsku [[baza Cam Ranh|bazu Cam Ranh]] (do 2002). * [[28. 3.]] - [[Laburistička stranka (UK)|Laburistička]] britanska vlada [[Jim Callaghan|Jima Callaghana]] izgubila poverenje u parlamentu sa 311 prema 310 glasova - prevremeni izbori 3. 5.. * 28. 3. - [[Incident na ostrvu Tri Milje]]: nesreća u [[nuklearna elektrana|nuklearnoj elektrani]] u Pensylvaniji dovela do opsežnog radijacijskog zračenja. * [[30. 3.]] - Britanski političar [[Airey Neave]] poginuo od bombe koju je Irska nacionalna oslobodilačka armija postavila pod njegov auto na parkingu Palate Westminster (teorije zavere tvrde drugačije). * [[31. 3.]] - [[Britanija|Britanski]] razarač "London" isplovio iz luke u La Valeti, čime su okončane vojne veze [[Velika Britanija|Velike Britanije]] i [[Malta|Malte]], uspostavljene 181. godinu ranije. * 31. 3. - Pesma Evrovizije u Jerusalimu, ponovo pobedio Izrael; Jugoslavija nije učestvovala, niti je prenosila, iz političkih razloga. * [[mart]] - Hrvatski nacionalisti se izjasnili krivim u vezi otmice aviona [[1976]] (v. [[TWA Flight 355]]). === April/Travanj === * mart/april - Kampanja protiv disidentske aktivnosti u SFRJ, [[Milovan Đilas]] upozoren 21. 3. da će biti preduzete "najenergičnije mere"<ref name="MyUser_The_New_York_Times_September_18_2016c2">{{cite web |url=http://www.nytimes.com/1979/04/08/archives/yugoslavia-moving-against-dissidents-djilas-is-warned-by-secret.html |title=YUGOSLAVIA MOVING AGAINST DISSIDENTS |newspaper=The New York Times |date= APRIL 8, 1979 |author= |accessdate= September 18, 2016}}</ref>. * april, početkom - CK [[SKJ]] doneo zaključke o sprovođenju Titove inicijative od prošlog novembra, o doslednijem ostvarivanju načela kolektivnog rada, odlučivanja i odgo­vornosti, u svim organima i organizacijama i na svim nivoima — od ko­mune do Federacije; slede sednice konferencija svih društveno-političkih orga­nizacija (Socijalistički savezi, Sindikat, Savezi socijalističke omladine i Savezi boraca), uveden jednogodišnji mandat za njihove predsednike; u skladu s tim već počinje rad na izmeni [[Ustav Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (1974)|Ustava]]<ref>Bajec, Dolničar, 1981, str. 316</ref>. * [[1. 4.]] - Proglašena Islamska Republika [[Iran]], nakon dvodnevnog referenduma u kome je navodno 99% glasača bilo "za". * [[2. 4.]] - Propust [[antraks]]a iz vojnog objekta u [[Sverdlovsk]]u, SSSR, broj mrtvih se procenjuje na stotinak. * 2. 4. - Zatvaranjem britanske vojne baze, [[Malta]] stekla punu nezavisnost čime je okončano gotovo 80 godina dugo britansko prisustvo na tom ostrvu. * [[3. 4.]] - [[Zvonko Bušić]] i još troje, osuđeni prošle godine u SAD na doživotni zatvor zbog otmice aviona 1976, dobili pravo na pomilovanje posle 31. 12.. * [[4. 4.]] - U [[Pakistan]]u pogubljen bivši predsjednik Vlade [[Zulfikar Ali Buto]] koji je svrgnut vojnim udarom [[1977]]. godine. * [[5. 4.]] - [[KK Bosna Royal|KK Bosna]] postala prvak Evrope u Grenoblu. * [[7. 4.]] - Pogubljen/ubijen bivši iranski premijer [[Amir-Abbas Hoveyda]]. * [[9. 4.]] - [[51. dodjela Oscara]]: najbolji film je "[[The Deer Hunter|Lovac na jelene]]", ukupno pet nagrada od devet nominacija. * [[10. 4.]] - U SAD potpisan Zakon o odnosima sa Tajvanom. * 10. 4. - Kraj [[Ugandsko-tanzanijski rat|Ugandsko-tanzanijskog rata]]: [[Tanzanija|tanzanijske]] trupe okupirale glavni grad [[Uganda|Ugande]], diktator [[Idi Amin]] bježi u Libiju pa [[Saudijska Arabija|Saudijsku Arabiju]]. [[Datoteka:Hotel Slavija, 1979 Yugoslavia Earthquake.jpg|mini|200px|[[Zemljotres u Crnoj Gori 1979.|Zemljotres u Crnoj Gori]]]] * [[15. 4.]] - Jak [[Zemljotres u Crnoj Gori 1979.|zemljotres na crnogorskom primorju]] - ljudske žrtve i razaranja, naročito u [[Budva|Budvi]]. U Crnoj Gori 101 poginuli, u [[Albanija|Albaniji]] 35. * april - Razne pobune u Iranu (Kuzestan, Kurdi...). * [[17. 4.|17]] - [[19. 4.]] - Hapšenja i ubistvo oko 100 đaka u [[Centralnoafričko Carstvo|Centralnoafričkom Carstvu]] koji su protestovali zbog obaveznog nošenja skupih uniformi. * [[18. 4.]] - [[Saad Haddad]] proglasio Slobodnu Libansku Državu na jugu Libana uz pomoć Izraela (nepriznata država nestaje zajedno s njim 1984). * [[19. 4.]] - Proslava 60. godišnjice [[SKJ]] u beogradskom centru "Sava". * 19. 4. - Štampan prvi broj obnovljenog lista za decu "Neven". * 19. 4. - Austrijanac [[Andreas Mihavecz]] preživeo 18 dana bez vode i hrane, nakon što su ga policajci zaboravili u ćeliji. * [[20. 4.]] - Američkog predsednika [[Jimmy Carter|Cartera]] napao [[močvarni zec]] u rodnom gradu [[Plains, Georgia]] (objavljeno 29. 8.). * [[23. 4.]] - [[23. 5.]] - Studentski protesti u [[Nepal]]u u kojima ima i mrtvih, kralj [[Birendra]] najavljuje referendum o uvođenju višepartijskog sistema (održan 1980). * [[29. 4.]] - [[Orson Vels]] na ručku kod predsednika [[Tito|Tita]] (snima se film "[[Tajna Nikole Tesle]]"). === Maj/Svibanj === * [[1. 5.]] - Danska daje samoupravu [[Grenland]]u. [[Datoteka:Margaret Thatcher cropped2.png|thumb|150px|[[Margaret Thatcher]], premijer UK 1979-90]] * [[3. 5.]] - Generalni izbori u [[Velika Britanija|V. Britaniji]]: ubedljiva pobeda [[Konzervativna stranka (UK)|konzervativaca]] na čelu sa [[Margaret Thatcher]], 339 prema 262 mandata za laburiste. Slogan konzervativaca je bio ''Labour Isn't Working''. Partija ostaje na vlasti do [[1997]]. * 3. 5. - Mere štednje nafte u SFRJ: na snazi je zakon o ograničenju kretanja motornih vozila, poznat kao "par-nepar", jer se polovina vozila ne može kretati, zavisno od početne cifre registracije (ukinuto 3. februara 1981); donesena je i uredba o ograničenju brzine. * [[5. 5.]] - Osnovana [[Iranska revolucionarna garda]] (''Pasdaran-e Enqelab''). * [[6. 5.]] - Izbori u Austriji, socijaldemokrati kancelara [[Bruno Kreisky|Bruna Kreiskog]] pojačavaju većinu. * [[8. 5.]] - Požar u [[manchester]]skoj robnoj kući Woolworths, deset mrtvih. * [[9. 5.]] - [[Finale kupa UEFA 1979.|Finale kupa UEFA]] u Beogradu: [[FK Crvena Zvezda]] - [[Borusija Menhengladbah]] 1:1. * [[10. 5.]] - Samouprava za [[Federalne Države Mikronezije]] pod suverenitetom SAD (nezavisnost od 1986). * 10. 5. - U Kanu prikazan film ''[[Apocalypse Now]]''. * [[12. 5.]] - Još jedan jak potres u Crnoj Gori, zabeležena šteta u Kotoru. [[Datoteka:YUGOSLAVIA, BOSNIA-HERZOGOVINA, SARAJEVO pre1991 -LICENSE PLATE - Flickr - woody1778a.jpg|mini|Registarska tablica: broj odlučuje kada se možete voziti]] * [[15. 5.]] - Na sednici oba veća Skupštine SFRJ izabrano [[Predsjedništvo SFRJ|Predsjedništvo]], zapravo potvrđen stari sastav: pored Tita tu su [[Lazar Koliševski]] (novi potpredsednik), [[Cvijetin Mijatović]], [[Sergej Kraigher]], [[Petar Stambolić]], [[Vladimir Bakarić]], [[Vidoje Žarković]], [[Stevan Doronjski]] i [[Fadil Hoxha]] (stari potpredsednik).<ref>[https://istorijskenovine.unilib.rs/view/index.html#panel:pp|issue:UB_00064_19790516|page:1 "Borba", 16. maj 1979]</ref> {{circa}} [[Dušan Dragosavac]] sekretar Predsedništva CK SKJ umesto [[Stane Dolanc|Staneta Dolanca]]. * [[16. 5.|16]] - [[21. 5.]] - Tito u poseti SSSR. * 20. 5. - Generalni sekretar [[Španska socijalistička radnička partija|Španske socijalističke radničke partije]] [[Felipe González]] daje ostavku jer se partija ne želi odreći marksizma. * [[21. 5.]] - [[Dan White]], ubica [[George Moscone|Georgea Mosconea]] i [[Harvey Milk|Harveyja Milka]], osuđen na samo sedam godina (→ [[Twinkie obrana]]), što dovodi do nereda Whiteove noći od strane gej zajednice u San Franciscu. * [[21. 5.|21]] - [[28. 5.]] - [[Elton John]] nastupa u Lenjingradu i Moskvi - prva zapadna rok zvezda u SSSR. * [[23. 5.]] - U revanšu finala kupa UEFA, Borusija pobeđuje Crvenu Zvezdu sa 1:0 i uzima trofej (oproštaj [[Berti Vogts]]a od igračke karijere). * 23. 5. - U Los Angelesu dvojica nacionalističkih Hrvata poginula od bombe u kamionu, pretpostavlja se da je bila namenjena drugim Hrvatima, metama pretnji i iznude<ref name="MyUser_The_New_York_Times_September_18_2016c3">{{cite web |url=http://www.nytimes.com/1979/06/09/archives/croatian-community-is-upset-by-blasts-identification-of-victims.html?_r=0 |title=Croatian Community Is Upset by Blasts |newspaper=The New York Times |date= JUNE 9, 1979 |author= |accessdate= September 18, 2016}}</ref><ref name="MyUser_The_New_York_Times_September_18_2016c4">{{cite web |url=http://www.nytimes.com/1979/06/21/archives/clashing-yugoslavamericans-studied-by-grand-jury-theory-on-secret.html |title=Clashing Yugoslav‐Americans Studied by Grand Jury |newspaper=The New York Times |date= JUNE 21, 1979 |author= |accessdate= September 18, 2016}}</ref>. * [[24. 5.]] - Pop Stojiljko Kajević, Nikola Kavaja i još dvojica Srba osuđeni u Čikagu za zaveru za ubistvo jugoslovenskih diplomata u tom gradu 1975<ref name="MyUser_The_New_York_Times_September_18_2016c5">{{cite web |url=http://www.nytimes.com/1979/05/25/archives/around-the-nation-4-serbians-are-convicted-of-plotting-to-kill.html |title=Around the Nation |newspaper=The New York Times |date= MAY 25, 1979 |author= |accessdate= September 18, 2016}}</ref> (Kavaja je na slobodi uz kauciju do izricanja presude). * 24. 5. - Dnevnik TV Beograd ima novu špicu sa tačkastim globusom (do 1992, nove varijante 1998-2000, 2010-2022 i od 2022). * [[25. 5.]] - [[Let American Airlines 191]]: najgora avio-nesreća u istoriji SAD, 273 poginulih u padu aviona [[DC-10]] neposredno po poletanju sa čikaškog aerodroma. Ova nesreća, i ona sledećeg novembra, ruše reputaciju DC-10, mada problem nije bio u avionu. * 25. 5. - Šestogodišnji [[Etan Patz]] nestao na Menhetnu - iz ovoga će nastati pokret za nestalu decu (prvi lik na tetrapaku za mleko). * 25. 5. - Prikazan prvi film ''[[Alien (film)|Alien]]''. * [[26. 5.]] - Izraelci vratili [[sinaj]]ski grad [[Ariš (grad)|Ariš]] Egiptu (etapno povlačenje sa poluostrva traje do 1982). * [[28. 5.]] - Potpisan ugovor o pristupanju Grčke [[Evropska ekonomska zajednica|Evropskoj ekonomskoj zajednici]] (stupa na snagu 1. januara 1981). === Jun/Juni/Lipanj === * [[1. 6.]] - [[Datoteka:Flag of Zimbabwe Rhodesia.svg|25px]] Poslije devedeset godina ukinuta vladavina bijele manjine u [[Rodezija|Rodeziji]] - prvi crni premijer je [[Abel Muzorewa]], država se privremeno zove [[Zimbabwe Rhodesia]] (do decembra). * [[2. 6.]] - Papa [[Ivan Pavao II.]] stigao u posjetu rodnoj [[Poljska|Poljskoj]], prvi posjet jednog pape nekoj komunističkoj zemlji ("devet dana koji su promijenili svijet"). * 2. 6. - U Los Angelesu donesen zakon o gay pravima (ili 8. 7.). * [[3. 6.]] - Izbori u Italiji, [[Komunistička partija Italije|komunisti]] i dalje jaki drugi ali izgubili 33 mesta. * 3. 6. - Izboj naftnog izvora Ixtoc I u [[Meksički zaliv|Meksičkom zalivu]], ističu stotine miliona galona nafte (najteži incident do [[2010]]). * [[4. 6.]] - General i šef države [[Gana|Gane]] [[Fred Akuffo]] zbačen vojnim udarom - na vlast prvi put dolazi zrakoplovni satnik [[Jerry Rawlings]] (šef države odn. predsjednik 1979. i 1981-2001); kasnije tokom meseca streljana trojica ranijih vojnih šefova države: [[Ignatius Kutu Acheampong|Acheampong]], [[Akwasi Afrifa|Afrifa]] i Akuffo. * [[7. 6.]] - Prvi direktni izbori za [[Evropski parlament]] u tada 9-članoj [[Evropska zajednica|EZ]]. * [[8. 6.]] - Od 11 članova Saveta za narodnu odbranu SFRJ, šest su generali; u saveznom Savetu za zaštitu ustavnog poretka su dvojica generala od osam članova (ocenjeno kao porast uticaja vojske u Jugoslaviji)<ref name="osa1">[http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/83-4-77.shtml More Power for Army Generals in Yugoslavia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120604193524/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/83-4-77.shtml |date=2012-06-04 }}, Slobodan Stanković, OSA - RFE</ref>. * [[11. 6.]] - Bryan Allen preleteo [[La Manche]] letelicom na ljudski pogon ''[[Gossamer Albatross]]'' (pribl. "paučinasti albatros"). * [[15. 6.]] - Objavljeno da je gen. [[Ivan Mišković (general)|Ivan Mišković]] postavljen za predsednika Saveta za civilnu zaštitu (bio sklonjen [[1973]])<ref name="osa1"/>. * jun - [[McDonald's]] uveo [[Happy Meal]] za decu. * [[16. 6.]] - [[Islamistička pobuna u Siriji]] &mdash; Masakr u [[alep]]skoj artiljerijskoj školi: pripadnici Muslimanskog bratstva ubili između 50 i 83 [[alaviti|alavitska]] kadeta. * [[18. 6.]] - Bečki samit: [[SAD]] i [[SSSR]] (Karter i [[Leonid Brežnjev|Brežnjev]]) potpisuju sporazum [[SALT II]] o ograničenju strateškog naoružanja (američka desnica kritikuje sporazum, Senat ga nije ratifikovao zbog invazije na Afganistan). * 18/[[19. 6.]] - Teretni voz sa tri lokomotive i 30 vagona pao u provaliju kod Titograda, poginula trojica mašinovođa. * [[20. 6.]] - Srpski emigrant [[Nikola Kavaja]] oteo avion u SAD, tražio puštanje oca Stojiljka Kajevića, zamišljao da obruši avion na "[[Poslovni centar Ušće|CK]]" u Beogradu i ubije Tita<ref name="MyUser_The_New_York_Times_September_18_2016c6">{{cite web |url=http://www.nytimes.com/1979/07/12/archives/priest-sees-no-contradiction-in-his-terrorist-acts-a-lot-of-pride.html |title=Priest Sees No Contradiction in His Terrorist Acts |newspaper=The New York Times |date= JULY 12, 1979 |author= |accessdate= September 18, 2016}}</ref><ref name="MyUser_The_New_York_Times_September_18_2016c7">{{cite web |url=http://www.nytimes.com/1979/06/25/archives/new-fbi-crisis-control-center-a-key-to-saving-136-in-hijacking.html |title=New F.B.I. Crisis Control Center A Key to Saving 136 in Hijacking |newspaper=The New York Times |date= JUNE 25, 1979 |author= |accessdate= September 18, 2016}}</ref><ref name="MyUser_The_New_York_Times_September_18_2016c8">{{cite web |url=http://www.nytimes.com/1979/06/22/archives/serbian-hijacker-surrenders-as-jetliner-from-new-york-lands-in.html |title=Serbian Hijacker Surrenders as Jetliher From New York Lands in Ireland |newspaper=The New York Times |date= JUNE 22, 1979 |author= |accessdate= September 18, 2016}}</ref>. * 20. 6. - Vojnik nikaragvanske nacionalne garde ubio američkog novinara ABC-a Billa Stewarta i njegovog prevodioca - revolt prema Somozinom režimu u SAD. * [[25. 6.]] - Komandant [[NATO]]-a [[Alexander Haig]] preživeo u Belgiji napad [[Frakcija Crvene Armije|Frakcije Crvene Armije]]. === Jul/Juli/Srpanj === [[Datoteka:Original Sony Walkman TPS-L2.JPG|mini|140px|left|Originalni [[Sony]]-jev ''[[Walkman]]'']] * [[1. 7.]] - [[Sony]]-jev ''[[Walkman]]'' ušao u prodaju u Japanu. * 1. 7. - U [[Švedska|Švedskoj]] zabranjeno telesno kažnjavanje dece u kući. * [[3. 7.]] - [[Operacija Ciklon]]: američki predsednik [[Jimmy Carter]] odobrava finansiranje antikomunističke gerile, [[mudžahedin]]a, u [[Građanski rat u Afganistanu|afganskom građanskom ratu]] (prvo se šalje komunikaciona oprema). * [[7. 7.]] - NR Kina dobija status najpovlašćenije nacije od SAD. * [[9. 7.]] - Referendumom odobren ustav [[Palau]]a - otočje, dio [[Starateljsko područje Pacifičkih Otoka|Starateljskog područja Pacifičkih Otoka]], nisu se željela priključiti [[Federativne Države Mikronezije|Federativnim Državama Mikronezije]] niti [[Maršalovi Otoci|Maršalovim Otocima]]. * [[11. 7.]] - Američka svemirska stanica ''[[Skylab]]'' pala blizu [[Perth]]a, Australija (bila je prazna od 1974). * [[12. 7.]] - {{flag|Kiribati}} (/Kiribas/) stiču nezavisnost od [[UK|Ujedinjenog Kraljevstva]] ([[Gilbertovi otoci|Gilbertovi]], [[Linijski otoci|Linijski]], [[Otoci Phoenix|Phoenix]] otoci i [[otok Banaba]]). * 12. 7. - Požar u hotelu ''Corona de Aragón'' u [[Zaragoza|Zaragozi]], Španjolska, preko 80 mrtvih - zvanično nesreća, ali sumnja se na ETA-u. * 12. 7. - ''[[Disco]] Demolition Night'' u Čikagu. * 12. 7. - U Njujorku ubijen mafijaš [[Carmine Galante]], glava familije Bonanno. [[Datoteka:Saddam Hussein 1979.jpg|mini|150px|[[Sadam Husein]], predsednik Iraka 1979-2003.]] * [[16. 7.]] - Predsednik [[Irak]]a [[Ahmed Hassan al-Bakr]] daje ostavku, nasleđuje ga potpredsednik [[Sadam Husein]] (do [[2003]]); ubrzo vrši krvavu čistku na vrhu vlasti. * [[17. 7.]] - Prvo zasedanje [[Evropski parlament|Evropskog parlamenta]], prvi govor drži privremena predsedavajuća [[Louise Weiss]], stara aktivistkinja za ženska prava. [[Datoteka:Flag of the FSLN.png|mini|150px|left|Zastava [[Sandinistički front nacionalnog oslobođenja|Sandinističkog fronta nacionalnog oslobođenja]]]] * [[19. 7.]] - [[Nikaragvanska revolucija]]: [[Sandinisti]] preuzimaju vlast u [[Nikaragva|Nikaragvi]], dva dana nakon bekstva diktatora [[Anastasio Somoza Debayle|Anastasija Somose]] iz zemlje (porodica Somoza je vladala od 1936.); zemlja je u ruševinama od rata i zemljotresa iz 1972. * 19. 7. - Dva grčka tankera, ''Atlantic Empress'' i ''Aegean Captain'', se sudarila pored [[Tobago|Tobaga]] u Karibima - 27 mrtvih u požaru i velika količina izlivene nafte. * 19. 7. - [[Maritza Sayalero]] je prva [[Miss Universe]] iz Venecuele; kada su novinari i ostale takmičarke pohrlili njenom tronu bina se srušila. * [[21. 7.]] - Dominacija Disco muzike: sedam od deset najviših pozicija na Billboard Hot 100. * [[26. 7.]] - [[2. 8.]] - 26. [[Pulski filmski festival]]: [[Velika zlatna arena za najbolji film|Velika zlatna arena]] za film "[[Trofej (film)|Trofej]]"<ref>[http://arhiv.pulafilmfestival.hr/26-pulski-filmski-festival/ 26. Pulski filmski festival] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20211016112157/https://arhiv.pulafilmfestival.hr/26-pulski-filmski-festival/ |date=2021-10-16 }}. arhiv.pulafilmfestival.hr</ref>. * [[27. 7.]] - [[AC/DC]] izdali šesti album, ''[[Highway to Hell (album)|Highway to Hell]]'', poslednji sa [[Bon Scott|Bonom Scottom]]. === Avgust/August/Kolovoz === * [[3. 8.]] - [[Teodoro Obiang Nguema Mbasogo]] zbacio u krvavom vojnom udaru svog brutalnog strica [[Francisco Macías Nguema|F. M. Nguemu]] i postao predsednik [[Ekvatorijalna Gvineja|Ekvatorijalne Gvineje]] (F. M. Nguema pogubljen 29. 9., a Teodoro je 2016. još uvek na vlasti). * [[4. 8.]] - Zamrznute cene industrijskih proizvoda u SFRJ, kako bi se obuzdala inflacija, što će izazvati nestašice najesen (deo cena će biti liberalizovan novembra 1980). * [[5. 8.]] - [[Zapadna Sahara|Zapadnosaharski]] front [[Polisario]] sklopio mir sa [[Mauritanija|Mauritanijom]] koja se povlači iz teritorije (→ [[Tiris al-Gharbiyya]]), ali Marokanci ubrzo ulaze. * [[8. 8.]] - Predsednik senata [[Wálter Guevara]] postaje predsednik [[Bolivija|Bolivije]], nakon što na junskim izborima niko nije dobio apsolutnu većinu, a Kongres nije mogao doneti odluku. * 8. 8. - Komitet Senata SAD iznosi da pet stranih zemalja ima špijunske mreže za nadzor svojih državljana u SAD: Čile, Filipini, Tajvan, Jugoslavija i (bivši) carski Iran. * [[10. 8.]] - [[Michael Jackson]] izdao album ''[[Off the Wall]]''. * 10. 8. - Povratak civilne vlasti u [[Ekvador]]u, [[Jaime Roldós Aguilera]] je novi predsednik (do 1981), podržava ljudska prava. * [[11. 8.]] - Pukla brana Machchu-2 u indijskoj državi [[Gudžarat]], procene broja mrtvih od 1.800 do 25.000. [[Datoteka:An artist's impression of the encounter between Pioneer 11 and Saturn.jpg|mini|210px|left|[[Pioneer 11]] i Saturn (umetnička vizija)]] * [[13. 8.]] - Nemački brod ''Cap Anamur'' stiže u Južnokinesko more gde će u narednih sedam godina spasiti 11.300 vijetnamskih izbeglica (''[[Boat people]]''). * [[15. 8.]] - Autobus sleteo u provaliju kod Novog Sada nakon sudara sa kamionom, 14 poginulih. * [[17. 8.]] - ''[[Monty Python's Life of Brian]]'' prikazan u SAD, u novembru u UK. * [[20. 8.]] - Kurdska pobuna u Iranu: tri dana nakon što je Homeini objavio džihad protiv Kurda, Iranska armija započinje opsadu [[Mahabad]]a, koji pada 3. septembra. * [[27. 8.]] - [[IRA]] ubila Lorda [[Luis Mauntbaten|Mauntbatena]] i još četvoro na brodici; istog dana u zasedi ubijeno 18 britanskih vojnika. * [[28. 8.]] - U Brazilu amnestirani politički zatvorenici osuđeni 1961-78. * avgust - Beogradski fantom: Vlada Vasiljević tokom deset noći juri ulicama ukradenim belim Porscheom 911, pred mnogobrojnom "publikom". * avgust/septembar - Uragan David pogađa Karibe, naročito [[Dominika|Dominiku]] (29. 8., 56 mrtvih) i [[Dominikanska Republika|Dominikansku Republiku]] (31. 8., 2.000 mrtvih). === Septembar/Rujan === [[Datoteka:Poljud stadium.jpg|mini|250px|[[Gradski stadion u Poljudu]]]] * 30. 8. - [[9. 9.]] - [[Tito]]vo putovanje u [[Havana|Havanu]] na Konferenciju [[Pokret nesvrstanih|Nesvrstanih]]: insistira na nezavisnosti Pokreta od oba bloka. * [[1. 9.]] - [[Pioneer 11]] postaje prva svemirska letjelica koja je stigla do [[Saturn (planet)|Saturna]]. * [[2. 9.]] - Jubilejski pokret "Trinaest stoljeća kršćanstva u Hrvata" i [[Branimir]]ova godina: oko 200.000 vjernika u [[Nin]]u, predstavljen [[Hrvatski zavjetni križ]]. * [[7. 9.]] - U SAD pokrenut kablovski sportski kanal [[ESPN]] (''Entertainment and Sports Programming Network''). * [[9. 9.]] - [[Svetsko prvenstvo u veslanju]] na [[Bledsko jezero|Bledskom jezeru]]. * [[10. 9.]] - Umro predsednik [[Narodna Republika Angola|NR Angole]] [[Agostinho Neto]], sledi [[José Eduardo dos Santos]] (do 2017); u zemlji je [[Angolski građanski rat|građanski rat]]. * 10. 9. - U [[Marysville, Ohio]] počela s radom Hondina fabrika motocikala, prvi pogon japanske automobilske industrije u SAD (zatvoren 2009). * [[13. 9.]] - Teretni voz se kod [[Stalać]]a zabio u ekspresni voz [[Beograd]] - [[Skoplje]], poginulo 61. * 13. 9. - U Južnoj Africi proglašena nezavisnost "[[bantustan]]a" [[Venda]] - bez međunarodnog priznanja, ukinuta 1994. * [[14. 9.]] - Sukob na čelu [[DR Afganistan]]a: nakon oružanog sukoba, [[Hafizullah Amin]] naredio ubistvo [[Nur Muhammad Taraki]]ja. * [[15. 9.|15]] - [[19. 9.]] - [[VIII. Mediteranske igre - Split 1979.|VIII. Mediteranske igre]] se održavaju u Splitu. [[Borut Petrič]] osvojio tri zlatne i dve srebrne medalje. Za potrebe igara je napravljen [[Gradski stadion u Poljudu]]. * [[septembar]] - [[Milovan Đilas]], [[Mihajlo Mihajlov]] i dr. pokrenuli prvi jugoslovenski [[samizdat]] "Časovnik", koji je odmah zabranjen, a Đilas je sledećeg meseca osuđen na novčanu kaznu<ref>[http://www.djilas.info/HRONOLOGIJA/hronologija.html Hronologija života i rada Milovana Đilasa]</ref>; urednik Dragoljub Ignjatović je dobio 30 dana zatvora<ref name="MyUser_The_New_York_Times_September_18_2016c9">{{cite web |url=http://www.nytimes.com/1979/10/16/archives/djilas-yugoslav-dissident-faces-jail-in-underground-journal-case.html |title=Djilas, Yugoslav Dissident, Faces Jail in Underground Journal Case |newspaper=The New York Times |date= OCT. 16, 1979 |author= |accessdate= September 18, 2016}}</ref>. * septembar - [[Španska socijalistička radnička partija]] se na vanrednom kongresu ipak odriče marksizma, [[Felipe González]] je ponovo generalni sekretar. [[Datoteka:Kadinjača - Zapadna Srbija, 001.JPG|mini|260px|[[Spomen kompleks Kadinjača]]]] * [[16. 9.]] - Dve porodice pobegle balonom iz [[Istočna Nemačka|Istočne Nemačke]]. * 16. 9. - Objavljen singl ''[[Rapper's Delight]]'' za koji se misli da je predstavio [[hip hop]] masama. * ca. 19. 9. - Zbog niskog vodostaja prekinut rečni saobraćaj celom dužinom Save. * [[21. 9.]] - Operacija Barracuda: [[Centralnoafričko Carstvo|Centralnoafrički]] car [[Bokassa]] zbačen uz pomoć francuskih padobranaca, [[David Dacko]] se vraća na vlast i proglašava obnovu [[Centralnoafrička republika|republike]]. * [[22. 9.]] - Na beogradskom stadionu JNA održan veliki koncert "Rock spektakl '79.", svirali [[Bijelo dugme]] i još preko 20 izvođača ([[Prljavo kazalište]], [[YU Grupa]], [[Parni valjak]], ...). * 22. 9. - Primećen [[Južnoatlantski bljesak]] kod ostrva [[Otok Bouvet|Buve]], možda nuklearna proba. * [[23. 9.]] - Otkriven [[Spomen kompleks Kadinjača]]. * [[24. 9.]] - [[Hilla Limann]] novi šef države Gane (do 1981). === Oktobar/Listopad === * [[1. 10.]] - Druga [[Nigerija|nigerijska]] republika ustanovljena povratkom vlasti iz vojnih u civilne ruke - nakon [[Olusegun Obasanjo|Oluseguna Obasanja]], predsednik je [[Shehu Shagari]] (do 1983). * [[2.10.|2]] - [[5. 10.]] - 34. godišnja Skupština [[Međunarodna banka za obnovu i razvoj|Međunarodne banke za obnovu i razvoj]] i [[MMF|Međunarodnog monetarnog fonda]] se održava u Beogradu. Za goste je 24. 9. otvoren Hotel "Interkontinental" (od 2014. ''[[Crowne Plaza Beograd]]''). * [[4. 10.]] - Zemljotres u Sarajevu, materijalna šteta. * [[6. 10.]] - U [[Prokuplje|Prokuplju]] rođeni blizanci sa dvadeset dana razmaka, 16. septembra i 6. oktobra. * 6. 10. - Predsednik [[Federalna rezerva|Federalne rezerve]] [[Paul Volcker]] objavljuje da će se radi obuzdavanja inflacije ići na restriktivnu novčanu ponudu uz fluktuacije kamata, koje dostižu 13 pa 17% - doći će do recesije i porasta nezaposlenosti do 1982. * [[12. 10.]] - Tajfun Tip je najjači zabeleženi na Pacifiku. * [[14. 10.]] - Lideri Angole, Zambije i Zaira potpisali sporazum o nenapadanju. * 14. 10. - Nacionalni marš na Washington za gej i lezbijska prava, između 75 i 125 hiljada učesnika. * [[15. 10.]] - Vojni udar u [[El Salvador]]u, oboren general [[Carlos Humberto Romero]] ali umerena vojno-civilna Revolucionarna vladina hunta ne može kontrolisati vojsku, tako da dolazi do [[Salvadorski građanski rat|Salvadorskog građanskog rata]] (do [[1992]]). * 15. 10. - Crni ponedeljak na [[Malta|Malti]]: nakon pokušaja atentata na premijera [[Dom Mintoff|Doma Mintoffa]], pristalice njegove laburističke partije demolirale prostorije Progress Pressa, izdavača novina The Time. * [[16. 10.]] - Klizište na aerodromu izazvalo [[cunami]] u francuskoj Nici, 23 poginulih. * [[16. 10.|16]] - [[18. 10.]] - Predsednik Tito u poseti Kosovu: Priština, Prizren, Đakovica, Peć. [[Datoteka:Serbia, Belgrade, New Railway Bridge 20120929.jpg|mini|200px|[[Novi železnički most (Beograd)]]]] * [[22. 10.]] - Zbačenom iranskom šahu dozvoljen ulazak u SAD iz zdravstvenih razloga (napustiće zemlju već [[15. 12.]]). * 22. 10. - Osuđena šestorica [[Čehoslovačka Socijalistička Republika|čehoslovačkih]] disidenata, među kojima [[Václav Havel]] i [[Jiří Dienstbier]]; Havel je uhapšen prošlog maja, piše "Pisma Olgi". * [[23. 10.]] - [[Stevan Doronjski]] novi predsedavajući Predsedništva CK SKJ (do 1980). * [[25. 10.]] - Na referendumu podržani [[Statut o autonomiji Katalonije]] (novi donešen 2006), kao i Baskije - stupaju na snagu u decembru. * 25. 10. - SSSR i [[Južni Jemen]] potpisali ugovor o prijateljstvu. * 25. 10. - Nemačkoj vojsci je isporučen prvi serijski proizveden tenk [[Leopard 2]] (ovi tenkovi će prvi put biti upotrebljeni u mirovnim misijama u Bosni i na Kosovu). * [[26. 10.]] - Autoritarni predsednik [[Južna Koreja|Južne Koreje]] [[Park Chung-hee]] ubijen od strane [[Kim Jae-gyu]]a, šefa obaveštajne agencije KCIA. * [[27. 10.]] - {{flag|Sveti Vincent i Grenadini}} nezavisni od [[UK]]. === Novembar/Studeni === * [[1. 11.]] - Iranski ajatolah Homeini poziva na demonstracije i napade na američke i izraelske interese. * 1. 11. - Bolivijski general [[Alberto Natusch]] zbacuje predsednika Guevaru krvavim pučem, ali suočen je s prevelikim otporom. * [[2. 12.]] - U Parizu ubijen gangster [[Jacques Mesrine]]. * [[2.11.|2]] - [[4. 11.]] - Titova poseta Rumuniji, njegovo poslednje inostrano putovanje. * [[3. 11.]] - U [[Greensboro, North Carolina]], tokom mitinga "Smrt Klanu" ubijena petorica komunista od strane [[Ku Klux Klan]]a i neonacista. [[Datoteka:Iran hostage crisis - Iraninan students comes up U.S. embassy in Tehran.jpg|mini|220px|[[Iranska talačka kriza]] - studenti ulaze u ambasadu SAD]] * [[4. 11.]] - [[Iranska talačka kriza]] počinje: 3.000 radikala zauzima američku ambasadu u [[Teheran]]u i zarobljava 90 ljudi, od kojih 53-oje Amerikanaca - traže izručenje Šaha iz SAD (kriza traje do januara 1981). * [[6. 11.]] - Usvojeno da će [[Tajvan]] učestvovati na sportskim takmičenjima pod nazivom [[Kineski Taipei]]. * [[9. 11.]] - Pogrešna nuklearna uzbuna u [[NORAD]]-u. * [[10. 11.]] - Voz od 106 vagona sa eksplozivom i otrovnim hemikalijama zglajzao u [[Mississauga (Ontario)]], zbog čega je evakuisano 200.000 ljudi. * [[13. 11.]] - [[Ronald Reagan]] objavljuje da će se dogodine kandidovati za predsednika SAD. * 13. 11. - Londonski ''[[The Times]]'' ponovo izlazi nakon više od 11 meseci štrajka. * [[15. 11.]] - Premijerka Thatcher objavila da je [[Anthony Blunt]] bio "četvrti čovek" Kembričkog špijunskog kruga. * novembar - Sirijske vlasti uhapsile [[alep]]skog šejha Zaina al-Din Khairallu, u gradu dolazi do talasa demonstracija, štrajkova i napada na kancelarije partije Baas. * [[16. 11.]] - Predsednica donjeg doma bolivijskog kongresa [[Lidia Gueiler Tejada]] postaje prelazna predsednica (do sledećeg jula). * 16. 11. - Otvorena prva linija [[Bukureštanski metro|Bukureštanskog metroa]]. * [[19. 11.]] - Ajatolah [[Ruholah Homeini]] zapovijeda oslobođenje 13 talaca - žena i crnaca - zatočenih u američkoj ambasadi u [[Teheranu]]. * ca. 19. 11. - Velike poplave u mnogim krajevima SFRJ.<ref>[https://istorijskenovine.unilib.rs/view/index.html#panel:pp|issue:UB_00064_19791121|page:5 "Borba", 21. nov. 1979, str. 5]</ref> * [[20. 11.]] - [[Zauzeće Velike džamije]]: prvog dana [[islamski kalendar|islamske]] 1400. godine, militanti na čelu sa [[Juhayman al-Otaibi]]jem zauzeli [[Velika džamija|Veliku džamiju]] u [[Meka|Meki]]. * 20. 11. - Otvoren Islamski centar u Beču, sa prvom džamijom u Austriji. * [[21. 11.]] - Nakon što je Homeini rekao da su Amerikanci zauzeli Veliku džamiju, besna gomila zapalila američku ambasadu u [[Islamabad]]u, Pakistan. * [[26. 11.]] - PIA Flight 740: pakistanski avion pao nakon poletanja kod Džede u Saudi Arabiji, 156 mrtvih. * 26. 11. - Qatifska pobuna šiita i levičara u Saudi Arabiji - razbijena 3. decembra. * [[28. 11.]] - Air New Zealand Flight 901: [[Novi Zeland|novozelandski]] avion "DC-10" udario u planinu [[Erebus (planina)|Erebus]] na [[Antarktik]]u, što nije preživio niko od 257 putnika i članova posade. * [[29. 11.|29]] - 30. 11. - Papa [[Ivan Pavao II.]] u poseti carigradskom patrijarhu Atenagori. * [[30. 11.]] - Izdat album ''[[The Wall]]'' grupe [[Pink Floyd]]. === Decembar/Prosinac === * [[decembar]] - Izložba [[Mića Popović|Miće Popovića]] izaziva oštre reakcije državnih medija<ref>[http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/84-1-29.shtml Storm Over an Art Exhibition in Belgrade] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110728054627/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/84-1-29.shtml |date=2011-07-28 }}, Zdenko Antić, Open Society Archives - Radio Free Europe</ref>. * [[2. 12.]] - Izbori u Portugalu: apsolutna većina za Demokratsku alijansu, koaliciju desnog centra; premijer od januara je [[Francisco de Sá Carneiro]]. * [[3. 12.]] - Navodno 99,5% glasača u Iranu za novi islamski ustav. [[Datoteka:Белград, Карагеоргий.jpg|mini|150px|Spomenik Karađorđu na beogradskom Vračaru]] * 3. 12. - U gužvi na koncertu [[The Who]] u [[Cincinnati, Ohio|Cincinnatiju]] stradalo 11 osoba. * [[4. 12.]] - Okončana opsada Velike džamije, poginulo 127 pripadnika snaga reda i 250 militanata (narednog meseca ih pogubljeno 68, uključujući vođu). * 4. 12. - "Hrvatski borci za slobodu" izveli eksploziju ispred putničke agencije Rudenjak Overseas Travel u [[Queens]]u. * [[6. 12.]] - Premijera ''[[Star Trek: The Motion Picture]]'' u [[Smithsonian]]u. * 6. 12. - "[[Pekinško proleće]]": uklonjen "[[Zid demokratije]]". * [[8. 12.]] - [[Mate Parlov]] i [[Marvin Camel]] boksali neriješeno u Splitu za titulu (smatra se nepravednim prema Camelu). * [[9. 12.]] - Potvrđeno iskorenjivanje [[boginje|boginja]] na planeti. * [[12. 12.]] - Otkriven spomenik Karađorđu na beogradskom Vračaru. * 12. 12. - [[NATO-ova odluka dvostrukog koloseka]]: sa Varšavskim paktom će se pregovarati o ograničenju naoružanja srednjeg i prelaznog dometa, u protivnom će u Zapadnoj Evropi biti postavljeno još takvog oružja. [[Datoteka:Prijem delegacije JNA kod predsednika Tita, Dan Armije.jpg|mini|200px|Prijem delegacije JNA kod predsednika Tita]] * 12. 12. - Vojni udar u Južnoj Koreji, "Puč 12. decembra": samo šest dana nakon što je [[Choi Kyu-hah]] potvrđen kao predsednik, dolazi do sukoba među generalima, [[Chun Doo-hwan]] preuzima kontrolu nad vojskom i zemljom (predsednik 1980-88). * 12. 12. - Nepriznata država Zimbabve Rodezija se privremeno vraća pod britansku kontrolu pod imenom [[Južna Rodezija]] da bi sledećeg aprila nastala nezavisna Republika [[Zimbabve]] (Sporazum iz Lancaster Housea potpisan 21. 12. - kraj [[Rodezijski građanski rat|Rodezijskog građanskog rata]]). * 12. 12. - Jak zemljotres na granici Kolumbije i Ekvadora, 300-600 mrtvih. * [[14. 12.]] - Osnovana [[Vojvođanska akademija nauka i umetnosti]]. * 14. 12. - Još jedan potres u Crnoj Gori. * [[18. 12.]] - Generalna skupština UN usvojila [[Konvencija o eliminaciji svih oblika diskriminacije žena|Konvenciju o eliminaciji svih oblika diskriminacije žena]] (stupa na snagu 1981). * [[21. 12.]] - Predsednik Tito primio u [[Karađorđevo|Karađorđevu]] delegaciju JNA povodom Dana armije - poslednji sastanak predsednika Tita sa vrhom [[JNA]]. * [[22. 12.]] - U Omišlju na Krku pušten u pogon Jugoslovenski naftovod<ref>[https://istorijskenovine.unilib.rs/view/index.html#panel:pp|issue:UB_00064_19791223|page:1 "Borba", 23. dec. 1979]</ref> (današnji [[Jadranski naftovod]]). * [[23. 12.]] - [[Klein Matterhorn]] (3883 m) najviše je mesto u Evropi do kog se stiže žičarom. [[Datoteka:SovietInvasionAfghanistanMap.png|thumb|250px|[[Afgansko-sovjetski rat]] - sovjetska invazija]] * [[24. 12.]] - Početak '''[[Afgansko-sovjetski rat|Afgansko-sovjetskog rata]]'''. [[SSSR|Sovjetske]] trupe ušle u [[Afganistan]], u prvoj vojnoj intervenciji [[SSSR]]-a van [[Varšavski pakt|Varšavskog pakta]]. Ovo je kraj [[detant]]a dve supersile. * 24. 12. - Lansirana prva europska raketa [[Ariane (raketa)|Ariane]]. * [[25. 12.]] - Pisac [[Oskar Davičo]] kažnjen novčano jer je za pokojnog [[Velibor Gligorić|Velibora Gligorića]] rekao da je "polupismen" i da ima "dve leve noge"<ref>[http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/84-2-338.shtml Conflict Between A Dead and A Living Yugoslav Writer] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110728054724/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/84-2-338.shtml |date=2011-07-28 }}, Slobodan Stanković, OSA - RFE</ref>. * [[27. 12.]] - [[Operacija Štorm-333]]: sovjetski specijalci ubili afganskog šefa države [[Hafizullah Amin]]a, postavljen [[Babrak Karmal]]. * [[28. 12.]] - Počinje primirje u Južnoj Rodeziji. === Kroz godinu === * Početak vidnijeg opadanja jugoslovenske ekonomije (ove godine trgovinski deficit 6,4 mlrd. dolara i deficit platnog bilansa 3,4 milijarde, inflacija 30%) - od stranih faktora: [[Naftni šok 1979]] (račun za naftu 3,5 mlrd. dolara, pet puta više nego 1975) i svetska recesija; domaći uzroci: Srednjoročni plan ekonomskog razvoja 1976-80 s velikom investicionom potrošnjom, što sa deficitom platnog bilansa izaziva skok zaduženosti sa 5,8 na 15 mlrd. dolara<ref>[http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/84-4-175.shtml Yugoslavia's Foreign Debts]{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, Zdenko Antić, RFE Research</ref><ref>[http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/84-3-5.shtml Yugoslavia's Economic Difficulties]{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, Zdenko Antić, OSA-RFE Research</ref>. * U SFRJ 2,4 miliona zahteva za pasoš, odbijeno 26.000, od čega 2.350 zbog "javne bezbednosti" (Jugosloveni ostvarili 24 miliona prelazaka granice)<ref>[http://osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/84-4-172.shtml Yugoslavs Free to Travel Abroad]{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}, Slobodan Stanković, Radio Free Europe Research</ref>. * [[Davorin Savnik]] dizajnirao "Iskrin" telefon ETA 80<ref>[https://www.moma.org/collection/works/158054 Davorin Savnik ETA 80 Telephone 1979]. moma.org</ref>. * Opširan članak o Zagrebu u NYT<ref name="MyUser_The_New_York_Times_September_18_2016c10">{{cite web |url=http://www.nytimes.com/1979/11/18/archives/whats-doing-in-zagreb.html |title=What's Doing in ZAGREB |newspaper=The New York Times |date= NOV. 18, 1979 |author= |accessdate= September 18, 2016}}</ref>. * Prvi singl grupe [[Azra]] (Balkan / A šta da radim). * Nastala grupa [[Haustor]]. * [[Gari Kasparov]] pobedio na svom prvom međunarodnom turniru, u [[Banja Luka|Banjoj Luci]]. * Slučaj "Big Ben" u [[Zagreb]]u - uprava tog kluba odlučila udaljiti "hašomane" - časopis "[[Polet (časopis)|Polet]]" indirektno pozvao na demonstracije protiv kluba (bez presedana) [http://povijest.net/sadrzaj/hrvatska/sr-hrvatska/748-od-novog-vala-do-nove-drzave-3.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100527183336/http://povijest.net/sadrzaj/hrvatska/sr-hrvatska/748-od-novog-vala-do-nove-drzave-3.html |date=2010-05-27 }}. * Završen rad na izdavanju sabranih dela Marksa, Engelsa i Lenjina (priredio Institut za međunarodni radnički pokret, izdala beogradska Prosveta). * U Kini uvedena [[Politika jednog deteta]] (od 2016. dva deteta). * [[VisiCalc]] je prvi komercijalni program za ''spreadsheet'' (tabelarna izračunavanja), od ove godine se prodaje i tekstualni procesor [[WordStar]]. * Prvi put dodeljena [[Pritzkerova nagrada]] za arhitekturu. * Vrhunac proizvodnje nafte po glavi stanovnika: 5,5 barela godišnje, kasnije oko 4,5. == 1979. u temama == * [[Televizija]]. TV serije: "Vaga za tačno merenje" (TV Beograd, 1975-79), "Dobročinitelji", "Osma ofanziva" (TV Beograd i Sarajevo), "Poletarac", "Sećam se", "Slom", "Srećna porodica" (TV Beograd); "Anno domini 1573", "Đavolje sjeme", "Prizori iz obiteljskog života", "Svjetionik" (TV Zagreb); "Tale" (snim. 1977), "Djetinjstvo mladosti" (TV Sarajevo). * Neki [[Popis jugoslavenskih filmova|domaći filmovi]]: "[[Nacionalna klasa]]", "[[Jovana Lukina]]", "[[Radio Vihor zove Anđeliju]]", "[[Partizanska eskadrila]]", "[[Čovjek koga treba ubiti]]" (→ [[:Kategorija:Filmovi 1979.]]). * Neki domaći muzički/glazbeni albumi<ref>[https://www.discogs.com/search/?format_exact=LP&format_exact=Album&year=1979&decade=1970&country_exact=Yugoslavia Explore Yugoslavia LP Album from 1979 on Discogs]. discogs.com (pristup. 15. 8. 2016.)</ref>: ** Pop/rock: <small>[[Bijelo dugme]]</small>: "Bitanga i princeza"; <small>[[Riblja čorba]]</small>: "[[Kost u grlu]]"; <small>[[Prljavo kazalište]]</small>: "Prljavo kazalište"; <small>[[Parni valjak]]</small>: "Gradske priče"; <small>[[Divlje jagode]]</small>: "Divlje jagode"; <small>[[Aerodrom (sastav)|Aerodrom]]</small>: "Kad misli mi vrludaju"; <small>[[Andrej Šifrer]]</small>: "Od šanka do šanka"; <small>[[Leb i sol]]</small>: "Ručni rad"; <small>[[Slađana Milošević|Slađana]]</small>: "Gorim od želje da ubijem noć"; <small>[[Mirzino jato]]</small>: "Šećer i med"; ** Zabavni: <small>[[Rani mraz]]</small>: "Mojoj mami umesto maturske slike u izlogu"; <small>[[Arsen Dedić]]</small>: "Rimska ploča"; <small>[[Oliver Dragojević]]</small>: "Vjeruj u ljubav"; <small>[[Seid Memić Vajta|Vajta]]</small>: "Zlatna ribica"; <small>[[Srebrna krila]]</small>: "Srebrna krila" ** Folk: <small>[[Miroslav Ilić]]</small>: "Sreli smo se, bilo je to davno"; <small>[[Gordana Stojićević]]</small>: "Iskušenja/Dobro jutro Šumadijo"; ** Debitantski albumi: Rani mraz, Riblja čorba, Prljavo kazalište, [[Galija (muzička grupa)|Galija]], Divlje jagode, [[Meri Cetinić]], Seid Memić Vajta, [[Nada Obrić]], Slađana Milošević, Srebrna krila, [[Kolibri (hor)|Kolibri]], Makadam, [[Igra staklenih perli (grupa)|Igra staklenih perli]] (→ [[:Kategorija:Albumi 1979.]]) * Neka vozila uvedena 1979 <gallery> 1982 Lancia Delta 1500 alt.jpg|[[Lancia Delta]] (Evropski auto godine '80) 1979-1985 Mercedes-Benz W126 (2004-07-01).jpg|[[Mercedes-Benz W126]] Peugeot 505 GR front side, Denpasar.jpg|[[Peugeot 505]] Opel Kadett D 1 v sst.jpg|[[Opel Kadett]] D Vw jetta 1 v sst.jpg|[[Volkswagen Jetta]] Mk1 Mercedes-Benz 300 GD (W463).jpg|[[Mercedes-Benz G-klasa]] (Puch G) Vw t3 s sst.jpg|[[Volkswagen T3]] </gallery> == Rođenja == {{glavni članak|:Kategorija:Rođeni 1979.}} === Januar/Siječanj &ndash; Februar/Veljača === * [[8. 1.]] - [[Stipe Pletikosa]], hrvatski nogometaš * 8. 1. - [[Adrian Mutu]], rumunski fudbaler * [[15. 1.]] - [[Ivan Bosiljčić]], srpski glumac * [[16. 1.]] - [[Aaliyah]], američka pjevačica i glumica († [[2001.]]) * [[20. 1.]] - [[Hamza Alić]], bacač kugle * [[27. 1.]] - [[Rosamund Pike]], glumica * [[9. 2.]] - [[Irina Sluckaja]], klizačica * [[13. 2.]] - [[Anders Behring Breivik]], masovni ubica * 13. 2. - [[Mena Suvari]], glumica, modni kreator * [[16. 2.]] - [[Bruno Šimleša]], književnik * 16. 2. - [[Valentino Rossi]], motociklista * [[21. 2.]] - [[Jennifer Love Hewitt]], glumica, pevačica * [[28. 2.]] - [[Ivo Karlović]], hrvatski tenisač === Mart/Ožujak &ndash; April/Travanj === * [[2. 3.]] - [[Vladimir Đukanović]], srpski političar * [[12. 3.]] - [[Pete Doherty]], kantautor, muzičar * [[14. 3.]] - [[Nicolas Anelka]], fudbaler * [[17. 3.]] - [[Coco Austin]], glumica, model, * [[18. 3.]] - [[Adam Levine]], frontmen ''Maroon 5'' * [[19. 3.]] - [[Ivan Ljubičić]], hrvatski tenisač * 19. 3. - [[Hidayet Türkoğlu]], košarkaš * [[22. 3.]] - [[Ida Prester]], pjevačica, voditeljka * [[25. 3.]] - [[Nenad Borovčanin]], bokser * [[29. 3.]] - [[Katarina Radivojević]], glumica * [[30. 3.]] - [[Norah Jones]], kantautorka, muzičarka * [[1. 4.]] - [[Ivano Balić]], rukometaš * [[4. 4.]] - [[Heath Ledger]], australijski glumac († [[2008]]) * [[9. 4.]] - [[Katsuni]], glumica * [[10. 4.]] - [[Sophie Ellis-Bextor]], kantautorka, model * [[12. 4.]] - [[Mateja Kežman]], srpski fudbaler * 12. 4. - [[Claire Danes]], glumica * 12. 4. - [[Jennifer Morrison]], glumica * [[18. 4.]] - [[Kourtney Kardashian]], zvezda reality TV * [[19. 4.]] - [[Kate Hudson]], glumica * [[21. 4.]] - [[James McAvoy]], glumac === Maj/Svibanj &ndash; Jun/Lipanj === * [[6. 5.]] - [[Ratko Varda]], košarkaš * [[14. 5.]] - [[Kristian Novak]], književnik, germanist * [[18. 5.]] - [[Mariusz Lewandowski]], fudbaler * [[19. 5.]] - [[Diego Forlán]], urugvajski fudbaler * 19. 5. - [[Andrea Pirlo]], italijanski fudbaler * [[24. 5.]] - [[Peđa Grbin]], hrvatski političar * [[25. 5.]] - [[Jonny Wilkinson]], igrač ragbija * [[5. 6.]] - [[Antonija Šola]], hrvatska pjevačica i glumica * [[12. 6.]] - [[Robyn]], švedska kantautorka * [[21. 6.]] - [[Chris Pratt]], glumac * [[24. 6.]] - [[Petra Němcová]], model * [[26. 6.]] - [[Ryan Tedder]], pevač ''OneRepublic'' * [[30. 6.]] - [[Sylvain Chavanel]], biciklista === Jul/Srpanj &ndash; Avgust/Kolovoz === * [[5. 7.]] - [[Amelie Mauresmo]], francuska teniserka * 5. 7. - [[Miloš Simović]], kriminalac * [[6. 7.]] - [[Goran Šprem]], rukometaš * [[18. 7.]] - [[Zrinka Cvitešić]], glumica * [[3. 8.]] - [[Petar Ćiritović]], hrvatski glumac * [[11. 8.]] - [[Nemanja Vučićević]], fudbaler * [[12. 8.]] - [[Zlatan Bajramović]], bosanskohercegovački nogometaš * [[27. 8.]] - [[Ana Begić]], glumica === Septembar/Rujan &ndash; Oktobar/Listopad === * [[8. 9.]] - [[Pink]], američka kantautorka * [[13. 9.]] - [[Ivan Miljković]], srpski odbojkaš * [[14. 9.]] - [[Ivica Olić]], hrvatski nogometaš * [[16. 9.]] - [[Flo Rida]], reper * [[22. 9.]] - [[Maja Šuput]], hrvatska pjevačica * 22. 9. - [[Vuk Kostić]], glumac * [[17. 10.]] - [[Kimi Räikkönen]], finski vozač Formule 1 * [[19. 10.]] - [[Branimir Bajić]], bosanskohercegovački nogometaš * [[25. 10.]] - [[Mirela Priselac Remi]], pjevačica Elementala * [[29. 10.]] - [[Igor Duljaj]], srpski fudbaler === Novembar/Studeni &ndash; Decembar/Prosinac === * [[7. 11.]] - [[Helena Pajović]], klizačica * [[10. 11.]] - [[Nina Mercedez]], glumica * [[12. 11.]] - [[Muntazar al Zejdi]], irački novinar * [[14. 11.]] - [[Olga Kurylenko]], glumica, model * [[22. 11.]] - [[Arpad Šterbik]], rukometni golman * [[23. 11.]] - [[Ivica Kostelić]], hrvatski skijaš * 23. 11. - [[Kelly Brook]], model, glumica * [[8. 12.]] - [[Anita Jovanović]], slikarka * [[14. 12.]] - [[Michael Owen]], fudbaler === Kroz godinu === * [[Aleksandra Zec]], žrtva ratnog zločina († [[1991]]) * [[Dejan Ćirjaković]], glumac, komičar, muzičar * [[Stribor Kusturica]], muzičar, glumac * [[Marko Nastić]], di-džej == Smrti == {{glavni članak|:Kategorija:Umrli 1979.}} === Januar/Siječanj &ndash; Mart/Ožujak === * [[3. 1.]] - [[Conrad Hilton]], osnivač hotelskog lanca, pradeda Paris Hilton (* [[1887]]) * [[11. 1.]] - [[Radoš Novaković]], filmski reditelj (* [[1915]]) * [[13. 1.]] - [[Rudolf Primorac]], general-pukovnik JNA, narodni heroj (* [[1904]]) * [[16. 1.]] - [[Ted Cassidy]], glumac (* [[1932]]) * [[17. 1.]] - [[Lazo M. Kostić]], statističar, pisac u emigraciji (* [[1897]]) * [[26. 1.]] - [[Nelson Rockefeller]], bivši potpredsednik SAD (* [[1908]]) * [[2. 2.]] - [[Sid Vicious]], član ''Sex Pistols'' (* [[1957]]) * [[7. 2.]] - [[Josef Mengele]], nacistički lekar, ratni zločinac (* [[1911]]) * [[10. 2.]] - [[Edvard Kardelj]], političar i ideolog u SFRJ (* [[1910]]) * [[12. 2.]] - [[Jean Renoir]], filmski režiser (* [[1894]]) * [[14. 2.]] - [[Reginald Maudling]], britanski konzervativni političar (* [[1917]]) * [[25. 2.]] - [[Srećko Manola]], učesnik Španskog rata i NOB, general-pukovnik JNA, narodni heroj (* [[1914]]) * [[1. 3.]] - [[Mustafa Barzani]], kurdski nacionalistički lider (* [[1903]]) * 1. 3. - [[Dolores Costello]], glumica, baka Drew Barrymore (* [[1903]]) * [[2. 3.]] - [[Dragoljub Dragović]], avijatičar, padobranac (* [[1943]]) * [[15. 3.]] - [[Léonide Massine]], ruski koreograf i plesač (* [[1896]]) * [[15. 3.]] - [[Ljudevit Jonke]], jezikoslovac i prevoditelj (* [[1907]]) * [[16. 3.]] - [[Jean Monnet]], francuski diplomat, začetnik evropske integracije (* [[1888]]) * [[19. 3.]] - [[Jovan Vuković]], filolog i akademik (* [[1905]]) * 19. 3. - [[Richard Beckinsale]], glumac (* [[1947]]) * [[30. 3.]] - [[Airey Neave]], britanski političar (* [[1916]]) === April/Travanj &ndash; Jun/Lipanj === * [[4. 4.]] - [[Zulfikar Ali Bhutto]], bivši predsednik Pakistana (* [[1928]]) * [[7. 4.]] - [[Justin Popović]], pravoslavni teolog i duhovnik (* [[1894]]) * 7. 4. - [[Amir Abbas Hoveyda]], bivši premijer Irana (* [[1919]]) * [[12. 4.]] - [[Đuro Pucar]] Stari, učesnik NOB, društveno-politički radnik FNRJ i NR BiH, narodni heroj (* [[1899]]) * [[18. 4.]] - [[Marko Alaupović]], umirovljeni nadbiskup vrhbosanski (* [[1885]]) * [[20. 4.]] - [[Lujo Bezeredi]], skulptor, slikar (* [[1898]]) * [[24. 4.]] - [[Zaharije Brkić]], astronom (* [[1910]]) * [[25. 4.]] - [[Slavko Batušić]], hrvatski književnik, publicist, povjesničar umjetnosti i redatelj (* [[1902.]]) * [[10. 5.]] - [[Ita Rina]], jugoslovenska glumica (* [[1907]]) * 10. 5. - [[Antun Augustinčić]], hrvatski kipar (* [[1900]].) * [[11. 5.]] - [[Barbara Hutton]], "sirota mala bogatašica" (* [[1912]]) * [[15. 5.]] - [[Dionisije Milivojević]], osnivač Slobodne SPC u emigraciji (* [[1898]]) * [[16. 5.]] - [[Nicholas Ray]], američki reditelj * [[17. 5.]] - [[Zvonimir Cimermančić]], hrvatski nogometaš (* [[1917.]]) * [[29. 5.]] - [[Mary Pickford]], američka filmska glumica (* [[1892]]) * [[2. 6.]] - [[Jim Hutton]], glumac (* [[1934]]) * [[3. 6.]] - [[Karlo Afan de Rivera]], hrvatski slikar (* [[1885]]) * 3. 6. - [[Arno Schmidt]], njemački književnik (* [[1914]]) * [[8. 6.]] - [[Reinhard Gehlen]], prvi šef zapadnonemačke obaveštajne službe (* [[1902]]) * [[11. 6.]] - [[John Wayne]], američki filmski glumac (* [[1907]].) * [[14. 6.]] - [[Blagoje Jastrebić]], književnik, urednik "Prosvete" (* [[1941]]) * [[16. 6.]] - [[Nicholas Ray]], američki reditelj * [[21. 6.]] - [[Angus MacLise]], bubnjar ''Velvet Underground'', okultista (* [[1938]]) * [[25. 6.]] - [[Dave Fleischer]], animator (* [[1894]]) === Jul/Srpanj &ndash; Septembar/Rujan === * [[11. 7.]] - [[Mitar Kovačević]], narodni heroj, Savin nećak (* [[1916]]) * [[12. 7.]] - [[Carmine Galante]], gangster (* [[1910]]) * 12. 7. - [[Minnie Riperton]], pjevačica (* [[1947]]) * [[13. 7.]] - [[Juraj Neidhardt]], hrvatski arhitekt (* [[1901.]]) * [[19. 7.]] - [[Radivoje Marković]], novinar Radio Beograda (* [[1909]]) * [[29. 7.]] - [[Herbert Marcuse]], filozof, politički teoretičar (* [[1898]]) * [[31. 7.]] - [[Milenko Šerban]], slikar i scenograf (* [[1907]]) * [[3. 8.]] - [[Janko Matko]], književnik (* [[1898]]) * [[21. 8.]] - [[Giuseppe Meazza]], fudbaler, trener (* [[1910]]) * [[24. 8.]] - [[Hanna Reitsch]], nemačka avijatičarka (* [[1912]]) * [[26. 8.]] - [[Stjepan Funarić]], narodni heroj (* [[1921]]) * [[27. 8.]] - [[Louis Mountbatten]], britanski vojnik, član kraljevske porodice (* [[1900]]) * [[30. 8.]] - [[Jean Seberg]], glumica (* [[1938]]) * [[2. 9.]] - [[Ivo Režek]], slikar, karikaturist (* [[1898]]) * [[9. 9.]] - [[Emil Kutijaro]], hrvatski glumac (* [[1906]]) * [[10. 9.]] - [[Jelka Asić]], hrvatska operna pjevačica (* [[1922.]]) * 10. 9. - [[Agostinho Neto]], prvi predsednik Angole (* [[1922]]) * [[14. 9.]] - [[Nur Muhammad Taraki]], predsednik Afganistana (* [[1917]]) * [[16. 9.]] - [[Gio Ponti]], arhitekta, dizajner (* [[1891]]) * [[18. 9.]] - Jovan Gligorijević, operski pevač (* [[1914]]) * [[20. 9.]] - [[Ludvík Svoboda]], bivši predsednik Čehoslovačke (* [[1895]]) * [[22. 9.]] - [[Otto Robert Frisch]], austrijski nuklearni fizičar * [[29. 9.]] - [[Francisco Macías Nguema]], prvi predsednik Ekvatorijalne Gvineje (* [[1924]]) === Oktobar/Listopad &ndash; Decembar/Prosinac === * [[3. 10.]] - [[Nikos Pulancas]], politički sociolog (* [[1936]]) * [[21. 10.]] - [[Dušan Milačić]], istoričar književnosti (* [[1892]]) * [[24. 10.]] - [[Carlo Abarth]], projektant automobila (* [[1908]]) * [[26. 10.]] - [[Park Chung-hee]], general, predsednik Južne Koreje (* [[1917]]) * [[27. 10.]] - [[Charles Coughlin]], američki sveštenik, profašistički radio-voditelj (* [[1891]]) * [[30. 10.]] - [[Rachele Mussolini]], Benitova udovica (* [[1890]]) * [[1. 11.]] - [[Mamie Eisenhower]], bivša Prva dama SAD (* [[1896]]) * [[3. 11.]] - [[Kasim ef. Dobrača]], bibliotekar Gazi Husrev-begova biblioteke (* [[1910]]) * [[9. 11.]] - [[Živorad Pavlović]], lekar-pedijatar, tvorac "Pavlovićeve masti" (* [[1905]]) * [[11. 11.]] - [[Dimitri Tiomkin]], filmski kompozitor (* [[1894]]) * [[17. 11.]] - [[Imanuel Velikovski]], psihijatar, katastrofičar (* [[1895]]) * [[23. 11.]] - [[Merle Oberon]], glumica (* [[1911]]) * [[30. 11.]] - [[Zeppo Marx]], najmlađi od braće (* [[1901]]) * [[1. 12.]] - [[Visarion Kostić]], episkop banatski (* [[1910]]) * [[3. 12.]] - [[Ante Fiamengo]], sociolog (* [[1912]]) * [[5. 12.]] - [[Sonia Delaunay]], umetnica orfizma (* [[1885]]) * [[22. 12.]] - [[Darryl F. Zanuck]], filmski producent, direktor studija (* [[1902]]) * [[23. 12.]] - [[Peggy Guggenheim]], kolekcionarka umetnosti (* [[1898]]) * [[24. 12.]] - [[Rudi Dutschke]], bivši studentski lider u Nemačkoj (* [[1940]]) * [[27. 12.]] - [[Hafizullah Amin]], predsednik Afganistana (* [[1929]]) * [[29. 12.]] - [[Branimir Sakač]], skladatelj (* [[1918]]) === Kroz godinu === * [[Pero Popivoda]], general sovjetske avijacije (* 1916) * [[Gordana Todorović]], pesnikinja (* [[1933]]) * [[Milenko Šerban]], slikar (* [[1907]]) == Nobelove nagrade == * [[Nobelova nagrada za fiziku|'''Fizika''']]: [[Sheldon Glashow]], [[Abdus Salam]] i [[Steven Weinberg]] (doprinos [[elektroslaba interakcija|teoriji ujedinjene]] [[Slaba interakcija|slabe]] i [[Elektromagnetska sila|elektromagnetske interakcije]] između elementarnih čestica, uključujući, između ostalog, predikciju [[slaba neutralna struja|slabe neutralne struje]]) * [[Nobelova nagrada za kemiju|'''Kemija''']]: [[Herbert C. Brown]] i [[Georg Wittig]] (razvoj [[Organoborna hemija|bornih]] ond. [[Wittigova reakcija|fosfornih jedinjenja]] u važne reagense u organskoj sintezi) * [[Nobelova nagrada za fiziologiju ili medicinu|'''Fiziologija i medicina''']]: [[Allan M. Cormack]] i [[Godfrey N. Hounsfield]] (razvoj [[kompjuterizirana tomografija|kompjuterizirane tomografije]]) * [[Nobelova nagrada za književnost|'''Književnost''']]: [[Odysseas Elytis]] (poezija koja, naspram pozadine grčke tradicije, sa senzualnom snagom i intelektualnom jasnovidošću prikazuje borbu modernog čoveka za slobodu i kreativnost) * [[Nobelova nagrada za mir|'''Mir''']]: [[Majka Tereza]] (humanitarni rad u Kalkuti i drugde) * [[Nobelova nagrada za ekonomiju|'''Ekonomija''']]: [[Theodore Schultz]] i [[William Arthur Lewis]] (pionirsko proučavanje istraživanja ekonomskog razvoja s naročitim obzirom za probleme zemalja u razvoju) == Reference == {{reflist|2}} ; Literatura * ''Collier's Year Book'' za 1979. (Microsoft Encarta 2004) * Milan Bajec, Ivan Dolničar (1981). Jugoslavija 1941-1981, Beograd: Eksport pres. == Vanjske veze == * [http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/84-1-21.shtml Yugoslav Communists Against "Khomeini's Ideology of Pan-Islamism] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110728054531/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/84-1-21.shtml |date=2011-07-28 }}, S.Stanković, OSA-RFE * [http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/83-4-235.shtml Two Yugoslav Generals Against Aggression by Socialist Countries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110728054608/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/83-4-235.shtml |date=2011-07-28 }}, S.Stanković, OSA-RFE * [http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/68-7-164.shtml Initial Yugoslav Reactions to Soviet Invasion of Afghanistan] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110728054732/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/68-7-164.shtml |date=2011-07-28 }}, Slobodan Stanković, OSA-RFE * [http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/117-1-87.shtml Kosovo -- a Yugoslav Trouble-Spot] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110728054633/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/117-1-87.shtml |date=2011-07-28 }}, Slobodan Stanković, OSA-RFE * [http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/83-3-35.shtml Motorization in Yugoslavia Expanding] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110728054751/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/83-3-35.shtml |date=2011-07-28 }}, Zdenko Antić, Open Society Archives - Radio Free Europe * [http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/83-4-205.shtml Yugoslavia's First Multinational Company] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110728054657/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/83-4-205.shtml |date=2011-07-28 }}, Z.Antić, OSA-RFE * [http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/84-1-83.shtml Yugoslav Authors Discuss Their Position in Society] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110728054648/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/84-1-83.shtml |date=2011-07-28 }}, Z.Antić, OSA-RFE * [http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/37-8-436.shtml North Korean Foreign Minister in Yugoslavia] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110728054741/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/37-8-436.shtml |date=2011-07-28 }}, S.Stanković, OSA-RFE * [http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/84-1-37.shtml Belgrade Daily Accuses "Rude Pravo" of "Fraud"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110728054621/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/84-1-37.shtml |date=2011-07-28 }}, S.Stanković, OSA-RFE * [http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/83-4-283.shtml Yugoslav Youth want Socialist System with Capitalist Living Standards] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110728054642/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/83-4-283.shtml |date=2011-07-28 }}, S.Stanković, OSA-RFE * [http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/68-6-111.shtml Nationality Problem Under Communism: Yugoslavs Attack Stalin's Concept] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110728054546/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/68-6-111.shtml |date=2011-07-28 }}, S.Stanković, OSA-RFE * [http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/83-3-25.shtml Kardelj's Death and The Consequences] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110728054614/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/83-3-25.shtml |date=2011-07-28 }}, S.Stanković, OSA-RFE * [http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/53-1-49.shtml Romania's 35th Anniversary of 23 August 1944] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110728054537/http://www.osaarchivum.org/files/holdings/300/8/3/text/53-1-49.shtml |date=2011-07-28 }} (ima malo i o Jugoslaviji), George Cioranescu and Patrick Moore, OSA-RFE {{commonscat|1979}} [[Kategorija:Godine]] ap5m1nhywr15x10rhast5vvoxxl4m2i Historija opština Srbije 0 20100 42470753 41689438 2025-06-10T21:56:38Z ~2025-66279 259649 Postojala je i Opstina Omasnicka koja je kasnije pripojena Trsteniki,danas zivim u ton selu 42470753 wikitext text/x-wiki ==nekadašnje opštine u [[Srbija|Srbiji]] (većina je ukinuta [[1965]]. god)== * [[Krnjača]]: pripojena opštini [[opština Palilula (Beograd)|Palilula]] * [[opština Surčin|Surčin]]: pripojena opštini [[opština Zemun|Zemun]] (ponovo postala opština 2002.) * [[Bajmok]]: pripojena [[opština Subotica|opštini Subotica]] * [[Čantavir]]: pripojena [[opština Subotica|opštini Subotica]] * [[Stara Moravica]]: pripojena opštini [[opština Bačka Topola|Bačka Topola]] * [[Perlez]]: pripojena opštini [[opština Zrenjanin|Zrenjanin]] * [[Uljma]]: pripojena opštini [[opština Vršac|Vršac]] * [[Mačvanska Mitrovica]]: pripojena opštini [[opština Sremska Mitrovica|Sr. Mitrovica]] * [[Kuzmin]]: podenjena teritorija nekadašnje opštine između opština [[opština Šid|Šid]] i [[opština Sremska Mitrovica|Sr. Mitrovica]] * [[Platičevo]]: pripojena opštini [[opština Ruma|Ruma]] * [[Bezdan]]: pripojena opštini [[opština Sombor|Sombor]] * [[Stanišić]]: pripojena opštini [[opština Sombor|Sombor]] * [[Stapar]]: podeljena između opština [[opština Sombor|Sombor]] i [[opština Odžaci|Odžaci]] * [[Sivac]]: podeljena između opština [[opština Sombor|Sombor]] i [[opština Kula|Kula]] * [[opština Petrovaradin|Petrovaradin]]: pripojen opštini [[Grad Novi Sad|Novi Sad]] (postala ponovo opština 2002.) * [[Liman]]: pripojena opštini [[Grad Novi Sad|Novi Sad]] * [[Detelinara]]: pripojena opštini [[Grad Novi Sad|Novi Sad]] * [[Podunavlje]]: pripojena opštini [[Grad Novi Sad|Novi Sad]] * [[Slavija]]: pripojena opštini [[Grad Novi Sad|Novi Sad]] * [[Stari grad (Novi Sad)|Stari grad]]: pripojena opštini [[Grad Novi Sad|Novi Sad]] * [[Прњавор (Шабац)|Prnjavor]]: pripojena opštini [[opština Šabac|Šabac]] * [[Volujac]]: pripojena opštini [[opština Šabac|Šabac]] * [[Kamenica]]: pripojena opštini [[opština Valjevo|Valjevo]] * [[Kremna]]: pripojena opštini [[opština Užice|Užice]] * [[Devići]]: pripojena opštini [[opština Ivanjica|Ivanjica]] * [[Guča]]: pripojena opštini [[opština Lučani|Lučani]] * [[Zablaće]]: pripojena opštini [[opština Čačak|Čačak]] * [[Mrčajevci]]: pripojena opštini [[opština Čačak|Čačak]] * [[Pranjani]]: pripojena opštini [[opština Gornji Milanovac|G. Milanovac]] * [[Rudnik]]: pripojena opštini [[opština Gornji Milanovac|G. Milanovac]] * [[Ušće]]: pripojena opštini [[opština Kraljevo|Kraljevo]] * [[Vitanovac]]: pripojena opštini [[opština Kraljevo|Kraljevo]] * [[Opština Stragari|Stragari]]: podenjena između opština [[opština Topola|Topola]] i [[Grad Kragujevac|Kragujevac]] (postala ponovo opština 2002. god) * [[Kolari]]: pripojena opštini [[opština Smederevo|Smederevo]] * [[Mala Krsna]]: pripojena opštini [[opština Smederevo|Smederevo]] * [[Saraorci]]: podeljena između opština [[opština Smederevo|Smederevo]] i [[opština Velika Plana|V. Plana]] * [[Azanja]]: podeljena između opština [[opština Smederevo|Smederevo]] i [[opština Smederevska Palanka|Smed. Palanka]] * [[Krepoljin]]: pripojena opštini [[opština Žagubica|Žagubica]] * [[Veliko Laole]]: pripojena opštini [[opština Petrovac|Petrovac]] * [[Resavica]]: pripojena opštini [[opština Despotovac|Despotovac]] * [[Bunar]]: pripojena opštini [[opština Jagodina|Jagodina]] * [[Belušić]]: pripojena opštini [[opština Rekovac|Rekovac]] * [[Popovac (Paraćin)]]: pripojena opštini [[opština Paraćin|Paraćin]] * [[Donji Milanovac]]: pripojena opštini [[opština Majdanpek|Majdanpek]] * [[Brza Palanka]]: podeljena među opštinama [[opština Kladovo|Kladovo]] i [[opština Negotin|Negotin]] * [[Jabukovac (Negotin)|Jabukovac]]: pripojena opštini [[opština Negotin|Negotin]] * [[Salaš]]: podeljena među opštinama [[opština Zaječar|Zaječar]] i [[opština Negotin|Negotin]] * [[Kalna]]: pripojena opštini [[opština Knjaževac|Knjaževac]] * [[Minićevo]]: pripojena opštini [[opština Knjaževac|Knjaževac]] * [[Velika Drenova]]: podeljena među opštinama [[opština Trstenik|Trstenik]] i [[opština Kruševac|Kruševac]] * Omašnica: Pripojena opštini [[Opština Trstenik|Trstenik]] * [[Veliki Kupci]]: pripojena opštini [[opšptina Kruševac|Kruševac]] * [[Veliki Šiljegovac]]: pripojena opštini [[opština Kruševac|Kruševac]] * [[Žitkovac]]: pripojena opštini [[opština Aleksinac|Aleksinac]] * [[Žitni Potok]]: pripojena opštini [[opština Prokuplje|Prokuplje]] * [[Brestovac]]: pripojena opštini [[opština Leskovac|Leskovac]] * [[Vučje]]: pripojena opštini [[opština Leskovac|Leskovac]] * [[Grdelica]]: pripojena opštini [[opština Leskovac|Leskovac]] * [[Vlasina Okruglica]]: pripojena opštini [[opština Surdulica|Surdulica]] * [[Vranjska Banja]]: pripojena opštini [[opština Vranje|Vranje]] * [[Vlase]]: pripojena opštini [[opština Vranje|Vranje]] * [[Zjum]]: podeljena među opštinama [[opština Đakovica|Đakovica]] i [[opština Prizren|Prizren]] * [[Orlane]]: podeljena među opštinama [[opština Podujevo|Podujevo]] i [[opština Priština|Priština]] * [[Opština Štrpce|Štrpce]]: pripojena opštini [[opština Uroševac|Uroševac]] (ponovo aktivna opština) * [[Opština Novo Brdo|Novo Brdo]]: pripojena opštini [[opština Priština|Priština]] (ponovo aktivna opština) * [[Opština Zubin Potok|Zubin Potok]]: pripojena opštini [[opština Kosovska Mitrovica|K. Mitrovica]] (ponovo postala opština [[1987]].) * [[Opština Mališevo|Mališevo]]: podeljena među sledećim opštinama [[opština Klina|Klina]], [[opština Glogovac|Glogovac]], [[opština Orahovac|Orahovac]] i [[opština Suva Reka|Suva Reka]] (ponovo aktivna) * [[Opština Opolje|Opolje]]: pripojena opštini [[opština Prizren|Prizren]] (sada zajedno sa bivšom opštinom [[Opština Gora|Gora]] čini opštinu [[opština Dragaš|Dragaš]]) == nove opštine u [[Srbija|Srbiji]] == * [[opština Lapovo|Lapovo]]: izdvojena iz opštine [[opština Batočina|Batočina]] * [[opština Aerodrom|Aerodrom]]: izdvojena iz Grada [[Kragujevac|Kragujevca]] * [[opština Stari grad (Kragujevac)|Stari grad]]: izdvojena iz Grada [[Kragujevac|Kragujevca]] * [[opština Stanovo|Stanovo]]: izdvojena iz Grada [[Kragujevac|Kragujevca]] * [[opština Pivara|Pivara]]: izdvojena iz Grada [[Kragujevac|Kragujevca]] * [[opština Mediana|Mediana]]: izdvojena iz Grada [[Niš]]a * [[opština Niška Banja|Niška Banja]]: izdvojena iz Grada [[Niš]]a * [[opština Palilula (Niš)|Palilula]]: izdvojena iz Grada [[Niš]]a * [[opština Pantelej|Pantelej]]: izdvojena iz Grada [[Niš]]a * [[opština Crveni Krst|Crveni Krst]]: izdvojena iz Grada [[Niš]]a * [[opština Zvečan|Zvečan]]: izdvojena iz opštine [[opština Kosovska Mitrovica|K. Mitrovica]] * [[opština Štimlje|Štimlje]]: izdvojena iz opštine [[opština Uroševac|Uroševac]] sa delovima opštine [[opština Lipljan|Lipljan]] * [[opština Kosovo Polje|Kosovo Polje]]: izdvojena iz opštine [[opština Priština|Priština]] * [[opština Obilić|Obilić]]: izdvojena iz opštine [[opština Priština|Priština]] * [[opština Sevojno|Sevojno]]: izdvojena iz grada [[grad Užice|Užice]] == Inicijative za nove opštine == * [[Avalski venac]]: traži da se izdvoji iz gradske opštine [[Gradska opština Voždovac|Voždovac]] * [[Dunavski Venac]]: traži da se izdvoji iz opštine [[opština Palilula (Beograd)|Palilula]] (odgovara teritoriji ukinute opštine [[Krnjača]]) * [[Donji Milanovac]]: traži da se izdvoji iz opštine [[opština Majdanpek|Majdanpek]] * [[Kaluđerica (Grocka)|Kaluđerica]]: traži da se izdvoji iz gradske opštine [[Opština Grocka|Grocka]] * [[Kostolac]]: traži da se izdvoji iz opštine [[opština Požarevac|Požarevac]] * [[Laćarak]]: traži da se izdvoji iz grada [[Grad Sremska Mitrovica|Sremska Mitrovica]] * [[Mačvanska Mitrovica]]: traži da se izdvoji iz grada [[Grad Sremska Mitrovica|Sremska Mitrovica]] * [[Прњавор (Шабац)|Mačvanski Prnjavor]] : traži da se izdvoji iz opštine [[opština Šabac|Šabac]] * [[Posavski venac]]: traži da se izdvoji iz gradske opštine [[Gradska opština Čukarica|Čukarica]] * [[Zlot (Bor)|Zlot]]: traži da se izdvoji iz grada [[Opština Bor|Bora]] * [[Lešak]]: [[Srbija|srpski]] pregovarački tim za [[Kosovo i Metohija|Kosovo i Metohiju]] traži osnivanje ove opštine na delu opštine [[opština Leposavić|Leposavić]] * [[Osojane]]: [[Srbija|srpski]] pregovarački tim za [[Kosovo i Metohija|Kosovo i Metohiju]] traži osnivanje ove opštine na delu opštine [[opština Istok|Istok]] * [[Goraždevac]]: [[Srbija|srpski]] pregovarački tim za [[Kosovo i Metohija|Kosovo i Metohiju]] traži osnivanje ove opštine na delu opštine [[opština Peć|Peć]] * [[Belo Polje]]: [[Srbija|srpski]] pregovarački tim za [[Kosovo i Metohija|Kosovo i Metohiju]] traži osnivanje ove opštine na delu opštine [[opština Peć|Peć]] * [[Velika Hoča]]: [[Srbija|srpski]] pregovarački tim za [[Kosovo i Metohija|Kosovo i Metohiju]] traži osnivanje ove opštine na delu opštine [[opština Orahovac|Orahovac]] * [[Mušutište]]: [[Srbija|srpski]] pregovarački tim za [[Kosovo i Metohija|Kosovo i Metohiju]] traži osnivanje ove opštine na delu opštine [[opština Suva Reka|Suva Reka]] * [[Vrbovac]]: [[Srbija|srpski]] pregovarački tim za [[Kosovo i Metohija|Kosovo i Metohiju]] traži osnivanje ove opštine na delu opštine [[opština Vitina|Vitina]] * [[Parteš]]: [[Srbija|srpski]] pregovarački tim za [[Kosovo i Metohija|Kosovo i Metohiju]] traži osnivanje ove opštine na delu opštine [[opština Gnjilane|Gnjilane]] * [[Gračanica]]: [[Srbija|srpski]] pregovarački tim za [[Kosovo i Metohija|Kosovo i Metohiju]] traži osnivanje ove opštine na delu opštine [[opština Priština|Priština]] * [[Kusce]]-[[Ranilug]]: [[Srbija|srpski]] pregovarački tim za [[Kosovo i Metohija|Kosovo i Metohiju]] traži osnivanje ove opštine na delu opština [[opština Kosovska Kamenica|Kos. Kamenica]] i [[opština Gnjilane|Gnjilane]] * [[Gazimestan]]: [[Srbija|srpski]] pregovarački tim za [[Kosovo i Metohija|Kosovo i Metohiju]] traži osnivanje ove opštine na delu opštine [[opština Priština|Priština]] * [[Severna Kosovska Mitrovica]]: [[Srbija|srpski]] pregovarački tim za [[Kosovo i Metohija|Kosovo i Metohiju]] traži osnivanje ove opštine na delu opštine [[opština Kosovska Mitrovica|Kos. Mitrovica]] [[Kategorija:Administrativna podjela Srbije]] [[Kategorija:Historija Srbije]] p2m2rdgqxgncimk4r6pf7cna6tfxrkw Šablon:Drugi svjetski rat u Jugoslaviji 10 20149 42470701 42466752 2025-06-10T18:15:26Z Mladifilozof 604 42470701 wikitext text/x-wiki {{Navbox |name = Drugi svjetski rat u Jugoslaviji |title =[[Drugi svjetski rat u Jugoslaviji]] |image = |border = {{{border|{{{1|}}}}}} |state = autocollapse |selected = 0 |style = |titlestyle = |groupstyle = |liststyle = | group1 = <div class="center">Sukobljene<br /> strane</div> | list1 = {{Navbox subgroup |list1style = width:auto; |group1 = [[Saveznici]] |list1 = [[Datoteka:Flag_of_SFR_Yugoslavia.svg|22px|border]] [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije]]{{·}} [[Datoteka:Flag of the United Kingdom.svg|22px|border]] [[Komanda Srednjeg Istoka]]{{·}} [[Datoteka:Flag of the Soviet Union.svg|22px|border]] [[Crvena armija]] |group2 = [[Sile osovine|Osovina]] |list2 = [[Datoteka:Flag of the NSDAP (1920–1945).svg|border|22px|border]] [[Wehrmacht u Jugoslaviji|Wehrmacht]]{{·}} [[Datoteka:Flag of Italy (1861-1946).svg|border|22px|border]] [[Italijanske jedinice u Jugoslaviji u Drugom svetskom ratu|Italijani]] <small>(do 1943.)</small> {{·}} [[Datoteka:Flag of Bulgaria.svg|border|22px|border]] [[Bugarska u Drugom svetskom ratu|Bugari]] <small>(do 1944.)</small> {{·}} [[Datoteka:Flag of Croatia Ustasa.svg|border|22px|border]] [[Ustaše]] i [[Hrvatsko domobranstvo|Domobrani]]{{·}} [[Datoteka:Flag of the Government of National Salvation (occupied Yugoslavia).svg|border|22px|border]] [[Srpska državna straža|Nedićevci]] i [[Srpski dobrovoljački SS korpus|Ljotićevci]]{{·}} [[Datoteka:Chetniks Flag.svg|22px|border]] [[Četnici u drugom svjetskom ratu|Četnici]] ili [[JVuO]] <small>(počeli kao Saveznici)</small> {{·}} [[Datoteka:Flag of the Slovene Home Guard.svg|border|22px|border]] [[Slovensko domobranstvo|Slovenski domobrani]]{{·}} [[Datoteka:Flag of German occupied Albania.svg|22px|border]] [[Balli Kombëtar|Balisti]] }} | group2 = <div class="center">Vođe <br />i vojskovođe</div> | list2 = {{Navbox subgroup |list2style = width:auto; |group1 = [[Saveznici]] |list1 = [[Josip Broz Tito]]{{·}} [[Arso Jovanović]]{{·}} [[Peko Dapčević]]{{·}} [[Koča Popović]]{{·}} [[Sava Kovačević]]{{·}} [[Ivo Lola Ribar]]{{·}} [[Moša Pijade]]{{·}} [[Kosta Nađ]]{{·}} [[Edvard Kardelj]]{{·}} [[Milovan Đilas]]{{·}} [[Fitzroy MacLean]]{{·}} [[Henry Maitland Wilson]]{{·}} [[Fjodor Tolbuhin]] |group2 = [[Sile osovine|Osovina]] |list2 = [[Alexander Löhr]]{{·}} [[Maximilian von Weichs]]{{·}} [[Franz Böhme]]{{·}} [[Hans Felber]]{{·}} [[Edmund Glaise-Horstenau|Glaise-Horstenau]]{{·}} [[Alessandro Pirzio Biroli|Pirzio Biroli]]{{·}} [[Mario Roatta]]{{·}} [[Ante Pavelić]]{{·}} [[Slavko Kvaternik]]{{·}} [[Mladen Lorković]]{{·}} [[Milan Nedić]]{{·}} [[Dimitrije Ljotić]]{{·}} [[Kosta Pećanac]]{{·}} [[Dragoljub Mihailović]]{{·}} [[Momčilo Đujić]]{{·}} [[Pavle Đurišić]]{{·}} [[Sekula Drljević]]{{·}} [[Lav Rupnik]] }} | group3 = <div class="center">Tok rata<br /><br />[[Datoteka:Stjepan_Stevo_Filipović.jpg|85px]]</div> | list3 = {{Navbox subgroup |list3style = width:auto; |group1 = [[1941.]]<br />[[Ustanak u Jugoslaviji|Ustanak]] |list1 = [[Vojni puč 27. marta 1941.|Martovski puč]]{{·}} [[Aprilski rat]]{{·}} [[Okupacija Jugoslavije u Drugom svetskom ratu|Okupacija]]{{·}} [[Ustanak u Jugoslaviji 1941.|Ustanak]] ([[Ustanak u NDH 1941.|NDH]]{{·}} [[Ustanak u Crnoj Gori 1941.|Crna Gora]]{{·}} [[Ustanak u Srbiji 1941.|Srbija]]{{·}} [[Ustanak u Sloveniji 1941.|Slovenija]]{{·}} [[Ustanak u Sloveniji 1941.|Makedonija]]){{·}} [[Ustanak u Drvaru|Drvar]]{{·}} ''[[Operacija Kosmaj|Kosmaj]]''{{·}} [[Bitka za Loznicu 1941.|Loznica]]{{·}} [[Bitka za Krupanj 1941.|Krupanj]]{{·}} [[Užička Republika]]{{·}} [[Bitka za Šabac 1941.|Šabac]]{{·}} ''[[Operacija Mačva|Mačva]]''{{·}} [[Borbe za Gornji Milanovac 1941.|Gornji Milanovac]]{{·}} [[Opsada Kraljeva (1941)|Kraljevo]]{{·}} [[Gušenje ustanka u Srbiji|Gušenje ustanka u Srbiji]] ([[Sastanak u Divcima|Divci]], [[Napad četnika na Užičku Republiku|Napad četnika na Užice]], [[Bitka na Kadinjači|Kadinjača]], ''[[Operacija Mihailović|Mihailović]]''){{·}} [[Legalizacija četnika u Srbiji|Legalizacija četnika]]{{·}} [[Povlačenje partizana u Sandžak 1941.|Povlačenje u Sandžak]]{{·}} [[Pljevaljska bitka|Pljevlja]]{{·}} [[Bitka za Olovo|Olovo]] |group2 = [[1942.]]<br />[[Bitka na Kozari|Kozara]]<br />[[Bihaćka Republika]] |list2 = [[Dražgoška bitka|Dražgoše]]{{·}} [[Gušenje ustanka u istočnoj Bosni]] ([[Igmanski marš]]){{·}} [[Borbe za Istočnu Bosnu 1942.|Borbe za Istočnu Bosnu]]{{·}} ''[[Operacija Prijedor|Prijedor]]''{{·}} ''[[Operacija Petrova gora|Petrova gora]]''{{·}} [[Treća neprijateljska ofanziva|Treća ofanziva]] (''[[Operacija Trio|Trio]]'', [[Antipartizanska ofanziva u Crnoj Gori (1942)|Antipartizanska ofanziva u Crnoj Gori]]){{·}} [[Četnički pučevi u Bosni|Četnički pučevi u Bosni]]{{·}} [[Bitka na Kozari|Kozara]]{{·}} [[Napad NOVJ na Vlasenicu juna 1942.|Vlasenica]]{{·}} [[Pohod proleterskih brigada u Bosansku krajinu|Pohod u Bosansku krajinu]]{{·}} [[Napad NOVJ na Udbinu avgusta 1942.|Udbina]]{{·}} [[Bitka za Kupres 1942.|Kupres]]{{·}} [[Borbe za Livno 1942.|Livno]]{{·}} [[Napad NOVJ na Mrkonjić Grad avgusta 1942.|Mrkonjić Grad]]{{·}} [[Napad na Gojlo 1942.|Gojlo]]{{·}} [[Borbe za Jajce 1942.|Jajce]]{{·}} ''[[Operacija Ljubljanska pokrajina|Ljubljanska pokrajina]]''{{·}} ''[[Operacija Albia|Albia]]''{{·}} ''[[Operacija Fruška gora|Fruška gora]]''{{·}} ''[[Operacija Velika Kapela|Velika Kapela]]''{{·}} ''[[Operacija Alfa|Alfa]]''{{·}} ''[[Operacija Kopaonik|Kopaonik]]''{{·}} ''[[Operacija Bijela|Bijela]]''{{·}} ''[[Operacija Beta|Beta]]''{{·}} [[Napad NOVJ na Glinu 1942.|Glina]]{{·}} [[Bihaćka operacija|Bihać]]{{·}} [[Napad NOVJ na Bosanski Novi 1942.|Bosanski Novi]]{{·}} [[Napad NOVJ na Sanski Most 1942.|Sanski Most]]{{·}} [[Napad NOVJ na Majur decembra 1942.|Majur]] |group3 = [[1943.]]<br />[[Bitka na Neretvi|Neretva]]<br />[[Bitka na Sutjesci|Sutjeska]]<br />[[Kapitulacija Italije u Jugoslaviji|Kapitulacija Italije]] |list3 = [[Napad NOVJ na Teslić januara 1943.|Teslić]]{{·}} [[Napadi NOVJ na Okučane januara 1943.|Okučani]]{{·}} ''[[Operacija Weiss|Weiss]]'' (''[[Operacija Weiss I|Weiss I]]'', ''[[Operacija Weiss II|Weiss II]]''){{·}} [[Bitka na Neretvi|Neretva]] ([[Bitka za Prozor 1943.|Prozor]], [[Napad NOVJ na Jablanicu 1943.|Jablanica]], [[Bitka za Konjic 1943.|Konjic]], [[Protivudar kod Gornjeg Vakufa|Gornji Vakuf]], [[Forsiranje Neretve|Proboj]]){{·}} [[Prodor NOVJ u Hercegovinu (1943)|Prodor NOVJ u Hercegovinu]]{{·}} ''[[Operacija Braun|Braun]]''{{·}} [[Bitka na Drini (1943)|Drina]]{{·}} ''[[Operacija Teufel|Teufel]]''{{·}} [[Prodor NOVJ u Crnu Goru (1943)|Prodor NOVJ u Crnu Goru]]{{·}} [[Ofanziva NOVJ u Lici 1943.|Lika]]{{·}} ''[[Operacija Schwarz|Schwarz]]'' ([[Razoružanje četnika]], [[Bitka na Sutjesci|Sutjeska]]){{·}} [[Napad NOVJ na Lazarevac (1943)|Lazarevac]]{{·}} [[Napad NOVJ na Veliku Kladušu juna 1943.|Velika Kladuša]]{{·}} [[Napad NOVJ na Vlasenicu juna 1943.|Vlasenica]]{{·}} [[Napad NOVJ na Aranđelovac (1943)|Aranđelovac]]{{·}} ''[[Operacija Paula|Paula]]''{{·}} [[Napad NOVJ na Zvornik 1943.|Zvornik]]{{·}} ''[[Operacija Varaždin|Varaždin]]''{{·}} [[Zaseda kod Lepenice 1943.|Lepenica]]{{·}} [[Napad na aerodrom Rajlovac|Aerodrom Rajlovac]]{{·}} ''[[Operacija Gama|Gama]]''{{·}} [[Napad NOVJ na Bugojno 1943.|Bugojno]]{{·}} [[Zaseda kod Neština avgusta 1943.|Neštin]]{{·}} [[Kapitulacija Italije u Jugoslaviji|Kapitulacija Italije]] (''[[Operacija Osovina|Osovina]]'', [[Bitka za Split 1943.|Split]], [[Romelova ofanziva]], ''[[Operacija Istra|Istra]]''){{·}} [[Bitka za Zrin|Zrin]]{{·}} [[Prva tuzlanska operacija NOVJ|Tuzla]]{{·}} [[Ofanziva JVuO 1943.|Ofanziva JVuO]]{{·}} [[Borbe za Prijepolje (1943)|Prijepolje]]{{·}} [[Borbe za Kolašin 1943.|Kolašin]]{{·}} [[Bitka za Višegrad|Višegrad]]{{·}} [[Napad NOVJ na Zenicu 1943.|Zenica]]{{·}} [[Borbe za Travnik 1943.|Travnik]]{{·}} [[Napadi NOVJ na Štampetov most|Štampetov most]]{{·}} ''[[Operacija Balkanski klanac|Balkanski klanac]]''{{·}} [[Napad NOVJ na Sanski Most 1943.|Sanski Most]]{{·}} ''[[Operacija Jesenji pljusak|Jesenji pljusak]]''{{·}} [[Napad NOVJ na Viroviticu novembra 1943.|Virovitica]]{{·}} [[Napad NOVJ na Koprivnicu 1943.|Koprivnica]]{{·}} ''[[Operacija Traufe|Traufe]]''{{·}} [[Napad NOVJ na Glinu 1943.|Glina]]{{·}} [[Nemačka zimska ofanziva 1943/1944|Nemačka zimska ofanziva]]{{·}} ''[[Operacija Ziethen|Ziethen]]''{{·}} ''[[Operacija Kugelblitz|Kugelblitz]]'' ([[Prijepoljska bitka|Prijepolje]]){{·}} ''[[Operacija Panter|Panter]]''{{·}} ''[[Operacija Snežna oluja|Snežna oluja]]''{{·}} [[Prva banjalučka operacija|Banja Luka]] |group4 = [[1944.]]<br />[[Desant na Drvar]]<br />[[Bitka za Srbiju 1944.|Bitka za Srbiju]]<br />[[Sremski front]] |list4 = ''[[Operacija Huk šume|Huk šume]]''{{·}} ''[[Operacija Napfkuchen|Napfkuchen]]''{{·}} [[Pohod Četrnaeste divizije u Štajersku|Pohod 14. divizije u Štajersku]]{{·}} [[Prvi prodor NOVJ u Srbiju]] ([[Bitka za Ivanjicu januara 1944.|Ivanjica]]){{·}} ''[[Operacija Buktinja|Buktinja]]''{{·}} [[Napad NOVJ na Čaglin januara 1944.|Čaglin]]{{·}} ''[[Operacija Drežnica|Drežnica]]''{{·}} ''[[Operacija Falkenjagd|Falkenjagd]]''{{·}} [[Februarski pohod]]{{·}} ''[[Operacija Pik|Pik]]''{{·}} ''[[Operacija Bura (1944)|Bura]]''{{·}} ''[[Operacija Hajka|Hajka]]''{{·}} [[Zaseda u Popovom polju 1944.|Popovo polje]]{{·}} ''[[Operacija Dachstein|Dachstein]]''{{·}} [[Drugi prodor NOVJ u Srbiju]]{{·}} [[Antipartizanska ofanziva u istočnoj Bosni proljeća 1944|Nemačka ofanziva u istočnoj Bosni]]{{·}} ''[[Operacija Braunšvajg|Braunšvajg]]''{{·}} [[Napad NOVJ na Cazin aprila 1944.|Cazin]]{{·}} [[Borba u Lomnici aprila 1944.|Lomnica]]{{·}} [[Desant na Korčulu|Korčula]]{{·}} [[Borbe za Martin Brod (1944)|Martin Brod]]{{·}} [[Prolećna ofanziva (1944)|Prolećna ofanziva]]{{·}} ''[[Nemački napad na Ljubiju (1944)|Ljubija]]''{{·}} [[Desant NOVJ na Šoltu maja 1944.|Šolta]]{{·}} ''[[Operacija Šah|Šah]]''{{·}} [[Desant na Drvar|Drvar]]{{·}} [[Desant na Brač juna 1944.|Brač]]{{·}} [[Borba za Delnice|Delnice]]{{·}} [[Napad NOVJ na Podgorač 1944.|Podgorač]]{{·}} [[Borbe za Čazmu (1944)|Čazma]]{{·}} ''[[Operacija Blitz|Blitz]]''{{·}} ''[[Operacija Dünkirchen|Denkerk]]''{{·}} [[Napad NOVJ na Bosiljevo 1944.|Bosiljevo]]{{·}} [[Topličko-jablanička operacija|Toplica-Jablanica]]{{·}} [[Sniježničko-trusinska operacija|Sniježnica-Trusina]]{{·}} ''[[Operacija Muholovka|Muholovka]]''{{·}} ''[[Operacija Röslein|Röslein]]''{{·}} [[Andrijevička operacija|Andrijevica]]{{·}} [[Treći prodor NOVJ u Srbiju]] ([[Bitka na Kopaoniku (1944)|Kopaonik]]){{·}} [[Durmitorska operacija|Durmitor]]{{·}} ''[[Operacija Brezna|Brezna]]''{{·}} [[Savezničko bombardovanje Wehrmachta u Jugoslaviji|Savezničko bombardovanje]] (''[[Operacija Vazdušni most|Vazdušni most]]'', ''[[Operacija Ratweek|Ratweek]]''){{·}} [[Bitka na Jelovoj gori|Jelova gora]]{{·}} ''[[Operacija Dunavski vilenjak|Dunavski vilenjak]]''{{·}} [[Bitka za Prijedor 1944.|Prijedor]]{{·}} [[Napad NOVJ na Cazin septembra 1944.|Cazin]]{{·}} [[Druga banjalučka operacija|Banja Luka]]{{·}} [[Bitka za Brač 1944.|Brač]]{{·}} [[Borbe za Hvar (1944)|Hvar]]{{·}} [[Oslobođenje Valjeva septembra 1944.|Valjevo]]{{·}} [[Borbe za Aranđelovac septembra 1944.|Aranđelovac]]{{·}} ''[[Operacija Cirkus|Cirkus]]''{{·}} [[Borbe za Trebinje 1944.|Trebinje]]{{·}} [[Niška operacija 1944.|Niš]]{{·}} [[Borbe za Kruševac (1944)|Kruševac]]{{·}} [[Beogradska operacija|Beograd]]{{·}} [[Sremski front]]{{·}} [[Kosovska operacija|Kosovo]]{{·}} ''[[Borbe za Kraljevački mostobran|Mostobran Kraljevo]]''{{·}} [[Bitka za Prilep (1944)|Prilep]]{{·}} ''[[Operacija Draufgänger (Sremski front)|Draufgänger]]''{{·}} [[Napad NOVJ na Travnik 1944.|Travnik]]{{·}} [[Napad NOVJ na Cazin novembra 1944.|Cazin]]{{·}} [[Batinska bitka|Batina]]{{·}} [[Bitka za Koprivnicu 1944.|Koprivnica]]{{·}} [[Bitka za Našice 1944.|Našice]]{{·}} [[Kninska operacija|Knin]]{{·}} [[Proboj Armijske grupe E iz Grčke|Proboj Armijske grupe E]] ([[Proboj Nijemaca i četnika iz Srbije|Proboj iz Srbije]], [[Proboj Armijske grupe E kroz istočnu Bosnu|Proboj kroz istočnu Bosnu]], [[Zaseda na Sjemeću|Sjemeć]], [[Proboj Nijemaca i četnika iz Crne Gore|Proboj iz Crne Gore]], ''[[Operacija Zeleni put II|Zeleni put II]]''){{·}} [[Četnička ofanziva u istočnoj Bosni 1944.|Četnička ofanziva u istočnoj Bosni]]{{·}} [[Borbe za Virovitički mostobran|Virovitički mostobran]]{{·}} [[Decembarska ofanziva (Sremski front)|Decembarska ofanziva]] |group5 = [[1945.]]<br />[[Završne operacije u Jugoslaviji 1945.|Oslobođenje]] |list5 = [[Protivudar 3. januara (Sremski front)|Nemački protivudar]]{{·}} [[Borbe za Travnik 1944/1945|Travnik]]{{·}} ''[[Operacija Zimska oluja (1945)|Zimska oluja]]''{{·}} ''[[Operacija Vukodlak (1945)|Vukodlak]]''{{·}} [[Mostarska operacija|Mostar]]{{·}} ''[[Operacija Rübezahl (1945)|Rübezahl]]''{{·}} [[Bolmanska bitka|Bolman]]{{·}} ''[[Operacija Kraj zime|Kraj zime]]''{{·}} ''[[Operacija Majska oluja|Majska oluja]]''{{·}} [[Sarajevska operacija|Sarajevo]]{{·}} [[Završna četnička dejstva u Bosni (1944-1945)|Četnička dejstva u Bosni]]{{·}} [[Bitka na Lijevča polju|Lijevča polje]]{{·}} [[Proboj Sremskog fronta]]{{·}} [[Karlovačka operacija|Karlovac]]{{·}} [[Riječka operacija|Rijeka]]{{·}} [[Tršćanska operacija|Trst]]{{·}} [[Oslobođenje Zagreba|Zagreb]]{{·}} [[Bitka na Zelengori|Zelengora]]{{·}} [[Završne operacije u Sloveniji]]{{·}} [[Blajburška predaja|Blajburg]]{{·}} [[Bitka za Odžak|Odžak]] }} |group5 = <div class="center">Ratni zločini</div> <small>([[Spisak osuđenih za ratne zločine tokom Drugog svjetskog rata u Jugoslaviji|spisak osuđenih]])</small> |list5 = {{Navbox subgroup |list5style = width:auto; |group1 = [[Koncentracioni logor|Logori]] |list1 = [[Koncentracioni logor Jasenovac|Jasenovac]]{{·}} [[Koncentracioni logor Sajmište|Sajmište]]{{·}} [[Koncentracioni logor Banjica|Banjica]]{{·}} [[Logor Milišićeva ciglana|Ciglana]]{{·}} [[Koncentracioni logor Jadovno|Jadovno]]{{·}} [[Strelište u Jajincima|Jajinci]]{{·}} [[Topovske šupe]]{{·}} [[Logor Stara Gradiška|Stara Gradiška]]{{·}} [[Logor Šabac|Šabac]]{{·}} [[Logor Crveni krst|Niš]]{{·}} [[Logor Lepoglava|Lepoglava]]{{·}} [[Logor Jastrebarsko|Jastrebarsko]] {{·}} [[Koncentracioni logor Bar|Bar]] {{·}} [[Logor Metino brdo|Metino brdo]] {{·}} [[Kolašinski četnički zatvor|Kolašin]] |group2 = [[Masakr|Pokolji]] |list2 = [[Pokolj u Blagaju 1941.|Blagaj]]{{·}} [[Masakri u Vrginmostu|Vrginmost]]{{·}} [[Pokolj kod Drvara|Drvar]]{{·}} [[Pokolj u Bosanskom Grahovu|Grahovo]]{{·}} [[Pokolj u glinskoj crkvi|Glina]]{{·}} [[Masakr u Skeli|Skela]]{{·}} [[Masakr u Šapcu|Šabac]]{{·}} [[Masakr u Kraljevu|Kraljevo]]{{·}} [[Masakr u Kragujevcu|Kragujevac]]{{·}} [[Predaja zarobljenih partizana Nijemcima novembra 1941.|Valjevo]]{{·}} [[Novosadska racija|Novi Sad]]{{·}} [[Masakr u Drakuliću|Drakulić]]{{·}} [[Pokolj u Zabiokovlju|Zabiokovlje]]{{·}} [[Pokolj u Makarskoj 1942.|Imotski-Ljubuški]]{{·}} [[Pokolj u Gatima|Gata]]{{·}} [[Pokolj u Prozoru 1942.|Prozor]]{{·}} [[Pokolj u bjelopoljskom srezu 1943.|Bijelo Polje]]{{·}} [[Masakr muslimana Sandžaka i istočne Bosne 1943.|Sandžak i istočna Bosna]]{{·}} [[Masakr u Pivskoj župi|Pivska župa]]{{·}} [[Pokolj u Vraniću|Vranić]]{{·}} [[Masakr u Sremskoj Rači|Rača]]{{·}} [[Masakr u Drugovcu|Drugovac]]{{·}} [[Masakr u Baru|Bar]]{{·}} [[Blajburška predaja|Blajburg]]{{·}} [[Fojbe]] }} |belowstyle = |below = Vidi još: <small>[[Narodnooslobodilačka borba Jugoslavije|Narodnooslobodilačka borba]]{{·}} [[AVNOJ]]{{·}} [[Saveznici i Jugoslavija]]{{·}} [[Spisak osovinskih operacija u Jugoslaviji|Osovinske operacije]]{{·}} [[Napadi na garnizone NDH]]{{·}} [[Spisak antipartizanskih operacija u NDH|Antipartizanske operacije u NDH]]{{·}} [[Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu|Kolaboracija četnika]]{{·}} [[Njemački zločini u Jugoslaviji u Drugom svjetskom ratu|Njemački zločini]]{{·}} [[Genocid u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj|Genocid u NDH]]{{·}} [[Holokaust]]{{·}} [[Demografski gubici Jugoslavije u drugom svjetskom ratu|Demografski gubici]]</small> }}<noinclude> [[Kategorija:Šabloni za SFRJ]] [[Kategorija:Vojni šabloni]] </noinclude> bj1ztwpp1hzps79r9yjxv6gnlkm0n9k Kylie Minogue 0 20545 42470771 42432941 2025-06-10T23:43:36Z Hypuxylun 13561 42470771 wikitext text/x-wiki {{Infokutija02 muzičar | tip = pjevač | ime = Kylie Minogue | slika = Kylie_Minogue_1_(4515615).jpg | širina_slike = | opis_slike = Minogue na koncertu 2018. godine. | alias = | puno_ime = Kylie Ann Minogue | datum_rođenja = {{birth date and age|1968|5|28|df=y}} | mjesto_rođenja = [[Melbourne]], [[Victoria (Australija)|Victoria]], [[Australija]] | datum_smrti = | mjesto_smrti = | druga_imena = | žanr = [[Pop muzika|Pop]], [[synthpop]], [[dance-pop]] | instrument = [[Vokali]] | zanimanje = [[pjevačica]], [[tekstopiskinja]], [[glumica]] | godine_aktivnosti = 1979–danas | label = [[Pete Waterman Entertainment|PWL]] (1987–1992)<br/>[[Mushroom Records|Mushroom]] (1987–danas)<br/>[[Deconstruction Records|Deconstruction]] (1994–1998)<br/>[[Parlophone]] (1999–2016)<br/>[[EMI]] (1999–2008)<br/>[[Capitol Records|Capitol]] (2002–2008)<br/>[[BMG Rights Management|BMG]] (2017–danas) | porodica = [[Dannii Minogue]] (sestra) | povezani_izvođači = | nagrade = | URL = [http://www.kylie.com/ www.kylie.com] | potpis = Kylie Minogue's signature.svg }} '''Kylie Ann Minogue''' ([[Melbourne]], [[Victoria (Australija)|Victoria]], [[Australija]], [[28. maj]] [[1968]]), takođe poznatija jednostavno kao '''Kylie''', je australijska pjevačica, tekstopiskinja i glumica. Minogue je najprodavanija australijska umjetnica svih vremena, sa preko 80 milijona prodatih ploča širom sveta. Postala je poznata pojavljujući se u australijskoj sapunici ''Neighbours'', u kojoj je glumila dve godine. Od tada je započela karijeru kao umjetnik snimanja krajem 1980-ih, što joj je donelo veliki uspjeh i uglavnom pozitivne kritike na javnoj sceni. Kroz njenu karijeru Minogue je dobila nekoliko počasnih imena od evropske štampe kao što su „Princess of Pop“ („Princeza Popa“) ili „Goddess of Pop“ („Boginja Popa“). Iako je rođena i odgojena u Melbourneu u Australiji, Minogue živela i radila u Ujedinjenom Kraljevstvu od 1990-ih, ali se vratio da živi u Melbourneu 2022. godine. Minogue je 1987. godine potpisala ugovor sa kućom [[Pete Waterman Entertainment|PWL]] sa kojom je izdala svoj prvi studijski album ''[[Kylie (album)|Kylie]]''. Pod ovom kućom objavila je četiri [[bubblegum pop]] i [[dance-pop]] studijska albuma. Do ranih 1990-ih, Minogue je objavila nekoliko singlova koji su stigli do Top 10 u Australiji i Velikoj Britaniji. Preuzevši više kreativne kontrole nad svojom glazbom, Minogue je potpisala ugovor sa kućom [[Deconstruction Records]], gdje je 1994. godine izdala album ''[[Kylie Minogue (album)|Kylie Minogue]]'' i 1997. godine album ''[[Impossible Princess]]'', oba dobivši odlične kritike. Vraćajući se poznatijoj dance muzici, Minogue je potpisala ugovor sa kućom [[Parlophone]], gdje je izdala album ''[[Light Years]]'' i singl „[[Spinning Around]]“ 2000. godine. Sljedeći album ''[[Fever (album, Kylie Minogue)|Fever]]'' iz 2001. godine je bio uspjeh u mnogim državama, uključujući i Sjedinjene Države, i postao njen najprodavaniji album do sada. Vodeći singl „[[Can't Get You Out of My Head]]“ postao je jedan od najuspješnijih singlova 2000-ih, prodavši se u više od pet miliona kopija. Sa svojim albumom ''[[Disco (album, Kylie Minogue)|Disco]]'' iz 2020. godine, Minogue je postala prva umjetnica čiji je album dostigao prvo mjesto u Velikoj Britaniji u pet uzastopnih decenija, od [[1980-ih]] do [[2020-ih]]. Minogue je tokom svoje karijere dobila nekoliko nagrada i nominacija, uključujući dve [[Grammy]] nagrade, četiri [[Brit Awards]] nagrade i nekoliko [[ARIA Music Awards]] nagrade. Takođe je dobila neke počasti i priznanja. Godine 2008. Minogue je dodelila titulu oficira [[Orden Britanskog carstva|Ordena Britanskog carstva]] za doprinos u muzici. Iste godine francuska vlada joj je dodelila titulu viteza francuskog [[Orden umjetnosti i književnosti|Ordena umjetnosti i književnosti]] zbog doprinosa u francuskoj kulturi. Godine 2011. Minogue je nosilac počasne titule „Doktor Zdravstvenih Nauke“ [[Univerzitet Anglia Ruskin|Univerziteta Anglia Ruskin]] za njen trud u podizanju svesti o raku dojke. Iste godine na 25. godišnjicu dodele muzičkih nagrada ARIA, dobila je svoje počasno mjesto u ARIA dvorani slavnih. Godine 2019. Minogue je dodelila titulu oficira [[Orden Australije|Ordena Australije]] na Počastima Dana Australije. == Život i karijera == === 1968–1986: Rani život i početak karijere === Kylie Ann Minogue rođena je 28. maja 1968. godine u [[Melbourne]]u u Australiji.<ref>{{harvnb|Hartley|1992|p=218}}</ref> Njen otac, Ronald Charles Minogue, australijanac je [[Irci|irskog]] porekla, dok je majka Carol Ann Jones poreklom iz [[Velšani|Walesa]].<ref name="Smith11">{{harvnb|Smith|2014|p=11}}</ref> Neposredno pred Kylieino rođenje, Ron je dobio posao računovođe koji je radio narednih nekoliko godina, dok je Carol radila kao profesionalna plesačica.<ref name="Smith13">{{harvnb|Smith|2014|p=13}}</ref> Kylie je najstarije od troje dece, njen mlađi brat, Brendan Minogue, radi kao snimatelj vijesti u Australiji, a njena mlađa sestra, [[Dannii Minogue]], je takođe pjevačica i televizijska ličnost.<ref name=survivor>{{Cite web |title=Pop princess is a survivor |work=[[The Sydney Morning Herald]] |date=17. maj 2005 |url=http://www.smh.com.au/news/People/Pop-princess-is-a-survivor/2005/05/17/1116095959462.html |accessdate=26. juli 2009 |language=na engleskom}}</ref> Porodica se često selila u različita predgrađa Melbournea kako bi mogli pokriti životne troškove, što je Minogue palo teško u djetinjstvu. Usljed nedovoljnih primanja, Ron je radio kao računovođa u porodičnoj auto-firmi dok je Carol radila kao kafe kuvarica u obližnjoj bolnici.<ref name="Smith13"/> Nakon premještaja u predgrađe Surrey Hills u Melbourneu, Minogue je kratko vreme išla u Studfield osnovnu školu, pre nego što se premjestila u školu Camberwell. Zatim je išla u istoimenu srednju školu.<ref name="Goddessofthemoment">{{Cite web |last=Lister |first=David |title=Kylie Minogue: Goddess of the moment |work=[[The Independent]] |date=23. februar 2002 |url=https://www.independent.co.uk/news/people/profiles/kylie-minogue-goddess-of-the-moment-661725.html |accessdate=26. juli 2009 |archivedate=2. decembra 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20091202225506/https://www.independent.co.uk/news/people/profiles/kylie-minogue-goddess-of-the-moment-661725.html |deadurl=yes |language=na engleskom}}</ref> Tokom školskog života, bilo Minogue je teško da nađe drugare.<ref>{{harvnb|Smith|2014|p=21}}</ref> Diplomu srednje škole dobila je uz položene predmete umjetnost, grafika i engleski jezik.<ref name="Smith36">{{harvnb|Smith|2014|p=36}}</ref> Minogueova je sebe opisala kao osobu prosečne inteligencije i skromnog uspjeha u školi.<ref name="Smith36"/> Od svoje jedanaeste godine, Minogue se počela pojavljivati kroz male uloge u [[sapunica]]ma kao takav ''The Sullivans'' 1979. godine i ''Skyways'' 1980. godine.<ref name=survivor/> Godine 1985. dobija je jednu od glavnih uloga u televizijskoj seriji ''The Henderson Kids''.<ref>{{Cite web |last=Wearring |first=Miles |title=Kylie's life on screen |publisher=News.com.au |date=23. oktobar 2009 |url=https://www.news.com.au/entertainment/music/kylies-life-on-screen/news-story/f7339e535a55034b41e93ec7d549c19d?sv=6c0b7f77d0bbe4fb005fe06d5d0aa173 |accessdate=2. aprila 2021 |language=na engleskom}}</ref> Minogueova je napravila pauzu od škole kako bi snimala, doduše, iako njena majka nije bila zadovoljna ovim, Minogue je smatrala da je morala da se osamostali kako bi se mogla probiti u filmskoj i muzičkoj industriji.<ref name="pg32">{{harvnb|Smith|2014|p=32}}</ref> Odlučivši da krene putem muzičke karijere, Minogue je snimila demo kasetu za producente nedeljnog muzičkog programa ''Young Talent Time'',<ref>{{Cite web |last=Adams |first=Cameron |title=Kylie Minogue&nbsp;– 20 years on |work=[[Herald Sun]] |date=2. august 2007 |url=http://www.news.com.au/heraldsun/story/0,21985,22171653-2902,00.html |accessdate=27. juli 2009 |language=na engleskom |archive-date=28. decembra 2012 |archive-url=https://archive.today/20121228210117/http://www.heraldsun.com.au/entertainment/music/kylie-150-20-years-on/story-e6frf9hf-1111114086189 |dead-url=yes }}</ref> u kojoj je Dannii učestvovala kao redovni izvođač.<ref>{{harvnb|Smith|2002|p=16}}</ref> Minogue je prvi put pjevala na televiziji u emisiji 1985. godine, ali nije pozvan da se pridruži glumačkoj postavi. Minogue je glumila Charlene Mitchell, srednjoškolku i automehaničarku u sapunici ''Neighbours'' 1986. godine.<ref name="Goddessofthemoment"/> ''Neighbours'' je doživela veliki uspjeh u Velikoj Britaniji, a ljubavna priča između njenog lika i lika koga je glumio [[Jason Donovan]] doživela je epizodu venčanja 1987. koju je gledala 20 milijona britanskih gledalaca.<ref>{{Cite web |last=Simpson |first=Aislinn |title=Kylie Minogue celebrates 40th birthday |work=[[The Daily Telegraph]] |location=London |date=27. maj 2008 |url=https://www.telegraph.co.uk/news/celebritynews/2036175/Kylie-Minogue-celebrates-40th-birthday.html |accessdate=26. juli 2009 |language=na engleskom}}</ref> Minogueova je bila prva osoba koja je osvojila četiri Logie nagrade u jednoj godini, a bila je i najmlađi nosilac nagrade „Gold Logie“ za titulu „Najpoznatiji Televizijska Izvođač“, na osnovu glasova publike. === 1987–1992: Prve godine u pjevačkoj karijeri === Na dobrovotnom koncertu australijskog fudbalskog kluba [[Fitzroy Football Club]], Minogue je sa svojim kolega iz serije ''Neighbours'' izvela pjesmu „[[I Got You Babe]]“ kao duet i „[[The Loco-Motion]]“ kao bis.<ref>{{harvnb|Smith|2014|p=49}}</ref> Nakon ovoga je potpisala ugovor sa muzičkom kućom [[Mushroom Records]] 1987. godine.<ref>{{harvnb|Smith|2002|p=18}}</ref> Prvi singl „The Locomotion“ bio je sedam nedelja na prvom mjestu australijske listi singlova, a ujedno je postao i najprodavaniji singl u zemlji 1980-ih.<ref>{{Cite web |last=Maley |first=Jacqueline |title=20 years at the top: she should be so lucky |work=[[The Sydney Morning Herald]] |date=5. august 2007 |url=https://www.smh.com.au/news/music/she-should-be-so-lucky/2007/08/04/1185648204390.html |accessdate=26. juli 2009 |language=na engleskom}}</ref> Zahvaljujući ovom uspjehu, Minogue je dobila šansu da otpuje u Englesku sa direktorom Mushroom Records kuće, Garyjem Ashleyem, kako bi nastavila saradnju sa producentima [[Stock Aitken Waterman]]. Kako im Minogue nije bila nimalo poznata, potpuno su bili zaboravili na nju. Tako je slučajno nastala pjesma „[[I Should Be So Lucky]]“ dok je čekala ispred studija. Pjesma je bila na prvom mjestu po slušanosti u Velikoj Britaniji, Australiji, Njemačkoj, Finskoj, Švajcarskoj, Izraelu i Hong Kongu.<ref>{{harvnb|Smith|2002|p=219}}</ref> Minogue je tako osvojila drugu zaredom nagradu ARIA, za najprodavaniji singl godine, dobivši „Posebnu Nagradu za Uspjeh“.<ref>{{cite web |title=1989: 3rd Annual ARIA Awards |url=http://www.ariaawards.com.au/history/year/1989 |publisher=Australian Recording Industry Association |accessdate=6. juni 2012 |language=na engleskom}}</ref> Njen prvi studijski album ''[[Kylie (album)|Kylie]]'' izašao je jula 1988. Album, na kome su se našle pjesme za đuskavim ritmom, nije se skidao godinu dana sa liste najslušanijih albuma u Velikoj Britaniji, i proveo nekoliko nedelja na prvom mjestu na britanskoj liste albuma. To je bio najprodavaniji album 1980-ih godina ženskog izvođača.<ref name="Britishcharts">Brown, Kutner, Warwick, str. 673–674</ref> U SAD je dobio zlatnu plaketu, gdje je singl „The Loco-Motion“ dospeo do trećeg mjesta na listi [[Billboard Hot 100]].<ref name="billboard">{{cite web |title=Kylie Minogue – Chart History |url=https://www.billboard.com/artist/kylie-minogue/ |work=[[Billboard]] |accessdate=25. juli 2009 |language=na engleskom}}</ref> Treći singl „[[Got to Be Certain]]“ bio je njen treći uzastopni singl koji je došao na prvo mjesto na australijskoj listi singlova. Krajem iste godine, Minogue je napustila sapunicu ''Neighbours'' kako bi se posvetila muzičkoj karijeri. Njen drugi studijski album ''[[Enjoy Yourself]]'' izašao je oktobra 1989, koji je uključivao singlove „[[Hand on Your Heart]]“ i „[[Tears on My Pillow]]“, oboje su dostigli prvo mjesto u Velikoj Britaniji.<ref name="occkylie">{{cite web |title=Kylie Minogue |url=https://www.officialcharts.com/artist/43484/kylie-minogue/ |publisher=[[Official Charts Company]] |accessdate=11. decembra 2013 |language=na engleskom}}</ref> Prvi singl „Hand on Your Heart” takođe je dosegao četvrto mjesto u Australiji. Album dosegao je prvo mjesto u Velikoj Britaniji i deveto mjesto u Australiji. Drugi singl „[[Wouldn't Change a Thing]]“ dosegao je šesto mjesto u Australiji i drugo mjesto u Velikoj Britaniji. Treći singl „[[Never Too Late]]“ dosegao je četvrto mjesto u Velikoj Britaniji, ali nije uspjeo da dođe do Top 10 u Australiji. Četvrti i posljednji singl „Tears on My Pillow” takođe je dosegao Top 20 u Australiji. Kako se album nije dobro prodavao u Sjevernoj Americi, njena američka kuća, [[Geffen Records]], prekinuo je saradnju.<ref name=cankylie>{{cite web |url=https://www.billboard.com/articles/news/76837/can-kylie-break-in-the-us |title=Can Kylie Break in the U.S.? |work=[[Billboard]] |date=11. februar 2002 |language=na engleskom}}</ref> Na istom albumu, Minogue je sa [[Jason Donovan|Jasonom Donovanom]] uradila pjesmu „[[Especially for You]]“ koja je bila na prvom mjestu u Velikoj Britaniji i drugom mjestu u Australiji. Pjesma je takođe uključena u sjevernoameričku verziju albuma. U cilju promocije albuma, Minogue je krenula u prvu turneju pod nazivom [[Enjoy Yourself Tour]] u februaru 1990. kroz Evropu, Aziju i Australiju. Minogue izašao je njen debitantski film ''The Delinquents'' u decembru 1989. Iako je film primio osrednje kritike, postao je veoma popularan među publikom. U Velikoj Britaniji je zaradio preko 200&nbsp;000 funti, dok je u Australiji bio četvrti najprofitabilniji film 1989. godine, odnosno prvi najprofitabilniji film 1990. godine. Minogueova treći studijski album ''[[Rhythm of Love]]'' izašao je novembra 1990, a kritičari su ga opisali kao „zreliji“ od njenih prethodnih albuma.<ref>{{cite web |url=https://www.allmusic.com/album/rhythm-of-love-mw0000457557 |publisher=[[Allmusic]] |title=Kylie Minogue – Rhythm of Love |first=Chris |last=True |accessdate=26. juli 2015 |language=na engleskom}}</ref> Iako nije imao isti komercijalni uspjeh, dosegao je deseto mjesto u Australiji i deveto mjesto u Velikoj Britaniji.<ref name=ew1>{{cite web |url=https://ew.com/music/2018/02/01/the-catch-up-kylie-minogue/ |date=1. februar 2018 |access-date=14. augusta 2019 |title=The Catch-Up: Your guide to Kylie Minogue's disco-pop music career |work=[[Entertainment Weekly]] |language=na engleskom}}</ref><ref name=occkylie/> Prvi singl „[[Better the Devil You Know]]“ dosegao je četvrto mjesto u Australiji i drugo mjesto u Velikoj Britaniji.<ref name="occkylie"/> Drugi singl „[[Step Back in Time]]“ dosegao je peto mjesto u Australiji i četvrto mjesto u Velikoj Britaniji.<ref name="Britishcharts"/> Treći singl „[[What Do I Have to Do]]“ dosegao je šesto mjesto u Velikoj Britaniji, ali nije uspjeo da dođe do Top 10 u Australiji. Četvrti i posljednji singl „[[Shocked]]“ dosegao je sedmo mjesto u Australiji i šesto mjesto u Velikoj Britaniji.<ref name="occkylie"/> Pored novog albuma, ljubavna veza sa vodećim pjevačem grupe [[INXS]] [[Michael Hutchence|Michaelom Hutchenceom]] se smatrala kao deo njen nove ličnosti. Snimanje spota za „Better the Devil You Know“ bio je prvi put da se Minogue „osetila kao deo stvaralačkog procesa“. U vezi sa tim izjavila je: „Nisam bila glavna ali moj glas se čuo, našla sam put da prikažem svoje gledište na kreativan način“.<ref name=pjoye>{{cite web |url=https://www.smh.com.au/lifestyle/fashion/kylie-pop-culture-princess-20111129-1o3vh.html |date=30. novembar 2011 |accessdate=15. augusta 2019 |title=Kylie: Pop Culture Princess |work=[[The Sydney Morning Herald]] |first=Paula |last=Joye |language=na engleskom}}</ref> U cilju promocije albuma, Minogue započeta je turneja pod nazivom [[Rhythm of Love Tour]] u februaru 1991. u Australiji i Aziji. Njen četvrti studijski album ''[[Let's Go to It]]'' izašao je oktobra 1991. i ušao je u Top 20 u Velikoj Britaniji i Australiji. Prvi je njen album koji ni u jednoj od dve pomenute države nije dosao u Top 10.<ref name="occkylie"/> Iako prvi singl „[[Word Is Out]]“ nije ušao u Top 10 u Velikoj Britaniji.<ref name="occkylie"/> Drugi singl pod nazivom „[[If You Were with Me Now]]“ bio je na četvrtom mjestu u Velikoj Britaniji, ali nije ušao u Top 20 u Australiji.<ref name="occkylie"/> Treći singl „[[Give Me Just a Little More Time]]“ bio je na drugom mjestu u Velikoj Britaniji te godine, ali nije ušao u Top 20 u Australiji. Četvrti i posljednji singl „[[Finer Feelings]]“ nije dosegao Top 10 ni u jednoj državi. U oktobru 1991. Minogue je krenula na [[Let's Get to It Tour]] turneju po Evropi u okviru promocije albuma. Povodom ovog perioda, kasnije je izjavila da ju je produkcijska kuća [[Stock Aitken Waterman]] gušila: „Bila sam poprilično lutka u njihovim rukama u početku. Nismo mogla da sama gledam ni levo ni desno od produkcijske kuće“.<ref name="Shuker164">Shuker, str. 164</ref> Prva značajna kompilacija ''[[Greatest Hits (album Kylie Minogue)|Greatest Hits]]'' puštena je augusta 1992. Album dostigla je prvo mjesto u Velikoj Britaniji<ref name="occkylie"/> i treće mjesto u Australiji. Prvi singl „[[What Kind of Fool (Heard of That Before)]]“ ušla je u Top 20 u Australiji i Velikoj Britaniji.<ref name="occkylie"/> Drugi singl, obrada pjesme „[[Celebration (pjesma)|Celebration]]“ od [[Kool & the Gang]], ušla je u Top 20 u Velikoj Britaniji.<ref name="occkylie"/> === 1993–1998: ''Kylie Minogue'' i ''Impossible Princess'' === Minogue pjevanje pod produkcijskom kućom [[Deconstruction Records]] označilo je novu fazu u njenoj karijeri.<ref name=cankylie/> Njen peti studijski album pod nazivom ''[[Kylie Minogue (album)|Kylie Minogue]]'' koji je pušten septembra 1994, označio je razlaz za pređašnjim stilom, na šta je i kritika reagovala uz pohvale za njene vokalne sposobnosti i kvalitet produkcije.<ref>{{Cite web |first=Nick |name=Levine |url=http://www.digitalspy.com/music/thesound/a222204/kylie-revisited-5-kylie-minogue.html |title=Kylie: Revisited #5: 'Kylie Minogue' |work=[[Digital Spy]] |date=29. maj 2010 |accessdate=2. augusta 2012 |language=na engleskom}}</ref> Album su uradila producenta dance muzike [[Brothers in Rhythm]], Dave Seaman i Steve Anderson, koji su ujedno uradili i „Finer Feelings“, njen posljednji singl sa pređašnjom kućom PWL. Album je dosegao treće mjesto u Australiji i četvrto mjesto u Velikoj Britaniji. Prvi singl „[[Confide in Me]]“ ostao je četiri nedelje na prvom mjestu na australijskoj listi singlova, dok je u Velikoj Britaniji bio na drugom mjestu.<ref name="occkylie"/> Drugi singl pod nazivom „[[Put Yourself in My Place]]“ dosegao je listu Top 20 pjesama u Velikoj Britaniji i Australiji. Spot za pjesmu je u velikoj meri inspirisan filmom ''[[Barbarella (film)|Barbarella]]'' iz 1968. godine, odajući počast njegovom glavnom liku kojeg glumi [[Jane Fonda]]. Treći singl „[[Where Is the Feeling?]]“ takođe je ušla u Top 20 u Velikoj Britaniji, ali ne u Australiji.<ref name="occkylie"/> Kada se radi o medijskom eksponiranju, Minogue se u ovom periodu pojavila i kao gostujuća uloga u epizodi britanske komedije ''The Vicar of Dibley'', kao i na naslovnici australijskog magazina ''Who Magazine'' na listi „30 Najlepših Ljudi Sveta“, što joj je otvorilo vrata za ulogu u filmu ''[[Ulični borac (film, 1994)|Ulični borac]]'' sa [[Jean-Claude Van Damme|Jean-Claudeom Van Dammeom]] iz 1994. godine.<ref name="Smith152">{{harvnb|Smith|2002|p=152}}</ref> Film je imao osrednji komercijalni uspjeh, sa oko 70 milijona dolara zarade u SAD, ali nije bio dobro primljen od strane kritičara.<ref name="Smith152"/> ''[[The Washington Post]]'' je okarakterisao njenu glumu rečima „najgora glumica na engleskom govornom području“.<ref>{{Cite web |url=https://www.washingtonpost.com/wp-srv/style/longterm/movies/videos/streetfighterpg13harrington_a0ad15.htm |work=[[The Washington Post]] |title=Street Fighter |date=24. decembar 1994 |first=Richard |last=Harrington |accessdate=25. juli 2015 |language=na engleskom}}</ref> Naredne godine ušla je u saradnju sa australijskim muzičarem [[Nick Cave|Nickom Caveom]], iz čega se izrodila pjesma „[[Where the Wild Roses Grow]]“. Cave je izrazio interesovanje da sarađuje sa Minogue otkako je čuo „Better the Devil You Know“, jer je album imao, kako je rekao „najsiroviju i najtužniju liriku u svetu pop muzike“.<ref>Baker and Minogue, str. 99</ref> Spot za njihovu pjesmu bio je inspirisan slikom ''Ofelija'' [[John Everett Millais|Johna Everetta Millaisa]], u kome Minogue ima ulogu preminule devojke koja pluta u bari, dok joj zmija gamiže po telu. Singl je privukao veliku pažnju u Evropi gdje je ušao u Top 10 u nekoliko zemalja, u Australiji došao do drugog mjesta,<ref>{{cite web |title=Nick Cave and The Bad Seeds and Kylie Minogue: "Where The Wild Roses Grow" (song) |publisher=Media Jungen |url=http://australian-charts.com/showitem.asp?interpret=Nick+Cave+%26+The+Bad+Seeds+%2B+Kylie+Minogue&titel=Where+The+Wild+Roses+Grow&cat=s |access-date=26. jula 2009 |language=na engleskom}}</ref> dok u Velikoj Britaniji nije uspjelo da dospe u Top 10 listu. Pjesma je osvojila nagradu ARIA kao „Najbolja Pjesma Godine“ i „Najbolja Pop Pjesma“. Gostujući na koncertima Nicka Cavea, Minogue je svoju pjesmu „I Should Be So Lucky“ pretvorila u poeziju, recitujući je na njegovim koncertima u [[Royal Albert Hall]]u.<ref name="lalala112">Baker and Minogue, str. 112</ref> Sve do 1997. godine Minogue je bila u vezi sa francuskim fotografom Stéphaneom Sendaouiem, koji ju je podscitao da radi na svojoj kreativnosti.<ref>Baker and Minogue, str. 107–112</ref> Inspirisana zajedničkim poštovanjem za japansku kulturu, zajedno su napravili vizuelnu kombinaciju „[[gejša]] i [[manga]] superheroina“ za šesti studijski album ''[[Impossible Princess]]'' kao i za spot „[[GBI: German Bold Italic]]“ za muzičku kolaboraciju sa [[Towa Tei|Towom Tei]].<ref>Baker and Minogue, str. 108–109</ref> Inspiraciju je nalazila u muzici umjetnika poput škotske pjevačice [[Shirley Manson]] i američke rock grupe [[Garbage]], islandske pjevačice [[Björk]] i irske rock grupe [[U2]], kao i japanskim pop muzičarima [[Pizzicato Five]] i Towom Tei.<ref>Baker and Minogue, str. 108</ref> Kolaboracije na albumu uključile su i Jamesa Deana Bradfielda i Seana Moorea iz rock grupe [[Manic Street Preachers]]. ''Impossible Princess'' je dobio negativne kritike po objavljivanju, da bi mnogo godina kasnije stekao status kao Minogueov najličniji i najbolji album. Album je dosegao četvrto mjesto u Australiji i deseto mjesto u Velikoj Britaniji. Prvi singl „[[Some Kind of Bliss]]“ nije ušao u Top 20 ni u Velikoj Britaniji ni u njenoj domovini, dok drugi singl „[[Did It Again]]“ jeste. Treći singl „[[Breathe (pjesma Kylie Minogue)|Breathe]]“ takođe nije ušao u Top 20 u Australiji, ali jeste u Velikoj Britaniji. Nakon što je priznala sebi da je bežala od toga kako su drugi videli njen početak karijere, Minogue je prokomentarisala da je za ovaj album bila spremna da „zaboravi bolnu kritiku“ i „prihvatiti prošlost i iskoristiti je“.<ref name="lalala112" /> Muzički spot za „Did It Again“ dao je omaž njenim ranim inkarnacijama.<ref>Baker and Minogue, str. 113</ref> Što se tiče Velike Britanije, gdje je album preimenovan u ''Kylie Minogue'' zbog smrti [[Diana, princeza od Walesa|princeze Diane]], ovaj album prodao je najmanji broj kopija u njenoj karijeri. U Australiji je album bio uspješan i ostao je 35 nedelja na listi albuma.<ref>{{Cite web |title=Kylie Minogue – Impossible Princess (album) |publisher=Media Jungen |url=http://australian-charts.com/showitem.asp?interpret=Kylie+Minogue&titel=Impossible+Princess&cat=a |accessdate=26. juli 2009 |language=na engleskom}}</ref> U junu 1998. Minogue je krenula na turneju pod nazivom [[Intimate and Live Tour]] kroz Veliku Britaniju i Australiju koja se produžila zbog velike potražnje.<ref name="lalala125">Baker and Minogue, str. 125</ref> Pored turneje, nastupila je uživo i na [[Sydney Gay & Lesbian Mardi Gras|Sidnejski gej i lezbijski Mardi Gras]] karnevalu,<ref name="lalala125"/> ceremonijalnom otvaranju kazina u Melbourneu, na događaju sidnejskoj [[20th Century Studios|Fox Studios]] 1999. gdje je izvela „[[Diamonds Are a Girl's Best Friend]]“ od [[Marilyn Monroe]], kao i na božićnom koncertu u [[Dili]]ju, u Istočnom Timoru. === 1999–2003: ''Light Years'', ''Fever'' i ''Body Language'' === Godine 1999. Minogue je izvela duet sa [[Pet Shop Boys]] pod nazivom „In Denial“ na njihovom albumom ''[[Nightlife]]''. Iste godine je potpisala ugovor sa kućom [[Parlophone]].<ref name="lalala145">Baker and Minogue, str. 145</ref> Njen sedmi studijski album ''[[Light Years]]'' izašao je septembra 2000. Kao komercijalni uspjeh, postao je Minogueov prvi album koji je izbio na prvo mjesto u rođenoj Australiji, kao drugo mjesto u Velikoj Britaniji. Prvi singl „[[Spinning Around]]“ dosegao je prvo mjesto u Velikoj Britaniji i Australiji.<ref>{{cite web |url=https://www.officialcharts.com/charts/singles-chart/20000625/7501/ |title=Official Singles Chart Top 100 |date=1. juli 2000 |access-date=1. jula 2018 |publisher=[[Official Charts Company]] |language=na engleskom}}</ref> U pratećem spotu Minogueova se pojavljue u zlatnom kratkom šortsu, što se ispostavilo da bude njen „zaštitni znak“.<ref>{{harvnb|Smith|2002|pp=189–192}}</ref> Drugi singl „[[On a Night Like This]]“ dosegao je prvo mjesto u Australiji i drugo mjesto u Velikoj Britaniji. Duet sa [[Robbie Williams|Robbiejem Williamsom]] „[[Kids (pjesma Robbieja Williamsa i Kylie Minogue)|Kids]]“ izašao je kao treći singl, a dostigao je do drugog mjesta u Velikoj Britaniji i Top 20 u Australiji. Četvrti singl „[[Please Stay]]“ ušao je na Top 10 u Velikoj Britaniji i Top 20 u Australiji. Minogueova je pjevala na ceremoniji zatvaranja [[Olimpijada 2000|Olimpijskih igara 2000. godine]], kao i na ceremoniji otvaranju Paraolimpijskih igara, koji su oba održana u [[Sydney]]u.<ref>{{Cite web |publisher=[[BBC News]] |url=http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/olympics2000/951094.stm |title=Sydney says goodbye |date=29. oktobar 2000 |access-date=27. juli 2009 |language=na engleskom}}</ref> Njena izvedba pjesme [[ABBA]] „[[Dancing Queen]]“ izabrano je kao jedno od najupečatljivijih završnih ceremonija. Naredne godine, Minogueova je krenula po Evropi i Australiji na turneju pod nazivom [[On a Night Like This Tour]]. U oktobru 2001. Minogueova je predstavila svoj osmi studijski album ''[[Fever (album, Kylie Minogue)|Fever]]''. Prvi singl „[[Can't Get You Out of My Head]]“ koji je bio pušten mjesec dana pre albuma, dosegao je prvi mjesto u preko 40 država, prodavši se u više od 5 milijona kopija,<ref>{{cite web |title=100 Best Tracks of the 00s – No. 74 Kylie Minogue – "Can't Get You Out of My Head" |url=https://www.nme.com/list/100-best-tracks-of-the-00s/269740/article/269931 |work=[[New Musical Express|NME]] |access-date=22. augusta 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130614053028/http://www.nme.com/list/100-best-tracks-of-the-00s/269740/article/269931 |archive-date=14. juna 2013 |date=29. maj 2012 |language=na engleskom}}</ref> i tako postavši njen najuspešniji singl do danas. Album je bio na prvom mjestu u Australiji, Velikoj Britaniji, Irskoj, Njemačkoj, na kraju ostvarivši globalnu prodaju od preko 6 milijona kopija.<ref name="grooveback">{{Cite web |url=http://www.theage.com.au/articles/2004/01/29/1075340776864.html |title=Can Kylie get her groove back |work=[[The Age]] |date=31. januar 2004 |access-date=25. juli 2009 |language=na engleskom}}</ref> Topao prijem albuma doveo je do njegove distribucije u SAD u februaru 2002. od strane kuće [[Capitol Records]].<ref name="second coming">{{Cite web |title=Kylie's second coming |work=[[The Sydney Morning Herald]] |date=14. februar 2004 |url=https://www.smh.com.au/articles/2004/02/13/1076548215244.html?from=storyrhs |access-date=24. marta 2008 |language=na engleskom}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.billboard.com/articles/news/77291/kylies-fever-to-heat-us-in-feb |title=Kylie's 'Fever' To Heat U.S. In Feb. |work=[[Billboard]] |date=2. januar 2002 |access-date=2. januara 2012 |language=na engleskom}}</ref> Dosegao je treće mjesto na [[Billboard 200]] listi, što je njen najbolji uspjeh u zemlji.<ref>{{cite web |title=Kylie Minogue – ''Billboard'' 200 Chart History |url=https://www.billboard.com/artist/kylie-minogue/chart-history/billboard-200/ |work=[[Billboard]] |access-date=3. augusta 2013 |language=na engleskom}}</ref> Drugi singl „[[In Your Eyes]]“ dosegao je prvo mjesto u Australiji i treće mjesto u Velikoj Britaniji. Treći singl „[[Love at First Sight]]“ dosegao je treće mjesto u Australiji, drugo mjesto u Velikoj Britaniji i prvo mjesto na [[Dance Club Songs]] listi. Četvrti i posljednji singl „[[Come into My World]]“ dosegao je četvrto mjesto u Australiji i osmo mjesto u Velikoj Britaniji. U okviru promocije albume u aprilu 2002. Minogue je krenula na turneju [[KylieFever2002]] kroz Evropu i Australiju. Iste godine dobila je četiri ARIA nagrade uključujući nagradu u kategoriji „Najprodavaniji Singl“ i „Singl Godine“ za „Can't Get You Out of My Head“.<ref>{{cite web |last=Kazmierczak |first=Anita |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/2331249.stm |title=Kylie sweeps Aussie music awards |publisher=[[BBC News]] |date=15. oktobar 2002 |access-date=7. augusta 2009 |language=na engleskom}}</ref> Iste godine je osvojila svoju prvu nagradu [[Brit Awards]] u kategoriji „Najbolju Međunarodnu Solo Žensku Umjetnicu“ i „Najbolju Međunarodni Album“ za ''Fever''.<ref>{{cite web |title=Brit Awards 2002: The winners |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/1832486.stm |date=20. februar 2002 |access-date=27. novembra 2011 |publisher=[[BBC News]] |language=na engleskom}}</ref> Godine 2003. Minogue prvi put je bila nominovana za [[Grammy]] nagradu u kategoriji „Najbolji Dance Snimak“ za „Love at First Sight”, nakon čega je osvojila nagradu ali za „Come into My World” naredne godine. U novembru 2003. izašao je Minogue sjov devetu studijski album pod nazivom ''[[Body Language (album, Kylie Minogue)|Body Language]]'', koji je pratio poseban koncert na koji se mogao doći samo po pozivnici, pod nazivom [[Money Can't Buy]] u [[Hammersmith Apollo]] u [[London]]u. Album je doneo [[disco]] stil u opuštenom tonu inspirisan umjetnicima iz 1980-ih, poput [[Scritti Politti]], [[The Human League]], [[Adam and the Ants]], kao i [[Prince]]om, utapajući njihove stilove sa elementima [[hip hop]]a. Album je dosegao drugo mjesto u Australiji i šesto mjesto u Velikoj Britaniji.<ref name="occkylie"/> Prodaja albuma je bila manja njego što je očekivano nakon uspjeha ''Fever'',<ref name="grooveback"/><ref name="second coming"/> mada je prvi singl „[[Slow (pjesma)|Slow]]” dosegao je prvo mjesto u Velikoj Britaniji i Australiji.<ref name="occkylie"/><ref>{{cite web |title=Kylie Minogue: Slow (song) |publisher=Media Jungen |url=http://australian-charts.com/showitem.asp?interpret=Kylie+Minogue&titel=Slow&cat=s |access-date=9. augusta 2009 |language=na engleskom}}</ref> Drugi singl „[[Red Blooded Woman]]”, dosegao je četvrto mjesto u Australiji i peto mjesto u Velikoj Britaniji.<ref name="occkylie"/> Treći i posljednji singl „[[Chocolate (pjesma Kylie Minogue)|Chocolate]]“ dosegao je šesto mjesto u Velikoj Britaniji i Top 20 u Australiji.<ref name="occkylie"/> Što se tiče SAD, „Slow“ je bio na prvom mjestu na Dance Club Songs listi,<ref name=DanceClubSongs>{{Cite web |title=Kylie Minogue, Chart History, Dance/Club Play Songs |url=https://www.billboard.com/artist/kylie-minogue/chart-history/dsi/ |work=[[Billboard]] |accessdate=25. juli 2009 |language=na engelskom}}</ref> a kasnije bio je i nominovan za Grammy nagradu u kategorij za „Najbolji Dance Snimak”. ''Body Language'' je u prvoj nedelji ostvario prodaju od 43&nbsp;000 kopija, dok je u drugoj nedelji prodaja značajno pala. Pozivni koncert je zatim objavljen na video albumu u julu 2004. pod nazivom ''[[Body Language Live]]''. === 2004–2009: ''Ultimate Kylie'', ''Showgirl'' i ''X'' === [[Datoteka:Kylie Minogue live in Paris - Can't get you out of my head - April 20th 2005 (202111763).jpg|mini|200px|Minogue nastupa na Showgirl turneji u aprilu 2005.]] U novembru 2004. Minogue je objavila svoju drugu zvaničnu kompilaciju pod nazivom ''[[Ultimate Kylie]]''. Album dosegao je četvrto mjesto u Velikoj Britaniji i peto mjesto u Australiji. Prvi singl „[[I Believe in You]]“ dosegao je šesto mjesto u Australiji, drugo mjesto u Velikoj Britaniji i treće mjesto na Dance Club Songs listi.<ref name=DanceClubSongs/> Drugi singl „[[Giving You Up]]“ dosegao je šesto mjesto u Velikoj Britaniji i osmo mjesto u Australiji. „I Believe in You“ je kasnije bila nominovana za Grammy nagradu u kategoriji „Najbolji Dance Snimak“. U martu 2005. Minogueova je krenula na turneju [[Showgirl: The Greatest Hits Tour]]. Posle nastupa u Evropi, uputila se u Melbourneu gdje joj je dijagnostikovan rak dojke, zbog čega je morala otkazati turneju.<ref>{{Cite web |title=Kylie diagnosed with breast cancer |work=[[The Guardian]] |date=17. maj 2005 |url=https://www.theguardian.com/society/2005/may/17/arts.artsnews |language=na engleskom}}</ref> U maju iste godine podlegla je operaciji, a ubzrom potom i hemoterapiji.<ref name="CNNtreatment">{{Cite web |title=Kylie begins cancer treatment |date=19. maj 2005 |url=http://edition.cnn.com/2005/WORLD/asiapcf/05/18/kylie.surgery/ |publisher=[[CNN]] |access-date=9. decembra 2006 |language=na engleskom |archive-date=4. marta 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304031617/http://edition.cnn.com/2005/WORLD/asiapcf/05/18/kylie.surgery/ }}</ref> U januaru 2006. objavljeno je da je završila sa hemoterapijom kao i da je bolest izlečena.<ref name=chemo>{{cite web |url=https://www.theage.com.au/national/chemo-finished-but-kylies-treatment-continues-20060114-ge1klp.html |date=14. januar 2006 |access-date=21. augusta 2019 |title=Chemo finished, but Kylie's treatment continues |work=[[The Age]] |language=na engleskom}}</ref> U decembru 2005. izvedbu sa svoje turneje „[[Over the Rainbow]]“ izdala je kao singl u digitalnom formatu. Tokom perioda oporavka napisala je knjigu za decu ''The Showgirl Princess'', je objavljena u oktobru 2006. i sljedećeg mjeseca je izašao i njen parfem ''Darling''.<ref name="popsdarling">{{Cite web |last=Moses |first=Alexa |work=[[The Sydney Morning Herald]] |url=https://www.smh.com.au/news/people/pops-darling-is-one-busy-showgirl/2006/11/08/1162661757617.html |title=Pop's darling is one busy showgirl |date=9. novembar 2006 |access-date=21. januara 2007 |language=na engleskom}}</ref> Linija je kasnije proširena kao toaletna voda, koja je uključivala ''Pink Sparkle'', ''Couture'' i ''Inverse''.<ref>{{cite web |title=Kylie Minogue Fragrance range |publisher=Fragrance Direct |date=28. februar 2011 |url=http://www.fragrancedirect.co.uk/k/kylie-minogue/icat/kylieminogue/ |access-date=28. februara 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110221035939/http://www.fragrancedirect.co.uk/k/kylie-minogue/icat/kylieminogue |archive-date=21. februara 2011 |language=na engleskom}}</ref> U novembru 2006. je Minogue nastavila svoju posljednju prekinutu turneju pod izmenjenim nazivom [[Showgirl: The Homecoming Tour]]. Njene plesačke rutine su izmenjene kako bi bili u skladu sa njenim zdravstvenim stanjem. Ovo je značilo sporije promjene kostima i duže pauze između odeljaka ne bi li sačuvala snagu.<ref>{{cite web |title=Two UK gigs as Kylie resumes tour |publisher=[[BBC News]] |date=17. juli 2006 |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/5188896.stm |access-date=5. augusta 2009 |language=na engleskom}}</ref> Mediji su izveštavali da su Minogueove izvedbe bile snažne, a ''[[The Sydney Morning Herald]]'' je koncert opisao kao „ekstravaganca“ i „ništa manje od trijumfa“.<ref>{{Cite web |first=Christine |last=Sams |title=Feathered Kylie's fans tickled pink |date=12. novembar 2006 |url=https://www.smh.com.au/news/music/feathered-kylies-fans-tickled-pink/2006/11/11/1162661950112.html |work=[[The Sydney Morning Herald]] |access-date=4. decembra 2006 |language=na engleskom}}</ref> U novembru 2007. Minogueova je izdala deseti studijski album ''[[X (album, Kylie Minogue)|X]]'' o kome su svi pričali.<ref name="heraldsunjan08">{{Cite web |first=Cameron |last=Adams |title=Kylie Minogue talks about leaks, love and moving on |url=http://www.heraldsun.com.au/entertainment/kylie-minogue-talks-about-leaks-love-and-moving-on/story-e6frf96f-1111115331870 |work=[[Herald Sun]] |date=17. januar 2008 |access-date=15. aprila 2008 |language=na engleskom}}</ref> Na ovom albumu sa stilom elektronske muzike, učestvovali su [[Guy Chambers]], [[Cathy Dennis]] i [[Calvin Harris]].<ref name="heraldsunjan08" /> Album je bio na prvom mjestu u Australiji, četvrtom mjestu u Velikoj Britaniji i na četvrtom mjestu na Dance/Electronic Albums listi. Prvi singl „[[2 Hearts]]“ je takođe bio na prvom mjestu u Australiji i četvrtom mjestu u Velikoj Britaniji. ''X'' je u početku imao osrednje prodaje u Velikoj Britaniji, da bi se komercijalni uspjeh vremenom poboljšao.<ref name="thetimeskyliex2008">{{Cite web |last=Sinclair |first=David |title=Kylie Minogue at the O2 Arena, London |work=[[The Times]] |date=28. juli 2008 |url=http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/music/live_reviews/article4413509.ece |access-date=1. augusta 2008 |language=na engleskom |archive-date=2011-06-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110615134420/http://entertainment.timesonline.co.uk/tol/arts_and_entertainment/music/live_reviews/article4413509.ece }}</ref> Naredni singlovi „[[In My Arms]]“ i „[[Wow (pjesma Kylie Minogue)|Wow]]“ su se našli na listi Top 10 u Velikoj Britaniji. U SAD je album bio nominovan za dodelu Grammy nagrada za 2009. godine u kategoriji „Najbolji Elektronski/Dance Album“. U okviru promocije albuma našla Minogue se i u dokumentarnom filmu ''White Diamond'' nakon što je počela sa povratničkom turnejom.<ref>{{cite web |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/7048346.stm |title=Kylie thanks fans at film launch |publisher=[[BBC News]] |date=17. oktobar 2007 |access-date=26. juli 2009 |language=na engleskom}}</ref> Nastupila je i u televizijskom programu ''The Kylie Show'' koji je bio splet njenih izvedbi i humorističnih skečeva.<ref>{{harvnb|page=192|Smith|2014}}</ref> Minogue je glumila i u televizijskoj seriji ''[[Doctor Who]]'' u specijalnoj, božićnoj epizodi „Voyage of the Damned“ u ulozi Astrid Peth. Epizodu je pratilo više od 13 milijona gledalaca, što je bila nagledanija epizoda serije od 1979. godine. U maju 2008. Minogue se upustila u svoju, do tada, najskuplju turneju pod nazivom [[KylieX2008]] kroz Evropu, sa izdatkom od 10 milijona funti.<ref>{{Cite web |title=Kylie's tour to kick off in Paris |work=[[The Daily Telegraph]] |date=29. april 2008 |url=https://www.telegraph.co.uk/culture/art/3672988/Kylies-tour-to-kick-off-in-Paris.html |access-date=7. augusta 2008 |language=na engleskom}}</ref> Turneja je naširoko hvaljena sa dobrim profitom. Ovo je pratilo dodjelu francuskog [[Orden umjetnosti i književnosti|Ordena umjetnosti i književnosti]] u rangu viteza,<ref name="Frenchhonour">{{Cite web |title=Kylie receives top French honour |publisher=ABC News |date=6. maj 2008 |url=http://www.abc.net.au/news/2008-05-06/kylie-receives-top-french-honour/2426438 |access-date=7. augusta 2009 |language=na engleskom}}</ref> a jula 2008. [[Charles III od Ujedinjenog Kraljevstva|Princ od Walesa]] joj je dodelio [[Orden Britanskog carstva|Ordena Britanskog carstva]].<ref>{{Cite web |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/7485868.stm |title=Kylie attends Palace for honour |publisher=[[BBC News]] |date=3. juli 2008 |access-date=10. oktobra 2008 |language=na engleskom}}</ref> Takođe je osvojila nagradu za „Najbolju Međunarodnu Solo Žensku Umjetnicu“ na nagrada [[Brit Awards]] 2008. godine. Septembra iste godine debitovala je u regionu Bliskog istoka gdje je nastupila kao vodeći izvođač na otvaranju ekskluzivnog hotela Atlantis The Palm u [[Dubai]]ju.<ref>{{cite web |url=http://www.theage.com.au/travel/kylie-minogue-performs-at-atlantis-hotel-launch-20081121-6dev.html |title=Kylie Minogue performs at Atlantis hotel launch |work=[[The Age]] |location=Australia |date=21. novembar 2008 |access-date=10. septembra 2009 |language=na engleskom}}</ref> Nakon niza ovih događa, nastavila je turnejom KylieX2008 u Južnoj Americi, Aziji i Australiji. Turneja je prošla 21 državu, prodavši karte u vrednosti od više od 70 milijona dolara, što se smatralo komercijalnim uspjehom.<ref name="firstNorthAmericantour">{{Cite web |last=Herrera |first=Monica |url=https://www.billboard.com/articles/news/268706/kylie-minogue-plans-first-north-american-tour |title=Kylie Minogue Plans First North American Tour |work=[[Billboard]] |date=6. maj 2009 |access-date=8. augusta 2009 |language=na engleskom}}</ref> U februaru 2009. vodila je nagrade Brit Awards sa [[James Corden|Jamesom Cordenom]] i [[Matthew Horne|Matthewom Horneom]].<ref>{{Cite web |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/entertainment/7837020.stm |title=Kylie to present the Brit Awards |publisher=[[BBC News]] |date=19. januar 2009 |access-date=8. augusta 2009 |language=na engleskom}}</ref> U drugoj polovini godine krenula je na svoju prvu sjevernoameričku turneju pod nazivom [[For You, for Me Tour]].<ref name="firstNorthAmericantour"/> === 2010–2012: ''Aphrodite'' i ''The Abey Road Sessions'' === [[Datoteka:Kylie Minogue - Aphrodite (en vivo).jpg|mini|170px|Minogue nastupa na svojoj turneji [[Aphrodite: Les Folies Tour]] u junu 2011.]] U julu 2010. Minogue je objavila svoj jedanaesti studijski album ''[[Aphrodite (album)|Aphrodite]]''. Album je uključivao nove tekstopisce i producente, uključujući [[Stuart Price|Stuarta Pricea]] kao izvršnog producenta, koji je takođe doprineo pisanju pjesama zajedno sa Minogueovom, [[Calvin Harris|Calvinom Harrisom]], [[Jake Shears|Jakeom Shearsom]], Nerinom Pallotom, Pascalom Gabrielom, Lucasom Seconom, Timom Rice-Oxleyjem i Kishom Mauveom. Album je dobio pozitivne kritike većine muzičkih kritičara, pohvalivši Minogueov izbor saradnika i producenata. ''Aphrodite'' je stigla do drugog mjesta u Australiji i prvog mjesta u Velikoj Britaniji, tačno 22 godine nakon njenog prvog hita koji je stigao do prvog mjesta u zemlji.<ref>{{cite web |url=https://www.bbc.co.uk/news/10592181 |publisher=[[BBC News]] |title=Kylie claims UK number one album |date=11. juli 2010 |language=na engleskom}}</ref> Prvi singl albuma „[[All the Lovers]]” dostigao je treće mjesto u Velikoj Britaniji i Top 20 u Australiji, iako su sljedeći singlovi bili mnogo manje uspješni. Drugi singl „[[Get Outta My Way]]“ nije uspjeo da dostigne do Top 10 u Velikoj Britaniji i nije uspjeo da dostigne Top 50 u Australiji. Treći singl „[[Better than Today]]“ nije stigao do Top 20 u Velikoj Britaniji, a takođe nije stigao do Top 50 u Australiji. Četvrti i posljednji singl „[[Put Your Hands Up (If You Feel Love)]]” ušao je u Top 50 u Australiji, ali nije uspjeo da dostigne do Top 50 u Velikoj Britaniji. Ipak, svi singlovi objavljeni sa albuma stigli su do prvog mjesta na Dance Club Songs listi.<ref name=DanceClubSongs/> Minogue je snimila duet sa synthpop duom [[Hurts]] na njihovoj pjesmi „Devotion“, koja je uvrštena na prvom studijskom albumu grupe ''[[Happiness (album Hurtsa)|Happiness]]''.<ref>{{cite web |title=Hurts explain how they got Kylie Minogue to sing on their debut album |url=https://www.nme.com/news/hurts/52262 |date=28. juli 2010 |work=[[New Musical Express|NME]] |access-date=21. augusta 2010 |language=na engleskom}}</ref> U novembru 2010. takođe se pojavila na singlu [[Taio Cruz]]a „[[Higher (pjesma Taio Cruza)|Higher]]”. Pjesma je bio uspješan, dostigavši osmo mjesto u Velikoj Britaniji<ref name="occkylie"/> i prvo mjesto na Dance Club Songs listi.<ref name=bill11>{{cite web |url=https://www.billboard.com/articles/columns/chart-beat/472860/kylie-minogue-makes-history-on-danceclub-play-songs |title=Kylie Minogue Makes History on Dance/Club Play Songs |work=[[Billboard]] |date=26. februar 2011 |access-date=13. augusta 2019 |language=na engleskom}}</ref> Završavajući svoje snimke iz 2010. godine, Minogue je objavila božićni mini-album pod nazivom ''[[A Kylie Christmas]]'', koja je obuhvatala obrade božićnih pjesama, uključujući „[[Let It Snow! Let It Snow! Let It Snow!|Let It Snow]]” i „[[Santa Baby]]“. Minogue je u februaru 2011. krenula na turneju pod nazivom [[Aphrodite: Les Folies Tour]], nastupajući u Evropi, Sjevernoj Americi, Aziji, Australiji i Africi. Sa scenografijom inspirisanom rođenjem grčke boginje ljubavi [[Afrodita|Afrodite]] i [[Antička Grčka|grčkom kulturom]] i historijom, dočekana je pozitivnim kritikama kritičara, koji su pohvalili koncept i scensku produkciju.<ref>{{Cite web |url=https://consequence.net/2011/01/kylie-minogue-to-embark-on-ridiculous-world-tour/ |title=Kylie Minogue to embark on ridiculous world tour |work=Consequence of Sound |language=na engleskom |date=11. januar 2011}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.theguardian.com/music/2011/mar/27/kylie-minogue-aphrodite-review |title=Kylie Minogue – review |first=Ian |last=Gittins |date=27. mart 2011 |work=[[The Guardian]] |access-date=20. aprila 2024 |language=na engleskom}}</ref> Turneja je bila komercijalno uspješna, zaradila je 60 milijona dolara i zauzela 21. mjesto na [[Billboard]]ovoj godišnjoj listi „25 Najboljih Turneja” za 2011. godinu i Pollstarovoj listi „50 Najboljih Svjetskih Turneja”. Koncert u Londonu objavljen je u novembru 2011. na video albumu pod nazivom ''[[Aphrodite Les Folies Live in London]]''. Godine 2012. Minogue je započela jednogodišnju proslavu svojih 25 godina u muzičkoj industriji, koja su često zvali „K25“. Godišnjica je počela u martu tako što je krenula na [[Anti Tour]] turneju u Velikoj Britaniji i Australiji, na kojoj su bile pjesme sa [[A i B strana|B strane]], demo snimci i retkosti iz njenog muzičkog kataloga.<ref>{{cite web |url=https://www.billboard.com/music/music-news/kylie-minogues-anti-tour-of-b-sides-to-begin-in-australia-502892/ |title=Kylie Minogue's 'Anti' Tour of B-Sides to Begin in Australia |last=Caulfield |first=Keith |date=5. mart 2012 |work=[[Billboard]] |access-date=19. aprila 2024 |language=na engleskom}}</ref> Turneja je pozitivno primljena zbog intimne atmosfere i imala je komercijalni uspjeh, zaradivši preko dva milijona dolara od četiri koncerta.<ref>{{cite web |url=http://www.digitalspy.co.uk/music/news/a373234/kylie-minogues-anti-tour-uk-dates-sell-out-in-ten-minutes.html |title=Kylie Minogue's 'Anti-Tour' UK dates sell out in 3 minutes — Music News |last=Copsey |first=Rob |work=[[Digital Spy]] |date=26. mart 2012 |access-date=13. septembra 2023 |language=na engleskom}}</ref> U maju 2012. objavila je singl „[[Timebomb]]” i kompilacijski album ''[[The Best of Kylie Minogue]]'' sljedećeg mjeseca.<ref>{{cite web |url=https://www.billboard.com/articles/news/489104/new-kylie-minogue-greatest-hits-album-due-in-june |title=New Kylie Minogue Greatest Hits Album Due in June |last=Caulfield |first=Keith |work=[[Billboard]] |access-date=4. maja 2012 |date=4. maj 2012 |language=na engleskom}}</ref> „Timebomb” nije uspjeo da dostigne do Top 10 u Australiji, ali je dostigao prvo mjesto na Dance Club Songs listi. Nastupala je na raznim događajima širom sveta, uključujući [[Sydney Gay & Lesbian Mardi Gras|Sidnejski gej i lezbijski Mardi Gras]] i Dijamantski jubilarni koncert [[Elizabeta II|kraljice Elizabete II]].<ref>{{cite web |url=https://www.starobserver.com.au/news/national-news/new-south-wales-news/kylie-for-sydney-mardi-gras/70463 |title=Kylie for Sydney Mardi Gras |last=Abrahams |first=Scott |date=26. januar 2012 |work=Star Observer |access-date=19. aprila 2024 |language=na engleskom}}</ref><ref>{{cite web |last=Jonze |first=Tim |url=https://www.theguardian.com/music/musicblog/2012/jun/04/queen-diamond-jubilee-concert |title=The Queen's diamond jubilee concert – as it happened |work=[[The Guardian]] |date=4. juni 2012 |access-date=11. juni 2012 |language=na engleskom}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.bbc.co.uk/news/entertainment-arts-17868695 |title=Kylie Minogue to headline Proms in the Park concert |publisher=[[BBC News]] |date=27. april 2012 |access-date=15. aprila 2024 |language=na engleskom}}</ref> U oktobru 2012. objavila je kompilacijski album pod nazivom ''[[The Abbey Road Sessions]]'', koji je sadržao prerađene i orkestarske verzije njenih prethodnih pjesama, dobivši pozitivne muzičke kritike. Album je snimljen u novembru 2011. u studiju Abbey Road u [[London]]u, a producirali su ga Steve Anderson i Colin Elliot.<ref>{{cite web |url=https://thequietus.com/articles/10473-kylie-minogue-interview |title=Limitless Joy: Kylie Minogue Interviewed |last=Price |first=Simon |date=25. oktobar 2012 |work=The Quietus |access-date=19. aprila 2024 |language=na engleskom}}</ref> Album je dostigao drugo mjesto u Velikoj Britaniji i sedmo mjesto u Australiji. Sadržao je glavni singl „[[Flower (pjesma Kylie Minogue)|Flower]]“ i novu verziju singla „[[On a Night Like This]]“. === 2013–2016: ''Kiss Me Once'' i ''Kylie Christmas'' === U januaru 2013. Minogue i njen menadžer Terry Blamey, s kojim je radila od početka svoje karijere, su se rastali.<ref>{{cite web |url=https://www.upi.com/Entertainment_News/Music/2013/01/13/Minogue-parts-with-longtime-manager/63751358097422/ |title=Minogue parts with longtime manager |date=13. januar 2013 |publisher=United Press International |access-date=13. marta 2024 |language=na engleskom}}</ref> Narednog mjeseca je potpisala ugovor o upravljanju sa kućom Roc Nation.<ref>{{Cite web |url=https://www.billboard.com/music/music-news/kylie-minogue-joins-jay-zs-roc-nation-will-release-single-soon-1538009/ |title=Kylie Minogue Joins Jay-Z's Roc Nation, Will Release Single 'Soon' |first=Keith |last=Caulfield |date=6. februar 2013 |work=[[Billboard]] |access-date=20. aprila 2024 |language=na engleskom}}</ref> Usljedilo je izdavanje promotivnog singla „[[Skirt (pjesma)|Skirt]]“ koji je dosegao prvo mjesto na Dance Club Songs listi. U septembru 2013. izašla je kolaboraciona pjesma „[[Limpido]]“ sa italijanskom pjevačicom [[Laura Pausini|Laurom Pausini]]. Singl je dosegao prvo mjesto u Italiji, i bio je nominovan u kategoriji „Najbolja Pjesma Sveta“ na [[World Music Awards]] za 2013. godine.<ref>{{cite web |url=http://www.pinkdna.it/laura-pausini-limpido-nomination-ai-world-music-awards/ |title=Laura Pausini: "Limpido" in nomination ai World Music Awards - PinkDNA |first=Antonella |last=Flotta |date=16. septembar 2013 |publisher=Pinkdna.it |access-date=13. aprila 2024 |language=na italijanskom}}</ref> Istog mjeseca, Minogue je postala vokalni trener treće sezone takmičenja talenata ''The Voice UK'' emitovanog na [[BBC One]].<ref>{{cite web |url=https://www.bbc.co.uk/news/entertainment-arts-24048141 |title=Kylie Minogue to join ''The Voice'' |publisher=[[BBC News]] |date=11. septembar 2013 |access-date=12. septembra 2013 |language=na engleskom}}</ref> Program je debitovao sa gledanošću od preko 9 milijona gledalaca u Velikoj Britaniji, što je bio značajno veći procenat nego u drugoj sezoni. Program je gledalo preko 8 milijona gledalaca u proseku.<ref>{{cite web |first=Jamie |last=Harris |title=''The Voice'' returns on a high note with over 8 million viewers |url=https://www.digitalspy.com/tv/a543361/the-voice-returns-on-a-high-note-with-over-8-million-viewers/ |work=[[Digital Spy]] |date=12. januar 2014 |language=na engleskom}}</ref> Minogueino suđenje i ličnost na programu su istaknuti i pohvaljeni. ''[[The Daily Telegraph]]'' je premijernu epizodu ocenio sa tri zvezdice uz komentar da je Minogue bila „glamurozna i prijatno vedra, kao i da je nacionalno blago“.<ref>{{cite web |first=Ed |last=Power |url=https://www.telegraph.co.uk/culture/tvandradio/tv-and-radio-reviews/10564792/The-Voice-UK-blind-auditions-series-three-week-one-BBC-One-review.html |url-access=subscription |title=''The Voice UK'', blind auditions, series three, week one, BBC One, review |work=[[The Daily Telegraph]] |date=11. januar 2014 |access-date=8. marta 2014 |language=na engleskom}}</ref> U novembru 2013. postala je vokalni trener treće sezone takmičenja talenata ''The Voice Australia'' emitovanog na [[Nine Network]].<ref>{{cite web |url=https://www.theguardian.com/music/2013/nov/26/kylie-minogue-the-voice-australia |title=Kylie Minogue joins ''The Voice Australia'' |date=25. novembar 2013 |work=[[The Guardian]] |access-date=15. aprila 2024 |language=na engleskom}}</ref> [[Datoteka:Kylie Minogue - Kiss Me Once Tour - Sheffield - 13.11.14. - 291 (15901068160) (cropped).jpg|mini|left|170px|Minogue nastupa na svojoj turneji [[Kiss Me Once Tour]] u novembru 2014.]] U martu 2014. Minogue je objavila svoj dvanaesti studijski album pod nazivom ''[[Kiss Me Once]]'',<ref>{{cite web |first=Seamus |last=Duff |title=Kylie Minogue unveils new album cover for ''Kiss Me Once'' |url=http://metro.co.uk/2014/01/24/kylie-minogue-unveils-new-album-cover-for-kiss-me-once-4275200/ |work=Metro |access-date=23. januara 2014 |date=23. januar 2014 |language=na engleskom}}</ref> koji je uključivao kolaboracija sa australijskom pjevačicom i tekstopiscem [[Sia|Siom]], danskim muzičkim producentom [[Cutfather]], i američkim pjevačem, tekstopiscem i muzičkim producentom [[Pharrell Williams|Pharrellom Williamsom]]. Album je dosegao prvo mjesto u Australiji, drugu mjesto u Velikoj Britaniji,<ref>{{cite web |url=http://www.officialcharts.com/chart-news/george-michael-denies-kylie-minogue-this-weeks-number-1-album-2843/ |title=George Michael denies Kylie Minogue this week's Number 1 album |date=23. mart 2014 |publisher=[[Official Charts Company]] |access-date=15. april 2024 |language=na engleskom}}</ref> kao i treće mjesto na Dance/Electronic Albums listi. Prvi singl „[[Into the Blue]]“ nije uspjeo da dospe u Top 10 u Velikoj Britaniji, ali je bio na prvom mjestu na Dance Club Songs listi.<ref name=DanceClubSongs/> Drugi singl pod nazivom „[[I Was Gonna Cancel]]“ nije uspjeo da dospe u Top 50 u Velikoj Britaniji, a dosegao je peto mjesto na Dance Club Songs listi. U augustu 2014. Minogue je izvela set od sedam pjesama na ceremoniji zatvaranja igre Commonwealtha 2014. godine. Radi promocije albuma, narednog mjeseca je krenula sa turnejom pod nazivom [[Kiss Me Once Tour]], putujući kroz Evropu, Australiju i Bliskom istoku.<ref>{{cite web |url=https://www.huffingtonpost.co.uk/2014/09/25/kylie-minogue-s-kiss-me-once-tour-costumes-are-insane_n_7322062.html |title=Kylie Minogue's Kiss Me Once Tour Costumes Are Insane |first=Daisy May |last=Sitch |date=25. septembar 2014 |work=[[The Huffington Post]] |access-date=13. septembra 2023 |language=na engleskom}}</ref> U januaru 2015. Minogue je nastupila kao gostujući vokal na singlu [[Giorgio Moroder|Giorgija Morodera]] „[[Right Here, Right Now (pjesma Giorgija Morodera)|Right Here, Right Now]]“. Pjesma nije ušla na liste u Australiji i Velikoj Britaniji, ali je stigla do prvog mjesta na Dance Club Songs listi. U martu 2015. prestao je ugovor Minogue sa prethodnom kućom Parlophone, što je buduća muzička izdanja prepustilo [[Warner Music Group]]u u Australiji i Novom Zelandu. Istog mjeseca se takođe rastala sa kućom Roc Nation.<ref>{{cite web |url=https://www.billboard.com/music/pop/kylie-minogue-splits-with-roc-nation-6509733/ |title=Minogue Splits With Roc Nation |first=Lars |last=Brandle |date=26. mart 2015 |work=[[Billboard]] |access-date=13. marta 2024 |language=na engleskom}}</ref> U junu 2015. Minogue je krenula na svoju prvu letnju turneju pod nazivom [[Kylie Summer 2015]], izvodeći šest koncerata u Evropi. U novembru 2015. Minogue je objavila svoj trinaesti studijski album i prvi božićni album pod nazivom ''[[Kylie Christmas]]'', na kome su se našle kako obrade, tako i originalne pjesme. Album je uključivao delo pjevača [[Chris Martin|Chrisa Martina]] iz [[Coldplay]] i muzičkog producentskog tima [[Stargate (producenti)|Stargate]].<ref>{{cite web |url=https://www.billboard.com/lists/best-christmas-albums-new-holiday-music/ |title=The 21 Best Christmas Albums of the 21st Century |first=Sal |last=Cinquemani |work=[[Billboard]] |date=8. decembar 2022 |access-date=7. septembra 2023 |language=na engleskom}}</ref> Album nije uspjeo dostići Top 10 u Velikoj Britaniji, ali je dostigao sedmo pjesmo u Australiji. Singlovi koji su pratili album bili su duet sa [[James Corden|Jamesom Cordenom]] „[[Only You]]“, duet sa sestrom [[Dannii Minogue]] „[[100 Degrees]]“, kao i „[[Everyday's Like Christmas]]“. Album je ponovo izdat naredne godine uz nekoliko dopunskih pjesama.<ref>{{cite web |first=Jack |last=White |url=http://www.officialcharts.com/chart-news/kylie-minogue-is-repackaging-her-holiday-album-kylie-christmas__16245/ |title=Kylie Minogue is repackaging her holiday album ''Kylie Christmas'' |publisher=[[Official Charts Company]] |date=6. septembar 2016 |access-date=12. oktobra 2016 |language=na engleskom}}</ref> Kao promocija albuma, održano je više božićnih koncerata u decembru 2015. i 2016. godine u [[Royal Albert Hall]]u u Londonu.<ref>{{cite web |url=https://www.hellomagazine.com/celebrities/2015121228759/kylie-minogue-sister-dannii-perform-at-royal-albert/ |title=Dannii Minogue joins sister Kylie on stage at Royal Albert Hall Christmas concert |date=12. decembar 2015 |work=Hello! |access-date=13. augusta 2023 |language=na engleskom}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.hellomagazine.com/celebrities/2016121135154/kylie-minogue-albert-hall-christmas-concert/ |title=Kylie Minogue brings the house down at the Royal Albert Hall |date=11. decembar 2016 |last=Vokes-Dudgeon |first=Sophie |work=Hello! |access-date=13. augusta 2023 |language=na engleskom}}</ref> == Diskografija == {{Main|Diskografija Kylie Minogue}} {{col-begin}} {{col-2}} === Studijski albumi === * ''[[Kylie (album)|Kylie]]'' (1988) * ''[[Enjoy Yourself]]'' (1989) * ''[[Rhythm of Love]]'' (1990) * ''[[Let's Get to It]]'' (1991) * ''[[Kylie Minogue (album)|Kylie Minogue]]'' (1994) * ''[[Impossible Princess]]'' (1997) * ''[[Light Years]]'' (2000) * ''[[Fever (album, Kylie Minogue)|Fever]]'' (2001) * ''[[Body Language (album, Kylie Minogue)|Body Language]]'' (2003) * ''[[X (album, Kylie Minogue)|X]]'' (2007) * ''[[Aphrodite (album)|Aphrodite]]'' (2010) * ''[[Kiss Me Once]]'' (2014) * ''[[Kylie Christmas]]'' (2015) * ''[[Golden (album, Kylie Minogue)|Golden]]'' (2018) * ''[[Disco (album, Kylie Minogue)|Disco]]'' (2020) * ''[[Tension (album, Kylie Minogue)|Tension]]'' (2023) * ''[[Tension II]]'' (2024) {{col-2}} === Kompilacijski albumi === * ''[[Greatest Hits (album, Kylie Minogue)|Greatest Hits]]'' (1992) * ''[[Hits+]]'' (2000) * ''[[Ultimate Kylie]]'' (2004) * ''[[The Best of Kylie Minogue]]'' (2012) * ''[[The Abbey Road Sessions]]'' (2012) * ''[[Step Back in Time: The Definitive Collection]]'' (2019) === Živi albumi === * ''[[Intimate and Live]]'' (1998) * ''[[Showgirl (album)|Showgirl]]'' (2005) * ''[[Showgirl Homecoming Live]]'' (2007) * ''[[Kylie Live in New York]]'' (2009) * ''[[Aphrodite Les Folies Live in London]]'' (2011) * ''[[Kiss Me Once Live at the SSE Hydro]]'' (2015) * ''[[Golden Live in Concert]]'' (2019) {{col-end}} == Popis koncertnih turneja == * [[Disco in Dream]] (1989) * [[Enjoy Yourself Tour]] (1990) * [[Rhythm of Love Tour]] (1991) * [[Let's Get to It Tour]] (1991) * [[Intimate and Live Tour]] (1998) * [[On a Night Like This Tour]] (2001) * [[KylieFever2002]] (2002) * [[Showgirl: The Greatest Hits Tour]] (2005) * [[Showgirl: The Homecoming Tour]] (2006–2007) * [[KylieX2008]] (2008–2009) * [[For You, for Me Tour]] (2009) * [[Aphrodite: Les Folies Tour]] (2011) * [[Anti Tour]] (2012) * [[Kiss Me Once Tour]] (2014–2015) * [[Golden Tour]] (2018–2019) * [[Tension Tour]] (2025) == Filmografija == {{Main|Filmografija Kylie Minogue}} == Izvori == {{reflist|2}} == Dodatna literatura == * {{Cite book |last1=Baker |first1=William |last2=Minogue |first2=Kylie |title=Kylie: La La La |url=https://archive.org/details/kylielalala0000mino_d4a5 |publisher=Hodder & Stoughton |year=2002 |isbn=978-0-340-73440-7}} * {{Cite book |last=Brown |first=Tony |last2=Kutner |first2=Jon |last3=Warwick |first3=Neil |title=The Complete Book of the British Charts Singles and Albums |url=https://archive.org/details/completebookofbr0000brow |publisher=Omnibus Press |year=2002 |isbn=978-0-7119-9075-3}} * {{Cite book |last=Copley |first=Paul |title=Marketing Communications Management: Concepts and Theories, Cases and Practices |url=https://archive.org/details/marketingcommuni0000copl |publisher=Butterworth-Heinemann |year=2004 |isbn=978-0-7506-5294-0}} * {{Cite book |last=Hartley |first=John |title=Tele-ology: Studies in Television |url=https://archive.org/details/teleologystudies00hart |year=1992 |publisher=Psychology Press |isbn=978-0-415-06818-5}} * {{Cite book |last=Shuker |first=Roy |title=Understanding Popular Music |url=https://archive.org/details/understandingpop0000shuk |publisher=Routledge, Second Edition |year=2001 |isbn=978-0-415-23509-9}} * {{Cite book |last=Smith |first=Sean |title=Kylie |url=https://archive.org/details/kylie0000smit |year=2014 |publisher=[[Simon & Schuster]] |isbn=978-147-113-5804 |access-date=3. aprila 2015}} * {{Cite book |last=Smith |first=Sean |title=Kylie Confidential |url=https://archive.org/details/kylieconfidentia0000smit |publisher=Michael O'Mara Books Limited |year=2002 |isbn=978-1-85479-415-4}} * {{Cite book |last=Sutherland |first=Byrony |last2=Ellis |first2=Lucy |title=Kylie: Showgirl |url=https://archive.org/details/kylieshowgirluno0000suth |publisher=Omnibus Press |year=2002 |isbn=978-0-7119-9294-8}} == Vanjske veze == {{Commonscat|Kylie Minogue}} * [http://www.kylie.com Službena stranica] {{en icon}} * {{IMDb ime|id=0001541|name=Kylie Minogue}} {{Kylie Minogue}} {{Singlovi Kylie Minogue}} {{Normativna kontrola}} {{Lifetime|1968||Minogue, Kylie}} [[Kategorija:Kylie Minogue| ]] [[Kategorija:Australijske filmske glumice]] [[Kategorija:Australijske pjevačice]] [[Kategorija:Pop-pjevači]] [[Kategorija:Gej ikone]] [[Kategorija:Biografije, Melbourne]] 5wpwbjg8w53i4bbadpk5r5l7d844tr7 1930. 0 23786 42470828 42438328 2025-06-11T10:58:13Z InternetArchiveBot 155863 Rescuing 1 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 42470828 wikitext text/x-wiki {{godina nav}} {{godina u drugim kalendarima|1930}} Godina '''1930''' ('''[[Rimski brojevi|MCMXXX]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u srijedu]]. __NOTOC__ <center> {| style="border:1px solid silver;background-color:white;padding:5px;" align=center class=radius | '''1930''': <br /> [[1930#Januar/Siječanj|1]] • [[1930#Februar/Veljača|2]] • [[1930#Mart/Ožujak|3]] • [[1930#April/Travanj|4]] • [[1930#Maj/Svibanj|5]] • [[1930#Jun/Juni/Lipanj|6]] • [[1930#Jul/Juli/Srpanj|7]] • [[1930#Avgust/August/Kolovoz|8]] • [[1930#Septembar/Rujan|9]] • [[1930#Oktobar/Listopad|10]] • [[1930#Novembar/Studeni|11]] • [[1930#Decembar/Prosinac|12]] <br /> [[1930#Rođenja|Rođenja]] • [[1930#Smrti|Smrti]] |}</center> == Događaji == === Januar/Siječanj === * [[5. 1.]] - [[Kolektivizacija u SSSR]]: Politbiro usvojio rezoluciju koja poziva na dovršenje kolektivizacije i ukidanje [[kulak]]a - u prva dva meseca godine procenat kolektivizovanih farmi skače sa 15 na 60%. * 5. 1. - U SSSR ukinut [[Ženotdel]], žensko odeljenje CK [[SKP(b)]]. * [[10. 1.]] - U Arabiji okončana [[Ikhwanska pobuna]] (verska milicija [[Ikhwan]] bila u sukobu sa [[Ibn Saud]]om, kome su pomagali Britanci). * [[14. 1.]] - Nacistički aktivista i pesnik [[Horst Wessel]] fatalno ranjen u Berlinu, umro 23. februara. * 14. 1. - U [[Treća Francuska Republika|Francuskoj]] potpisan zakon o gradnji fortifikacione "[[Maginotova linija|Maginotove linije]]" (radovi počinju u februaru). * [[25. 1.]] - [[August Košutić]] i [[Juraj Krnjević]], funkcioneri [[HSS]] u emigraciji, uputili Memorandum [[Društvo naroda|Društvu naroda]] - žale se na diktaturu i uskraćena prava Hrvatima. [[Datoteka:1931 Flag of India.svg|mini|150px|left|Zastava [[Indijski nacionalni kongres|Indijskog nacionalnog kongresa]]]] * [[26. 1.]] - ''[[Purna Swaraj]]'': [[Indijski nacionalni kongres]] je proglasio današnji dan za Dan nezavisnosti (Danas Dan republike u Indiji, proglašene 1950). * 26. 1. - Teretnjak "[[P/B Daksa]]" Dubrovačke parobrodarske plovidbe potonuo u Atlantiku blizu španjolske obale, poginulo je svih 38 članova posade.<ref>[http://www.digitalna.nb.rs/wb/NBS/novine/vreme/1940/01/27?pageIndex=00010 ''Borba i propast parobroda Daksa', Vreme, 27. jan. 1940, str. 10]. digitalna.nb.rs</ref> * 26. 1. - [[OGPU]]-ovi agenti kidnapovali u Parizu gen. [[Aleksandar Kutepov|Aleksandra Kutepova]], lidera [[Ruski opšte-vojni savez|Ruskog opšte-vojnog saveza]] - dalja sudbina nejasna. * [[28. 1.]] - Diktator Španije, general [[Miguel Primo de Rivera]] daje ostavku nakon što je ostao bez podrške vojske; novi premijer je [[Dámaso Berenguer]] čiji režim je prvi s oznakom ''[[dictablanda]]'' ("meka diktatura"). * 28. 1. - [[Julius Edgar Lilienfeld]] patentirao u SAD spravu nalik na [[tranzistor sa efektom polja]] (FET-tranzistor). * [[30. 1.]] - Druga Haška konferencija - i formalno prihvaćen [[Youngov plan]] za nemačke reparacije; u maju osnovana [[Banka za međunarodna poravnanja]] za njihovo olakšavanje. * 30. 1. - [[Pavel Molčanov]] pustio blizu Lenjingrada prvu [[Radiosonda|radiosondu]]. * [[31. 1.]] - Novi Zakon o islamskoj verskoj zajednici, kojem se reis [[Džemaludin Čaušević]] protivi. * 31. 1. - Američka firma ''3M'' počinje prodavati adhezivnu traku ''[[Scotch Tape]]''. === Februar/Veljača === [[Datoteka:Kladovuju raskulachennogo krestjanina donetska oblast kulak 1930.jpg|mini|220px|[[Raskulačenje]]: odvoženje [[kulak|kulačkog]] ambara]] * [[3. 2.]] - Osnovana [[Komunistička partija Vijetnama]], na traženje Kominterne u oktobru transformisana u KP Indokine (do 1945) * [[10. 2.]] - Slovenačka organizacija [[TIGR]] postavila bombu u redakciji tršćanskih novina ''Il Popolo di Trieste'', gine urednik Guido Neri. * 10. 2. - [[Pobuna u Yên Bái]] vijetnamskih vojnika u francuskoj kolonijalnoj vojsci, odmah ugušena. * februar - [[Mao Tse-tung]] osniva Provincijsku sovjetsku vladu jugozapadnog Jiangxija (→ [[Kineska Sovjetska Republika]]). * [[18. 2.]] - Otkriven [[Pluton (astronomija)|Pluton]], do 2006. smatran za najudaljeniju planetu (objavljeno [[13. 3.|13. marta]]). * [[28. 2.]] - [[Dominikanska Republika]]: zavera političara [[Rafael Estrella Ureña|Rafaela Ureñe]] i komandanta armije [[Rafael Trujillo|Rafaela Trujilla]] obara predsednika [[Horacio Vásquez|Vásqueza]] - Trujillo će diktatorski vladati zemljom do [[1961]]. === Mart/Ožujak === * [[1. 3.]] - [[Predsjednički izbori u Brazilu 1930.|Predsjednički izbori u Brazilu]]: paulista [[Júlio Prestes]] pobjeđuje kandidata Liberalne alijanse [[Getúlio Vargas|Getúlia Vargasa]]. * [[2. 3.]] - U "Pravdi" objavljen Staljinov članak "Vrtoglavica od uspeha", upozorava na prebrzu i nasilnu kolektivizaciju - pritisak privremeno popušta. * [[5. 3.]] - Danski slikar Einar Wegener započinje proceduru hirurške [[Terapija korekcije pola|promene pola]] - postaje [[Lili Elbe]], ali umire od komplikacija sledeće godine (inspiracija za roman i film ''[[The Danish Girl]]''). * [[6. 3.]] - Kompanija ''Birds Eye'', koju je osnovao [[Clarence Birdseye]], počinje probnu prodaju [[smrznuta hrana|smrznute hrane]]. * 6. 3. - Komunisti izveli međunarodni dan protesta protiv gladi i nezaposlenosti, sukobi sa policijom u Berlinu, Njujorku, Londonu, Parizu, Vašingtonu i dr. * [[9. 3.]] - [[19. 4.]] - [[Proces Savezu oslobođenja Ukrajine]] u Harkovu: montirano suđenje izmišljenoj organizaciji sa 45 optuženih. [[Datoteka:Marche sel.jpg|mini|250px|[[Mahatma Gandi]] na [[Marš soli|Maršu soli]]]] * [[12. 3.]] - [[5. 4.]] - [[Marš soli]]: [[Mahatma Gandi]] sa pristalicama na pohodu od 390&nbsp;km do mora, kako bi protestovao zbog britanskog monopola na [[sol]]. * mart - [[Corneliu Zelea Codreanu]] osnovao [[Gvozdena garda|Gvozdenu gardu]] kao paravojni ogranak Legije arhanđela Mihajla - kasnije će i Legija biti nazivana Gvozdenom gardom. * mart - Prethodnica američke [[Good Neighbor policy|Politike dobrog suseda]]: objavljen Clarkov memorandum iz 1928, da je cilj [[Monroeova doktrina|Monroeove doktrine]] zaštita latinoameričkih zemalja od evropskih intervencija a ne ugnjetavanje istih. * [[19. 3.]] - Prvo putovanje nemačkog putničkog broda ''[[SS Europa (1928)|Europa]]'', osvaja [[Plava vrpca|Plavu vrpcu]] za najbrži prelaz Atlantika (4 d, 17 č, 6 m). * [[27. 3.]] - Nemački kancelar, socijaldemokrata [[Hermann Müller]] dao ostavku jer se Velika koalicija raspala po pitanju finansiranja osiguranja za nezaposlene a predsednik [[Paul von Hindenburg|von Hindenburg]] mu nije hteo dati vanredna ovlašćenja - kraj poslednje vlade zasnovane na parlamentarnoj većini. * [[28. 3.]] - Turska vlada traži od međunarodne zajednice da se Konstantinopolj i Angora nazivaju [[Istanbul]] odn. [[Ankara]] itd. * [[30. 3.]] - [[Heinrich Brüning]] iz Partije Centra je novi kancelar Nemačke (do [[1932]]) - prvi "predsednički kabinet", nema većinu u parlamentu već upravlja putem predsednikovih vanrednih ovlašćenja. Ova situacija traje do dolaska Hitlera 1933. * [[31. 3.]] - Prihvaćen Kodeks proizvodnje filmova ([[Haysov kodeks]]) koji daje stroge smernice za tretman seksa, nasilja, religije i kriminala u američkim filmovima (na snazi od [[1934]]. do [[1968]]). * 31. 3. - Bitka kod Debre Zebita na ravnici Anchem u Etiopiji: snage [[Haile Selassie|Tafari Makonnena]] odnose pobedu nad snagama naklonjenim carici Zauditi, poginuo [[Gugsa Welle]] koji je digao pobunu prošlog januara. * 31. 3. - Objavljen izveštaj Shawove komisije o prošlogodišnjim nemirima u Palestini - kao glavni uzrok se vidi arapski strah od jevrejskog useljavanja. === April/Travanj === [[Datoteka:CropSelassie.jpg|mini|180px|[[Haile Selassie]], regent Etiopije 1916-30, car 1930-74]] * [[1. 4.]] - Premijera filma "[[Der blaue Engel|Plavi anđeo]]" u Berlinu, [[Marlene Dietrich]] postaje zvezda. * [[2. 4.]] - Umrla etiopska carica [[Zaudita I]], nasleđuje je ''Ras'' [[Haile Selassie|Tafari]] - Haile Selassie, do tada regent (vlada do [[1974]]). * [[3. 4.]] - Žene u Turskoj dobile pravo glasa na lokalnim izborima (od 1934. univerzalno pravo glasa). * 3. 4. - [[2. dodjela Oscara]]: ''[[The Broadway Melody]]'' je najbolji film. * [[5. 4.]] - Gandijev čin [[Građanski neposluh|građanskog neposluha]]: pravi sol na obali mora, usprkos britanskim zakonima. * [[6. 4.]] - Umro [[patrijarh srpski Dimitrije]]. * 6. 4. - [[Lav Trocki]] osnovao u Parizu Međunarodnu [[Leva opozicija (Sovjetski Savez)|Levu opoziciju]]. [[Datoteka:BASA 1318K-1-5896 Serbian patriarch Varnava-Belgrade,14Dec1932.jpg|mini|left|150px|[[patrijarh srpski Varnava|Patrijarh Varnava]] (1930-37)]] * [[12. 4.]] - Izabran [[patrijarh srpski Varnava]] (do [[1937]]). * [[14. 4.]] - [[Vladimir Majakovski]] se ubio, velika sahrana tri dana kasnije. * april ? - Na Cetinju prilikom pokušaja hapšenja ubijen [[Marko Mašanović]], član Politbiroa CK ilegalne KPJ. * [[17. 4.]] - [[Dow Jones Industrial Average|Dow Jones]] dostigao 294.07 poena, vrhunac privremenog oporavka od [[Krah Njujorške berze (1929)|kraha od pre pola godine]] - sledi silazni trend do krajnjeg dna u julu 1932<ref>[http://www.sniper.at/stock-market-crash-1929.htm Stock market crash - Black Thursday / Black Tuesday - October 1929] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150831080229/http://www.sniper.at/stock-market-crash-1929.htm |date=2015-08-31 }}. sniper.at (pristup. 8. 9. 2015.)</ref>. Kriza postaje globalna i izaziva i politička previranja u mnogim zemljama; nezaposlenost u Nemačkoj dostiže 15% ove godine. * 17. 4. - [[DuPont]]ovi naučnici izmislili sintetičku gumu [[neopren]]. * 17. 4. - Umire prvo od preko 70 dece, od oko 250 koliko se u [[Lübeck]]u vakcinisalo [[BCG]] vakcinom protiv tuberkoloze, kontaminiranom živim virusom. * [[18. 4.]] - Izbija pobuna u [[Čitagong]]u, Britanska Indija. Istog dana radio BBC javlja da "nema vesti". * 18. 4. - Požar na Veliki petak u drvenoj crkvi u rumunskom gradiću [[Opština Costești, Argeș|Costești]], poginulo 118 ljudi, uglavnom đaka. * [[19. 4.]] - ''Sinkin' in the Bathtub'' je prvi crtani film iz serijala ''[[Looney Tunes]]'' (traje do [[1969]]). * [[21. 4.]] - Požar u državnom zatvoru u [[Ohajo|Ohaju]], poginula 322 zatvorenika. * 21. 4. - Završena Sibirsko-turkestanska železnica ([[Turksib]]). * 21. 4. - Prvo prikazivanje filma ''[[All Quiet on the Western Front]]'' u Los Anđelesu. * [[22. 4.]] - U Beograd stigle delegacije seljaka iz savske, primorske, vrbaske i drinske [[Banovine Kraljevine Jugoslavije|banovine]]. Prethodne noći, ustaše spremale atentat na prugu između Striživojne-Vrpolje i Mikanovaca (suđenje počelo 28. aprila 1931). * [[22. 4.]] - Potpisan [[Londonski pomorski ugovor]], sporazum UK, SAD i Japana o podmorničkom ratovanju i ograničenju brodogradnje. * [[25. 4.]] - U SSSR osnovan ''[[Gulag]]'', Glavna uprava logora. * proljeće - Masovna uhićenja pripadnika organizacije [[TIGR]] u Julijskoj krajini, Italija. === Maj/Svibanj === [[Datoteka:Chrysler building- top.jpg|mini|200px|Kruna [[Chrysler Building|Chryslerove zgrade]]]] * [[5. 5.]] - [[Mahatma Gandhi]] uhapšen, što vodi neredima sa desetinama ljudskih žrtava. * [[6. 5.]] - Salmaski zemljotres u krajištu Persije i Turske, do 3.000 mrtvih. * [[11. 5.]] - U Kini izbija [[Rat na centralnim ravnicama]], koalicija komandanata [[Yan Xishan]]a, [[Feng Yuxiang]]a i [[Li Zongren]]a protiv [[Chiang Kai-shek]]a. * [[12. 5.]] - Osnovano Privilegovano akcionarsko društvo za izvoz zemaljskih proizvoda Kraljevine Jugoslavije (PRIZAD, [[Zgrada PRIZAD-a (Tanjug)|zgradu]] su dobili 1939, posle rata CENTROPROM)<ref>[http://www.centroprom.rs/onama.html O nama :: Centroprom] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20190508174429/http://www.centroprom.rs/onama.html |date=2019-05-08 }}. centroprom.rs</ref>. * 12 - [[13. 5.]] - [[Jean Mermoz]] sa još dvojicom članova posade preleteo bez stajanja između Senegala i Brazila. * [[14. 5.]] - [[Francuski Mandat za Siriju i Liban]]: Država Sirija postaje Sirijska Republika; Alavitska Država postaje zasebna Latakijska Vlada, da bi se 1936/37 ponovo spojila sa Sirijom. * [[15. 5.]] - Let od [[Oakland, California|Oaklanda]] do [[Chicago|Chicaga]] ima prvu stjuardesu, [[Ellen Church]]. * maj - Objavljen almanah ''Nemoguće - L'Impossible'', glasilo beogradskih [[Srpski nadrealisti|nadrealista]] sa manifestom koji je potpisalo 13 osnivača pokreta<ref name="onrnus">[http://nadrealizam.rs/rs/o-nadrealizmu/o-nadrealizmu-razvoj-nadrealizma-u-srbiji O nadrealizmu: Razvoj nadrealizma u Srbiji]{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. nadrealizam.rs (prist. 5.2.2017)</ref>. * [[16. 5.]] - Berberski dahir (dekret): [[Francuski Maroko|Francuzi u Maroku]] adaptiraju sekularne berberske zakone, s ciljem preuzimanja njihove imovine - dolazi do reakcije nacionalista i islamista i peticije u avgustu. * [[17. 5.]] - [[Aristide Briand]] predstavio Memorandum o organizaciji režima federalnog evropskog saveza. [[Datoteka:Type 1 Order of Lenin replica.jpg|mini|100px|[[Orden Lenjina]] (I tip)]] * [[23. 5.]] - Novine "[[Komsomolska pravda]]" prvi je dobitnik [[Orden Lenjina|Ordena Lenjina]]. * [[27. 5.]] - ''[[Chrysler Building]]'' u Njujorku otvorena za javnost - najviša zgrada na svetu do sledeće godine. * [[28. 5.]] - Bolivijski predsednik [[Hernando Siles Reyes]] podnosi ostavku, suočen s pretnjama puča nakon što je pokušao produžiti mandat; gen. [[Carlos Blanco Galindo]] obara ostatak kabineta mesec dana kasnije. * maj &ndash; oktobar - [[Sergej Ejzenštajn]] u Holivudu. === Jun/Juni/Lipanj === * [[3. 6.]] - Učenik pucao na profesora u kruševačkoj gimnaziji i ranio ga, kasnije presekao sebi vene ali preživeo<ref>[http://www.digitalna.nb.rs/wb/NBS/novine/politika/1930/06/05?pageIndex=00007 "Politika", 5. jun 1930, str. 7]. digitalna.nb.rs</ref>. [[Datoteka:Carol II pe 1000 lei 1.png|mini|120px|[[Carol II (Rumunija)|Carol II]]]] * [[7. 6.]] - Bivši [[Kraljevina Rumunjska|rumunski]] kralj [[Carol II (Rumunija)|Carol II]] se vraća u zemlju pet godina nakon što se odrekao prestola u korist maloletnog sina [[Mihai I (Rumunija)|Mihaia]] (ostaje do [[1940]]). * [[14. 6.]] - Presuda Državnog suda za zaštitu države: 14 Hrvata osuđeno na kazne od 6 meseci do 15 godina (poziv na ubistva fukncionera, namera dizanja železničke pruge u vazduh...); oslobođena desetorica, među kojima i lider [[HSS]] [[Vladko Maček]], uhapšen prošlog decembra. Sud je našao da nije postojala teroristička organizacija. * jun - Spor oko granice i poseda nad manastirima Nyarong i Dhargyä se pretvara u [[Kinesko-tibetanski rat]] (do 1932). * [[17. 6.]] - U SAD potpisan Zakon o carinama (''[[Smoot–Hawley Tariff Act]]''), s rekordno visokim stopama - izaziva uzvratne mere ostalih zemalja, smatra se da je ovim pogoršana [[Velika Depresija]]. * [[26. 6.]] - [[13. 7.]] - XVI kongres [[Svesavezna komunistička partija (boljševika)|Svesavezne komunističke partije (boljševika)]], pod potpunom Staljinovom kontrolom, traži se ispunjenje Prve petoletke (1928-32) za četiri godine. * [[27.6.|27]] - [[29. 6.]] - Veliki slovenski [[sokoli|sokolski]] slet u Beogradu. * [[27. 6.]] - Statut [[Mala Antanta|Male Antante]] (regulisan način rada i odlučivanja). * [[28. 6.]] - U Ženevi usvojena Konvencija o prinudnom radu (na snazi od 1932). * [[30. 6.]] - [[Okupacija Rajnlanda]] okončana povlačenjem Francuza. * 30. 6. - Potpisan Anglo-irački ugovor koji predviđa okončanje [[Britanski mandat nad Mezopotamijom|Britanskog mandata nad Mezopotamijom]] za dve godine, u zamenu za ostanak britanskih snaga i zadržavanje velikog uticaja. === Jul/Juli/Srpanj === * [[4. 7.]] - Nakon izbacivanja iz nacističke stranke, [[Otto Strasser]] osnovao Borbenu zajednicu revolucionarnih nacionalsocijalista, [[Crni front]]. * 4. 7. - Iz propovedi [[Wallace Fard Muhammad]]a u [[Detroit]]u nastaje [[Nacija Islama]]. * [[7. 7.]] - "Seljački marš" u Helsinki: desničarski [[pokret Lapua]] dovodi preko 12.000 ljudi u grad, vlada pod pritiskom zabranjuje komunističke novine. * [[8. 7.]] - [[Portugalska imperija]]: donesen je Kolonijalni zakon kojim su kolonije vezane direktno za metropolu, cilj je asimilacija afričkih poseda ([[António de Oliveira Salazar|Salazar]] je trenutno ministar finansija i kolonija). [[Datoteka:Yugoslavia nationalteam 1930.jpg|mini|240px|Jugoslovenski fudbalski tim na [[FIFA Svjetsko prvenstvo 1930.|svetskom prvenstvu u Urugvaju]]]] * [[13.7.|13]] - [[30. 7.]] - U [[Urugvaj]]u održano [[FIFA Svjetsko prvenstvo 1930.|prvo Svetsko prvenstvo u fudbalu]], koje osvaja domaćin; Jugoslavija, po [[FIFA]]-i, osvojila četvrto mesto (u Jugoslaviji tj. Srbiji se smatra da je bila treća). * [[19. 7.]] - U romanu [[Georges Simenon|Georgesa Simenona]] se prvi put javlja detektivski lik [[Jules Maigret]]. * [[21. 7.]] - Umesto [[Georgij Čičerin|Georgija Čičerina]], novi narodni komesar za inostrane poslove Sovjetskog Saveza je [[Maksim Litvinov]] (do [[1939]]). * [[22. 7.]] - Na proslavi oslobođenja od saveznika u [[Koblenz]]u poginulo 38 ljudi prilikom rušenja mosta. * [[23. 7.]] - Irpinijski zemljotres na jugu Italije, preko 1.400 mrtvih. * [[24. 7.]] - [[Montello, Treviso|Montello]] u italijanskom regionu Veneto pogođen najjačim poznatim tornadom u Evropi<ref>[http://www.severe-weather.eu/event-analysis/the-most-violent-tornado-in-europe-on-record-july-24-1930-montello-northeastern-italy-f5-tornado/ The most violent tornado in Europe on record: July 24, 1930 Montello, northeastern Italy F5 tornado]. severe-weather.eu 08/05/2017</ref>. * [[26. 7.]] - Ubijen [[João Pessoa Cavalcanti de Albuquerque]], guverner brazilske države [[Paraíba]] i Vargasov potpredsednički kandidat. * [[30. 7.]] - U Portugalu osnovana [[Nacionalna unija (Portugal)|Nacionalna unija]], praktično jedina partija u zemlji [[Revolucija karanfila|do 1974]]. === Avgust/August/Kolovoz === * [[5. 8.]] - Pronađeni ostaci neuspele [[Salomon August Andrée|Andréeove]] balonske ekspedicije na Severni pol - trojica Šveđana su umrli 1897. na ostrvu [[Kvitøya]] u [[Svalbard]]skom arhipelagu. [[Datoteka:Villa Tugendhat-20070429.jpeg|mini|250px|[[Vila Tugendhat]] u Brnu]] * 5. 8. - [[Ludwig Mies van der Rohe]] na čelu škole [[Bauhaus]]. * [[7. 8.]] - Liberal [[Enrique Olaya Herrera]] je novi predsednik Kolumbije (do 1934), nakon 30 godina konzervativaca na vlasti. * 7. 8. - U [[Marion, Indiana|Marionu, Indiana]] linčovana dvojica crnaca, Thomas Shipp i Abram Smith. * [[9. 8.]] - Prvi put se pojavljuje crtani lik [[Betty Boop]]. * [[13. 8.]] - [[Događaj na rijeci Curuçá (1930)|Događaj na rijeci Curuçá]]: meteorska eksplozija iznad severozapadnog Brazila. * [[14. 8.]] - U sukobu sa policijom u Zagrebu poginuli [[Pero Popović Aga]] i [[Josip Kolumbo]], dvojica od [[Sedam sekretara SKOJ-a]]. U Zagrebu je ovog meseca uhapšen i član Politbiroa [[Risto Samardžić]], koji će umreti u oktobru nakon mučenja. * 14. 8. - [[Crkva Engleske]] odobrila [[Kontrola rađanja|kontrolu rađanja]], uz strogu kontrolu reklame i prodaje. * [[17. 8.]] - Španski republikanci sklopili [[Pakt iz San Sebastiána]] - za 15. decembar zakazan vojni udar nakon koga bi se proglasila republika. * [[22. 8.]] - Predsednik Perua [[Augusto Leguía]] zbačen u vojnom udaru, sledi puk. [[Luis Miguel Sánchez Cerro]] (do 1933). === Septembar/Rujan === [[Datoteka:Lenin mausoleum 43294922.jpg|mini|[[Lenjinov mauzolej]]]] * [[3. 9.]] - Glavni grad Dominikane [[Santo Domingo]] je pogođen uraganom; gine do 8.000 ljudi, što ga čini petim najsmrtonosnijim atlantskim uraganom u istoriji. * [[5. 9.]] - U [[Leavenworth, Kansas|Leavenworthu]] obešen serijski ubica i sodomista [[Carl Panzram]] ("Želeo bih da čitava ljudska rasa ima jedan vrat i da ja imam svoje ruke oko njega"). * [[6. 9.]] - Dan nakon osude streljana četvorica pripadnika [[TIGR]] - [[Ferdo Bidovec]], [[Fran Marušič]], [[Zvonimir Miloš]] i [[Alojz Valenčič]] - vest o ovome je cenzurirana u Jugoslaviji, ali ipak stiže do Ljubljane, gde studenti demonstriraju. * 6. 9. - Vojni udar u [[Argentina|Argentini]], desničarski general [[José Félix Uriburu]] zbacio predsednika [[Hipólito Yrigoyen|Yrigoyena]] - početak [[Neslavno desetljeće|Neslavnog desetljeća]]. * 9 - 10. 9. - U Poljskoj uhapšeni mnogi lideri opozicije, pod optužbom za spremanje puča (→ [[Brestovski proces]]). * [[14. 9.]] - Izbori u Nemačkoj, veliki skok nacista, koji postaju druga stranka po snazi: [[Socijaldemokratska partija Njemačke|SDP]] 143 poslanika (-10), [[Nacionalsocijalistička njemačka radnička partija|Nacisti]] 107 (+95 !), Komunisti 77 (+23) itd. * septembar - Turska vojska porazila [[Kurdska Republika Ararat|Kurdsku Republiku Ararat]] na istoku zemlje i povratila je u sastav zemlje. * septembar - [[Ljubinka Bobić]] snima u Parizu jugoslovensku verziju filma ''[[Paramount on Parade]]'', što bi bio prvi "domaći" ton-film<ref>[http://www.digitalna.nb.rs/wb/NBS/novine/politika/1930/10/03?pageIndex=00007 ''G-ca Bobić na bioskopskom platnu'', Politika, 3. okt. 1930, str. 7]. digitalna.nb.rs</ref>. * [[27. 9.]] - U Argentini osnovan veliki sindikat CGT (''Confederación General del Trabajo''). === Oktobar/Listopad === * [[1. 10.]] - U [[London]]u je otvorena sedma Imperijalna konferencija. Središnja tema bila je težnja za užim povezivanjem zemalja [[Britanska Imperija|Imperije]]. * [[5. 10.]] - U [[Atena (grad)|Ateni]] je počeo ''prvi Balkanski kongres'' koji je trebao pridonijeti gospodarskoj suradnji balkanskih naroda i rješavanju pitanja manjina (učestvuju [[Bugarska]], [[Grčka]], [[Rumunija]], [[Turska]] i [[Jugoslavija]], začetak [[Balkanski pakt|Balkanskog pakta]]). * 5. 10. - Britanski kruti vazdušni brod [[R101]] se ruši u Francuskoj na svom prvom putovanju, gine 48 ljudi. * [[12. 10.]] - U Beču zvanično otvoren [[Karl-Marx-Hof]], najduža stambena zgrada na svetu. * [[14. 10.]] - Pripadnici pokreta Lapua kidnapovali bivšeg predsednika [[Kaarlo Juho Ståhlberg|Ståhlberga]] i njegovu suprugu - podrška za pokret slabi, napuštaju ga umereni pa kontrolu uzimaju ekstremisti. [[Datoteka:Getúlio nomeando os Ministros 03-11-1930.jpg|200px|mini|[[Getúlio Vargas]] imenuje ministre]] * [[20. 10.]] - [[Passfieldova bela knjiga]] - ograničeno useljavanje Jevreja u [[Britanski mandat nad Palestinom|mandatnu Palestinu]], usled [[Neredi u Palestini (1929)|prošlogodišnjih nereda]]; ali već sledećeg februara, [[Ramsay MacDonald|MacDonaldovim]] pismom praktično opovrgnuta. * [[22. 10.]] - U [[Kraljevina Egipat|Egiptu]] donesen novi ustav kojim je povećana vlast kralja i vlade na račun parlamenta, u kome dominira [[partija Wafd]] (stari ustav, iz 1923, vraćen 1935). * [[24. 10.]] - [[Brazilska revolucija 1930.|Brazilska revolucija]] označava kraj [[Prva Brazilska Republika|Prve Brazilske Republike]], obeležene [[Koronelizam|koronelizmom]] i [[Politika café com leite|politikom café com leite]]. Predsednik [[Washington Luís]] zbačen od [[Getúlio Vargas|Vargasovih]] pristalica, sprečena inauguracija izabranog [[Júlio Prestes|Júlia Prestesa]], zakazana za 15. novembar. * [[25. 10.]] - Venčanje bugarskog cara [[Boris III (Bugarska)|Borisa III]] i italijanske princeze [[Đovana Savojska|Đovane]] u Assisiju - približavanje [[Italija|Italije]] i [[Bugarska|Bugarske]] (pojačanje antijugoslovenskog prstena u kome su već [[Kraljevina Albanija|Albanija]] i [[Kraljevina Mađarska (1920–1946)|Mađarska]]<ref>[http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,787646,00.html ITALY-BULGARIA: Royal Nuptials] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120121042056/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,787646,00.html |date=2012-01-21 }}, ''Time'' magazin, 27. oktobar 1930.</ref>). * [[30. 10.]] - [[Senigallia|Senigallijski]] zemljotres u centralnoj Italiji: razoran, ali ne više od 18 žrtava, zahvaljujući prethodnom slabijem udaru; osetio se i u Istri. * [[31. 10.]] - U Beogradu ustoličen [[Ibrahim Maglajlić]], čime je sedište reis-ul-uleme premešteno iz Sarajeva. * oktobar - U [[Salcburg]]u se sastali [[Vlatko Maček]], [[Ante Pavelić]], Košutić i Krnjević. === Novembar/Studeni === [[Datoteka:A la France, Kalemegdan - Belgrade.jpg|mini|150px|[[Spomenik zahvalnosti Francuskoj]]]] * [[1. 11.]] - Prikazan rani zvučni film na širokom ekranu ''[[The Big Trail]]'', prva glavna uloga [[John Wayne|Johna Wayna]] - finansijski neuspeh zbog Velike depresije. * [[2. 11.]] - [[Haile Selasije]] krunisan za cara. * [[3. 11.]] - [[Getúlio Vargas]] postaje predsednik Brazila (diktator do 1945, demokratski izabran 1951-54). * [[4. 11.]] - [[Rat na centralnim ravnicama]] u Kini se završava [[Chiang Kai-shek]]ovom pobedom - ali oko 300.000 vojnika je izbačeno iz stroja, vlada je blizu bankrota, Mandžurija je oslabljena, kao i kampanja protiv komunista. * [[5. 11.]] - [[3. dodjela Oscara]]: najbolji film i režija ''[[All Quiet on the Western Front]]''. * [[7. 11.]] - Otvoren novi [[Lenjinov mauzolej]]. * [[11. 11.]] - Svečano otkriven [[Spomenik zahvalnosti Francuskoj]] na beogradskom [[Kalemegdan]]u. * [[12. 11.]] - Otvorena prva Konferencija okruglog stola o Indiji u Londonu, Indijski nacionalni kongres i poslovni lideri je bojkotuju. * [[14. 11.]] - Ultranacionalista upucao i teško ranio japanskog premijera [[Osachi Hamaguchi|Hamaguchija]]. * [[15. 11.]] - Prikazan film ''[[Hell's Angels (film)|Hell's Angels]]'', prva veća uloga [[Jean Harlow]]. * novembar - Prva kampanja opkoljavanja protiv sovjeta u južnom [[Jiangxi]]ju - kineski nacionalisti pokušavaju da unište komuniste ali ovi odnose pobedu u januaru; Maova supruga [[Yang Kaihui]] je pogubljena 14-og, kao i njegova sestra. * [[23. 11.]] - Patrijarh SPC osvetio [[Crkva Svetog Aleksandra Nevskog|Crkvu Svetog Aleksandra Nevskog]] u Beogradu, u prisustvu kralja Aleksandra. [[Datoteka:Crkva Aleksandra Nevskog.jpg|mini|190px|[[Crkva Svetog Aleksandra Nevskog]]]] * 23. 11. - U Poljskoj održani izbori, nazvani Brestovski, jer su u Brestovskoj tvrđavi zatvoreni mnogi opozicionari. * [[25. 11.]] - Prvo poznato izlećenje [[penicilin]]om: Cecil George Paine u Sheffieldu izlečio očnu infekciju kod odojčeta. * [[25. 11.]] - [[7. 12.]] - [[Suđenje Industrijskoj partiji]] ("Prompartiji") - montirani proces nekim ekonomistima i inženjerima u SSSR - pet smrtnih presuda, pretvorene u robiju. * [[29. 11.]] - Premijera [[Luis Buñuel|Buñuelovog]] filma ''[[L'Âge d'or]]'' - film zabranjen nakon desničarskih ispada u Francuskoj. === Decembar/Prosinac === * [[7. 12.]] - [[Boston]]ska televizijska stanica [[W1WX]] prenosi sliku CBS radio orkestra, emisija uključuje i prvu TV reklamu. * [[4. 12.]] - U Nemačkoj prikazan film "[[Na zapadu ništa novo (film, 1930)|Na zapadu ništa novo]]" - zabranjen 10. 12. nakon što su nacisti ometali prikazivanje<ref name="Rollins2008">{{cite book|author=Peter Rollins|title=Why We Fought: America's Wars in Film and History|url=http://books.google.com/books?id=1cJgAI219usC&pg=PA187|date=25 July 2008|publisher=University Press of Kentucky|isbn=0-8131-7297-7|pages=187–}}</ref>. * [[12. 12.]] - Pobuna u Jaci (Haci): pokušaj prorepublikanskog vojnog udara u Španiji, tri dana ranije nego što je bilo predviđeno - kapetani Fermín Galán Rodríguez i Ángel García Hernández streljani dva dana kasnije. * [[15. 12.]] - [[Ramón Franco]] pokušao da u Madridu pokrene republikansku revoluciju. [[Datoteka:Grant Wood - American Gothic - Google Art Project.jpg|mini|[[Grant Wood]]: "[[Američka gotika]]"]] * [[19. 12.]] - Erupcija [[Merapi]]ja na Javi, stradalo 13 sela i 1.400 ljudi. * 19. 12. - [[Vjačeslav Molotov]] je novi predsednik Saveta narodnih komesara SSSR (do [[1941]]), umesto [[Aleksej Rikov|Alekseja Rikova]], koji je dva dana kasnije izbačen iz Politbiroa (tu ga zamenjuje [[Grigorij Ordžonikidze|Sergo Ordžonikidze]]). * [[22. 12.]] - Izbija pobuna u [[Britanska Burma|Britanskoj Burmi]], pod uticajem bivšeg monaha [[Saya San]]a koji se u oktobru krunisao za kralja. * [[28. 12.]] - Mahatma Gandi odlazi u Veliku Britaniju na pregovore. * [[29. 12.]] - [[Muhammad Iqbal]] uvodi [[Teorija dve nacije|Teoriju dve nacije]] u Britanskoj Indiji, ocrtavajući viziju [[Pakistan]]a. * [[31. 12.]] - Papska enciklika ''[[Casti connubii]]'': naglašava se svetost braka, zabranjuje kontracepcija i reafirmira zabrana abortusa. === Kroz godinu === * [[Velika ekonomska kriza]] zahvatila i Jugoslaviju, prvo u vidu poljoprivredne krize ("slom trgovine žitom"). * Neka carina na gramofonske ploče u Jugoslaviji, zajedno sa uvođenjem radija, dovodi do velikog pada njihove prodaje.<ref>[https://digitalna.nb.rs/wb/NBS/novine/politika/1936/05/01?pageIndex=00009 "Politika", 1. maj 1936]</ref> * [[Prohibicija]] u SAD: desetine hiljada ljudi zahvatila paraliza od kontaminiranog đumbirnog ekstrakta. == Rođenja == {{glavni članak|:Kategorija:Rođeni 1930.}} === Januar/Siječanj &ndash; Februar/Veljača === * [[4. 1.]] - [[Joža Vlahović (novinar)|Joža Vlahović]], novinar i pokretač tjednika "Danas" († [[2004]]) * [[11. 1.]] - [[Rod Taylor]], glumac († [[2015]]) * [[20. 1.]] - [[Buzz Aldrin]], astronaut, drugi čovek na Mesecu * [[30. 1.]] - [[Gene Hackman]], glumac († [[2025]]) * [[1. 2.]] - [[Ante Pažanin]], filozof, politolog († [[2015]]) * [[4. 2.]] - [[Borislav Pekić]], srpski književnik († [[1992]]) * [[5. 2.]] - [[Mihail Ostrovidov]], filmski i TV snimatelj († [[2016]]) * [[8. 2.]] - [[Petar Banićević]], glumac i profesor († [[2006]]) * [[10. 2.]] - [[Robert Wagner]], glumac * [[11. 2.]] - [[Mary Quant]], modna kreatorka († [[2023]]) * [[14. 2.]] - [[Relja Bašić]], glumac i redatelj († [[2017]]) * [[20. 2.]] - [[Miodrag Bulatović]], književnik († [[1991]]) * [[24. 2.]] - [[The Big Bopper]], rock & roll zvezda († [[1959]]) * [[27. 2.]] - [[Jovan Krkobabić]], srpski političar († [[2014]]) === Mart/Ožujak &ndash; April/Travanj === * [[3. 3.]] - [[Ion Iliescu]], predsednik Rumunije * [[4. 3.]] - [[Mile Lojpur]], pionir rokenrola († [[2005]]) * [[8. 3.]] - [[Zagorka Golubović]], antropolog, sociolog († [[2019]]) * [[14. 3.]] - [[Jagoda Buić]], scenograf i kostimograf († [[2022]]) * [[16. 3.]] - [[Izet Sarajlić]], bosanskohercegovački književnik († [[2002]].) * [[22. 3.]] - [[Stephen Sondheim]], kompozitor, tekstopisac († [[2021]]) * 22. 3. - [[Pat Robertson]], teleevangelista († [[2023]]) * [[24. 3.]] - [[Steve McQueen]], glumac († [[1980]]) * 24. 3. - [[David Dacko]], prvi predsednik Centrafričke Republike († [[2003]]) * [[26. 3.]] - [[Sandra Day O'Connor]], prva žena u Vrhovnom sudu SAD († [[2023]]) * [[27. 3.]] - [[Ernest Ačkun]], klarinetista († [[2001]]) * [[29. 3.]] - [[Vanča Kljaković]], glumac, pisac, redatelj († [[2010]]) * [[31. 3.]] - [[Berislav Kosier]], srpski književnik († [[2002]]) * [[3. 4.]] - [[Helmut Kohl]], kancelar Nemačke († [[2017]]) * [[11. 4.]] - [[Anton LaVey]], osnivač Crkve Satane († [[1997]]) * [[13. 4.]] - [[Sava Vuković]], episkop šumadijski († [[2001]]) * [[24. 4.]] - [[Richard Donner]], filmski režiser († [[2021]]) * [[28. 4.]] - [[Theodor Meron]], predsednik ICTY === Maj/Svibanj &ndash; Jun/Lipanj === * [[4. 5.]] - [[Miljan Miljanić]], fudbaler, trener, funkcioner († [[2012]]) * [[8. 5.]] - [[Olga Stanisavljević]], glumica († [[1987]]) * [[11. 5.]] - [[Dejan Despić]], kompozitor, muzički teoretičar, akademik SANU († [[2024]]) * [[14. 5.]] - [[Stane Brovet]], admiral JNA († [[2007]]) * [[15. 5.]] - [[Jasper Johns]], slikar, grafičar * [[19. 5.]] - [[Nikica Kalogjera]], skladatelj i dirigent († [[2006]]) * [[22. 5.]] - [[Harvey Milk]], američki političar († [[1978]]) * [[23. 5.]] - [[Aleksandar Matanović]], šahovski velemajstor († [[2023]]) * [[25. 5.]] - [[Sonia Rykiel]], modna kreatorka († [[2016]]) * [[30. 5.]] - [[Živorad Kovačević]], gradonačelnik Beograda, diplomata († [[2011]]) * [[31. 5.]] - [[Clint Eastwood]], glumac, režiser, producent, političar * [[2. 6.]] - [[Pete Conrad]], astronaut, treći čovek na Mesecu († [[1999]]) * [[10. 6.]] - [[Branimir Živojinović]], srpski prevodilac i književnik († [[2007]]) * [[12. 6.]] - [[Stole Aranđelović]], glumac († [[1993]]) * [[14. 6.]] - [[Predrag Palavestra]], srpski književnik i istoričar književnosti, akademik († [[2014]]) * 14. 6. - [[Bora Kostić (fudbaler)]] († [[2011]]) * [[17. 6.]] - [[Vojislav Lubarda]], književnik, akademik ANURS († [[2013]]) * [[19. 6.]] - [[Gena Rowlands]], glumica († [[2024]]) * [[24. 6.]] - [[Claude Chabrol]], filmski režiser († [[2010]]) * [[27. 6.]] - [[Ross Perot]], američki biznismen i političar († [[2019]]) === Jul/Srpanj &ndash; Avgust/Kolovoz === * [[2. 7.]] - [[Carlos Menem]], predsednik Argentine († [[2021]]) * [[7. 7.]] - [[Biljana Plavšić]], predsjednica RS, haški osuđenik * [[14. 7.]] - [[Dragoljub Mićunović]], profesor, predsednik Skupštine SCG * [[15. 7.]] - [[Jacques Derrida]], filozof († [[2004]]) * [[18. 7.]] - [[Burt Kwouk]], glumac († [[2016]]) * [[24. 7.]] - [[Predrag Ivanović]], džez muzičar i kompozitor († [[2010]]) * [[28. 7.]] - [[Gvozden Radičević]], pevač († [[2019]]) * [[1. 8.]] - [[Pierre Bourdieu]], sociolog, antropolog, filozof († [[2002]]) * 1. 8. - [[Lawrence Eagleburger]], državni sekretar SAD († [[2011]]) * [[5. 8.]] - [[Neil Armstrong]], astronaut, prvi čovek na Mesecu († [[2012]]) * [[7. 8.]] - [[Josip Gabrić]], stolnotenisač, političar († [[2014]]) * [[8. 8.]] - [[Božidar Kovaček]], istoričar književnosti, teatrolog, pred. Matice srpske († [[2007]]) * [[11. 8.]] - [[Bratislav Grbić]], glumac († [[2005]]) * [[12. 8.]] - [[George Soros]], investitor, autor, filantrop * [[13. 8.]] - [[Lena Politeo]], glumica * [[14. 8.]] - [[Miladin Životić]], filozof, profesor († [[1997]]) * [[21. 8.]] - [[Princess Margaret, Countess of Snowdon]], mlađa sestra Elisabeth II († [[2002]]) * [[22. 8.]] - [[Boris Magaš]], arhitekt († [[2013]]) * [[25. 8.]] - [[Sean Connery]], glumac († [[2020]]) * [[28. 8.]] - [[Patrijarh srpski Irinej]], poglavar SPC († [[2020]]) * 28. 8. - [[Ben Gazzara]], glumac († [[2012]]) * [[30. 8.]] - [[Warren Buffett]], investitor, milijarder === Septembar/Rujan &ndash; Oktobar/Listopad === * [[2. 9.]] - [[Milena Dapčević]], glumica († [[2018]]) * [[7. 9.]] - [[Baudouin (Belgija)|Baudouin]], kralj Belgijanaca († [[1993]]) * [[14. 9.]] - [[Zvonimir Torjanac]], glumac († [[2014]]) * [[17. 9.]] - [[Edgar Mitchell]], astronaut, šesti čovek na Mesecu († [[2016]]) * [[18. 9.]] - [[Vlado Gotovac]], hrvatski pisac, filozof, političar († [[2000]]) * [[21. 9.]] - [[Mirko Bulović]], glumac († [[2009]]) * [[23. 9.]] - [[Ray Charles]], kantautor, muzičar, kompozitor († [[2004]]) * [[25. 9.]] - [[Nino Cerruti]], modni kreator († [[2022]]) * [[27. 9.]] - [[Miroslava Mira Čohadžić]], kostimograf († [[2002]]) * [[28. 9.]] - [[Dejan Kosanović]], filmski i TV reditelj († [[2013]]) * 28. 9. - [[Boris Festini]], glumac († [[2013]]) * 28. 9. - [[Marko Orlandić]], predsjednik Predsjedništva SR Crne Gore († [[2019]]) * [[30. 9.]] - [[Ivan Aralica]], hrvatski književnik * [[1. 10.]] - [[Philippe Noiret]], glumac († [[2006]]) * 1. 10. - [[Richard Harris]], glumac († [[2002]]) * [[3. 10.]] - [[Krsto Cviić]], hrvatski novinar († [[2010]].) * [[5. 10.]] - [[Pavel Popovič]], kosmonaut († [[2009]]) * [[6. 10.]] - [[Hafez al-Assad]], general, predsednik Sirije († [[2000]]) * [[10. 10.]] - [[Harold Pinter]], britanski pisac i nobelovac († [[2008]]) * [[11. 10.]] - [[Zdravko Velimirović]], filmski reditelj i scenarista († [[2005]]) * 11. 10. - [[Dimitrije Bogdanović]], istoričar i akademik († [[1986]]) * [[14. 10.]] - [[Mobutu Sese Seko]], predsednik Zaira († [[1997]]) * [[17. 10.]] - [[Dragoslav Antonijević]], etnolog i akademik († [[2001]]) * 17. 10. - [[Robert Atkins]], nutricionista († [[2003]]) * [[18. 10.]] - [[Tomo Kuruzović]], glumac († [[2017]]) * [[22. 10.]] - [[Todor Veselinović]], fudbaler, trener († [[2017]]) * [[25. 10.]] - [[Mića Milošević]], filmski i TV reditelj († [[2020]]) * [[28. 10.]] - [[Bernie Ecclestone]], šef Formule 1 * [[31. 10.]] - [[Michael Collins (astronaut)|Michael Collins]], astronaut na Apollu 11 († [[2021]]) === Novembar/Studeni &ndash; Decembar/Prosinac === * [[16. 11.]] - [[Salvatore Riina]], sicilijanski mafijaš († [[2017]]) * [[17. 11.]] - [[Dragoslav Mihailović]], književnik, akademik SANU († [[2023]]) * [[19. 11.]] - [[Žiža Stojanović]], glumica * 19. 11. - [[Christian Schwarz-Schilling]], nemački političar, visoki predstavnik za BiH * [[1. 12.]] - [[Milutin Butković]], glumac († [[1997]]) * [[2. 12.]] - [[Vlatko Pavletić]], književnik i političar, hrvatski akademik († [[2007]]) * [[3. 12.]] - [[Jean-Luc Godard]], filmski režiser, scenarista († [[2022]]) * [[7. 12.]] - [[Breda Kalef]], operska pevačica († [[2023]]) * [[8. 12.]] - [[Maximilian Schell]], glumac († [[2014]]) * [[11. 12.]] - [[Jean-Louis Trintignant]], glumac († [[2022]]) * [[17. 12.]] - [[Bob Guccione]], osnivač "Penthouse"-a († [[2010]]) * [[26. 12.]] - [[Wilferd Madelung]], nemački orijentalista === Kroz godinu === * [[Radoslav Stojanović]], pravnik, političar († [[2011]]) == Smrti == {{glavni članak|:Kategorija:Umrli 1930.}} === Januar/Siječanj &ndash; Mart/Ožujak === * [[18. 1.]] - [[Žarko Savić]], operski pevač, bas (* [[1861]]) * [[24. 1.]] - [[Mitrofan Rajić]], episkop braničevski (* [[1873]]) * [[3. 2.]] - [[Michele Bianchi]], fašistički lider (* [[1883]]) * [[4. 2.]] - [[Milenko Vukomanović]], istoričar (* [[1867]]) * [[15. 2.]] - [[Giulio Douhet]], teoretičar vazdušnog rata (* [[1869]]) * [[21. 2.]] - [[Ahmed-šah Kadžar]], bivši i poslednji kadžarski šah Persije (* [[1898]]) * [[23. 2.]] - [[Mabel Normand]], glumica (* [[1892]]) * 23. 2. - [[Horst Wessel]], pripadnik SA, pisac reči nacističke himne (* [[1907]]) * [[2. 3.]] - [[D. H. Lawrence]], engleski pisac (* [[1885]]) * [[6. 3.]] - [[Alfred von Tirpitz]], nemački admiral i administrator (* [[1849]]) * [[16. 3.]] - [[Miguel Primo de Rivera]], španski general, bivši diktator (* [[1870]]) * [[8. 3.]] - [[William Howard Taft]], bivši predsednik SAD, predsednik Vrhovnog suda (* [[1857]]) * [[18. 3.]] - [[Matko Laginja]], hrvatski pravnik i političar (* [[1852]].) * [[19. 3.]] - [[Arthur Balfour]], bivši premijer UK (* [[1848]]) * 19. 3. - [[Wilfrid Voynich]], revolucionar, antikvar, bibliofil (* [[1865]]) === April/Travanj &ndash; Jun/Lipanj === * [[2. 4.]] - [[Zaudita I]], carica Etiopije (* [[1876]]) * [[6. 4.]] - [[Patrijarh srpski Dimitrije]], poglavar SPC (* [[1846]]) * [[14. 4.]] - [[Vladimir Majakovski]], pesnik (* [[1893]].) * april - [[Marko Mašanović]], član Politbiroa CK KPJ (* [[1894]]) * [[28. 4.]] - [[Mihailo Živković]] - Gvozdeni, srpski general (* [[1856]]) * [[11. 5.]] - [[Bogdan Medaković]], advokat, bivši predsjednik Hrvatskog sabora (* [[1854]]) * [[13. 5.]] - [[Fridtjof Nansen]], norveški istraživač (* [[1861]]) * [[5. 6.]] - [[Paskin]], slikar iz Bugarske (* [[1885]]) * [[16. 6.]] - [[Ljubomir Stojanović]], srpski političar i filolog (* [[1860]]) === Jul/Srpanj &ndash; Septembar/Rujan === * [[1. 7.]] - [[Maximilian Njegovan]], austro-ugarski admiral (* [[1858]].) * [[7. 7.]] - [[Arthur Conan Doyle]], engleski književnik (* [[1859]].) * [[23. 7.]] - [[Glenn Curtiss]], pionir avijacije i avio-industrije (* [[1878]]) * [[6. 8.]] - [[Čiča Ilija Stanojević]], srpski glumac (* [[1859]]) * [[14. 8.]] - [[Pero Popović Aga]], sekretar SKOJ-a (* [[1905]]) * 14. 8. - [[Josip Kolumbo]], sekretar SKOJ-a (* [[1905]]) * [[19. 8.]] - [[Juraj Plančić]], slikar (* [[1899]]) * [[26. 8.]] - [[Lon Chaney Senior]], glumac (* [[1883]]) * [[31. 8.]] - [[Vladan Đorđević]], srpski lekar, političar, diplomata (* [[1844]]) * [[14. 9.]] - [[Sava Urošević]], mineralog, rektor BU, akademik (* [[1863]]) * [[21. 9.]] - [[John Thompson Dorrance]], hemičar, tvorac kondenzovane supe (* [[1873]]) * [[28. 9.]] - [[Dušan Mitrović (planinar)]] (* [[1875]]) * [[29. 9.]] - [[Ilja Rjepin]], slikar (* [[1844]]) === Oktobar/Listopad &ndash; Decembar/Prosinac === * [[15. 10.]] - [[Herbert Henry Dow]], osnivač firme ''Dow Chemical'' (* [[1866]]) * 15. 10. - [[Risto Samardžić]], član Politbiroa CK KPJ (* [[1895]]) * [[9. 11.]] - [[Menci Klement Crnčić]], hrvatski slikar i grafičar (* [[1865]].) * novembar - [[Alfred Wegener]], geofizičar, meteorolog (* [[1880]]) * [[27. 11.]] - [[Velimir Vukićević]], bivši predsednik vlade KJ (* [[1871]]) * [[30. 11.]] - [[Mary Harris]] - ''Mother Jones'', borac za radnička prava, organizatorka (* [[1837]]) * [[13. 12.]] - [[Fritz Pregl]], hemičar, nobelovac (* [[1869]]) == Nobelova nagrada za 1930. godinu == * [[Nobelova nagrada za fiziku|'''Fizika''']]: [[Čandrasekara Venkata Raman]] (rad na rasejanju svetlosti i za otkriće [[Ramanov efekt|efekta nazvanog po njemu]]) * [[Nobelova nagrada za kemiju|'''Kemija''']]: [[Hans Fischer]] (istraživanje strukture [[hem]]a i [[hlorofil]]a a naročito za sintezu hema) * [[Nobelova nagrada za fiziologiju ili medicinu|'''Fiziologija i medicina''']]: [[Karl Landsteiner]] (otkriće ljudskih [[Krvna grupa|krvnih grupa]]) * [[Nobelova nagrada za književnost|'''Književnost''']]: [[Sinclair Lewis]] (energična i slikovita veština opisa i sposobnost da, dovitljivošću i humorom, stvori nove tipove likova) * [[Nobelova nagrada za mir|'''Mir''']]: [[Nathan Söderblom]] (lider u ekumenskom pokretu) == Reference == {{reference}} == Vanjske veze == * {{en}} [http://www.indiana.edu/~league/1930.htm Chronology 1930], University of Indiana * {{en}} [http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,738672,00.html Yugoslavia: Leak] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100717045623/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,738672,00.html |date=2010-07-17 }}, ''Time'' magazin, 17. februar 1930. (o navodnom prikrivanju postavljanja spomen ploče Gavrilu Principu) {{commonscat|1930}} [[Kategorija:1930.]] [[nv:1901 – 1950]] heh43ihfq80b85qs4rxv6t05cfzmaj1 Zabranjeno pušenje 0 26206 42470775 42461197 2025-06-11T00:22:45Z InternetArchiveBot 155863 Rescuing 2 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 42470775 wikitext text/x-wiki {{Infokutija muzičar | Ime = Zabranjeno pušenje | Slika = Zabranjeno-pusenje-2021.jpg | Img_alt = | Img_capt = Zabranjeno pušenje, 2021. | Img_size = 320 | Landscape = da | Background = group_or_band | Alias = | Porijeklo = [[Sarajevo]] | Žanr = {{flatlist| * novi primitivizam * [[punk]] * [[garažni rock]] * [[Rock muzika|rock]] * [[novi val]] }} | Period_aktivnosti = {{Start date|1980}}.–do danas | Diskografska_kuća = {{flatlist| * [[Jugoton]] * [[Diskoton]] * [[Croatia Records]] }} | Povezani_izvođači = {{flatlist| * [[Elvis J. Kurtović & his Meteors]] * [[Bombaj štampa]] * [[The No Smoking Orchestra|No Smoking Orchestra]] }} | URL = {{URL|http://www.zabranjeno-pusenje.com/home/| zabranjeno-pusenje.com}} | Bivši_članovi = [[#Bivši članovi|Vidi bivše članove]] | Sadašnji_članovi = {{flatlist| *Sejo Sexon *Branko Trajkov *Robert Boldižar *Toni Lović *Dejan Orešković }} }} '''Zabranjeno pušenje''' je [[SFRJ|jugoslovenska]] [[Rock muzika|rock]] grupa osnovana u [[Sarajevo|Sarajevu]] [[1980]]. godine. Muzički stil grupe uglavnom se sastoji od osebujnog [[Garažni rock|garažnog rock]] zvuka s utjecajima narodne muzike, često s inovativnom produkcijom i složenim pripovijedanjem. Grupa trenutno ima pet članova, i to su suosnivač benda, pjevač i gitarista [[Davor Sučić]] alias Sejo Sexon, dugogodišnji bubnjar grupe [[Branko Trajkov]], gitarista [[Toni Lović]], bas-gitarista [[Dejan Orešković]], te violinista i klavijaturista [[Robert Boldižar]]. Zabranjeno pušenje je nastlo suprotno od tada prevladavajućeg jugoslavenskog [[punk rock]]a i [[Novi val|novog vala]], tjesno povezno s kulturnim pokretom "Novi primitivizam" i radio i TV [[Satira|satiričnom]] i humorističnom emisijom ''[[Top lista nadrealista]]''. Tokom [[1980-e|osamdesetih]] godina grupa je bila jedna od najznačajnijih muzičkih pojava na prostoru [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|nekadašnje Jugoslavije]], imali su izuzetno posjećene [[koncert]]e i prodali su na stotine hiljada [[Album|ploča]]. Mnogo puta su došli u nevolje s [[Komunistička partija Jugoslavije|komunističkim vlastima]] zbog svoje, obično blage i saosjećajne kritike [[Socijalizam|socijalističkog]] sistema i navike otvaranja pitanja koja su u to vrijeme bila osjetljiva. Prvi sastav grupe, u početku poznat kao Pseudobluz Band Zabranjeno Pušenje, činili su gitarista Davor Sučić (Sejo Sexon) i pjevač [[Nenad Janković]] (Nele Karajlić), bubnjari Zenit Đozić (Fu-Do) i Predrag Rakić (Šeki Gayton), bas-gitarista Mladen Mitić, klavijaturisti Dražen Janković (Seid Mali Karajlić) i Zoran Degan, saksofonista i flautista Ognjen Gajić i gitarista Mustafa Čengić (Mujo Snažni). Njihov debitantski studijski [[album]] ''[[Das ist Walter]]'' (1984), u početku objavljen u malom tiražu a na kraju prodan u 100.000 primjeraka, postavio je rekord za prekoračenje početnog izdanja za 30 puta. Njihov sljedeći album ''[[Dok čekaš sabah sa šejtanom]]'' (1985), takođe u izdanju zagrebačkog [[Jugoton]]a, bojkotovali su glavni mediji zbog problema s komunističkim vlastima i poznatog slučaja "Crk'o Marshal". Godine 1986. Rakić, Mitić i Čengić odlučuju napustiti grupu, a pridružuju im se bubnjar Faris Arapović, bas-gitarista Darko Ostojić (Minka), gitarista Predrag Kovačević (Kowalski) i klavijaturista Jadranko Džihan.<ref name="depo" /> Tokom druge polovine osamdesetih godina grupa je s novom postavnom objavila dva albuma ''[[Pozdrav iz zemlje Safari]]'' (1987) i ''[[Male priče o velikoj ljubavi]]'' (1989) u izdanju sarajevskog [[Diskoton]]a. Tokom 1992. godine, s početkom [[Rat u Bosni i Hercegovini|rata u Bosni i Hercegovini]], Nenad Janković se seli u [[Beograd]] gdje nastavlja karijeru sa sastavom pod imenom [[The No Smoking Orchestra|Nele Karajlić & Zabranjeno pušenje]] (kasnije [[The No Smoking Orchestra|Emir Kusturica i The No Smoking Orchestra]]), a Sučić i drugi članovi se ponovno okupljaju u Sarajevu, koristeći izvorno ime, nastavljaju rad grupe<ref>{{cite web |title=Zabranjeno pušenje at Exit 2017 |url=https://www.exitfest.org/en/zabranjeno-pusenje |work=exitfest.org |accessdate=10. 1. 2020. |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180826150339/https://www.exitfest.org/en/zabranjeno-pusenje |archivedate=10. 1. 2020. |url-status=dead }}</ref> objavaljujući peti studijski album ''[[Fildžan viška]]'' (1997.) s izmjenjenom postavom. Sastav tokom [[1990-e|1990-ih]] pored Sučića čine i vođa Novog primitivizma [[Mirko Srdić]] (Elvis J. Kurtović), pjevač Marin Gradac, gost s albuma iz 1987. Predrag Bobić (Bleka), gitarista Sejo Kovo i violinista Bruno Urlić. Nakon jednog privremenog bubnjara, Branko Trajkov dolazi u grupu 1996. godine. Ovaj sastav je snimio i šesti album ''[[Agent tajne sile]]'' (1999). Godine 2000. Srdić, Kovo i Gradac su napustili sastav, a gitarista i producent Dragomir Herendić se pridružio i nastupio na njihovom narednom albumu ''[[Bog vozi Mercedes]]'' (2001). Pet godina kasnije izlati novi dupli album ''[[Hodi da ti čiko nešto da]]'' (2006). Sredinom [[2000–2009|2000-ih]], Herendić, Bobić i Urlić odlučili napuštaju Zabranjeno pušenje, a gitarista Toni Lović, basista Dejan Orešković i violinista Robert Boldižar dolaze na njihova mjesta. Deveti studijski album grupe ''[[Muzej Revolucije]]'' (2009) objavljen je na isti dan u gotovo svim bivšim jugoslavenskim republikama na godišnjicu [[Oktobarska revolucija|Oktobarske revolucije]]. Grupa je objavila svoj jubilarni deseti studijski album, ''[[Radovi na cesti]]'', 2013. godine. Jedanaesti studijski album ''[[Šok i nevjerica]]'' objavljen je u 2018. godini. Dvanaesti, ujedno i dvostruki, album ''[[Karamba!]]'' objavljen je 2022. godine. ==Historija grupe== === Prve godine (1980–1983)=== Ono što će na kraju postati Zabranjeno pušenje započeli su 1979. godine tada 16-godišnji [[Nenad Janković]] (kasnije postao poznat kao dr. Nele Karajlić) i 18-godišnji [[Davor Sučić]] (kasnije mr. Sejo Sexon), dva tinejdžera prijatelja i komšije koji su zajedno pohađali Drugu gimnaziju u [[Sarajevo|Sarajevu]], a živjeli u istoj stambenoj zgradi u ulici Fuada Midžića u sarajevskom naselju [[Koševo]]. Uveliko zaljubljeni i duboko uronjeni u [[rock and roll]], dvojac je apsorbovao različite muzičke utjecaje u Jugoslaviji i iz inostranstva dok su očajnički pokušavali dostići osnovnu razinu tehničke osposobljenosti na svojim [[Muzički instrumenti|instrumentima]]. U toj je fazi Janković svirao [[klavir]] a Sučić [[Gitara|gitaru]]. Sučić i Janković ubrzo šire postavu grupe dovođenjem Ognjena Gajića, još jednog prijatelja iz naselja, koji je već imao osnovna znanja stečena pohađanjem muzičke škole.<ref name="neleknjiga">{{cite book |last1=Karajlić |first1=Nele |title=Fajront u Sarajevu |date=2014 |url=https://www.laguna.rs/n2420_knjiga_fajront_u_sarajevu_-_dopunjeno_izdanje_laguna.html |publisher=Laguna |location=Beograd |isbn=9788652115648 |accessdate=10. 1. 2020. }}</ref> Budući da su sva tri člana grupe, neformalno poznate kao Pseudobluz Bend, živjela sa svojim roditeljima tako su se i probe održavale u stanovima njihovih roditelja.<ref name="neleknjiga"/> Nakon nekog vremena, za bubnjara benda, Sučić dovodi Zenita Đozića (u početku poznat kao Zena, kasnije kao Fu-Do), novog kolegu iz Druge gimnazije koji se preselio iz [[Bugojno|Bugojna]] u Sarajevo. U jesen 1980. godine grupa je dobila još jednog novog člana, gitaristu Mustafu Čengića (Muče ili Mujo Snažni), koji opet dovodi Mladena Mitića (Munja ili Mitke) koji je svirao [[Bas-gitara|bas-gitaru]].<ref name="neleknjiga"/> Tih godina grupu su povremeno pratili i [[Mirko Srdić]] (kasnije postao poznat kao Elvis J. Kurtović), Zoran Degan, Boris Šiber, Samir Ćeramida itd. Krajem 1980. godine sastav je uspjeo ući u program [[Želimir Altarac Čičak|Želimira Altaraca "Čička"]] koji je organizovao predstavljanje novih muzičkih nada u Domu mladih u Sarajevu.<ref name="neleknjiga"/> Ovaj događaj održan pod mantrom "Nove nade, nove snage" bio je privi javni nastup benda koji tu nastupa pod nazivom "Pseudobluz Bend Zabranjeno pušenje". Nakon nekog vremena, brišu prvi dio naziva i nastavljaju koristiti samo naziv "Zabranjeno pušenje". Njihova prva snimka, pjesma "Penzioneri na more idu zimi", napravljena je za Radio Sarajevo početkom osamdesetih godina.<ref name="jutarnji1"/> Od maja 1981. godine Janković i nekoliko članova benda dodatno su se uključili u ''[[Top lista nadrealista|Top listu nadrealista]]'', radijsku emisiju koja se sednično emitovala kao dio Primus programa na drugom kanalu Radija Sarajevo. === Proboj i sve veća popularnost u Jugoslaviji (1984–1989) === [[Datoteka:Zabranjeno-pusenje04.jpg|mini|desno]] Zabranjeno pušenje je nastupalo po sarajevskim klubovima dvije godine prije nego što su u jesen 1983. godine počeli sa snimanjem prvih pjesama za svoj debitantski [[album]]. Proces snimanja pjesama, u skromnom studiju producenta "Paše" Ferovića, trajao je sedam mjeseci prije nego što je u aprilu 1984. godine objaven album ''[[Das ist Walter]]''.<ref>{{cite web |title=Zabranjeno Pušenje: Das Ist Walter |url=https://www.discogs.com/Zabranjeno-Pu%C5%A1enje-Das-Ist-Walter/release/10689387 |work=discogs.com |accessdate=10. 1. 2020. }}</ref> Zagrebački [[Jugoton]] album prvo izdaje u samo 3.000 primjeraka, što je jasno ukazivalo na izrazito niska tržišna očekivanja. U tom trenutku postava grupe je nešto promijenjena, klavijaturista je Nenadov mlađi brat Dražen Janković (Seid Mali Karajlić) dok je bubnjar Predrag Rakić (Šeki Gayton). Iako je album bio objavljen u malom tiražu, konačni broj prodanih primjeraka od 100.000 postavlja rekord za prekoračenje početnog tiraža; za 30 puta je premašen prvi tiraž. Grupa 1984. godine kreće na koncertnu turneju od 60 koncerata po najvećim dvoranama u nekadašnjoj Jugoslaviji i vrlo brzo postaju najveća rock atrakcija nakon samo jednog objavljenog albuma.<ref name="crorec"/> Tokom spomenute turneje, na koncertu održanom 27. novembra 1984. godine u [[Rijeka (grad)|Rijeci]]<ref name="crkovox"/> Nenad Janković je rekao, govoreći o pojačalu koje se u tom trenutku pokvarilo, "Crk'o Marshal... mislim na pojačalo," što je prepoznato kao dosjetka na račun smrti [[Josip Broz Tito|Maršala Tita]]. Ovaj događaj je doveo grupu u nevolje.<ref name="jutarnji1"/> Mediji su ih kritikovali, a kampanja protiv njih rezultovala je otkazivanjem koncerata i uklanjanjem ''Top liste nadrealista'' iz programa televizije.<ref>{{cite web |title=Kako je i kad nastalo Pušenje? |url=http://www.zabranjeno-pusenje.com/home/biografije/kako-je-i-kad-nastalo-zabranjeno-pusenje/#more-83 |work=zabranjeno-pusenje.com |accessdate=10. 1. 2020. }}</ref> Skandal je čak privuko pažnju i [[UDBA]]-e. Spasili su ih neki od vodećih liberalnih intelektualca, kao i [[časopis]]i poput [[Polet]]a, Mladine i [[Slobodna Dalmacija|Slobodne Dalmacije]] koji su podigli svoj glas u odbranu članova grupe tako da se ta afera završava bez [[zatvor]]skih kazni.<ref name="crkovox"/> U takvoj atmosferi, grupa je snimila svoju drugu, dvostruku [[album|ploču]] ''[[Dok čekaš sabah sa šejtanom]]''<ref name="crkovox"/> u zagrebačkom SIM studiju, koji je objavljen u julu [[1985.]] godine.<ref>{{cite web |title=Zabranjeno Pušenje: Dok Čekaš Sabah Sa Šejtanom |url=https://www.discogs.com/Zabranjeno-Pu%C5%A1enje-Dok-%C4%8Ceka%C5%A1-Sabah-Sa-%C5%A0ejtanom/release/771489 |work=discogs.com |accessdate=10. 1. 2020. }}</ref> Album je dobio priznanje javnosti i kritičara, ali bojkotovali su ga mediji. Promotivna turneja imala je velikih poteškoća zbog straha organizatora i enormnog prisustva [[Policija|policije]], kao odjeka Marshalove afere.<ref name="jutarnji1"/> Uprkos nekoliko vrhunskih koncerata kao što oni u Hali Pionir u Beogradu, Poljudu u Splitu ili Domu sportova u Zagrebu, desetke hiljada prodanih ulaznica, turneja je imala prilično razočaravajući završetak jer su grupu napustili Predrag Rakić i Mustafa Čengić u potrazi za sigurnijom egzistencijom. Krajem 1986. godine grupu je napustio i basist Mladen Mitić dok su radili na trećem studijskom albumu.<ref name="crorec"/> Ostatak grupe radio je na novom albumu te je polako sastavio novu postavu s bubnjarom Farisom Arapovićem i gitaristom Predragom Kovačevićem (Kova ili Kowalski) kao i basistom [[Emir Kusturica|Emirom Kusturicom]]. U to vrijeme Kusturica je bio poznati [[režiser|filmski režiser]] koji je osvojio [[Zlatna palma|Zlatnu palmu]] na [[Kanski filmski festival|Kanskom filmskom festivalu]] 1985. godine za film ''[[Otac na službenom putu]]'', a bio je i nominiran za [[Oscar za najbolji strani film|Oscara za najbolji strani film]].<ref name="jabuka"/> Ova osvježena postava u saradnji s nekim studijskim muzičarima, kao što su basista Predrag Bobić i prateći vokali Dado Džihan i Darko Ostojić, 1987. godine objavljuje novi album ''[[Pozdrav iz zemlje Safari]]'' u izdanju sarajevskog [[Diskoton]]a.<ref>{{cite web |title=Zabranjeno Pušenje – Pozdrav Iz Zemlje Safari |url=https://www.discogs.com/Zabranjeno-Pu%C5%A1enje-Pozdrav-Iz-Zemlje-Safari/release/771500 |work=discogs.com |accessdate=10. 1. 2020.}}</ref> Diskotonovi urednici su imali neke primjedbe, tako da je pjesma "Naš prijedlog za Euroviziju" morala biti preimenovana budući da je sadržavala komentare o depresivnom stanju privrede i nedostatku slobode izražavanja. Album je ponovno uključivao brojne hit pjesme, kao što su "Pišonja i Žuga", "Hadžija ili bos", "Fikreta", "Dan Republike", tako da je vratio Zabranjeno pušenje u sam vrh domaće rock scene. Sam album je snimljen u Sarajevu, a miksan u [[London]]u dok je producent bio Sven Rustempašić, sarajlija koji živi u [[Seattle]]-u. Prateća turneja, koja je uključivala 87 koncerata, bila je najveća turneja grupe do tada. Grupa nastupa u gradovima koji do tada nisu nikad imali priliku vidjeti koncert Zabranjenog pušenja uživo. Turnerja je bila presudna za sticanje najšireg kruga publike i lansirala je grupu u krug najvećih domaćih rock imena, rame uz rame sa [[Azra|Azrom]], [[Bijelo dugme|Bijelim dugmetom]] i [[Parni valjak|Parnim Valjkom]]. U januaru 1988. godine bend dobija "Zlatnu ploču" za prodanih 100.000 primjeraka.<ref name="crorec"/> Grupu napušta Kusturica zbog snimanja svog novog filma ''[[Dom za vešanje]]''. U oktobru 1988. godine grupa je objavio svoj četvrti album pod nazivom ''[[Male priče o velikoj ljubavi]]''.<ref>{{cite web |title=Zabranjeno Pušenje: Male Priče O Velikoj Ljubavi |url=https://www.discogs.com/Zabranjeno-Pu%C5%A1enje-Male-Pri%C4%8De-O-Velikoj-Ljubavi/release/2844510 |work=discogs.com |accessdate=10. 1. 2020. }}</ref> Pjesme su uglavnom napisao i producirao Sučić. Na albumu su gostovali i operna pjevačica Sonja Milenković, violinist Dejan Sparavalo, kao i [[Goran Bregović]] kao prateći vokal i gitarista. Album je ostvario prosječan uspjeh. Grupa kreće na turneju s ''Top listom Nadrealista'' i grupom [[Bombaj štampa]], takođe jednim od pionira Novog primitivizma. Program je kombinacija teatra i rock and rolla i realizovan je po Sučićevoj ideji. Na 60-ak koncerata program je gledalo preko 200.000 posjetitelja, a turneja je proglašena najuspješnijom turnejom na estradi 1989. godine, ostavivši iza sebe čak i takva imena kao što su Bijelo Dugme i [[Lepa Brena]].<ref name="crorec">{{cite web |title=O Zabranjenom pušenju |url=https://shop.crorec.hr/crorec.hr/izvodjac.php?OBJECT_ID=101039&x=16&y=6 |work=on [[Croatia Records]] |accessdate=10. 1. 2020. }}</ref> === Politička neslaganja, raspad grupe i prijelazni period (1990–1995) === :''Više informacija: [[Raspad SFRJ]].'' Odnos između vodećeg dvojca grupe Davora Sučića i Nenada Jankovića, postaje sve hladniji početkom 1990., naročito za vrijeme velike turneje s Bombaj štampom i ''Top listom nadrealista'' tako da je turneja, iako izuzetno komercijalno uspješna, samo pogoršala njihov razlomljeni poslovni i prijateljski odnos.<ref name="crkovox">{{cite news|last=Tučkar|first=Zoran|url=http://www.muzika.hr/clanak/22459/interview/davor-sucic-sejo-sexon-zabranjeno-pusenje-crko-je-vox-a-ne-marshall.aspx|title=Davor Sučić aka Sejo Sexon (Zabranjeno pušenje): "Crk'o je Vox, a ne Marshall"|agency=muzika.hr|date=26 August 2009|accessdate=10. 1. 2020.|archivedate=2017-05-15|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170515152848/http://www.muzika.hr/clanak/22459/interview/davor-sucic-sejo-sexon-zabranjeno-pusenje-crko-je-vox-a-ne-marshall.aspx|deadurl=yes}}</ref> Grupa staje s radnom krajem ljeta 1990. kada Sučić obavještava Jankovića kako više nije zainteresovan za saradnju s njim. Tako da su Sučić kao i Darko Ostojić i Faris Arapović napustili grupu, više zbog različitih pogleda na viziju benda nego zbog razlika u političkim pogledima na jugoslavensko političko vodstvo s kraja 1980-ih.<ref name="crkovox" /> U to vrijeme, Sučić i Ostojić rade na solo projektu za Diskoton, ali taj studijski album nije objavljen zbog početka [[rat u Bosni i Hercegovini|rata u Bosni i Hercegovini]].<ref name="sejo"/> Arapović se pridružio sarajevskom alternativnom rock bendu Sikter.<ref name="crorec"/> S početkom rata u aprilu 1992. godine Janković se seli u [[Beograd]] gdje nastavlja karijeru sa sastavom pod imenom [[The No Smoking Orchestra|Nele Karajlić & Zabranjeno Pušenje]] (kasnije preimenovan u [[The No Smoking Orchestra]]), dok u [[Opsada Sarajeva|opsjednutom Sarajevu]] ostaju Sučić, [[Mirko Srdić]], Zenit Đozić, Boris Šiber i dizajner omota albuma Zabranjenog pušenja Srđan Velimirović te pokreću ratno izdanje ''Top liste Nadrealista''.<ref name="depo">{{cite web |title=Uvijek ispred svog vremena |url=http://depo.ba/clanak/1409/uvijek-ispred-svog-vremena |work=depo.ba |accessdate=10. 1. 2020. }}</ref> Krajem juna iste godine ''Top liste Nadrealista'' počinje raditi 15-minutne radio emisije. U augustu 1993. godine nakon 50 radijskih emisija, grupa snima i emituje četiri televizijske epizode. S dolaskom struje u Sarajevu ''Top lista Nadrealista'' počinje sa scenskom, muzičkom i video produkcijom. Sučić je producirao muziku za TV seriju i pozorišnu predstavu ''TLN Live'' koju je na besplatnim nastupima vidjelo 20.000 sarajlija.<ref name="sejo"/> Nakon rata, Sučić se preselio u [[Zagreb]], gdje je živio neko vrijeme. Kasnije se vratio u Sarajevo i zajedno sa Srdićem, koji je tokom osamdesetih povremeno radio na pjesmama benda te gostovao na koncertima, obnovio Zabranjeno pušenje. Nakon ponovnog spajanja grupe 1996. godine Srdić i Sučić paralelno s pripremanjem albuma rade i na nastupima ''Top liste Nadrealista'', koja nakon ratnog iskustva u BiH pa sve do 1998. godine radi preko 300 nastupa pod pokroviteljstvom USAID-a po BiH, Hrvatskoj, [[Slovenija|Sloveniji]], [[Njemačka|Njemačkoj]], [[Austrija|Austriji]], [[Danska|Danskoj]] i [[Švicarska|Švicarskoj]].<ref name="jabuka">{{cite web |title=Kako je i kad nastalo Zabranjeno Pušenje? |url=https://www.jabuka.tv/kako-je-i-kad-nastalo-zabranjeno-pusenje/ |work=jabuka.tv |accessdate=10. 1. 2020. }}</ref> === Novi počeci na području bivše Jugoslavije (1996–2001) === Godine 1996. Sučić i Srdić zajedno s članova pratećeg benda ''Top liste Nadrealista'' i njenim članovima kao što su Sejo Kovo, Đani Pervan, Dušan Vranić i Samir Ćeramida postaju jezgra nove postave Zabranjenog pušenja. U to vrijeme grupa radi na svom novom studijskom albumu. Tako se peti album Zabranjenog pušenja ''[[Fildžan viška]]'' izdaje [[1997.]] godine u izdanju Dallas Recordsa i Nimfa Sounda. Sučić je uz pomoć Srdića napisao sve pjesme te producirao album. S ovog albuma predstavljena su četiri singla, i to "Možeš imat' moje tijelo", "Mile Hašišar", "Pubertet" i naslovna pjesma "Fildžan viška" za koje su snimljeni i videospotovi koje su producirali sami članovi grupe. Produkcijsko iskustvo iz ''TLN-a'' pokazalo se dragocjenim u snimanju spotova, koji bivaju vrlo dobro ocijenjeni u Hrvatskoj, BiH i Sloveniji gdje je grupa redovno nastupala. Na promotivnoj turneji su pored spomenutih Sučića i Srdića sudjelovali i Predrag Bobić, Zoran Stojanović, Nedžad Podžić, Marin Gradac, Bruno Urlić i [[Branko Trajkov]], a povremeno i Samir Ćeramida i Đani Pervan. Ista postava je 1998. godine realizova i prvi uživo koncertni album ''[[Hapsi sve!]]'', snimljen 17. oktobra 1997. godine u zagrebačkom Domu sportova s Dariom Vitezom, novim menadžerom grupe, u ulozi organizatora koncerta i izvršnog producenta albuma.<ref name="depo"/> Početkom 1999. godine, neposredno nakon završetka promotivne turneje za ''Fildžan viška'', započelo je pisanje pjesama za sljedeći album benda u Olimpijskom centru Bjelolasica u [[Gorski kotar|Gorskom kotaru]]. Album ''[[Agent tajne sile]]'' je snimljen u Rent-A-Cow studiju u [[Amsterdam]]u, Holandija, u martu 1999. godine, a producirali su ga Sučić i Zlaja "Jeff" Hadžić. ''Agent tajne sile'' objavljen je u junu 1999.<ref>{{cite web |title=Zabranjeno pušenje – Agent tajne sile (1999.) |url=http://novosti.hr/zabranjeno-pusenje-agent-tajne-sile-1999/ |work=novosti.hr |accessdate=10. 1. 2020. }}</ref> u izdanju TLN-Europa, nezavisne izdavačke kuće koju je osnovao Sučić. Sa albuma su izbačena četiri singla; "Pos'o, kuća, birtija", naslovni "Agent tajne sile", "Jugo 45" i "Pupoljak". Treći singl s albuma, pjesma "Jugo 45" odmah je zasjela na najviša mjesta ljestvica hitova u BiH i Hrvatskoj. Grupa je odmah po izlasku albuma krenula na promotivnu turneju u sastavu: Sučić, Srdić, Gradac, Bobić, Urlić, Dragomir Herendić i Trajkov. Međutim, naporni ritam turneje kao i druge obaveze vrlo brzo dovode do toga da grupu napuštaju Gradac i Srdić. Gradac završava [[Univerzitet u Sarajevu|Muzičku akademiju u Sarajevu]] i pridružuje se orkestru Radija Sarajeva, dok je Srdić počeo pisati svoj solo album.<ref name="rirock">{{cite web |title=RiRock: Kako je nastalo i opstalo Zabranjeno pušenje? |url=http://www.rirock.com/hrvatska-i-svijet/kako-je-nastalo-i-opstalo-zabranjeno-pusenje/ |work=rirock.com |accessdate=10. 1. 2020. |archive-date=2018-09-22 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180922132131/http://www.rirock.com/hrvatska-i-svijet/kako-je-nastalo-i-opstalo-zabranjeno-pusenje }}</ref> Početkom 2000. godine bend ponovo odlazi na [[Bjelolasica|Bjelolasicu]] gdje organizuje home studio te u mjesec dana, u vlastitoj produkciji, priprema materijal za naredni album ''[[Bog vozi Mercedes]]''. U međuvremenu bend je dobio novog člana, udarkaljaša Albina Jarića, poznatijeg kao Jimi Rasta, koji je ranije radio s poznatim muzičarima kao što su Dave Stewart i [[Eric Clapton]]. Novi album ''Bog vozi Mercedes'' je sniman u improvizovanim studijima u Bjelolasici i [[Ivanić-Grad]]u od marta do juna 2001. godine. Album je bio zamišljen kao odmak od velikih muzičkih projekata tako da se nije očekivao da će to postati najprodavani album Zabranjog pušenje nakon rata,<ref>{{cite web |title=Zabranjeno pušenje na Exitu |url=https://www.exitfest.org/sr/zabranjeno-pusenje |work=exitfest.org |accessdate=10. 1. 2020. |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180926131204/https://www.exitfest.org/sr/zabranjeno-pusenje |archivedate=10. 1. 2020. |url-status=dead }}</ref> koji se prodao u više od 35.000 primjeraka. Album je objavljen u decembru 2001. godine u izdanjima TLN-Europa i Menarta. Sučić je napisao i producirao četiri videspota, od ukupno šest objavljenih.<ref name="sejo">{{cite web |title=Sejo Sexon Biography in Croatian |url=http://www.zabranjeno-pusenje.com/home/biografije/sejo-sexon-davor-sucic/#more-85 |work=zabranjeno-pusenje.com |accessdate=10. 1. 2020. |archive-date=2020-01-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200117061230/http://www.zabranjeno-pusenje.com/home/biografije/sejo-sexon-davor-sucic#more-85 }}</ref> Za pjesmu "Arizona Dream" bend je osvojio nagradu Davorin za najbolju rock pjesmu 2002. godine.<ref>{{cite web |title=2002 Davorin Awards |url=http://davorin.ba/nagrada/2002.htm |work=davorin.ba |accessdate=10. 1. 2020. |archivedate=2018-06-12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180612114540/http://davorin.ba/nagrada/2002.htm |deadurl=yes }}</ref> Koncertna turneja grupe za promociju njihovog sedmog studijskog albuma imala je 250 koncerata. Godine 2001. članovi grupe sudjeluju u jednom društvenoodgovornom projektu u kojem su organizovali muzičke radionice za djecu i mlade koji su bili žrtve [[Kopnena mina|mina]].<ref>{{cite web |title=ZAVRŠENA RADIONICA ZA DJECU ŽRTVE MINA |url=https://www.vecernji.hr/vijesti/zavrsena-radionica-za-djecu-zrtve-mina-719961 |work=vecernji.hr |accessdate=10. 1. 2020.}}</ref><ref>{{cite web |title=Predstave o opasnostima od mina i radionice za djecu žrtve mina – dio Festivala prvih |url=https://www.hcr.hr/hr/aktualnostCijela.asp?ID=43 |work=hcr.hr |accessdate=10. 1. 2020. |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180821191937/https://www.hcr.hr/hr/aktualnostCijela.asp?ID=43 |archivedate=10. 1. 2020. |url-status=dead }}</ref> Projekt su podržale ambasade [[Kanada|Kanade]], Norveške i SAD-a u Zagrebu.<ref name="depo"/> === Nastavak uspjeha (2002–2011) === Zabranjeno pušenje je 2002. godine otišlo na [[Sjeverna Amerika|sjevernoameričku]] turneju na kojoj je 26. maja snimilo svoj drugi live album na koncertu u [[St. Louis]]u.<ref name="muzika.hr">{{cite web |title=Zabranjeno Pušenje u Tvornici predstavlja “Live In St.Louis” |url=https://www.muzika.hr/najave/zabranjeno-pusenje-u-tvornici-predstavlja-live-in-st-louis/ |work=muzika.hr |accessdate=10. 1. 2020.}}</ref> Godine 2004. bend je objavio uživo album ''[[Live in St. Louis (Zabranjeno pušenje)|Live in St. Louis]]''.<ref name="muzika.hr"/> Za promociju albuma snimljena su dva nova videospotaa: "Zenica Blues" i "Posljednja oaza (Fikreta)", od kojih je videospot za pjesmu "Zenica Blues", veliki hit 1980-ih, objavljen tačno 20 godina po objavljivanju ove pjesme. Videospot je snimljen u zatvoru u [[Zenica|Zenici]]. Kruna ovog perioda je nastup na festavalu Baščaršijske noći u Sarajevu, gdje na otvorenom koncertu Zabranjeno pušenje svira pred 15 hiljada ljudi, za koji su bili i nagrađeni.<ref name="depo"/> Tokom 2004. godine Albin Jarić, Bruno Urlić i Dragomir Herendić napustili su grupu zbog drugih obaveza. Jarić se posvetio [[Porodica|porodičnom]] životu u [[Kranj]]u, u Sloveniji. Herendić završava svoj studio u Ivanić-Gradu i fokusira se na svoju producentsku karijeru. Urlić je preuzeo vodstvo [[Makedonci|makedonskog]] etno sastava Ezerki & 7/8 iz Zagreba,<ref>{{cite web |title=Bruno Urlić (Ezerki & 7/8): “Gotovo sve nosimo sa sobom – hranu, piće, pa čak i malo publike” |url=https://mixer.hr/bruno-urlic-ezerki-78-gotovo-sve-nosimo-sa-sobom-hranu-pice-pa-cak-i-malo-publike/ |work=mixer.hr |accessdate=10. 1. 2020. |archivedate=2018-08-28 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180828134347/https://mixer.hr/bruno-urlic-ezerki-78-gotovo-sve-nosimo-sa-sobom-hranu-pice-pa-cak-i-malo-publike/ |deadurl=yes }}</ref> i radi kao studijski muzičar i producent. U kratkom razdoblju bez gitariste i violiniste, Sučić, Trajkov i Bobić započinju pisanje i rad na skicama onog što će za tri godine prerasti u dupli album. U kratkom vremenu grupi su se pridružili violinista [[Robert Boldižar]] i gitarista [[Toni Lović]].<ref name="depo"/> Boldižar je je u kraćem periodu tokom 1997. godine svirao na turneji dok je violinista benda Urlić je bio na usavršavalju u [[Pariz]]u. Nova postava počinje sa snimanjem pjesama za predstojeći album te odlazi i na kratku turneju. U međuvremenu se i klavijaturista Paul Kempf priključio grupi. Godine 2005. nakon što se muzički producent Denis Mujadžić "Denyken" pridružio radu na novom albumu, Sučić je dobio priliku napisati [[Filmska muzika|filmsku muziku]] za bosanskohercegovačku akcijsku-komediju ''Nafaka'' koji izlazi [[2006.]] godine u režiji Jasmina Durakovića.<ref name="rirock"/> Na tom projektu grupa dolazi u priliku sarađivati ​​i s renomiranim muzičarima različitih žanrova, kao što su [[Halid Bešlić]], [[Arsen Dedić]] i zbor Arabeske. 26. juna 2006. godine objavljuje se pjesma "Nema više", prvi singl s nadolazećeg albuma i soundtracka ''Nafaka'', i zasjeda na 1. mjesto mnogih radio postaja. Sučić je napisao ovu pjesmu s bosanskim piscem [[Nenad Veličković|Nenadom Veličkovićem]]. Šest mjeseci kasnije, 26. novembra, Zabranjeno pušenje je objavilo svoj osmi studijski album ''[[Hodi da ti čiko nešto da]]''<ref>{{cite web |title=Zabranjeno Pušenje: Hodi Da Ti Čiko Nešto Da |url=https://www.discogs.com/Zabranjeno-Pu%C5%A1enje-Hodi-Da-Ti-%C4%8Ciko-Ne%C5%A1to-Da/release/3829046 |work=discogs.com |accessdate=10. 1. 2020.}}</ref><ref>{{cite web |title=Novi album Pušenja na kioscima Tiska |url=https://www.muzika.hr/novi-album-pusenja-na-kioscima-tiska/ |work=muzika.hr |accessdate=10. 1. 2020.}}</ref> prvi dvostruki album nakon ''Dok čekaš sabah sa šejtanom'' iz 1985. godine. Iako je koncertna turneja stvarno bila uspiješna kao i ranijih, razdoblje poslije izdanja albuma 2006. godine, i pored [[Australija|australske]] turneje i koncerata u Parizu i Londonu, bendu je donijela dva velika razočaranja, i to otkaze značajnih koncerata u Beogradu i Sarajevu. Prvo se desilo otkazivanje sarajevskog koncerta kao posljedica nezajažljivosti ljudi iz uprave Sarajevskog filmskog festivala koji su uspjeli preusmjeriti sponzorska sredstva namijenjena koncertu u njihov budžet.<ref name="jutarnji1">{{cite web |title=Sarajevski odgovor na novi val |url=https://www.jutarnji.hr/arhiva/sarajevski-odgovor-na-novi-val/3987543/ |work=jutarnji.hr |accessdate=10. 1. 2020.}}</ref><ref name="zp">{{cite web |title=Kako je i kad nastalo Pušenje? |url=http://www.zabranjeno-pusenje.com/home/biografije/kako-je-i-kad-nastalo-zabranjeno-pusenje/#more-83 |work=zabranjeno-pusenje.com}}</ref> Sljedeći udarac bendu bila je uzurpacija koncerta 29. novembra od strane bivših članova benda u Beogradu, okupljenih oko sastava [[The No Smoking Orchestra|No Smoking Orchestra]]. Grupa je planirala projekat manifestacije ''Dan Republike'' s ciljem da to postane tradicionalni termin koncerta za beogradske fanove.<ref name="zp"/> U septembru 2008. godine dugogodišnji basista Predrag Bobić napustio je grupu nakon oproštajnog koncerta na zagrebačkom jezeru Bundek.<ref name="Predrag Bobić Životopis">{{cite web |title=Predrag Bobić Životopis |url=http://www.sbrock.net/wiki/Predrag_Bobi%C4%87 |work=sbrock.net |accessdate=10. 1. 2020.}}</ref> Nakon toga, gitarista [[Dejan Orešković]], bivši basista [[Divlje jagode|Divljih jagoda]], pridružio se grupi i radu na njihovom nadolazećem albumu.<ref>{{cite web |title=Sejo Sexon: Mi smo svačiji i ničiji |url=https://slobodnadalmacija.hr/scena/showbizz/clanak/id/23542/sejo-sexon-mi-smo-svaciji-i-niciji |work=slobodnadalmacija.hr |accessdate=10. 1. 2020.}}</ref> Deveti studijski album ''[[Muzej Revolucije]]''<ref>{{cite web |title=Zabranjeno Pušenje: Muzej Revolucije |url=https://www.discogs.com/Zabranjeno-Pu%C5%A1enje-Muzej-Revolucije/release/6020347 |work=discogs.com |accessdate=10. 1. 2020.}}</ref> objavljen je 7. novembra [[2009.]] godine na 92. godišnjicu [[Oktobarska revolucija|Oktobarske revolucije]].<ref>{{cite web |title=Protestno pismo industriji nejednakosti |url=https://www.muzika.hr/albumi/protestno-pismo-industriji-nejednakosti/ |work=muzika.hr |accessdate=10. 1. 2020.}}</ref><ref>{{cite web |title='Muzej revolucije' |url=https://www.tportal.hr/magazin/clanak/muzej-revolucije-20091104 |work=tportal.hr |accessdate=10. 1. 2020.}}</ref> Album je objavljen istog dana kroz različite izdavačke kuće u Bosni i Hercegovini, Hrvatskoj, Crnoj Gori, Srbiji i Sloveniji.<ref name="balkanrock">{{cite web |title=Zabranjeno Pušenje – Radovi na cesti (2013) |url=http://balkanrock.com/autorski-clanci/recenzije/zabranjeno-pusenje-radovi-na-cesti-2013/ |work=balkanrock.com |accessdate=10. 1. 2020.}}</ref> S albuma je objavljeno pet singlova i to: "Modni Guru", "Kladimo se", "Kada Sena pleše", "Tvoja bosa stopala" i "Samir-time". U 2011. godini Sučić je režirao videospot za treći singl s albuma pod nazivom "Kada Sena pleše". Bio je to njegov redateljski debi, a napisao je [[scenario]] za taj video.<ref>{{cite web |title=Zabranjeno pušnje "Kada Sena pleše" |url=https://glazba.hrt.hr/109584/zabranjeno-pusnje-kada-sena-plese |work=glazba.hrt.hr |accessdate=10. 1. 2020.}}</ref> Bend je 25. juna 2012. godine objavio video za "Samir-time", koji je bio peti i posljednji singl s albuma ''Muzej Revolucije''.<ref>{{cite web |title=Pogledajte premijeru spota "Samir-time" Zabranjenog pušenja |url=https://www.klix.ba/magazin/muzika/pogledajte-premijeru-spota-samir-time-zabranjenog-pusenja/120626020 |work=klix.ba |accessdate=10. 1. 2020.}}</ref><ref>{{cite web |title=Pjesma "Samir-time": Zabranjeno pušenje ima novi spot! |url=http://24sata.info/magazin/muzika/102030-video-pjesma-samir-time-zabranjeno-pusenje-ima-novi-spot.html |work=24sata.info |accessdate=10. 1. 2020. |archivedate=2018-08-26 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180826164741/http://24sata.info/magazin/muzika/102030-video-pjesma-samir-time-zabranjeno-pusenje-ima-novi-spot.html |deadurl=yes }}</ref> === Deseti studijski album i posljednje godine (2012–danas) === Tokom 2012. godine Sučić i Lović su napisali i producirali deset novih pjesama koje su se našle na desetom studijskom albumu. Dana 10. oktobra 2013. godine objavljen je album ''[[Radovi na cesti]]'' u izdanju [[Croatia Records]]a i Dallas Recordsa.<ref>{{cite web |title=Zabranjeno Pušenje: Radovi Na Cesti |url=https://www.discogs.com/Zabranjeno-Pu%C5%A1enje-Radovi-Na-Cesti/release/5229013 |work=discogs.com |accessdate=10. 1. 2020.}}</ref><ref>{{cite web |title=“Zabranjeno pušenje” u Zagrebu obilježava 30 godina djelovanja |url=http://zg-magazin.com.hr/zabranjeno-pusenje-u-zagrebu-obiljezava-30-godina-djelovanja/#more-14182 |work=zg-magazin.com.hr |accessdate=10. 1. 2020. |archive-date=2018-10-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20181003183407/http://zg-magazin.com.hr/zabranjeno-pusenje-u-zagrebu-obiljezava-30-godina-djelovanja/#more-14182 }}</ref><ref>{{cite web |title=Besplatno preuzmite novi album Zabranjenog pušenja - "Radovi na cesti" |url=https://www.klix.ba/magazin/muzika/besplatno-preuzmite-novi-album-zabranjenog-pusenja-radovi-na-cesti/131009103 |work=klix.ba |accessdate=10. 1. 2020.}}</ref><ref>{{cite web |title=Skinite novi album Zabranjenog pušenja - Radovi na cesti |url=https://www.radiosarajevo.ba/metromahala/lica/skinite-novi-album-zabranjenog-pusenja-radovi-na-cesti/128025 |work=radiosarajevo.ba |accessdate=10. 1. 2020.}}</ref> Album nailazi na većinu pozitivnih kritika od strane kritičara. Ovjeljuje se i šest singlova: "Boško i Admira", "Ti voliš sapunice", "Tri kile, tri godine", "U Tvoje ime", "Klasa optimist" i "Kafana kod Keke". Dana 28. decembra 2013. godine Sučić i Zabranjeno pušenje proslavili su 30. godišnjicu rada grupe sa svojim fanovima na koncertu u [[Skenderija|Skenderiji]] u Sarajevu.<ref>{{cite web |title=Zabranjeno pušenje večerašnjim koncertom slavi 30 godina rada |url=https://www.klix.ba/magazin/muzika/zabranjeno-pusenje-vecerasnjim-koncertom-slavi-30-godina-rada/131227096 |work=klix.ba |accessdate=10. 1. 2020.}}</ref><ref>{{cite web |title=30 godina Zabranjenog pušenja i slavljenički koncert u Sarajevu |url=https://www.radiosarajevo.ba/metromahala/kultura/30-godina-zabranjenog-pusenja-i-slavljenicki-koncert-u-sarajevu/133647 |work=radiosarajevo.ba |accessdate=10. 1. 2020.}}</ref> U januaru 2016. godine bendu se pridružila saksofonistica i flautistica Lana Škrgatić. Kao nova članica grupe, Škrgatić se pojavljuje prvi put u videospotu za peti singl "Klasa optimist".<ref>{{cite web |title=PREMIJERA SPOTA ZABRANJENOG PUŠENJA: Evo kako izgleda kada stari rokeri ‘bare’ mlade sponzoruše |url=https://net.hr/hot/glazba/premijera-spota-zabranjenog-pusenja-evo-kako-izgleda-kada-stari-rokeri-bare-mlade-sponzoruse/ |work=net.hr |accessdate=10. 1. 2020. |archive-date=2018-07-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180726103944/https://net.hr/hot/glazba/premijera-spota-zabranjenog-pusenja-evo-kako-izgleda-kada-stari-rokeri-bare-mlade-sponzoruse/ |dead-url=yes }}</ref> Klavijaturista Paul Kempf odlučio je napusiti bend početkom [[2017.]] godine. Tokom 2017. godine grupa je nastupala na [[Novi Sad|novosadskom]] festivalu EXIT 2017, kao i na beogradskom Beer Festu.<ref>{{cite web |title=Zabranjeno pušenje 19.05.2017. |url=https://www.exitfest.org/en/zabranjeno-pusenje |work=exitfest.org |accessdate=10. 1. 2020. |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180826150339/https://www.exitfest.org/en/zabranjeno-pusenje |archivedate=10. 1. 2020. |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web |title=Zabranjeno pušenje na Exitu: Ovaj festival je jak argument da rock'n'roll još postoji |url=https://www.klix.ba/magazin/muzika/zabranjeno-pusenje-na-exitu-ovaj-festival-je-jak-argument-da-rock-n-roll-jos-postoji/170523094 |work=klix.ba |accessdate=10. 1. 2020.}}</ref><ref>{{cite web |title=Direktori, Mortal Kombat, Škrtice i Zabranjeno pušenje na Belgrade Beer Festu |url=http://balkanrock.com/vesti/najave/direktori-mortal-kombat-skrtice-i-zabranjeno-pusenje-na-belgrade-beer-festu/ |work=balkanrock.com |accessdate=10. 1. 2020. |archive-date=2018-08-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180826153620/http://balkanrock.com/vesti/najave/direktori-mortal-kombat-skrtice-i-zabranjeno-pusenje-na-belgrade-beer-festu/ }}</ref> Krajem oktobra 2018. godine grupa je objavila svoj jedanaesti studijski album, ''[[Šok i nevjerica]]''. Najviše pjesama su napisali i producirali Sejo Sexon i Toni Lović. Kao gosti na ovom albumu pojavljuju se tuzlanska reperica Sassja te sarajevski interpretator sevdalinki Damir Imamović.<ref name="index1" >{{cite web |title=Šok i nevjerica: Zabranjeno pušenje nakon pet godina objavljuje novi album |url=https://www.index.hr/magazin/clanak/sok-i-nevjerica-zabranjeno-pusenje-nakon-pet-godina-objavljuje-novi-album/2027683.aspx |work=index.hr |accessdate=10. 1. 2020.}}</ref><ref name="klix">{{cite web |title="Šok i nevjerica!": Zabranjeno pušenje konačno objavljuje 11. album |url=https://www.klix.ba/magazin/muzika/sok-i-nevjerica-zabranjeno-pusenje-konacno-objavljuje-11-album/181002048 |work=klix.ba |accessdate=10. 1. 2020.}}</ref> U oktobru je objavljen i muzički spot za singl pod nazivom "Irska".<ref>{{cite web |title=Premijera: Prvi pogledajte novi spot Zabranjenog pušenja "Irska" |url=https://www.index.hr/magazin/clanak/premijera-prvi-pogledajte-novi-spot-zabranjenog-pusenja-irska/2031389.aspx |work=index.hr |accessdate=10. 1. 2020.}}</ref> Turneja kojom se promovira novi studijski album Pušenja, a koja će se završiti 29. decembra koncertom u sarajevskoj [[Dvorana Mirza Delibašić|Skenderiji]], započela je nastupima u Beogradu i Zagrebu. Promotivna turneja je započela u Beogradu koncertom održanim 29. oktobra.<ref>[https://www.kurir.rs/zabava/pop-kultura/3164407/raspevani-dan-republike-uz-zabranjeno-pusenje-legendarni-bend-odrzao-u-beogradu-jos-jedan-koncert-za-pamcenje RASPEVANI DAN REPUBLIKE UZ ZABRANJENO PUŠENJE: Legendarni bend održao u Beogradu još jedan koncert za pamćenje!] ''kurir.rs'' pristupljeno 10. 1. 2020.</ref><ref>[http://www.novosti.rs/vesti/scena.147.html:763523-Raspevani-Dan-republike Raspevani Dan republike] ''novosti.rs'', pristupljeno 10. 1. 2020.</ref> Sarajevskim koncertom na kojem su gosti bili Zele Lipovača i [[Alen Islamović]] obilježeno je i 35 godina postojanja i rada Zabranjenog pušenja.<ref>[https://www.oslobodjenje.ba/o2/kultura/muzika/koncert-zabranjenog-pusenja-u-sarajevu-sok-i-nevjerica-u-skenderiji-421423 Koncert Zabranjenog pušenja u Sarajevu: Šok i nevjerica u Skenderiji] pristupljeno 10. 1. 2020.</ref><ref>[https://www.klix.ba/magazin/muzika/zabranjeno-pusenje-ostavilo-srce-u-prepunoj-skenderiji-raja-iz-sarajeva-uzivala-u-sjajnoj-svirci/181230001 Zabranjeno pušenje ostavilo srce u prepunoj Skenderiji, raja iz Sarajeva uživala u sjajnoj svirci]</ref> Početkom oktobra 2019. godine grupa je otišla na svjetku turneju kojom je obilježeno 35 godina od objavljivanja njihovog prvog studijskog albuma. Tom prilikom održana su četiri koncerta u Kanadi, tri u Australiji, kao i tri u sjevernom dijelu Europe. Također, održani su koncerti i u Zagrebu i Splitu sredinom oktobra 2019.<ref>[https://www.index.hr/magazin/clanak/zabranjeno-pusenje-u-zagrebu-obiljezilo-35-godina-albuma-das-ist-walter/2125561.aspx https://www.index.hr/magazin/clanak/zabranjeno-pusenje-u-zagrebu-obiljezilo-35-godina-albuma-das-ist-walter/2125561.aspx] ''index.hr'' pristupljeno 3. 12. 2019.</ref><ref>[https://www.klix.ba/magazin/muzika/zabranjeno-pusenje-u-zagrebu-obiljezilo-35-godina-albuma-das-ist-walter/191021054 Zabranjeno pušenje u Zagrebu obilježilo 35 godina albuma ''Das ist Walter''] ''klix.ba'' pristupljeno 10. 1. 2020.</ref> U novembru 2019. godine Škrgatić je napuila grupu kako bi se priključila jednom ženskom muzičkom sastavu.<ref>[https://zadovoljna.dnevnik.hr/clanak/c-u-r-e-upoznajte-cetiri-djevojke-koje-sviraju-na-otvorenju-adventa-kod-matosa---584909.html C.U.R.E.: Upoznajte četiri djevojke koje sviraju na otvorenju Adventa kod Matoša], ''zadovoljna.dnevnik.hr'' Pristupljeno 10. 1. 2020.</ref> Tokom [[2020.]] i [[2021.]] godine, za vrijeme [[Pandemija COVID-19|pandemije COVID-19]], članovi grupe su snimili 16 novih pjesama za novi studijski album. Sve pjesame su napisali i producirali Sejo Sexon i Toni Lović, dok aranžman zajednički potpisuju s ostalim članovima skupine. Prvi put nakon 15 godina pauze sarađuju na jednom albumu s Elvisom J. Kurtovićem, bivšim članom.<ref>[https://www.menart.hr/glazba/hr/novosti/zabranjeno-pusenje-ima-korona-pozitivan-hit/ Zabranjeno pušenje ima korona pozitivan hit!], ''menart.hr'' Pristupljeno 30. 05. 2022.</ref><ref name="24sata2020">[https://www.24sata.hr/promo-sadrzaj/zabranjeno-pusenje-ima-korona-pozitivan-hit-701453 Zabranjeno pušenje ima korona pozitivan hit!], ''24sata.hr'' Pristupljeno 30. svibnja 2022.</ref><ref>[https://remixpress.com/zabranjeno-pusenje-objavljuje-dvostruki-album-karamba-3-juna/ Zabranjeno pušenje objavljuje dvostruki album “Karamba!” 3. juna], ''remixpress.com'' Pristupljeno 30. svibnja 2022.</ref> Tako su u junu 2020. godine objavili singl i videospot za pjesmu "Korona hit pozitivan", koja je u urađena u saradnji s Kurtovićem.<ref name="24sata2020"/><ref>[https://www.tportal.hr/showtime/clanak/zabranjeno-pusenje-u-zagrebu-s-pozitivnim-korona-hitom-20210920 Zabranjeno pušenje u Zagrebu s 'pozitivnim korona hitom'], ''tportal.hr'' Pristupljeno 30. svibnja 2022.</ref><ref>[https://dalmatinskiportal.hr/zivot/video-zabranjeno-pusenje--nemamo-virus--imamo-korona-pozitivan-hit/68087 Zabranjeno pušenje: Nemamo virus, imamo Korona pozitivan hit], ''dalmatinskiportal.hr'' Pristupljeno 30. svibnja 2022.</ref> U aprilu [[2022.]] godine objavljen je treći album uživo ''[[Live in Skenderija Sarajevo 2018]]''. Novi studijski album, ukupno dvanaesti ali i dvostruki, objavljen je [[3. juna]] 2022. godine.<ref>[https://mondo.rs/Zabava/Muzika/a1644178/Zabranjeno-pusenje-novi-album-Karamba.html KARAMBA! 6 životnih lekcija sa novog albuma Zabranjenog pušenja!], ''mondo.rs'' Pristupljeno 4. lipnja 2022.</ref><ref>[https://m.cdm.me/zabava/muzika-film-tv/poslije-cetiri-godine-cekanja-zabranjeno-pusenje-konacno-ima-novi-album-i-to-dvostruki/ Poslije četiri godine čekanja, Zabranjeno pušenje konačno ima novi album i to dvostruki], ''cdm.me'' Pristupljeno 4. lipnja 2022.</ref> Album je najavljan pjesmom "Ekrem" za koju je snimljen i spot koji je ponovo režirao Tomislav Fiket, a u ulozi Ekrema je glumac [[Asim Ugljen]].<ref>[https://www.klix.ba/magazin/muzika/ravnozemljas-ekrem-najavljuje-novi-dvostruki-album-zabranjenog-pusenja/220524099?fbclid=IwAR2VdL6kULnQREda-abvHcS7fWPeyx2353pyXRPTr-d5XpT0o2up5_lywzI Ravnozemljaš "Ekrem" najavljuje novi dvostruki album Zabranjenog pušenja], ''klix.ba'' Pristupljeno 30. svibnja 2022.</ref><ref>[https://www.kurir.rs/stars/3940447/ravnozemljas-ekrem-najavljuje-novi-dvostruki-album-karamba-zabranjenog-pusenja?fbclid=IwAR2KOy_Djco4Xxn34z8GE10UHMn4D64JTZ4YgIhHdFGte-4ZV-Y0JskYu7c Ravnozemljaš „Ekrem“ najavljuje novi dvostruki album "Karamba!" Zabranjenog pušenja], ''Kurir'' Pristupljeno 30. svibnja 2022.</ref><ref>[https://avaz.ba/showbiz/jet-set/745048/asim-ugljen-u-novom-spotu-zabranjenog-pusenja-ja-sam-poremeceni-ravnozemljas-ekrem?fbclid=IwAR3g3PX-8kbuzYo_fjLNFgeQBpXsQvpWcdDaDwuadNymY023S-iR_MoACJw Asim Ugljen u novom spotu "Zabranjenog pušenja": Ja sam poremećeni ravnozemljaš Ekrem], ''Avaz'' Pristupljeno 30. svibnja 2022.</ref><ref>[https://www.index.hr/magazin/clanak/ravnozemljas-ekrem-najavljuje-novi-dvostruki-album-karamba-zabranjenog-pusenja/2366978.aspx?fbclid=IwAR2DvN9Vk6ddGoBsL1rBPJjv2mme5r-H8HI8VCF9pobIQ9qu4aiICQABriU Ravnozemljaš "Ekrem" najavljuje novi dvostruki album "Karamba!" Zabranjenog pušenja], ''index.hr'' Pristupljeno 30. svibnja 2022.</ref><ref>[https://www.gloria.hr/gl/zivot/preporuke/asim-ugljen-postao-ekrem-ravnozemljas-skeptican-prema-knjizi-a-pun-povjerenja-prema-googleu-15202601 Asim Ugljen postao Ekrem Ravnozemljaš: ‘Skeptičan prema knjizi, a pun povjerenja prema Googleu‘], ''gloria.hr'' Pristupljeno 30. svibnja 2022.</ref> ==Muzički stil== Početkom 1980-ih, kada je ostatak pop scene [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|bivše Jugoslavije]] pratio europske trendove (uglavnom punk rock i novi val), Zabranjeno pušenje je bio dio jedinstvenog rock pokreta sa centrom u Sarajevu. Ovaj pokret, uglavnom zasnovan na prostom, mladalačkom garažnom rocku sa utjecajima folka, je odredio jedinstveni sarajevski urbani stil nazvan Novi primitivizam. Pjesme Zabranjenog pušenja su se kretale od [[Punk muzika|punk]]a do rocka; vrlo često aranžovane da sadrže [[Truba|trube]] i [[saksofon]]e, davale su grupi jedinstven zvuk. Zabranjeno pušenje je pjevalo o Sarajevu, njegovim idolima i lokalnim herojima uz priče o ljubavi i gubicima, na drugačiji i često humoristički način. Vrlo jasni i često cinični, stihovi grupe su bili dovoljno napredni da pokažu posljednje stadijume jugoslavenskog socijalizma ("Dan republike", "Srce, ruke i lopata", "Amir", "Guzonjin sin"), drugačije klubove i i homoseksualce ("Pišonja i Žuga u paklu droge", "Javi mi"), a također su predvidjeli mračne nagovještaje [[Rat u Bosni i Hercegovini|predstojećeg rata]] ("Kanjon Drine", "Zvijezda nad Balkanom"). Pjesme kao što su "Nedelja kad je otišo Hase" (pjesma je naizgled posvećena fudbaleru [[Asim Ferhatović|Asimu Ferhatoviću Haseu]], ali je zapravo o danu kada je umro [[Josip Broz Tito]]), "Anarhija all over Baščaršija", "Zenica Blues", "Šeki is on the Road Again", "Balada o Pišonji i Žugi", "Pišonja i Žuga u paklu droge", "Dok jezdiš ka Alemanji", "Lutka sa naslovne strane", "Na straži pored Prizrena" i mnoge druge su osigurale svoje mjesto u historiji rok muzike bivše Jugoslavije. ==Članovi== ===Sadašnja postava=== * [[Davor Sučić|Davor Sučić "Sejo Sekson"]] – [[pjevanje|vokal]], [[gitara]], [[lirika|tekstovi]] i pjesme (1980–1990; 1995–danas) * [[Antun Lović|Toni Lović]] – [[električna gitara|solo gitara]] (2004–danas) * [[Dejan Orešković|Dejan Orešković "Klo"]] – [[bas-gitara]] (2008–danas) * [[Robert Boldižar]] – [[violina]], [[klavijature]] (2004–danas) * [[Branko Trajkov|Branko Trajkov "Trak"]] – [[bubnjevi]] (1996–danas) <small>Izvor: [http://www.zabranjeno-pusenje.com/home/biografije/ Zabranjeno Pušenje] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200117063426/http://www.zabranjeno-pusenje.com/home/biografije/ |date=2020-01-17 }}</small> ===Bivši članovi=== {{col-begin}} {{col-2}} * Faris Arapović – bubnjevi (1987–1990) * Kristina Biluš – prateći vokal (1999) * Predrag Bobić "Bleka" – bas-gitara (1996–2008)<ref name="Predrag Bobić Životopis"/> * Mustafa Čengić "Mujo Snažni" – gitara, prateći vokal (1980–1986) * Samir Ćeramida – bas-gitara (1996–1998) * Zoran Degan "Poka" – klavijature (1980–1983) * Zenit Đozić "Fu-do" – bubnjevi, udaraljke, prateći vokal (1980–1983; 1985) * Jadranko Džihan – klavijature (1987–1990) * Ognjen Gajić – [[saksofon]], [[flauta]], [[klavijature]] (1980–1987) * Marin Gradac "Mako" – pjevač, trombon (1996–1999) * Dragomir Herendić "Dragianni" – gitara (1999–2004) * Dražen Janković "Seid Mali Karajlić" – klavijature, prateći vokal (1980–1981; 1984–1987) * [[Nele Karajlić|Nenad Janković]] "Dr. Nele Karajlić" – pjevač, klavijature (1980–1990) * Albin Jarić "Jimi Rasta" – udaraljke (2001–2004) {{col-2}} * Paul Kempf "Pavo" – klavijature (2005–2017) * Predrag Kovačević "Kowalski" – gitara (1986–1990) * Sead Kovo "Sejo" – gitara (1996–1999) * [[Emir Kusturica]] – bas-gitara (1987) * Mladen Mitić "Munja" – bas-gitara, prateći vokal (1980–1986) * Darko Ostojić "Minka" – bas-gitara (1987–1990) * Đani Pervan – bubnjevi (1996) * Nedžad Podžić "Počko" – klavijature, prateći vokal (1996–1998) * Predrag Rakić "Šeki Gayton" – bubnjevi (1983–1986) * [[Mirko Srdić]] "Elvis J. Kurtović" – prateći vokal (1996–1999) * Zoran Stojanović – električna gitara (1996–1998) * Lana Škrgatić – saksofon, flauta, klavijature (2016–2019) * Bruno Urlić "Prco" – [[violina]], [[viola]], klavijature, prateći vokal (1997–2004) * Dušan Vranić "Duco" – klavijature, prateći vokal (1996–1997) {{col-end}} ==Diskografija== {{col-begin}} {{col-2}} '''Studijski albumi''' * ''Das ist Walter'' (1984) * ''Dok čekaš sabah sa šejtanom'' (1985) * ''Pozdrav iz zemlje Safari'' (1987) * ''Male priče o velikoj ljubavi'' (1989) * ''Fildžan viška'' (1997) * ''Agent tajne sile'' (1999) * ''Bog vozi Mercedes'' (2001) * ''Hodi da ti čiko nešto da'' (2006) * ''Muzej Revolucije'' (2009) * ''Radovi na cesti'' (2013) * ''Šok i nevjerica'' (2018) * ''Karamba!'' (2022) {{col-2}} '''Koncertni albumi''' *''Hapsi sve!'' (1998) *''Live in St. Louis'' (2004) * ''Live in Skenderija Sarajevo 2018'' (2022) '''Kompilacije''' *''Nikad robom, vazda taxijem - Best of 1'' (1996) *''Srce, ruke i lopata - Best of 2'' (1998) *''The Ultimate Collection'' (2009) {{col-end}} == Reference == {{commonscat|Zabranjeno pušenje}} {{reference}} == Vanjske veze == * [http://www.zabranjeno-pusenje.com/ Zabranjeno pušenje] * [https://www.discogs.com/artist/657453-Zabranjeno-Pu%C5%A1enje Zabranjeno pušenje] na Discogsu [[Kategorija:Bosanskohercegovačke muzičke grupe]] [[Kategorija:Novi primitivizam]] [[Kategorija:Jugoslavenske muzičke grupe]] 2ny4g2pry1oml57ba0ox5nb4kt7cllz Masakr u Kragujevcu 0 33357 42470711 42171703 2025-06-10T18:30:13Z Mladifilozof 604 /* Masovna streljanja civila */ 42470711 wikitext text/x-wiki '''Genocid u Kragujevcu''', poznat kao '''Kragujevački oktobar''', je bilo masovno strijeljanje građana [[Kragujevac|Kragujevca]] i okolnih mjesta koga su [[20. 10.|20]]. i [[21. 10.|21.10.]] [[1941]]. počinile [[Wehrmacht|njemačke]] okupacijske snage u znak delovanja [[Ustanak u Srbiji 1941.|ustanika]] na području okupirane [[Srbija|Srbije]]. Redom su ubijani nedužni ljudi, uključujući cele razrede [[gimnazija]]laca, te ovaj genocid predstavlja jedan od najvećih ratnih zločina počinjenih na prostoru Jugoslavije u [[drugi svjetski rat u Jugoslaviji|drugom svjetskom ratu]]. == Pozadina == {{main|Ustanak u Srbiji 1941.}} [[Datoteka:Notification on 21 October 1941.jpg|mini|desno|Obznana o odmazdi: za 10 ubijenih i 26 ranjenih Nemaca streljano je 2300 stanovnika Kragujevca, "''pre svega komunista, bandita i njihovih pomagača''".]] [[Jul]]a [[1941]]. godine [[Komunistička partija Jugoslavije]] je podigla [[Ustanak u Srbiji 1941.|Ustanak u Srbiji]] protiv [[treći rajh|nacističkih]] okupatora. Tokom avgusta i septembra je prerastao u masovni narodni ustanak. [[Feldmaršal]] [[Wilhelm Keitel]] je [[16. 9.|16. septembra]] 1941. izdao zloglasnu naredbu da se za svakog ubijenog nemačkog vojnika na [[Istok]]u ubije 100 [[komunizam|komunista]], a za svakog ranjenog 50.<ref>{{Cite web |title=Slučaj Keitel |url=http://www.nizkor.org/hweb/imt/tgmwc/judgment/j-defendants-keitel.html |access-date=2012-10-23 |archivedate=2012-10-31 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121031010757/http://nizkor.org/hweb/imt/tgmwc/judgment/j-defendants-keitel.html |deadurl=yes }}</ref> On je pritom naložio da se svi [[Pokreti otpora u Drugom svetskom ratu|slučajevi otpora]] [[Wehrmacht]]u, bez obzira na okolnosti, pripišu komunistima, obrazlažući da se "smrtna kazna za 50 do 100 komunista općenito može smatrati prigodnim iskljupljenjem za život jednog nemačkog vojnika."<ref>{{Cite web |title=The Trial of German Major War Criminals |url=http://www.nizkor.org/hweb/imt/tgmwc/tgmwc-22/tgmwc-22-215-03.shtml |access-date=2012-10-23 |archivedate=2012-10-30 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121030080447/http://nizkor.org/hweb/imt/tgmwc/tgmwc-22/tgmwc-22-215-03.shtml |deadurl=yes }}</ref> Početkom oktobra, nemačke vojnike su napali [[narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|partizani]] u blizini [[Gornji Milanovac|Gornjeg Milanovca]], pa su usledila masovna streljanja civila u Kragujevcu kao direktna odmazda za nemačke gubitke u borbi.<ref>Pomeranz, Frank. ''Fall of the Cetniks, History of the Second World War, Vol 4, p. 1509''</ref> General [[Franz Böhme|Franc Beme]] je od svojih trupa zahtevao da od Kragujevca stvore zastrašujući primer, koji mora najteže pogoditi celokupno stanovništvo, kako bi pokolebao [[ustanak u Srbiji 1941.|ustanak u okupiranoj Srbiji]].<ref name="Petranović">[https://www.znaci.org/00001/92_4.pdf Branko Petranović: Srpski narod u ustanku]</ref> Nemački izveštaj kaže da su kragujevački civili pobijeni iako nije bilo napada na pripadnike Wehrmachta u tom gradu, zato što drugde nisu mogli naći dovoljno talaca.<ref name=Tomasevich1969>{{cite book|last1=Tomasevich|first1=Jozo|last2=Vucinich|first2=Wayne S.|title=Contemporary Yugoslavia: Twenty Years of Socialist Experiment|url=https://archive.org/details/contemporaryyugo0008vuci|year=1969|publisher=University of California Press|page=[https://archive.org/details/contemporaryyugo0008vuci/page/370 370]}}</ref><ref name=singleton>{{cite book|last=Singleton|first=Frederick Bernard|title=A Short History of the Yugoslav Peoples|url=https://archive.org/details/shorthistoryofyu0000sing|publisher=Cambridge University Press|year=1985|page=[https://archive.org/details/shorthistoryofyu0000sing/page/194 194]|isbn=0-521-27485-0}}</ref><ref>{{cite book|title=Tito, Mihailovic and the Allies, 1941-1945|url=https://archive.org/details/titomihailovical01robe|last=Roberts|first=Walter R.|year=1987|publisher=Duke University Press|isbn=0-8223-0773-1|page=[https://archive.org/details/titomihailovical01robe/page/328 328]}}</ref> == Masovna streljanja civila == {{main|Nemački zločini u Jugoslaviji u Drugom svetskom ratu}} [[File:Streljanje naroda u Kragujevcu 1941.jpg|thumb|Streljanje naroda u Kragujevcu 1941]] {{izdvojeni citat|„Ubijanje su vršili na sledeći način: oni su uzimali ljude po grupama... i tako ih pod jakom stražom vodili na gubilišta, koja su se nalazila kod Sušičkog potoka, Šumarica i topovskih šupa. Gubilišta su se otezala na desetine kilometara. Tu su ih ubijali iz mitraljeza, puškomitraljeza i puščanim plotunima [...] Dotle su svi ostali, koji su čekali na red da idu na gubilišta, slušali klokotanje mitraljeza, puškomitraljeza i prasak pušaka, a oni pak koji su bili na putu za gubilište imali su prilike, uoči same smrti na nekoliko minuta, i sve to da vide svojim očima."<ref name="Čitanka">{{Cite web |title=Historijska čitanka, Drugi svjetski rat |url=http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |access-date=2012-11-28 |archivedate=2014-01-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140109140648/http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |deadurl=yes }}</ref>|Svedočenje o masakru civila u Kragujevcu}} Nemački vojnici, pomognuti od [[Srpski dobrovoljački SS korpus|srpskih dobrovoljaca]]<ref name="Stevan K. Pavlowitch 2008 62">{{cite book|title=Hitler's new disorder: the Second World War in Yugoslavia|author=Stevan K. Pavlowitch|publisher=Columbia University Press|isbn=0-231-70050-4|year=2008|page=62|url=http://books.google.com/books?id=R8d2409V9tEC&pg=PA34&lpg=PA34&dq=tomislav+dulic+ndh#v=onepage&q=tomislav%20dulic%20ndh&f=false}}</ref> i [[Srpska državna straža|Srpske državne straže]]<ref name="Lampe 2000 pp. 215-217">[[#Lampe_2000|Lampe (2000)]], pp. 215-217</ref> sabrali su sve muške osobe iz Kragujevca između 16 i 60 godina, uključujući i đake 5. razreda kragujevačke gimnazije, i izabrali žrtve među njima. Njemačka obznana je glasila da je za 10 ubijenih i 26 ranjenih Nemaca streljano 2300 stanovnika Kragujevca, "pre svega komunista, bandita i njihovih pomagača".<ref>[http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Notification_on_21_October_1941.jpg German Notification on 21 October 1941.]</ref> Prema njemačkom izveštaju, ubijeno je 2.300 ljudi.<ref>Kurapovna, Marcia Christoff (2009). ''Shadows on the Mountain: The Allies, the Resistance, and the Rivalries That Doomed WWII Yugoslavia''. John Wiley & Sons. p. 167; {{ISBN|0-470-08456-1}}.</ref> Noviji srpski i nemački istoričari se slažu da je broj ubijenih 2.778.<ref name="Stevan K. Pavlowitch 2008 62"/> == Posledice == {{main|Sastanak u Divcima|Operacija Užice}} Nacisti su ozakonili [[ratni zločin]] prema civilnom stanovništvu kao meru "odmazde" protiv ustanka. Masovna ubistva nedužnih civila pokolebala su i podelila ustanike. {{izdvojeni citat|Teror koji su Nemci primenjivali paleći sela i streljajući civilna lica koja su tih dana pohvatali, svakako da je delimično mogao uticati na kolebljivije elemente da napuste borbu. Međutim, to je počelo da deluje i u drugom pravcu. Javila se u narodu još veća mržnja i želja za osvetom.<ref>https://www.znaci.org/00001/9_6.htm</ref>|[[Ratko Martinović]]}} Nakon podele među ustanicima, stanak u Srbiji je [[Operacija Užice|ubrzo ugušen]]. Komunisti nisu odustali od [[narodnooslobodilačka borba Jugoslavije|borbe protiv okupatora]] nezavisno od represivnih mera, dok su se četnici ne samo povukli iz ustanka, sa namerom da "poštede srpsku krv", već su prešli u aktivnu borbu protiv onih koji ga nastavljaju.<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D1%81%D0%B0_%D1%81%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%9B%D0%B0_%D1%81%D0%B0_%D0%BD%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8%D0%BC_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BC%D0%B0_%D1%83_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%83_%D0%94%D0%B8%D0%B2%D1%86%D0%B8_11.11.1941. Zapisnik sa sastanka Mihailovića sa nemačkim predstavnicima u selu Divci 11.11.1941.]</ref> {{izdvojeni citat|Četnici su smatrali da rezultati njihovih akcija ne opravdavaju štetu i patnju koje se nanose civilnom stanovništvu. Njihov cilj je bio da sačuvaju stanovništvo, a ne da ga uništavaju. Stoga su nadalje bili sve više protiv aktivnih dejstava; uskoro su neki čak postigli i uzajamno korisne sporazume sa neprijateljem. Partizani, s druge strane, s pravom komunističkom rešenošću, odbijali su da ih ma kakve prepreke ili represalije odvrate u postizanju zadataka koje su sebi postavili. Oni uopšte nisu vodili računa o sopstvenim životima. A što se tiče civila, i oni su se nalazili u prvoj borbenoj liniji i pružala im se ista prilika da herojski ginu. Što su Nemci streljali više građana i više sela spaljivali, toliko su partizani sačekivali u zasedama više neprijateljevih kolona, i rušili više mostova. To je bila teška odluka, naročito za ljude koji su se borili na svojoj rodnoj teritoriji, ali su je na kraju opravdali događaji i poštovanje koje su Nemci mimo svoje volje morali da pokažu prema partizanima, poštovanje koje ne bi mogla da izazove ni najmanja pomirljivost.<ref>[https://www.znaci.org/00001/1_2.htm Rat na Balkanu, glava II - ORUŽJE I ČOVEK]</ref>|[[Fitzroy MacLean]]}} Nemački masovni zločini i streljanja nedužnih, po okupatorskom sistemu odmazde - za jednog Nemca 100 Srba, uveliko su pokolebali borbeni moral, jer se pokazalo da ustaničke snage nisu u stanju da zaštite oslobođena naselja. Četnici su razvijali propagandu kako komunisti imaju svoje interese i da ih interesi naroda ne zanimaju. Komunisti, s druge strane, nisu ni mislili da beskompromisna antiokupatorska borba može proći bez žrtava, očekivanih u uslovima rata.<ref name="Petranović"/> [[Etika|Etička]] dilema o otporu nacizmu uprkos odmazdama, i danas je prisutna u javnosti. == Nasleđe == Nakon rata je u znak sjećanja na žrtve masakra u Šumarici podignut spomen-park. Događaj je također ovjekovječila pjesnikinja [[Desanka Maksimović]] sa svojom poznatom pjesmom ''[[Krvava bajka]]''. == Povezano == * [[Ustanak u Srbiji 1941.]] * [[Masakr u Kraljevu]] == Izvori == {{reflist|2}} == Vanjske veze == {{Commonscat|Kragujevac massacre}} * [http://www.antiwar.com/orig/savich3.html German Occupation of Serbia and the Kragujevac Massacre] {{SiJez|en}} * [https://web.archive.org/web/20021003215641/http://www.geocities.com/sqokeeffe/5.htm The Massacre at Kragujevac: Kragujevac: The Making of a Massacre] {{SiJez|en}} {{Drugi svjetski rat u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Zločini nacista u Jugoslaviji u Drugom svjetskom ratu]] [[Kategorija:Ustanak u Srbiji 1941.]] [[Kategorija:Masakri]] [[Kategorija:Historija Kragujevca]] 45vjlubrflhsnq3vq39vl7vpwkfxf7a 42470712 42470711 2025-06-10T18:31:41Z Mladifilozof 604 42470712 wikitext text/x-wiki [[File:Monument to the Sky.jpg|thumb|Šumarice spomen park ]] '''Genocid u Kragujevcu''', poznat kao '''Kragujevački oktobar''', je bilo masovno strijeljanje građana [[Kragujevac|Kragujevca]] i okolnih mjesta koga su [[20. 10.|20]]. i [[21. 10.|21.10.]] [[1941]]. počinile [[Wehrmacht|njemačke]] okupacijske snage u znak delovanja [[Ustanak u Srbiji 1941.|ustanika]] na području okupirane [[Srbija|Srbije]]. Redom su ubijani nedužni ljudi, uključujući cele razrede [[gimnazija]]laca, te ovaj genocid predstavlja jedan od najvećih ratnih zločina počinjenih na prostoru Jugoslavije u [[drugi svjetski rat u Jugoslaviji|drugom svjetskom ratu]]. == Pozadina == {{main|Ustanak u Srbiji 1941.}} [[Datoteka:Notification on 21 October 1941.jpg|mini|desno|Obznana o odmazdi: za 10 ubijenih i 26 ranjenih Nemaca streljano je 2300 stanovnika Kragujevca, "''pre svega komunista, bandita i njihovih pomagača''".]] [[Jul]]a [[1941]]. godine [[Komunistička partija Jugoslavije]] je podigla [[Ustanak u Srbiji 1941.|Ustanak u Srbiji]] protiv [[treći rajh|nacističkih]] okupatora. Tokom avgusta i septembra je prerastao u masovni narodni ustanak. [[Feldmaršal]] [[Wilhelm Keitel]] je [[16. 9.|16. septembra]] 1941. izdao zloglasnu naredbu da se za svakog ubijenog nemačkog vojnika na [[Istok]]u ubije 100 [[komunizam|komunista]], a za svakog ranjenog 50.<ref>{{Cite web |title=Slučaj Keitel |url=http://www.nizkor.org/hweb/imt/tgmwc/judgment/j-defendants-keitel.html |access-date=2012-10-23 |archivedate=2012-10-31 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121031010757/http://nizkor.org/hweb/imt/tgmwc/judgment/j-defendants-keitel.html |deadurl=yes }}</ref> On je pritom naložio da se svi [[Pokreti otpora u Drugom svetskom ratu|slučajevi otpora]] [[Wehrmacht]]u, bez obzira na okolnosti, pripišu komunistima, obrazlažući da se "smrtna kazna za 50 do 100 komunista općenito može smatrati prigodnim iskljupljenjem za život jednog nemačkog vojnika."<ref>{{Cite web |title=The Trial of German Major War Criminals |url=http://www.nizkor.org/hweb/imt/tgmwc/tgmwc-22/tgmwc-22-215-03.shtml |access-date=2012-10-23 |archivedate=2012-10-30 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121030080447/http://nizkor.org/hweb/imt/tgmwc/tgmwc-22/tgmwc-22-215-03.shtml |deadurl=yes }}</ref> Početkom oktobra, nemačke vojnike su napali [[narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|partizani]] u blizini [[Gornji Milanovac|Gornjeg Milanovca]], pa su usledila masovna streljanja civila u Kragujevcu kao direktna odmazda za nemačke gubitke u borbi.<ref>Pomeranz, Frank. ''Fall of the Cetniks, History of the Second World War, Vol 4, p. 1509''</ref> General [[Franz Böhme|Franc Beme]] je od svojih trupa zahtevao da od Kragujevca stvore zastrašujući primer, koji mora najteže pogoditi celokupno stanovništvo, kako bi pokolebao [[ustanak u Srbiji 1941.|ustanak u okupiranoj Srbiji]].<ref name="Petranović">[https://www.znaci.org/00001/92_4.pdf Branko Petranović: Srpski narod u ustanku]</ref> Nemački izveštaj kaže da su kragujevački civili pobijeni iako nije bilo napada na pripadnike Wehrmachta u tom gradu, zato što drugde nisu mogli naći dovoljno talaca.<ref name=Tomasevich1969>{{cite book|last1=Tomasevich|first1=Jozo|last2=Vucinich|first2=Wayne S.|title=Contemporary Yugoslavia: Twenty Years of Socialist Experiment|url=https://archive.org/details/contemporaryyugo0008vuci|year=1969|publisher=University of California Press|page=[https://archive.org/details/contemporaryyugo0008vuci/page/370 370]}}</ref><ref name=singleton>{{cite book|last=Singleton|first=Frederick Bernard|title=A Short History of the Yugoslav Peoples|url=https://archive.org/details/shorthistoryofyu0000sing|publisher=Cambridge University Press|year=1985|page=[https://archive.org/details/shorthistoryofyu0000sing/page/194 194]|isbn=0-521-27485-0}}</ref><ref>{{cite book|title=Tito, Mihailovic and the Allies, 1941-1945|url=https://archive.org/details/titomihailovical01robe|last=Roberts|first=Walter R.|year=1987|publisher=Duke University Press|isbn=0-8223-0773-1|page=[https://archive.org/details/titomihailovical01robe/page/328 328]}}</ref> == Masovna streljanja civila == {{main|Nemački zločini u Jugoslaviji u Drugom svetskom ratu}} [[File:Streljanje naroda u Kragujevcu 1941.jpg|thumb|Streljanje naroda u Kragujevcu 1941]] {{izdvojeni citat|„Ubijanje su vršili na sledeći način: oni su uzimali ljude po grupama... i tako ih pod jakom stražom vodili na gubilišta, koja su se nalazila kod Sušičkog potoka, Šumarica i topovskih šupa. Gubilišta su se otezala na desetine kilometara. Tu su ih ubijali iz mitraljeza, puškomitraljeza i puščanim plotunima [...] Dotle su svi ostali, koji su čekali na red da idu na gubilišta, slušali klokotanje mitraljeza, puškomitraljeza i prasak pušaka, a oni pak koji su bili na putu za gubilište imali su prilike, uoči same smrti na nekoliko minuta, i sve to da vide svojim očima."<ref name="Čitanka">{{Cite web |title=Historijska čitanka, Drugi svjetski rat |url=http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |access-date=2012-11-28 |archivedate=2014-01-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140109140648/http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |deadurl=yes }}</ref>|Svedočenje o masakru civila u Kragujevcu}} Nemački vojnici, pomognuti od [[Srpski dobrovoljački SS korpus|srpskih dobrovoljaca]]<ref name="Stevan K. Pavlowitch 2008 62">{{cite book|title=Hitler's new disorder: the Second World War in Yugoslavia|author=Stevan K. Pavlowitch|publisher=Columbia University Press|isbn=0-231-70050-4|year=2008|page=62|url=http://books.google.com/books?id=R8d2409V9tEC&pg=PA34&lpg=PA34&dq=tomislav+dulic+ndh#v=onepage&q=tomislav%20dulic%20ndh&f=false}}</ref> i [[Srpska državna straža|Srpske državne straže]]<ref name="Lampe 2000 pp. 215-217">[[#Lampe_2000|Lampe (2000)]], pp. 215-217</ref> sabrali su sve muške osobe iz Kragujevca između 16 i 60 godina, uključujući i đake 5. razreda kragujevačke gimnazije, i izabrali žrtve među njima. Njemačka obznana je glasila da je za 10 ubijenih i 26 ranjenih Nemaca streljano 2300 stanovnika Kragujevca, "pre svega komunista, bandita i njihovih pomagača".<ref>[http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Notification_on_21_October_1941.jpg German Notification on 21 October 1941.]</ref> Prema njemačkom izveštaju, ubijeno je 2.300 ljudi.<ref>Kurapovna, Marcia Christoff (2009). ''Shadows on the Mountain: The Allies, the Resistance, and the Rivalries That Doomed WWII Yugoslavia''. John Wiley & Sons. p. 167; {{ISBN|0-470-08456-1}}.</ref> Noviji srpski i nemački istoričari se slažu da je broj ubijenih 2.778.<ref name="Stevan K. Pavlowitch 2008 62"/> == Posledice == {{main|Sastanak u Divcima|Operacija Užice}} Nacisti su ozakonili [[ratni zločin]] prema civilnom stanovništvu kao meru "odmazde" protiv ustanka. Masovna ubistva nedužnih civila pokolebala su i podelila ustanike. {{izdvojeni citat|Teror koji su Nemci primenjivali paleći sela i streljajući civilna lica koja su tih dana pohvatali, svakako da je delimično mogao uticati na kolebljivije elemente da napuste borbu. Međutim, to je počelo da deluje i u drugom pravcu. Javila se u narodu još veća mržnja i želja za osvetom.<ref>https://www.znaci.org/00001/9_6.htm</ref>|[[Ratko Martinović]]}} Nakon podele među ustanicima, stanak u Srbiji je [[Operacija Užice|ubrzo ugušen]]. Komunisti nisu odustali od [[narodnooslobodilačka borba Jugoslavije|borbe protiv okupatora]] nezavisno od represivnih mera, dok su se četnici ne samo povukli iz ustanka, sa namerom da "poštede srpsku krv", već su prešli u aktivnu borbu protiv onih koji ga nastavljaju.<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D1%81%D0%B0_%D1%81%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%9B%D0%B0_%D1%81%D0%B0_%D0%BD%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8%D0%BC_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BC%D0%B0_%D1%83_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%83_%D0%94%D0%B8%D0%B2%D1%86%D0%B8_11.11.1941. Zapisnik sa sastanka Mihailovića sa nemačkim predstavnicima u selu Divci 11.11.1941.]</ref> {{izdvojeni citat|Četnici su smatrali da rezultati njihovih akcija ne opravdavaju štetu i patnju koje se nanose civilnom stanovništvu. Njihov cilj je bio da sačuvaju stanovništvo, a ne da ga uništavaju. Stoga su nadalje bili sve više protiv aktivnih dejstava; uskoro su neki čak postigli i uzajamno korisne sporazume sa neprijateljem. Partizani, s druge strane, s pravom komunističkom rešenošću, odbijali su da ih ma kakve prepreke ili represalije odvrate u postizanju zadataka koje su sebi postavili. Oni uopšte nisu vodili računa o sopstvenim životima. A što se tiče civila, i oni su se nalazili u prvoj borbenoj liniji i pružala im se ista prilika da herojski ginu. Što su Nemci streljali više građana i više sela spaljivali, toliko su partizani sačekivali u zasedama više neprijateljevih kolona, i rušili više mostova. To je bila teška odluka, naročito za ljude koji su se borili na svojoj rodnoj teritoriji, ali su je na kraju opravdali događaji i poštovanje koje su Nemci mimo svoje volje morali da pokažu prema partizanima, poštovanje koje ne bi mogla da izazove ni najmanja pomirljivost.<ref>[https://www.znaci.org/00001/1_2.htm Rat na Balkanu, glava II - ORUŽJE I ČOVEK]</ref>|[[Fitzroy MacLean]]}} Nemački masovni zločini i streljanja nedužnih, po okupatorskom sistemu odmazde - za jednog Nemca 100 Srba, uveliko su pokolebali borbeni moral, jer se pokazalo da ustaničke snage nisu u stanju da zaštite oslobođena naselja. Četnici su razvijali propagandu kako komunisti imaju svoje interese i da ih interesi naroda ne zanimaju. Komunisti, s druge strane, nisu ni mislili da beskompromisna antiokupatorska borba može proći bez žrtava, očekivanih u uslovima rata.<ref name="Petranović"/> [[Etika|Etička]] dilema o otporu nacizmu uprkos odmazdama, i danas je prisutna u javnosti. == Nasleđe == Nakon rata je u znak sjećanja na žrtve masakra u Šumarici podignut spomen-park. Događaj je također ovjekovječila pjesnikinja [[Desanka Maksimović]] sa svojom poznatom pjesmom ''[[Krvava bajka]]''. == Povezano == * [[Ustanak u Srbiji 1941.]] * [[Masakr u Kraljevu]] == Izvori == {{reflist|2}} == Vanjske veze == {{Commonscat|Kragujevac massacre}} * [http://www.antiwar.com/orig/savich3.html German Occupation of Serbia and the Kragujevac Massacre] {{SiJez|en}} * [https://web.archive.org/web/20021003215641/http://www.geocities.com/sqokeeffe/5.htm The Massacre at Kragujevac: Kragujevac: The Making of a Massacre] {{SiJez|en}} {{Drugi svjetski rat u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Zločini nacista u Jugoslaviji u Drugom svjetskom ratu]] [[Kategorija:Ustanak u Srbiji 1941.]] [[Kategorija:Masakri]] [[Kategorija:Historija Kragujevca]] jys95jdvj2ozpay7eqkjbn9jj9w9jxi 42470713 42470712 2025-06-10T18:32:07Z Mladifilozof 604 42470713 wikitext text/x-wiki [[File:Memories in Stone.jpg|thumb|Šumarice spomen park]] '''Genocid u Kragujevcu''', poznat kao '''Kragujevački oktobar''', je bilo masovno strijeljanje građana [[Kragujevac|Kragujevca]] i okolnih mjesta koga su [[20. 10.|20]]. i [[21. 10.|21.10.]] [[1941]]. počinile [[Wehrmacht|njemačke]] okupacijske snage u znak delovanja [[Ustanak u Srbiji 1941.|ustanika]] na području okupirane [[Srbija|Srbije]]. Redom su ubijani nedužni ljudi, uključujući cele razrede [[gimnazija]]laca, te ovaj genocid predstavlja jedan od najvećih ratnih zločina počinjenih na prostoru Jugoslavije u [[drugi svjetski rat u Jugoslaviji|drugom svjetskom ratu]]. == Pozadina == {{main|Ustanak u Srbiji 1941.}} [[Datoteka:Notification on 21 October 1941.jpg|mini|desno|Obznana o odmazdi: za 10 ubijenih i 26 ranjenih Nemaca streljano je 2300 stanovnika Kragujevca, "''pre svega komunista, bandita i njihovih pomagača''".]] [[Jul]]a [[1941]]. godine [[Komunistička partija Jugoslavije]] je podigla [[Ustanak u Srbiji 1941.|Ustanak u Srbiji]] protiv [[treći rajh|nacističkih]] okupatora. Tokom avgusta i septembra je prerastao u masovni narodni ustanak. [[Feldmaršal]] [[Wilhelm Keitel]] je [[16. 9.|16. septembra]] 1941. izdao zloglasnu naredbu da se za svakog ubijenog nemačkog vojnika na [[Istok]]u ubije 100 [[komunizam|komunista]], a za svakog ranjenog 50.<ref>{{Cite web |title=Slučaj Keitel |url=http://www.nizkor.org/hweb/imt/tgmwc/judgment/j-defendants-keitel.html |access-date=2012-10-23 |archivedate=2012-10-31 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121031010757/http://nizkor.org/hweb/imt/tgmwc/judgment/j-defendants-keitel.html |deadurl=yes }}</ref> On je pritom naložio da se svi [[Pokreti otpora u Drugom svetskom ratu|slučajevi otpora]] [[Wehrmacht]]u, bez obzira na okolnosti, pripišu komunistima, obrazlažući da se "smrtna kazna za 50 do 100 komunista općenito može smatrati prigodnim iskljupljenjem za život jednog nemačkog vojnika."<ref>{{Cite web |title=The Trial of German Major War Criminals |url=http://www.nizkor.org/hweb/imt/tgmwc/tgmwc-22/tgmwc-22-215-03.shtml |access-date=2012-10-23 |archivedate=2012-10-30 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121030080447/http://nizkor.org/hweb/imt/tgmwc/tgmwc-22/tgmwc-22-215-03.shtml |deadurl=yes }}</ref> Početkom oktobra, nemačke vojnike su napali [[narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|partizani]] u blizini [[Gornji Milanovac|Gornjeg Milanovca]], pa su usledila masovna streljanja civila u Kragujevcu kao direktna odmazda za nemačke gubitke u borbi.<ref>Pomeranz, Frank. ''Fall of the Cetniks, History of the Second World War, Vol 4, p. 1509''</ref> General [[Franz Böhme|Franc Beme]] je od svojih trupa zahtevao da od Kragujevca stvore zastrašujući primer, koji mora najteže pogoditi celokupno stanovništvo, kako bi pokolebao [[ustanak u Srbiji 1941.|ustanak u okupiranoj Srbiji]].<ref name="Petranović">[https://www.znaci.org/00001/92_4.pdf Branko Petranović: Srpski narod u ustanku]</ref> Nemački izveštaj kaže da su kragujevački civili pobijeni iako nije bilo napada na pripadnike Wehrmachta u tom gradu, zato što drugde nisu mogli naći dovoljno talaca.<ref name=Tomasevich1969>{{cite book|last1=Tomasevich|first1=Jozo|last2=Vucinich|first2=Wayne S.|title=Contemporary Yugoslavia: Twenty Years of Socialist Experiment|url=https://archive.org/details/contemporaryyugo0008vuci|year=1969|publisher=University of California Press|page=[https://archive.org/details/contemporaryyugo0008vuci/page/370 370]}}</ref><ref name=singleton>{{cite book|last=Singleton|first=Frederick Bernard|title=A Short History of the Yugoslav Peoples|url=https://archive.org/details/shorthistoryofyu0000sing|publisher=Cambridge University Press|year=1985|page=[https://archive.org/details/shorthistoryofyu0000sing/page/194 194]|isbn=0-521-27485-0}}</ref><ref>{{cite book|title=Tito, Mihailovic and the Allies, 1941-1945|url=https://archive.org/details/titomihailovical01robe|last=Roberts|first=Walter R.|year=1987|publisher=Duke University Press|isbn=0-8223-0773-1|page=[https://archive.org/details/titomihailovical01robe/page/328 328]}}</ref> == Masovna streljanja civila == {{main|Nemački zločini u Jugoslaviji u Drugom svetskom ratu}} [[File:Streljanje naroda u Kragujevcu 1941.jpg|thumb|Streljanje naroda u Kragujevcu 1941]] {{izdvojeni citat|„Ubijanje su vršili na sledeći način: oni su uzimali ljude po grupama... i tako ih pod jakom stražom vodili na gubilišta, koja su se nalazila kod Sušičkog potoka, Šumarica i topovskih šupa. Gubilišta su se otezala na desetine kilometara. Tu su ih ubijali iz mitraljeza, puškomitraljeza i puščanim plotunima [...] Dotle su svi ostali, koji su čekali na red da idu na gubilišta, slušali klokotanje mitraljeza, puškomitraljeza i prasak pušaka, a oni pak koji su bili na putu za gubilište imali su prilike, uoči same smrti na nekoliko minuta, i sve to da vide svojim očima."<ref name="Čitanka">{{Cite web |title=Historijska čitanka, Drugi svjetski rat |url=http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |access-date=2012-11-28 |archivedate=2014-01-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140109140648/http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |deadurl=yes }}</ref>|Svedočenje o masakru civila u Kragujevcu}} Nemački vojnici, pomognuti od [[Srpski dobrovoljački SS korpus|srpskih dobrovoljaca]]<ref name="Stevan K. Pavlowitch 2008 62">{{cite book|title=Hitler's new disorder: the Second World War in Yugoslavia|author=Stevan K. Pavlowitch|publisher=Columbia University Press|isbn=0-231-70050-4|year=2008|page=62|url=http://books.google.com/books?id=R8d2409V9tEC&pg=PA34&lpg=PA34&dq=tomislav+dulic+ndh#v=onepage&q=tomislav%20dulic%20ndh&f=false}}</ref> i [[Srpska državna straža|Srpske državne straže]]<ref name="Lampe 2000 pp. 215-217">[[#Lampe_2000|Lampe (2000)]], pp. 215-217</ref> sabrali su sve muške osobe iz Kragujevca između 16 i 60 godina, uključujući i đake 5. razreda kragujevačke gimnazije, i izabrali žrtve među njima. Njemačka obznana je glasila da je za 10 ubijenih i 26 ranjenih Nemaca streljano 2300 stanovnika Kragujevca, "pre svega komunista, bandita i njihovih pomagača".<ref>[http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Notification_on_21_October_1941.jpg German Notification on 21 October 1941.]</ref> Prema njemačkom izveštaju, ubijeno je 2.300 ljudi.<ref>Kurapovna, Marcia Christoff (2009). ''Shadows on the Mountain: The Allies, the Resistance, and the Rivalries That Doomed WWII Yugoslavia''. John Wiley & Sons. p. 167; {{ISBN|0-470-08456-1}}.</ref> Noviji srpski i nemački istoričari se slažu da je broj ubijenih 2.778.<ref name="Stevan K. Pavlowitch 2008 62"/> == Posledice == {{main|Sastanak u Divcima|Operacija Užice}} Nacisti su ozakonili [[ratni zločin]] prema civilnom stanovništvu kao meru "odmazde" protiv ustanka. Masovna ubistva nedužnih civila pokolebala su i podelila ustanike. {{izdvojeni citat|Teror koji su Nemci primenjivali paleći sela i streljajući civilna lica koja su tih dana pohvatali, svakako da je delimično mogao uticati na kolebljivije elemente da napuste borbu. Međutim, to je počelo da deluje i u drugom pravcu. Javila se u narodu još veća mržnja i želja za osvetom.<ref>https://www.znaci.org/00001/9_6.htm</ref>|[[Ratko Martinović]]}} Nakon podele među ustanicima, stanak u Srbiji je [[Operacija Užice|ubrzo ugušen]]. Komunisti nisu odustali od [[narodnooslobodilačka borba Jugoslavije|borbe protiv okupatora]] nezavisno od represivnih mera, dok su se četnici ne samo povukli iz ustanka, sa namerom da "poštede srpsku krv", već su prešli u aktivnu borbu protiv onih koji ga nastavljaju.<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D1%81%D0%B0_%D1%81%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%9B%D0%B0_%D1%81%D0%B0_%D0%BD%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8%D0%BC_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BC%D0%B0_%D1%83_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%83_%D0%94%D0%B8%D0%B2%D1%86%D0%B8_11.11.1941. Zapisnik sa sastanka Mihailovića sa nemačkim predstavnicima u selu Divci 11.11.1941.]</ref> {{izdvojeni citat|Četnici su smatrali da rezultati njihovih akcija ne opravdavaju štetu i patnju koje se nanose civilnom stanovništvu. Njihov cilj je bio da sačuvaju stanovništvo, a ne da ga uništavaju. Stoga su nadalje bili sve više protiv aktivnih dejstava; uskoro su neki čak postigli i uzajamno korisne sporazume sa neprijateljem. Partizani, s druge strane, s pravom komunističkom rešenošću, odbijali su da ih ma kakve prepreke ili represalije odvrate u postizanju zadataka koje su sebi postavili. Oni uopšte nisu vodili računa o sopstvenim životima. A što se tiče civila, i oni su se nalazili u prvoj borbenoj liniji i pružala im se ista prilika da herojski ginu. Što su Nemci streljali više građana i više sela spaljivali, toliko su partizani sačekivali u zasedama više neprijateljevih kolona, i rušili više mostova. To je bila teška odluka, naročito za ljude koji su se borili na svojoj rodnoj teritoriji, ali su je na kraju opravdali događaji i poštovanje koje su Nemci mimo svoje volje morali da pokažu prema partizanima, poštovanje koje ne bi mogla da izazove ni najmanja pomirljivost.<ref>[https://www.znaci.org/00001/1_2.htm Rat na Balkanu, glava II - ORUŽJE I ČOVEK]</ref>|[[Fitzroy MacLean]]}} Nemački masovni zločini i streljanja nedužnih, po okupatorskom sistemu odmazde - za jednog Nemca 100 Srba, uveliko su pokolebali borbeni moral, jer se pokazalo da ustaničke snage nisu u stanju da zaštite oslobođena naselja. Četnici su razvijali propagandu kako komunisti imaju svoje interese i da ih interesi naroda ne zanimaju. Komunisti, s druge strane, nisu ni mislili da beskompromisna antiokupatorska borba može proći bez žrtava, očekivanih u uslovima rata.<ref name="Petranović"/> [[Etika|Etička]] dilema o otporu nacizmu uprkos odmazdama, i danas je prisutna u javnosti. == Nasleđe == Nakon rata je u znak sjećanja na žrtve masakra u Šumarici podignut spomen-park. Događaj je također ovjekovječila pjesnikinja [[Desanka Maksimović]] sa svojom poznatom pjesmom ''[[Krvava bajka]]''. == Povezano == * [[Ustanak u Srbiji 1941.]] * [[Masakr u Kraljevu]] == Izvori == {{reflist|2}} == Vanjske veze == {{Commonscat|Kragujevac massacre}} * [http://www.antiwar.com/orig/savich3.html German Occupation of Serbia and the Kragujevac Massacre] {{SiJez|en}} * [https://web.archive.org/web/20021003215641/http://www.geocities.com/sqokeeffe/5.htm The Massacre at Kragujevac: Kragujevac: The Making of a Massacre] {{SiJez|en}} {{Drugi svjetski rat u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Zločini nacista u Jugoslaviji u Drugom svjetskom ratu]] [[Kategorija:Ustanak u Srbiji 1941.]] [[Kategorija:Masakri]] [[Kategorija:Historija Kragujevca]] 1djipb9pntzctyvm58cn6j209avcs6g Bosanski jezik 0 34052 42470776 42470635 2025-06-11T00:54:52Z Vipz 151311 Vraćena izmjena korisnika/korisnice [[Special:Contributions/~2025-65084|~2025-65084]] ([[User talk:~2025-65084|razgovor]]) na posljednju izmjenu korisnika [[User:Edgar Allan Poe|Edgar Allan Poe]] 42444982 wikitext text/x-wiki {{Čišćenje}} {{Infokutija jezik |ime = bosanski |porodicaboja = Indoevropski |države = {{flag|BiH}}<br />{{flag|Srbija}}<br />{{flag|Crna Gora}}<br />{{flag|Hrvatska}}<br />{{flag|Slovenija}}<br />{{flag|Makedonija}}<br />{{flag|Albanija}}<br />{{flag|Kosovo}}<br />''{{flag|Turska}}''<br /> i Bosanska dijaspora |region=[[Južna Evropa]] |govornici = <!--Misli se u čitavom svijetu-->2,000.000 <ref>{{Cite web |title=Archive copy |url=http://www.communicaid.com/language-courses/bosnian/index.php |access-date=2009-05-02 |archive-date=2009-01-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090123130350/http://www.communicaid.com/language-courses/bosnian/index.php |dead-url=yes }}</ref> |fam1=[[Indoevropski jezici|Indoevropski]] |fam2=[[Balto-slavenski jezici|Baltoslavenski]] |fam3=[[Slavenski jezici|Slavenski]] |fam4=[[Južnoslavenski jezici|Južnoslavenski]] |fam5=[[Srpskohrvatski]] |fam6= |nacija = {{flag|BiH}}<br />{{flag|Crna Gora}}<ref name=MontenegroConstitution>{{cite web |url=http://www.pravda.gov.me/vijesti.php?akcija%3Drubrika%26rubrika%3D121 |title=Archived copy |accessdate=2009-03-18 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090617081137/http://www.pravda.gov.me/vijesti.php?akcija=rubrika&rubrika=121 |archivedate=2009-06-17 |df= }} See Art. 13 of the Constitution of the Republic of Montenegro, adopted on 19 October 2007, available at the website of the Ministry of Justice of the Republic of Montenegro</ref> Regionalni ili lokalni službeni jezik u:<br/>{{flag|Srbija}}<br />{{flag|Albanija}}<br />{{flag|Makedonija}}<br />{{flag|Kosovo}}<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=WZ1GAAAAQBAJ&pg=PA129|title=Handbook on Policing in Central and Eastern Europe|author=Driton Muharremi and Samedin Mehmeti|publisher=Springer|year=2013|page=129}}</ref> |iso1=bs|iso2=bos|iso3=bos}} {{shhsjezici}} '''Bosanski jezik''' [[Standardni jezik|standardizirana je varijanta]] [[Srpskohrvatski jezik|srpskohrvatskog jezika]] kojom uglavnom govore [[Bošnjaci]].<ref>David Dalby, ''Linguasphere'' (1999/2000, Linguasphere Observatory), p. 445, 53-AAA-g, "Srpski+Hrvatski, Serbo-Croatian".</ref><ref>Benjamin V. Fortson, IV, ''Indo-European Language and Culture: An Introduction'', 2nd ed. (2010, Blackwell), p. 431, "Because of their mutual intelligibility, Serbian, Croatian, and Bosnian are usually thought of as constituting one language called Bosnian-Croatian-Serbian."</ref><ref>Václav Blažek, "On the Internal Classification of Indo-European Languages: Survey" [http://www.phil.muni.cz/linguistica/art/blazek/bla-003.pdf retrieved 20 Oct 2010], pp. 15–16.</ref> Uz [[Hrvatski jezik|hrvatski]] i [[Srpski jezik|srpski]], jedan je od [[Jezici Bosne i Hercegovine|službenih jezika Bosne i Hercegovine]].<ref>See [http://www.ohr.int/ohr-dept/legal/oth-legist/doc/fbih-constitution.doc Art. 6 of the Constitution of the Federation of Bosnia and Herzegovina], available at the official website of Office of the High Representative in Bosnia and Herzegovina</ref> Službeno je priznat kao manjinski jezik u [[Hrvatska|Hrvatskoj]], [[Srbija|Srbiji]], [[Crna Gora|Crnoj Gori]], [[Severna Makedonija|Sjevernoj Makedoniji]] i na [[Kosovo|Kosovu]].<ref name="MontenegroConstitution">{{cite web|url=http://www.pravda.gov.me/vijesti.php?akcija%3Drubrika%26rubrika%3D121|title=Archived copy|access-date=2009-03-18|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20090617081137/http://www.pravda.gov.me/vijesti.php?akcija=rubrika&rubrika=121|archive-date=2009-06-17}} See Art. 13 of the Constitution of the Republic of Montenegro, adopted on 19 October 2007, available at the website of the Ministry of Justice of the Republic of Montenegro</ref><ref>{{cite web|url=http://www.coe.int/t/dg4/education/minlang/Report/EvaluationReports/SerbiaECRML1_en.pdf|title=European charter for regional or minority languages: Application of the charter in Serbia|publisher=[[Council of Europe]]|year=2009|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140103175919/http://www.coe.int/t/dg4/education/minlang/Report/EvaluationReports/SerbiaECRML1_en.pdf|archive-date=2014-01-03}}</ref><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=WZ1GAAAAQBAJ&pg=PA129|title=Handbook on Policing in Central and Eastern Europe|author=Driton Muharremi and Samedin Mehmeti|publisher=Springer|year=2013|page=129|isbn=9781461467205}}</ref> Bosanski jezik služi se dvama pismima – [[latinica|latinicom]] i [[ćirilica|ćirilicom]].<ref>{{cite book|author=Tomasz Kamusella|title=The Politics of Language and Nationalism in Modern Central Europe|url=https://books.google.com/books?id=mzEqAQAAIAAJ|date=15 January 2009|publisher=Palgrave Macmillan|isbn=978-0-230-55070-4|quote=In addition, today, neither Bosniaks nor Croats, but only Serbs use Cyrillic in Bosnia.}}</ref> Sadrži znatan broj arapskih, osmanskih turskih i perzijskih pozajmljenica zbog interakcije s tim kulturama.<ref>{{cite book|title=Persian Literature in Bosnia-Herzegovina|last=Algar|first=Hamid|date=2 July 1994|work=Journal of Islamic Studies|location=Oxford|pages=254–68}}</ref><ref>{{cite book|title=Die Kultur der Bosniaken, Supplement I: Inventar des bosnischen literarischen Erbes in orientalischen Sprachen|last=Balić|first=Smail|year=1978|publisher=Adolf Holzhausens, Vienna|location=Vienna|pages=111}}</ref><ref>{{cite book|title=Das unbekannte Bosnien: Europas Brücke zur islamischen Welt|last=Balić|first=Smail|year=1992|publisher=Bohlau|location=Cologne, Weimar and Vienna|pages=526}}</ref> == Narječja == [[Datoteka:Dijalekti-Štokavskog-narečja.svg|thumb|left|Dijalektološka karta štokavskog narječja]] Bošnjaci su izvorni govornici nekoliko dijalekata štokavskog narječja: * novoštokavskog ikavskog (tzv. bosansko-dalmatinski) i * šćakavsko ijekavskog (tzv. istočno-bosanski dijalekt), kojim govore Bošnjaci i Hrvati, * novoštokavskog ijekavskoga (tzv. istočnohercegovačko-krajiški), kojeg dijele sa Srbima, Crnogorcima i Hrvatima, te * nenovoštokavskog ijekavskog (tzv. zetsko-južnosandžački dijalekt), kojim govore Bošnjaci, Crnogorci i Srbi. Udio Bošnjaka u ostalim govorima (npr. novoštokavskom ekavskom (tzv. šumadijsko-vojvođanski dijalekt) i nenovoštokavskom ekavskom (tzv. kosovsko-resavski dijalekt)) je zanemariv. Zbog procesa jezične asimilacije, akulturacije i migracija kao posljedica posljednjeg rata, nemoguće je odrediti tačan broj i raspored govornika pojedinog dijalekta, no, približno se može navesti sljedeće: većina Bošnjaka u [[Bihać|Bihaćkoj regiji]], zapadnoj Bosni općenito, kao i srednjoj i južnoj Bosni ([[Travnik]], [[Bugojno]], [[Zenica]], [[Livno]]) i sjevernom dijelu [[Hercegovina|Hercegovine]] govornici su bosansko-dalmatinskog dijalekta; stanovnici širokog pojasa koji se proteže južno od [[Sarajevo|Sarajeva]] do [[Tuzla|Tuzle]] na sjeveru, sa središtima u Sarajevu, [[Kladanj|Kladnju]], [[Breza|Brezi]], [[Srebrenik]]u, Tuzli, [[Zavidovići]]ma, [[Olovo|Olovu]], [[Visoko]]m, [[Fojnica|Fojnici]], [[Kakanj|Kaknju]] izvorni su govornici istočno-bosanskog dijalekta; Bošnjaci u području srednje i istočne Hercegovine ([[Čapljina]], [[Stolac]], [[Nevesinje]]), istočnoj Bosni ([[Goražde]], [[Višegrad]], [[Rogatica]]), te u većem dijelu [[Crna Gora|Crne Gore]] i dijelu [[Srbija|Srbije]] ([[Nikšić]], [[Pljevlja]], [[Prijepolje]]), kao i stanovnici većih gradova (uključujući i one protjerane iz gradova kao [[Teslić]], [[Prijedor]], [[Banja Luka]], [[Doboj]], [[Zvornik]], [[Vlasenica]]) su govornici istočnohercegovačko-krajiškog dijalekta; dok su Bošnjaci koji nastanjuju istok Crne Gore i jugozapad Srbije ([[Podgorica]], [[Bijelo Polje]], [[Novi Pazar]]) govornici zetsko-južnosandžačkog dijalekta. == Historija == [[Datoteka:Serbo croatian dialects historical distribution.png|thumb|left|Povijesna distribucija srpskohrvatskih dijalekata]] Postanak i historijski razvoj standardnog idioma neke zajednice, u ovom slučaju nacionalne zajednice Bošnjaka, uveliko zavisi o samodefiniciji te zajednice, ili o profilu i vidu narodnosne kristalizacije. U slučaju bošnjačke nacije nekoliko činilaca je odigralo važnu ulogu: * jezični temelj te zajednice je zapadnoštokavski idiom kakav se profilirao tokom 3 stoljeća uoči osmanlijskog osvajanja * utjecaj islamsko-orijentalne kulture, te leksičkih osobina orijentalnih jezika (arapskog, turskog i prezijskog), snažno su obilježili bosansku varijantu na različite načine u različitim vremenima * relativna zakašnjelost nacionalne emancipacije Bošnjaka u odnosu na srpsku i hrvatsku imala je za posljedicu da se bosanska standardna varijanta, ili propisani jezički sistem, sporo diferencirao od srpske i hrvatske varijante u 20. stoljeću * za razliku od Hrvata i Srba, [[Bošnjaci]] su imali i jednu dosta značajnu prednost: jezičnodijalekatsku uravnoteženost. Posmatra li se jezičnodijalekatska situacija Srba, a pogotovo snažne regionalnodijalekatske centrifuglane tendencije u Hrvata, tada se može reći da je u dobroj mjeri nivelirana situacija u pogledu narječja kojim govore Bošnjaci, predstavljala pozitivan element za jezičnu unifikaciju. U pregledu koji slijedi, bit će prikazane glavne tendencije razvitka bosanske varijante, uklopljenog u opći razvoj jezika na tlu Bosne i Hercegovine, što je dano u historijskom prikazu razvitka jezika na tlu BiH. === Naziv "bosanski" u književno-historijskim izvorima === [[Bošnjaci]] u novije doba svoj maternji idiom imenuju najčešće bosanskim. I ne samo oni, nego i njihovi susjedi često su ga imenovali tako (najčešće [[Hrvati]]), kako u Bosni tako i izvan nje, o čemu svjedoče brojna djela, dokumenti, te putnici kroz Bosnu i druge krajeve. Navodimo svjedočanstva, argumente, činjenice i primjere: * Stanovnici Bosne su ostali vezani za svoj jezik, a također od kraja 15. do početka 20. stoljeća stvaraju književna djela i na orijentalnim jezicima. Blizu tri stotine stvaralaca u tom periodu ostavilo je raznorodna djela, najvećim dijelom na turskom, arapskom i perzijskom jeziku. Na turskom jeziku stvorena je lijepa književnost, od epskih pjesama iz najranijeg vremena preko bogate lirike i proze. U tim djelima u predstandardizacijskom razdoblju jezik žitelja Bosne nazivan je često bosanskim. Više od stotina tih autora dodalo je svome imenu odrednicu Bosnavi/Bosnali/Bosnjak/Bosanac, koja signalizira njihovu golemu i trajnu vezanost za maticu Bosnu. U četiri stoljeća osmanlijske vladavine uočavaju se tri razvojna toka. Prvi je pisana aktivnost na narodnom jeziku i bosančici. Drugi je stvaralaštvo na turskom, perzijskom i arapskom jeziku. Treći, [[alhamijado-literatura]], književna tvorevina na narodnom jeziku i arapskom pismu. Bosanska kurzivna ćirilica ili [[bosančica]] koja je nastala u Bosni kao posebno pismo, upotrebljava se kao svjetovno pismo i igra najvažniju ulogu u očuvanju kontinuiteta slavenske pisane riječi među bosanskim stanovništvom. Ovo pismo njeguje se na dvorovima sandžakbega, kao i ranije kada su bosanski vladari u srednjem vijeku pisali njime, a igra veliku ulogu i u diplomatskim kontaktima sa evropskim zemljama. Većina srednjovjekovne korespodencije na našim prostorima je pisana bosančicom. Na Porti (u Stambolu) se govorilo "bosanskim" kao diplomatskim jezikom. Bosanski begovi dugo vremena su u prepiskama sa [[Dubrovačka Republika|Dubrovačkom Republikom]] i drugim susjednim zemljama služili bosančicom, koja se nazivala i "begovo pismo" ili "begovica", a bila je raširena i u privatnoj prepisci. Njome su se koristile i susjedne zemlje. Čak se neki tekstovi na turskom jeziku pišu tim pismom, što govori o dubokim korjenima ćiriličke tradicije u Bosni. Djela na orijentalnim jezicima su mnogobrojna,ali sve više se i u njih unosi duh narodnog poetskog jezičkog bića i izraza kao što je to slučaj u poeziji D. Bajezidagića (umro [[1566]]/[[1603]]), M. Nerkesije Sarajlije (oko [[1584]]-[[1635]]), D. Mezakije (umro [[1676]]/[[1677]]), A. Rizvanbegovića-Stočevića ([[1839]]-[[1903]]), H. Rizvanbegovićeve ([[1845]]-[[1890]]). * Naziv bosanski nije uobičajen samo kod onih koji su stvarali na orijentalnim jezicima (dovoljno je pogledati Ljetopis Mula-Mustafe Bašeskije) nego i kod bosanskih muslimana koji su pisali alhamijado književnost (Španska kovanica al agami=stran, tuđ, bukvalno: strana književnost). Dok je [[turski jezik]] bio jezik administracije, službeni jezik, perzijski je dominirao u pjesništvu, a arapski je bio jezik vjere i nauke. Oni koji su se htjeli afirmisati bilo u politici, vojsci, umjetnosti, nauci - morali su da poznaju te jezike. Međutim ti jezici nisu nikada ušli u šire mase i nisu utjecali na njegovanje svog maternjeg jezika. Dovoljno je spomenuti ovdje samo Muhameda Hevaiju Uskufiju. * Konstantin Filozof (pisac s kraja 14. i početka 15. stoljeća) u spisu "Skazanie izjavljeno o pismeneh" spominje bosanski uz bugarski, srpski, slovenski, češki i hrvatski. * Jedan od najstarijih spomena bosanskog imamo u notarskim knjigama grada [[Kotor]]a: 3.jula [[1436]], mletački knez u Kotoru kupio je petnaestogodišnju djevojku "bosanskog roda i heretičke vjere, zvanu bosanskim jezikom Djevenu". * Ninski biskup u Peri pisao je [[1581]]. g. fra J. Arsenigu "bosanskim". * U djelu Jeronima Megisera "Thesaurus polyglotus" ([[Frankfurt na Majni|Frankfurt]] na Majni, početak 17. st.) spominju se uz ostale naše govore (dijalekte): bosanski, dalmatinski, srpski, hrvatski. * Bosanskim su ga zvali (uz: slovinski, ilirički/ilirski, ponekad i hrvatski) i mnogi pisci od 17. st. naovamo: [[Matija Divković]]: "Bošnjak rođen u selu Jelaskama sjeverno od [[Vareš]]a koji je pisao dobrim narodnim jezikom svoga kraja"; Stjepan Matijević, Stjepan Margitić, Ambroz Matić, Luka Dropuljić, [[Ivan Franjo Jukić]] (Slavoljub Bošnjak), Martin Nedić, Anto Knežević itd. * Duvanjski biskup fra Pavle Dragičević [[1735]], piše da u Bosni ima devet svećenika koji u vršenju vjerskih obreda ispomažu "bosanskim", jer ne razumiju dobro crkvenoslavenski. Dodaje da je učenim katolicima u razgovorima sa pravoslavcima dovoljno da poznaju bosanski. * [[Evlija Ćelebija]], osmanlijski putopisac iz 17. st, u poglavlju "jezik bosanskog i hrvatskog naroda" svoga čuvenog putopisa hvali Bošnjake, za koje kaže: "kako im je jezik, tako su i oni čisti, dobri i razumljivi ljudi". Govori o bosanskom koji je po njemu blizak latinskom, a spominje i bosansko-turski rječnik M. H. Uskufije. * Jedan od prvih gramatičara, [[Bartol Kašić]] ([[Pag]] [[1575]]. - [[Rim]] [[1650]].), rođeni čakavac, odlučuje se za štokavštinu bosanskog tipa, kakva je Divkovićeva, te se u svom "Ritualu rimskom" (Rim, 1640.) ističe da je za stvaranje zajedničkog književnog jezika (lingua communis) u južnoslavenskim krajevima potrebno izabrati jedan govor (on se zalaže za bosanski slijedeći na taj način preporuke Kongregacije za propagandu vjere i svojih poglavara iz Rima). * Isusovac Jakov Mikalja ([[1601]].-[[1654]].) u predgovoru "Blagu Jezika slovinskoga" iz 1649. želi kako kaže da uvrsti "najodabranije riječi i najljepše narječeje" dodajući da je "u ilirskom jeziku bosanski jezik najljepši", i da bi svi ilirski pisci trebali nastojati da njim pišu. * Dubrovački dramatičar Đono Palmotić, opredijelio se za govor "susjednih Bošnjaka", ističući ljepotu toga govora. * Hrvatski pjesnik [[Andrija Kačić Miošić]] ([[1704]].-[[1760]].) autor "Razgovora ugodnog", snažno afirmiše štokavštinu; svoju je "Korabljicu" "prinio iz knjiga latinskih, talijanskih i hronika Pavla Vitezovića" u "bosanski". * Bosanski spominje, pored srpskog, hrvatskog, češkog i poljskog i spisatelj [[Matija Antun Reljković]] ([[1732]].-[[1798]].). * Antun Kanižić, Francesco Maria Appendini ([[1808]]. u Dubrovniku pojavila se njegova "Grammatica della lingua illirica" u čijem predgovoru ističe da je od svih dijalekata ilirski ili dalmatinsko-bosanski najsavršeniji, Ivan Popović (kojemu je bosanski govor među slavenskim isto što i atički među grčkim), u nastojanju da [[Južni Slaveni]] oforme jedinstven književni jezik, zalažu se za usvajanje bosanskoga govora još mnogo prije Bečkog dogovora iz [[1850]]. godine. * [[Alberto Fortis]] (1741. -1803; [[1774]]. u Veneciji u djelu "Viaggio in Dalmazia" objavio i u originalu i prevodu na talijanski - znamenitu našu baladu Hasanaginicu - jezik Morlaka naziva: ilirskim, morlačkim i bosanskim. * [[Mula Mustafa Bašeskija]] u svome Ljetopisu spominje Mula Hasana Nikšičanina ([[1780]].),koji govori pola turskim, pola bosanskim. * Naziv bosanski upotrebljavaju i Slavonci Ivan Grličić (župnik u Đakovu, 1707.) i Matija Petar Katančić (1831. u Budimu objavio u šest knjiga prevod Svetog pisma "u jezik Slavno-Illyricski izgovora Bosanskog"). * Prema svjedočenju Matije Mažuranića ("Pogled u Bosnu učinjen 1839-1840", Zagreb, 1842, str. 54), sarajevski paša, iako "dobro znade turski, arapski i arnautski", ne voli da neko pred njim govori turski i ističe "da je naš slavni bosanski jezik od svih najljepši na svijetu". U Putopisu se kaze da se u Bosni "eglendiše bosanski". * Svoj govor naziva bosanskim i Stočanin Halil Hrle, prevodilac sa arapskog ("Kasidei burdei bosnevi", Stolac,1849). * Hercegovački pravoslavni prvaci, među kojima i Prokopije Čokorilo, traže od Ali-paše Rizvanbegovića da se za vladiku postavi čovjek vičan bosanskom. Bosanski biskup Vujičić još je [[1881]] g. naš jezik zvao bosanskim. * I hercegovački ustanici su ga tako zvali: Pero Tunguz, jedan od njihovih vođa, znao je reći: "Razumi me, čoeče, bosanski ti govorim !". * Autor prvog štampanog alhamijado teksta, s prvim pokušajem stvaranja stabilnijeg arabičkog pravopisnog uzusa za štampanu praksu jeste Mustafa Rakim ([[1868]] g. objavio je u Istambulu djelo "Ovo je od virovanja na bosanski jezik kitab"). Autorstvo tog djela inače je pripisivano Mehmedu Agiću iz Bosanskog Broda. * Mostarac [[Omer Humo]] (umro [[1880]].), narodni prosvjetitelj, koji se borio za uvođenje narodnog jezika u škole, na kraju svoga Ilmihala ("Sehletul vusula", [[Sarajevo]] [[1875]]; ovo je prva knjiga pisana arebicom a našim jezikom, objavljena u Bosni) kaže: "Ah da je Bog do meni bio avaki bosanski pisani ćitab", a u pjesmi "Stihovi zahvale na bosanskom jeziku": "Brez suhbe (sumnje) je babin jezik najlasnji, Svatko njime vama vikom besidi, Slatka braćo, Bošnjaci, Hak (istinu) vam Omer govori". Autor je i pjesme "Dova na bosanskom". * "Gramatika bosanskog jezika za srednje škole" nepotpisanog autora Frane Vuletića, prva je gramatika u Bosni i Hercegovini za interkonfesionalno školstvo. Zemaljska vlada BiH štampala ju je [[1880]]. g. Doživjela je više izdanja i bila u upotrebi do 1911., s tim što od 1908. g. nosi naziv "Gramatika srpsko-hrvatskog jezika". * Salih Gašović, rodom Nikšičanin, autor je Mevluda ("Časni mevlud na bosanski jezik", Sarajevo 1878. godine; zapravo je to prepjev Mevluda Sulejmana Ćelebije) za čiji nastanak kaže: "Moliše me kolasinski prvisi, Mevlud nami daj bosanski napiši". * Ibrahim Edhem Berbić štampao je "Bosansko-turski učitelj" ([[1893]]. u Carigradu); Ibrahim Seljubac ([[1900]].) "Novu bosansku elifnicu", a u tom duhu radili su i drugi autori vjerskih udžbenika (npr. Junuz Remzi Stovro). * Sejfudin Proho izdao je [[1907]]. u Sarajevu "Tedžvidi-inas (na najlakši i najkraći način bosanski jezik.)". * Iste godine u Sarajevu izlazi "Tedžvidi edaijjei bosnevi" Ibrahima Saliha Puške. * [[1908]]. u Sarajevu se pojavljuje djelo M. Dž. Čauševića "Bergivija", koje je uredništvo "Tarika" prevelo na bosanski, "radi općenite koristi". * Arif Sarajlija također je dao svoju verziju prevoda Mevluda S. Ćelebije, ("Terdžuman mevludski na jezik bosanski", Carigrad 1909). * Franjevci su [[1894]] g. otpisivali M. P. Desančiću da ne govore srpski nego bosanski. * Gradonačelnik Mostara I. Kapetanović ne jednoj sjednici [[1895]]. g. zabranjuje da gospodin Stagner nešto kaže na njemačkom jeziku; u zapisniku je navedeno kako je rekao "da mi ovdje nismo u Beču niti Gracu već u Mostaru i da treba da se govori bosanski, da svi razumimo". * U doba austrougarske uprave naziv bosanski jezik (Kallay ga je forsirao svojom nacionalnom politikom da suzbije hrvatski i srpski nacionalni pokret) postaje i službeni, ali ga ta uprava poslije i napušta, akceptirajući ime srpskohrvatski jezik (baron Burijan ga je forsirao čime je napustao Kallayevu nacionalnu politiku). Potiskivanje bosanskog jezika u stranu jasno je vidljivo i po datumima. Od 1.1.1879. upotrebljavan je naziv bosanski jezik - kao službeni jezik u Bosni i Hercegovini. Od 23.1.1879 na sjednici Bosanske komisije bilo je zauzeto stanovište da se naziva "bosanskizemaljski jezik". Ali u provizornom poslovniku za organe vlasti u BiH od 16.2.1879. već je upotrebljena oznaka "srpsko-hrvatski jezik". Naredbom Zemaljske vlade od 4.10.1907. g. određeno je da se "ima posve napustiti naziv 'bosanski jezik' i da se imade zemaljski jezik nazivati 'srpsko-hrvatski jezik'. * Prvi štampani kalendar "Tursko-bosanski rječnik" (Bitolj, 1912.) što ga je sastavio Ahmed Kulender. === Predosmanlijsko razdoblje === U ovo doba (do [[1463]].) spadaju jezični spomenici koje, u različitim stupnjevima, oblicima i na različitim mjestima, bosanski dijeli sa susjednim područjima. Veći dio tih jezičnih spomenika nije formalno integrisan u korpus bosanske pismenosti. Historijski pregled se može ovako izložiti: * pisani korpus je od 10. ili 11. stoljeća, prvo na glagoljici, a kasnije na bosančici ili bosanskoj ćirilici. Glavni spomenici se mogu svrstati u 3 kategorije: a) spisi [[Bosanska Crkva|Bosanske crkve]], oko 10-15 prijepisa dijelova Novog zavjeta i Psaltira. Jezik je staroslavenski/crkvenoslavenski s unosima narodnoga bosanskog govora (ikavizam koji se pojavljuje kao intruzija u dijelovima tekstova gdje je staroslavenski ''jat'' eksplicite upisan: svidoci, vrime, lipo). Većina tekstova potječe iz 14. i 15. stoljeća, a rasuti su širom svijeta. Najpoznatiji je Hvalov zbornik, pisan oko [[1400]]. za vojvodu Hrvoja u Omišu, te Kopitarovo evanđelje i Mletačka apokalipsa. b) tekstovi velikaša i kraljevske kuće Kotromanića, uglavnom mješavina staroslavenskog i narodnog bosanskog govora. Ovisno o kancelariji, pisarima i prijepisima, stepen narodnog jezika varira. Pismo je bosančica, a u većini kasnijih povelja (od konca 14. stoljeća do [[1463]]) preovladava narodni jezik, najviše ikavsko-šćakavski (pojde, dojde, človik, priko, misto), a katkad jekavski, ponajviše u Humu (viere, ini(j)em dubrovačkiem draziem pr'jatelem). Prvi je diplomatsko-trgovinski spis Povelja Kulina bana [[1189]]., na starobosanskom s elementima narodnog bosanskog govora (oca, a ne otca), dok je velika većina iz 14. i 15. stoljeća. Najveći dio povelja se čuva u Hrvatskoj, u Dubrovačkom arhivu. c) natpisi na bilizima (mramorovima, stećcima), nadgrobnim spomenicima Bošnjana (predaka današnjih Bošnjaka) prije i neposredno nakon turskoga osvajanja. Iako stećaka ima oko 60.000 (najčešća brojka), onih s natpisima je manji broj, oko 1.000. Jezik je uglavnom štokavsko-čakavski ikavski, a rjeđe ima jekavskih oblika. Većina stećaka je u području Hercegovine i srednje Bosne, iako ih ima i u istočnoj, a nešto i u zapadnoj Bosni. Veći dio datiranih stećaka potječe iz razdoblja od 14. do 16. stoljeća, iako se sreću i primjeri iz 13. i 17. stoljeća. * jezičnodijalekatski, u području Bosne i Huma se dogodila narječna diferencijacija od 12. do 15. stoljeća, u kojoj je u većini Bosne i Huma prevladala tronaglasna, zapadna štokavština. Na jugu i u centralnoj Bosni dominira štokavski, a na sjeveru šćakavski idiom; također, na zapadu i u centru ikavica, na istoku jekavica. Takav bijaše jezični raspored uoči osmanlijske invazije sredinom 15. stoljeća. Detaljnije o tom razdoblju se može vidjeti na stranici o prikazu nastanka jezika u BiH. === Osmanlijsko razdoblje === Po osmanlijskom osvajanju, koje je započelo 1463. godine, a nastavilo se u raznim područjima današnje BiH u narednih 50 godina, dolazi do znatnih jezičkih promjena. Naime, dijalekatska karta koja se formirala od 15./16. stoljeća mijenjala je oblike govora pojedinih područja, ali ne i samu strukturu. Osnovne karakteristike društvenih promjena u Bosni bile su seobe stanovništva. Na jezičkom području dolazi do novoštokavskih inovacija, tj. glasovnih i morfoloških promjena koje su stvorile novoštokavski supstrat za kasniji standardni jezik. Novoštokavski govori su potekli iz sliva rijeke Neretve i širili se na sjever, zapad i istok. Glavne razlike u odnosu na staroštokavske govore (koji i dalje postoje na znatnom dijelu BiH) su: četveroakcenatski sistem, pojava duge množine (grad/gradovi prema staroštokavskoj množini gradi), izjednačavanje padeža u dativu, lokativu i instrumentalu, kao i definitivna uspostava dočetnoga –o u participu mjesto –l (govorio/govoril), te gubitak fonema "h" u većini govora ('oću, 'ajde). Bošnjaci su zadržali to slovo u puno više riječi nego Srbi i Hrvati. Prije nego što pređemo na prikaz jezičnih karakteristika, kratko ćemo se osvrnuti na ekstralingvističke faktora koji se često spominju (ili površno interpretiraju) u popularnoj literaturi vezanoj za problematiku jezika u sadašnjoj BiH: a) prvo se odnosi na nacionalno ime Bošnjaka. Izvorno ime "Bošnjanin" (u latinskim vrelima sing. "Bosnensis") označava narod Bosne u srednjem vijeku. Na području Bosne su jako dugo živjeli Iliri a tu došli i neki Kelti i Goti koji su se mješali sa Ilirima. Oko 7. stoljeća na područje Bosne i Hercegovine su došli Slaveni i Avari i misli se da su najveći narodi bili [[Slaveni]] i [[Iliri]], ali su svi prihvatili slavenski jezik i ime države je postalo Bosna od ilirske riječi Bosona, a narod te države je sebi dao ime Bošnjani. U srednjem vijeku to ime upotrebljavaju svi i to se može vidjeti i u starobosanskim poveljima, kao recimo onih u kojima se Bošnjanin kontrastira sa Dubrovčanin (prva takva je iz vremena bana Stjepana II Kotromanića). Napokon, krajem 14. i u prvoj polovini 15. stoljeća, vidimo i sasvim jasne pokazatelje korištenja termina Bošnjanin i u nedvojbeno etničkom smislu, u kojim ih se razdvaja od ostalih podanika bosanske države. Primjer toga je povelja kralja Tvrtka II u kojoj se kaže "Kto godi je Bošnjanin ali Kraljevstva bosanskoga prije rata bil dlžan komu godi Dubrovčaninu...". Ime "Bošnjak" (greškom ponekad smatrano za turcizirano "Bošnjanin", ustvari normalna formacija sa sufiksom -(j)ak, poput Poljak, Skopljak, dešnjak itd.) je dakle u početnom periodu turske vladavine. Tokom osmanlijske vlasti, riječ "Bošnjak" se udomaćila i označavala je svakoga pripadnika zemlje Bosne ("Bošnjak-milleti"), pa i izraz "Bošnjak-kavmi" znači samo bosanski narod. Nedvojbeno korištenje termina Bošnjak u narodnosnom smislu, vidimo kod poznatog turskog putopisca Evlije Ćelebije koji ponekad pri svojim opisima mjesta dodaje i stanovništvo koje u njima živi. Tako iz njegovih opisa vidimo da u Srebrenici žive [[Bošnjaci]], [[Srbi]] i [[Bugari]], u [[Herceg Novi|Herceg-Novom]] [[Bošnjaci]], [[Hrvati]] i [[Albanci|Arnauti]] itd. Tokom turske vladavine naziv Bošnjak odnosio se na ime jednog naroda sa tri različite vjere, međutim nakon propagandnih aktivnosti srpskih i hrvatskih misionara za vrijeme austro-ugarske vladavine, Bošnjaci katolici i Bošnjaci pravoslavci se počinju identificirati sa Srbima i Hrvatima, ali mali broj Bošnjaka pravoslavaca i Bošnjaka katolika i Bošnjaci muslimani ostaju u bošnjačkoj naciji. b) druga sporna tema odnosi se na današnje nazivanje svog jezičnog idioma, bosanskim. Budući da se oznaka za pripadnike bosanske države pojavljuje od 10 . i 11. stoljeća u grčkim i latinskim vrelima, da bi se nastavila u staroslavenskim, domaćem vernakularu i evropskim jezicima, potrebno je dati sumarni pregled, prvenstveno zato što se radi o jednom od glavnih sporova oko imenovanja jezika, i to od strane Hrvata i Srba (koji su tokom historije imali pretenzije na bosansku teritoriju). Poznato je da Hrvati i Srbi smatraju da bi racionalno bilo da se idiom Bošnjaka zove bošnjački, a ne bosanski. S druge strane, Bošnjaci, posebno u novije doba izloženi zahtjevu svojih političara i vjerskih vođa, posežu za nazivom "bosanski". Nakon prikaza ovih izvanjezičkih polemičkih elemenata, prikazat ćemo osnovne karakteristike koje su značajne za formiranje savremene bosanske standardne varijante srpskohrvatskog jezika. === Književnost alhamijado i formiranje vernakulara === [[Datoteka:Nauk krstjanski.png|thumb|[[Matija Divković]], bosanski franjevac, izdao je [[1611]]. knjigu ''Nauk krstjanski'' na narodnom jeziku pisanu [[bosančica|bosančicom]].]] U 15. i 16. stoljeću počinje novo doba u historiji jezika na prostoru današnje Bosne i Hercegovine. Jezik je temeljen na staroj jezičkoj baštini, pretežno na razgovornom jeziku kakvoga nalazimo na mramorima ili stećcima, kao i na zatečenom jezičnom stanju. Na dijalekatskom nivou, može se ugrubo reći da su stanovnici zapadno od linije koja povezuje poriječja Neretve i Bosne štokavski ikavci s čakavskim elementima, a istočno šćakavski i štokavski ijekavci. Stanovništvo koje se se širilo zajedno s osmanlijskim jedinicama iz područja sadašnje Crne Gore, zapadne Srbije i istočne Hercegovine, je donijelo uglavnom novoštokavski ijekavski dijalekt. Na području sadašnje BiH dijalekatska karta je uveliko izmijenjena u odnosu na predosmanlijsko razdoblje, no, dosta je karakteristika ostalo, sudi li se po dijalektološkim istraživanjima: čakavsko narječje Bihaćke regije zamijenjeno je arhaičnim šćakavsko ikavskim, idiomom oko kojega se dijalektolozi još spore; srednja Bosna je ostala štokavsko ikavska, kakva je i bila, a istočniji dijelovi šćakavsko ijekavski. Što se tiče prostorne rasprostranjenosti, najveće promjene su zabilježene na području Turske Hrvatske ili Bosanske Krajine, posebno Dubica, [[Banja Luka]], [[Novi Grad|Bosanski Novi]], [[Mrkonjić Grad]] (ranije poznat kao Varcar Vakuf itd., gdje je novoštokavski ijekavski zamijenio čakavski i štokavski ikavski. Sumarno, jezik od 15. do 19. stoljeća bi se moglo reći da je uglavnom, uz manje izmjene, ostao isti ili se prirodno dalje razvijao na većem dijelu sadašnje BiH; jedini izuzetak čini prostrano područje Bosanske Krajine i manjim dijelom, Podrinja i Semberije. Prema tome, u 15. i 16. stoljeću dolazi do novog pomaka u razvoju jezika, koji sazrijeva u novom ozračju orijentolnog civlizacijskoga kruga i temeljen na jezičkoj baštini stare Bosne iz srednjeg vijeka. Poznata je činjenica da nerijetko zanemarivana ostvarenja postaju, post festum gledano, proslavljenim temeljima budućnosti. U književnosti dobar je primjer Voltaire, koji je mislio steći slavu epovima (sada uglavnom zaboravljenima), dok su za razonodu napisani kratki romani kao "Candide" ostali piščevo trajno nasljeđe koje ga je proslavilo. Sličan je slučaj s alhamijado (sreću se još i izrazi kao aljamiado, aljamijado, alhamiado) književnošću, koja je služila za razonodu svojim tvorcima koji su vlastitu kreativnu energiju uglavnom usmjerili na djela pisana klasičnim orijentalnim jezicima: arapskom, turskom i farsiju/perzijskom. No, tok historije je progutao ta njihova djela visokih ambicija, položivši ih u nepregledno more islamsko-orijentalne književnosti na centralnim jezicima islama. Ono što je ostalo, i po čemu su Mehmed Uskufi, Hasan Kaimija, Sirrija, Umihana Čuvidina i mnogi drugi zapamćeni jeste stvaralaštvo na narodnom jeziku. Još u ranom dobu javlja se dvostruka pismenost - na bosančici i arebici (ili arabici)- modificiranom arapskom pismu, u nekim elementima prilagođenom glasovnim karakteristikama narodnog jezika. [[Datoteka:Abeceda.jpg|[[Latinica]], [[bosančica]] i [[arebica]], historijska bosanska pisma.]] [[Alhamijado književnost]] je dala preko 100 djela - kako pjesničkih, tako i proznih. U pjesničkom izrazu dominiraju islamske forme: ilahije, kaside, zatim poučne, satirično-političke i društveno-kritičke pjesme, te vjerski spjevovi, dok u prozi nalazimo udžbenike, praktične priručnike, vjersko-poučnu literaturu i sl. Prema podacima, koje je objelodanio Muhamed Hadžijahić u knjizi "Bosansko-Hercegovačka književna hrestomatija", 1. dio, "Starija književnost", Sarajevo 1974. prvi pjesnik na narodnom jeziku Bosne bijaše Ajvaz Dedo, čija je pjesma o prodoru kralja Matijaša u Bosnu datirana oko 1480. Književnost u pregledu starije književnosti nije hronološki uređena, i uz poznata imena (Uskufi, Kaimija, Čuvidina) dominiraju anonimi iz raznih zbirki, prvenstveno one samoga Hadžijahića. Tekstovi se dijele na ljubavne pjesme, pobožne, didaktične, refleksije na savremene događaje, arzuhale, legende i molitve. Većina djela je anonimnoga postanka, a spomenuti autori su Zirai (Aršinović), [[Fejzo Softa]] (iz Travnika, bez datuma), [[Muhamed Hevaji Uskufi Bosnevi|Muhamed Hevaji Uskufi]] (prva polovica 17.st., Tuzla), Hasan Kaimija (Sarajlija, umro u Zvorniku 1691/2.), Karahodža ([[1779]]. učenik u Banjoj Luci, tekst nastao u Žepču), Ajvaz-Dedo (možda najstariji tekst, [[1480]].?), [[Umihana Čuvida]] (umrla oko 1870.), Jusuf Livnjak (jedan od najstarijih predstavnika), [[Mehmed-aga Pruščanin]] ("Duvanjski arzuhal", oko 1728.). Općenito, ako je datacija tačna, može se reći da se radi o neprekinutom korpusu od 1480. do, bar, 1850. (a vjerojatno i kasnije). Tekstovi su na arebici, a potječu iz svih krajeva Bosne i Hercegovine, no, najviše iz stare Bosne (Sarajevo, Tuzla), te Donjih Kraja (Duvno, Livno,..) i Hercegovine (Mostar,..). Zbirke i izvori su uglavnom Bašagićeva, Ćorović-Kemurina, Nametkova, te muzeji i ostale institucije u BiH (dobar dio je bio u Hadžijahićevoj privatnoj zbirci). Jezik se mijenja kroz vrijeme, no neke karakteristike ostaju vidljive: većina je pjesama štokavsko ikavska, a dijelom i jekavska. Praktički su nestali čakavski oblici, koji se nalaze vrlo rijetko ("črn"), dok turcizmi rastu, pa su neke pjesme skoro nerazumljive zbog potrebe stalnoga zagledanja u glosar. Prosjek je oko 20% turcizama u tekstu, dok u početnoj, možda najstarijoj Ajvaz-Dedinoj kasidi iz [[1480]]., o prodoru kralja Matijaša u Bosnu, nema orijentalizama osim 2-3 (vada - rok, rahmet - milost, bo kaside - ovu poučnu pjesmu). Duvanjski arzuhal je sačuvan na turskom pod imenom "Bosandža lisanile arzuhal" (Molba na bosanskom), "Bošnjakuša" Karahodžina (žepački izraz, istočnobosanski u jekavsko-ikavskoj mješavini, pretovaren turcizmima; također, u njoj nalazimo šćakavske oblike poput "dojde"). Jedna je pjesma zanimljiva zbog očita utjecaja dubrovačko-dalmatinske književnosti (sonetna forma, hrvatski formalni izraz (tko, gospoje u vokativu, bez turcizama), datirana oko 1750. Neki od primjera interesantnih za alhamijado književnost je oblik koji srećemo u pjesništvu Mehmeda Uskufija. Donosimo dio pjesme Mehmeda Uskufija ([[1601]], Solin kod Tuzle - poslije [[1651]]) :'''''Savjet ženama''''' :''Ah Boga vam, sve žene,'' :''bac'te zlu ćud od sebe,'' :''svjet uzmite od mene.'' :''Bacte zlu ćud od sebe...'' :''Ej vi žene udate,'' :''grijeha se čuvajte,'' :''muža dobro slušajte,'' :''Bacte zlu ćud od sebe.'' :''Ako ste vi kadune'' :''i ukoliko uljudne,'' :''mužu budte ugodne.'' :''Bacte zlu ćud od sebe.'' :''Bogu robna ti budi'' :''i svom mužu ugodi,'' :''te u dženet uhodi!'' :''Bacte zlu ćud od sebe.'' :''Svaka žena zagluša'' :''koja muža ne sluša,'' :''njome šejtan brod kuša.'' :''Bacte zlu ćud od sebe.'' :''Što muž neće ne radte,'' :''na sotonu ne jašte,'' :''mužu hatur ne kvarte.'' :''Bacte zlu ćud od sebe.'' :''Mužu hizmet činite,'' :''dobro ga se bojite,'' :''ružnom smrti ne mrite.'' :''Bacte zlu ćud od sebe.'' :''Koja muža imade'' :''hak muževski ne znade'' :''u džehenem upade.'' :''Bacte zlu ćud od sebe.'' :''Ah Boga vam, Sarajke'' :''ne slušajte vi majke,'' :''a ni one ebejke.'' :''Bacte zlu ćud od sebe!'' ...... Pjesmu smo naveli u okrnjenom obliku (cijela, ima 26 četeverostiha), no i to je dovoljno da se izvuku neki zaključci. Vidljivo je da Uskufi upotrebljava veliki broj islamskih orijentalizama. Zanimljivo je i to da je navedena pjesma većinom štokavsko-ijekavska, dok je većina ostalih Uskufijevih pjesama napisana na štokavsko-ikavskom dijalektu ("Ja, kauri, vami velju", "Višnjemu Bogu sve koji sazda", "Molimo se tebi, Bože", i sl.). Iz toga se mogu izvući bar dva značajna zaključa: * striktna jezičko-dijalekatska podjela je, kao i u slučaju dubrovačkih pjesnika, nemoguća i besmislena, jer se piše na ikavsko-ijekavskoj mješavini * Uskufi koristi turcizme prvenstveno u tekstovima koji referenciraju običajni svakodnevni život, dok u vjersko-pobožnim pjesmama, nasuprot očekivanju, islamskih orijentalizama skoro da i nema, osim u dijelovima koji se odnose na karakteristično teološke pojmove. Sve to ukazuje da je tursko-islamski leksik prodro u svakodnevni život, ali na ograničenim poljima. Uz ovo treba reći da je Uskufi autor prvog bosanskog rječnika, i to je prvi eksplicitni spomen bosanskog jezika od autora iz Bosne. Rječnik je dovršen 1631. i objavljen pod imenom "Makbul-i 'arif", a bolje poznat pod popularnim nazivom "Potur-Šahidi" napisan po uzoru na sličan perzijsko-turski rječnik "Tuhfe-i Šahidi" turskoga pjesnika Ibrahima Šahidija. Radi se o rimovanome bosansko-turskom rječniku štokavsko-ikavskoga narječja. To djelo ima u svemu oko 700 riječi koje se objašnjavaju u tristotrideset stihova. Možemo ga čitati i kao pjesnički tekst, jer nije napravljen po pravilima zapadne leksikografije. Evo primjera (turske riječi nismo pisali s prijeglasima, a jat je upisan po običajima kao rogato e - ě ): :''Ompek'' poljubit, ''kočmak'' zagerlit; :''Ton ile gomlek'' gaće košulj ''dur'' :Mačka ''kedi dir'', pička ''diferdže'', :''Hem'' kad ''kačan dur'', ''čatlak'' pukal ''dur''. :Gluh ''oldy sagyr'', slěp ''ne kor dur''. :Hrom ''topal dur'', šugav ''ne kel dur''. :Ognjište ''odžak'', ''hem'' kut ''budžak dur''. :''Kušluk ne'' ručak, lokva ''ne gol dur''. :Lěpu milovat zakon je davni. :''Guzeli sevmek adet ezel dur''. Kao zaključak, moglo bi se navesti da alhamijado književna produkcija, gleda li se jezična struktura, pokazuje sljedeće karakteristike: * relativno ujednačen jezični idiom, štokavsko ikavski i jekavski * vokabular u kojemu je vidljiv porast udjela turcizama, i koji su se najviše ukorijenili na poljima vjerske terminologije, porodičnih i društvenih odnosa, kao i zanata * promjene u morfologiji koje su vidljive u tvorbi riječi, posebno u pojavi sufiksa tipa –lija ili –džija (sevdalija, kujundžija), kao i onomastici i toponimima (prezimena kao Haramija, imena mjesta kao Sarajevo, Tuzla, Donji Vakuf itd.) Danas bošnjačko stanovništvo, za razliku od srpskog i hrvatskog, čuva fonem "h" u većini slučajeva kada ovaj nestaje u novoštokavštini (hoću, hajde). Uzrok tome lingvisti traže u tome da su večina Bošnjaka bili Bošnjaci muslimani. Pa se odgovor traži u vjerskom odgoju temeljenom na Kur'anu koji zbog prozodijskih zahtjeva djeluje u očuvanju toga fonema a Bošnjaci pravoslavci i Bošnjaci katolici su ga sigurno sačuvali preko Bošnjaka muslimana ali su i oni nekad h u nekim riječima odbacili ali je to više od osobe do osobe ali se može reči da je bosanska varijanta za razliku od srpske i hrvatske večinom zadržala h a i primila puno vise orijentalizama što se može objasnit orijentalnim načinom života bosanskih muslimana. Kao zaključak o ovom periodu, moglo bi se reći da se bosanska varijanta, iako je pred njim bio (i još jest) dobar put do formalne standardizacije, ostavila značajna djela u vernakularu koja se po idiomu bitno ne razlikuju od sadašnjega propisanog standarda. To je štokavsko jekavski i ikavski vernakular, s karakteristikama koje su ušle u kasniji književni jezik (a odstupaju od većinskih štokavskih govora Hrvata i Srbe je očuvanje fonema "h"), te veći udio turcizama, prije svega u porodičnim i zanatskim odnosima. === Usmena književnost === Ironijom sudbine, najpoznatija bosanska narodna umotvorina, pjesma "Hasanaginica", postigla je svjetsku slavu prvo kao "ilirska" pjesan koju je zabilježio Alberto Fortis u svom putopisu, i koja je ubrzo prodrla u evropska kulturna središta koncem 18. i početkom 19. stoljeća. Ipak, Vuk Karadžić je tu izvorno štokavsko-ikavsku (pa i čakavsku - tako ju je Fortisu u Splitu recitirao hrvatski kulturni djelatnik Giulio Bajamonti) pjesancu predstavio njemačkoj i evropskoj javnosti kao vrhunac srpske narodne poezije. Najznačajnije zbirke epske i lirske narodne poezije izašle su u Hrvatskoj i inostranstvu (sakupljači pisci i etnolozi Luka Marjanović, Kosta Hörmann, [[Alija Nametak]], [[Nasko Frndić]], Milman Parry; krajem 20. stoljeća te su zbirke ponovno izdane i obrađene u redakciji Đenane Buturović i Muniba Maglajlića). Zbirke su opsežne - npr. Marjanovićeva, koja je sakupljana u Krajini, s "pivačem" Mehmedom Kolakovićem, te drugima, ima preko 255.000 stihova; Parryjeva, koja reproducira preko 12.000 stihova bjelopoljskog "Homera" Avde Međedovića. Za jezičnu situaciju je važno sljedeće: * epske i lirske pjesme, a i veoma popularne i rado bilježene sevdalinke, pružaju, u pogledu jezičkoga izraza, očekivanu sliku-unatoč "prepravljanju" tekstova tokom vremena (npr. uklanjanje raznih jezičnodijalekatskih osebujnosti, a katkad i nedopustive intervencije u tekstu koje su se očitovale u dodavanju ili oduzimanju riječi ili cijelih stihova), vidljivo je da je usmeno stvaralaštvo, na dijalekatskoj razini, ostvareno na bosansko-dalmatinskom, istočno-bosanskom, istočnohercegovačko-krajiškom i zetsko-sandžačkom dijalektu * narodne pjesme imaju osjetno veći udio turcizama, ili islamskih orijentalizama u vokabularu, nego što je to uobičajeno u razgovornom jeziku U formalnoj standardizaciji bosanske varijante narodno stvaralaštvo je sudjelovalo u mjeri kojoj je to bilo moguće, a to znači da se njegov utjecaj osjetio ponajviše na većoj zastupljenosti turcizama. No, budući da moderna civilizacija već ima u velikoj mjeri izgrađen vokabular, utjecaj narodne poezije i usmenoga stvaralaštva je uglavnom ograničen na rječnik tradicionalnih zanimanja i zanata, obiteljskih odnosa i vjersko-običajne terminologije. === Književnost i pismenost na orijentalnim jezicima === Pretci današnjih Bošnjaka, osim aljamijado literature na narodnom jeziku, razvili su bujnu i raznovrsnu pismenost na orijentalnim jezicima, prije svega turskom. Taj fenomen je istražen u djelima Safveta Bašagića, Muhameda Mujezinovića, Hazima Šabanovića, Fehima Nametka i Smaila Balića. Esencijalno, radi se o izuzetno vitalnoj spisateljskoj aktivnosti koja je pokrivala velik dio ljudske aktivnosti (lirsku i mističnu poeziju, teologiju, medicinu, matematiku, logiku, alhemiju, astronomiju, filologiju, putopise, naznake historiografije,..)- i to golema većina na turskom, manji dio na arapskom, te najmanji na perzijskom. Među mnogobrojnim autorima se ističu Hasan Kafi Pruščak, Šejh Jujo, Nerkesi, Derviš-paša Bošnjak, Arif Rizvanbegović Stočević, Mula Mustafa Bašeskija, Salih Muvekkit, Fevzija Mostarac, Muhamed Enveri Kadrić... Veliki je dio tih tekstova ostao je aktuelan, jer je posvećen političko-povijesnoj problematici (razne bune, upad Eugena Savojskog u Sarajevo, ..), te opisima Rusije koje su napisali zarobljenici iz Bosne. Tu su i značajna djela historiografije npr. Muvekkita, Kadrića. U taj dio korpusa pismenosti i književnosti spada o brojna epigrafika na nišanima (grobljima), što je područje koje je sistematski obradio ugledni paleograf i epigrafičar Mehmed Mujezinović. == Situacija u 20. stoljeću i standardizacija == [[Datoteka:Gramatika bosanskog jezika.jpg|thumb|250px|[[Gramatika bosanskog jezika]] ([[1890]])]] Tokom 20. stoljeća bosanska varijanta je prošla kroz mnoge mijene, od kojih će biti zabilježene i komentirane samo najvažnije. Prvi, i vjerovatno najvažniji period u formiranju savremene bosanske standardne varijante je razodoblje prijelaza 19. u 20. stoljeće. Jezik najvažnijih autora toga vremena je, u većini svojih glavnih crta, praktički istovjetan sadašnjem, propisanom u pravopisnim priručnicima, gramatikama i rječnicima [[Alija Isaković|Isakovića]], [[Senahid Halilović|Halilovića]] i Jahića. Naravno, ovdje valja napomenuti da je taj jezični izraz bio više implicite normiran, tj. pokazivao je ujednačenost u praksi, bez pridržavanja strogih preskripcija jezičnih savjetnika. Potencijalni prigovor fizionomiji jezika u najistaknutijih autora toga doba (Bašagić, Ćazim Ćatić, Mulabdić) mogao bi se svesti na sljedeće: budući da su djela tih pisaca bili uglavnom objavljivana u Hrvatskoj, njihov jezični izraz nije reprezentativan jer odslikava ideološki izbor objavitelja i nekad i spomenutih autora. Taj, na prvi pogled racionalan prigovor, uvjerljivo je pobijen detaljnom gramatičkom, leksičkom i drugom tekstualnom analizom jezičnog izraza navedenih spisatelja, koja nepobitno pokazuje da se radi o logičkom produžetku i nasljedovanju bosanskog književnog izraza prošlih stoljeća, a prvenstveno literature 19. stoljeća prije Austro-Ugarske okupacije. Drugo razdoblje je doba Kraljevine SHS ili, kasnije, Jugoslavije. Za vrijeme NDH bio je izražen i puristički radikalizam, kada je puristička tendencija nekih hrvatskih preskriptivaca dovedena do apsurda. U tim vremenima je u djelima većeg broja bosanskih pisaca ipak sačuvan autentičan izraz ([[Enver Čolaković]], [[Hasan Kikić]], [[Hamdija Kreševljaković]]). Odlike bosanske varijante su sljedeće: * bosanska standardna varijanta srpskohrvatskog jezika, kao i ostale varijante (hrvatska, crnogorska i srpska) povezane su sa starijom jezičkom baštinom nastalom na tlu Bosne i Hercegovine * jezički standard još nije u potpunosti zavladao medijima bošnjačkoga naroda u Bosni i Hercegovini * jezičke spomenike predturskog perioda kakve nalazimo na natpisima na kamenim mramorima i u poveljama Kotromanića, odlikuje štokavsko narječje prožeto u većoj ili manjoj mjeri crkvenoslovenskim. Predturska Bosna je područje ćirilične pismenosti, imala je i svoje autentično i posebno pismo [[Bosančica|bosančici]], dok se latinično pismo prvi put javlja za vrijeme [[Austro-Ugarska|Austro-Ugarske]]. * jezički spomenici koji nisu pisani na mješavini crkvenoslovenskog i vernakulara, kakvog nalazimo na natpisima na stećcima u 14. i 15. stoljeću, sežu u 16. i 17. stoljeće, u [[Alhamijado Književnost|alhamijado književnost]] pisanoj na modificiranom arapskom alfabetu ([[arebica]]). Česta je bila i upotreba [[Ćirilica|ćirilice]], i to prvenstveno u korespondenciji bosanskih velikaša ("begovica", [[begovsko pismo]]) * tokom 19. stoljeća (prvenstveno krajem stoljeća), pojavljuje se opsežnija kulturna djelatnost na jeziku koji najčešće imenovao srpskohrvatskim. [[Meša Selimović]] autor djela "[[Tvrđava (1970 roman)|Tvrđava]]" i "Derviš i smrt", i Izet Sarajlić su neki od poznatijih bosanskih pisaca, dok u sandžačke pisce ubrajamo Huseina Bašića, Ćamila Sijarića, Murata Baltića, Bajrama Redžepagića i Safeta Sijarića. Raspadom [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|Jugoslavije]] i za vrijeme rata u [[Bosna i Hercegovina|Bosni i Hercegovi]] intenzivirana je kodifikacija bosanske varijante, i to u rječnicima [[Alija Isaković|Alije Isakovića]], pravopisu [[Senahid Halilović|Senahida Halilovića]] i gramatikama [[Dževad Jahić|Dževada Jahića]] i Senahida Halilovića. Odlike njihovih normativističkih djela su češća upotreba orijentalizama ("turcizmi" i "arabizmi") i očuvanje fonema "h" i "f" u izvjesnom broju riječi kao odraz posebnosti govora Bošnjaka. == Povezano == {{multicol}} * [[gramatika srpskohrvatskog jezika]] * [[fonologija srpskohrvatskog jezika]] * [[pravopis srpskohrvatskog jezika]] * [[historija srpskohrvatskog jezika]] * [[Bečki književni dogovor]] * [[Novosadski dogovor]] * ''[[Deklaracija o zajedničkom jeziku]]'' (2017.) * [[naziv srpskohrvatskog jezika]] {{multicol-break}} * [[južnoslavenski jezici]] * [[serbokroatistika]] * [[štokavski]] * [[usporedba srpskohrvatskih standardnih varijeteta|usporedba srpskohrvatskih standardnih varijanti]] * [[hrvatski|hrvatska varijanta]] * [[srpski|srpska varijanta]] * [[crnogorski|crnogorska varijanta]] {{multicol-end}} == Napomene == {{notelist}} == Reference == {{reflist}} == Literatura == * {{cite book|last=Gröschel |first=Bernhard |authorlink=Bernhard Gröschel |editor1-last=Waßner |editor1-first=Ulrich Hermann |title=Lingua et linguae. Festschrift für Clemens-Peter Herbermann zum 60. Geburtstag |publisher=Shaker |pages=159–188 |language=njemački |chapter=Bosnisch oder Bosniakisch? |trans_chapter=Bosanski ili bošnjački? |series=Bochumer Beitraäge zur Semiotik, n.F., 6 |location=Aachen |year=2001 |isbn=978-3-8265-8497-8 |oclc=47992691}} * {{cite book|last=Kafadar |first=Enisa |editor1-last=Henn-Memmesheimer |editor1-first=Beate |editor2-last=Franz |editor2-first=Joachim |title=Die Ordnung des Standard und die Differenzierung der Diskurse; Teil 1 |publisher=Peter Lang |pages=95–106 |language=njemački |chapter=Bosnisch, Kroatisch, Serbisch – Wie spricht man eigentlich in Bosnien-Herzegowina? |trans_chapter=Bosanski, hrvatski, srpski – kako se ustvari govori u Bosni i Hercegovini? |chapterurl=https://books.google.com/books?id=63hKaFGtTDAC&pg=PA95&lpg=false#v=onepage&q&f=false |location=Frankfurt na Majni |year=2009 |oclc=699514676 |accessdate=11. marta 2017}} * {{cite journal |author=Kordić, Snježana |authorlink=Snježana Kordić |title=I dalje jedan jezik |url=http://www.sveske.ba/bs/content/i-dalje-jedan-jezik |journal=Sarajevske sveske |issue=10 |pages=83–89 |year=2005 |location=Sarajevo |issn=1512-8539 |ssrn=3432980 |id={{CROSBI|430085}} |archivedate=2013-03-30 |archiveurl=https://www.webcitation.org/6FV9vC5bx?url=http://www.sveske.ba/bs/content/i-dalje-jedan-jezik |deadurl=no |accessdate=22 August 2019 }} <small>[http://www.cobiss.ba/scripts/cobiss?command=DISPLAY&base=cobib&rid=15543046 (COBISS-BH)]{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</small>. *{{cite news |date=2018-03-29 |title=Snježana Kordić odgovara na tekst Hamze Ridžala |url=http://bib.irb.hr/datoteka/935898.Odgovor_SK_na_Stav.pdf |publisher=''Stav'' |issue=160 |location=Sarajevo |issn=2303-7172 |id={{CROSBI|935898}} |page=67 |archivedate=2018-12-24 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181224170508/http://bib.irb.hr/datoteka/935898.Odgovor_SK_na_Stav.pdf |deadurl= |accessdate=2018-09-09 }} == Vanjske veze == {{Commonscat|Bosnian language}} * [http://www.skolegijum.ba/tekst/index/956 Školski pravopisni priručnik]{{Dead link|date=June 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://bosanskijezik.blogger.ba/ Pitanja i odgovori o bosanskoj normi] {{Slavenski jezici}} [[Kategorija:Bosanski jezik| ]] [[Kategorija:Bosanskohercegovačka kultura|Jezik]] [[Kategorija:Srpskohrvatski jezik]] [[Kategorija:Jezici Bosne i Hercegovine]] [[Kategorija:Jezici Srbije]] [[Kategorija:Jezici Hrvatske]] [[Kategorija:Jezici Crne Gore]] [[Kategorija:Jezici Slovenije]] [[Kategorija:Jezici Albanije]] [[Kategorija:Jezici Turske]] [[Kategorija:Jezici po abecedi]] cemr1dba734sptb9yvbleerjborwbm2 Štampana ploča 0 46608 42470810 42470574 2025-06-11T08:46:47Z ~2025-66609 259790 isprava grešaka 42470810 wikitext text/x-wiki '''Šta je štampana ploča?'''[[Datoteka:ZXspectrum mb.jpg|right|thumb|250px|Štampana ploča sa elementima]] Štampana ploča, ili '''štampana ploča za povezivanje''' (eng. '''printed circuit board''', PCB), je osnovna komponenta u elektronici koja služi za mehaničku podršku i električno povezivanje elektronskih komponenti. === Detaljnije: === * '''Izgled:''' To je ravna ploča napravljena od izolacionog materijala (najčešće stakloplastike ili sličnog), na kojoj su na jednoj ili obe strane naneti slojevi provodnog metala, obično bakra. * '''Funkcija:''' Pomoću tih bakarnih tragova, elektronske komponente (poput otpornika, kondenzatora, integrisanih kola) se povezuju bez potrebe za klasičnim žičanim povezivanjem. * '''Proizvodnja:''' Tragovi se dobijaju procesima hemijskog graviranja ili štampe na ploči. === Zašto je važna? === Štampane ploče omogućavaju kompaktno, pouzdano i ekonomično povezivanje elektronskih komponenti u gotovo svim uređajima – od telefona i računara do automobila i industrijske opreme. Ako želiš, mogu ti objasniti i kako se prave ili kako izgledaju u praksi! == Način izrade == Sve štampane ploče imaju sličan metod izrade i sastojke. Štampana ploča se pravi od [[glasfiber]]a (za profesionalne potrebe) ili [[pertinaks]]a (za jeftinije elektronske uređaje). Na ploču se nanosi tanak [[bakar]]ni sloj, koji predstavlja lice ploče. Foto postupkom na ploču se nanosi budući izgled ploče, potom se hemijskim postupkom skida suvišan bakar: # Bakar se prvo premazuje hemijskim slojem osetljivim na svetlost - fotorezistom. # Na ploču se stavlja filmski negativ šeme kola iste veličine kao ploča, i izlaže svetlosti. Slično kao pri pravljenju fotografije; u ovom slučaju, koristi se ultraljubičasto zračenje. Svetlost prolazi kroz negativ i pada na bakar presvučen fotorezistom. # Posle osvetljavanja, ploča se potapa u razvijač. Iz razvijača se izvlači ploča na kojoj su neosvetljene bakarne površine postale crne ili tamnosive. # Na kraju, ploča se potapa u rastvor za nagrizanje, tj. „ecovanje“. Sredstvo za nagrizanje je tečnost slična kiselini (ili sama kiselina) koja nagriza bakar. Crne i sive površine su otporne na njega i prave šemu kola na ploči.<ref name="McComb i Earl Boysen 2007">Gordon McComb i Earl Boysen, Elektronika za neupućene (str. 228), Beograd, 2007.</ref> Posle bušenja i metalizacije rupa koje povezuju donju i gornju štampu na ploču se nanosi zaštitni film čija je funkcija da spreči kratke spojeve tokom montaže i lemljenja elemenata. Kolo se realizuje pomoću lemnih tačaka (engl. ''pads'') i provodnih linija (engl. ''traces''): * ''Lemne tačke'': Ove tačke kontakta obično su okrugle ili četvrtaste. Posle nagrizanja ploče, u centru svake lemne tačke buši se rupa. Komponente se postavljaju na ploču tako što se njihove nožice stavljaju u te rupe. Nakon toga, nožice svake komponente [[lemljenje|leme]] se za ploču u lemnim tačkama. * ''Provodne linije'': Ovi spojevi se protežu između lemnih tačaka i električno povezuju komponente.<ref name="McComb i Earl Boysen 2007"/> == Vrste == Štampane ploče mogu biti jednostrane i dvostrane:<ref name="McComb i Earl Boysen 2007"/> * Jednostrane ploče su presvučene bakrom samo s jedne strane. Komponente se postavljaju na drugu stranu. * Dvostrane ploče imaju bakarnu foliju sa obe strane; često se koriste za rad s veoma složenim kolima. Takođe ploče mogu biti zalepljene jedna na drugu i time se otvaruje više slojeva bakra tj. višeslojna štampana ploča. == Povezano == * [[Prototipska ploča]] {{Commonscat|Printed circuit board}} {{Elektronika}} [[Kategorija:Elektronske komponente]] cqt2a13pyyq63gdx11yfebo1g0crp1k 42470811 42470810 2025-06-11T08:47:43Z ~2025-66609 259790 42470811 wikitext text/x-wiki '''Šta je štampana ploča?'''[[Datoteka:ZXspectrum mb.jpg|right|thumb|250px|Štampana ploča sa elementima]] Štampana ploča, ili '''štampana ploča za povezivanje''' (eng. '''printed circuit board''', PCB), je osnovna komponenta u elektronici koja služi za mehaničku podršku i električno povezivanje elektronskih komponenti. === Detaljnije: === * '''Izgled:''' To je ravna ploča napravljena od izolacionog materijala (najčešće stakloplastike ili sličnog), na kojoj su na jednoj ili obe strane naneti slojevi provodnog metala, obično bakra. * '''Funkcija:''' Pomoću tih bakarnih tragova, elektronske komponente (poput otpornika, kondenzatora, integrisanih kola) se povezuju bez potrebe za klasičnim žičanim povezivanjem. * '''Proizvodnja:''' Tragovi se dobijaju procesima hemijskog graviranja ili štampe na ploči. === Zašto je važna? === Štampane ploče omogućavaju kompaktno, pouzdano i ekonomično povezivanje elektronskih komponenti u gotovo svim uređajima – od telefona i računara do automobila i industrijske opreme. == Način izrade == Sve štampane ploče imaju sličan metod izrade i sastojke. Štampana ploča se pravi od [[glasfiber]]a (za profesionalne potrebe) ili [[pertinaks]]a (za jeftinije elektronske uređaje). Na ploču se nanosi tanak [[bakar]]ni sloj, koji predstavlja lice ploče. Foto postupkom na ploču se nanosi budući izgled ploče, potom se hemijskim postupkom skida suvišan bakar: # Bakar se prvo premazuje hemijskim slojem osetljivim na svetlost - fotorezistom. # Na ploču se stavlja filmski negativ šeme kola iste veličine kao ploča, i izlaže svetlosti. Slično kao pri pravljenju fotografije; u ovom slučaju, koristi se ultraljubičasto zračenje. Svetlost prolazi kroz negativ i pada na bakar presvučen fotorezistom. # Posle osvetljavanja, ploča se potapa u razvijač. Iz razvijača se izvlači ploča na kojoj su neosvetljene bakarne površine postale crne ili tamnosive. # Na kraju, ploča se potapa u rastvor za nagrizanje, tj. „ecovanje“. Sredstvo za nagrizanje je tečnost slična kiselini (ili sama kiselina) koja nagriza bakar. Crne i sive površine su otporne na njega i prave šemu kola na ploči.<ref name="McComb i Earl Boysen 2007">Gordon McComb i Earl Boysen, Elektronika za neupućene (str. 228), Beograd, 2007.</ref> Posle bušenja i metalizacije rupa koje povezuju donju i gornju štampu na ploču se nanosi zaštitni film čija je funkcija da spreči kratke spojeve tokom montaže i lemljenja elemenata. Kolo se realizuje pomoću lemnih tačaka (engl. ''pads'') i provodnih linija (engl. ''traces''): * ''Lemne tačke'': Ove tačke kontakta obično su okrugle ili četvrtaste. Posle nagrizanja ploče, u centru svake lemne tačke buši se rupa. Komponente se postavljaju na ploču tako što se njihove nožice stavljaju u te rupe. Nakon toga, nožice svake komponente [[lemljenje|leme]] se za ploču u lemnim tačkama. * ''Provodne linije'': Ovi spojevi se protežu između lemnih tačaka i električno povezuju komponente.<ref name="McComb i Earl Boysen 2007"/> == Vrste == Štampane ploče mogu biti jednostrane i dvostrane:<ref name="McComb i Earl Boysen 2007"/> * Jednostrane ploče su presvučene bakrom samo s jedne strane. Komponente se postavljaju na drugu stranu. * Dvostrane ploče imaju bakarnu foliju sa obe strane; često se koriste za rad s veoma složenim kolima. Takođe ploče mogu biti zalepljene jedna na drugu i time se otvaruje više slojeva bakra tj. višeslojna štampana ploča. == Povezano == * [[Prototipska ploča]] {{Commonscat|Printed circuit board}} {{Elektronika}} [[Kategorija:Elektronske komponente]] 34jbx3ohkmpts0w0f0tlur7b9qw2l0k 42470816 42470811 2025-06-11T09:28:41Z A09 154696 Restored revision 42174422 by [[Special:Contributions/AcaBot|AcaBot]] ([[User talk:AcaBot|talk]]): Rvv (TwinkleGlobal) 42470816 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:ZXspectrum mb.jpg|right|thumb|250px|Štampana ploča sa elementima]] '''Štampana ploča''' je pomoćna elektronska komponenta koja služi za povezivanje [[Elektronska komponenta|elektronskih komponenti]] ([[otpornik|otpornici]], [[kondenzator]]i, [[tranzistor]]i, [[konektor]]i, [[integralno kolo|integralna kola]], [[preklopnik|preklopnici]], [[taster]]i...), koje su na njoj montirane. == Način izrade == Sve štampane ploče imaju sličan metod izrade i sastojke. Štampana ploča se pravi od [[glasfiber]]a (za profesionalne potrebe) ili [[pertinaks]]a (za jeftinije elektronske uređaje). Na ploču se nanosi tanak [[bakar]]ni sloj, koji predstavlja lice ploče. Foto postupkom na ploču se nanosi budući izgled ploče, potom se hemijskim postupkom skida suvišan bakar: # Bakar se prvo premazuje hemijskim slojem osetljivim na svetlost - fotorezistom. # Na ploču se stavlja filmski negativ šeme kola iste veličine kao ploča, i izlaže svetlosti. Slično kao pri pravljenju fotografije; u ovom slučaju, koristi se ultraljubičasto zračenje. Svetlost prolazi kroz negativ i pada na bakar presvučen fotorezistom. # Posle osvetljavanja, ploča se potapa u razvijač. Iz razvijača se izvlači ploča na kojoj su neosvetljene bakarne površine postale crne ili tamnosive. # Na kraju, ploča se potapa u rastvor za nagrizanje, tj. „ecovanje“. Sredstvo za nagrizanje je tečnost slična kiselini (ili sama kiselina) koja nagriza bakar. Crne i sive površine su otporne na njega i prave šemu kola na ploči.<ref name="McComb i Earl Boysen 2007">Gordon McComb i Earl Boysen, Elektronika za neupućene (str. 228), Beograd, 2007.</ref> Posle bušenja i metalizacije rupa koje povezuju donju i gornju štampu na ploču se nanosi zaštitni film čija je funkcija da spreči kratke spojeve tokom montaže i lemljenja elemenata. Kolo se realizuje pomoću lemnih tačaka (engl. ''pads'') i provodnih linija (engl. ''traces''): * ''Lemne tačke'': Ove tačke kontakta obično su okrugle ili četvrtaste. Posle nagrizanja ploče, u centru svake lemne tačke buši se rupa. Komponente se postavljaju na ploču tako što se njihove nožice stavljaju u te rupe. Nakon toga, nožice svake komponente [[lemljenje|leme]] se za ploču u lemnim tačkama. * ''Provodne linije'': Ovi spojevi se protežu između lemnih tačaka i električno povezuju komponente.<ref name="McComb i Earl Boysen 2007"/> == Vrste == Štampane ploče mogu biti jednostrane i dvostrane:<ref name="McComb i Earl Boysen 2007"/> * Jednostrane ploče su presvučene bakrom samo s jedne strane. Komponente se postavljaju na drugu stranu. * Dvostrane ploče imaju bakarnu foliju sa obe strane; često se koriste za rad s veoma složenim kolima. Takođe ploče mogu biti zalepljene jedna na drugu i time se otvaruje više slojeva bakra tj. višeslojna štampana ploča. == Povezano == * [[Prototipska ploča]] {{Commonscat|Printed circuit board}} {{Elektronika}} [[Kategorija:Elektronske komponente]] kodfefaufab5aoocpn6th5v551zobw2 Sex 0 47711 42470732 42238268 2025-06-10T20:40:14Z ~2025-66325 259631 42470732 wikitext text/x-wiki 42470734 42470732 2025-06-10T20:42:52Z ~2025-66325 259631 42470734 wikitext text/x-wiki '''Sex''' može označavati: * [[Sex (predstava)|predstava ''Sex'']] iz 1926. čiji je autor Mae West * [[Sex (knjiga)|''Sex (knjiga)]], koju su 1992. godine izdali Madonna i fotograf Steven Meisel * [[Sex (film)|''Sex'' (film)]], film iz 1920. koji je režirao [[Fred Niblo]] * ''[[Sex (TV serieja)]]'', australska TV-serija 1992-1993 * ''[[Sex: The Annabel Chong Story]]'', dokumentarni film iz 1999. godine o porno zvijezdi Annabel Chong * [[SEX (butik)]], butik u Kings Roadu u oblasti Chelsea u Londonu * [[Sex (Tila Tequila EP)|''Sex'' (Tila Tequila EP)]], EP koji je izdala Tila Tequila * Sex, pjesma Franka Zappe na albumu ''[[The Man from Utopia]]'' iz 1983. godine * [[Sex (OOMPH! pjesma)|Sex]], pjesma grupe [[OOMPH!]]. * S.E.X. je skraćenica za [[Sports Entertainment Xtreme]], profesionalnu hrvačku trupu * [[Sex (epizoda Kath & Kim)]], pilot-epizoda australske humorističke serije ''Kath & Kim'' U latinski jezik|latinskom riječ sex označava broj "[[6 (broj)|šest]]" akronimi: * "[[SEX (informatika)]] geografija: * od saksonske riječi ''[[seax]]'': ** [[Wessex]], [[Essex]], [[Sussex]], [[Middlesex]] * [[Sexi]], feničanska kolonija u modernoj Španiji == Povezano == * [[Seks]] * [[Sexus]] {{Razvrstavanje}} {{Razvrstavanje}} co9bh6dmjc1dxiew02s1z1eacdbr01e Zločini četnika u Drugom svjetskom ratu 0 68470 42470684 42470524 2025-06-10T13:03:00Z ~2025-54241 245429 42470684 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Četnici i Nemci.jpg|thumb|desno|235px|[[Četnici]] poziraju zajedno s njemačkim vojnicima u nepoznatom okupiranom selu na području današnje [[Srbija|Srbije]]]] Tokom [[Drugi svetski rat|Drugog svetskog rata]] [[četnici]] su počinili brojne [[ratni zločini|ratne zločine]], koji su bili usmereni prvenstveno prema jugoslovenskim [[partizani]]ma i pripadnicima nesrpskih naroda ([[Hrvati]], [[Bošnjaci]], [[Romi]], [[Jevreji]] i dr.). [[Četnička ideologija|Ravnogorska ideologija]] zasnovana je na ideološkoj i etničkoj isključivosti. U celokupnoj aktivnosti četnika, zločini ne predstavljaju izolovane incidente nego regularnu praksu organizovanu, prihvaćenu ili odobrenu od strane rukovodstava na svim nivoima. Zločini su bili spontani (iz mržnje) i organizovani (po naređenju). U dokumentaciji se nalazi veći broj naređenja koja nalažu od podređenih činjenje ratnih zločina. Zločini su bili prihvaćena praksa - postoje brojni dokumenti koji svedoče da su zločini i počinioci bili poznati odgovornim komandama, koje u previlu nisu reagovale protiv ovih pojava. U brojnim izveštajima nadređenim komandama zločini se otvoreno pominju i opisuju. Naslanjajući se na vladajuću ideološku paradigmu prve Jugoslavije, za čiju su se obnovu borili, ravnogorsko vođstvo je odbijalo prihvatiti, pored [[Srbi|Srba]], Hrvata i [[Slovenci|Slovenaca]], postojanje ostalih etničkih skupina. Četnici nijesu priznavali kao zasebne [[Nacija|nacije]] Bošnjake, [[Crnogorci|Crnogorce]] i [[Makedonci|Makedonce]].<ref>[https://znaci.org/00001/40_70.htm Jozo Tomasevich: ČETNICI U DRUGOM SVJETSKOM RATU 1941-1945, poglavlje KONGRES U BA]</ref> U celokupnoj aktivnosti četnika, zločini ne predstavljaju izolovane incidente nego regularnu praksu organizovanu, prihvaćenu ili odobrenu od strane rukovodstava na svim nivoima. Zločini su bili spontani (iz mržnje) i organizovani (po naređenju). U dokumentaciji se nalazi veći broj naređenja koja nalažu od podređenih činjenje ratnih zločina. Zločini su bili prihvaćena praksa - postoje brojni dokumenti koji svedoče da su zločini i počinioci bili poznati odgovornim komandama, koje po pravilu nisu reagovale protiv ovih pojava. U brojnim izveštajima nadređenim komandama zločini se otvoreno pominju i opisuju. Rukovodstvo četničkog ravnogorskog pokreta pridavalo je poseban značaj borbi protiv NOVJ, pa je vodilo smišljenu propagandu kampanju u cilju širenja antikomunizma i jačanja mržnje prema komunistima. Ravnogorski pokret takođe je bio [[Velika Srbija|velikosrpski]]. U skladu s ovim takođe je vođena propagandna kampanja podsticanja mržnje i osvetoljubivosti prema Hrvatima i Muslimanima (Bošnjacima). == Ratni zločini i kršenja običaja rata prema partizanima == === Zločini nad zarobljenicima === {{main|Predaja zarobljenih partizana Nemcima 1941.}} Likvidacije zarobljenih pripadnika NOVJ vršene su na redovnoj osnovi. Veliki broj četničkih izveštaja o sukobima otvoreno priznaje likvidacije zarobljenika. Na primer: {{izdvojeni citat|Miloš (Erkić, komandant Tuzlanske brigade) je zarobio 25 partizana, a 24 ubio na licu mesta...|OBAVEŠTENjE KOMANDANTA MAJEVIČKOG KORPUSA OD 24. DECEMBRA 1943. KOMANDANTIMA SEMBERSKE I MAJEVIČKE BRIGADE}} {{izdvojeni citat|Komandant drugog kosovskog korpusa izveštava: Izdajnika poručnika Radulovića sa njegovom grupom smo razbili. Borbu je vodila druga Studenička brigada kod sela Gumništa, gde je ubijen 21 partizan i 9 zarobljenih.<ref name="ReferenceA">KNjIGA PRIMLjENIH DEPEŠA ŠTABA DRAŽE MIHAILOVIĆA</ref>|Depeša br. 12.425 od He He (major [[Radoslav Đurić]]). Br. 486 od 14-XII-1943.}} {{izdvojeni citat|Po iskazu zarobljenika ovde je bila [[druga proleterska divizija]] iz korpusa Peke Dapčevića, koji ima tri divizije. Ovu diviziju sačinjavali: druga Dalmatinska i druga proleterska sa po 800 ljudi i Šumadijska brigada sa 400. Ukupno 2.000. Imaju dosta bacača i automata, ali malo municije. U Negbini pridružilo im se 8 Engleza od [[Dragutin Keserović|Keserovića]] sa puk. Sajcom i radio stanicom. Poslednji delovi su im u Negbini, a glavnina u Kleki. Mnogo ranjenih pomrlo im u putu. Mi smo zarobili 16 i zaklali bez prekog suda.<ref name="ReferenceA">KNjIGA PRIMLjENIH DEPEŠA ŠTABA DRAŽE MIHAILOVIĆA</ref>|Depeša br. 1011 od Bi-Bi (major [[Radomir Cvetić]], komandant Javorskog korpusa). Br. 47 od 21-I-1944.}} Takođe postoje uputstva i naređenja nadređenih komandi koja nalažu sistematičnost i surovost u likvidaciji zarobljenika. === Zločini nad medicinskim osobljem === {{main|Bolnice u Narodnooslobodilačkom ratu}} Juna 1943. godine u toku [[peta neprijateljska ofanziva|pete neprijateljske ofanzive]] [[četnici]] su klali partizanske ranjenike sa Sutjeske, pa su tada zaklali u selu Jelaču i [[Vrbnica|Vrbnici]] dr [[Sima Milošević|Simu Miloševića]] i hrvatskog pesnika [[Ivan Goran Kovačić|Ivana Gorana Kovačića]].<ref name="Presuda"/> Polovinom jula 1943. godine u celu Cikoti ([[istočna Bosna]]) četnici su otkrili 80 ranjenika [[prva proleterska divizija|prve proleterske divizije]], oduzeli im oružje a sutradan doveli Nemce koji su ih poubijali, a zatim spalili.<ref name="Presuda"/> Jula 1943. godine u Bišini ([[Birač]]) četnici su otkrili ranjenike prve i druge proleterske brigade i izdali ih [[Nemci]]ma koji su ih poubijali.<ref name="Presuda"/> Maja 1944. godine četnici [[Dragutin Keserović|Dragutina Keserovića]] pronašli su na Jastrepcu partizansku bolnicu pa su streljali 24 ranjenika i 4 bolničarke.<ref name="Presuda"/> Maja 1944. godine četnici su otkrili u [[Semberija|Semberiji]] partizanske bolnice i ubili oko 300 teških ranjenika.<ref name="Presuda">[https://www.znaci.org/00001/60_3_34.pdf Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Presuda Dragoljubu Mihailoviću i ostalima]</ref> Jedan od primera uništavanja partizanskih bolnica od strane četnika je sledeći: Lukica Popović, lokalni vođa četnika, je od svog jataka Obrada Radočaja iz sela Krčana, jugoistočno od Udbine, saznao da je u 16 kuća tog sela smješteno oko 90 teških ranjenika. Ti ranjenici su za vrijeme operacije "Morgenštern" maja [[1944]]. bili desetak dana u jami, s petnaest bolničarki. Djevojke, mahom [[SKOJ|skojevke]] iz okolnih sela, su ranjenike iz podzemne bolnice na rukama prenijele u Krčanu. Grupa partizana bdjela je na Trnovoj poljani, čuvajući prilaz Krčani od Lapca preko Kuka i Visuća. Lukica Popović je na to bio upozoren, pa je četnike doveo zaobilaznim putem. Upali su u Krčanu oko 10 sati [[2. jun]]a. Zaklali su 36 ranjenih partizana. Žene i starci iz Krčane su na brzinu sakrili 56 ranjenika. U Krčani su ubijena i dva liječnika, dr [[Josip Kajfeš]] i dr Zupe. U kući četničkog špijuna Obrada Radočaja zaklan je teško ranjeni komesar [[Osma kordunaška divizija NOVJ|8. kordunaške divizije]] [[NOVJ]] [[Aleksa Backović]]. [[Momčilo Đujić|Vojvoda Đujić]] je pohvalio Lukicu Popovića, a tri mjeseca kasnije uručio mu je pismeno priznanje o odlikovanju Obilićevom zvijezdom."<ref name="Pop izdaje">[https://www.znaci.org/00001/15.pdf Jovo Popović, Marko Lolić, Branko Latas: Pop izdaje, Stvarnost, Zagreb, 1988.]</ref> === Zločini nad civilima osumnjičenim za vezu sa partizanima === {{main|Crne trojke|Pokolj u Boleču|Pokolj u Vraniću|Pokolj u Pomoravlju 1944.|Masakr u Drugovcu}} [[Datoteka: vida_pantic.jpg|mini|desno|185px|Vida Pantić, jedna od žrtava četničkog [[Pokolj u Vraniću|pokolja u Vraniću]] kod [[Beograd]]a, 20. decembra [[1943]].]] Četnici su primenjivali teror prema civilima kao kaznu za podršku partizanima ili u cilju zastrašivanja radi sprečavanja eventualne podrške partizanima. Teror je često obuhvatao i članove porodica osumnjičenih, a povremeno i decu. Ovakav terenski rad smatrali su neizostavnim delom svoje borbe protiv komunizma ne manje važnim od borbe sa vojnim jedinicama NOVJ. Naročito su smatrali važnim "čišćenje terena" nakon što bi okupatorske jedinice ponovo zauzele neku prethodno oslobođenu teritoriju. Primena terora bila je masovna i regularna. Dva primera iz dokumenata opisuju kako je to izgledalo: {{izdvojeni citat|Zbog toga što srpski izrodi pomažu proletarijatski ološ u pojedinim selima naredio sam uništenje celih porodica, palenje domova i celih sela, tamo, gde partizani nalaze svoja uporišta. Ovako sam naredio zato, što gubimo cvet naših nacionalista zbog izroda našeg roda.<ref>https://www.znaci.org/00001/4_14_3_52.htm KNjIGA PRIMLjENIH DEPEŠA ŠTABA [[Draža Mihailović|DRAŽE MIHAILOVIĆA]]</ref>|Depeša br. 13.007 od Georgija, (potpukovnik [[Milutin Radojević]], delegat Mihailovića za područje Jablanice i Toplice) Br. SS 58 od 28- XII-1943.}} U drugoj polovini decembra 1943. južno od Beograda po naređenju Draže Mihailovića provedena je akcija čišćenja komunista. Koordinatori akcije bili su pukovnik Jevrem Simić - Drška, generalni inspektor četničkih odreda i [[Nikola Kalabić]], komandant Korpusa gorske garde. Nakon što su 26. novembra 1943. potpisali sporazum sa Nemcima o primirju i saradnji na dodeljenim teritorijama, njih dvojica su izvršili koncentraciju jedinica i otpočeli takozvano "čišćenje terena". Na ovu akciju odnosi se sledeće Mihailovićevo naređenje: {{izdvojeni citat|Naš avalski korpus sa srezovima [[Grocka]], Vračar, [[Umka]] spava dubokim snom. Na svim oblastima u neposrednoj blizini Beograda, nakotili su se komunisti i njihovi simpatizeri. Naređuje se komandantima, i to: majoru Mihailu Jovanoviću, kapetanu Lazoviću, kapetanu Nikoli Kalabiću, dalje Komarčeviću i rudničkom [[korpus]]u da najenergičnije sa juga na sever... čisteći usput i sve srezove, naročito srez kosmajski, naročito je važno što pre očistiti srezove Grocka i Umka. U isto vreme čestitam čin kapetana Živojinu Lazoviću i Nikoli Kalabiću. Ukaz je izvršio 1. decembra, a biće unapređenja još za zasluge. O preduzetim akcijama izveštavati stalno i ostale.<ref name="ReferenceB">KNjIGA POSLATIH DEPEŠA ŠTABA DRAŽE MIHAILOVIĆA</ref>|Depeša generala Mihailovića komandantima: Seged, Kiš ([[Živan Lazović]], komandant Smederevskog korpusa), Ras-Ras ([[Nikola Kalabić]]), Dog-Dog i Romel.}} Tokom ove akcije pripadnici Smederevskog korpusa pod komandom Živana Lazovića tokom 20. i 21. 12. ubili su 72 civila u [[pokolj u Vraniću|pokolju selu Vranić]], od čega 9 dece između 5 meseci do 12 godina starosti. Nakon akcije Mihailović šalje depešu u kojoj se osvrće na ovu akciju: {{izdvojeni citat|Strahovita neaktivnost kod starešina avalskog korpusa. [[Živan Lazović]] mora da dođe da bi pokazao šta se može da uradi.<ref name="ReferenceB">KNjIGA POSLATIH DEPEŠA ŠTABA DRAŽE MIHAILOVIĆA</ref>|Mihailovićeva depeša od 18. januara 1944. pod brojem 546 do 548 za Dob-Dob i Kom-Kom.}} Brojni su primeri četničkih likvidacija civila. Januara 1943. godine, pod komandom Komarčevića, Mihailovićevi četnici su zaklali 72 simpatizera partizana u srezu posavskom.<ref name="Presuda"/> Decembra 1943. godine četnički komandant [[Živan Lazović]] zaklao je u selu Selevcu 15 seljaka pristalica partizana.<ref name="Presuda"/> Decembra 1943. godine zaklali su četnici [[Nikola Kalabić|Nikole Kalabića]] u selu Kopljarima kod Aranđelovca 21 seljaka.<ref name="Presuda"/> Decembra 1943. godine streljali su četnici [[Vuk Kalaitović|Vuka Kalaitovića]] u srezu sjeničkom 18 pristalica partizana.<ref name="Presuda"/> Avgusta 1944. godine četnički odred Svete Bogićevića uhvatio je u selu Sepcima - Srbija, Sremčevića Savu, Vojinović Konstantina, Radojević Iliju i Jovanović Iliju i pošto ih je mučio da bi iznudio priznanje o saradnji sa partizanima svu četvoricu zaklao.<ref name="Presuda"/> Nakon rata je utvrđeno da su četnici su zlostavljali i batinali desetine hiljada ljudi, a u Crnoj Gori su bili uveli specijalni sistem batinjanja pomoću „roglje". Komandanti optuženog Mihailovića ostavljali su spiskove pristalica partizana okupatorima i kvislinzima na osnovu kojih su ljudi bili hapšeni i streljani. Naročito je Beogradska četnička organizacija tesno sarađivala sa specijalnom policijom na uništavanju pokreta otpora u Beogradu.<ref name="Presuda"/> == Masovni zločini nad pripadnicima drugih etničkih skupina == [[Datoteka:Pavle Đurišić 13 February 1943 Muslim massacre report.jpg|thumb|Izveštaj četničkog komandanta Pavla Đurišića o izvšenom [[Pokolj muslimana Pljevalja, Čajniča i Foče|pokolju muslimanskog stanovništva u oblasti Čajnića, Pljevalja i Foče]].]] U okviru svojih planova za preuređenje Jugoslavije posle rata, četnici su imali planove etničkog čišćenja određenih oblasti. Ove planove je vrhovna komanda distribuirala potčinjenim komandama u vidu instrukcija. Zločini protiv pripadnika drugih etničkih i verskih zajednica mogu se podeliti u dve osnovne grupe: spontani (iz mržnje) i organizovani (po naređenju). === Spontane odmazde i sporadični zločini === U prvoj fazi ustanka zabeleženi su slučajevi masovnih odmazdi ustanika nad civilima različite etničke i verske pripadnosti. Tako su, na primer, početkom septembra 1941. hercegovački i crnogorski ustanici poubijali su na [[Berkovići]]ma i [[Trusina (Nevesinje)|Trusini]] 526 muslimanskih civila iz obližnjih sela svih starosnih dobi. Od toga je 365 bačeno u jamu.<ref>Savo Skoko, ''Pokolji hercegovackih Srba '41''. Beograd: Strucna knjiga, 1991.</ref> Ovakvi slučajevi zabeleženi su tokom 1941. i prve polovine 1942. širom Bosne i Hercegovine, a u manjoj meri i na teritoriji Srbije i Hrvatske. Sporadični zločini pojavljivali su se u situacijama kad su formacije [[JVUO]] prolazile iz operativnih potreba kroz oblasti nastanjene nesrpskim stanovništvom. Ovi pokreti i dejstva po pravilu su praćeni ubistvima civila, [[silovanje|silovanjima]], [[pljačka]]ma i uništavanjem imovine. Učestvujući u italijanskoj operaciji ALBIA na [[Biokovo|Biokovu]] između 29.8. i 3.9.1942. hercegovački četnici pod komandom [[Petar Baćović|Petra Baćovića]] vršili masovni teror nad civilima hrvatske narodnosti u zoni operacije. Baćović opisuje ove aktivnosti u izveštaju Mihailoviću od 5.9.1942: {{izdvojeni citat|...Naknadno dodajem u vezi odlaska naše kaznene ekspedicije u [[Ljubuški]] i [[Imotski]], da su naši četnici... između Ljubuškog i Vrgorca, oderali živa tri katolička sveštenika. Naši četnici ubijali su sve muškarce od 15 godina na više. Žene i deca ispod 15 godina nisu ubijana. 17 sela je potpuno spaljeno...}} Učestvujući u italijanskoj operaciji ALFA u dolini Rame hercegovački četnici pod komandom Petra Baćovića su prema izveštajima italijanskog obaveštajca i prema zvaničnicima NDH ubili između 650 i 700 lica hrvatske i muslimanske etničke pripadnosti. 1. i 2. oktobra 1942. grupa četnika pod komandom Mane Rokvića (jedan bataljon [[Dinarska divizija|Dinarske divizije]] prema italijanskom izveštaju) učestvovala je u, od Italijana organizovanoj, [[Pokolj u Gatima|akciji odmazde nad civilima u Poljičkom selu Gata i okolnim selima]], prilikom čega je, na posebno okrutan način, ubijeno oko 120 civila hrvatske narodnosti. Tokom čitavog rata na teritoriji Kosova delovale su [[četnici|četničke]] jedinice [[Kosta Pećanac|Koste Milovanovića Pećanca]], koje su počinile brojne zločine nad stanovnicima albanskih sela na granici [[Kosova]] i [[Sandžak]]a.<ref name=":0">Arhiv Kosova, Arhiv Pokrajinskog komiteta KPJ za Kosovo i Metohiju u Prištini, card no. 5, reg. no. 220</ref><ref>Zbornik dokumenata i podataka o NOR-u i revoluciji, I&19, dok. br. 3</ref><ref>Pavle Jovićević, Kosovo i Metohija i odluke II zasedanja AVNOJ-a, Sloboda, novembar, 1944.</ref> === Sistematski zločini sa karakteristikama istrebljenja i/ili [[genocid]]a === {{main|Pokolj muslimana Pljevalja, Čajniča i Foče}} [[File:Džamija u Bukovici spaljena od četnika 1943.jpg|thumb|Minaret džamije u Bukovici, u [[Pljevlja|pljevaljskoj]] opštini, koju su četnici spalili u zimu 1943.]] Ravnogorski ideolozi predvideli su potrebu etničkog čišćenja određenih oblasti radi konsolidovanja etničke srpske teritorije kao osnove buduće Jugoslavije. Ovo etničko čišćenje trebalo je da bude sprovedeno "u pogodnom momentu". Jedan od brojnih dokumenata koji svedoče o ovom planu je Mihailovićeva pismena "[[Instrukcija Draže Mihailovića Pavlu Đurišiću|instrukcija]]" [[Pavle Đurišić|Pavlu Đurišiću]] (“Str. pov. br. 370.“) od 20. decembra 1941. godine: {{izdvojeni citat|Ciljevi naših odreda jesu: #Borba za slobodu celokupnog našeg naroda pod [[skiptar|skiptrom]] Njegovog Veličanstva [[Petar II Karađorđević|Kralja Petra II]]. #Stvoriti veliku Jugoslaviju i u njoj veliku Srbiju, etnički čistu u granicama Srbije — Crne Gore — Bosne i Hercegovine — Srema — Banata i Bačke. #Borba za uključenje u naš državni život i svih još neoslobođenih, slovenačkih teritorija pod Italijanima i Nemcima ([[Trst]] — [[Gorica]] — [[Istra]] i [[Koruška]]) kao i Bugarske, severne Albanije sa Skadrom. #Čišćenje državne teritorije od svih narodnih manjina i nenacionalnih elemenata. #Stvoriti neposredne zajedničke granice između Srbije i Crne Gore, kao i Srbije i Slovenačke čišćenjem Sandžaka od Muslimanskog življa i Bosne od Muslimanskog i Hrvatskog življa...<ref>{{Cite web |title=Instrukcija D. Mihailovića Pavlu Đurišiću od 20.12.1941. |url=http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%BD%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%94._%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%9B%D0%B0_%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D1%83_%D0%82%D1%83%D1%80%D0%B8%D1%88%D0%B8%D1%9B%D1%83_%D0%BE%D0%B4_20.12.1941. |access-date=2010-02-07 |archivedate=2009-03-14 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090314070401/http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%BD%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%94._%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%9B%D0%B0_%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D1%83_%D0%82%D1%83%D1%80%D0%B8%D1%88%D0%B8%D1%9B%D1%83_%D0%BE%D0%B4_20.12.1941. |deadurl=yes }}</ref>|[[Draža Mihailović]]}} Kao rezultat pregovora sa italijanskim okupacionim vlastima i snagama [[NDH]], četničke jedinice pod komandom majorâ [[Petar Baćović|Petra Baćovića]] i [[Zaharije Ostojić|Zaharija Ostojića]] zauzimaju 19. avgusta 1942. godine [[Foča|Foču]]. Nakon ulaska u Foču, četnici su počinili masakr nad [[Bošnjaci|bošnjačkim]] stanovništvom u gradu i okolici. Pokolj nad muslimanskim stanovništvom u Foči je izvršila Grupa četničkih odreda, sačinjena od Fočanskog, Bosanskog, Šavničkog i Durmitorskog odreda JVuO.<ref>AVII, Ča, reg. br. 14, 48/6, k. 161, reg. br. 7/9, k. 171, 50/1, k. 165. a. NDH, k. 56, reg. br. 9/2—28.</ref> U depeši br. 466 od 23. avgusta 1942. major Zaharije Ostojić dostavlja generalu Mihailoviću sljedeće informacije: {{izdvojeni citat|Juče završio akciju do Ustikoline i grebena Jahorine... Po dosadašnjim podacima... 1.000 — 3.000 muslimana poklanih. Sve trupe dobri borci, ali još bolji pljačkaši, izuzev [[Pavle Đurišić|Pavla]]. Pad Foče ima dobrog odjeka. Muslimani u masama beže u Sarajevo. Naredio sam povratak trupa kući, a ja sam od juče u Kalinoviku i rešavam ostala pitanja sa Ištvanom [Baćovićem — nap.] i Jevđevićem. Sada su zadovoljni.<ref>[https://znaci.org/00001/11_25.htm Nikola Milovanović: DRAŽA MIHAILOVIĆ, poglavlje POKOLJ U FOČI]</ref>}} U desetodnevnom izvještaju komandujućeg generala i komandanta u Srbiji [[Paul Bader|Paula Badera]], sastavljenom 21. avgusta 1942. godine te poslatom komandantu oružanih snaga na Jugoistoku, konstatuje se da italijanske okupacione trupe, makar usljed sopstvene indolentnosti spram četničke operacije, snose dio odgovornosti za počinjenje zločina nad civilima: {{izdvojeni citat|Pokret Draže Mihailovića pokušava da, i pored nezavršenih priprema u istočnoj Bosni, osvoji vlast južno od demarkacione linije. U međuvremenu su pristalice Mihailovića napale i zauzele Foču. Uz velike svireposti ubijeno je oko 1000 stanovnika. Italijani nisu intervenisali.<ref>AVII, NAV—T-501, rolna 248, snimci 513—517.</ref><ref>Zbornik dokumenata i podataka o Narodnooslobodilačkom ratu naroda Jugoslavije, tom XII, knjiga 2: Dokumenti jedinica, komandi i ustanova Nemačkog rajha (1. januar — 31. decembar 1942), Vojnoistorijski institut, Beograd, 1976, dokument br. 132, strane 643—644.</ref>|Desetodnevni izveštaj komandujućeg generala i komandanta u Srbiji od 21. avgusta 1942. komandantu oružanih snaga na Jugoistoku o vojno-političkoj situaciji, aktivnosti partizana, sopstvenim protivmerama i namerama i obostranim gubicima u Srbiji, Sremu i Bosni}} [[Lazar Trklja]], koji je tokom rata bio Mihailovićev politički predstavnik u [[Podrinje (regija)|istočnoj Bosni i Hercegovini]] i član [[Centralnog nacionalnog komiteta]], zatekao se u Foči dva dana nakon masakra. U svom ratnom dnevniku, Trklja je opisao pojedinosti ovog zločina: {{izdvojeni citat|Opšte klanje. Nijesu se odvajali borci od nejači. Sve je uništavano. Pričali su očevici da je samo na mostu na [[Drina|Drini]] u bežanju platilo svojim životima oko 140 duša. Od Foče prema [[Ustikolina|Ustikolini]] u dužini oko pet-šest kilometara ležalo je oko 400-500 leševa. A u gradu i po ulicama ni broja im se ne zna.<ref>[https://www.vladimirdimitrijevic.com/sr-yu/tekstovi/459-na-golgotskom-putu-ratni-dnevnik-lazara-trklje-1941-1944-otkopana-istina-sluzbeni-glasnik-beograd-2020-priredio-nikola-trklja-2.html Vladimir Dimitrijević: NA GOLGOTSKOM PUTU - RATNI DNEVNIK LAZARA TRKLjE 1941-1944 OTKOPANA ISTINA, SLUŽBENI GLASNIK, BEOGRAD 2020, PRIREDIO NIKOLA TRKLjA]</ref><ref>[https://stanjestvari.com/2023/01/05/lazar-trklja-otkopana-istina/ Стање ствари – Лазар Тркља: Откопана истина]</ref>}} [[Datoteka:Pavle Đurišić i Pirzio Biroli.jpg|mini|[[Pavle Đurišić]], naoružan od fašističke Italije, bio je glavni izvršilac operacije etničkog čišćenja Muslimana.]] Karakterističan "pogodni momenat" rukovodstvo [[JVUO]] uočilo je i iskoristilo u januaru i februaru 1943. U tom periodu provedene su opsežne operacije genocida i etničkog čišćenja u istočnoj Bosni i Sandžaku u koordinaciji majora [[Zaharije Ostojić|Zaharija Ostojića]], načelnika štaba isturenog odeljenja vrhovne komande JVUO. U operacijama su učestvovale trupe [[Pavle Đurišić|Pavla Đurišića]] i [[Vojislav Lukačević|Vojislava Lukačevića]]. Nakon operacije, Đurišić u izveštaju Mihailoviću navodi: {{izdvojeni citat|Načelniku štaba Vrhovne komande. — Akcija u [[Pljevlja|Pljevaljskom]], [[Čajniče|Čajničkom]] i [[Foča]]nskom srezu protivu muslimana izvršena je. Operacije su izvedene tačno po naređenju i izdatoj zapovesti. Napad je počeo u određeno vreme. Svi komandanti i jedinice izvršili su dobijene zadatke na opšte zadovoljstvo. Sva muslimanska sela u tri pomenuta sreza su potpuno spaljena da nijedan njihov dom nije ostao čitav. Sva imovina je uništena sem stoke, žita i sena. Naređeno je i predviđeno prikupljanje ljudske i stočne hrane u određenim mestima, za stvaranje magacina rezervne hrane i ishranu jedinica koje su ostale na terenu radi čišćenja i pretresanja terena i šumovitih predela, kao i radi sprovođenja i učvršćivanja organizacije na slobodnoj teritoriji. Za vreme operacija se pristupilo potpunom uništavanju muslimanskog življa bez obzira na pol i godine starosti. Žrtve. — Naše ukupne žrtve su bile 22 mrtva od kojih 2 nesrećnim slučajem i 32 ranjena. Kod muslimana oko 1.200 boraca i do 8.000 ostalih žrtava: žena, staraca i dece. Za vreme početnih operacija, muslimani su se dali u bekstvo ka Metaljci, [[Čajniče|Čajniču]] i reci [[Drina|Drini]]. Na Metaljci je našao sklonište mali deo stanovništva. U Čajniču se računa da ima do 2.000 izbeglica, a jedan deo je uspeo da umakne preko Drine pre nego što su određene jedinice izvršile presecanje mogućih otstupnih pravaca na tom sektoru. Sve ostalo stanovništvo je uništeno. Moral kod muslimana bio je takoreći srušen. Zavladala je [[epidemija]] straha od naših četnika, tako da su bili prosto izgubljeni...<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%98_%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%B0_%D0%82%D1%83%D1%80%D0%B8%D1%88%D0%B8%D1%9B%D0%B0_%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D1%83_%D1%88%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B0_%D0%92%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B5_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5_%D0%BE%D0%B4_13._%D1%84%D0%B5%D0%B1%D1%80%D1%83%D0%B0%D1%80%D0%B0_1943. Izveštaj Pavla Đurišića načelniku štaba Vrhovne komande od 13. februara 1943.]</ref>|[[Pavle Đurišić]]}} U naređenju generala Paula Badera, njemačkog opunomoćenog komandanta i zapovjednika u Srbiji, poslatom 25. aprila 1943. godine, analizirana je i vojno-politička situacija na teritoriji [[Sandžak]]a. Zločini Đurišićevih četnikâ se pominju u odjeljku koji se bavi pitanjem položaja lokalnih Bošnjaka (“Muslimani“): {{izdvojeni citat|Sandžak je pretežno obitavalište Muslimana. Ipak su četnici DM, početkom ove godine, na najgrozniji način istrebili čitavo muslimansko stanovništvo u srezovima gradova Prijepolje, Pljevlja, Priboj i Čajniče, a ostatak proterali.<ref>AVII, NAV—T-501, r. 249, s. 334—338.</ref><ref>Zbornik dokumenata i podataka o Narodnooslobodilačkom ratu naroda Jugoslavije, tom XII, knjiga 3: Dokumenti jedinica, komandi i ustanova Nemačkog rajha (1. januar — 31. decembar 1943), Vojnoistorijski institut, Beograd, 1978, dok. 55, str. 244.</ref>|Naređenje komandujućeg generala i komandanta u Srbiji od 25. aprila 1943. potčinjenim jedinicama za posedanje Sandžaka s analizom vojno-političke situacije na tom području}} Na sastanku četničkog vojvode [[Uroš Drenović|Uroša Drenovića]] sa bivšim dožupanom [[Jajce|Jajca]] doktorom Šunićem, održanom u [[Banjaluka|Banjoj Luci]] 2. maja [[1943]]. godine, pomenuta je i odgovornost Mihailovićevih snaga za masovne zločine nad muslimanskim stanovništvom: {{izdvojeni citat|Nehumani napadi koje su četnici D. Mihajlovića nedavno izvršili na području Foče i Goražda izazvali su ogromno uznemirenje stanovništva. Muslimani u cijeloj zemlji bili su posebno uzbuđeni i uznemireni, jer je prema muslimanskom stanovništvu od strane četnika DM postupano na nečuveno zvjerski način.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=690&rec=314&roll=566 NARA, T314, Roll 566, frame no. 000686.] <br /> ({{jez-njem|"Die unmenschlichen Uebergriffe, die sich die Cetniks des D.Mihajlovic in der Umgebung von Foca und Gorazda [sic] in der letzten Zeit zu Schulden kommen liessen, hätten die Bevölkerung in eine ungeheuere Unruhe versetzt. Ganz besonders erregt und aufgebracht seien die Muselmanen im ganze Lande, da die muselmanische Bevölkerung von den Cetniks des D.M. unerhört bestialisch gehandelt worden sei."}})</ref>|Izvještaj sa sastanka Uroša Drenovića i bivšeg dožupana Jajca dr. Šunića u Banja Luci dana 2. maja 1943.}} Ubrzo su međutim, krajem marta i tokom aprila, snage [[NOVJ]] proterale [[JVUO]] sa ovog područja. U kasnijoj fazi je nemačka komanda kojoj je bilo stalo podjednako do saradnje i sa JVUO i sa muslimanskim [[kvislinzi]]ma, izdejstvovala obustavljanje ovakvih operacija. Ravnogorski planeri i ideolozi odložili su ih za kraj rata. [[Dragiša Vasić]] o toj mogućnosti pisao je u svom pismu Mihailoviću iz aprila 1942. sledeće: {{izdvojeni citat|U pogledu tačke pod II b), gde se govori o tome da je potrebno zaposednuti teritoriju odmah, i pre nego se iko pribere iščistiti od stranog elementa, mislim da nam ovo pitanje ne mora zadavati mnogo brige. Pamtim vrlo dobro stanje u kome se Evropa nalazila posle prošlog rata. Ratujuće države bile su toliko zauzete svojim brigama, da ni jedna, tako reći, nije mogla voditi računa šta druge u svojim granicama rade i preduzimaju. U prvoj godini posle prošlog rata mogao se prosto istrebiti jedan dobar deo svega neželjenog stanovništva, da niko radi toga i ne okrene glavu. Dakle, ako budemo pametni, ovo pitanje čišćenja odnosno preseljavanja i izmene stanovništva, neće nam biti naročito teško.<ref>https://www.znaci.org/00001/11_28.htm SMERNICE POLITIČKOG PROGRAMA I CILJEVI RAVNOGORSKOG POKRETA</ref>|[[Dragiša Vasić]]}} == Protesti četničkih oficira == === Izvještaj kapetana Petrovića === Kapetan [[Branivoj Petrović]], komandant Javorskog korpusa JVuO, u svojstvu delegata Vrhovne komande Jugoslovenske vojske u otadžbini i sa ciljem vršenja inspekcije, upućen je septembra 1942. godine na teritoriju tri [[Pomoravlje|pomoravska]] korpusa – Varvarinskog, Ivankovačkog i Resavskog. Po završetku misije, kapetan Petrović je 1. avgusta 1943. za generala Dragoljuba Mihailovića (“Gospodinu Ministru vojske, mornarice i vazduhoplovstva i načelniku štaba Vrhovne Komande”) sastavio opširan izvještaj u kom se detaljno bavi i četničkim zločinima u zoni odgovornosti tri pomenuta korpusa JVuO.<ref>Arhiv Vojnoistorijskog instituta, Četnička arhiva, kutija 55, registarski broj 25/1 (S-V-6696/1).</ref><ref>Zbornik dokumenata i podataka o Narodnooslobodilačkom ratu naroda Jugoslavije, tom XIV, knjiga 2: Dokumenti jedinica, komandi i ustanova četničkog pokreta Draže Mihailovića (1. januar — 8. septembar 1943), Vojnoistorijski institut, Beograd, 1983, dokument br. 182, strane 869—878.</ref> Branivoj Petrović ističe da je većina oficira, tj. komandanata ovih korpusa i brigada, bila [[Legalizovani četnici|legalizovana kod kvislinških vlasti]]. Pišući o stanju u Varvarinskom korpusu, on navodi sljedeće: {{izdvojeni citat|Ostali komandanti, koji su do juče bili aktivni nosioci današnjeg režima (komandant druge Beličke brigade je još legalizovan) vršeći nad narodom krvave i grozne represalije urezali su mu se u dušu i on ih kao takve nikad neće zaboraviti. Kao obrazac takvog rada ističe se žandarmeriski poručnik g. Milun Vidić. Dojučerašnji nosioc današnjeg režima, bivši komandant Beličke brigade, sada sreski komandant Beličkog sreza, on je uzurpirao vlast nepriznajući nikoga, a svojim radom toliko ozlojedio narod da ga ovaj ne odvaja od okupatora. Pljačka, krv, zverska ubistva i batinanje prestavljaju bilans njegovog rada.<ref>Zbornik NOR-a, XIV/2, Beograd, 1983, str. 871.</ref>}} Za komandante dviju brigadâ iz sastava Resavskog korpusa (Despotovačka i Svilajnačka), Petrović tvrdi: {{izdvojeni citat|Aktivni potporučnici g.g. Gazibara i Petković su do skoro bili u službi Srpskih krvoloka, vojvoda Blaška i Živadina, učestvovali kao članovi prekog vojnog suda, koji je pobio preko 150 Srpskih sinova. Narod je toliko zaplašen njihovim terorom, da nema kuraži ni reči istine da kaže. Uspeo sam dugim bavljenjem na njihovoj teritoriji, da saznam od viđenijih ljudi, da je narod potpuno razočaran i ozlojeđen njihovim dosadašnjim radom, i da nas ne odvaja od današnjeg režima.<ref>Zbornik NOR-a, XIV/2, Beograd, 1983, str. 875.</ref>}} Takođe, kapetan Petrović veoma negativno ocjenjuje i rad aktivnog pešadijskog majora [[Ljubomir Mihailović|Ljubomira Mihailovića Longa]], komandanta Ivankovačkog korpusa JVuO. „Napuštajući redove S.D.S. t.j. legalizovanog i plaćenog oficira, on je preneo u redove Ravnogoraca sve svoje stare osobine. Naviknut na despotizam okupatora on je to produžio da čini i na novoj dužnosti“, žali se Petrović na majora Mihailovića. Po Petrovićevom mišljenju, Ljubomir Mihailović je svojim djelovanjem stekao »krvavi oreol« među stanovništvom u okupiranoj [[Srbija|Srbiji]]: {{izdvojeni citat|Brojno uništavanje ljudi krivih i nevinih, civila i oficira (pred polazak dobio sam podatke o klanju rezervnog pešadiskog majora i nosioca Karađorđeve zvezde, ime nepoznato) dali su ovom komandantu korpusa krvavi oreol, narod zaplašili da je psihičko stanje straha proželo sve redove, misleći od naše organizacije da je zločinačka.<ref>Zbornik NOR-a, XIV/2, Beograd, 1983, str. 873.</ref>}} U zaključku, podsjećajući Dražu Mihailovića da korpusi koje je obišao „pretstavljaju po svome geografskom položaju i etničkom sastavu, centar Srbije“, kapetan Petrović vrlo rječito poentira: {{izdvojeni citat|Ljudi koji vode stvari, nepodesni su po svojim moralnim i tehničkim sposobnostima. Narod želi na čelu da vidi svetle i čestite ljude, koji će biti primeri i uzori naših stremljenja. Legalizovani oficiri, bivše vojvode [[Kosta Pećanac|Koste Pećanca]] i [[Milan Nedić|Nedića]], zboraši [[Dimitrije Ljotić|Ljotića]] i ceo taj elemenat, koji je do juče pod okriljem [[Svastika|hakenkrojca]] činio zulume, ne mogu danas da rade pod simbolom Ravne Gore i Vašeg imena. Narod to ne želi, ne prima, bar na terenima na kojima služe. I u koliko oni budu ostali, stav nepoverenja i rezervisanosti povećaće se.<ref>Zbornik NOR-a, XIV/2, Beograd, 1983, str. 877—878.</ref>}} Prethodno je i rad samog kapetana Petrovića na teritoriji korpusa kojim je komandovao bio predmetom žalbe jednog četničkog oficira. Riječ je o kapetanu [[Radomir Cvetić|Radomiru Cvetiću]], koji će maja 1942. godine preuzeti komandu nad Javorskim korpusom JVuO upravo od kapetana Petrovića. Kapetan Cvetić (pseudonim »Orel«) šalje 10. avgusta 1942. depešu Draži Mihailoviću, koja sadrži sljedeće pritužbe: {{izdvojeni citat|Kapetan Petrović Brana ubija ni krive ni dužne ljude, ubio je jednog mog odličnog vojnika i njegova četiri od kojih 3 brata što su bili partizani. Hteo da ubije još četiri da nisu pobegli. Ranije ubijen Vukašin Protić. Njegov narednik Jezdimir pljačka narod i siluje devojke i žene. Glavni krivac za ubistva je on. U narodu strah i pobuna. Molim da se hitno uputi islednik inače će doći do oružanog sukoba. Kapetan Cvetić.<ref>[https://znaci.org/00001/4_14_1_145.htm Izvod iz knjige primljenih telegrama Štaba Draže Mihailovića od 3. do 18. avgusta 1942. godine]</ref>}} === Protest majora Đurića === Major [[Radoslav Đurić]] je [[16. februar]]a 1944. godine poslao oštar protest generalu Mihailoviću zbog klanja ljudi i žena, [[pokolj u Vraniću|u Vraniću]] i [[pokolj u Boleču|u Boleču]] i drugde: {{izdvojeni citat|U poslednje vreme mnogo se komentariše kako u Beogradu tako i unutrašnjosti pa čak i u vozovima postupci naših ljudi u okolini Beograda, a naročito na teritoriji smederevskog korpusa. Najviše se govori o klanju ljudi i žena, što narod strašno osuđuje i gnuša se svega. Proveravajući sve na terenu prikupio sam mnogo podataka i utvrdio porazne činjenice. Ovo se najviše odnosi na rad kapetana Lazovića gde je glavni akter svega negativnog. Njegov komandant brigade kapetan Božidar Lazarević rđav čovek, izgleda da uopšte nije ---(nejasno) i više poroka. Pravi aheološki tip, početkonja i varalica. Ja sam Vam, gospodine ministre, izrazio bojazan za rad kapetana Lazovića, jer sam još tada osećao da ide stranputicom što se i obistinilo. Akcija Lazarevića ka Beogradu i prelaz njegovih delova u Banat nisu naš uspeh, već najveća sramota, jer je za vreme ove vršena ordinarna pljačka i klanje nevinog stanovništva. Sve se radilo u ime Nj. V. Kralja i Vaše lično. To se naročito naglašavalo. Kvislinzima došlo je ovo kao poručeno da koriste za svoju propagandu. O svemu imam tačne podatke koje ću dostaviti kurirom. U interesu opšte stvari, molim preduzmite hitne mere da se spreči dalja samovolja i tiranija, jer su i naši aktivni saradnici prvih dana počeli da beže u Beograd i druga mesta, bojeći se za svoj život posle svega što su čuli i videli. Kapetana Lazarevića treba hitno ukloniti sa dužnosti i staviti pod istragu, da narod ne izgubi veru u nas, jer je jednodušan sa nama. Kraj.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_3_84.htm IZVOD IZ KNJIGE PRIMLJENIH DEPEŠA ŠTABA DRAŽE MIHAILOVIĆA U VREMENU OD 13. DO 29. FEBRUARA 1944. GODINE]</ref>|[[Radoslav Đurić]]}} === Protest majora Miloševića === Major Miloš Milošević (pseudonim »Krusa«), načelnik štaba Mlavsko-smederevske grupe korpusa JVuO, takođe se žalio na rad kapetana Lazovića. Krajem marta [[1944]]. godine, on generalu Mihailoviću upućuje protest protiv brojnih nedjelâ počinjenih od strane pripadnika Smederevskog korpusa JVuO. Kao najodgovornije za zločine, major Milošević nominuje, pored Lazovića, i kapetana [[Božidar Lazarević|Božidara Lazarevića]]: {{izdvojeni citat|Pored mnogih zaklanih seljaka i opljačkanih, mnogi seljaci i građani su na drumu i skidano im je odelo i obuća... Od poklanih seljaka opljačkani su dukati i mnoge druge stvari... Kapetan Lazović lično sklon je da svakog brzo likvidira, čim mu se učini da mu stoji na putu ili nešto smeta i t.sl. Ubija pojedince po neproverenim dostavama, bez saslušanja i presude. Čak to izvodi javno i bezobzirno i nije nikakvo čudo što se narod gnuša svega. Narod toliko tuče da pojedincima otpada meso sa tela. U svemu prednjačio je kapetan Lazarević koji je sadističkim nagonom lično sekao pojedincima uši, probadao ih kamom, naterivao ih da sede na žaru itd. i napokon polumrtve, zaklao i jednostavno i najčešće bacao u Moravu. [...] Početkom januara ov. god. po naređenju Lazovića blokiran je Dražanj. Tada su svi stanovnici isterani iz kuća i dovedeni pred crkvu, gde je pred svima batinjana učiteljica, jer joj je na slavnom kolaču bila izrađena petokraka zvezda...<ref name="znaci.org">[http://www.znaci.org/00001/4_14_3_155.htm ZAHTEV KOMANDANTA MLAVSKO-SMEDEREVSKE GRUPE KORPUSA OD 18. MAJA 1944. KOMANDANTU SMEDEREVSKOG KORPUSA ZA IZJAŠNJENJE U VEZI S KLANJEM I TERORISANJEM NARODA U SMEDEREVSKOM KRAJU]</ref><ref>Milan Radanović, Kazna i zločin: Snage kolaboracije u Srbiji: odgovornost za ratne zločine (1941-1944) i vojni gubici (1944-1945), Rosa Luxemburg Stiftung, Beograd, 2015, str. 101, fus. 159.</ref>}} === Protest potpukovnika Radojlovića === Potpukovnik [[Miloš Radojlović]] je maja 1944. godine pisao komandantu smederevskog korpusa da je "narod naplašen i bega od četnika", te je od njega tražio izjašnjenje u vezi sa klanjem i terorisanjem naroda u smederevskom kraju. {{izdvojeni citat|Na osnovu izloženog dostavite mi izjašnjenje u sledećem: 1. — Zašto je noću 3/4 maja t.g. zaklan seljak Pantić iz sela Seone od strane odreda p.poručnika g. Pavlovića bez sudske presude? 2. — Zašto je 3 maja t.g. tučena Živana Pantić stara 50 godina od strane jedne dvojke p.poručnika g. Pavlovića? 3. — Zašto je 3 maja t.g. tučena Zagorka Pantić iz sela Seone od strane jedne dvojke, tako da i danas ima modrice po celom telu što sam se lično uverio? 4. — Zašto je zaklana od strane odreda p.poručnika g. Pavlovića žena Rosa unuka Jevrema Milica iz Seone noću 3/4 maja t.g. bez presude prekog suda? 5. — Zašto je Ljuba Milić invalid bez desne ruke iz sela Seone 3 ovog meseca pre podne batinan na njivi gde je radio, od strane jedne trojke, a zatim kada je doteran kod p.poručnika g. Pavlovića Žike batinom su mu provalili lobanju, previli i pustili kući? 6. — Zašto je opljačkan od strane vojnika p.poručnika Pavlovića Žike seljak Ljuba Milić iz sela Seone 3 ovog meseca sa sledećim stvarima: 3 anterije, 3 fermena, deset košulja, i 3 konbinezona ženska, koji su docnije vraćeni? 7. — Zašto krađene anterije nose vaši komandanti brigada, kao na primer komandant 9 brigade, to narod vidi i kaže da smo Dražini pljačkaši, na taj se način ruši ugled organizacije? 8. — Dostaviti spisak lica kome su dodeljene anterije i košulje? 9. — Zašto je komandant 9 brigade pretio ukućanima Ljube Milica, da će ih sve poklati ako što pričaju o odnetim stvarima. Zar se tako ponašaju Vaši komandanti Brigada?<ref name="znaci.org">[http://www.znaci.org/00001/4_14_3_155.htm ZAHTEV KOMANDANTA MLAVSKO-SMEDEREVSKE GRUPE KORPUSA OD 18. MAJA 1944. KOMANDANTU SMEDEREVSKOG KORPUSA ZA IZJAŠNJENJE U VEZI S KLANJEM I TERORISANJEM NARODA U SMEDEREVSKOM KRAJU]</ref>|Potpukovnik [[Miloš Radojlović]]}} Potpukovnik Radojlović navodi još niz primera i traži izjašnjenje "do 20 ovog meseca". === Protesti majora Trifkovića === Uviđajući veliku aktivnost partizana u [[kosmaj]]skom, a naročito u [[Podunavlje|podunavskom]] srezu, major [[Svetislav Trifković]], komandant Privremene komande šumadijskih korpusa je 15. juna 1944. godine poslao Načelniku Štaba Vrhovne komande JVuO Draži Mihailoviću izveštaj o situaciji u [[Smederevo|smederevskom]] kraju i Kosmaju, u kome, pored ostalog, navodi i sledeće: {{izdvojeni citat|U vezi Vašeg naređenja Br.II 320 i 348, o situaciji u Smederevskon kraju, mladenovačkom i Kosmajskom srezu podnosim sledeći izveštaj: U ovim krajevima situacija se naglo pogoršava i dalje se stalno pogoršava. Zahvaljujući neaktivnosti naših komandanata komunisti se svakim danom sve više ojačavaju kako u pogledu broja ljudi tako i u pogledu brojnog stanja oružja i municije... Naši komandanti u uverenju su da je dovoljno mobilisati ljude milom ili silom i obrazovati vojne jedinice, prokrstariti sa istim kroz sela, izvršiti likvidaciju koga bilo i nastaniti se u neki siguran kraj i odatle komandovati. Smatraju da je dovoljno biti krut vojnik i disciplinu zavesti sistemom dželata, kame i telesnih kazni. Oni tome narodu, sem u selima gde stalno borave, koja su naša od početka, ne umeju da pruže nijednu toplu reč, u sela zalaze retko i to kao kaznena ekspedicija...<ref>Arhiv VII Br. reg. 32/4-5, k. 54.</ref><ref>[https://www.noviplamen.net/vesti/cetnicka-kaznena-ekspedicija-u-drugovcu/ Dragoslav Dimitrijević: Četnička kaznena ekspedicija u Drugovcu]</ref>}} 25. jula 1944. godine, u pismu koje je major Trifković uputio Mihailoviću s pozicije komandanta Avalskog korpusa JVuO, navodi se negativna ocjena četničke organizacije na području Kosmajskog sreza i oficira 4. (kosmajske) brigade Korpusa gorske garde JVuO: {{izdvojeni citat|Ovaj starešinski kadar nema ni potrebne moralne kvalifikacije da narod pridobije za našu stvar, već svojim postupcima dovodi dotle da narod nerado gleda i prilazi našem ravnogorskom pokretu, a otvoreno izražava mržnju prema našoj organizaciji na ovoj teritoriji. Sadanje starešine svojim postupcima uneli su strah u narod u tolikoj meri da narod želi što skorije oslobođenje od njihovog terora... Kod naroda su razbijene sve lepe iluzije o ravnogorstvu i Draži, a organizacija je često najgori oblik najkorumpiranije klike seoskih siledžija i pokvarenjaka. Ukoliko organizacija formalno i postoji, u nju su ljudi ušli pod pritiskom sile. Često je slučaj da ljudi uplaćuju novac i daju druge vrednosti da bi se izvukli iz organizacije... Jer ravnogorstvo u Kosmaju znači: nasilje, progonstvo najboljih, nemoral i punu korupciju.<ref>Vojni arhiv, Četnička arhiva, kut. 54, fas. 4, d. 32.</ref><ref>[https://www.elektrobeton.net/mikser/gorske-bekrije-pred-bogom-i-sudom/ Milan Radanović: Gorske bekrije pred bogom i sudom]</ref>}} == Suđenja == {{main|Beogradski proces}} Početkom [[avgust]]a [[1945]]. u oslobođenom [[Beograd]]u pred Vojnim sudom 1. Armije organizovano je prvo javno posleratno suđenje protiv [[Vojislav Lukačević|Vojislava Lukačevića]] i drugih ratnih zločinaca. Javni tužilac, [[Miloš Minić]], je optužio Lukačevića da je kao komandant četničkih snaga u Bosni organizovao pokolj u Foči, da je učestvovao u istrebljenju [[musliman]]skog stanovništva, da je sarađivao sa okupatorom u četvrtoj i petoj neprijateljskoj ofanzivi, da je vršio zločine nad pripadnicima NOP-a i da je [[Saradnja četnika sa Nedićevom vladom|sarađivao]] sa [[Vlada narodnog spasa Milana Nedića|kvislinškom vladom]] generala [[Milan Nedić|Milana Nedića]]. Između predsednika suda i Lukačevića vođen sledeći dijalog: :Predsedavajući: Kako su vas zvali, 'rogljaš'? Kakav je to izraz? :Optuženi Lukačević: Izraz 'rogljaš' potiče od batinanja koja su vršili mesni komandanti po presudama mesnih odbora. Ja sam došao na taj teren sa 14 ljudi, sa štabom i telegrafistom. :Predsedavajući: A ovaj izraz 'rogljaš'? :Optuženi Lukačević: Izraz 'rogljaš', to su mi, verovatno, dali... :Predsedavajući: Ali sam izraz 'rogljaš', odakle potiče? Odakle je taj pojam? :Optuženi Lukačević: Taj pojam je vezan za roglju. :Predsedavajući: Kakvu roglju? :Optuženi Lukačević: Za roglju za lov. :Predsedavajući: Šta ste radili s tom rogljom? :Optuženi Lukačević: Sa tom rogljom, kad je vršeno batinanje, neko bi sprečavao onoga koji je bio batinan da se otima. :Predsedavajući: Kako to? :Optuženi Lukačević: Sprečavao ga, jer ga je roglja pritiskivala. :Predsedavajući: Kako? :Optuženi Lukačević: Za vrat. :Predsedavajući: Znači, pritiskivali ga za vrat na taj način što se vrhovi roglje zariju u zemlju i tako stežu vrat čoveka. :Optuženi Lukačević: Da!<ref>https://www.znaci.org/00001/11_45.htm</ref> Osuđen je na [[smrt]] streljanjem. Kazna je izvršena u Beogradu krajem avgusta 1945. Mesto streljanja nije objavljeno. Vođa četnika [[Dragoljub Mihailović]] je uhvaćen [[13. mart]]a [[1946]]. od strane agenata jugoslovenske bezbednosne agencije [[OZNA]] (Odelenje za Zaštitu naroda). On je optužen po 47 tačaka. Sud je utvrdio da je kriv po 8 tačaka optužnice, uključujući [[Zločin protiv čovečnosti|zločine protiv čovečnosti]] i veleizdaju. Proglašen je krivim i osuđen na smrt streljanjem [[15. jul]]a. Pogubljen je zajedno sa devet drugih oficira u ranim časovima [[18. jul]]a 1946. u Lisičijem potoku. Danas se u Srbiji vodi kampanja za njegovu rehabilitaciju. == Izvori == {{Izvori|2}} == Literatura == # Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu naroda Jugoslavije. Tom XIV, knj. 1, Dokumenti četničkog pokreta Draže Mihailovića 1941-1942, Beograd, Vojnoistorijski institut, 1981. {{COBISS-Sr|ID=32586252}} # Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu naroda Jugoslavije. Tom XIV, knj. 2, Dokumenti četničkog pokreta Draže Mihailovića 1943, Beograd, Vojnoistorijski institut, 1983. {{COBISS-Sr|ID=516290455}} # Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu naroda Jugoslavije. Tom XIV, knj. 3, Dokumenti četničkog pokreta Draže Mihailovića 1944, Beograd, Vojnoistorijski institut, 1983. {{COBISS-Sr|ID=32586254}}? COBISS.SR-ID............ : 32586254 # Popović, Jovo: Pop izdaje : [četnički vojvoda [[Momčilo Đujić]]], Zagreb, Stvarnost, 1988. {{COBISS-Sr|ID=2778626}}? COBISS.SR-ID............ : 2778626 # Milovanović, Nikola: [[Draža Mihailović]], Beograd, Pegaz, 1991. {{COBISS-Sr|ID=2328588}} == Povezano == * [[Hronologija četničkih zločina 1941. godine]] * [[Hronologija četničkih zločina 1942. godine]] * [[Hronologija četničkih zločina 1943. godine]] * [[Hronologija četničkih zločina 1944. godine]] * [[Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] * [[Legalizovani četnici]] * [[Crne trojke]] == Vanjske veze == * [http://www.e-novine.com/srbija/srbija-tema/73220-kaem-iste-oni-kolju.html Ja im kažem da čiste, a oni kolju (Transkripti sa suđenja Draži Mihailoviću)] * [http://www.gradkastela.com/news.php?readmore=1957 ČETNIČKI ZLOČINI U NEZAVISNOJ DRŽAVI HRVATSKOJ]{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.hic.hr/books/jugoistocna-europa/dizdar.htm#cetnicki%20zlocini ČETNIČKI ZLOČINI GENOCIDA NAD HRVATIMA I MUSLIMANIMA U BOSNI I HERCEGOVINI I HRVATIMA U HRVATSKOJ TIJEKOM DRUGOGA SVJETSKOGA RATA (1941.-1945.)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120121072814/http://www.hic.hr/books/jugoistocna-europa/dizdar.htm#cetnicki%20zlocini |date=2012-01-21 }} {{Drugi svetski rat u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Zločini četnika u Drugom svetskom ratu| ]] [[Kategorija:Četnici u Drugom svjetskom ratu]] hujf5vpt5rz3v70ezkkekpyejhpjb3a 42470685 42470684 2025-06-10T13:03:21Z ~2025-54241 245429 42470685 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Četnici i Nemci.jpg|thumb|desno|235px|[[Četnici]] poziraju zajedno s njemačkim vojnicima u nepoznatom okupiranom selu na području današnje [[Srbija|Srbije]]]] Tokom [[Drugi svetski rat|Drugog svetskog rata]] [[četnici]] su počinili brojne [[ratni zločini|ratne zločine]], koji su bili usmereni prvenstveno prema jugoslovenskim [[partizani]]ma i pripadnicima nesrpskih naroda ([[Hrvati]], [[Bošnjaci]], [[Romi]], [[Jevreji]] i dr.). [[Četnička ideologija|Ravnogorska ideologija]] zasnovana je na ideološkoj i etničkoj isključivosti. U celokupnoj aktivnosti četnika, zločini ne predstavljaju izolovane incidente nego regularnu praksu organizovanu, prihvaćenu ili odobrenu od strane rukovodstava na svim nivoima. Zločini su bili spontani (iz mržnje) i organizovani (po naređenju). U dokumentaciji se nalazi veći broj naređenja koja nalažu od podređenih činjenje ratnih zločina. Zločini su bili prihvaćena praksa - postoje brojni dokumenti koji svedoče da su zločini i počinioci bili poznati odgovornim komandama, koje u previlu nisu reagovale protiv ovih pojava. U brojnim izveštajima nadređenim komandama zločini se otvoreno pominju i opisuju. Naslanjajući se na vladajuću ideološku paradigmu prve Jugoslavije, za čiju su se obnovu borili, ravnogorsko vođstvo je odbijalo prihvatiti, pored [[Srbi|Srba]], Hrvata i [[Slovenci|Slovenaca]], postojanje ostalih etničkih skupina. Četnici nijesu priznavali kao zasebne [[Nacija|nacije]] Bošnjake, [[Crnogorci|Crnogorce]] i [[Makedonci|Makedonce]].<ref>[https://znaci.org/00001/40_70.htm Jozo Tomasevich: ČETNICI U DRUGOM SVJETSKOM RATU 1941-1945, poglavlje KONGRES U BA]</ref> U celokupnoj aktivnosti četnika, zločini ne predstavljaju izolovane incidente nego regularnu praksu organizovanu, prihvaćenu ili odobrenu od strane rukovodstava na svim nivoima. Zločini su bili spontani (iz mržnje) i organizovani (po naređenju). U dokumentaciji se nalazi veći broj naređenja koja nalažu od podređenih činjenje ratnih zločina. Zločini su bili prihvaćena praksa - postoje brojni dokumenti koji svedoče da su zločini i počinioci bili poznati odgovornim komandama, koje po pravilu nisu reagovale protiv ovih pojava. U brojnim izveštajima nadređenim komandama zločini se otvoreno pominju i opisuju. Rukovodstvo četničkog ravnogorskog pokreta pridavalo je poseban značaj borbi protiv NOVJ, pa je vodilo smišljenu propagandu kampanju u cilju širenja antikomunizma i jačanja mržnje prema komunistima. Ravnogorski pokret takođe je bio [[Velika Srbija|velikosrpski]]. U skladu s ovim takođe je vođena propagandna kampanja podsticanja mržnje i osvetoljubivosti prema Hrvatima i Muslimanima (Bošnjacima). == Ratni zločini i kršenja običaja rata prema partizanima == === Zločini nad zarobljenicima === {{main|Predaja zarobljenih partizana Nemcima 1941.}} Likvidacije zarobljenih pripadnika NOVJ vršene su na redovnoj osnovi. Veliki broj četničkih izveštaja o sukobima otvoreno priznaje likvidacije zarobljenika. Na primer: {{izdvojeni citat|Miloš (Erkić, komandant Tuzlanske brigade) je zarobio 25 partizana, a 24 ubio na licu mesta...|OBAVEŠTENjE KOMANDANTA MAJEVIČKOG KORPUSA OD 24. DECEMBRA 1943. KOMANDANTIMA SEMBERSKE I MAJEVIČKE BRIGADE}} {{izdvojeni citat|Komandant drugog kosovskog korpusa izveštava: Izdajnika poručnika Radulovića sa njegovom grupom smo razbili. Borbu je vodila druga Studenička brigada kod sela Gumništa, gde je ubijen 21 partizan i 9 zarobljenih.<ref name="ReferenceA">KNjIGA PRIMLjENIH DEPEŠA ŠTABA DRAŽE MIHAILOVIĆA</ref>|Depeša br. 12.425 od He He (major [[Radoslav Đurić]]). Br. 486 od 14-XII-1943.}} {{izdvojeni citat|Po iskazu zarobljenika ovde je bila [[druga proleterska divizija]] iz korpusa Peke Dapčevića, koji ima tri divizije. Ovu diviziju sačinjavali: druga Dalmatinska i druga proleterska sa po 800 ljudi i Šumadijska brigada sa 400. Ukupno 2.000. Imaju dosta bacača i automata, ali malo municije. U Negbini pridružilo im se 8 Engleza od [[Dragutin Keserović|Keserovića]] sa puk. Sajcom i radio stanicom. Poslednji delovi su im u Negbini, a glavnina u Kleki. Mnogo ranjenih pomrlo im u putu. Mi smo zarobili 16 i zaklali bez prekog suda.<ref name="ReferenceA">KNjIGA PRIMLjENIH DEPEŠA ŠTABA DRAŽE MIHAILOVIĆA</ref>|Depeša br. 1011 od Bi-Bi (major [[Radomir Cvetić]], komandant Javorskog korpusa). Br. 47 od 21-I-1944.}} Takođe postoje uputstva i naređenja nadređenih komandi koja nalažu sistematičnost i surovost u likvidaciji zarobljenika. === Zločini nad medicinskim osobljem === {{main|Bolnice u Narodnooslobodilačkom ratu}} Juna 1943. godine u toku [[peta neprijateljska ofanziva|pete neprijateljske ofanzive]] [[četnici]] su klali partizanske ranjenike sa Sutjeske, pa su tada zaklali u selu Jelaču i [[Vrbnica|Vrbnici]] dr [[Sima Milošević|Simu Miloševića]] i hrvatskog pesnika [[Ivan Goran Kovačić|Ivana Gorana Kovačića]].<ref name="Presuda"/> Polovinom jula 1943. godine u celu Cikoti ([[istočna Bosna]]) četnici su otkrili 80 ranjenika [[prva proleterska divizija|prve proleterske divizije]], oduzeli im oružje a sutradan doveli Nemce koji su ih poubijali, a zatim spalili.<ref name="Presuda"/> Jula 1943. godine u Bišini ([[Birač]]) četnici su otkrili ranjenike prve i druge proleterske brigade i izdali ih [[Nemci]]ma koji su ih poubijali.<ref name="Presuda"/> Maja 1944. godine četnici [[Dragutin Keserović|Dragutina Keserovića]] pronašli su na Jastrepcu partizansku bolnicu pa su streljali 24 ranjenika i 4 bolničarke.<ref name="Presuda"/> Maja 1944. godine četnici su otkrili u [[Semberija|Semberiji]] partizanske bolnice i ubili oko 300 teških ranjenika.<ref name="Presuda">[https://www.znaci.org/00001/60_3_34.pdf Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Presuda Dragoljubu Mihailoviću i ostalima]</ref> Jedan od primera uništavanja partizanskih bolnica od strane četnika je sledeći: Lukica Popović, lokalni vođa četnika, je od svog jataka Obrada Radočaja iz sela Krčana, jugoistočno od Udbine, saznao da je u 16 kuća tog sela smješteno oko 90 teških ranjenika. Ti ranjenici su za vrijeme operacije "Morgenštern" maja [[1944]]. bili desetak dana u jami, s petnaest bolničarki. Djevojke, mahom [[SKOJ|skojevke]] iz okolnih sela, su ranjenike iz podzemne bolnice na rukama prenijele u Krčanu. Grupa partizana bdjela je na Trnovoj poljani, čuvajući prilaz Krčani od Lapca preko Kuka i Visuća. Lukica Popović je na to bio upozoren, pa je četnike doveo zaobilaznim putem. Upali su u Krčanu oko 10 sati [[2. jun]]a. Zaklali su 36 ranjenih partizana. Žene i starci iz Krčane su na brzinu sakrili 56 ranjenika. U Krčani su ubijena i dva liječnika, dr [[Josip Kajfeš]] i dr Zupe. U kući četničkog špijuna Obrada Radočaja zaklan je teško ranjeni komesar [[Osma kordunaška divizija NOVJ|8. kordunaške divizije]] [[NOVJ]] [[Aleksa Backović]]. [[Momčilo Đujić|Vojvoda Đujić]] je pohvalio Lukicu Popovića, a tri mjeseca kasnije uručio mu je pismeno priznanje o odlikovanju Obilićevom zvijezdom."<ref name="Pop izdaje">[https://www.znaci.org/00001/15.pdf Jovo Popović, Marko Lolić, Branko Latas: Pop izdaje, Stvarnost, Zagreb, 1988.]</ref> === Zločini nad civilima osumnjičenim za vezu sa partizanima === {{main|Crne trojke|Pokolj u Boleču|Pokolj u Vraniću|Pokolj u Pomoravlju 1944.|Masakr u Drugovcu}} [[Datoteka: vida_pantic.jpg|mini|desno|185px|Vida Pantić, jedna od žrtava četničkog [[Pokolj u Vraniću|pokolja u Vraniću]] kod [[Beograd]]a, 20. decembra [[1943]].]] Četnici su primenjivali teror prema civilima kao kaznu za podršku partizanima ili u cilju zastrašivanja radi sprečavanja eventualne podrške partizanima. Teror je često obuhvatao i članove porodica osumnjičenih, a povremeno i decu. Ovakav terenski rad smatrali su neizostavnim delom svoje borbe protiv komunizma ne manje važnim od borbe sa vojnim jedinicama NOVJ. Naročito su smatrali važnim "čišćenje terena" nakon što bi okupatorske jedinice ponovo zauzele neku prethodno oslobođenu teritoriju. Primena terora bila je masovna i regularna. Dva primera iz dokumenata opisuju kako je to izgledalo: {{izdvojeni citat|Zbog toga što srpski izrodi pomažu proletarijatski ološ u pojedinim selima naredio sam uništenje celih porodica, palenje domova i celih sela, tamo, gde partizani nalaze svoja uporišta. Ovako sam naredio zato, što gubimo cvet naših nacionalista zbog izroda našeg roda.<ref>https://www.znaci.org/00001/4_14_3_52.htm KNjIGA PRIMLjENIH DEPEŠA ŠTABA [[Draža Mihailović|DRAŽE MIHAILOVIĆA]]</ref>|Depeša br. 13.007 od Georgija, (potpukovnik [[Milutin Radojević]], delegat Mihailovića za područje Jablanice i Toplice) Br. SS 58 od 28- XII-1943.}} U drugoj polovini decembra 1943. južno od Beograda po naređenju Draže Mihailovića provedena je akcija čišćenja komunista. Koordinatori akcije bili su pukovnik Jevrem Simić - Drška, generalni inspektor četničkih odreda i [[Nikola Kalabić]], komandant Korpusa gorske garde. Nakon što su 26. novembra 1943. potpisali sporazum sa Nemcima o primirju i saradnji na dodeljenim teritorijama, njih dvojica su izvršili koncentraciju jedinica i otpočeli takozvano "čišćenje terena". Na ovu akciju odnosi se sledeće Mihailovićevo naređenje: {{izdvojeni citat|Naš avalski korpus sa srezovima [[Grocka]], Vračar, [[Umka]] spava dubokim snom. Na svim oblastima u neposrednoj blizini Beograda, nakotili su se komunisti i njihovi simpatizeri. Naređuje se komandantima, i to: majoru Mihailu Jovanoviću, kapetanu Lazoviću, kapetanu Nikoli Kalabiću, dalje Komarčeviću i rudničkom [[korpus]]u da najenergičnije sa juga na sever... čisteći usput i sve srezove, naročito srez kosmajski, naročito je važno što pre očistiti srezove Grocka i Umka. U isto vreme čestitam čin kapetana Živojinu Lazoviću i Nikoli Kalabiću. Ukaz je izvršio 1. decembra, a biće unapređenja još za zasluge. O preduzetim akcijama izveštavati stalno i ostale.<ref name="ReferenceB">KNjIGA POSLATIH DEPEŠA ŠTABA DRAŽE MIHAILOVIĆA</ref>|Depeša generala Mihailovića komandantima: Seged, Kiš ([[Živan Lazović]], komandant Smederevskog korpusa), Ras-Ras ([[Nikola Kalabić]]), Dog-Dog i Romel.}} Tokom ove akcije pripadnici Smederevskog korpusa pod komandom Živana Lazovića tokom 20. i 21. 12. ubili su 72 civila u [[pokolj u Vraniću|pokolju selu Vranić]], od čega 9 dece između 5 meseci do 12 godina starosti. Nakon akcije Mihailović šalje depešu u kojoj se osvrće na ovu akciju: {{izdvojeni citat|Strahovita neaktivnost kod starešina avalskog korpusa. [[Živan Lazović]] mora da dođe da bi pokazao šta se može da uradi.<ref name="ReferenceB">KNjIGA POSLATIH DEPEŠA ŠTABA DRAŽE MIHAILOVIĆA</ref>|Mihailovićeva depeša od 18. januara 1944. pod brojem 546 do 548 za Dob-Dob i Kom-Kom.}} Brojni su primeri četničkih likvidacija civila. Januara 1943. godine, pod komandom Komarčevića, Mihailovićevi četnici su zaklali 72 simpatizera partizana u srezu posavskom.<ref name="Presuda"/> Decembra 1943. godine četnički komandant [[Živan Lazović]] zaklao je u selu Selevcu 15 seljaka pristalica partizana.<ref name="Presuda"/> Decembra 1943. godine zaklali su četnici [[Nikola Kalabić|Nikole Kalabića]] u selu Kopljarima kod Aranđelovca 21 seljaka.<ref name="Presuda"/> Decembra 1943. godine streljali su četnici [[Vuk Kalaitović|Vuka Kalaitovića]] u srezu sjeničkom 18 pristalica partizana.<ref name="Presuda"/> Avgusta 1944. godine četnički odred Svete Bogićevića uhvatio je u selu Sepcima - Srbija, Sremčevića Savu, Vojinović Konstantina, Radojević Iliju i Jovanović Iliju i pošto ih je mučio da bi iznudio priznanje o saradnji sa partizanima svu četvoricu zaklao.<ref name="Presuda"/> Nakon rata je utvrđeno da su četnici su zlostavljali i batinali desetine hiljada ljudi, a u Crnoj Gori su bili uveli specijalni sistem batinjanja pomoću „roglje". Komandanti optuženog Mihailovića ostavljali su spiskove pristalica partizana okupatorima i kvislinzima na osnovu kojih su ljudi bili hapšeni i streljani. Naročito je Beogradska četnička organizacija tesno sarađivala sa specijalnom policijom na uništavanju pokreta otpora u Beogradu.<ref name="Presuda"/> == Masovni zločini nad pripadnicima drugih etničkih skupina == [[Datoteka:Pavle Đurišić 13 February 1943 Muslim massacre report.jpg|thumb|Izveštaj četničkog komandanta Pavla Đurišića o izvšenom [[Pokolj muslimana Pljevalja, Čajniča i Foče|pokolju muslimanskog stanovništva u oblasti Čajnića, Pljevalja i Foče]].]] U okviru svojih planova za preuređenje Jugoslavije posle rata, četnici su imali planove etničkog čišćenja određenih oblasti. Ove planove je vrhovna komanda distribuirala potčinjenim komandama u vidu instrukcija. Zločini protiv pripadnika drugih etničkih i verskih zajednica mogu se podeliti u dve osnovne grupe: spontani (iz mržnje) i organizovani (po naređenju). === Spontane odmazde i sporadični zločini === U prvoj fazi ustanka zabeleženi su slučajevi masovnih odmazdi ustanika nad civilima različite etničke i verske pripadnosti. Tako su, na primer, početkom septembra 1941. hercegovački i crnogorski ustanici poubijali su na [[Berkovići]]ma i [[Trusina (Nevesinje)|Trusini]] 526 muslimanskih civila iz obližnjih sela svih starosnih dobi. Od toga je 365 bačeno u jamu.<ref>Savo Skoko, ''Pokolji hercegovackih Srba '41''. Beograd: Strucna knjiga, 1991.</ref> Ovakvi slučajevi zabeleženi su tokom 1941. i prve polovine 1942. širom Bosne i Hercegovine, a u manjoj meri i na teritoriji Srbije i Hrvatske. Sporadični zločini pojavljivali su se u situacijama kad su formacije [[JVUO]] prolazile iz operativnih potreba kroz oblasti nastanjene nesrpskim stanovništvom. Ovi pokreti i dejstva po pravilu su praćeni ubistvima civila, [[silovanje|silovanjima]], [[pljačka]]ma i uništavanjem imovine. Učestvujući u italijanskoj operaciji ALBIA na [[Biokovo|Biokovu]] između 29.8. i 3.9.1942. hercegovački četnici pod komandom [[Petar Baćović|Petra Baćovića]] vršili masovni teror nad civilima hrvatske narodnosti u zoni operacije. Baćović opisuje ove aktivnosti u izveštaju Mihailoviću od 5.9.1942: {{izdvojeni citat|...Naknadno dodajem u vezi odlaska naše kaznene ekspedicije u [[Ljubuški]] i [[Imotski]], da su naši četnici... između Ljubuškog i Vrgorca, oderali živa tri katolička sveštenika. Naši četnici ubijali su sve muškarce od 15 godina na više. Žene i deca ispod 15 godina nisu ubijana. 17 sela je potpuno spaljeno...}} Učestvujući u italijanskoj operaciji ALFA u dolini Rame hercegovački četnici pod komandom Petra Baćovića su prema izveštajima italijanskog obaveštajca i prema zvaničnicima NDH ubili između 650 i 700 lica hrvatske i muslimanske etničke pripadnosti. 1. i 2. oktobra 1942. grupa četnika pod komandom Mane Rokvića (jedan bataljon [[Dinarska divizija|Dinarske divizije]] prema italijanskom izveštaju) učestvovala je u, od Italijana organizovanoj, [[Pokolj u Gatima|akciji odmazde nad civilima u Poljičkom selu Gata i okolnim selima]], prilikom čega je, na posebno okrutan način, ubijeno oko 120 civila hrvatske narodnosti. Tokom čitavog rata na teritoriji Kosova delovale su [[četnici|četničke]] jedinice [[Kosta Pećanac|Koste Milovanovića Pećanca]], koje su počinile brojne zločine nad stanovnicima albanskih sela na granici [[Kosova]] i [[Sandžak]]a.<ref name=":0">Arhiv Kosova, Arhiv Pokrajinskog komiteta KPJ za Kosovo i Metohiju u Prištini, card no. 5, reg. no. 220</ref><ref>Zbornik dokumenata i podataka o NOR-u i revoluciji, I&19, dok. br. 3</ref><ref>Pavle Jovićević, Kosovo i Metohija i odluke II zasedanja AVNOJ-a, Sloboda, novembar, 1944.</ref> === Sistematski zločini sa karakteristikama istrebljenja i/ili [[genocid]]a === {{main|Pokolj muslimana Pljevalja, Čajniča i Foče}} [[File:Džamija u Bukovici spaljena od četnika 1943.jpg|thumb|Minaret džamije u Bukovici, u [[Pljevlja|pljevaljskoj]] opštini, koju su četnici spalili u zimu 1943.]] Ravnogorski ideolozi predvideli su potrebu etničkog čišćenja određenih oblasti radi konsolidovanja etničke srpske teritorije kao osnove buduće Jugoslavije. Ovo etničko čišćenje trebalo je da bude sprovedeno "u pogodnom momentu". Jedan od brojnih dokumenata koji svedoče o ovom planu je Mihailovićeva pismena "[[Instrukcija Draže Mihailovića Pavlu Đurišiću|instrukcija]]" [[Pavle Đurišić|Pavlu Đurišiću]] (“Str. pov. br. 370.“) od 20. decembra 1941. godine: {{izdvojeni citat|Ciljevi naših odreda jesu: #Borba za slobodu celokupnog našeg naroda pod [[skiptar|skiptrom]] Njegovog Veličanstva [[Petar II Karađorđević|Kralja Petra II]]. #Stvoriti veliku Jugoslaviju i u njoj veliku Srbiju, etnički čistu u granicama Srbije — Crne Gore — Bosne i Hercegovine — Srema — Banata i Bačke. #Borba za uključenje u naš državni život i svih još neoslobođenih, slovenačkih teritorija pod Italijanima i Nemcima ([[Trst]] — [[Gorica]] — [[Istra]] i [[Koruška]]) kao i Bugarske, severne Albanije sa Skadrom. #Čišćenje državne teritorije od svih narodnih manjina i nenacionalnih elemenata. #Stvoriti neposredne zajedničke granice između Srbije i Crne Gore, kao i Srbije i Slovenačke čišćenjem Sandžaka od Muslimanskog življa i Bosne od Muslimanskog i Hrvatskog življa...<ref>{{Cite web |title=Instrukcija D. Mihailovića Pavlu Đurišiću od 20.12.1941. |url=http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%BD%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%94._%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%9B%D0%B0_%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D1%83_%D0%82%D1%83%D1%80%D0%B8%D1%88%D0%B8%D1%9B%D1%83_%D0%BE%D0%B4_20.12.1941. |access-date=2010-02-07 |archivedate=2009-03-14 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090314070401/http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%BD%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%94._%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%9B%D0%B0_%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D1%83_%D0%82%D1%83%D1%80%D0%B8%D1%88%D0%B8%D1%9B%D1%83_%D0%BE%D0%B4_20.12.1941. |deadurl=yes }}</ref>|[[Draža Mihailović]]}} Kao rezultat pregovora sa italijanskim okupacionim vlastima i snagama [[NDH]], četničke jedinice pod komandom majorâ [[Petar Baćović|Petra Baćovića]] i [[Zaharije Ostojić|Zaharija Ostojića]] zauzimaju 19. avgusta 1942. godine [[Foča|Foču]]. Nakon ulaska u Foču, četnici su počinili masakr nad [[Bošnjaci|bošnjačkim]] stanovništvom u gradu i okolici. Pokolj nad muslimanskim stanovništvom u Foči je izvršila Grupa četničkih odreda, sačinjena od Fočanskog, Bosanskog, Šavničkog i Durmitorskog odreda JVuO.<ref>AVII, Ča, reg. br. 14, 48/6, k. 161, reg. br. 7/9, k. 171, 50/1, k. 165. a. NDH, k. 56, reg. br. 9/2—28.</ref> U depeši br. 466 od 23. avgusta 1942. major Ostojić dostavlja generalu Mihailoviću sljedeće informacije: {{izdvojeni citat|Juče završio akciju do Ustikoline i grebena Jahorine... Po dosadašnjim podacima... 1.000 — 3.000 muslimana poklanih. Sve trupe dobri borci, ali još bolji pljačkaši, izuzev [[Pavle Đurišić|Pavla]]. Pad Foče ima dobrog odjeka. Muslimani u masama beže u Sarajevo. Naredio sam povratak trupa kući, a ja sam od juče u Kalinoviku i rešavam ostala pitanja sa Ištvanom [Baćovićem — nap.] i Jevđevićem. Sada su zadovoljni.<ref>[https://znaci.org/00001/11_25.htm Nikola Milovanović: DRAŽA MIHAILOVIĆ, poglavlje POKOLJ U FOČI]</ref>}} U desetodnevnom izvještaju komandujućeg generala i komandanta u Srbiji [[Paul Bader|Paula Badera]], sastavljenom 21. avgusta 1942. godine te poslatom komandantu oružanih snaga na Jugoistoku, konstatuje se da italijanske okupacione trupe, makar usljed sopstvene indolentnosti spram četničke operacije, snose dio odgovornosti za počinjenje zločina nad civilima: {{izdvojeni citat|Pokret Draže Mihailovića pokušava da, i pored nezavršenih priprema u istočnoj Bosni, osvoji vlast južno od demarkacione linije. U međuvremenu su pristalice Mihailovića napale i zauzele Foču. Uz velike svireposti ubijeno je oko 1000 stanovnika. Italijani nisu intervenisali.<ref>AVII, NAV—T-501, rolna 248, snimci 513—517.</ref><ref>Zbornik dokumenata i podataka o Narodnooslobodilačkom ratu naroda Jugoslavije, tom XII, knjiga 2: Dokumenti jedinica, komandi i ustanova Nemačkog rajha (1. januar — 31. decembar 1942), Vojnoistorijski institut, Beograd, 1976, dokument br. 132, strane 643—644.</ref>|Desetodnevni izveštaj komandujućeg generala i komandanta u Srbiji od 21. avgusta 1942. komandantu oružanih snaga na Jugoistoku o vojno-političkoj situaciji, aktivnosti partizana, sopstvenim protivmerama i namerama i obostranim gubicima u Srbiji, Sremu i Bosni}} [[Lazar Trklja]], koji je tokom rata bio Mihailovićev politički predstavnik u [[Podrinje (regija)|istočnoj Bosni i Hercegovini]] i član [[Centralnog nacionalnog komiteta]], zatekao se u Foči dva dana nakon masakra. U svom ratnom dnevniku, Trklja je opisao pojedinosti ovog zločina: {{izdvojeni citat|Opšte klanje. Nijesu se odvajali borci od nejači. Sve je uništavano. Pričali su očevici da je samo na mostu na [[Drina|Drini]] u bežanju platilo svojim životima oko 140 duša. Od Foče prema [[Ustikolina|Ustikolini]] u dužini oko pet-šest kilometara ležalo je oko 400-500 leševa. A u gradu i po ulicama ni broja im se ne zna.<ref>[https://www.vladimirdimitrijevic.com/sr-yu/tekstovi/459-na-golgotskom-putu-ratni-dnevnik-lazara-trklje-1941-1944-otkopana-istina-sluzbeni-glasnik-beograd-2020-priredio-nikola-trklja-2.html Vladimir Dimitrijević: NA GOLGOTSKOM PUTU - RATNI DNEVNIK LAZARA TRKLjE 1941-1944 OTKOPANA ISTINA, SLUŽBENI GLASNIK, BEOGRAD 2020, PRIREDIO NIKOLA TRKLjA]</ref><ref>[https://stanjestvari.com/2023/01/05/lazar-trklja-otkopana-istina/ Стање ствари – Лазар Тркља: Откопана истина]</ref>}} [[Datoteka:Pavle Đurišić i Pirzio Biroli.jpg|mini|[[Pavle Đurišić]], naoružan od fašističke Italije, bio je glavni izvršilac operacije etničkog čišćenja Muslimana.]] Karakterističan "pogodni momenat" rukovodstvo [[JVUO]] uočilo je i iskoristilo u januaru i februaru 1943. U tom periodu provedene su opsežne operacije genocida i etničkog čišćenja u istočnoj Bosni i Sandžaku u koordinaciji majora [[Zaharije Ostojić|Zaharija Ostojića]], načelnika štaba isturenog odeljenja vrhovne komande JVUO. U operacijama su učestvovale trupe [[Pavle Đurišić|Pavla Đurišića]] i [[Vojislav Lukačević|Vojislava Lukačevića]]. Nakon operacije, Đurišić u izveštaju Mihailoviću navodi: {{izdvojeni citat|Načelniku štaba Vrhovne komande. — Akcija u [[Pljevlja|Pljevaljskom]], [[Čajniče|Čajničkom]] i [[Foča]]nskom srezu protivu muslimana izvršena je. Operacije su izvedene tačno po naređenju i izdatoj zapovesti. Napad je počeo u određeno vreme. Svi komandanti i jedinice izvršili su dobijene zadatke na opšte zadovoljstvo. Sva muslimanska sela u tri pomenuta sreza su potpuno spaljena da nijedan njihov dom nije ostao čitav. Sva imovina je uništena sem stoke, žita i sena. Naređeno je i predviđeno prikupljanje ljudske i stočne hrane u određenim mestima, za stvaranje magacina rezervne hrane i ishranu jedinica koje su ostale na terenu radi čišćenja i pretresanja terena i šumovitih predela, kao i radi sprovođenja i učvršćivanja organizacije na slobodnoj teritoriji. Za vreme operacija se pristupilo potpunom uništavanju muslimanskog življa bez obzira na pol i godine starosti. Žrtve. — Naše ukupne žrtve su bile 22 mrtva od kojih 2 nesrećnim slučajem i 32 ranjena. Kod muslimana oko 1.200 boraca i do 8.000 ostalih žrtava: žena, staraca i dece. Za vreme početnih operacija, muslimani su se dali u bekstvo ka Metaljci, [[Čajniče|Čajniču]] i reci [[Drina|Drini]]. Na Metaljci je našao sklonište mali deo stanovništva. U Čajniču se računa da ima do 2.000 izbeglica, a jedan deo je uspeo da umakne preko Drine pre nego što su određene jedinice izvršile presecanje mogućih otstupnih pravaca na tom sektoru. Sve ostalo stanovništvo je uništeno. Moral kod muslimana bio je takoreći srušen. Zavladala je [[epidemija]] straha od naših četnika, tako da su bili prosto izgubljeni...<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%98_%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%B0_%D0%82%D1%83%D1%80%D0%B8%D1%88%D0%B8%D1%9B%D0%B0_%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D1%83_%D1%88%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B0_%D0%92%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B5_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5_%D0%BE%D0%B4_13._%D1%84%D0%B5%D0%B1%D1%80%D1%83%D0%B0%D1%80%D0%B0_1943. Izveštaj Pavla Đurišića načelniku štaba Vrhovne komande od 13. februara 1943.]</ref>|[[Pavle Đurišić]]}} U naređenju generala Paula Badera, njemačkog opunomoćenog komandanta i zapovjednika u Srbiji, poslatom 25. aprila 1943. godine, analizirana je i vojno-politička situacija na teritoriji [[Sandžak]]a. Zločini Đurišićevih četnikâ se pominju u odjeljku koji se bavi pitanjem položaja lokalnih Bošnjaka (“Muslimani“): {{izdvojeni citat|Sandžak je pretežno obitavalište Muslimana. Ipak su četnici DM, početkom ove godine, na najgrozniji način istrebili čitavo muslimansko stanovništvo u srezovima gradova Prijepolje, Pljevlja, Priboj i Čajniče, a ostatak proterali.<ref>AVII, NAV—T-501, r. 249, s. 334—338.</ref><ref>Zbornik dokumenata i podataka o Narodnooslobodilačkom ratu naroda Jugoslavije, tom XII, knjiga 3: Dokumenti jedinica, komandi i ustanova Nemačkog rajha (1. januar — 31. decembar 1943), Vojnoistorijski institut, Beograd, 1978, dok. 55, str. 244.</ref>|Naređenje komandujućeg generala i komandanta u Srbiji od 25. aprila 1943. potčinjenim jedinicama za posedanje Sandžaka s analizom vojno-političke situacije na tom području}} Na sastanku četničkog vojvode [[Uroš Drenović|Uroša Drenovića]] sa bivšim dožupanom [[Jajce|Jajca]] doktorom Šunićem, održanom u [[Banjaluka|Banjoj Luci]] 2. maja [[1943]]. godine, pomenuta je i odgovornost Mihailovićevih snaga za masovne zločine nad muslimanskim stanovništvom: {{izdvojeni citat|Nehumani napadi koje su četnici D. Mihajlovića nedavno izvršili na području Foče i Goražda izazvali su ogromno uznemirenje stanovništva. Muslimani u cijeloj zemlji bili su posebno uzbuđeni i uznemireni, jer je prema muslimanskom stanovništvu od strane četnika DM postupano na nečuveno zvjerski način.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=690&rec=314&roll=566 NARA, T314, Roll 566, frame no. 000686.] <br /> ({{jez-njem|"Die unmenschlichen Uebergriffe, die sich die Cetniks des D.Mihajlovic in der Umgebung von Foca und Gorazda [sic] in der letzten Zeit zu Schulden kommen liessen, hätten die Bevölkerung in eine ungeheuere Unruhe versetzt. Ganz besonders erregt und aufgebracht seien die Muselmanen im ganze Lande, da die muselmanische Bevölkerung von den Cetniks des D.M. unerhört bestialisch gehandelt worden sei."}})</ref>|Izvještaj sa sastanka Uroša Drenovića i bivšeg dožupana Jajca dr. Šunića u Banja Luci dana 2. maja 1943.}} Ubrzo su međutim, krajem marta i tokom aprila, snage [[NOVJ]] proterale [[JVUO]] sa ovog područja. U kasnijoj fazi je nemačka komanda kojoj je bilo stalo podjednako do saradnje i sa JVUO i sa muslimanskim [[kvislinzi]]ma, izdejstvovala obustavljanje ovakvih operacija. Ravnogorski planeri i ideolozi odložili su ih za kraj rata. [[Dragiša Vasić]] o toj mogućnosti pisao je u svom pismu Mihailoviću iz aprila 1942. sledeće: {{izdvojeni citat|U pogledu tačke pod II b), gde se govori o tome da je potrebno zaposednuti teritoriju odmah, i pre nego se iko pribere iščistiti od stranog elementa, mislim da nam ovo pitanje ne mora zadavati mnogo brige. Pamtim vrlo dobro stanje u kome se Evropa nalazila posle prošlog rata. Ratujuće države bile su toliko zauzete svojim brigama, da ni jedna, tako reći, nije mogla voditi računa šta druge u svojim granicama rade i preduzimaju. U prvoj godini posle prošlog rata mogao se prosto istrebiti jedan dobar deo svega neželjenog stanovništva, da niko radi toga i ne okrene glavu. Dakle, ako budemo pametni, ovo pitanje čišćenja odnosno preseljavanja i izmene stanovništva, neće nam biti naročito teško.<ref>https://www.znaci.org/00001/11_28.htm SMERNICE POLITIČKOG PROGRAMA I CILJEVI RAVNOGORSKOG POKRETA</ref>|[[Dragiša Vasić]]}} == Protesti četničkih oficira == === Izvještaj kapetana Petrovića === Kapetan [[Branivoj Petrović]], komandant Javorskog korpusa JVuO, u svojstvu delegata Vrhovne komande Jugoslovenske vojske u otadžbini i sa ciljem vršenja inspekcije, upućen je septembra 1942. godine na teritoriju tri [[Pomoravlje|pomoravska]] korpusa – Varvarinskog, Ivankovačkog i Resavskog. Po završetku misije, kapetan Petrović je 1. avgusta 1943. za generala Dragoljuba Mihailovića (“Gospodinu Ministru vojske, mornarice i vazduhoplovstva i načelniku štaba Vrhovne Komande”) sastavio opširan izvještaj u kom se detaljno bavi i četničkim zločinima u zoni odgovornosti tri pomenuta korpusa JVuO.<ref>Arhiv Vojnoistorijskog instituta, Četnička arhiva, kutija 55, registarski broj 25/1 (S-V-6696/1).</ref><ref>Zbornik dokumenata i podataka o Narodnooslobodilačkom ratu naroda Jugoslavije, tom XIV, knjiga 2: Dokumenti jedinica, komandi i ustanova četničkog pokreta Draže Mihailovića (1. januar — 8. septembar 1943), Vojnoistorijski institut, Beograd, 1983, dokument br. 182, strane 869—878.</ref> Branivoj Petrović ističe da je većina oficira, tj. komandanata ovih korpusa i brigada, bila [[Legalizovani četnici|legalizovana kod kvislinških vlasti]]. Pišući o stanju u Varvarinskom korpusu, on navodi sljedeće: {{izdvojeni citat|Ostali komandanti, koji su do juče bili aktivni nosioci današnjeg režima (komandant druge Beličke brigade je još legalizovan) vršeći nad narodom krvave i grozne represalije urezali su mu se u dušu i on ih kao takve nikad neće zaboraviti. Kao obrazac takvog rada ističe se žandarmeriski poručnik g. Milun Vidić. Dojučerašnji nosioc današnjeg režima, bivši komandant Beličke brigade, sada sreski komandant Beličkog sreza, on je uzurpirao vlast nepriznajući nikoga, a svojim radom toliko ozlojedio narod da ga ovaj ne odvaja od okupatora. Pljačka, krv, zverska ubistva i batinanje prestavljaju bilans njegovog rada.<ref>Zbornik NOR-a, XIV/2, Beograd, 1983, str. 871.</ref>}} Za komandante dviju brigadâ iz sastava Resavskog korpusa (Despotovačka i Svilajnačka), Petrović tvrdi: {{izdvojeni citat|Aktivni potporučnici g.g. Gazibara i Petković su do skoro bili u službi Srpskih krvoloka, vojvoda Blaška i Živadina, učestvovali kao članovi prekog vojnog suda, koji je pobio preko 150 Srpskih sinova. Narod je toliko zaplašen njihovim terorom, da nema kuraži ni reči istine da kaže. Uspeo sam dugim bavljenjem na njihovoj teritoriji, da saznam od viđenijih ljudi, da je narod potpuno razočaran i ozlojeđen njihovim dosadašnjim radom, i da nas ne odvaja od današnjeg režima.<ref>Zbornik NOR-a, XIV/2, Beograd, 1983, str. 875.</ref>}} Takođe, kapetan Petrović veoma negativno ocjenjuje i rad aktivnog pešadijskog majora [[Ljubomir Mihailović|Ljubomira Mihailovića Longa]], komandanta Ivankovačkog korpusa JVuO. „Napuštajući redove S.D.S. t.j. legalizovanog i plaćenog oficira, on je preneo u redove Ravnogoraca sve svoje stare osobine. Naviknut na despotizam okupatora on je to produžio da čini i na novoj dužnosti“, žali se Petrović na majora Mihailovića. Po Petrovićevom mišljenju, Ljubomir Mihailović je svojim djelovanjem stekao »krvavi oreol« među stanovništvom u okupiranoj [[Srbija|Srbiji]]: {{izdvojeni citat|Brojno uništavanje ljudi krivih i nevinih, civila i oficira (pred polazak dobio sam podatke o klanju rezervnog pešadiskog majora i nosioca Karađorđeve zvezde, ime nepoznato) dali su ovom komandantu korpusa krvavi oreol, narod zaplašili da je psihičko stanje straha proželo sve redove, misleći od naše organizacije da je zločinačka.<ref>Zbornik NOR-a, XIV/2, Beograd, 1983, str. 873.</ref>}} U zaključku, podsjećajući Dražu Mihailovića da korpusi koje je obišao „pretstavljaju po svome geografskom položaju i etničkom sastavu, centar Srbije“, kapetan Petrović vrlo rječito poentira: {{izdvojeni citat|Ljudi koji vode stvari, nepodesni su po svojim moralnim i tehničkim sposobnostima. Narod želi na čelu da vidi svetle i čestite ljude, koji će biti primeri i uzori naših stremljenja. Legalizovani oficiri, bivše vojvode [[Kosta Pećanac|Koste Pećanca]] i [[Milan Nedić|Nedića]], zboraši [[Dimitrije Ljotić|Ljotića]] i ceo taj elemenat, koji je do juče pod okriljem [[Svastika|hakenkrojca]] činio zulume, ne mogu danas da rade pod simbolom Ravne Gore i Vašeg imena. Narod to ne želi, ne prima, bar na terenima na kojima služe. I u koliko oni budu ostali, stav nepoverenja i rezervisanosti povećaće se.<ref>Zbornik NOR-a, XIV/2, Beograd, 1983, str. 877—878.</ref>}} Prethodno je i rad samog kapetana Petrovića na teritoriji korpusa kojim je komandovao bio predmetom žalbe jednog četničkog oficira. Riječ je o kapetanu [[Radomir Cvetić|Radomiru Cvetiću]], koji će maja 1942. godine preuzeti komandu nad Javorskim korpusom JVuO upravo od kapetana Petrovića. Kapetan Cvetić (pseudonim »Orel«) šalje 10. avgusta 1942. depešu Draži Mihailoviću, koja sadrži sljedeće pritužbe: {{izdvojeni citat|Kapetan Petrović Brana ubija ni krive ni dužne ljude, ubio je jednog mog odličnog vojnika i njegova četiri od kojih 3 brata što su bili partizani. Hteo da ubije još četiri da nisu pobegli. Ranije ubijen Vukašin Protić. Njegov narednik Jezdimir pljačka narod i siluje devojke i žene. Glavni krivac za ubistva je on. U narodu strah i pobuna. Molim da se hitno uputi islednik inače će doći do oružanog sukoba. Kapetan Cvetić.<ref>[https://znaci.org/00001/4_14_1_145.htm Izvod iz knjige primljenih telegrama Štaba Draže Mihailovića od 3. do 18. avgusta 1942. godine]</ref>}} === Protest majora Đurića === Major [[Radoslav Đurić]] je [[16. februar]]a 1944. godine poslao oštar protest generalu Mihailoviću zbog klanja ljudi i žena, [[pokolj u Vraniću|u Vraniću]] i [[pokolj u Boleču|u Boleču]] i drugde: {{izdvojeni citat|U poslednje vreme mnogo se komentariše kako u Beogradu tako i unutrašnjosti pa čak i u vozovima postupci naših ljudi u okolini Beograda, a naročito na teritoriji smederevskog korpusa. Najviše se govori o klanju ljudi i žena, što narod strašno osuđuje i gnuša se svega. Proveravajući sve na terenu prikupio sam mnogo podataka i utvrdio porazne činjenice. Ovo se najviše odnosi na rad kapetana Lazovića gde je glavni akter svega negativnog. Njegov komandant brigade kapetan Božidar Lazarević rđav čovek, izgleda da uopšte nije ---(nejasno) i više poroka. Pravi aheološki tip, početkonja i varalica. Ja sam Vam, gospodine ministre, izrazio bojazan za rad kapetana Lazovića, jer sam još tada osećao da ide stranputicom što se i obistinilo. Akcija Lazarevića ka Beogradu i prelaz njegovih delova u Banat nisu naš uspeh, već najveća sramota, jer je za vreme ove vršena ordinarna pljačka i klanje nevinog stanovništva. Sve se radilo u ime Nj. V. Kralja i Vaše lično. To se naročito naglašavalo. Kvislinzima došlo je ovo kao poručeno da koriste za svoju propagandu. O svemu imam tačne podatke koje ću dostaviti kurirom. U interesu opšte stvari, molim preduzmite hitne mere da se spreči dalja samovolja i tiranija, jer su i naši aktivni saradnici prvih dana počeli da beže u Beograd i druga mesta, bojeći se za svoj život posle svega što su čuli i videli. Kapetana Lazarevića treba hitno ukloniti sa dužnosti i staviti pod istragu, da narod ne izgubi veru u nas, jer je jednodušan sa nama. Kraj.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_3_84.htm IZVOD IZ KNJIGE PRIMLJENIH DEPEŠA ŠTABA DRAŽE MIHAILOVIĆA U VREMENU OD 13. DO 29. FEBRUARA 1944. GODINE]</ref>|[[Radoslav Đurić]]}} === Protest majora Miloševića === Major Miloš Milošević (pseudonim »Krusa«), načelnik štaba Mlavsko-smederevske grupe korpusa JVuO, takođe se žalio na rad kapetana Lazovića. Krajem marta [[1944]]. godine, on generalu Mihailoviću upućuje protest protiv brojnih nedjelâ počinjenih od strane pripadnika Smederevskog korpusa JVuO. Kao najodgovornije za zločine, major Milošević nominuje, pored Lazovića, i kapetana [[Božidar Lazarević|Božidara Lazarevića]]: {{izdvojeni citat|Pored mnogih zaklanih seljaka i opljačkanih, mnogi seljaci i građani su na drumu i skidano im je odelo i obuća... Od poklanih seljaka opljačkani su dukati i mnoge druge stvari... Kapetan Lazović lično sklon je da svakog brzo likvidira, čim mu se učini da mu stoji na putu ili nešto smeta i t.sl. Ubija pojedince po neproverenim dostavama, bez saslušanja i presude. Čak to izvodi javno i bezobzirno i nije nikakvo čudo što se narod gnuša svega. Narod toliko tuče da pojedincima otpada meso sa tela. U svemu prednjačio je kapetan Lazarević koji je sadističkim nagonom lično sekao pojedincima uši, probadao ih kamom, naterivao ih da sede na žaru itd. i napokon polumrtve, zaklao i jednostavno i najčešće bacao u Moravu. [...] Početkom januara ov. god. po naređenju Lazovića blokiran je Dražanj. Tada su svi stanovnici isterani iz kuća i dovedeni pred crkvu, gde je pred svima batinjana učiteljica, jer joj je na slavnom kolaču bila izrađena petokraka zvezda...<ref name="znaci.org">[http://www.znaci.org/00001/4_14_3_155.htm ZAHTEV KOMANDANTA MLAVSKO-SMEDEREVSKE GRUPE KORPUSA OD 18. MAJA 1944. KOMANDANTU SMEDEREVSKOG KORPUSA ZA IZJAŠNJENJE U VEZI S KLANJEM I TERORISANJEM NARODA U SMEDEREVSKOM KRAJU]</ref><ref>Milan Radanović, Kazna i zločin: Snage kolaboracije u Srbiji: odgovornost za ratne zločine (1941-1944) i vojni gubici (1944-1945), Rosa Luxemburg Stiftung, Beograd, 2015, str. 101, fus. 159.</ref>}} === Protest potpukovnika Radojlovića === Potpukovnik [[Miloš Radojlović]] je maja 1944. godine pisao komandantu smederevskog korpusa da je "narod naplašen i bega od četnika", te je od njega tražio izjašnjenje u vezi sa klanjem i terorisanjem naroda u smederevskom kraju. {{izdvojeni citat|Na osnovu izloženog dostavite mi izjašnjenje u sledećem: 1. — Zašto je noću 3/4 maja t.g. zaklan seljak Pantić iz sela Seone od strane odreda p.poručnika g. Pavlovića bez sudske presude? 2. — Zašto je 3 maja t.g. tučena Živana Pantić stara 50 godina od strane jedne dvojke p.poručnika g. Pavlovića? 3. — Zašto je 3 maja t.g. tučena Zagorka Pantić iz sela Seone od strane jedne dvojke, tako da i danas ima modrice po celom telu što sam se lično uverio? 4. — Zašto je zaklana od strane odreda p.poručnika g. Pavlovića žena Rosa unuka Jevrema Milica iz Seone noću 3/4 maja t.g. bez presude prekog suda? 5. — Zašto je Ljuba Milić invalid bez desne ruke iz sela Seone 3 ovog meseca pre podne batinan na njivi gde je radio, od strane jedne trojke, a zatim kada je doteran kod p.poručnika g. Pavlovića Žike batinom su mu provalili lobanju, previli i pustili kući? 6. — Zašto je opljačkan od strane vojnika p.poručnika Pavlovića Žike seljak Ljuba Milić iz sela Seone 3 ovog meseca sa sledećim stvarima: 3 anterije, 3 fermena, deset košulja, i 3 konbinezona ženska, koji su docnije vraćeni? 7. — Zašto krađene anterije nose vaši komandanti brigada, kao na primer komandant 9 brigade, to narod vidi i kaže da smo Dražini pljačkaši, na taj se način ruši ugled organizacije? 8. — Dostaviti spisak lica kome su dodeljene anterije i košulje? 9. — Zašto je komandant 9 brigade pretio ukućanima Ljube Milica, da će ih sve poklati ako što pričaju o odnetim stvarima. Zar se tako ponašaju Vaši komandanti Brigada?<ref name="znaci.org">[http://www.znaci.org/00001/4_14_3_155.htm ZAHTEV KOMANDANTA MLAVSKO-SMEDEREVSKE GRUPE KORPUSA OD 18. MAJA 1944. KOMANDANTU SMEDEREVSKOG KORPUSA ZA IZJAŠNJENJE U VEZI S KLANJEM I TERORISANJEM NARODA U SMEDEREVSKOM KRAJU]</ref>|Potpukovnik [[Miloš Radojlović]]}} Potpukovnik Radojlović navodi još niz primera i traži izjašnjenje "do 20 ovog meseca". === Protesti majora Trifkovića === Uviđajući veliku aktivnost partizana u [[kosmaj]]skom, a naročito u [[Podunavlje|podunavskom]] srezu, major [[Svetislav Trifković]], komandant Privremene komande šumadijskih korpusa je 15. juna 1944. godine poslao Načelniku Štaba Vrhovne komande JVuO Draži Mihailoviću izveštaj o situaciji u [[Smederevo|smederevskom]] kraju i Kosmaju, u kome, pored ostalog, navodi i sledeće: {{izdvojeni citat|U vezi Vašeg naređenja Br.II 320 i 348, o situaciji u Smederevskon kraju, mladenovačkom i Kosmajskom srezu podnosim sledeći izveštaj: U ovim krajevima situacija se naglo pogoršava i dalje se stalno pogoršava. Zahvaljujući neaktivnosti naših komandanata komunisti se svakim danom sve više ojačavaju kako u pogledu broja ljudi tako i u pogledu brojnog stanja oružja i municije... Naši komandanti u uverenju su da je dovoljno mobilisati ljude milom ili silom i obrazovati vojne jedinice, prokrstariti sa istim kroz sela, izvršiti likvidaciju koga bilo i nastaniti se u neki siguran kraj i odatle komandovati. Smatraju da je dovoljno biti krut vojnik i disciplinu zavesti sistemom dželata, kame i telesnih kazni. Oni tome narodu, sem u selima gde stalno borave, koja su naša od početka, ne umeju da pruže nijednu toplu reč, u sela zalaze retko i to kao kaznena ekspedicija...<ref>Arhiv VII Br. reg. 32/4-5, k. 54.</ref><ref>[https://www.noviplamen.net/vesti/cetnicka-kaznena-ekspedicija-u-drugovcu/ Dragoslav Dimitrijević: Četnička kaznena ekspedicija u Drugovcu]</ref>}} 25. jula 1944. godine, u pismu koje je major Trifković uputio Mihailoviću s pozicije komandanta Avalskog korpusa JVuO, navodi se negativna ocjena četničke organizacije na području Kosmajskog sreza i oficira 4. (kosmajske) brigade Korpusa gorske garde JVuO: {{izdvojeni citat|Ovaj starešinski kadar nema ni potrebne moralne kvalifikacije da narod pridobije za našu stvar, već svojim postupcima dovodi dotle da narod nerado gleda i prilazi našem ravnogorskom pokretu, a otvoreno izražava mržnju prema našoj organizaciji na ovoj teritoriji. Sadanje starešine svojim postupcima uneli su strah u narod u tolikoj meri da narod želi što skorije oslobođenje od njihovog terora... Kod naroda su razbijene sve lepe iluzije o ravnogorstvu i Draži, a organizacija je često najgori oblik najkorumpiranije klike seoskih siledžija i pokvarenjaka. Ukoliko organizacija formalno i postoji, u nju su ljudi ušli pod pritiskom sile. Često je slučaj da ljudi uplaćuju novac i daju druge vrednosti da bi se izvukli iz organizacije... Jer ravnogorstvo u Kosmaju znači: nasilje, progonstvo najboljih, nemoral i punu korupciju.<ref>Vojni arhiv, Četnička arhiva, kut. 54, fas. 4, d. 32.</ref><ref>[https://www.elektrobeton.net/mikser/gorske-bekrije-pred-bogom-i-sudom/ Milan Radanović: Gorske bekrije pred bogom i sudom]</ref>}} == Suđenja == {{main|Beogradski proces}} Početkom [[avgust]]a [[1945]]. u oslobođenom [[Beograd]]u pred Vojnim sudom 1. Armije organizovano je prvo javno posleratno suđenje protiv [[Vojislav Lukačević|Vojislava Lukačevića]] i drugih ratnih zločinaca. Javni tužilac, [[Miloš Minić]], je optužio Lukačevića da je kao komandant četničkih snaga u Bosni organizovao pokolj u Foči, da je učestvovao u istrebljenju [[musliman]]skog stanovništva, da je sarađivao sa okupatorom u četvrtoj i petoj neprijateljskoj ofanzivi, da je vršio zločine nad pripadnicima NOP-a i da je [[Saradnja četnika sa Nedićevom vladom|sarađivao]] sa [[Vlada narodnog spasa Milana Nedića|kvislinškom vladom]] generala [[Milan Nedić|Milana Nedića]]. Između predsednika suda i Lukačevića vođen sledeći dijalog: :Predsedavajući: Kako su vas zvali, 'rogljaš'? Kakav je to izraz? :Optuženi Lukačević: Izraz 'rogljaš' potiče od batinanja koja su vršili mesni komandanti po presudama mesnih odbora. Ja sam došao na taj teren sa 14 ljudi, sa štabom i telegrafistom. :Predsedavajući: A ovaj izraz 'rogljaš'? :Optuženi Lukačević: Izraz 'rogljaš', to su mi, verovatno, dali... :Predsedavajući: Ali sam izraz 'rogljaš', odakle potiče? Odakle je taj pojam? :Optuženi Lukačević: Taj pojam je vezan za roglju. :Predsedavajući: Kakvu roglju? :Optuženi Lukačević: Za roglju za lov. :Predsedavajući: Šta ste radili s tom rogljom? :Optuženi Lukačević: Sa tom rogljom, kad je vršeno batinanje, neko bi sprečavao onoga koji je bio batinan da se otima. :Predsedavajući: Kako to? :Optuženi Lukačević: Sprečavao ga, jer ga je roglja pritiskivala. :Predsedavajući: Kako? :Optuženi Lukačević: Za vrat. :Predsedavajući: Znači, pritiskivali ga za vrat na taj način što se vrhovi roglje zariju u zemlju i tako stežu vrat čoveka. :Optuženi Lukačević: Da!<ref>https://www.znaci.org/00001/11_45.htm</ref> Osuđen je na [[smrt]] streljanjem. Kazna je izvršena u Beogradu krajem avgusta 1945. Mesto streljanja nije objavljeno. Vođa četnika [[Dragoljub Mihailović]] je uhvaćen [[13. mart]]a [[1946]]. od strane agenata jugoslovenske bezbednosne agencije [[OZNA]] (Odelenje za Zaštitu naroda). On je optužen po 47 tačaka. Sud je utvrdio da je kriv po 8 tačaka optužnice, uključujući [[Zločin protiv čovečnosti|zločine protiv čovečnosti]] i veleizdaju. Proglašen je krivim i osuđen na smrt streljanjem [[15. jul]]a. Pogubljen je zajedno sa devet drugih oficira u ranim časovima [[18. jul]]a 1946. u Lisičijem potoku. Danas se u Srbiji vodi kampanja za njegovu rehabilitaciju. == Izvori == {{Izvori|2}} == Literatura == # Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu naroda Jugoslavije. Tom XIV, knj. 1, Dokumenti četničkog pokreta Draže Mihailovića 1941-1942, Beograd, Vojnoistorijski institut, 1981. {{COBISS-Sr|ID=32586252}} # Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu naroda Jugoslavije. Tom XIV, knj. 2, Dokumenti četničkog pokreta Draže Mihailovića 1943, Beograd, Vojnoistorijski institut, 1983. {{COBISS-Sr|ID=516290455}} # Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu naroda Jugoslavije. Tom XIV, knj. 3, Dokumenti četničkog pokreta Draže Mihailovića 1944, Beograd, Vojnoistorijski institut, 1983. {{COBISS-Sr|ID=32586254}}? COBISS.SR-ID............ : 32586254 # Popović, Jovo: Pop izdaje : [četnički vojvoda [[Momčilo Đujić]]], Zagreb, Stvarnost, 1988. {{COBISS-Sr|ID=2778626}}? COBISS.SR-ID............ : 2778626 # Milovanović, Nikola: [[Draža Mihailović]], Beograd, Pegaz, 1991. {{COBISS-Sr|ID=2328588}} == Povezano == * [[Hronologija četničkih zločina 1941. godine]] * [[Hronologija četničkih zločina 1942. godine]] * [[Hronologija četničkih zločina 1943. godine]] * [[Hronologija četničkih zločina 1944. godine]] * [[Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] * [[Legalizovani četnici]] * [[Crne trojke]] == Vanjske veze == * [http://www.e-novine.com/srbija/srbija-tema/73220-kaem-iste-oni-kolju.html Ja im kažem da čiste, a oni kolju (Transkripti sa suđenja Draži Mihailoviću)] * [http://www.gradkastela.com/news.php?readmore=1957 ČETNIČKI ZLOČINI U NEZAVISNOJ DRŽAVI HRVATSKOJ]{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.hic.hr/books/jugoistocna-europa/dizdar.htm#cetnicki%20zlocini ČETNIČKI ZLOČINI GENOCIDA NAD HRVATIMA I MUSLIMANIMA U BOSNI I HERCEGOVINI I HRVATIMA U HRVATSKOJ TIJEKOM DRUGOGA SVJETSKOGA RATA (1941.-1945.)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120121072814/http://www.hic.hr/books/jugoistocna-europa/dizdar.htm#cetnicki%20zlocini |date=2012-01-21 }} {{Drugi svetski rat u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Zločini četnika u Drugom svetskom ratu| ]] [[Kategorija:Četnici u Drugom svjetskom ratu]] h84ktix13al57w9xvfcirdlue9zymvc 42470686 42470685 2025-06-10T13:03:43Z ~2025-54241 245429 42470686 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Četnici i Nemci.jpg|thumb|desno|235px|[[Četnici]] poziraju zajedno s njemačkim vojnicima u nepoznatom okupiranom selu na području današnje [[Srbija|Srbije]]]] Tokom [[Drugi svetski rat|Drugog svetskog rata]] [[četnici]] su počinili brojne [[ratni zločini|ratne zločine]], koji su bili usmereni prvenstveno prema jugoslovenskim [[partizani]]ma i pripadnicima nesrpskih naroda ([[Hrvati]], [[Bošnjaci]], [[Romi]], [[Jevreji]] i dr.). [[Četnička ideologija|Ravnogorska ideologija]] zasnovana je na ideološkoj i etničkoj isključivosti. U celokupnoj aktivnosti četnika, zločini ne predstavljaju izolovane incidente nego regularnu praksu organizovanu, prihvaćenu ili odobrenu od strane rukovodstava na svim nivoima. Zločini su bili spontani (iz mržnje) i organizovani (po naređenju). U dokumentaciji se nalazi veći broj naređenja koja nalažu od podređenih činjenje ratnih zločina. Zločini su bili prihvaćena praksa - postoje brojni dokumenti koji svedoče da su zločini i počinioci bili poznati odgovornim komandama, koje u previlu nisu reagovale protiv ovih pojava. U brojnim izveštajima nadređenim komandama zločini se otvoreno pominju i opisuju. Naslanjajući se na vladajuću ideološku paradigmu prve Jugoslavije, za čiju su se obnovu borili, ravnogorsko vođstvo je odbijalo prihvatiti, pored [[Srbi|Srba]], Hrvata i [[Slovenci|Slovenaca]], postojanje ostalih etničkih skupina. Četnici nijesu priznavali kao zasebne [[Nacija|nacije]] Bošnjake, [[Crnogorci|Crnogorce]] i [[Makedonci|Makedonce]].<ref>[https://znaci.org/00001/40_70.htm Jozo Tomasevich: ČETNICI U DRUGOM SVJETSKOM RATU 1941-1945, poglavlje KONGRES U BA]</ref> U celokupnoj aktivnosti četnika, zločini ne predstavljaju izolovane incidente nego regularnu praksu organizovanu, prihvaćenu ili odobrenu od strane rukovodstava na svim nivoima. Zločini su bili spontani (iz mržnje) i organizovani (po naređenju). U dokumentaciji se nalazi veći broj naređenja koja nalažu od podređenih činjenje ratnih zločina. Zločini su bili prihvaćena praksa - postoje brojni dokumenti koji svedoče da su zločini i počinioci bili poznati odgovornim komandama, koje po pravilu nisu reagovale protiv ovih pojava. U brojnim izveštajima nadređenim komandama zločini se otvoreno pominju i opisuju. Rukovodstvo četničkog ravnogorskog pokreta pridavalo je poseban značaj borbi protiv NOVJ, pa je vodilo smišljenu propagandu kampanju u cilju širenja antikomunizma i jačanja mržnje prema komunistima. Ravnogorski pokret takođe je bio [[Velika Srbija|velikosrpski]]. U skladu s ovim takođe je vođena propagandna kampanja podsticanja mržnje i osvetoljubivosti prema Hrvatima i Muslimanima (Bošnjacima). == Ratni zločini i kršenja običaja rata prema partizanima == === Zločini nad zarobljenicima === {{main|Predaja zarobljenih partizana Nemcima 1941.}} Likvidacije zarobljenih pripadnika NOVJ vršene su na redovnoj osnovi. Veliki broj četničkih izveštaja o sukobima otvoreno priznaje likvidacije zarobljenika. Na primer: {{izdvojeni citat|Miloš (Erkić, komandant Tuzlanske brigade) je zarobio 25 partizana, a 24 ubio na licu mesta...|OBAVEŠTENjE KOMANDANTA MAJEVIČKOG KORPUSA OD 24. DECEMBRA 1943. KOMANDANTIMA SEMBERSKE I MAJEVIČKE BRIGADE}} {{izdvojeni citat|Komandant drugog kosovskog korpusa izveštava: Izdajnika poručnika Radulovića sa njegovom grupom smo razbili. Borbu je vodila druga Studenička brigada kod sela Gumništa, gde je ubijen 21 partizan i 9 zarobljenih.<ref name="ReferenceA">KNjIGA PRIMLjENIH DEPEŠA ŠTABA DRAŽE MIHAILOVIĆA</ref>|Depeša br. 12.425 od He He (major [[Radoslav Đurić]]). Br. 486 od 14-XII-1943.}} {{izdvojeni citat|Po iskazu zarobljenika ovde je bila [[druga proleterska divizija]] iz korpusa Peke Dapčevića, koji ima tri divizije. Ovu diviziju sačinjavali: druga Dalmatinska i druga proleterska sa po 800 ljudi i Šumadijska brigada sa 400. Ukupno 2.000. Imaju dosta bacača i automata, ali malo municije. U Negbini pridružilo im se 8 Engleza od [[Dragutin Keserović|Keserovića]] sa puk. Sajcom i radio stanicom. Poslednji delovi su im u Negbini, a glavnina u Kleki. Mnogo ranjenih pomrlo im u putu. Mi smo zarobili 16 i zaklali bez prekog suda.<ref name="ReferenceA">KNjIGA PRIMLjENIH DEPEŠA ŠTABA DRAŽE MIHAILOVIĆA</ref>|Depeša br. 1011 od Bi-Bi (major [[Radomir Cvetić]], komandant Javorskog korpusa). Br. 47 od 21-I-1944.}} Takođe postoje uputstva i naređenja nadređenih komandi koja nalažu sistematičnost i surovost u likvidaciji zarobljenika. === Zločini nad medicinskim osobljem === {{main|Bolnice u Narodnooslobodilačkom ratu}} Juna 1943. godine u toku [[peta neprijateljska ofanziva|pete neprijateljske ofanzive]] [[četnici]] su klali partizanske ranjenike sa Sutjeske, pa su tada zaklali u selu Jelaču i [[Vrbnica|Vrbnici]] dr [[Sima Milošević|Simu Miloševića]] i hrvatskog pesnika [[Ivan Goran Kovačić|Ivana Gorana Kovačića]].<ref name="Presuda"/> Polovinom jula 1943. godine u celu Cikoti ([[istočna Bosna]]) četnici su otkrili 80 ranjenika [[prva proleterska divizija|prve proleterske divizije]], oduzeli im oružje a sutradan doveli Nemce koji su ih poubijali, a zatim spalili.<ref name="Presuda"/> Jula 1943. godine u Bišini ([[Birač]]) četnici su otkrili ranjenike prve i druge proleterske brigade i izdali ih [[Nemci]]ma koji su ih poubijali.<ref name="Presuda"/> Maja 1944. godine četnici [[Dragutin Keserović|Dragutina Keserovića]] pronašli su na Jastrepcu partizansku bolnicu pa su streljali 24 ranjenika i 4 bolničarke.<ref name="Presuda"/> Maja 1944. godine četnici su otkrili u [[Semberija|Semberiji]] partizanske bolnice i ubili oko 300 teških ranjenika.<ref name="Presuda">[https://www.znaci.org/00001/60_3_34.pdf Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Presuda Dragoljubu Mihailoviću i ostalima]</ref> Jedan od primera uništavanja partizanskih bolnica od strane četnika je sledeći: Lukica Popović, lokalni vođa četnika, je od svog jataka Obrada Radočaja iz sela Krčana, jugoistočno od Udbine, saznao da je u 16 kuća tog sela smješteno oko 90 teških ranjenika. Ti ranjenici su za vrijeme operacije "Morgenštern" maja [[1944]]. bili desetak dana u jami, s petnaest bolničarki. Djevojke, mahom [[SKOJ|skojevke]] iz okolnih sela, su ranjenike iz podzemne bolnice na rukama prenijele u Krčanu. Grupa partizana bdjela je na Trnovoj poljani, čuvajući prilaz Krčani od Lapca preko Kuka i Visuća. Lukica Popović je na to bio upozoren, pa je četnike doveo zaobilaznim putem. Upali su u Krčanu oko 10 sati [[2. jun]]a. Zaklali su 36 ranjenih partizana. Žene i starci iz Krčane su na brzinu sakrili 56 ranjenika. U Krčani su ubijena i dva liječnika, dr [[Josip Kajfeš]] i dr Zupe. U kući četničkog špijuna Obrada Radočaja zaklan je teško ranjeni komesar [[Osma kordunaška divizija NOVJ|8. kordunaške divizije]] [[NOVJ]] [[Aleksa Backović]]. [[Momčilo Đujić|Vojvoda Đujić]] je pohvalio Lukicu Popovića, a tri mjeseca kasnije uručio mu je pismeno priznanje o odlikovanju Obilićevom zvijezdom."<ref name="Pop izdaje">[https://www.znaci.org/00001/15.pdf Jovo Popović, Marko Lolić, Branko Latas: Pop izdaje, Stvarnost, Zagreb, 1988.]</ref> === Zločini nad civilima osumnjičenim za vezu sa partizanima === {{main|Crne trojke|Pokolj u Boleču|Pokolj u Vraniću|Pokolj u Pomoravlju 1944.|Masakr u Drugovcu}} [[Datoteka: vida_pantic.jpg|mini|desno|185px|Vida Pantić, jedna od žrtava četničkog [[Pokolj u Vraniću|pokolja u Vraniću]] kod [[Beograd]]a, 20. decembra [[1943]].]] Četnici su primenjivali teror prema civilima kao kaznu za podršku partizanima ili u cilju zastrašivanja radi sprečavanja eventualne podrške partizanima. Teror je često obuhvatao i članove porodica osumnjičenih, a povremeno i decu. Ovakav terenski rad smatrali su neizostavnim delom svoje borbe protiv komunizma ne manje važnim od borbe sa vojnim jedinicama NOVJ. Naročito su smatrali važnim "čišćenje terena" nakon što bi okupatorske jedinice ponovo zauzele neku prethodno oslobođenu teritoriju. Primena terora bila je masovna i regularna. Dva primera iz dokumenata opisuju kako je to izgledalo: {{izdvojeni citat|Zbog toga što srpski izrodi pomažu proletarijatski ološ u pojedinim selima naredio sam uništenje celih porodica, palenje domova i celih sela, tamo, gde partizani nalaze svoja uporišta. Ovako sam naredio zato, što gubimo cvet naših nacionalista zbog izroda našeg roda.<ref>https://www.znaci.org/00001/4_14_3_52.htm KNjIGA PRIMLjENIH DEPEŠA ŠTABA [[Draža Mihailović|DRAŽE MIHAILOVIĆA]]</ref>|Depeša br. 13.007 od Georgija, (potpukovnik [[Milutin Radojević]], delegat Mihailovića za područje Jablanice i Toplice) Br. SS 58 od 28- XII-1943.}} U drugoj polovini decembra 1943. južno od Beograda po naređenju Draže Mihailovića provedena je akcija čišćenja komunista. Koordinatori akcije bili su pukovnik Jevrem Simić - Drška, generalni inspektor četničkih odreda i [[Nikola Kalabić]], komandant Korpusa gorske garde. Nakon što su 26. novembra 1943. potpisali sporazum sa Nemcima o primirju i saradnji na dodeljenim teritorijama, njih dvojica su izvršili koncentraciju jedinica i otpočeli takozvano "čišćenje terena". Na ovu akciju odnosi se sledeće Mihailovićevo naređenje: {{izdvojeni citat|Naš avalski korpus sa srezovima [[Grocka]], Vračar, [[Umka]] spava dubokim snom. Na svim oblastima u neposrednoj blizini Beograda, nakotili su se komunisti i njihovi simpatizeri. Naređuje se komandantima, i to: majoru Mihailu Jovanoviću, kapetanu Lazoviću, kapetanu Nikoli Kalabiću, dalje Komarčeviću i rudničkom [[korpus]]u da najenergičnije sa juga na sever... čisteći usput i sve srezove, naročito srez kosmajski, naročito je važno što pre očistiti srezove Grocka i Umka. U isto vreme čestitam čin kapetana Živojinu Lazoviću i Nikoli Kalabiću. Ukaz je izvršio 1. decembra, a biće unapređenja još za zasluge. O preduzetim akcijama izveštavati stalno i ostale.<ref name="ReferenceB">KNjIGA POSLATIH DEPEŠA ŠTABA DRAŽE MIHAILOVIĆA</ref>|Depeša generala Mihailovića komandantima: Seged, Kiš ([[Živan Lazović]], komandant Smederevskog korpusa), Ras-Ras ([[Nikola Kalabić]]), Dog-Dog i Romel.}} Tokom ove akcije pripadnici Smederevskog korpusa pod komandom Živana Lazovića tokom 20. i 21. 12. ubili su 72 civila u [[pokolj u Vraniću|pokolju selu Vranić]], od čega 9 dece između 5 meseci do 12 godina starosti. Nakon akcije Mihailović šalje depešu u kojoj se osvrće na ovu akciju: {{izdvojeni citat|Strahovita neaktivnost kod starešina avalskog korpusa. [[Živan Lazović]] mora da dođe da bi pokazao šta se može da uradi.<ref name="ReferenceB">KNjIGA POSLATIH DEPEŠA ŠTABA DRAŽE MIHAILOVIĆA</ref>|Mihailovićeva depeša od 18. januara 1944. pod brojem 546 do 548 za Dob-Dob i Kom-Kom.}} Brojni su primeri četničkih likvidacija civila. Januara 1943. godine, pod komandom Komarčevića, Mihailovićevi četnici su zaklali 72 simpatizera partizana u srezu posavskom.<ref name="Presuda"/> Decembra 1943. godine četnički komandant [[Živan Lazović]] zaklao je u selu Selevcu 15 seljaka pristalica partizana.<ref name="Presuda"/> Decembra 1943. godine zaklali su četnici [[Nikola Kalabić|Nikole Kalabića]] u selu Kopljarima kod Aranđelovca 21 seljaka.<ref name="Presuda"/> Decembra 1943. godine streljali su četnici [[Vuk Kalaitović|Vuka Kalaitovića]] u srezu sjeničkom 18 pristalica partizana.<ref name="Presuda"/> Avgusta 1944. godine četnički odred Svete Bogićevića uhvatio je u selu Sepcima - Srbija, Sremčevića Savu, Vojinović Konstantina, Radojević Iliju i Jovanović Iliju i pošto ih je mučio da bi iznudio priznanje o saradnji sa partizanima svu četvoricu zaklao.<ref name="Presuda"/> Nakon rata je utvrđeno da su četnici su zlostavljali i batinali desetine hiljada ljudi, a u Crnoj Gori su bili uveli specijalni sistem batinjanja pomoću „roglje". Komandanti optuženog Mihailovića ostavljali su spiskove pristalica partizana okupatorima i kvislinzima na osnovu kojih su ljudi bili hapšeni i streljani. Naročito je Beogradska četnička organizacija tesno sarađivala sa specijalnom policijom na uništavanju pokreta otpora u Beogradu.<ref name="Presuda"/> == Masovni zločini nad pripadnicima drugih etničkih skupina == [[Datoteka:Pavle Đurišić 13 February 1943 Muslim massacre report.jpg|thumb|Izveštaj četničkog komandanta Pavla Đurišića o izvšenom [[Pokolj muslimana Pljevalja, Čajniča i Foče|pokolju muslimanskog stanovništva u oblasti Čajnića, Pljevalja i Foče]].]] U okviru svojih planova za preuređenje Jugoslavije posle rata, četnici su imali planove etničkog čišćenja određenih oblasti. Ove planove je vrhovna komanda distribuirala potčinjenim komandama u vidu instrukcija. Zločini protiv pripadnika drugih etničkih i verskih zajednica mogu se podeliti u dve osnovne grupe: spontani (iz mržnje) i organizovani (po naređenju). === Spontane odmazde i sporadični zločini === U prvoj fazi ustanka zabeleženi su slučajevi masovnih odmazdi ustanika nad civilima različite etničke i verske pripadnosti. Tako su, na primer, početkom septembra 1941. hercegovački i crnogorski ustanici poubijali su na [[Berkovići]]ma i [[Trusina (Nevesinje)|Trusini]] 526 muslimanskih civila iz obližnjih sela svih starosnih dobi. Od toga je 365 bačeno u jamu.<ref>Savo Skoko, ''Pokolji hercegovackih Srba '41''. Beograd: Strucna knjiga, 1991.</ref> Ovakvi slučajevi zabeleženi su tokom 1941. i prve polovine 1942. širom Bosne i Hercegovine, a u manjoj meri i na teritoriji Srbije i Hrvatske. Sporadični zločini pojavljivali su se u situacijama kad su formacije [[JVUO]] prolazile iz operativnih potreba kroz oblasti nastanjene nesrpskim stanovništvom. Ovi pokreti i dejstva po pravilu su praćeni ubistvima civila, [[silovanje|silovanjima]], [[pljačka]]ma i uništavanjem imovine. Učestvujući u italijanskoj operaciji ALBIA na [[Biokovo|Biokovu]] između 29.8. i 3.9.1942. hercegovački četnici pod komandom [[Petar Baćović|Petra Baćovića]] vršili masovni teror nad civilima hrvatske narodnosti u zoni operacije. Baćović opisuje ove aktivnosti u izveštaju Mihailoviću od 5.9.1942: {{izdvojeni citat|...Naknadno dodajem u vezi odlaska naše kaznene ekspedicije u [[Ljubuški]] i [[Imotski]], da su naši četnici... između Ljubuškog i Vrgorca, oderali živa tri katolička sveštenika. Naši četnici ubijali su sve muškarce od 15 godina na više. Žene i deca ispod 15 godina nisu ubijana. 17 sela je potpuno spaljeno...}} Učestvujući u italijanskoj operaciji ALFA u dolini Rame hercegovački četnici pod komandom Petra Baćovića su prema izveštajima italijanskog obaveštajca i prema zvaničnicima NDH ubili između 650 i 700 lica hrvatske i muslimanske etničke pripadnosti. 1. i 2. oktobra 1942. grupa četnika pod komandom Mane Rokvića (jedan bataljon [[Dinarska divizija|Dinarske divizije]] prema italijanskom izveštaju) učestvovala je u, od Italijana organizovanoj, [[Pokolj u Gatima|akciji odmazde nad civilima u Poljičkom selu Gata i okolnim selima]], prilikom čega je, na posebno okrutan način, ubijeno oko 120 civila hrvatske narodnosti. Tokom čitavog rata na teritoriji Kosova delovale su [[četnici|četničke]] jedinice [[Kosta Pećanac|Koste Milovanovića Pećanca]], koje su počinile brojne zločine nad stanovnicima albanskih sela na granici [[Kosova]] i [[Sandžak]]a.<ref name=":0">Arhiv Kosova, Arhiv Pokrajinskog komiteta KPJ za Kosovo i Metohiju u Prištini, card no. 5, reg. no. 220</ref><ref>Zbornik dokumenata i podataka o NOR-u i revoluciji, I&19, dok. br. 3</ref><ref>Pavle Jovićević, Kosovo i Metohija i odluke II zasedanja AVNOJ-a, Sloboda, novembar, 1944.</ref> === Sistematski zločini sa karakteristikama istrebljenja i/ili [[genocid]]a === {{main|Pokolj muslimana Pljevalja, Čajniča i Foče}} [[File:Džamija u Bukovici spaljena od četnika 1943.jpg|thumb|Minaret džamije u Bukovici, u [[Pljevlja|pljevaljskoj]] opštini, koju su četnici spalili u zimu 1943.]] Ravnogorski ideolozi predvideli su potrebu etničkog čišćenja određenih oblasti radi konsolidovanja etničke srpske teritorije kao osnove buduće Jugoslavije. Ovo etničko čišćenje trebalo je da bude sprovedeno "u pogodnom momentu". Jedan od brojnih dokumenata koji svedoče o ovom planu je Mihailovićeva pismena "[[Instrukcija Draže Mihailovića Pavlu Đurišiću|instrukcija]]" [[Pavle Đurišić|Pavlu Đurišiću]] (“Str. pov. br. 370.“) od 20. decembra 1941. godine: {{izdvojeni citat|Ciljevi naših odreda jesu: #Borba za slobodu celokupnog našeg naroda pod [[skiptar|skiptrom]] Njegovog Veličanstva [[Petar II Karađorđević|Kralja Petra II]]. #Stvoriti veliku Jugoslaviju i u njoj veliku Srbiju, etnički čistu u granicama Srbije — Crne Gore — Bosne i Hercegovine — Srema — Banata i Bačke. #Borba za uključenje u naš državni život i svih još neoslobođenih, slovenačkih teritorija pod Italijanima i Nemcima ([[Trst]] — [[Gorica]] — [[Istra]] i [[Koruška]]) kao i Bugarske, severne Albanije sa Skadrom. #Čišćenje državne teritorije od svih narodnih manjina i nenacionalnih elemenata. #Stvoriti neposredne zajedničke granice između Srbije i Crne Gore, kao i Srbije i Slovenačke čišćenjem Sandžaka od Muslimanskog življa i Bosne od Muslimanskog i Hrvatskog življa...<ref>{{Cite web |title=Instrukcija D. Mihailovića Pavlu Đurišiću od 20.12.1941. |url=http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%BD%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%94._%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%9B%D0%B0_%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D1%83_%D0%82%D1%83%D1%80%D0%B8%D1%88%D0%B8%D1%9B%D1%83_%D0%BE%D0%B4_20.12.1941. |access-date=2010-02-07 |archivedate=2009-03-14 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090314070401/http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%BD%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%94._%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%9B%D0%B0_%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D1%83_%D0%82%D1%83%D1%80%D0%B8%D1%88%D0%B8%D1%9B%D1%83_%D0%BE%D0%B4_20.12.1941. |deadurl=yes }}</ref>|[[Draža Mihailović]]}} Kao rezultat pregovora sa italijanskim okupacionim vlastima i snagama [[NDH]], četničke jedinice pod komandom majorâ [[Petar Baćović|Petra Baćovića]] i [[Zaharije Ostojić|Zaharija Ostojića]] zauzimaju 19. avgusta 1942. godine [[Foča|Foču]]. Nakon ulaska u Foču, četnici su počinili masakr nad [[Bošnjaci|bošnjačkim]] stanovništvom u gradu i okolici. Pokolj nad muslimanskim stanovništvom u Foči je izvršila Grupa četničkih odreda, sačinjena od Fočanskog, Bosanskog, Šavničkog i Durmitorskog odreda JVuO.<ref>AVII, Ča, reg. br. 14, 48/6, k. 161, reg. br. 7/9, k. 171, 50/1, k. 165. a. NDH, k. 56, reg. br. 9/2—28.</ref> U depeši br. 466 od 23. avgusta 1942. major Ostojić dostavlja Mihailoviću sljedeće informacije: {{izdvojeni citat|Juče završio akciju do Ustikoline i grebena Jahorine... Po dosadašnjim podacima... 1.000 — 3.000 muslimana poklanih. Sve trupe dobri borci, ali još bolji pljačkaši, izuzev [[Pavle Đurišić|Pavla]]. Pad Foče ima dobrog odjeka. Muslimani u masama beže u Sarajevo. Naredio sam povratak trupa kući, a ja sam od juče u Kalinoviku i rešavam ostala pitanja sa Ištvanom [Baćovićem — nap.] i Jevđevićem. Sada su zadovoljni.<ref>[https://znaci.org/00001/11_25.htm Nikola Milovanović: DRAŽA MIHAILOVIĆ, poglavlje POKOLJ U FOČI]</ref>}} U desetodnevnom izvještaju komandujućeg generala i komandanta u Srbiji [[Paul Bader|Paula Badera]], sastavljenom 21. avgusta 1942. godine te poslatom komandantu oružanih snaga na Jugoistoku, konstatuje se da italijanske okupacione trupe, makar usljed sopstvene indolentnosti spram četničke operacije, snose dio odgovornosti za počinjenje zločina nad civilima: {{izdvojeni citat|Pokret Draže Mihailovića pokušava da, i pored nezavršenih priprema u istočnoj Bosni, osvoji vlast južno od demarkacione linije. U međuvremenu su pristalice Mihailovića napale i zauzele Foču. Uz velike svireposti ubijeno je oko 1000 stanovnika. Italijani nisu intervenisali.<ref>AVII, NAV—T-501, rolna 248, snimci 513—517.</ref><ref>Zbornik dokumenata i podataka o Narodnooslobodilačkom ratu naroda Jugoslavije, tom XII, knjiga 2: Dokumenti jedinica, komandi i ustanova Nemačkog rajha (1. januar — 31. decembar 1942), Vojnoistorijski institut, Beograd, 1976, dokument br. 132, strane 643—644.</ref>|Desetodnevni izveštaj komandujućeg generala i komandanta u Srbiji od 21. avgusta 1942. komandantu oružanih snaga na Jugoistoku o vojno-političkoj situaciji, aktivnosti partizana, sopstvenim protivmerama i namerama i obostranim gubicima u Srbiji, Sremu i Bosni}} [[Lazar Trklja]], koji je tokom rata bio Mihailovićev politički predstavnik u [[Podrinje (regija)|istočnoj Bosni i Hercegovini]] i član [[Centralnog nacionalnog komiteta]], zatekao se u Foči dva dana nakon masakra. U svom ratnom dnevniku, Trklja je opisao pojedinosti ovog zločina: {{izdvojeni citat|Opšte klanje. Nijesu se odvajali borci od nejači. Sve je uništavano. Pričali su očevici da je samo na mostu na [[Drina|Drini]] u bežanju platilo svojim životima oko 140 duša. Od Foče prema [[Ustikolina|Ustikolini]] u dužini oko pet-šest kilometara ležalo je oko 400-500 leševa. A u gradu i po ulicama ni broja im se ne zna.<ref>[https://www.vladimirdimitrijevic.com/sr-yu/tekstovi/459-na-golgotskom-putu-ratni-dnevnik-lazara-trklje-1941-1944-otkopana-istina-sluzbeni-glasnik-beograd-2020-priredio-nikola-trklja-2.html Vladimir Dimitrijević: NA GOLGOTSKOM PUTU - RATNI DNEVNIK LAZARA TRKLjE 1941-1944 OTKOPANA ISTINA, SLUŽBENI GLASNIK, BEOGRAD 2020, PRIREDIO NIKOLA TRKLjA]</ref><ref>[https://stanjestvari.com/2023/01/05/lazar-trklja-otkopana-istina/ Стање ствари – Лазар Тркља: Откопана истина]</ref>}} [[Datoteka:Pavle Đurišić i Pirzio Biroli.jpg|mini|[[Pavle Đurišić]], naoružan od fašističke Italije, bio je glavni izvršilac operacije etničkog čišćenja Muslimana.]] Karakterističan "pogodni momenat" rukovodstvo [[JVUO]] uočilo je i iskoristilo u januaru i februaru 1943. U tom periodu provedene su opsežne operacije genocida i etničkog čišćenja u istočnoj Bosni i Sandžaku u koordinaciji majora [[Zaharije Ostojić|Zaharija Ostojića]], načelnika štaba isturenog odeljenja vrhovne komande JVUO. U operacijama su učestvovale trupe [[Pavle Đurišić|Pavla Đurišića]] i [[Vojislav Lukačević|Vojislava Lukačevića]]. Nakon operacije, Đurišić u izveštaju Mihailoviću navodi: {{izdvojeni citat|Načelniku štaba Vrhovne komande. — Akcija u [[Pljevlja|Pljevaljskom]], [[Čajniče|Čajničkom]] i [[Foča]]nskom srezu protivu muslimana izvršena je. Operacije su izvedene tačno po naređenju i izdatoj zapovesti. Napad je počeo u određeno vreme. Svi komandanti i jedinice izvršili su dobijene zadatke na opšte zadovoljstvo. Sva muslimanska sela u tri pomenuta sreza su potpuno spaljena da nijedan njihov dom nije ostao čitav. Sva imovina je uništena sem stoke, žita i sena. Naređeno je i predviđeno prikupljanje ljudske i stočne hrane u određenim mestima, za stvaranje magacina rezervne hrane i ishranu jedinica koje su ostale na terenu radi čišćenja i pretresanja terena i šumovitih predela, kao i radi sprovođenja i učvršćivanja organizacije na slobodnoj teritoriji. Za vreme operacija se pristupilo potpunom uništavanju muslimanskog življa bez obzira na pol i godine starosti. Žrtve. — Naše ukupne žrtve su bile 22 mrtva od kojih 2 nesrećnim slučajem i 32 ranjena. Kod muslimana oko 1.200 boraca i do 8.000 ostalih žrtava: žena, staraca i dece. Za vreme početnih operacija, muslimani su se dali u bekstvo ka Metaljci, [[Čajniče|Čajniču]] i reci [[Drina|Drini]]. Na Metaljci je našao sklonište mali deo stanovništva. U Čajniču se računa da ima do 2.000 izbeglica, a jedan deo je uspeo da umakne preko Drine pre nego što su određene jedinice izvršile presecanje mogućih otstupnih pravaca na tom sektoru. Sve ostalo stanovništvo je uništeno. Moral kod muslimana bio je takoreći srušen. Zavladala je [[epidemija]] straha od naših četnika, tako da su bili prosto izgubljeni...<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%98_%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%B0_%D0%82%D1%83%D1%80%D0%B8%D1%88%D0%B8%D1%9B%D0%B0_%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D1%83_%D1%88%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B0_%D0%92%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B5_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5_%D0%BE%D0%B4_13._%D1%84%D0%B5%D0%B1%D1%80%D1%83%D0%B0%D1%80%D0%B0_1943. Izveštaj Pavla Đurišića načelniku štaba Vrhovne komande od 13. februara 1943.]</ref>|[[Pavle Đurišić]]}} U naređenju generala Paula Badera, njemačkog opunomoćenog komandanta i zapovjednika u Srbiji, poslatom 25. aprila 1943. godine, analizirana je i vojno-politička situacija na teritoriji [[Sandžak]]a. Zločini Đurišićevih četnikâ se pominju u odjeljku koji se bavi pitanjem položaja lokalnih Bošnjaka (“Muslimani“): {{izdvojeni citat|Sandžak je pretežno obitavalište Muslimana. Ipak su četnici DM, početkom ove godine, na najgrozniji način istrebili čitavo muslimansko stanovništvo u srezovima gradova Prijepolje, Pljevlja, Priboj i Čajniče, a ostatak proterali.<ref>AVII, NAV—T-501, r. 249, s. 334—338.</ref><ref>Zbornik dokumenata i podataka o Narodnooslobodilačkom ratu naroda Jugoslavije, tom XII, knjiga 3: Dokumenti jedinica, komandi i ustanova Nemačkog rajha (1. januar — 31. decembar 1943), Vojnoistorijski institut, Beograd, 1978, dok. 55, str. 244.</ref>|Naređenje komandujućeg generala i komandanta u Srbiji od 25. aprila 1943. potčinjenim jedinicama za posedanje Sandžaka s analizom vojno-političke situacije na tom području}} Na sastanku četničkog vojvode [[Uroš Drenović|Uroša Drenovića]] sa bivšim dožupanom [[Jajce|Jajca]] doktorom Šunićem, održanom u [[Banjaluka|Banjoj Luci]] 2. maja [[1943]]. godine, pomenuta je i odgovornost Mihailovićevih snaga za masovne zločine nad muslimanskim stanovništvom: {{izdvojeni citat|Nehumani napadi koje su četnici D. Mihajlovića nedavno izvršili na području Foče i Goražda izazvali su ogromno uznemirenje stanovništva. Muslimani u cijeloj zemlji bili su posebno uzbuđeni i uznemireni, jer je prema muslimanskom stanovništvu od strane četnika DM postupano na nečuveno zvjerski način.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=690&rec=314&roll=566 NARA, T314, Roll 566, frame no. 000686.] <br /> ({{jez-njem|"Die unmenschlichen Uebergriffe, die sich die Cetniks des D.Mihajlovic in der Umgebung von Foca und Gorazda [sic] in der letzten Zeit zu Schulden kommen liessen, hätten die Bevölkerung in eine ungeheuere Unruhe versetzt. Ganz besonders erregt und aufgebracht seien die Muselmanen im ganze Lande, da die muselmanische Bevölkerung von den Cetniks des D.M. unerhört bestialisch gehandelt worden sei."}})</ref>|Izvještaj sa sastanka Uroša Drenovića i bivšeg dožupana Jajca dr. Šunića u Banja Luci dana 2. maja 1943.}} Ubrzo su međutim, krajem marta i tokom aprila, snage [[NOVJ]] proterale [[JVUO]] sa ovog područja. U kasnijoj fazi je nemačka komanda kojoj je bilo stalo podjednako do saradnje i sa JVUO i sa muslimanskim [[kvislinzi]]ma, izdejstvovala obustavljanje ovakvih operacija. Ravnogorski planeri i ideolozi odložili su ih za kraj rata. [[Dragiša Vasić]] o toj mogućnosti pisao je u svom pismu Mihailoviću iz aprila 1942. sledeće: {{izdvojeni citat|U pogledu tačke pod II b), gde se govori o tome da je potrebno zaposednuti teritoriju odmah, i pre nego se iko pribere iščistiti od stranog elementa, mislim da nam ovo pitanje ne mora zadavati mnogo brige. Pamtim vrlo dobro stanje u kome se Evropa nalazila posle prošlog rata. Ratujuće države bile su toliko zauzete svojim brigama, da ni jedna, tako reći, nije mogla voditi računa šta druge u svojim granicama rade i preduzimaju. U prvoj godini posle prošlog rata mogao se prosto istrebiti jedan dobar deo svega neželjenog stanovništva, da niko radi toga i ne okrene glavu. Dakle, ako budemo pametni, ovo pitanje čišćenja odnosno preseljavanja i izmene stanovništva, neće nam biti naročito teško.<ref>https://www.znaci.org/00001/11_28.htm SMERNICE POLITIČKOG PROGRAMA I CILJEVI RAVNOGORSKOG POKRETA</ref>|[[Dragiša Vasić]]}} == Protesti četničkih oficira == === Izvještaj kapetana Petrovića === Kapetan [[Branivoj Petrović]], komandant Javorskog korpusa JVuO, u svojstvu delegata Vrhovne komande Jugoslovenske vojske u otadžbini i sa ciljem vršenja inspekcije, upućen je septembra 1942. godine na teritoriju tri [[Pomoravlje|pomoravska]] korpusa – Varvarinskog, Ivankovačkog i Resavskog. Po završetku misije, kapetan Petrović je 1. avgusta 1943. za generala Dragoljuba Mihailovića (“Gospodinu Ministru vojske, mornarice i vazduhoplovstva i načelniku štaba Vrhovne Komande”) sastavio opširan izvještaj u kom se detaljno bavi i četničkim zločinima u zoni odgovornosti tri pomenuta korpusa JVuO.<ref>Arhiv Vojnoistorijskog instituta, Četnička arhiva, kutija 55, registarski broj 25/1 (S-V-6696/1).</ref><ref>Zbornik dokumenata i podataka o Narodnooslobodilačkom ratu naroda Jugoslavije, tom XIV, knjiga 2: Dokumenti jedinica, komandi i ustanova četničkog pokreta Draže Mihailovića (1. januar — 8. septembar 1943), Vojnoistorijski institut, Beograd, 1983, dokument br. 182, strane 869—878.</ref> Branivoj Petrović ističe da je većina oficira, tj. komandanata ovih korpusa i brigada, bila [[Legalizovani četnici|legalizovana kod kvislinških vlasti]]. Pišući o stanju u Varvarinskom korpusu, on navodi sljedeće: {{izdvojeni citat|Ostali komandanti, koji su do juče bili aktivni nosioci današnjeg režima (komandant druge Beličke brigade je još legalizovan) vršeći nad narodom krvave i grozne represalije urezali su mu se u dušu i on ih kao takve nikad neće zaboraviti. Kao obrazac takvog rada ističe se žandarmeriski poručnik g. Milun Vidić. Dojučerašnji nosioc današnjeg režima, bivši komandant Beličke brigade, sada sreski komandant Beličkog sreza, on je uzurpirao vlast nepriznajući nikoga, a svojim radom toliko ozlojedio narod da ga ovaj ne odvaja od okupatora. Pljačka, krv, zverska ubistva i batinanje prestavljaju bilans njegovog rada.<ref>Zbornik NOR-a, XIV/2, Beograd, 1983, str. 871.</ref>}} Za komandante dviju brigadâ iz sastava Resavskog korpusa (Despotovačka i Svilajnačka), Petrović tvrdi: {{izdvojeni citat|Aktivni potporučnici g.g. Gazibara i Petković su do skoro bili u službi Srpskih krvoloka, vojvoda Blaška i Živadina, učestvovali kao članovi prekog vojnog suda, koji je pobio preko 150 Srpskih sinova. Narod je toliko zaplašen njihovim terorom, da nema kuraži ni reči istine da kaže. Uspeo sam dugim bavljenjem na njihovoj teritoriji, da saznam od viđenijih ljudi, da je narod potpuno razočaran i ozlojeđen njihovim dosadašnjim radom, i da nas ne odvaja od današnjeg režima.<ref>Zbornik NOR-a, XIV/2, Beograd, 1983, str. 875.</ref>}} Takođe, kapetan Petrović veoma negativno ocjenjuje i rad aktivnog pešadijskog majora [[Ljubomir Mihailović|Ljubomira Mihailovića Longa]], komandanta Ivankovačkog korpusa JVuO. „Napuštajući redove S.D.S. t.j. legalizovanog i plaćenog oficira, on je preneo u redove Ravnogoraca sve svoje stare osobine. Naviknut na despotizam okupatora on je to produžio da čini i na novoj dužnosti“, žali se Petrović na majora Mihailovića. Po Petrovićevom mišljenju, Ljubomir Mihailović je svojim djelovanjem stekao »krvavi oreol« među stanovništvom u okupiranoj [[Srbija|Srbiji]]: {{izdvojeni citat|Brojno uništavanje ljudi krivih i nevinih, civila i oficira (pred polazak dobio sam podatke o klanju rezervnog pešadiskog majora i nosioca Karađorđeve zvezde, ime nepoznato) dali su ovom komandantu korpusa krvavi oreol, narod zaplašili da je psihičko stanje straha proželo sve redove, misleći od naše organizacije da je zločinačka.<ref>Zbornik NOR-a, XIV/2, Beograd, 1983, str. 873.</ref>}} U zaključku, podsjećajući Dražu Mihailovića da korpusi koje je obišao „pretstavljaju po svome geografskom položaju i etničkom sastavu, centar Srbije“, kapetan Petrović vrlo rječito poentira: {{izdvojeni citat|Ljudi koji vode stvari, nepodesni su po svojim moralnim i tehničkim sposobnostima. Narod želi na čelu da vidi svetle i čestite ljude, koji će biti primeri i uzori naših stremljenja. Legalizovani oficiri, bivše vojvode [[Kosta Pećanac|Koste Pećanca]] i [[Milan Nedić|Nedića]], zboraši [[Dimitrije Ljotić|Ljotića]] i ceo taj elemenat, koji je do juče pod okriljem [[Svastika|hakenkrojca]] činio zulume, ne mogu danas da rade pod simbolom Ravne Gore i Vašeg imena. Narod to ne želi, ne prima, bar na terenima na kojima služe. I u koliko oni budu ostali, stav nepoverenja i rezervisanosti povećaće se.<ref>Zbornik NOR-a, XIV/2, Beograd, 1983, str. 877—878.</ref>}} Prethodno je i rad samog kapetana Petrovića na teritoriji korpusa kojim je komandovao bio predmetom žalbe jednog četničkog oficira. Riječ je o kapetanu [[Radomir Cvetić|Radomiru Cvetiću]], koji će maja 1942. godine preuzeti komandu nad Javorskim korpusom JVuO upravo od kapetana Petrovića. Kapetan Cvetić (pseudonim »Orel«) šalje 10. avgusta 1942. depešu Draži Mihailoviću, koja sadrži sljedeće pritužbe: {{izdvojeni citat|Kapetan Petrović Brana ubija ni krive ni dužne ljude, ubio je jednog mog odličnog vojnika i njegova četiri od kojih 3 brata što su bili partizani. Hteo da ubije još četiri da nisu pobegli. Ranije ubijen Vukašin Protić. Njegov narednik Jezdimir pljačka narod i siluje devojke i žene. Glavni krivac za ubistva je on. U narodu strah i pobuna. Molim da se hitno uputi islednik inače će doći do oružanog sukoba. Kapetan Cvetić.<ref>[https://znaci.org/00001/4_14_1_145.htm Izvod iz knjige primljenih telegrama Štaba Draže Mihailovića od 3. do 18. avgusta 1942. godine]</ref>}} === Protest majora Đurića === Major [[Radoslav Đurić]] je [[16. februar]]a 1944. godine poslao oštar protest generalu Mihailoviću zbog klanja ljudi i žena, [[pokolj u Vraniću|u Vraniću]] i [[pokolj u Boleču|u Boleču]] i drugde: {{izdvojeni citat|U poslednje vreme mnogo se komentariše kako u Beogradu tako i unutrašnjosti pa čak i u vozovima postupci naših ljudi u okolini Beograda, a naročito na teritoriji smederevskog korpusa. Najviše se govori o klanju ljudi i žena, što narod strašno osuđuje i gnuša se svega. Proveravajući sve na terenu prikupio sam mnogo podataka i utvrdio porazne činjenice. Ovo se najviše odnosi na rad kapetana Lazovića gde je glavni akter svega negativnog. Njegov komandant brigade kapetan Božidar Lazarević rđav čovek, izgleda da uopšte nije ---(nejasno) i više poroka. Pravi aheološki tip, početkonja i varalica. Ja sam Vam, gospodine ministre, izrazio bojazan za rad kapetana Lazovića, jer sam još tada osećao da ide stranputicom što se i obistinilo. Akcija Lazarevića ka Beogradu i prelaz njegovih delova u Banat nisu naš uspeh, već najveća sramota, jer je za vreme ove vršena ordinarna pljačka i klanje nevinog stanovništva. Sve se radilo u ime Nj. V. Kralja i Vaše lično. To se naročito naglašavalo. Kvislinzima došlo je ovo kao poručeno da koriste za svoju propagandu. O svemu imam tačne podatke koje ću dostaviti kurirom. U interesu opšte stvari, molim preduzmite hitne mere da se spreči dalja samovolja i tiranija, jer su i naši aktivni saradnici prvih dana počeli da beže u Beograd i druga mesta, bojeći se za svoj život posle svega što su čuli i videli. Kapetana Lazarevića treba hitno ukloniti sa dužnosti i staviti pod istragu, da narod ne izgubi veru u nas, jer je jednodušan sa nama. Kraj.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_3_84.htm IZVOD IZ KNJIGE PRIMLJENIH DEPEŠA ŠTABA DRAŽE MIHAILOVIĆA U VREMENU OD 13. DO 29. FEBRUARA 1944. GODINE]</ref>|[[Radoslav Đurić]]}} === Protest majora Miloševića === Major Miloš Milošević (pseudonim »Krusa«), načelnik štaba Mlavsko-smederevske grupe korpusa JVuO, takođe se žalio na rad kapetana Lazovića. Krajem marta [[1944]]. godine, on generalu Mihailoviću upućuje protest protiv brojnih nedjelâ počinjenih od strane pripadnika Smederevskog korpusa JVuO. Kao najodgovornije za zločine, major Milošević nominuje, pored Lazovića, i kapetana [[Božidar Lazarević|Božidara Lazarevića]]: {{izdvojeni citat|Pored mnogih zaklanih seljaka i opljačkanih, mnogi seljaci i građani su na drumu i skidano im je odelo i obuća... Od poklanih seljaka opljačkani su dukati i mnoge druge stvari... Kapetan Lazović lično sklon je da svakog brzo likvidira, čim mu se učini da mu stoji na putu ili nešto smeta i t.sl. Ubija pojedince po neproverenim dostavama, bez saslušanja i presude. Čak to izvodi javno i bezobzirno i nije nikakvo čudo što se narod gnuša svega. Narod toliko tuče da pojedincima otpada meso sa tela. U svemu prednjačio je kapetan Lazarević koji je sadističkim nagonom lično sekao pojedincima uši, probadao ih kamom, naterivao ih da sede na žaru itd. i napokon polumrtve, zaklao i jednostavno i najčešće bacao u Moravu. [...] Početkom januara ov. god. po naređenju Lazovića blokiran je Dražanj. Tada su svi stanovnici isterani iz kuća i dovedeni pred crkvu, gde je pred svima batinjana učiteljica, jer joj je na slavnom kolaču bila izrađena petokraka zvezda...<ref name="znaci.org">[http://www.znaci.org/00001/4_14_3_155.htm ZAHTEV KOMANDANTA MLAVSKO-SMEDEREVSKE GRUPE KORPUSA OD 18. MAJA 1944. KOMANDANTU SMEDEREVSKOG KORPUSA ZA IZJAŠNJENJE U VEZI S KLANJEM I TERORISANJEM NARODA U SMEDEREVSKOM KRAJU]</ref><ref>Milan Radanović, Kazna i zločin: Snage kolaboracije u Srbiji: odgovornost za ratne zločine (1941-1944) i vojni gubici (1944-1945), Rosa Luxemburg Stiftung, Beograd, 2015, str. 101, fus. 159.</ref>}} === Protest potpukovnika Radojlovića === Potpukovnik [[Miloš Radojlović]] je maja 1944. godine pisao komandantu smederevskog korpusa da je "narod naplašen i bega od četnika", te je od njega tražio izjašnjenje u vezi sa klanjem i terorisanjem naroda u smederevskom kraju. {{izdvojeni citat|Na osnovu izloženog dostavite mi izjašnjenje u sledećem: 1. — Zašto je noću 3/4 maja t.g. zaklan seljak Pantić iz sela Seone od strane odreda p.poručnika g. Pavlovića bez sudske presude? 2. — Zašto je 3 maja t.g. tučena Živana Pantić stara 50 godina od strane jedne dvojke p.poručnika g. Pavlovića? 3. — Zašto je 3 maja t.g. tučena Zagorka Pantić iz sela Seone od strane jedne dvojke, tako da i danas ima modrice po celom telu što sam se lično uverio? 4. — Zašto je zaklana od strane odreda p.poručnika g. Pavlovića žena Rosa unuka Jevrema Milica iz Seone noću 3/4 maja t.g. bez presude prekog suda? 5. — Zašto je Ljuba Milić invalid bez desne ruke iz sela Seone 3 ovog meseca pre podne batinan na njivi gde je radio, od strane jedne trojke, a zatim kada je doteran kod p.poručnika g. Pavlovića Žike batinom su mu provalili lobanju, previli i pustili kući? 6. — Zašto je opljačkan od strane vojnika p.poručnika Pavlovića Žike seljak Ljuba Milić iz sela Seone 3 ovog meseca sa sledećim stvarima: 3 anterije, 3 fermena, deset košulja, i 3 konbinezona ženska, koji su docnije vraćeni? 7. — Zašto krađene anterije nose vaši komandanti brigada, kao na primer komandant 9 brigade, to narod vidi i kaže da smo Dražini pljačkaši, na taj se način ruši ugled organizacije? 8. — Dostaviti spisak lica kome su dodeljene anterije i košulje? 9. — Zašto je komandant 9 brigade pretio ukućanima Ljube Milica, da će ih sve poklati ako što pričaju o odnetim stvarima. Zar se tako ponašaju Vaši komandanti Brigada?<ref name="znaci.org">[http://www.znaci.org/00001/4_14_3_155.htm ZAHTEV KOMANDANTA MLAVSKO-SMEDEREVSKE GRUPE KORPUSA OD 18. MAJA 1944. KOMANDANTU SMEDEREVSKOG KORPUSA ZA IZJAŠNJENJE U VEZI S KLANJEM I TERORISANJEM NARODA U SMEDEREVSKOM KRAJU]</ref>|Potpukovnik [[Miloš Radojlović]]}} Potpukovnik Radojlović navodi još niz primera i traži izjašnjenje "do 20 ovog meseca". === Protesti majora Trifkovića === Uviđajući veliku aktivnost partizana u [[kosmaj]]skom, a naročito u [[Podunavlje|podunavskom]] srezu, major [[Svetislav Trifković]], komandant Privremene komande šumadijskih korpusa je 15. juna 1944. godine poslao Načelniku Štaba Vrhovne komande JVuO Draži Mihailoviću izveštaj o situaciji u [[Smederevo|smederevskom]] kraju i Kosmaju, u kome, pored ostalog, navodi i sledeće: {{izdvojeni citat|U vezi Vašeg naređenja Br.II 320 i 348, o situaciji u Smederevskon kraju, mladenovačkom i Kosmajskom srezu podnosim sledeći izveštaj: U ovim krajevima situacija se naglo pogoršava i dalje se stalno pogoršava. Zahvaljujući neaktivnosti naših komandanata komunisti se svakim danom sve više ojačavaju kako u pogledu broja ljudi tako i u pogledu brojnog stanja oružja i municije... Naši komandanti u uverenju su da je dovoljno mobilisati ljude milom ili silom i obrazovati vojne jedinice, prokrstariti sa istim kroz sela, izvršiti likvidaciju koga bilo i nastaniti se u neki siguran kraj i odatle komandovati. Smatraju da je dovoljno biti krut vojnik i disciplinu zavesti sistemom dželata, kame i telesnih kazni. Oni tome narodu, sem u selima gde stalno borave, koja su naša od početka, ne umeju da pruže nijednu toplu reč, u sela zalaze retko i to kao kaznena ekspedicija...<ref>Arhiv VII Br. reg. 32/4-5, k. 54.</ref><ref>[https://www.noviplamen.net/vesti/cetnicka-kaznena-ekspedicija-u-drugovcu/ Dragoslav Dimitrijević: Četnička kaznena ekspedicija u Drugovcu]</ref>}} 25. jula 1944. godine, u pismu koje je major Trifković uputio Mihailoviću s pozicije komandanta Avalskog korpusa JVuO, navodi se negativna ocjena četničke organizacije na području Kosmajskog sreza i oficira 4. (kosmajske) brigade Korpusa gorske garde JVuO: {{izdvojeni citat|Ovaj starešinski kadar nema ni potrebne moralne kvalifikacije da narod pridobije za našu stvar, već svojim postupcima dovodi dotle da narod nerado gleda i prilazi našem ravnogorskom pokretu, a otvoreno izražava mržnju prema našoj organizaciji na ovoj teritoriji. Sadanje starešine svojim postupcima uneli su strah u narod u tolikoj meri da narod želi što skorije oslobođenje od njihovog terora... Kod naroda su razbijene sve lepe iluzije o ravnogorstvu i Draži, a organizacija je često najgori oblik najkorumpiranije klike seoskih siledžija i pokvarenjaka. Ukoliko organizacija formalno i postoji, u nju su ljudi ušli pod pritiskom sile. Često je slučaj da ljudi uplaćuju novac i daju druge vrednosti da bi se izvukli iz organizacije... Jer ravnogorstvo u Kosmaju znači: nasilje, progonstvo najboljih, nemoral i punu korupciju.<ref>Vojni arhiv, Četnička arhiva, kut. 54, fas. 4, d. 32.</ref><ref>[https://www.elektrobeton.net/mikser/gorske-bekrije-pred-bogom-i-sudom/ Milan Radanović: Gorske bekrije pred bogom i sudom]</ref>}} == Suđenja == {{main|Beogradski proces}} Početkom [[avgust]]a [[1945]]. u oslobođenom [[Beograd]]u pred Vojnim sudom 1. Armije organizovano je prvo javno posleratno suđenje protiv [[Vojislav Lukačević|Vojislava Lukačevića]] i drugih ratnih zločinaca. Javni tužilac, [[Miloš Minić]], je optužio Lukačevića da je kao komandant četničkih snaga u Bosni organizovao pokolj u Foči, da je učestvovao u istrebljenju [[musliman]]skog stanovništva, da je sarađivao sa okupatorom u četvrtoj i petoj neprijateljskoj ofanzivi, da je vršio zločine nad pripadnicima NOP-a i da je [[Saradnja četnika sa Nedićevom vladom|sarađivao]] sa [[Vlada narodnog spasa Milana Nedića|kvislinškom vladom]] generala [[Milan Nedić|Milana Nedića]]. Između predsednika suda i Lukačevića vođen sledeći dijalog: :Predsedavajući: Kako su vas zvali, 'rogljaš'? Kakav je to izraz? :Optuženi Lukačević: Izraz 'rogljaš' potiče od batinanja koja su vršili mesni komandanti po presudama mesnih odbora. Ja sam došao na taj teren sa 14 ljudi, sa štabom i telegrafistom. :Predsedavajući: A ovaj izraz 'rogljaš'? :Optuženi Lukačević: Izraz 'rogljaš', to su mi, verovatno, dali... :Predsedavajući: Ali sam izraz 'rogljaš', odakle potiče? Odakle je taj pojam? :Optuženi Lukačević: Taj pojam je vezan za roglju. :Predsedavajući: Kakvu roglju? :Optuženi Lukačević: Za roglju za lov. :Predsedavajući: Šta ste radili s tom rogljom? :Optuženi Lukačević: Sa tom rogljom, kad je vršeno batinanje, neko bi sprečavao onoga koji je bio batinan da se otima. :Predsedavajući: Kako to? :Optuženi Lukačević: Sprečavao ga, jer ga je roglja pritiskivala. :Predsedavajući: Kako? :Optuženi Lukačević: Za vrat. :Predsedavajući: Znači, pritiskivali ga za vrat na taj način što se vrhovi roglje zariju u zemlju i tako stežu vrat čoveka. :Optuženi Lukačević: Da!<ref>https://www.znaci.org/00001/11_45.htm</ref> Osuđen je na [[smrt]] streljanjem. Kazna je izvršena u Beogradu krajem avgusta 1945. Mesto streljanja nije objavljeno. Vođa četnika [[Dragoljub Mihailović]] je uhvaćen [[13. mart]]a [[1946]]. od strane agenata jugoslovenske bezbednosne agencije [[OZNA]] (Odelenje za Zaštitu naroda). On je optužen po 47 tačaka. Sud je utvrdio da je kriv po 8 tačaka optužnice, uključujući [[Zločin protiv čovečnosti|zločine protiv čovečnosti]] i veleizdaju. Proglašen je krivim i osuđen na smrt streljanjem [[15. jul]]a. Pogubljen je zajedno sa devet drugih oficira u ranim časovima [[18. jul]]a 1946. u Lisičijem potoku. Danas se u Srbiji vodi kampanja za njegovu rehabilitaciju. == Izvori == {{Izvori|2}} == Literatura == # Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu naroda Jugoslavije. Tom XIV, knj. 1, Dokumenti četničkog pokreta Draže Mihailovića 1941-1942, Beograd, Vojnoistorijski institut, 1981. {{COBISS-Sr|ID=32586252}} # Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu naroda Jugoslavije. Tom XIV, knj. 2, Dokumenti četničkog pokreta Draže Mihailovića 1943, Beograd, Vojnoistorijski institut, 1983. {{COBISS-Sr|ID=516290455}} # Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu naroda Jugoslavije. Tom XIV, knj. 3, Dokumenti četničkog pokreta Draže Mihailovića 1944, Beograd, Vojnoistorijski institut, 1983. {{COBISS-Sr|ID=32586254}}? COBISS.SR-ID............ : 32586254 # Popović, Jovo: Pop izdaje : [četnički vojvoda [[Momčilo Đujić]]], Zagreb, Stvarnost, 1988. {{COBISS-Sr|ID=2778626}}? COBISS.SR-ID............ : 2778626 # Milovanović, Nikola: [[Draža Mihailović]], Beograd, Pegaz, 1991. {{COBISS-Sr|ID=2328588}} == Povezano == * [[Hronologija četničkih zločina 1941. godine]] * [[Hronologija četničkih zločina 1942. godine]] * [[Hronologija četničkih zločina 1943. godine]] * [[Hronologija četničkih zločina 1944. godine]] * [[Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] * [[Legalizovani četnici]] * [[Crne trojke]] == Vanjske veze == * [http://www.e-novine.com/srbija/srbija-tema/73220-kaem-iste-oni-kolju.html Ja im kažem da čiste, a oni kolju (Transkripti sa suđenja Draži Mihailoviću)] * [http://www.gradkastela.com/news.php?readmore=1957 ČETNIČKI ZLOČINI U NEZAVISNOJ DRŽAVI HRVATSKOJ]{{Dead link|date=September 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [http://www.hic.hr/books/jugoistocna-europa/dizdar.htm#cetnicki%20zlocini ČETNIČKI ZLOČINI GENOCIDA NAD HRVATIMA I MUSLIMANIMA U BOSNI I HERCEGOVINI I HRVATIMA U HRVATSKOJ TIJEKOM DRUGOGA SVJETSKOGA RATA (1941.-1945.)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120121072814/http://www.hic.hr/books/jugoistocna-europa/dizdar.htm#cetnicki%20zlocini |date=2012-01-21 }} {{Drugi svetski rat u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Zločini četnika u Drugom svetskom ratu| ]] [[Kategorija:Četnici u Drugom svjetskom ratu]] mgm8jqjykkli5cb7pjh9do0s6veg375 Wikipedija:Uljudnost 4 76440 42470809 42443197 2025-06-11T08:31:05Z ~2025-66413 259783 ad 42470809 wikitext text/x-wiki {{Terminologija == S obzirom na to što termini „glas” i „glasanje” imaju različite konotacije, trebalo bi ih izbjegavati pri imenovanju procesa na Wikipediji. Upotreba spomenutih pojmova može podupirati pogrešno shvatanje da je Wikipedia većinska demokratija i da se služi vladavinom većine ili apsolutne većine. Preporučuje se upotreba drugačijih termina (npr. ''anketa'' ili ''anketiranje''; ''istraživanje''/''ispitivanje''/''prikupljanje mišljenja''). |WP:ULJUD}} {{Policylist}} Ovde na Vikipediji '''učtivost''' je obaveza. Budući da se ovde ''neučtivost'' definiše kao ''ponašanje koje stvara atmosferu neprijateljstva, nepoštovanja, [[m:source of conflist|sukoba]] i [[m:wikistress|stresa]],'' '''pravilo učtivosti''' kaže da se ''ljudi jedni prema drugim moraju ponašati učtivo''. Naša [[Wikipedia:Vikipedijanci|vikipedijska zajednica]] je kroz iskustvo razvila neformalnu hijerarhiju [[m:Wikimedia principles|osnovnih principa]] &mdash; prvi od njih je [[Wikipedia:Neutralna tačka gledišta|neutralna tačka gledišta]]. Drugi je zahtev za razumnu meru '''učtivosti''' prema drugima. Mada je „[[učtivost]]“ samo neformalno pravilo, to je jedini izraz koji je primenljiv i jedini je razuman način da se odvoji prihvatljivo ponašanje od neprihvatljivog. Ne možemo uvek od ljudi očekivati da [[:en:wikilove|vole]], odaju počast, slušaju čak niti da '''poštuju''' druge, ali imamo sva prava da zahtevamo '''učtivost'''. == Problem == Vikipedija kao celina nije preterano dobra u poštovanju drugih saradnika. To direktno utiče na kvalitet zajedničkog iskustva na Vikipediji. Kada se šteti zajednici, šteti se i kvalitetu članaka. To stvara krug neučtivosti koji samog sebe hrani i u nekim slučajevima sukobi saradnika oko članka se mogu proširiti da uključe i druge osobe i dodatne članke. == Primeri == '''Sitni primeri''' koji doprinose neučtivom okruženju: * korišćenje neuljudnosti (grubosti) * optužujući komentari u komentaru promene („promenio aljkave pravopisne greške“, „izbacio brbljarije“) * ponižavanje saradnika zbog njihovih jezičkih veština ili izbora reči * nepromišljene optužbe o nedostojnosti bilo koje vrste <!-- * ill-considered accusations of impropriety of one kind or another --> '''Ozbiljniji primeri''': * [[Wikipedia:Bez ličnih napada|lični napadi]] ** rasno, etničko ili versko klevetanje ** vulgarnosti upućene drugom saradniku * laži * defejsovanje korisničkih strana * pozivanje na zabrane i blokade * započinjanje komentara sa: „Ne bih da ovo bude lično, ali...“ Neučtivost počinje na primer dok vi spokojno pravite novu stranu, a drugi korisnik vam kaže: ''Ako već praviš besmislenu stranu, da li bi bar mogao da proveriš pravopis?''.<br> Razbuktavanje počinje kada vi odgovorite ''Gledaj svoja posla''. Ovakav stil interakcije među Vikipedijancima udaljava saradnike, odvraća druge od važnijih stvari i slabi celu zajednicu. == Kada i zašto se to dešava? == * Tokom rata uređivanja, kada ljudi imaju različita mišljenja ili tamo gde je sukob oko podele moći * Kada zajednica naraste. Urednici se više ne poznaju svi međusobno i možda ne mogu da razumeju značaj svakog pojedinca za projekat &mdash; pa ne vode računa o održavanju odnosa koji ne postoje. Reputacija ne znači toliko kao u manjim zajednicama. * Ponekad se projektu pridruži naročito neljubazan korisnik. To može iznervirati ostale urednike to tačke da i sami postanu neljubazni. Uvrede se uglavnom iskoriste u žaru trenutka tokom dužeg sukoba. U biti to je sredstvo za okončanje rasprave. Često osoba koja je uvredu nanela kasnije žali zbog upotrebe teških reči. To je samo po sebi dobar razlog da se uklone (ili prerade - [[:en:Wikipedia:Refactoring|refactor]]) teške reči. U drugim slučajevima prestupnik to radi namerno: bilo da bi skrenuo pažnju „protivnika“ sa spornog pitanja, bilo da bi ih jednostavno oterao sa rada na članku ili čak i celog projekta, il da bi ih naterao da načine još veći prekršaj uljudnosti, što bi moglo imati za posledicu otuđenje <!-- ostracism --> ili zabranu. U tim slučajevima, mnogo je manje verovatno da će se prekršilac pokajati i da će se izviniti. Valja znati da neki urednici namerno provociraju druge dok ne prekrše učtivost, bez da sami počine takav prekršaj. == Zašto je to loše? == * Zato što unesrećuje ljude, što za posledicu ima obeshrabrenje i odlazak * Zato što ljuti ljude, što za posledicu ima da se i oni sami ponašaju nekonstruktivno ili neučtivo, što dovodi do daljeg rasta nivoa neučtivosti * Zato što ljudi gube dobru volju, što za posledicu ima još manju sposobnost razrešenja trenutnog sukova &mdash; ili sledećeg == Opšti predlozi == === Sprečavanje neučtivosti u Vikipediji === * Sprečite ratove uređivanja i sukobe među pojedincima (''ograničenja u uređivanju su postavljena od strane projekta &mdash; u suštini odgovor zajednice'') * Ograničite pristup ka Vikipediji nekim klasama ljudi koji su verovatniji da budu napadački raspoloženi (''smanjivanjem otvorenosti'') * Forsirajte zadršku između odgovora da bi se urednicima pružila prilika da se smire i oporave i da izbegnu dalje razbuktavanje sukoba (''zaštitom stranica ili privremenim blokiranjem urednika u slučaju sukoba'') * Koristite pozitivnu povratnu spregu (''pohvaljivanjem onih koji ne odgovaraju recipročno na neučtivost'') * Koristite negativnu povratnu spregu (''sugerisanjem da urednik umešan u sukob treba da napusti Vikipediju ili prosto dozvoljavanjem odlaska &mdash; bez obzira da li je ta osoba bila uvređeni ili onaj koji je uvredu naneo &mdash; da bi se smanjio intenzitet sukoba'') * Primenite pritisak zajednice (''izražavanjem nezadovoljstva kad god se desi neka grubost ili neuljudnost'') * Rešite osnovi sukob između prekršioca i drugih urednika ili zajednice &mdash; ili nađite kompromis. * Blokirajte neke korisnike da uređuju određene strane koje često izazivaju neučtivost * Stvorite i sprovodite novo pravilo &mdash; utemeljeno na korišćenju pojedinih reči &mdash; koje će dozvoliti privremeno blokiranje ili zabranu urednika koji ih koristi više od određenog broja puta. * Zahtevajte upotrebu pravih imena da bi ste naterali urednike da preuzmu odgovornost za svoje ponašanje (''mada se na Vikipediji ovo u principu smatra nepoželjnim'') * Filtrirajte e-pisma po prekršiocu, ili po određenim ključnim rečima i na Vikipedijinoj dopisnoj listi odbijajte e-pisma sa tim rečima * Zaključite da se neuljudnost i grubost u ovakvom projektu ne mogu izbeći i prihvatite njihovo postojanje. === Smanjivanje učinka === * Parirajte svakom neučtivom komentaru svojim koji je konstruktivan ili pruža istinite podatke <!-- Balance each uncivil comment by providing a soothing or constructive comment --> * '''Nemojte''' odgovarati na uvredljive komentare. Zanemarite ih. Oprostite uredniku. Nemojte razbuktavati sukob. (''pojedinačni pristup'') * Ignorišite neuljudnost. Nastavite kao da prekršilac ne postoji. Postavite „zid“ između prestupnika i zajednice. * Ukinite promene uz veo nevidljivosti (&bot=1) da bi ste smanjili uticaj korišćenja uvredljivih reči u komentaru promene (kutijici za komentar) * Zaključite da se neuljudnost i grubost u ovakvom projektu ne mogu izbeći i prihvatite njihovo postojanje. <!-- NIJE GREŠKA. I U ORIGINALU SE PONAVLJA --> === Uklanjanje neuljudnih komentara === * Na stranicama za razgovor izbrišite uvredljive reči ili ih zamenite sa blažima (''ovo se često smatra kontroverznim, kao i prepravljanje tuđih reči'') * Uklonite uvredljive komentare sa stranica za razgovor (''pošto ostaju u istoriji strane, svako ih kasnije može naći i pozvati se na njih'') * Ukinite promenu sa &bot=1 tako da se promena koju je napravio prekršilac pojavljuje nevidljiva u Skorim izmenama (''može se uraditi za anonimne (IP) korisnike, za prijavljene korisnike je potrebna tehnička pomoć'') * Obrišite (potpuno i trajno) promenu koju je načinio prekršilac (''zahteva tehničku pomoć'') * Zamenite komentar stavljen u komentar promene drugim manje uvredljivim (''zahteva tehničku pomoć'') == Rukovanje neuljudnošću tokom procesa posredovanja (medijacije) == Ponekad stranke pokušaju da postignu dogovor a da jedna nije spremna da pregovara. Na primer, ako je izvor sukoba određena tvrdnja u članku, [[Wikipedia:Rešavanje sukoba|razrešenju sukoba]] može biti ugroženo ako je rasprava još uvek zamagljena neuljudnim ponašanjem stranaka. Najbolje je što pre razrešiti ta sporna pitanja da bi stranke povratile svoju staloženost i jasnoću u uređivanju. === Objasnite neuljudnost === Neke urednike grube reči toliko uzdrmaju da više ne mogu da se usresrede na sam izvor sukoba. Može biti od koristi da im istaknete zašto su im upućene neprijatne reči, i da priznate da mada neljubaznost nije ispravna, zamisao u pozadini komentara može biti valjana. Uvređena osoba može shvatiti da reči ponekad nisu izrečene u bukvalnom smislu te može odlučiti da ih oprosti i zaboravi. Može biti od pomoći i da istaknete neuljudnosti čak i kada su upućene sa namerom da povrede, jer to može navesti sukobljene da se ponovo vrate na sporno pitanje (''kontroverzno''). === Preoblikovanje komentara sukobljenih === Tokom procesa [[Posredovanje|posredovanja]] (medijacije) se u kontaktu sa obe zavađene strane nalazi treća, neutralna, koja osigurava komunikaciju između njih. Uloga posrednika je da ubrza razumnu raspravu između sukobljenih. Stoga je korisno ukloniti neuljudnosti korisnika A kada preoblikujete komentar za korisnika B. :Na primer, ako korisnik A i korisnik B prže jedno drugo putem e-pošte a kroz posrednika, možda je najbolje ako on pretvori „''Odbijam da dozvolim neonacističkim opravdavanjima da zagađuju Vikipediju''“ u „''Korisnik A je zabrinut da previše ističeš određeni stav.''“ === Preoblikovanje prženja (flames) javno razmenjenih pre ili tokom procesa medijacije === Na kraju procesa posredovanja, posrednik može predložiti da se sukobljeni slože da uklone neuljudne komentare koji su preostali na stranicama za razgovor korisnika i članka. Urednici se mogu složiti da obrišu stranu stvorenu naročito da bi vređali ili pržili jedno drugog, i/ili da se ukloni sav „zagrejan“ sadržaj koji nije bitan za raspravu o članku i/ili da se preformuliše rasprava. To može pomoći sukobljenima da brže oproste i zaborave uvrede jedan drugom. Slično, sukobljeni se mogu složiti da se izvine jedan drugom. === Predložite izvinjenje === [[Posredovanje]] često uključuje sukobe u kojima jedna strana oseća da je oštećena od druge. Izvinjenje je čin koji se ne odnosi ni na rešavanje problema ni na pregovore, niti na presuđivanje (arbitražu). To je više oblik ritualne razmene između stranaka u kojem se izgovaraju reči koje dozvoljavaju pomirenje. u [[transformativno posredovanje|transformativnom posredovanju]] <!-- en:transformative mediation UF! --> izvinjenje predstavlja priliku za priznanje koje može transformisati odnose. Za neke ljude može biti od presudnog značaja da dobiju [[meta:apology|izvinjenje]] od onoga ko ih je uvredio. Zbog toga, iskreno izvinjenje je često ključno za rešavanje sukoba: izvinjenje je simbol praštanja. Izvinjenje se toplo preporučuje kada je nešto što je shvaćeno kao neuljudnost jedne osobe uvredilo drugu. ''Takođe pogledajte:'' [[Wikipedia:Vikietikecija]] == Spoljašnje veze == * [[m:incivility|Prvobitni članak korisnika User:Anthere na ovu temu, koji se nalazi na meta.wikipedia.org]] (''prvobitno nazvan „neuljudnost“;)'' {{Pravila i smjernice Wikipedije}} 71ot6guxxwly6vbu4liyiw6sdic5tp6 42470815 42470809 2025-06-11T09:27:48Z A09 154696 Vraćena izmjena korisnika/korisnice [[Special:Contributions/~2025-66413|~2025-66413]] ([[User talk:~2025-66413|razgovor]]) na posljednju izmjenu korisnika [[User:Aca|Aca]] 42443197 wikitext text/x-wiki {{Pravilo|WP:ULJUD}} {{Policylist}} Ovde na Vikipediji '''učtivost''' je obaveza. Budući da se ovde ''neučtivost'' definiše kao ''ponašanje koje stvara atmosferu neprijateljstva, nepoštovanja, [[m:source of conflist|sukoba]] i [[m:wikistress|stresa]],'' '''pravilo učtivosti''' kaže da se ''ljudi jedni prema drugim moraju ponašati učtivo''. Naša [[Wikipedia:Vikipedijanci|vikipedijska zajednica]] je kroz iskustvo razvila neformalnu hijerarhiju [[m:Wikimedia principles|osnovnih principa]] &mdash; prvi od njih je [[Wikipedia:Neutralna tačka gledišta|neutralna tačka gledišta]]. Drugi je zahtev za razumnu meru '''učtivosti''' prema drugima. Mada je „[[učtivost]]“ samo neformalno pravilo, to je jedini izraz koji je primenljiv i jedini je razuman način da se odvoji prihvatljivo ponašanje od neprihvatljivog. Ne možemo uvek od ljudi očekivati da [[:en:wikilove|vole]], odaju počast, slušaju čak niti da '''poštuju''' druge, ali imamo sva prava da zahtevamo '''učtivost'''. == Problem == Vikipedija kao celina nije preterano dobra u poštovanju drugih saradnika. To direktno utiče na kvalitet zajedničkog iskustva na Vikipediji. Kada se šteti zajednici, šteti se i kvalitetu članaka. To stvara krug neučtivosti koji samog sebe hrani i u nekim slučajevima sukobi saradnika oko članka se mogu proširiti da uključe i druge osobe i dodatne članke. == Primeri == '''Sitni primeri''' koji doprinose neučtivom okruženju: * korišćenje neuljudnosti (grubosti) * optužujući komentari u komentaru promene („promenio aljkave pravopisne greške“, „izbacio brbljarije“) * ponižavanje saradnika zbog njihovih jezičkih veština ili izbora reči * nepromišljene optužbe o nedostojnosti bilo koje vrste <!-- * ill-considered accusations of impropriety of one kind or another --> '''Ozbiljniji primeri''': * [[Wikipedia:Bez ličnih napada|lični napadi]] ** rasno, etničko ili versko klevetanje ** vulgarnosti upućene drugom saradniku * laži * defejsovanje korisničkih strana * pozivanje na zabrane i blokade * započinjanje komentara sa: „Ne bih da ovo bude lično, ali...“ Neučtivost počinje na primer dok vi spokojno pravite novu stranu, a drugi korisnik vam kaže: ''Ako već praviš besmislenu stranu, da li bi bar mogao da proveriš pravopis?''.<br> Razbuktavanje počinje kada vi odgovorite ''Gledaj svoja posla''. Ovakav stil interakcije među Vikipedijancima udaljava saradnike, odvraća druge od važnijih stvari i slabi celu zajednicu. == Kada i zašto se to dešava? == * Tokom rata uređivanja, kada ljudi imaju različita mišljenja ili tamo gde je sukob oko podele moći * Kada zajednica naraste. Urednici se više ne poznaju svi međusobno i možda ne mogu da razumeju značaj svakog pojedinca za projekat &mdash; pa ne vode računa o održavanju odnosa koji ne postoje. Reputacija ne znači toliko kao u manjim zajednicama. * Ponekad se projektu pridruži naročito neljubazan korisnik. To može iznervirati ostale urednike to tačke da i sami postanu neljubazni. Uvrede se uglavnom iskoriste u žaru trenutka tokom dužeg sukoba. U biti to je sredstvo za okončanje rasprave. Često osoba koja je uvredu nanela kasnije žali zbog upotrebe teških reči. To je samo po sebi dobar razlog da se uklone (ili prerade - [[:en:Wikipedia:Refactoring|refactor]]) teške reči. U drugim slučajevima prestupnik to radi namerno: bilo da bi skrenuo pažnju „protivnika“ sa spornog pitanja, bilo da bi ih jednostavno oterao sa rada na članku ili čak i celog projekta, il da bi ih naterao da načine još veći prekršaj uljudnosti, što bi moglo imati za posledicu otuđenje <!-- ostracism --> ili zabranu. U tim slučajevima, mnogo je manje verovatno da će se prekršilac pokajati i da će se izviniti. Valja znati da neki urednici namerno provociraju druge dok ne prekrše učtivost, bez da sami počine takav prekršaj. == Zašto je to loše? == * Zato što unesrećuje ljude, što za posledicu ima obeshrabrenje i odlazak * Zato što ljuti ljude, što za posledicu ima da se i oni sami ponašaju nekonstruktivno ili neučtivo, što dovodi do daljeg rasta nivoa neučtivosti * Zato što ljudi gube dobru volju, što za posledicu ima još manju sposobnost razrešenja trenutnog sukova &mdash; ili sledećeg == Opšti predlozi == === Sprečavanje neučtivosti u Vikipediji === * Sprečite ratove uređivanja i sukobe među pojedincima (''ograničenja u uređivanju su postavljena od strane projekta &mdash; u suštini odgovor zajednice'') * Ograničite pristup ka Vikipediji nekim klasama ljudi koji su verovatniji da budu napadački raspoloženi (''smanjivanjem otvorenosti'') * Forsirajte zadršku između odgovora da bi se urednicima pružila prilika da se smire i oporave i da izbegnu dalje razbuktavanje sukoba (''zaštitom stranica ili privremenim blokiranjem urednika u slučaju sukoba'') * Koristite pozitivnu povratnu spregu (''pohvaljivanjem onih koji ne odgovaraju recipročno na neučtivost'') * Koristite negativnu povratnu spregu (''sugerisanjem da urednik umešan u sukob treba da napusti Vikipediju ili prosto dozvoljavanjem odlaska &mdash; bez obzira da li je ta osoba bila uvređeni ili onaj koji je uvredu naneo &mdash; da bi se smanjio intenzitet sukoba'') * Primenite pritisak zajednice (''izražavanjem nezadovoljstva kad god se desi neka grubost ili neuljudnost'') * Rešite osnovi sukob između prekršioca i drugih urednika ili zajednice &mdash; ili nađite kompromis. * Blokirajte neke korisnike da uređuju određene strane koje često izazivaju neučtivost * Stvorite i sprovodite novo pravilo &mdash; utemeljeno na korišćenju pojedinih reči &mdash; koje će dozvoliti privremeno blokiranje ili zabranu urednika koji ih koristi više od određenog broja puta. * Zahtevajte upotrebu pravih imena da bi ste naterali urednike da preuzmu odgovornost za svoje ponašanje (''mada se na Vikipediji ovo u principu smatra nepoželjnim'') * Filtrirajte e-pisma po prekršiocu, ili po određenim ključnim rečima i na Vikipedijinoj dopisnoj listi odbijajte e-pisma sa tim rečima * Zaključite da se neuljudnost i grubost u ovakvom projektu ne mogu izbeći i prihvatite njihovo postojanje. === Smanjivanje učinka === * Parirajte svakom neučtivom komentaru svojim koji je konstruktivan ili pruža istinite podatke <!-- Balance each uncivil comment by providing a soothing or constructive comment --> * '''Nemojte''' odgovarati na uvredljive komentare. Zanemarite ih. Oprostite uredniku. Nemojte razbuktavati sukob. (''pojedinačni pristup'') * Ignorišite neuljudnost. Nastavite kao da prekršilac ne postoji. Postavite „zid“ između prestupnika i zajednice. * Ukinite promene uz veo nevidljivosti (&bot=1) da bi ste smanjili uticaj korišćenja uvredljivih reči u komentaru promene (kutijici za komentar) * Zaključite da se neuljudnost i grubost u ovakvom projektu ne mogu izbeći i prihvatite njihovo postojanje. <!-- NIJE GREŠKA. I U ORIGINALU SE PONAVLJA --> === Uklanjanje neuljudnih komentara === * Na stranicama za razgovor izbrišite uvredljive reči ili ih zamenite sa blažima (''ovo se često smatra kontroverznim, kao i prepravljanje tuđih reči'') * Uklonite uvredljive komentare sa stranica za razgovor (''pošto ostaju u istoriji strane, svako ih kasnije može naći i pozvati se na njih'') * Ukinite promenu sa &bot=1 tako da se promena koju je napravio prekršilac pojavljuje nevidljiva u Skorim izmenama (''može se uraditi za anonimne (IP) korisnike, za prijavljene korisnike je potrebna tehnička pomoć'') * Obrišite (potpuno i trajno) promenu koju je načinio prekršilac (''zahteva tehničku pomoć'') * Zamenite komentar stavljen u komentar promene drugim manje uvredljivim (''zahteva tehničku pomoć'') == Rukovanje neuljudnošću tokom procesa posredovanja (medijacije) == Ponekad stranke pokušaju da postignu dogovor a da jedna nije spremna da pregovara. Na primer, ako je izvor sukoba određena tvrdnja u članku, [[Wikipedia:Rešavanje sukoba|razrešenju sukoba]] može biti ugroženo ako je rasprava još uvek zamagljena neuljudnim ponašanjem stranaka. Najbolje je što pre razrešiti ta sporna pitanja da bi stranke povratile svoju staloženost i jasnoću u uređivanju. === Objasnite neuljudnost === Neke urednike grube reči toliko uzdrmaju da više ne mogu da se usresrede na sam izvor sukoba. Može biti od koristi da im istaknete zašto su im upućene neprijatne reči, i da priznate da mada neljubaznost nije ispravna, zamisao u pozadini komentara može biti valjana. Uvređena osoba može shvatiti da reči ponekad nisu izrečene u bukvalnom smislu te može odlučiti da ih oprosti i zaboravi. Može biti od pomoći i da istaknete neuljudnosti čak i kada su upućene sa namerom da povrede, jer to može navesti sukobljene da se ponovo vrate na sporno pitanje (''kontroverzno''). === Preoblikovanje komentara sukobljenih === Tokom procesa [[Posredovanje|posredovanja]] (medijacije) se u kontaktu sa obe zavađene strane nalazi treća, neutralna, koja osigurava komunikaciju između njih. Uloga posrednika je da ubrza razumnu raspravu između sukobljenih. Stoga je korisno ukloniti neuljudnosti korisnika A kada preoblikujete komentar za korisnika B. :Na primer, ako korisnik A i korisnik B prže jedno drugo putem e-pošte a kroz posrednika, možda je najbolje ako on pretvori „''Odbijam da dozvolim neonacističkim opravdavanjima da zagađuju Vikipediju''“ u „''Korisnik A je zabrinut da previše ističeš određeni stav.''“ === Preoblikovanje prženja (flames) javno razmenjenih pre ili tokom procesa medijacije === Na kraju procesa posredovanja, posrednik može predložiti da se sukobljeni slože da uklone neuljudne komentare koji su preostali na stranicama za razgovor korisnika i članka. Urednici se mogu složiti da obrišu stranu stvorenu naročito da bi vređali ili pržili jedno drugog, i/ili da se ukloni sav „zagrejan“ sadržaj koji nije bitan za raspravu o članku i/ili da se preformuliše rasprava. To može pomoći sukobljenima da brže oproste i zaborave uvrede jedan drugom. Slično, sukobljeni se mogu složiti da se izvine jedan drugom. === Predložite izvinjenje === [[Posredovanje]] često uključuje sukobe u kojima jedna strana oseća da je oštećena od druge. Izvinjenje je čin koji se ne odnosi ni na rešavanje problema ni na pregovore, niti na presuđivanje (arbitražu). To je više oblik ritualne razmene između stranaka u kojem se izgovaraju reči koje dozvoljavaju pomirenje. u [[transformativno posredovanje|transformativnom posredovanju]] <!-- en:transformative mediation UF! --> izvinjenje predstavlja priliku za priznanje koje može transformisati odnose. Za neke ljude može biti od presudnog značaja da dobiju [[meta:apology|izvinjenje]] od onoga ko ih je uvredio. Zbog toga, iskreno izvinjenje je često ključno za rešavanje sukoba: izvinjenje je simbol praštanja. Izvinjenje se toplo preporučuje kada je nešto što je shvaćeno kao neuljudnost jedne osobe uvredilo drugu. ''Takođe pogledajte:'' [[Wikipedia:Vikietikecija]] == Spoljašnje veze == * [[m:incivility|Prvobitni članak korisnika User:Anthere na ovu temu, koji se nalazi na meta.wikipedia.org]] (''prvobitno nazvan „neuljudnost“;)'' {{Pravila i smjernice Wikipedije}} 3jogpysi2gz2tle893nmns6hlw88ehn Banjani (pleme) 0 86537 42470693 42407291 2025-06-10T17:57:39Z ~2025-65635 259572 42470693 wikitext text/x-wiki {{Infokutija crnogorsko pleme | slika = Banjani map.jpg | opis = Područje Banjana prikazano na karti [[Crna Gora|Crne Gore]] | mjesto = *[[Nikšić|nikšićki srez]] | rodonačelnik = *[[Ban Rusen]] | poznate_ličnosti = | oblast = *[[Stara Hercegovina]] | bratska_plemena = *[[Golija(pleme)|Golija]] *[[Rudine]] | rivali = }} '''Banjani''' su [[Crna Gora|crnogorsko]] pleme. Prema podeli crnogorskih plemena, Banjani pripadaju [[Stara Hercegovina|starohercegovačkim]], sa [[Piva|Pivljanima]], [[Drobnjak (razvrstavanje)|Drobnjacima]], [[Grahovo (Nikšić)|Graovljanima]], [[Golija|Golijanima]], [[Nikšić|Nikšićima]], [[Rudine (Nikšić)|Rudinjanima]], [[Uskoci|Uskocima]], [[Šaranci|Šarancima]]. == Opšte odlike == Banjani su staro-hercegovačko, dinarsko pleme, koje je u vrijeme turske okupacije pripalo [[Hercegovina|Hercegovačkom sandžakatu]], a sada savremenoj [[Crna Gora|Crnoj Gori]] u čiji sastav su se vratili, neznatnim dijelom [[1860]], a konačno [[1878]]. godine. Banjani su i prije dolaska Turaka, pripadali [[Crna Gora|Crnoj Gori]], [[Zeta (država)|Zeti]] i [[Duklja|Duklji]], a njima su vladale dinastije [[Crnojevići]], [[Balšići]] i [[Vojislavljevići]], kao i [[Guvernadur|guvernadurske familije]]. Zauzimali su središnji prostor između [[Nikšić]]a i [[Bileća|Bileće]] – od vrhova [[Njegoš (planina)|Njegoša]], gdje su u njegovom podnožju, u selu Muževice živjeli preci crnogorske [[Danilo Ščepćević Njegoš|Dinastije Petrović - Njegoš]],koji su kao trgovačka porodica došli iz Zenice u Bosni, do rijeke [[Trebišnjica|Trebišnjice]], odnosno do današnjeg [[Bilećko jezero|Bilećkog jezera]]. Površina im je, po slobodnoj procjeni, oko 380 kvadratnih kilometara. Nalaze se između 42 stepena, 45 minuta, i 43 stepena sjeverne geografske širine, a leže na 18. meridijanu istočno od [[Geografska dužina|Griniča]], između 30. i 46. minuta. Graniče se sa ostalim crnogorskim plemenima: [[Golija(pleme)|Golijom]] na sjeveru, [[Trepačke Rudine|Trepačkim Rudinama]] na istoku, [[Bosansko Grahovo|Grahovom]] na jugu, a na zapadu [[Oputne rudine|Oputnim rudinama]] koje se nalaze u istočnoj Hercegovini. U prošlosti je granica Banjana prema jugu i istoku bila drugačija. Na tom potesu pleme se graničilo sa [[Vlasi|Riđanima]], vlaškim plemenom koje se asimilovalo ili raselilo do kraja 17. vijeka, pa se na njegovom prostoru formiraju dva nova plemena – [[Bosansko Grahovo|Grahovo]] i [[Trepačke Rudine]]. Novoformirana plemena su se, dakle, proširila i na dijelu banjske teritorije. Planinski vijenci [[Njegoš (planina)|Njegoša]] i [[Planina Somina|Somine]] čine prirodnu granici Banjana na sjeveru, dok je od sjeverozapada prema jugozapadu granica nešto otvorenija i ide vrhovima Brekovca, Bratogošta, Tisovca i spušta se na Trebišnjicu, odnosno [[Bilećko jezero]]. Južna i istočna granica Banjana ide brdovitom površi, bez većih prirodnih prepreka. Selo Petrovići sa bližom okolinom (priobalje Trebišnjice) zove se Donji Banjani. To je najniži dio plemena i spušta se i ispod 400 -{m}- nadmorske visine. Preostali dio plemena zove se Gornji Banjani. Gornjobanjska sela nižu se od 800 do 1.100 metara nadmorske visine. Planinski vrhovi Jelovice su između 1.100 i 1.280 metara nadmorske visine. Vrhovi [[planina Somina|Somine]] i [[Bratogošt]]a prelaze ovu visinu, a najviši vrh Njegoša, Ravna glavica, diže se iznad nivoa mora 1.721 metar. U središnjem dijelu plemena nalazi se varošica [[Velimlje]], na samom obodu Velimljskog polja. To je, u stvari, kraško poljice od 3 – 4 kvadratna kilometra, a njegov najniži dio je nešto ispod 800 -{m}- nadmorske visine i završava se udubljenjem poput lijevka, kuda je nekad u daljoj prošlosti otekla voda. Ovo je teritorija takozvanog ljutog krasa; preovlađuju manja i veća uzvišenja sa naslagama krečnjačkih i dolomitnih stijena. Nešto malo obradive zemlje nalazi se u vrtačama i na terasastim površima. Razumije se da ovakva zemljišna podloga omogućava oskudnu vegetaciju, a tim i više što kiše slabo padaju u vegetativnom periodu (maj-septembar), a tekućih (površinskih) voda skoro i nema. Postoje samo tanušni izvori ''žive vode'' na Njegošu: [[Jama]] Matovića i Tupanjska vrela, zatim u naseljima Gornjih Banjana: Kruška i Crni kuk, pa Sopot u Donjim Banjanima. Mogao bi se naći i neki ''pištet'' ili ''bučalina'', kao što je [[Zaboj]] u Mokrom Dolu, u selu [[Dubočke]] a to su sezonski izvorčići i bez većeg značaja za život ljudi. I na Hercegovim lukama u [[Somina|Somini]] postoji takođe tanušan izvor-pištet. Zato su ljudi ovog kraja primorani da prave bazene u kojima se skuplja kišnica. Poznato je da kraški tereni, a posebno područje ljutog krasa kakvi su i Banjani, trpi vidne promjene zbog ubrzanih erozivnih procesa koji se nepovoljno odražavaju na biljni i životinjski svijet, kao i na samu naseljenost. U dalekoj prošlosti ovaj kraj nije bio oskudan vodom, zemljišnim kompleksima, pa ni biljnim i životinjskim svijetom. Ispod Njegoša izvirala je Tupanjska rijeka koja se probijala kroz selo Riječane, koje po njoj i nosi ime. Sva je prilika da je i današnje Velimljsko polje bilo pod vodom, koje i do danas u toku jesenjih kiša poplavi. Klima ovog kraja, zavisno od reljefa, nije jedinstvena. Banjsko priobalje [[Trebišnjica|Trebišnjice]] (danas [[Bilećko jezero|Bilećkog jezera]]) ima blagu klimu jer tu dopire uticaj [[sredozemno more|mediteranskog]] sunca. Pretežni dio plemena ima umjerenu [[kontinentalna klima|kontinentalnu klimu]], dok samo planinski dio ovog kraja ima odlike planinskog podneblja. Ono po čemu je plemenska teritorija prilično ujednačena jeste godišnji raspored i količina vodenog taloga. Banjani su u neku ruku složeno [[pleme]], jer pojedina banjska bratstva imaju odliku plemena. To se sa dosta razloga može reći za Koprivice i Miljaniće, pa i za neka druga bratstva. Navedena bratstva imaju veliki zemljišni posjed u plemenu sa svojom bratstveničkom crkvom i, naravno, grobljem. Imaju zajedničku slavu i staru tradiciju preko četiri i po vijeka, odnosno bar 17 koljena, pa se u novije vrijeme i međusobno orođavaju. Imali su prvake plemena i ugled vodećih bratstava. Banjani se prvi put nalaze u pisanom obliku [[1319]]. godine, u dokumentima [[milutin Nemanjić|kralja Milutina]], čijoj su državi pripali, u vrijeme kada je Raška osvojila Zetu. Ime su dobili po zvanju srednjovjekovnih oblasnih gospodara: [[ban]], a smatra se da je eponim plemena bio legendarni ban Rusen. Ovo se vjerovanje sačuvalo u Gornjim Banjanima, gdje se nalazi i zaseok koji je dobio ime po imenu bana – Rusenovići. Donjebanjci vjeruju da je ime plemena došlo po kosovskom naselju [[Banjska]], odakle i potiču, kako se priča, porodice iz Donjih Banjana. Neka istraživanja novijeg datuma upućuju na to da je pleme dobilo ime po [[Vlasi (Balkan)|Vlasima]] Banjanima koji su kao nomadi došli iz mjesta Banjane u [[Makedonija|Makedoniji]]. Plemenska slava Banjana je 20. januara - [[Ivan Krstitelj|Jovanjdan]], mada ima bratstava koji ga ne slave. Zborno mjesto (''zborna glavica'') plemena bilo je Kruška, na kojoj su se održavale plemenske skupštine i donosile važne odluke. Neki su se zborovi održavali i u [[manastir Kosijerevo|Manastiru Kosijerevu]], a najčešće oni koji su imali značaj šireg područja. Održavani su zborovi i u Prigradini na Počivalama, kao i na Crnom Kuku, što je zavisilo od raznih faktora. Ovaj je kraj uvijek bio periferija, odnosno krajina. Dakle, nikada nije bio obuhvađen centralnim dijelom neke veće administrativne jedinice. To su i danas Banjani: krajičak [[Crna Gora|Crne Gore]] i opštine [[Nikšić]] prema [[Republika Srpska|Republici Srpskoj]]. Mesto je i plaćalo danak krajina na razne načine. Prirodno je da sve investicije kreću od centra prema periferiji, pa često do nje i ne dolaze. Tako se dešavalo i Banjanima, koji su i najviše dobijali kad su bili kapetanija i kasnije opština. == O prošlosti Banjana == Banjani su kraj značajne praistorije i burne a malo istražene istorije. [[Crvena stijena]], arheološko nalazište u Donjim Banjanima, gdje je pronađen i zub neandertalca, žrvanj i sl., govori da su na ovom prostoru živjeli ljudi paleolita, neolita i bronze. A ''gradine'' i brojne gomile (ili mogile) svjedoče da je kraj poprimio i izvjesne urbane odlike u bronzanom i gvozdenom dobu. Istorija ove teritorije počinje sa [[Rimsko Carstvo|Rimljanima]] u čijoj su se mreži puteva našli i Banjani. U banjskom selu Riječani, kuda je prolazila važna rimska saobraćajnica prema Duklji i Skadru, izgrađen je kastrum Saltua. Sloveni su ovaj kraj, kao i njegovo šire okruženje, naselili u prvoj polovini sedmog vijeka, potiskujući prorijeđeno romansko i ilirsko stanovništvo u planinske vrleti. Iako tada [[Slaveni|Sloveni]] nijesu poznavali državno ustrojstvo, počeli su ga dosta brzo izgrađivati, a već su imali lokalne starješine koje su imenovali slovenskim titulama: [[ban]] i [[župan]]. Kraj je u ranom srednjem vijeku (osmo-deveto stoljeće) postao banovina i pripadao je župi [[Onogošt]]. Potom će više župa sa Onogoštom formirati oblast Podgorje (Submontana), koja je pripadala državi [[Duklja|Duklji]]. Od osamdesetih godina 12. vijeka [[Duklja]] ([[Zeta (država)|Zeta]]) ulazi u sastav [[Raška|Raške]]. Banjani će u sastav Raške, dakle države [[Dinastija Nemanjića|Nemanjića]], ostati nepuna dva vijeka, a potom će postati dio [[Bosna|Bosne]], u kojoj će ostati nepun jedan vijek – do pada pod [[Otomansko Carstvo|Turke]] ([[1466]]). Zahvaljujući reljefu, dakle prirodnom okruženju, ovaj je kraj imao sve potrebne uslove da se organizuje kao posebna upravna jedinica, već u starom vijeku. Vjerovatno je ovo bila takođe jedna manja upravna jedinica (banovina) i u ranom slovenskom periodu. Jedan mikrolokalitet u Banjanima se i zove Banova stolica. Tu se i danas prepoznaje kameno sjedište na kome je, kako se vjeruje, sjedio ban u vrijeme skupova koje je tu sazivao. A kasnije, u doba [[Otomansko Carstvo|Turaka]] i po njihovoj administraciji, kraj je postao nahija, vjerovatno i zbog toga što je i ranije bio sa izvjesnom samoupravom. To je i bio jedan od činilaca da se i u vrijeme tursko organizuje kao pleme sa plemenskim predstavnicima. Osnovna ćelija za razvoj plemena, kako etnolozi ističu, bio je [[katun]]. Naime, ovo je stočarski kraj sa polunomadskim uzgojom stoke – ljeti na planini, dakle na katunu, a zimi u svom seoskom naselju u uvali. (Ovaj vid stočarstva naslijeđen je od Vlaha i drugih balkanskih starosjedjelaca). Jedan katun činilo bi oko dvadesetak kuća, odnosno porodica sa katunarom na čelu. A zajednica od više susjednih katuna, često rodbinski povezanih, činila je (od šesnaestog vijeka) pleme sa vojvodom na čelu. Značajnu ulogu u opstanku plemena u vrijeme Turaka odigralo je i svještenstvo, nastojeći da održi narod kraja u pravoslavlju. Tome je pogodovala i blizina [[Stara Crna Gora|Stare Crne Gore]], plemenski organizovane, pa mletačkog [[Kotor]]a i poluzavisnog [[Dubrovnik]]a, gradova koji su imali privredne i političke veze sa ovim krajem. Prve banjske vojvode potiču iz kuće Petrovića. Vojvoda Ivan Petrović je savremenik vojvode Grdana Nikšića. Petrovići su živjeli u Donjim Banjanima,u selu Petrovići a od njih su današnja banjska bratstva: Kneževići, Popovići i Pejovići. Od ovih Popovića su i Popovići u selu [[Trepča]] kod Nikšića.Od sredine sedamnaestog do sredine osamnaestog vijeka Matovići iz banjskog sela [[Prigradina|Prigradine]] davali su obor kneza (tada se ne pominju banjske vojvode), pa će potom glavni knez biti iz sela [[Klenak|Klenka]]. Klenčanin Petar Mulina naslijedio je kneževstvo od Matovića iz Prigradine, koje je postalo nasljedno. Sljedeći knez je bio sin Petrov – Baćo, a zatim Vasilj Baćov, koji će uzeti prezime po ocu ([[Baćović]]), koje će se ustaliti i za njegove potomke. Njega nasljeđuje njegov sin [[Jovan Baćović]], koji je stekao i zvanje vojvode. Poginuo je u bojevima za oslobođenje Banjana od [[Otomansko Carstvo|Turaka]] ([[1862]]), kao i njegov nasljednik vojvoda [[Maksim Baćović]] ([[1876]]). Potom je vojvodstvo prešlo na Maksimovog strica [[Simo Baćović|Sima]]. Pored vojvode, Banjani su imali i serdara. Najistaknutiji banjski prvak prve polovine devetnaestog vijeka bio je [[Rade Božov Miljanić]], iz glasitog banjskog bratstva, a njegov sin, najveći banjski junak [[serdar Đoko Miljanić|Đoko Miljanić]] dobija zvanje serdara. Uz svoje prezime (po ocu) Radović, dobio je i plemensko ime, odnosno prezime – Banjanin. Posljednji serdar plemena bio je Marko Đokov Radović. Značajnu ulogu u plemenu imala su i neka druga banjska bratstva. [[Komnenovići]] su staro i nekad vrlo moćno banjsko bratstvo. Podigli su crkvu na [[Tupan]]u početkom 17-og vijeka; gospodarili su dobrim dijelom banjske teritorije i imali su katune na [[Durmitor]]u. Gambelići, odnosno Milovići, takođe su stara i poznata banjska kuća. Ognjenovići su imali takođe plemenske prvake tokom 18-og i 19-og vijeka. Koprivice su staro banjsko bratstvo i najbrojnije u plemenu u posljednja dva vijeka. Oni su i najpoznatija svještenička kuća u Banjanima. Više od pet vjekova su davali svještenike plemenu. Od Koprivica je bio i patrijarh Arsenije IV Jovanović Šakabenta.Koprivice su predvodile svještenički, a Miljanići ratnički stalež u Banjanima. Konačnim ulaskom Banjana u granice Crne Gore, dakle njihovim oslobođenjem od Turaka ([[1878]]), pleme postaje jedna od crnogorskih kapetanija sa kapetanom na čelu. Prvi kapetan oslobođenih Banjana bio je [[Gišan Radović-Miljanić]], koji je kratko upravljao kapetanijom zbog neslaganja sa [[Kralj Nikola I Petrović|Knjazom Nikolom I Petrovićem]], a njega nasljeđuje [[Ćetko Pejov Eraković]]. Ćetka je naslijedio njegov sinovac Jevto Pejović-Eraković. U međuratnom periodu, kao i po Drugom svjetskom ratu, Banjani postaju opština sreza Nikšića, a predsjednici opština su bili iz više banjskih bratstava. Od [[1960]]. Banjani nemaju status opštine, već su postali dio prostrane opštine [[Nikšić]]. == Stanovništvo, naselja i bratstva Banjana == I sve do pojave [[Slaveni|Slovena]] ovdje je živio balkansko-mediteranski etnički elemenat,Iliri i Vlasi, koji je u prvim vjekovima [[Isus|Hristove]] ere pokoren od strane Rimljana. Sloveni su i zatekli poromanjeni balkansko-mediteranski svijet, koji će se ponovo etnički pretapati – slovenizirati. Dinarska plemena često vode porijeklo od zajedničkog pretka, kao što je to primjer sa [[Vasojevići]]ma,[[Bratonožići]]ma, [[Bjelopavlići]]ma, [[Ozrinići]]ma, [[Piperi]]ma, [[Zagarač|Zagarčanima]] ili [[Bandić]]ima. Ali ovo nije slučaj sa Banjanima. No, možda bi se i o tome moglo govoriti za srednjovjekovne Banjane. Neki izvori govore da su se Banjani naprosto raselili u drugoj polovini petnaestog vijeka, uvođenjem turske vlasti, izgleda dobrim dijelom da su ih i Turci preseljavali iz strategijskih razloga u zapadnu [[Bosna|Bosnu]] (dolina Usore), pa su ispražnjeni banjski prostor naselile porodice sa raznih slovensko srpskih strana, stvarajući kakav-takav komšiluk i sa nešto zatečenog starosjedjelačkog stanovništva. Prema tome, većina stanovništva Banjana potiče od izbjeglica i uskoka iz raznih slovensko srpskih krajeva. Etnografi navode da su ovdje dopirale seobe [[Srbi|Srba]] još od vremena srednjeg vijeka, sa [[Kosovo|Kosova i Metohije]], [[Makedonija|Makedonije]], [[Bosna i Hercegovina|Bosne i Hercegovine]], ili Crnogorskih [[Brda (Vlasenica)|Brda]] i [[Stara Crna Gora|Stare Crne Gore]]. Tako su se formirali zasebni rodovi-bratstva u šesnaestom i sedamnaestom vijeku u Banjanima, objedinjeni u pleme. Na primjer, poznato je da su Miljanići nastali od Miljana, koji je sa ocem Milisavom i ostalom braćom Bijelem i Mrkom (od kojih su nastali Bijelovići i Mrkajići) došao sredinom 16.vijeka iz [[Velestovo|Velestova (Čevo)]], iz starog crnogorskog plemena Ozrinići, koje se nalazi u Katunskoj nahiji, u staroj Crnoj Gori. Za Antoviće postoji predanje da su nastali od sloveniziranih starih rimljana, ali se to sa sigurnošću ne može utvrditi. Živeći u bližem i daljem komšiluku ljudi ovog prostora su se dosta rodbinski povezali (ženidbom-udajom), pa iako ne potiču od zajedničkog pretka, njihova se etnička i generička strktura prilično izjednačila. To su dinarci, dakle dinarska rasa ljudi. Međutim, sami rodoslovi banjskih bratstava, koji uvažavaju porijeklo po muškoj rodnoj liniji, govore da porijeklo ovih ljudi vuče korijene iz slovensko-srpske i starobalkanske, romansko-ilirske i vlaške ekumene. Recimo, oko polovine banjskog stanovništa, koje je u plemenu živjelo sredinom prošlog vijeka, predstavlja potomstvo Banjana starosjedjelaca, koji su na ovom prostoru više od četiri stoljeća. A takođe se smatra da veliki dio starosjedjelaca vode porijeklo od neslovenskog naroda – ilirskog plemena [[Mataruga]], koji su pripadali većem ilirskom plemenu [[Španji]], koji su, opet, pripadali najvećem ilirskom plemenu - [[Dokleati]]ma.Mora se uzeti u obzir da su Sloveni zatekli i drugi neslovenski svijet ([[Rimsko Carstvo|Romane]], [[Iliri|Ilire]] i [[Vlasi|Vlahe]]), koji su takođe jedna generička komponenta u etnosu Banjana. A poznato je i to da su se oni kao nomadi pomjerali u ranom srednjem vijeku sa jugoistoka prema jadranskom priobalju, pa su se neki od njih mogli zadržati i u Banjanima. Razumije se da je bio dominantan slovenski etnički elemenat ljudi ovog kraja, koji je već do kraja srednjeg vijeka sasvim asimilovao sve te starobalkanske etničke struje. [[Velimlje]] je jedino naselje Banjana koje je već krajem devetnaestog vijeka steklo status varoši i živjelo je kao činovničko-trgovačko naselje sve do 1960, kada je izgubilo status opštinskog centra. No, i dalje se uzima kao varoš sa mjesnom kancelarijom. Banjska sela su: [[Klenak]], [[Koprivice]], [[Macavare]], [[Milovići (Banjani)|Milovići]], [[Miljanići]], [[Petrovići selo|Petrovići]], [[Prigradina]], [[Riječani (Laktaši)|Riječani]], [[Tupan]]. Međutim svako od ovih sela ima više zaselaka, odnosno manjih grupa kuća, koje se mogu izdvojiti i kao posebna sela. Na primjer selo Miljanići obuhvata čak još pet sela, a to su: [[Dubočke]],[[Birač]], [[Muževice]], [[Rusenovići]], [[Jelovica]], kao i njihovo centralno naselje: [[Miljanići]]. Koprivice takođe čine više sela: [[Renovac]], [[Šake]], [[Čista vlaka]], [[Crni kuk]], [[Šljeme]]. Banjani su u posljednja dva vijeka imali oko četrdeset bratstava. Za to vrijeme neka su bratstva iščezla iz plemena – smanjivalo se njihovo muško potomstvo dok nije nestalo, mada su tome dale doprinos i česte emigracije iz ovog pasivnog kraja. A u posljednje pola stoljeća neke su se banjske porodice pomjerile do obližnjih gradova, pa više ne žive u plemenu, ali ne otuđuju svoju imovinu, dakle očevinu. Ima i primjera da su od jednog bratstva nastala dva, što se neki bratstvenički ogranak zvanično proglašava posebnim bratstvom. Tako se potomci Rada Miljanića (krajem 19-og vijeka) zovu Radovići. Kako se Velimlje izgrađivalo kao varošica, kao i razvojem školstva i saobraćaja, u ovaj su kraj živjeli kraće ili duže i neki ljudi sa strane, pa ih ne možemo smatrati Banjanima. Ali ako su njihove tri generacije živjele u plemenu, treba ih uzeti u obzir kao i druga banjska bratstva, pa čak i kada predstavljaju smo jednu porodicu. Sredinom prošlog vijeka u Banjanima su živjele porodice (bratstva): [[Antović]], [[Baćović]], [[Bijelović]], [[Vasiljević]], [[Gligović]], [[Draganić]], [[Đurković]], [[Elezović]], [[Eraković]], [[Zečević]], [[Jovović]], [[Kapetinić]], [[Kecojević]], [[Kilibarda]], [[Knežević]], [[prezime Kovač|Kovač]], [[Kokotović]], [[Komnenović]], [[Koprivica]], [[Kosanović]], [[Krivokapić]], [[Krušić]], [[Lazarevići iz Svileuve|Lazarević]], [[Avlijaš]], [[Lučić]], [[Manojlović]], [[Marković]], [[Matović]], [[Milović]], [[Milošević]], [[Miljanić]], [[Mirković]], [[Mićović]], [[Mišković]], [[Mrkajić]], [[Nikolić]], [[Ognjenović]], [[Orbović]], [[Papić]], [[Pejović]], [[Perović]], [[Popović]], [[Radojević]], [[Radović]], [[Rupar]], [[Sarić]], [[Spasojević]], [[Tomašević]]. Banjani su vjekovima bili živo imigraciono-emigraciono područje, o čemu je već bilo riječi. To, u izvjesnoj mjeri, važi i za ostala dinarska pemena. Interesantno je da su mnoge znamenite srpske porodice i pojedinci porijeklom iz ovih plemena. Preci [[Nikola Tesla|Nikole Tesle]] i [[Nikolaj Velimirović|Nikolaja Velimirovića]] su porijeklom iz Banjana. Banjani su naselili više mjesta u valjevskom kraju, u Srbiji, gdje i postoji selo [[Banjani (Ub)|Banjani]] kod [[Ub]]a, [[Donji Banjani (Ljig)|Donji Banjani]] kod [[Ljig]]a, [[Gornji Banjani (Gornji Milanovac)|Gornji Banjani]] kod [[Gornji Milanovac|Gornjeg Milanovca]] kao i čuvenu [[Brankovina|Brankovinu]] kod [[Valjevo|Valjeva]]. Tako su porijeklom od Miljanića iz ovog plemena porodice [[Nenadović]] ([[Aleksa Nenadović]], [[prota Mateja Nenadović]], [[Jakov Nenadović]], [[Ljuba Nenadović]]), [[Birčanin]] ([[Ilija Birčanin]]), [[Lazarevići iz Svileuve|Lazarević]] ([[pop Luka Lazarević]]). Miljanići su bili brojni, pa su se, sa ostalim Banjanima iseljavali u Argentinu (Buenos Aires i provincija Ćako- gradić Roche Sainz Peña i drugi) gdje ima i Kilibardi, Erakovića, Kapetinića, Rupara, Milovića, Bijelovića..zatim u SAD (Vašington, Njujork, Čikago, Minesota, Montana, Kalifornija, Aljaska) gdje ima dosta Rupara, ali i u Vojvodinu, gdje ima dosta i Koprivica kao i ostalih Banjana (Novi Sad, Kula, Vrbas, Lovćenac, Crvenka), i u Hrvatsku : [[Konavle|Mihanići]] kod Dubrovnika, [[Škabrnja]] kod Šibenika, [[Kruševo]] kod Obrovca, [[Golubić]] kod [[Knin]]a i [[Pisarovina]] kod Zagreba.Ima ih i u [[Nevesinje|Nevesinju]] (Republika Srpska). Rođeni Banjani su patrijarh [[Arsenije IV Jovanović|Arsenije IV Jovanović Šakabenta]] i vladika [[Hadži Sava Kosanović]], episkop Nikšićko-Budimljanski [[Joanikije Mićović]], kao i [[dr.Petar Miljanić]], lični ljekar [[Kralj Nikola I Petrović|Kralja Nikole I Petrovića]] , prvi ljekar u oslobođenoj [[Podgorica|Podgorici]] i osnivač moderne medicine u Crnoj Gori, kao i njegov sin [[dr.Niko Miljanić]], utemeljivač moderne hirurgije u Crnoj Gori i njen prvi Predsjednik Vlade (Predsjednik CASNO-a 1943.g) u II svjetskom ratu, i to kao nestranačka ličnost. Poznate ličnosti iz Banjana, u savremenom dobu su i pozorišni dramaturzi [[Vida Ognjenović]], [[Blagota Eraković]], [[Stevan Koprivica]], pisci [[Mirko Kovač]] i [[Petar Sarić]], režiseri [[Veljko Bulajić]] i [[Krsto Papić]], svjetski poznati neuropsihijatar koji živi u Njujorku je [[dr.Dušan Kosović]],selektor fudbalske reprezentacije Jugoslavije i trener Crvene Zvezde i Real Madrida [[Miljan Miljanić]], književnik [[Dragiša L. Jovović]], radio-novinar i publicista [[Mihailo-Koko Miljanić]], novinar i generalni direktor RTV Crne Gore [[Radovan-Zeko Miljanić]],aforističar i publicista [[Dragan Koprivica]], direktor dizajna kod svjetski poznatog modnog kreatora Calvina Klaine-a je [[Stefan Miljanić]], sportski novinar i komentator [[Milorad Đurković]], biznismen [[Stanislav-Ćano Koprivica]], vlasnik preduzeća Montex iz Nikšića i jedan od osnivača prvog crnogorskog nezavisnog nedjeljnika "Monitor" i njegov najveći mecena, kao i mnogi drugi. == Spomenici kulture u Banjanima == === Stari vijek === Spomenici kulture obuhvataju veoma raznovrsne predmete i objekte koje je ljudska ruka u prošlosti nastojala da ovjekovječi iz duhovnih razloga. A šire gledano, i stvari i objekti iz dalje prošlosti koji su stvarani iz praktičnih, životnih razloga mogu se takođe ubrojiti u spomenike kulture. Zato je žrvanj iz Crvene stijene koji potiče iz bronzanog doba, šire gledano, takođe predmet spomeničke prirode. Spomeničku vrijednost imaju i one drevne vode, ublovi, kojih ima više na prostoru Banjana, a potiču iz vremena starog vijeka, mada su se gradili i kasnije. Tragovi kružnih kamenih objekata na vrhovima pojedinih brda, takozvane gradine, rasute su širom Banjana, a potiču s kraja bronzanog i početka gvozdenog doba. Nihova svrha nije ni do danas razjašnjena, ali se tvrdi da to nijesu bili stambeni objekti. Vjerovatno su u pitanju sakralne gradnje, mada im se ne isključuje ni odbrambeni karakter. Drevne grobne gomile nižu se starim putnim pravcima kroz Banjane i njegovo okruženje. Nauka ih vezuje za rano gvozdeno doba, halštat, ali su neke nastale, kako se tvrdi, ranije, a ima i onih koje su natale i kasnije. Mnoge od njih, one manje, vjekovima su rasturane. Ipak je sačuvan veliki broj njih. Pojedine su velika, prava mala kamena brda, od po četiri-pet metra visine, pa možda i više, a u prečniku na zemlji i do sto metara. Njihova je svrha utvrđena: to su grobnice rodovsko-plemenskih vođa balkanskih epihoraca i antičkih enhelejaca. U stvari, obično se pripisuju [[Iliri]]ma. One koje su pretražene u susjednoj Hercegovini pokazuju da u svakoj od njih ima bar po jedan grob, okrenut u raznim pravcima, dok u većim ima i više grobova. Pored kostura nađeni su bronzani i gvozdeni predmeti - oružje ratnika, kao i ženski nakit. Ljudi su zapazili da u ovom kraju ima pokoji znak u kamenu. Za neke od njih je sasvim jasno da ih je u dalekoj prošlosti ispisivala ljudska ruka, dok su drugi za dvoumljenje: znakovi koje je unosila ruka čovjeka ili linije u stijenama nastale prirodnim putem. Arheolozi su pronašli i jedan latinični natpis u kamenu u Riječanima (Salthua) iz vremena [[Rimsko Carstvo|Rima]], koji kaže : "Caius Epicadi filius principes civitatis Docleatium".U prevodu : "Gaj Epikad, sin vojvode naroda Duklje". === Srednjovjekovni spomenici === Mnoge crkve koje je podizala srpska srednjovjekovna vlastela porušene su u doba Turaka. Samo su neke od njih obnavljane i ponovo podizane u vrijeme obnove [[Pećka patrijaršija|Pećke patrijaršije]]. Tako se i u ovo naše vrijeme otkrivaju temelji nekih srednjovjekovnih [[crkva (zgrada)|crkava]]. Danas u Banjanima nema nijedna crkva ni manastir iz srednjeg vijeka. Ali sva je prilika da je i ovaj prostor u vrijeme [[Dinastija Nemanjića|Nemanjića]], pa i nešto kasnije, imao sakralnu gradnju. Treba pomenuti svakako [[manastir Kosijerevo]]. U Banjanima ima više relativno starih crkava. Njihovu gradnju istoričari umjetnosti vezuju za vrijeme obnove [[Pećka patrijaršija|Pećke patrijaršije]], za kraj [[16. vijek|šesnaestog vijeka]] ili za početak [[17. vijek|sedamnaestog]]. Ali sva je prilika da su te crkve, ili bar neke od njih, podignute na srednjovjekovnim crkvenim temeljima. Crkva [[Sveti Sava|Svetog Save]] u selu [[Prigradina]], zaseok [[Počivala]], jedna je od banjskih crkava koja je živopisana u vremenu obnove Pećke patrijaršije, odnosno samim početkom sedamnaestog vijeka. A po predanju kraja, ona je najstarija crkva u plemenu i podignuta je u vrijeme [[Dinastija Nemanjića|Nemanjića]]. Doduše, po drugoj priči nju je podigao predak bratstva Matovića i Krušića koji je zarobljen na Kosovu i kao [[poturica|poturčenjak]] dao je novac za njenu gradnju. Takođe se priča da je u doba Turaka bila neko vrijeme potpuno zaklonjena, u zemlji, sa tajnim ulazom za pravoslavne vjernike. I vjerovatno je i ovaj hram nastao na temeljima nekog srednjovjekovnog hrama. On je danas pod zaštitom države, uglavnom zbog svog živopisa. Crkva [[Anđeo|Svetog Arhanđela Mihaila]] je takođe u [[Prigradina|Prigradini]], nedaleko od varoši [[Velimlje|Velimlja]]. Značaj ove crkve je u tome što ima status sabornog hrama. Ona nema zidno slikarstvo i podignuta je [[1867]]. godine. Međutim, ona je podignuta na temeljima nekog ranijeg hrama, a o kome se ne zna ništa. Vjerovatno je to bila srednjovekovna svetinja. Crkva [[Ivan Krstitelj|Sv. Jovana]] na Petrovićima, zaseok Drijenak, predstavlja mauzolej prvaka ovog mjesta iz druge polovine petnaestog vijeka. U njoj je sahranjen vojvoda Cvjetko Banjanin i njegov sin vojvoda Grban Cvjetković Banjanin. Crkva [[Anđeo|Svetog Arhanđela Mihaila]] na Petrovićima, zaseok Stražnica, potiče s kraja šesnaestog vijeka, a živopisana je [[1605]], dakle u vrijeme vojvode Banjana Ivana Petrovića i bila je porodični hram Petrovića.Crkvu [[Ivan Krstitelj|Svetog Jovana]] u mjestu Klenje, kod Velimlja su, početkom 17.vijeka podigli i sagradili Miljanići. Crkva [[Sveti Ilija|Sv. Ilije]] u rejonu Petrovića (Planik) je takođe stara crkva, sa početka sedamnaestog vijeka. Nju su podigli Mrkajići, bratstvo ovog kraja. Za Banjane je karakteristično da su u njima česte bratstveničke crkve. Uglavnom, veća ili pak srodna bratstva imaju svoje zajedničke crkve. Komnenovići, Koprivice i Miljanići imaju svoje crkve. A srodna bratstva, Mirkovići i Perovići imaju zajedničku crkvu. To važi za Erakoviće i Kilibarde, kao i za neka druga srodna bratstva. Banjani su poznati i po [[stećci]]ma. Naime, oni su blizu jedan vijek bili u granicama [[Bosna|Bosne]], koja je inače poznata po ovim spomenicima. Oni su u Banjanima uglavnom nastali u četrnaestom vijeku, mada su pojedini mogli nastati nešto ranije, pa i kasnije. Ima ih na više mjesta. Podizani su na ranijim grobljima i danas ih vidimo kod pojedinih crkava.Ovo su spomenici bogumila, a njihov izgled to i potvrđuje. U Banjanima, koji su u vrijeme Nemanjića zakoračili u svijet pravoslavlja, je živjelo puno bogumila. Neki su [[stećci]] sa puno ornamentike rađeni, što više odgovara jednom srednjovjekovnom [[vlastelin]]u, što potvrđuje da su Banjanima, u vrijeme Kraljevine Bosne, vladali vlastelini bogumili, koji su pripadali [[Crkva bosanska|Crkvi Bosanskoj]] , što je bila i zvanična religija tadašnje bosanske kraljevine. U Renovcu, zaseoku [[Koprivice|Koprivica]], nalazi se jedno kameno sjedište, koje se zove Banova stolica. == Zadužbine == Naš je čovjek uvijek gajio osjećaj za opšte dobro. Zato je on u posebnim prilikama prilagao svoj novac ili dio svog imetka za ono što ima značaj javnog dobra. Toga je bilo i u Banjanima. Na [[Tupan]]u, jednom od banjskih sela, postoji dio terena koji se zove crkveno zemljište. U stvari, to su zemljište nekada u prošlosti zavjetovali ljudi manastirima. Bezbroj je primjera da su ljudi ulagali svoja dobra za opravljanje (ili podizanje) crkava, škola, sirotišta, puteva, bibliteka. Pomagali su se samohrani, sirotni, siromašni. Legende govore da su i neki poturčenjaci iz Banjana pomagali selo iz kog su potekli. Ali nije samo legenda već i činjenica da je Zaim, poturčenjak od Zečevića, dao novac da se u mjestu njegovih rođaka sagradi voda, koja se po njemu i zove Zaimovača. Vladičina voda na Velimlju je zadužbina Hadži Save Kosanovića, rođenog Banjanina i čuvenog sarajevskog mitropolita, koji se sukobio sa okupacionim mjerama koje je u [[Bosna i Hercegovina|Bosni i Hercegovini]] sprovodio [[Benjamin Kalaj]]. Bolnicu na [[Velimlje|Velimlju]] osnovao je prof. [[Univerzitet u Beogradu|Beogradskog univrziteta]] dr [[Niko Miljanić]], čiji su preci iz Banjana. Aljo Radojević je obezbijedio novac da se gradi voda pri Velimljskom prisoju, računajući da će se unapređivati stočarstvo u kraju. [[Stanislav-Ćano Koprivica]] je podigao manju fabriku čepova na Velimlju, koja je upošljavala oko tridesetak radnika, ali je, nažalost, prestala sa radom u vrijeme raspada Jugoslavije 1991.godine. == Poznate ličnosti == *[[Maksim Baćović]] *[[Jovan Baćović]] *[[Simo Baćović]] *[[Petar Baćović]] == Literatura == * Momčilo S. Mićović: Mićovići iz Banjana u svom vremenu, Beograd, 2001. * Momčilo S. Mićović: Prigradina u vremenu i prostoru, Beograd 2007 * [[Svetozar Tomić]]: Banjani, Beograd, SANU, 1949. * [[Slobodan Raičević]]: Spomenici u staroj župi Onogošt, Beograd, 1992. [[Kategorija:Starohercegovci]] rmnv1ngl909suz0xfq1a29k2k7d1kcg Fluorovodonik 0 87588 42470804 42282096 2025-06-11T08:11:47Z Д.Ильин 72356 42470804 wikitext text/x-wiki {{chembox-lat | verifiedrevid = 451480940 | Name = Fluorovodonik | ImageFileL1 = Hydrogen-fluoride-2D-dimensions.svg | ImageSizeL1 = 120 | ImageFileR1 = Hydrogen-fluoride-3D-vdW.svg | ImageSizeR1 = 120 | IUPACName = | Section1 = {{Chembox Identifiers-lat | Abbreviations = | UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}} | UNII = RGL5YE86CZ | KEGG_Ref = {{keggcite|correct|kegg}} | KEGG = C16487 | InChI = 1/FH/h1H | ChEBI_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | ChEBI = 29228 | SMILES = F | InChIKey = KRHYYFGTRYWZRS-UHFFFAOYAC | StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | StdInChI = 1S/FH/h1H | StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | Beilstein = | Gmelin = | 3DMet = | StdInChIKey = KRHYYFGTRYWZRS-UHFFFAOYSA-N | CASNo = 7664-39-3 | CASNo_Ref = {{cascite|correct|CAS}} | ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}} | ChemSpiderID = 14214 | PubChem = 16211014 | RTECS = MW7875000 | EINECS = }} | Section2 = {{Chembox Properties-lat | Formula = | H = 1 | F = 1 | Appearance = bezbojni gas | Density = 1.15 g/L, gas (25&nbsp;°C)<br />0.99 g/mL, tečnost (19.5&nbsp;°C) | Solubility = meša se | MeltingPtC = -83.6 | BoilingPtC = 19.5 | RefractIndex = 1.00001 | pKa = 3.2 }} | Section3 = {{Chembox Structure-lat | MolShape = [[Linearna molekulska geometrija|Linearna]] | Dipole = 1.86 [[Debaj|D]] | Coordination = | CrystalStruct = }} | Section4 = {{Chembox Thermochemistry-lat | DeltaHf = −13.66 kJ/g (gas) <br /> −14.99 kJ/g (tečnost) | DeltaHc = | Entropy = 8.687 J/g K (gas) | HeatCapacity = }} | Section7 = {{Chembox Hazards-lat | ExternalMSDS = | EUClass = | EUIndex = | NFPA-H = 4 | NFPA-F = 0 | NFPA-R = 1 | NFPA-O = | FlashPt = | RPhrases = | SPhrases = }} | Section8 = {{Chembox Related-lat | OtherAnions = [[Hlorovodonik]]<br />[[Bromovodonik]]<br />[[Jodovodonik]] | OtherCations = [[Natrijum fluorid]] | OtherCpds = [[Fluorovodonična kiselina]] }} }} '''Fluorovodonik''' ili hidrogen fluorid (HF) je spoj u kojem fluor ima [[oksidacijsko stanje]] -1. == Dobijanje == Dobiva se reakcijom između [[kalcijum fluorid]]a i [[sumporna kiselina|sulfatne kiseline]]: :CaF<sub>2</sub> (s) + H<sup>+</sup> + HSO<sub>4</sub><sup>-</sup> → CaSO<sub>4</sub> (s) + 2 HF (g) Bezvodni HF se dobija po reakciji: :NaHF<sub>2</sub> (s) → NaF (s) + HF (g) == Osobine == Zbog prisustva [[vodikova veza|vodikove veze]], fluorovodonik je [[tekućine|tečnost]], čija je [[vrelište|tačka ključanja]] +20&nbsp;°C. Miješa se s vodom i komercijalno dolazi kao 40%-tni rastvor. Vodeni rastvor fluorovodonika se naziva fluorovodonična kiselina. Ako [[otopine|rastvor]] dospije na kožu, uzrokuje gnojne rane. Bezvodni HF nije hemijski reaktivan, ali u prisustvu tragova vode reaguje s [[metali]]ma i njihovim [[oksidi]]ma. Fluorovodonik reaguje sa [[silicijum dioksid]]om, pri čemu se oslobađa gasoviti SiF<sub>4</sub>. Kako je silicijum dioksid glavna komponenta [[staklo|stakla]], HF se ne smije držati u [[laboratorijsko posuđe|staklenom posuđu]]. :SiO<sub>2</sub> (s) + 4 HF → SiF<sub>4</sub> (g) + 2 H<sub>2</sub>O [[Datoteka:HF-solid-2D-dimensions.png|thumb|left|[[Vodikova veza]] između molekula HF]] == Reference == {{reflist|}} == Vanjske veze == {{Portal-lat|Hemija}} {{Commonscat|Hydrogen fluoride}} {{-}} {{Hidridi-lat}} [[Kategorija:Fluoridi]] [[Kategorija:Jedinjenja vodonika]] [[Kategorija:Hazardni zagađivači vazduha]] [[Kategorija:Neorganski rastvarači]] 875hpqa6r4t6hoz6hhu6wj5oppwks8t Šeikat Alavi 0 102890 42470803 42270267 2025-06-11T06:49:30Z InternetArchiveBot 155863 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 42470803 wikitext text/x-wiki {{Okvir bivše zemlje svijeta |ime= Alawi Sheikhdom |hr_ime=Šeikat Alavi |izvorno_ime=مشيخة العلوي |zastava= |zastava_i = |grb_i = |grb= |genitiv= |kontinent = Azija |regija = Arapski poluotok |država = |era = |status = Šeikat |status_tekst = |carstvo = Britansko Carstvo |vlada_tip = |godina_start = [[1886]] |godina_kraj = [[1967]] |događaj_start = |datum_start = [[1886]] |datum_kraj = [[1967]] |p1 = |flag_p1 = |s1 = Demokratska Narodna Republika Jemen |flag_s1 = Flag of South Yemen.svg |mapa = FederationOfSouthArabiaMap.jpg | |glavni_grad = [[Al Kaša]] |jezik = [[arapski]] |vjera = [[islam]] |valuta = | }} '''Šeikat Alavi''' ([[Arapski jezik|arapski]]: مشيخة العلوي = ''Mašjakat al-Alavi'', [[Engleski jezik|engleski]]: ''Alawi Sheikhdom'') je bio šeikat ([[vazal]]na feudalna država) [[Britansko Carstvo|Britanskog Carstva]] koji je postojao od [[1886]] do [[1967]] godine na jugu [[Arapski poluotok|Arapskog poluotoka]]. Glavni grad ovog malog planinskog šeikata bio je [[Al Kaša]]. == Historija == Ovaj mali planinski šeikat osnovao je [[šeik]] ''Sajel Bin Alavi'' Al Raba [[1743]]. koji se tu naselio i osnovao grad [[Al Kaša]], nakon što je morao pobjeći iz [[Nadžran]]a ([[Saudijska Arabija]]) zbog svađe koja je izbila između njegove familije, vladarske dinastije ''Hepatulah'' iz Nadžrana te familije svoje žene koja je bila iz vladarske familije Hamedulden iz [[Sjeverni Jemen|Sjevernog Jemena]]. [[Britansko Carstvo]] je zbog osiguranja luke [[Aden]], željelo osigurati sigurnost i mir u pozadini te svoje krunske kolonije. Zbog toga je od kraja [[19. vijek|19. st.]] počelo sklapati Ugovore o zaštiti s lokalnim plemenskim vođama. Šeik Alavija sklopio je među prvima neslužbeni Ugovor s [[Britanci]]ma [[1886]] godine.<ref name=st>[http://www.worldstatesmen.org/Yemen_protectorate.html States of the Aden Protectorates (sa portala WorldStatesmen) pristupljeno 14. 02. 2011.]</ref> Tako je ''Šeikat Alavi'' bio je jedna od prvih devet članica koje su osnovale [[Protektorat Aden]]. Potom se Šeikat Alavi [[1960e|1960-ih]] pridružio novom britanskom [[protektorat]]u [[Federacija Arapskih Emirata Juga|Federaciji Arapskih Emirata Juga]], iz koje je [[1963]] godine nastala [[Južnoarapska Federacija]]. Posljednji [[šeik]] Alavija bio je ''Salih ibn Sajil Al Alavi'', koji je svrgnut s vlasti, kad je vlast u tadašnjem Južnom Jemenu preuzeo Narodni oslobodilački front (NLF) [[1967]].<ref name=st/> NLF je ubrzo dokinuo sve britanske paradržave i osnovao [[Demokratska Narodna Republika Jemen|Demokratsku Narodnu Republiku Jemen]]. == Povezano == * [[Protektorat Aden]] * [[Kolonija Aden]] * [[Federacija Arapskih Emirata Juga]] == Šeici Alavija == * Šaif I. al-Alavi 1800.-1839. * Hilal bin Šaif al-Alavi 1839.- ? * Šaif II. bin Shaif al-Alavi ?-1875. * Said bin Salih al-Alavi 1875.-1892. * Šaif III. bin Said al-Alavi 1892.-1898. * Al-Husain bin Salih al-Alavi 1898. * Alí bin Nasir al-Alavi 1898.-1920. * Abd al-Nabi bin Alí al-Alavi 1920.-1925. * Muhsin bin Ali al-Alavi 1925.-1940. * Salih bin Sajhil al-Alavi 1940.-1967. == Bibliografija == * R.J. Gavin: ''Aden Under British Rule: 1839-1967''. London: C. Hurst & Company, 1975. {{en icon}} * [http://www.worldstatesmen.org/Yemen_protectorate.html WorldStatesmen - Države Protektorata Aden] {{en icon}} == Izvori == {{izvori}} == Vanjske veze == * [https://archive.today/20121204171946/www.terra.es/personal7/jqvaraderey/190523ar.gif Karta Arapskog poluotoka (1905.-1923.) sa državama Adenskog Protektorata] * [http://www.allstates-flag.com/fotw/flags/ye_wahid.html#wbh Zastava Sultanata Alavi] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110515011122/http://www.allstates-flag.com/fotw/flags/ye_wahid.html#wbh |date=2011-05-15 }} [[Kategorija:Bivše države u Aziji]] [[Kategorija:Historija Jemena]] p9gl4m8yp0pi0h9yseywkboai4yx1rz Šeikat Akrabi 0 102892 42470802 42270266 2025-06-11T06:49:29Z InternetArchiveBot 155863 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 42470802 wikitext text/x-wiki {{Okvir bivše zemlje svijeta |ime= Šeikat Akrabi |hr_ime=Šeikat Akrabi |izvorno_ime= مشيخة العقربي |zastava= |zastava_i = |grb_i = |grb= |genitiv= |kontinent = Azija |regija = Arapski poluotok |država = |era = |status = Šeikat |status_tekst = |carstvo = Britansko Carstvo |vlada_tip = |godina_start = [[1886]] |godina_kraj = [[1967]] |događaj_start = |datum_start = [[1886]] |datum_kraj = [[1967]] |p1 = |flag_p1 = |s1 = Demokratska Narodna Republika Jemen |flag_s1 = Flag of South Yemen.svg |mapa = FederationOfSouthArabiaMap.jpg | |glavni_grad = Bir Ahmad |jezik = [[arapski]] |vjera = [[islam]] |valuta = | }} '''Šeikat Akrabi''' ([[Arapski jezik|arapski]]: مشيخة العقربي = ''Mašjakat al-Akrabi'', [[Engleski jezik|engleski]]: ''Aqrabi Sheikhdom'') bio je [[vazal]]na [[Feudalizam|feudalna]] država [[Britansko Carstvo|Britanskog Carstva]] koji je postojao od [[1886]] do [[1967]] godine na jugu [[Arapski poluotok|Arapskog poluotoka]] uz luku [[Aden]] kao dio [[Protektorat Aden|Protektorata Aden]]. Danas je teritorij ovog bivšeg šeikata podjeljen između [[jemen]]skih [[muhafaza]] [[Adan (Muhafaza)|Adan]] i [[Lahidž (Muhafaza)|Lahidž]]. Glavni grad ovog malog šeikata bio je ''Bir Ahmad''. == Historija == Šeikat Akrabi odvojio se od [[Sultanat Lahidž|Sultanata Lahidž]] u [[18. vijek|18. st.]]. Nakon što je [[Britansko Carstvo|Britanija]] zauzela luku [[Aden]] [[1839]] godine, ona im je postala predstraža i odskočna daska za širenja britanskog utjecaja na [[Arapski poluotok|Južnu Arabiju]] i [[Afrički rog|Rog Afrike]]. To se naročito odrazilo na neposredno zaleđe luke Aden, pa tako i na maleni ''Šeikat Akrabi''. Tako da je on bio jedan od izvornih ''Devet kantona'', koji su prvi potpisali ugovor o zaštiti s [[Britansko Carstvo|Britanijom]] [[1895]] godine <ref name=st>[http://www.worldstatesmen.org/Yemen_protectorate.html States of the Aden Protectorates (sa portala WorldStatesmen) pristupljeno 14. 02. 2011.]</ref> i postao dio [[Protektorat Aden|Protektorata Aden]]. Šeikat Akrabi se u februaru [[1960]]. godine <ref name=st/> pridružio novoosnovanoj britanskoj kolonijalnoj tvorevini [[Federacija Arapskih Emirata Juga|Federaciji Arapskih Emirata Juga]], te zatim u januaru [[1963]] i [[Južnoarapska Federacija|Južnoarapskoj Federaciji]]. Posljednji [[šeik]] ove feudalne države bio je: Mahmud ibn Muhamed Al Akrabi, koji je razvlašćen [[1967]] <ref name=st/> kad je ukinut Šeikat Akrabi, te osnovana [[Demokratska Narodna Republika Jemen|Narodna Republika Južni Jemen]], koja se ujedinila s [[Arapska Republika Jemen|Sjevernim Jemenom]] [[22. maj]]a [[1990]] u današnju državu [[Jemen|Republiku Jemen]]. == Sultani Šeikata Akrabi == * al-Mahdi ibn Ali al-Akrabi,- 1770. - 1833. * Hajdara ibn al-Mahdi al-Akrabi,- 1833. - 1858. * Abd Alah ibn Hajdara al-Akrabi,- 1858. - 8. mart 1905. * al-Fadl ibn Abd Alah al-Akrabi,- 1905. - 1940. * Muhamed ibn al-Fadl al-Akrabi,- 1940. - 1957. * Mahmud ibn Muhamed al-Akrabi,- 1957. - 28. august 1967.<ref name=st/> == Povezano == * [[Protektorat Aden]] * [[Kolonija Aden]] * [[Federacija Arapskih Emirata Juga]] == Bibliografija == * R.J. Gavin: ''Aden Under British Rule: 1839-1967''. London: C. Hurst & Company, 1975. {{en icon}} * [http://www.worldstatesmen.org/Yemen_protectorate.html WorldStatesmen - Države Protektorata Aden] {{en icon}} == Izvori == {{izvori}} == Vanjske veze == * [https://archive.today/20121204171946/www.terra.es/personal7/jqvaraderey/190523ar.gif Karta Arapskog poluotoka (1905.-1923.) sa državama Adenskog Protektorata] * [http://www.allstates-flag.com/fotw/flags/ye_wahid.html#wbh Zastava Sultanata Akrabi] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110515011122/http://www.allstates-flag.com/fotw/flags/ye_wahid.html#wbh |date=2011-05-15 }} [[Kategorija:Bivše države u Aziji]] [[Kategorija:Historija Jemena]] 1qahqi9et04x1xfb1v4ayxiv97dcti6 Razgovor s korisnikom:Dcirovic 3 128046 42470689 42469590 2025-06-10T13:21:56Z MediaWiki message delivery 59777 /* Wikidata weekly summary #683 */ novi odjeljak 42470689 wikitext text/x-wiki {{arhive|automatski=kratko}} == Doslednost == Dobar dan Molim Vas da glavni naslov odrednice "Mjerna nesigurnost" vratite na "Merna nesigurnost". Ceo tekst odrenice je ekavica, pa radi doslednosti treba takav da bude i glavni naslov. Unapred hvala. --[[Korisnik:Goran M. Kostić|Goran M. Kostić]] ([[Razgovor sa korisnikom:Goran M. Kostić|razgovor]]) 09:47, 12 jul-српањ 2015 (CEST) ==Rusi, Mađari, etc.== Oprosti, ali što radiš s ovim imenima? Nismo ni Rusi ni Mađari pa da pišemo imena kao i oni? :/ --[[Korisnik:Edgar Allan Poe|<font face="Freestyle Script" color="black" size="4px">Biljezim se sa štovanjem</font>]][[Razgovor sa korisnikom:Edgar Allan Poe|<font face="Freestyle Script" color="black" size="4px">,Poe</font>]] 00:40, 23 jun-липањ 2015 (CEST) :Da, očito je došlo do nesporazuma ili dovođenja situacije do apsurda. Naravno da ne koristimo strana pravila nomenklature (Mađarska, Japan, Rusija, ...), međutim pišemo imena kako se pišu tamo. Dakle, neće ići Leh Valensa nego Lech Wałęsa, ali ostaje činjenica da će Lajos Kossuth i Fjodor Dostojevski i Hidetoshi Nakata... biti pisani tako :) --[[Korisnik:Edgar Allan Poe|<font face="Freestyle Script" color="black" size="4px">Biljezim se sa štovanjem</font>]][[Razgovor sa korisnikom:Edgar Allan Poe|<font face="Freestyle Script" color="black" size="4px">,Poe</font>]] 00:54, 23 jun-липањ 2015 (CEST) ::Naravno da se poštuje pravopisna i leksička struktura srpskohrvatskog jezika. Kod nas se ne piše prvo prezime pa ime i to se poštuje jer je takav pravopis našega jezika. S druge strane, specifična slova i akcenti na pojedinim slovima nisu stvar pravopisa, već širine abecede. Ovo što si ti izveo je dovođenje situacije do apsurda i potpuno izokretanje pravila koje je usvojeno (onda isto tako uredno možemo pisati nazive članaka na hebrejskom, japanskom, hindiju i ostalim jezicima koji nemaju ista pisma, a da bi tako apsurdno tumečenje pravila imalo smisla). Mislim, lijep pokušaj, ali djeluje mi promašeno. No, da ne bi bilo previše rasprave sada ovdje jer bi ovo moglo otići u neželjenom smjeru - kao i svatko dosad, slobodan si pokrenuti raspravu po ovom pitanju da se postigne konsenzus (naravno, s obzirom na uspjeh ranijih, trebat će ti dosta sreće u postizanju tog konsenzusa), a dotad bi bilo uputno da se primjenjuje nepisana praksa koju poštuju, koliko me memorija služi, svi --[[Korisnik:Edgar Allan Poe|<font face="Freestyle Script" color="black" size="4px">Biljezim se sa štovanjem</font>]][[Razgovor sa korisnikom:Edgar Allan Poe|<font face="Freestyle Script" color="black" size="4px">,Poe</font>]] 01:13, 23 jun-липањ 2015 (CEST) == "Pravila" i drugo == Želim nešto razjasniti ne samo za ovu [[Razgovor:Džozef Pristli|ovu "svađu"]] nego i cjelokupnu situaciju zadnjih par mjeseci. Svaki put kad se priča o tebi i tvojim doprinosima ovdje, bilo da je riječ o engleskim biografijama, italijanskim naseljima, šablonima, kategorijama ili nečem drugom, uvijek se sve svodi na greške, greške i greške. Opaske tako dolaze od mene, Edgara, Viteka, itd. Po tome nažalost ispada da si ''loš'' i ''nekonstruktivan'', da samo radiš negativne stvari, da bi brojni ovdje željeli da te najradije nema. Meni je to već postalo iritantno i zato ti ovo sve pišem da budemo načisto – ti istina radiš na stotine i stotine grešaka, ali u odnosu na stotine hiljada doprinosa to je jedno veliko ništa. Greške ti se broje u promilima, kao i kod recimo Rippera, Edgara, itd. Činjenično stanje jest takvo da si se i ove i prošle godine pokazao kao daleko najbolji korisnik projekta, bilo po produktivnosti, kvaliteti članaka i tehničkoj potkovanosti. Stoga, molim te nemoj ni u ludilu misliti da će se takav moj stav promijeniti ako redovno prigovaram ili ispravljam nekih 0,0...1% grešaka koje radiš. :) Ako si slučajno moje prigovore protumačio drugačije, otvoreno se izvinjavam zbog nesporazuma. Što se tiče Pristlija kao specifičnog slučaja, mogao si primjetiti da smo i ja, Ripper i Edgar redovno prebacivali fonetizirana imena na izvornike, sve po pravilima koja su doduše interna. Međutim, ta pravila vrijede samo za naslove i kategorije, unutarni sadržaj se ne dira i stvar je subjektivnog izbora. Kod nelatiničnih slučajeva složili smo se da se favorizira fonetizacija, tako da bi bilo bolje da su npr. jemenska naselja koja si nedavno nanizao u takvom obliku. Opet, nije riječ o grešci jer ne može se od korisnika tražiti da nauči arapski i prevodi, tu vrijedi "bolje išta nego ništa". Ne znam jesi li vidio ali Bokica je jednom predložio da čitav projekt fonetizira jer bi tako bilo lakše implementirati ono preslovljavanje na ćirilicu. Ipak, to opet mora proći glasovanje i lavovski posao prebacivanja desetina hiljada članaka, ali nije ako je to cijena za dvoazbučnost moj će glas definitivno biti "za". Toliko za ovaj put, živio! --[[Korisnik:Orijentolog|Orijentolog]] ([[Razgovor sa korisnikom:Orijentolog|razgovor]]) 10:51, 23 jun-липањ 2015 (CEST) ==Izmjena naslova== Pozdrav Dcirovicu, pošto ti imaš alate, molim te, bi li mi mogao promijeniti naslov članka "La Orana Maria" u "Ia Orana Maria"? Učinio sam tipkarsku grešku. Hvala.--[[Korisnik:Wolmar|Wolmar]] ([[Razgovor sa korisnikom:Wolmar|razgovor]]) 01:10, 28 jun-липањ 2015 (CEST) == Wikidata weekly summary #164 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;"> * Events/Blogs/Press ** Past: [[:fr:Wikipédia:Ateliers Wikidata|Ateliers Wikidata]] ** Upcoming: Wikimania. There will be several talks and workshops related to Wikidata. Say hi at the "Ask Us Anything" session for Wikidata if you're there. ** [http://magnusmanske.de/wordpress/?p=324 Reductionism] * Other Noteworthy Stuff ** Which geographic areas do different Wikipedias cover? How does it compare to Wikidata? [https://ddll.inf.tu-dresden.de/web/Wikidata/Maps-06-2015/en Markus has a beautiful answer] ** Wikiproject Molecular Biology and AskPlatypus are [http://awards.theodi.org/2015-shortlist/ shortlisted for the OpenData Award] \o/ This is the award Wikidata won last year. ** [https://www.uni-weimar.de/medien/webis/publications/papers/stein_2015g.pdf Paper on vandalism on Wikidata]. Lydia is in touch with them to figure out how to best use the insights for us. ** [https://tools.wmflabs.org/reasonator/ Reasonator] got some updates: it is now using external ID formatter URLs, has monolingual string support and better social network links * Did you know? ** Newest properties: [[:d:Property:P1971|number of children]], [[:d:Property:P1970|MovieMeter movie identifier]], [[:d:Property:P1969|MovieMeter director ID]], [[:d:Property:P1968|Foursquare venue ID]], [[:d:Property:P1967|BoxRec ID]], [[:d:Property:P1966|Biblioteca Nacional de Chile catalogue number]], [[:d:Property:P1964|sortkey]], [[:d:Property:P1963|properties for this type]], [[:d:Property:P1962|patron]], [[:d:Property:P1961|Comité des travaux historiques et scientifiques]], [[:d:Property:P1960|Google Scholar ID]], [[:d:Property:P1959|Dutch Senate person ID]], [[:d:Property:P1958|Trismegistos ID]], [[:d:Property:P1957|Wikisource index page]] ** Newest [[d:Wikidata:Tools/External tools|External tools]]: [[Wikidata:Tools/External tools#Wikidata_Compare|Wikidata Compare]] ** [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase items]]: none. Yours next week? * Development ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-June/006543.html Jonas joined the team and Adam is back] \o/ ** Deployed arbitrary access to ruwiki and cswiki ** Machine readable versions (in various formats) of Wikibase entities will be advertised in their page heads as alternate link. ([[phabricator:T96298]]) ** Fixed property label on item pages not scrolling anymore ([[phabricator:T94588]]) ** More work on getting the Wikibase Quality extensions ready for release. The part doing constraint violation checks should go to test.wikidata.org next week. The part doing checks against 3rd party databases will still take a bit longer but is also shaping up nicely. ** Made it possible to create items even when another user is mass-creating items ([[phabricator:T103796]]) ** Bene* worked more on making Wikidata work nicely on mobile ** Fixed weird issue with cursor jumping around in sitelink input field ([[phabricator:T103489]]) ** Fixed an issue where it was not possible to edit a statement after you removed its only reference ([[phabricator:T103603]]) ** Lydia will be traveling for much of July. Expect her to be a bit less responsive during that time. * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[Wikidata:Showcase items|Showcase item]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 06 27|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 20:15, 28 jun-липањ 2015 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=12515514 --> == Wikidata weekly summary #165 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;"> * Discussions ** Discussion about [[:d:Wikidata:Project chat#Atheism|Atheism]] and the religion property. ** Discussion about [[:d:Wikidata:Project chat#Wikidata:Verifiability|the Verifiability of data]] as a policy. * Events/Blogs/Press ** Upcoming: Wikimania. There will be several talks and workshops related to Wikidata. Say hi at the "Ask Us Anything" session for Wikidata if you're there. * Other Noteworthy Stuff ** A [[d:Wikidata:Database reports/Recently deceased at Wikipedia|new database report]] lists people categorized as dead in Wikipedia, but lacking [[d:Property:P570|Property:P570 (date of death)]]. It's updated several times during the day. There are about 20 to 30 new entries each day. There is currently some backlog from the Arabic, Marathi, and Thai Wikipedias. Items updated first in Wikidata wont appear in the report. They are listed directly in [[d:Wikidata:Database_reports/Recent_deaths|Wikidata's recent deaths report]]. * Did you know? ** Newest properties: [[:d:Property:P1973|RSL editions]], [[:d:Property:P1972|Open Hub ID]], [[:d:Property:P1971|number of children]], [[:d:Property:P1970|MovieMeter movie identifier]], [[:d:Property:P1969|MovieMeter director ID]] * Development ** Adam wrote a blog post on the [http://addshore.com/2015/07/barack-obama-geneawiki-1-year-later/ improvement of the data after one year and GeneaWiki] ** After the next deployment, Special:ItemDisambiguation will match aliases and be case insensitive. ** Improved details of matches in the entity suggester (wbsearchentities api module) ** Deployed the [https://test.wikidata.org/wiki/Special:ConstraintReport WikibaseQuality and WikibaseQualityConstraints extensions] to test.wikidata.org ** Fixed the layout of long qualifier names ** JSON dumps are now automatically copied to labs * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[Wikidata:Showcase items|Showcase item]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 07 04|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:John F. Lewis|John F. Lewis]] 23:16, 4 jul-српањ 2015 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:John F. Lewis@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=12571439 --> == Portico == Kao prvo poštovani kolega želim Vam čestitati - što ste ovu wiki doveli na prvo mjesto ex yu wikija sa preko 425 000 članaka. Ali ima jedan mali problem, vaš bot radi i katastrofalne greške, - pogledajte ih i sami kod članka '''[[portico]]''', koji je tako iskreiran. Kao prvo izbio je ispravan link sa en wiki portico na naš postojeći članak '''[[portik]]''' - umjesto na stranicu '''Portico (disambiguation)'''. Kao drugo ne radi se o naseljima, već o kvartovima (frazione) slijedećih naselja (odnosno općina); * [[Romano di Lombardia, Bergamo|Romano di Lombardia (tak bi trebalo pisati)]] - [[Portico, Bergamo]] * [[Nuvolento, Brescia|Nuvolento (ista stvar)]] - [[Portico, Brescia]] * [[Ricengo, Cremona|Ricengo (ista stvar)]] - [[Portico, Cremona]] Hajde de ovo se može širokogrudno protumačiti, da su i to naselja (zaseoci) - tih mjesta, ali ih je onda trebalo bar navesti. Te kvartove nemaju ni Talijani, ali kad ih već imamo - još da je sve točno - bog i šeširdžija. --[[Korisnik:Vitek|Vitek]] ([[Razgovor sa korisnikom:Vitek|razgovor]]) 01:29, 8 jul-српањ 2015 (CEST) ::PS Ovo sama zaboravio dodati - u načelu se i ja slažem sa kolegom Orijetologom, - Vaš doprinos je neusporedivo značajniji od svih grešaka koje proizvodite. --[[Korisnik:Vitek|Vitek]] ([[Razgovor sa korisnikom:Vitek|razgovor]]) 01:37, 8 jul-српањ 2015 (CEST) == Wikidata weekly summary #166 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;"> * Events/Blogs/Press ** Slides on [https://twitter.com/tomayac/status/616953989641469952 Primary Sources Tool] and [http://de.slideshare.net/cristinasarasua/introduccion-a-wikidata-dss-wikidata-editathon Wikidata introduction (in Spanish)] for the [https://sites.google.com/site/donostiasansebastianenwikidata/ Donostia-San Sebastián Wikidata Editathon] ** [https://docs.google.com/presentation/d/1ULFFPmIaKtq6fgU_5JNK6AfWSRyJUsDy_QsBf2-m0EE/edit?pli=1#slide=id.p Presentation about Wikidata] at the Axel Springer Hack Day 2015 * Other Noteworthy Stuff ** [[m:Research:Newsletter|Wikiresearch]] looked into [https://twitter.com/WikiResearch/status/615430029615480833 the coverage of the moon by geotags in Wikidata] ** [[m:Research:Newsletter|Wikiresearch]] published [https://twitter.com/WikiResearch/status/615455859733327872 a visualization of the relationship between nationality and occupation based on Wikidata's data] ** Which zoo has polar bears? Wikidata attempts to answer the question [https://tools.wmflabs.org/reasonator/?q=Q33609&lang=en here]. Work in progress. * Did you know? ** Newest properties: [[:d:Property:P1987|MCN code]], [[:d:Property:P1986|Dizionario Biografico degli Italiani]], [[:d:Property:P1985|Anime News Network anime ID]], [[:d:Property:P1984|Anime News Network manga ID]], [[:d:Property:P1983|Anime News Network company ID]], [[:d:Property:P1982|Anime News Network person ID]], [[:d:Property:P1981|FSK film rating]], [[:d:Property:P1980|PolSys ID]], [[:d:Property:P1979|Righteous Among The Nations ID]], [[:d:Property:P1978|USDA NDB number]], [[:d:Property:P1977|lesarchivesduspectacle ID]], [[:d:Property:P1976|INEGI locality identifier]] * Development ** The Wikidata Quality extension (constraint reports per item) was deployed. You can now use [[:d:Special:ConstraintReport]] to see the result for different items. [[:d:Special:ConstraintReport/Q146|This is for example the constraint report for the item cat (Q142)]]. ** 8 million additional statements from Freebase were made available through the [[d:Wikidata:Primary sources tool|Primary sources tool]] ** Moving towards having a single edit button to edit references along with the value they belong to. ** Bene continued working on phasing out the deprecated Entity superclass and making more entity types possible. ** More work on phasing out a deprecated serializer implementation we still use in certain places. ** Further work on the new RDF export. ** PHPCS is now used on each change in Wikibase to ensure the code fulfils certain code quality standards. * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[Wikidata:Showcase items|Showcase item]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 07 11|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:John F. Lewis|John F. Lewis]] 13:03, 12 jul-српањ 2015 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:John F. Lewis@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=12580116 --> == Wikidata weekly summary #167 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;"> * Discussions ** Open request for adminship: [[:d:Wikidata:Requests for permissions/Administrator/Nikki|Nikki]] * Events/Blogs/Press ** Right now: Wikimania * Other Noteworthy Stuff ** Magnus made some new tools: *** [https://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/static/scientists_without_image_by_employer.html list of scientists on Wikidata born after 1950 with no image, grouped by employer]. Check your university! *** [https://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/static/scientists_without_orcid_by_employer.html#Q35794 list of scientists on Wikidata born after 1950 with no ORCID iD, grouped by employer]. Ditto! *** an [https://twitter.com/MagnusManske/status/619211793496473600 InfoBitt replacement] *** a [https://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/duplicity.php tool you can use to match up Wikipedia articles without an item] to either an existing item or a create a new one if none exists *** plus [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match/? Mix'N'Match] got new datasets you can help match up with Wikidata ** [[:d:Property:P2000|P2000]] was created. ** Some presentations at Wikimania related to Wikidata have detailed slides online: *** [https://wikimania2015.wikimedia.org/wiki/Submissions/Sum_of_all_paintings WikiProject Sum of All Paintings] *** [https://wikimania2015.wikimedia.org/wiki/Submissions/Templates_are_dead!_Long_live_templates! Templates are dead! Long live templates!], technical presentation on the function and future of template syntax ***[https://wikimania2015.wikimedia.org/wiki/Submissions/Future_of_structured_documents:_VisualEditor,_Citations_and_Wikidata,_oh_my! Future of structured documents: VisualEditor, Citations and Wikidata, oh my!] * Did you know? ** Newest properties: [[:d:Property:P2000|CPDL ID]], [[:d:Property:P1999|UNESCO language status]], [[:d:Property:P1998|UCI code]], [[:d:Property:P1997|Facebook Places ID]], [[:d:Property:P1996|parliament.uk bio link]], [[:d:Property:P1995|medical specialty]], [[:d:Property:P1994|AllMusic composition ID]], [[:d:Property:P1993|TeX string]], [[:d:Property:P1992|Plazi ID]], [[:d:Property:P1991|LPSN URL]], [[:d:Property:P1990|species kept]], [[:d:Property:P1989|Encyclopaedia Metallum artist ID]], [[:d:Property:P1988|Delarge ID]] ** New task forces: [[d:Wikidata:WikiProject Linguistics|Linguistics]] * Development ** Attending Wikimania 2015 in Mexico City right now, meeting awesome people that already use or want to know everything about Wikidata. ** After the next deployment, redirects will be automatically created when merging items. ** Special:UnconnectedPages can now be queried via the query API, thanks to Ladsgroup. ** Migrating away from an older serializer to the DataModel Serialization component. ** Worked on a new time parser that can parse formats like M/D/Y, Y M D and so on. ** Fixed a bug where a value could not be edited when save failed. ** Made the snak type, badge and rank selectors position themselves after resizing the browser window and introduced a possibility to collapse the sitelinks sections. ** Worked on a change in editing to be able to edit a statement and it’s references in one step. * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 07 18|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:John F. Lewis|John F. Lewis]] 17:48, 19 jul-српањ 2015 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:John F. Lewis@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=12756501 --> == Brisanje == [https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Posebno%3APrefiks+indeks&prefix=%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D0%BA%3A%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D1%82&namespace=0] Obrisi ovo za potrebe tehnickih promena na pojektu. [[File:Face-smile.svg|20px]] --[[Korisnik:Kolega2357|Kolega2357]] ([[Razgovor sa korisnikom:Kolega2357|razgovor]]) 23:40, 23 jul-српањ 2015 (CEST) Hoces li prestati da se pravis Englez? Zasto to ne uradis kada ti lepo kazem? --[[Korisnik:Kolega2357|Kolega2357]] ([[Razgovor sa korisnikom:Kolega2357|razgovor]]) 23:52, 23 jul-српањ 2015 (CEST) == Gomilanje prava == Dcirovicu tvoje ignorisanje je premasilo svaku meru nije mi jasno zasto bespotrebno gomilas prava? [https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Korisnik:ProtLink&redirect=no] Na ovom nalogu ti je dovoljna samo bot zastavica. [[File:Face-smile.svg|20px]] --[[Korisnik:Kolega2357|Kolega2357]] ([[Razgovor sa korisnikom:Kolega2357|razgovor]]) 14:04, 24 jul-српањ 2015 (CEST) Po cemu sam ja to drzak, napadan i bezobrazan? Jel zato sto ti zdravorazumski nesta kazem? Nemoj da prebacujes svoje osobine drugom molim te. Da gomilas prava gomilas ih. Ako je neki nalog bot nalog onda treba da ima bot zastavicu i to je to a ne vidim razlog zasto treba da ima autopatoler i flood flag zastavicu kada u pravima za bota ima i jedno i drugo. Shvati ovo kao najbolju nameru. --[[Korisnik:Kolega2357|Kolega2357]] ([[Razgovor sa korisnikom:Kolega2357|razgovor]]) 14:09, 24 jul-српањ 2015 (CEST) ==Komunikacija== Gospodo, molit ću lijepo, komunikacija na ovakvoj razini ne samo da nije primjerena jednom administratoru već nije primjerena ni bilo kakvom civiliziranom diskursu među obrazovanim ljudima. Kolegino pitanje možda, naglašavam to možda, nije bilo na mjestu jer on nije tu da to preispituje, međutim tvoje optuživanje i bezobrazne replike su jednako neumjesne u ovoj situaciji. Molit ću lijepo da situacija dalje ne eskalira i da se ovakvi ispadi, ravni kafanskih rasprava, neće ponoviti. Hvala --[[Korisnik:Edgar Allan Poe|<font face="Freestyle Script" color="black" size="4px">Biljezim se sa štovanjem</font>]][[Razgovor sa korisnikom:Edgar Allan Poe|<font face="Freestyle Script" color="black" size="4px">,Poe</font>]] 17:32, 24 jul-српањ 2015 (CEST) ==Razgovor== Prema pravilima ove Wikipedije, osim ako se radi o arhiviranju ili doista uvredljivom sadržaju ili onom koji otkriva neželjene podatke, uklanjanje sadržaja sa stranice za razgovor nije dozvoljeno --[[Korisnik:Edgar Allan Poe|<font face="Freestyle Script" color="black" size="4px">Biljezim se sa štovanjem</font>]][[Razgovor sa korisnikom:Edgar Allan Poe|<font face="Freestyle Script" color="black" size="4px">,Poe</font>]] 17:38, 24 jul-српањ 2015 (CEST) :Da, ali ovdje je praksa takva da se sadržaj uklanja samo u slučaju uvreda, otkrivanja osobnih podataka ili arhiviranja. Takvo je pravilo i praksa da se ne bi moralo kopati po stranicama za razgovor, odnosnoa izmjenama da se pronađe konkretni tekst --[[Korisnik:Edgar Allan Poe|<font face="Freestyle Script" color="black" size="4px">Biljezim se sa štovanjem</font>]][[Razgovor sa korisnikom:Edgar Allan Poe|<font face="Freestyle Script" color="black" size="4px">,Poe</font>]] 17:58, 24 jul-српањ 2015 (CEST) :Ne znam je li pod 'vi' misliš na mene, ili pak na cijelu ovu zajednicu koja se dosljedno pridržava tog pravila... To nije izmišljeno pravilo, već ono postoji i ono se primjenjuje. Interesantno kako je ono kod nekih sporno samo kad ih se upozori, a kad im se nešto drugo piše, onda nitko nije sklon mijenjanju --[[Korisnik:Edgar Allan Poe|<font face="Freestyle Script" color="black" size="4px">Biljezim se sa štovanjem</font>]][[Razgovor sa korisnikom:Edgar Allan Poe|<font face="Freestyle Script" color="black" size="4px">,Poe</font>]] 18:09, 24 jul-српањ 2015 (CEST) :Ajde neka sam i ja agresivan. Svakako, pojedine Wikipedije mogu imati svoju verziju pravila pa je tako slučaj i ovdje. Mislim da je Igor jednom na Pijaci potvrdio da je pronašao da to stoji kao pravilo (ne mogu sada naći, istina, ali ako uspiješ pronaći suprotno od toga, ja ću se povući iz ove diskusije), a svakako postoji kao praksa tako da, ništa ja nisam ni izmislio, ni opravdavao --[[Korisnik:Edgar Allan Poe|<font face="Freestyle Script" color="black" size="4px">Biljezim se sa štovanjem</font>]][[Razgovor sa korisnikom:Edgar Allan Poe|<font face="Freestyle Script" color="black" size="4px">,Poe</font>]] 18:27, 24 jul-српањ 2015 (CEST) ::Ubacujem se ovde i zbog toga se izvinjavam, ali je vazno. Kolega Edgare, ne postoji kao praksa kod nas, to je iluzija. --[[Korisnik:Biblbroks|Biblbroks]] ([[Razgovor sa korisnikom:Biblbroks|razgovor]]) 18:30, 24 jul-српањ 2015 (CEST) ::Ja znam da se svako brisanje takvog sadržaja dosad revertalo, a to je definicija prakse --[[Korisnik:Edgar Allan Poe|<font face="Freestyle Script" color="black" size="4px">Biljezim se sa štovanjem</font>]][[Razgovor sa korisnikom:Edgar Allan Poe|<font face="Freestyle Script" color="black" size="4px">,Poe</font>]] 18:32, 24 jul-српањ 2015 (CEST) == Wikidata weekly summary #168 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;"> * Discussions ** Successful request for adminship: [[:d:Wikidata:Requests for permissions/Administrator/Nikki|Nikki]] ** Open request for oversightership: [[:d:Wikidata:Requests for permissions/Oversight/Sjoerddebruin|Sjoerddebruin]] ** Closed request for comments: [[:d:Wikidata:Requests for comment/Administative divisions and populated places|Administrative divisions and populated places]], [[:d:Wikidata:Requests for comment/How to deal with given names and surnames|Given names and surnames]] * Events/Blogs/Press ** [https://blog.wikimedia.org/2015/07/21/wikidata-tastydata/ Wikidata, coming soon to a menu near you!] ** Past: Wikimania * Other Noteworthy Stuff ** [[d:Wikidata:Project chat#News_about_Freebase_migration|Upload of 4.2M new statements]] from [[d:Wikidata:Freebase|Freebase]] in the [[d:Wikidata:Primary sources tool|Primary Sources tool]]. * Did you know? ** Newest properties: [[:d:Property:P2004|NALT id]], [[:d:Property:P2003|Instagram username]], [[:d:Property:P2002|Twitter username]], [[:d:Property:P2001|Revised Romanisation]], [[:d:Property:P2000|CPDL ID]], [[:d:Property:P1999|UNESCO language status]], [[:d:Property:P1998|UCI code]], [[:d:Property:P1997|Facebook Places ID]] * Development ** Continued migrating away from an older serializer to the DataModel Serialization component. ** Released Wikibase DataModel Serialization 1.7.0 ** Depreacting the parameter ungroupedlist in the api modules GetClaims and GetEntities ** Tweaking the sitelink input ** Changing the display of item selector results * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 07 27|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:John F. Lewis|John F. Lewis]] 01:49, 27 jul-српањ 2015 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:John F. Lewis@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=12799062 --> == Wikidata weekly summary #169 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;"> * Discussions ** Open requests for Oversight: [[:d:Wikidata:Requests for permissions/Oversight/Sjoerddebruin|Sjoerddebruin]] ** [[:d:Wikidata:Project chat#Flow|Enable Flow on Wikidata?]] * Other Noteworthy Stuff ** [https://tools.wmflabs.org/wikidata-reconcile/ Early version of a reconcile API for Wikidata by Magnus] ** [http://magnusmanske.de/wordpress/?p=332 PagePile: a new tool by Magnus] ** [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match/ Mix-n-Match] got a number of new catalogs and now shows a thin red line in front of a catalog that does not yet have a property on Wikidata ** [https://tools.wmflabs.org/autolist/?language=en&project=wikipedia&category=&depth=12&wdq=claim%5B31%3A5%5D%20and%20claim%5B18%5D%20and%20noclaim%5B21%5D&statementlist=&run=Run&mode_manual=or&mode_cat=or&mode_wdq=not&mode_find=or&chunk_size=10000 1.700 biographical items without gender, but with image. Go go go!] ** Interested in art movements? Check out [[d:Wikidata:WikiProject Visual arts/Item structure/Art movements|this]] * Did you know? ** Newest properties: [[:d:Property:P2014|MoMA artwork id]], [[:d:Property:P2013|Facebook ID]], [[:d:Property:P2012|cuisine]], [[:d:Property:P2011|Cooper-Hewitt Person ID]], [[:d:Property:P2010|Exif make]], [[:d:Property:P2009|Exif model]], [[:d:Property:P2008|IPNI publication ID]], [[:d:Property:P2007|ZooBank publication ID]], [[:d:Property:P2006|ZooBank author ID]], [[:d:Property:P2005|Catalogus Professorum Halensis]], [[:d:Property:P2004|NALT id]] ** [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase items]]: [[:d:Q512062|László Krasznahorkai (Q512062)]] * Development ** Minor fixes to property edit mode ** Some fixes for the cucumber test errors ** Released Wikibase DataModel 4.0 ** Released Wikibase DataModel Services 1.0 ** Continued work to migrate away from old serializers in Wikibase Lib to those in WikibaseDataModelSerialization. ** Working on scripts for importing entities from another Wikibase instance (e.g. Wikidata), so that development instances can have some sample data. ** Fixed the counting of references ** Changed style of the Entitytermsview inputs ** Entity Selector displays alias in brackets behind label * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 08 01|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:John F. Lewis|John F. Lewis]] 21:29, 2 avgust-коловоз 2015 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:John F. Lewis@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=12951243 --> == Missing interwiki links for your bot-generated articles == Hello. Thank you a lot for your contribution in wikipedia ! <br>You have created by bot a lot of articles about settlements. But huge amount of them already has item in wikidata and yours were not linked. For example: * You have created [[Țipău, Spulber]], but there are already [[:ro:Țipău, Vrancea]] and [[:uk:Ципеу]] and no links between [[Țipău, Spulber]] and [[:ro:Țipău, Vrancea]] in the wikidata. * You have created [[Vadu Roșca, Vulturu]], but there are already [[:ro:Vadu Roșca, Vrancea]] and [[:uk:Ваду-Рошка]] and no links between [[Vadu Roșca, Vulturu]] and [[:ro:Vadu Roșca, Vrancea]] in the wikidata. Could you please investigate and link all your created articles with existing wikidata items ? --[[Korisnik:Movses|Movses]] ([[Razgovor sa korisnikom:Movses|razgovor]]) 10:01, 7 avgust-коловоз 2015 (CEST) == Wikidata weekly summary #170 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;"> * Discussions ** Successful request for oversight rights: Sjoerddebruin * Events/Blogs/Press ** Wikimedia UK is organizing a Wikidata training session. You can sign up [https://wikimedia.org.uk/wiki/Wikidata_training_2015 here]. * Other Noteworthy Stuff ** Talk pages on Wikidata can now be converted to use Flow. You can request migrating your talk page at [[d:Wikidata:Flow]]. ** [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match Mix-n-Match] got a bunch of new catalogs for you to match up with Wikidata. Currently matching is happening at about 500 items per day. Pretty sweet :) ** [https://twitter.com/happybdauthors @happybirthdayauthors] is a new Twitter account posting reading suggestions based on Wikidata data. ** [[d:Wikidata:Arbitrary access|Arbitrary access]] is rolling out to a large number of wikis over the next two weeks. ** [https://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/duplicity.php Duplicity] can help you match up unlinked Wikipedia articles to a Wikidata item. * Did you know? ** Newest properties: [[:d:Property:P2021|Erdős number]], [[:d:Property:P2020|worldfootball.net ID]], [[:d:Property:P2019|AllMovie artist ID]], [[:d:Property:P2018|Teuchos ID]], [[:d:Property:P2017|isomeric SMILES]], [[:d:Property:P2016|Catalogus Professorum Academiae Groninganae id]], [[:d:Property:P2015|Hansard ID]] * Development ** Made some small changes to the style of the edit warning and sitelinks so they are easier to notice and understand ** Added error messages for Special:GoToLinkedPage and Special:ItemByTitle so you get a useful message in case no result is found ** The Entity Selector now displays alias in brackets behind label ** The number of entities loaded via the <nowiki>{{#property:…}}</nowiki> parser function and via Lua will be reported in the “Parser profiling data” (which can be found below a page preview or within the Html of a page) ** Prepared for next rounds of arbitrary access rollout ** Investigated growing lag of dispatching of changes to Wikipedia and co. We'll need to investigate further and change things so the lag between an edit on Wikidata and it being send to the Wikipedias and other projects is not too high. ** Added the property ID to Special:ListProperties ** Moved two extensions (Wikidata.org and WikimediaBadges) from Github to Gerrit. More will follow. ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-August/006847.html We'd like to drop a database table.] Discussion is ongoing. * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 08 08|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 20:20, 9 avgust-коловоз 2015 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=13021221 --> == Wikidata weekly summary #171 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;"> * Discussions ** [[d:Wikidata talk:Bots#Reinforcement_of_data_analysis_before_any_modification_of_the_DB|Reinforcement of data analysis before any modification of the DB]] * Events/Blogs/Press ** [http://www.openstreetmap.org/user/Polyglot/diary/35587 cooperation between free content projects] ** [http://ultimategerardm.blogspot.nl/2015/08/wikidata-quality-probability-and-set.html A case is made] to concentrate our quality efforts on the differences between Wikidata and other sources ** Ongoing: Several team members are attending the [https://events.ccc.de/camp/2015/wiki/Main_Page Chaos Communication Camp]. ** Upcoming: [http://smartdata2015.dataversity.net/sessionPop.cfm?confid=91&proposalid=8067 SmartDataConference] ** [http://www.semantic-web-journal.net/system/files/swj1141.pdf A Comparative Survey of DBpedia, Freebase, OpenCyc, Wikidata, and YAGO] * Other Noteworthy Stuff ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-August/006856.html Wikidata needs your vote!] It only takes a minute. ** [[d:Wikidata:WikiProject sum of all paintings|WikiProject Sum of all Paintings]] reached the milestone of 100.000 paintings. Congrats! ** [[d:Wikidata:Arbitrary access|Arbitrary access]] is now available on another ~250 Wikipedias]. ** See [[d:Wikidata talk:Arbitrary access#Use cases: testing modules and templates]] for two general use cases for arbitrary access on Wikipedia's regression testing of Wikidata-related modules and templates and testing infoboxes with Wikidata content. ** [https://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/duplicity.php?wiki=enwiki&mode=list List of articles on English Wikipedia without a Wikidata item] (also works for other projects) ** You have a bunch of names etc. and want to find Wikidata items with those labels/aliases? [https://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/relabel.php Try relabel!] ** SourcererBot is adding lots of references to existing statements on several thousand items. ** [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match/ Mix-n-Match] has new catalogs including the National Library of Australia. ** [[d:Wikidata:Database reports/Deaths at Wikipedia|Deaths at Wikipedia]] are a series of reports comparing items at Wikidata with death-by-year-categories of Wikipedia. For the years since 2000, only about 15% of items at Wikidata lack [[d:Property:P570]] (date of death). ** 93% of items about people have a gender set now. ** Want to make both Wikidata and [http://inventaire.io Inventaire] better? [https://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/?action=noauthor You can help by finding those books' authors.] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2025|Find A Grave cemetery ID]], [[:d:Property:P2024|German cattle breed ID]], [[:d:Property:P2021|Erdős number]], [[:d:Property:P2020|worldfootball.net ID]], [[:d:Property:P2019|AllMovie artist ID]] ** Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Tools/External tools|tools]]: [http://magnusmanske.de/wordpress/?p=338 Suggestor] * Development ** Rolled out [[d:Wikidata:Arbitrary access|arbitrary access]] to about 250 Wikipedias including German, French and Japanese. More to come in a few days. ** Worked more on quantities. Looks like we'll have it on a demo system for you to try a first version within the next two weeks. ** Bene* is joining us for a month as an intern. Welcome! ** References are now hidden while loading the page, speeding up page load time ** First commit to the [[mw:Extension:ArticlePlaceholder|ArticlePlaceholder]] extension ** Expensive parser functions now count each entity only once ** [http://www.bn2vs.com/blog/2015/08/11/wikibase-datamodel-services/ Released a new version of the DataModelServices component and started using it] ** Started working on phasing out the wb_entity_per_page table. It will be kept around and updated for some time to allow tool owners to migrate. ** The Wikibase code base now fullfills all of MediaWiki’s PHPCS coding standards ** Added property IDs to Special:ListProperties ** Did a lot of bug triage on Phabricator * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 08 15|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 13:03, 17 avgust-коловоз 2015 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=13147369 --> == Wikidata weekly summary #172 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;"> * Events/Blogs/Press ** Past: [http://smartdata2015.dataversity.net/ SmartData conference] ** Paper: [http://www.aidanhogan.com/docs/reification-wikidata-rdf-sparql.pdf Reifying RDF: What Works Well With Wikidata?] * Other Noteworthy Stuff ** [http://www.land-der-ideen.de/ausgezeichnete-orte/voting-result Wikidata made it into the top 10 of the Land der Ideen competition] \o/ This means we're part of the final public voting starting on 9th of September. Thanks everyone who voted and spread the word. ** Flow is being tested on selected talk pages. ** New tool: [https://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/new_items.php Get new Wikidata items (now or before a given timestamp) as HTML or PagePile] ** New tool: [https://tools.wmflabs.org/fist/check_flickr_geo.php?lat=52.208055555556&lon=0.1225&radius=1&doit=1 Find Wikidata items without an image around a location, then find free images on Flickr taken nearby.] ** [http://eventzoom.net EventZoom.net] extended with OpenStreetMap support, increasing the options for visualizing historical events from Wikidata. * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2025|Find A Grave cemetery ID]], [[:d:Property:P2024|German cattle breed ID]], [[:d:Property:P2021|Erdős number]], [[:d:Property:P2020|worldfootball.net ID]], [[:d:Property:P2019|AllMovie artist ID]] * Development ** Soon the edit summary for edits through the API will also contain the automatic edit summary that you are used to for edits done through the website. The summary given by the API user will be appended to the automatic summary. ([[phabricator:T97247]]) ** Addressed performance issues in usage tracking updates and had to delay the latest round of rollouts because of it ** Fixed a bug where suggestions would show up twice in item and property selectors ([[phabricator:T109697]]) ** Improved performance of the mw.wikibase.sitelink Lua method ** More work done on Unit Selector widget ** Started working on the [[phabricator:tag/articleplaceholder/|ArticlePlaceholder extension]] ** Made final changes so we can redirect mobile users to the mobile version by default ** Evaluated the remaining steps to get the extension deployed that lets you do checks against 3rd party databases. Not much left it seems and we'll tackle that in one of the next sprints. Getting the new features deployed for the constraints checks will still take a bit longer. ** More work on making the edit summaries in the watchlist on Wikipedia and co more meaningful * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 08 22|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 14:35, 24 avgust-коловоз 2015 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=13272630 --> == Wikidata weekly summary #173 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;"> * Discussions ** New request for comments: [[d:Wikidata:Requests for comment/Merging relationship properties|Merging relationship properties]] * Events/Blogs/Press ** [http://addshore.com/2015/08/removing-use-of-mediawikis-api-rawmode-in-wikibase/ Removing use of Mediawiki’s API ‘rawmode’ in Wikibase] * Other Noteworthy Stuff ** New page: [[d:Wikidata:OpenStreetMap|Wikidata:OpenStreetMap]] to facilitate cooperation with our colleagues at OpenStreetMap ** Inventaire now shows links to ProjectGutenberg ebooks based on Wikidata data ([https://inventaire.io/entity/wd:Q326467 example]) ** [[d:Wikidata:Project chat#First_version_for_units_is_ready_for_testing.21|First version of units is ready for testing]] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[d:Property:P2038|ResearchGate ID]], [[d:Property:P2037|GitHub username]], [[d:Property:P2036|African Plant Database]], [[d:Property:P2035|LinkedIn personal profile]], [[d:Property:P2034|Project Gutenberg ebook ID]], [[d:Property:P2033|Category for pictures taken with camera]], [[d:Property:P2032|work period end]], [[d:Property:P2031|work period start]], [[d:Property:P2030|NASA biographical ID]], [[d:Property:P2029|Dictionary of Ulster Biography ID]], [[d:Property:P2028|United States Armed Forces service number]], [[d:Property:P2027|Colour Index International constitution ID]], [[d:Property:P2026|Avibase ID]] ** Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject Reasoning|Reasoning]] ** Newest gadgets: [[d:User:Yamaha5/List of missingpairs querys|List of missing pairs queries]], [[d:Wikidata:Project_chat#New_gadget:_DuplicateReferences.js|DuplicateReferences]] ** Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Tools/External tools|External tools]]: [[c:Commons:Database reports/Cameras|Commons:Database reports/Cameras]] * Development ** Lucie posted a [https://twitter.com/lucielinde/status/635822277054083073 sneak-peek] of her work on the [[mw:Extension:ArticlePlaceholder|article placeholder extension]] ** [[d:Wikidata:Project_chat#mobile_improvements_going_live_soon|Optimized Wikidata for viewing on mobile devices.]] You will be redirected to m.wikidata.org automatically when using a mobile device soon the same way it already happens on Wikipedia. (Editing will only be possible via the special pages!) ** Started working on [https://tools.wmflabs.org/audetools/wikidata-stats/ a page to track how much Wikidata's data is used on each Wikimedia project] ** [[d:User:Addshore/API Break September 2015|API breaking change coming soon]] ** API custom summary will no longer override the autocomment ([[phabricator:T97247]]) ** Paging and sorting has been added to Special:ListProperties and it now also shows the IDs of the properties ** Worked more on making the edit summaries on the client more meaningful and readable ** Introduced a limit of 250 different entities that can be used on a page in the client via arbitrary access. The limit does not apply to convenience functions in lua, such as <code>mw.wikibase.label</code> which use a TermLookup instead of loading a full entity to get labels. ([[phabricator:T93885]]) ** Properties are now linked in the diff view ([[phabricator:T105411]]) ** Ricordisamoa made several improvements to special pages (eg [[phabricator:T68744]], [[phabricator:T48248]], [[phabricator:T86647]]) ** Fixed a bug that made aliases too prominent in entity selectors ([[phabricator:T110021]]) ** Fixed a bug that made entries show up twice in the entity selector ([[phabricator:T109697]]) ** Started working on a special page to list all pages on a wiki with a certain badge ** Fixed remaining blockers for first rollout of unit support ** Bene worked on a [https://github.com/duckduckgo/zeroclickinfo-spice/pull/1991 new feature for DuckDuckGo] to show instant results from Wikidata on their site * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 08 29|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 18:43, 31 avgust-коловоз 2015 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=13385438 --> == Wikidata weekly summary #174 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;"> * Events/Blogs/Press ** [http://addshore.com/2015/09/wikimedia-grafana-graphs-of-wikidata-profiling-information/ Wikimedia Grafana graphs of Wikidata profiling information] ** Past: Wikimedia Science Conference (blog posts: [http://contentmine.org/2015/09/liberating-science-daily-with-and-to-wikidata/ Liberating Science Daily With, and To, Wikidata], [http://iphylo.blogspot.co.uk/2015/09/wikidata-wikipedia-and-wikisci.html Wikidata, Wikipedia, and #wikisci]) ** Past: [https://fr.wikipedia.org/wiki/Wikip%C3%A9dia:Rencontres/Ouest#Atelier_:_d.C3.A9couverte_de_Wikidata.2C_samedi_5_septembre_.C3.A0_Rennes Wikidata workshop in Rennes] * Other Noteworthy Stuff ** New date for the next [[d:Wikidata:Arbitrary access|Arbitrary access rollout]] has been set: 16th of September. ** Support for units on Wikidata is coming on Wednesday (9th of September). ** A [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-August/006967.html new version of Kian] has been released ** [http://tools.wmflabs.org/wikidata-game/ The Wikidata Game] has got a new mode: Books without author. ** [[m:Grants:IEG/StrepHit: Wikidata Statements Validation via References|A new IEG proposal needs your review and support]]. You can also submit your own until the 29th of September. ** [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match/?mode=catalog_details&catalog=92 >8K Fellows of the Royal Society have been added to mix’n’match] ** You can have a look at the [https://m.wikidata.org/wiki/Q2 spiffy new mobile view] ** Want to work with the data in Wikidata? There is a [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-September/006999.html new release of the Wikidata Toolkit] for you. ** Your help is needed with the [[d:Wikidata:Database reports/Constraint violations/Mandatory constraints/Violations|most important constraint violations]]. ** A new noticeboard has been created to help with classification issues: [[d:Wikidata:Classification noticeboard]] * Did you know? ** Newest [[d:Wikidata:Database_reports/Constraint violations/All properties|properties]]: [[d:Property:P2042|Artsy artist]], [[d:Property:P2041|National Gallery of Victoria artist identifier]], [[d:Property:P2040|CITES Species+ ID]] * Development ** Worked on search on the mobile site ** Started working on automatically linking identifiers without a gadget and the new datatype for identifiers ** We have a new Special page to query badges (finally!) After the next update it will be at Special:PagesWithBadges on Wikipedia and others ** Fixed some of the remaining known issues with unit support to make it ready for rollout on Wednesday ** Continued with making it possible to show meaningful edit summaries in the watchlist and recent changes on Wikipedia and others ** Made change dispatching faster (This is what makes Wikipedia and others aware of changes happening on Wikidata) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 09 05|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 18:39, 7 rujan-септембар 2015 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=13493057 --> == Wikidata weekly summary #175 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;"> * Events/Blogs/Press ** Past: [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2015/Programme/Wikidata edit-a-thon|Wikidata edit-a-thon]] at [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2015|Wikimedia CEE Meeting 2015]] in Estonia ** Upcoming: [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-September/007052.html Office hour on IRC], 23 September ** Upcoming: [[w:fi:Wikipedia:Wikiprojekti Avoin kulttuuridata hyötykäyttöön/en|Mobilizing Open Cultural Data]], Helsinki, 2 October ** Upcoming: [http://www.swat4ls.org/workshops/cambridge2015/programme/tutorials/ Wikidata tutorial at SWAT4LS], December ** [http://addshore.com/2015/09/un-deleting-500000-wikidata-items/ Un-deleting 500,000 Wikidata items] ** [https://nl.wikimedia.org/wiki/Gebruiker:Multichill/Wikimania_2015 Wikimania 2015 report by Multichill] ** [http://blog.wikimedia.es/2015/09/dss-wikidata-editathon.html DSS Wikidata Editathon] ** [http://sulab.org/2015/09/a-simple-way-to-write-wikidata-bots/ A simple way to write Wikidata bots] * Other Noteworthy Stuff ** [http://hauptvoting.welt.de/mainvoting/list Please vote for Wikidata to win the people's choice award of Land der Ideen] ([https://twitter.com/benestar_wm/status/641541505216327681 voting instructions]) ** [https://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/stats.php We passed 70M statements.] ** [[d:Wikidata:Project chat#About stalagmite (Q181312) and stalactite (Q177197)|Stalagmites and stalactites]] visualizes items without statements, items with statements, and deleted/redirected items by batches of 100,000 QIDs ** [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match/mobile_game.html Mix n Match is now available for mobile], has an improved automatic matching algorithm, got speed improvements and new catalogs were added like the National Gallery of Victoria, World Heritage Sites and CulturaItalia ** The annual [[:w:en:Wikipedia:WikiProject Computational Biology/ISCB competition announcement 2015|Wikipedia editing competition]] organized by the [[:d:Q4288281|International Society for Computational Biology]] will include a Wikidata component this year for the first time. ** [[Wikidata:WikiProject Data cleaning/matched birth and death days|Matched birth and death days]] seeks to investigate all pairs of humans (in various subsets) that appear to have the same birth dates and death dates. De-duplication underway! ** You can now use the new special page Special:PagesWithBadges to see which articles on that project have a badge like "featured article". ** [https://tools.wmflabs.org/magnustools/autolinker_demo.html New tool by Magnus to suggest links to Wikidata items while you type] ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-September/007106.html Meta, MediaWiki, Wikispecies and Wikibooks will get (more) access to Wikidata soon] ** Wikidata now has an official SPARQL endpoint so you can query the data *** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-September/007042.html announcement] *** [[mw:Wikibase/Indexing/SPARQL Query Examples|examples]] *** [http://ramiro.org/notebook/us-presidents-causes-of-death/ How US Presidents Died According to Wikidata] ** Wikidata now supports units *** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-September/007108.html announcement] *** [https://www.wikidata.org/w/index.php?title=Special:ListProperties/quantity&limit=50&offset=103 properties with units already created] *** [[d:Wikidata:Property proposal/Pending/2|Properties with units waiting for creation]] *** [https://www.wikidata.org/w/index.php?title=Q185372&type=revision&diff=250834149&oldid=238024129 example] ** [http://librarybase.wmflabs.org/wiki/Librarybase:Home Prototype database to store all Wikipedia references] ** Duplicity can show you how many (and which) articles on a Wikipedia are not connected to an item on Wikidata ([https://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/duplicity.php?mode=stats&wiki=frwiki example for frwp]) ** [http://magnusmanske.de/wordpress/?p=348 Magnus wrote a user script to let you edit Listeria-powered lists on Wikipedia directly] ** [http://musikipedia.org/ Musicpedia] has been released in beta and is using data from Wikidata ** [https://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/creator_from_wikidata.php New tool by Magnus to create a Commons creator page from a Wikidata item] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[d:Property:P2043|length]], [[d:Property:P2044|elevation above sea level]], [[d:Property:P2045|orbital inclination]], [[d:Property:P2046|area]], [[d:Property:P2047|duration]], [[d:Property:P2048|height]], [[d:Property:P2049|width]], [[d:Property:P2050|wingspan]], [[d:Property:P2051|M x sin i]], [[d:Property:P2052|speed]], [[d:Property:P2053|watershed area]], [[d:Property:P2054|density]], [[d:Property:P2055|electrical conductivity]], [[d:Property:P2056|heat capacity]], [[d:Property:P2057|HMDB ID]], [[d:Property:P2058|depositor]], [[d:Property:P2060|luminosity]], [[d:Property:P2061|aspect ratio]], [[d:Property:P2062|HSDB ID]], [[d:Property:P2063|LIPID MAPS ID]], [[d:Property:P2064|KNApSAcK ID]], [[d:Property:P2065|NIAID ChemDB ID]], [[d:Property:P2066|Fusion enthalpy]], [[d:Property:P2067|mass]] * Development ** Release of the query service and unit support (see above) ** Made quantities not show URIs when editing a value but instead show the label ** Worked on new datatype for identifiers to be able to split them from the other statements in the user interface, link them without the need for the authority control gadget and be able to link them in JSON/RDF ** Worked more on making the edit summaries in the watchlist on Wikipedia and co more meaningful * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 12|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 18:21, 14 rujan-септембар 2015 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=13565130 --> == Wikidata weekly summary #176 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;"> * Events/Blogs/Press ** Past: WikiCon in Dresden ** Upcoming: [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-September/007052.html office hour on IRC] * Other Noteworthy Stuff ** The grant proposal "[[m:Grants:IEG/StrepHit: Wikidata Statements Validation via References|StrepHit: Wikidata Statements Validation via References]]" is looking for endorsements ** Wikidata and it's dumps [https://dumps.wikimedia.org/wikidatawiki/entities/dcatap.rdf are now described] according to the DCAT-AP standard. You can add your language by [https://translatewiki.net/w/i.php?title=Special:Translate&group=tsint-dcatap&filter=!translated&action=translate translating the general] and the [[d:MediaWiki:DCAT.json|Wikidata specific messages]]. ** A follow-up to the Wikidata for research proposal has begun to be [[d:Wikidata:WikiProject Wikidata for research/GIF proposal|drafted]] by the University of Haifa and the Museum für Naturkunde Berlin ** [[d:Wikidata:SPARQL query service|Community page]] for the new SPARQL query service, including a subpage for interesting or illustrative [[d:Wikidata:SPARQL query service/queries|queries]], and a board for [[d:Wikidata:SPARQL query service/suggestions|suggestions]] and discussions. ** Wikibooks now has access to the data on Wikidata ** English Wikipedia and a few more got [[d:Wikidata:Arbitrary access|arbitrary access]] ** [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match/? Mix'n'match] got new catalogs including Open Library authors and AcademiaNet's excellent female authors ** The [[mw:Extension:LinkedWiki|LinkedWiki]] extension now supports Wikidata ([http://daap.eu/wiki/Demo_Wikidata demo]) * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2091|FISA ID]], [[:d:Property:P2090|Power of 10 athlete ID]], [[:d:Property:P2089|Library of Congress JukeBox ID]], [[:d:Property:P2088|CrunchBase organisation ID]], [[:d:Property:P2087|CrunchBase person ID]], [[:d:Property:P2086|CDD Public ID]], [[:d:Property:P2085|Nikkaji]], [[:d:Property:P2084|ZINC ID]], [[:d:Property:P2083|Leadscope ID]], [[:d:Property:P2082|M.49 code]], [[:d:Property:P2081|BLDAM object ID]], [[:d:Property:P2080|AcademiaNet]], [[:d:Property:P2079|fabrication method]], [[:d:Property:P2078|user manual link]], [[:d:Property:P2077|pressure]], [[:d:Property:P2076|temperature]], [[:d:Property:P2075|speed of sound]], [[:d:Property:P2074|internetmedicin.se ID]], [[:d:Property:P2073|range]], [[:d:Property:P2072|CDB Chemical ID]], [[:d:Property:P2071|Mémoire des hommes]], [[:d:Property:P2070|Fellow of the Royal Society]], [[:d:Property:P2069|magnetic moment]], [[:d:Property:P2068|thermal conductivity]] * Development ** Started writing default Lua modules for the Article Placeholder ** Excluded the Topic namespace from Special:UnconnectedPages ** Fixed a bug where an item link on normal wiki pages was sometimes prepended by a label (in a random language) ** Worked on the remaining blockers for redirecting users on mobile devices to the mobile version of the site ** Fixed an issue where people had login issues when trying to connect an article to an item on the client ** Worked on removing some more places that don't have language fallback yet ** Worked more on making meaningful edit summaries show up in the client watchlist and recent changes * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 09 19|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 17:59, 22 rujan-септембар 2015 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=13742510 --> == Wikidata weekly summary #177 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;"> * Events/Blogs/Press ** Past: IRC office hour ([https://tools.wmflabs.org/meetbot/wikimedia-office/2015/wikimedia-office.2015-09-23-17.01.log.html log with summary of past 3 months, OSM integration and more]) ** Upcoming: [https://www.codetalks.de/2015/programm/migrating-freebase-to-wikidata code.talks] ** Upcoming: [http://wikiconferenceusa.org Wikiconference USA] ** [http://blog.johl.io/blog/2015/09/29/wikidata-cli/ Wikidata-Items schnell auf der Kommandozeile nachschlagen? Mediawiki APIs hacken] ** [http://www.ch.imperial.ac.uk/rzepa/blog/?p=14527 A sea-change in science citation? The Wikipedia Science conference.] * Other Noteworthy Stuff ** [[d:Wikidata:Flemish art collections, Wikidata and Linked Open Data|Great collaboration between a group of Flemish museums and art collections and Wikidata]] ** [https://tools.wmflabs.org/wikidata-timeline/ Wikidata timeline] is another tool that gives you nice timelines based in Wikidata's data (examples: [https://tools.wmflabs.org/wikidata-timeline/#/timeline?title=American%20Sitcoms&query=claim%5B31%3A(tree%5B5398426%5D%5B%5D%5B279%5D)%5D%20AND%20claim%5B495%3A30%5D%20AND%20claim%5B136%3A170238%5D American Sitcoms], [https://tools.wmflabs.org/wikidata-timeline/#/timeline?title=Wars&query=claim%5B31%3A(TREE%5B198%5D%5B%5D%5B279%5D)%5D%20AND%20CLAIM%5B580%5D&widthOfYear=2 Wars], [https://tools.wmflabs.org/wikidata-timeline/#/timeline?title=Meryl%20Streep&query=claim%5B161%3A873%5D%20or%20items%5B873%5D Meryl Streep]) ** [http://magnusmanske.de/wordpress/?p=354 Cool new tool by Magnus for dynamic list generation] ** [https://twitter.com/MagnusManske/status/648790530927800320 nlwiki has made great progress in getting down the number of articles not connected to Wikidata] ** The Museum of Modern Art website now includes Wikidata IDs ([http://www.moma.org/collection/artists/5078 example]) ** 50.79% of all #Wikidata items have none, one or two statements now. Next month it is likely to be less than half. Good progress! ** Some more examples to get you started with Wikidata's query service: [https://twitter.com/Pyb75/status/648084172582617088 1], [https://twitter.com/Pyb75/status/647440739350220800 2], [https://twitter.com/Pyb75/status/648749003346214912 3] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2124|Membership]], [[:d:Property:P2123|YerelNet village ID]], [[:d:Property:P2121|prize money]], [[:d:Property:P2120|radius]], [[:d:Property:P2119|vapor pressure]], [[:d:Property:P2118|kinematic viscosity]], [[:d:Property:P2117|combustion enthalpy]], [[:d:Property:P2116|vaporization enthalpy]], [[:d:Property:P2115|NDF-RT ID]], [[:d:Property:P2114|Half-Life]], [[:d:Property:P2113|sublimation temperature]], [[:d:Property:P2112|wing area]], [[:d:Property:P2109|power output]], [[:d:Property:P2108|Kunstindex Danmark artwork]], [[:d:Property:P2107|decomposition point]], [[:d:Property:P2106|RXNO Ontology]], [[:d:Property:P2105|size of team at finish]], [[:d:Property:P2103|size of team at start]], [[:d:Property:P2102|boiling point]], [[:d:Property:P2101|melting point]], [[:d:Property:P2100|Banque de noms de lieux du Québec id]], [[:d:Property:P2099|BC Geographical Names ID]], [[:d:Property:P2098|substitute/deputy/replacement of office/officeholder]], [[:d:Property:P2097|term length of office]], [[:d:Property:P2096|image legend]], [[:d:Property:P2095|co-driver]], [[:d:Property:P2094|qualifies for]], [[:d:Property:P2093|short author name]], [[:d:Property:P2092|Bildindex der Kunst und Architektur ID]] * Development ** You can now find the Wikibase ontology at http://wikiba.se/ontology ** Special:UnconnectedPages will have a namespace filter ** Worked on a small birthday present (One month left!) and party organizing (more info coming in the next days) ** Language fallbacks will be shown also when adding a new statement, in qualifiers and references as well as for badges ** Fixed a long-standing login issue when adding a new language link from Wikipedia and co ([[phabricator:T50389]]) ** Worked on RfC for multi-content revisions. This is groundwork for Commons support. ([[phabricator:T107595]]) ** More work on making meaningful edit summaries show up in the watchlist and recent changes on Wikipedia and co * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 09 26|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 19:21, 29 rujan-септембар 2015 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=13864372 --> == Wikidata weekly summary #178 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;"> * Events/Blogs/Press ** Past: code.talks ([https://docs.google.com/presentation/d/1B27T8SWWNYgZyPllGZl2dNqZhxFoZkKQJFzHsrcRj5w/edit#slide=id.i0 slides on migrating Freebase to Wikidata]) ** Past: Wikidata:Mobilizing Open Cultural Data ([https://www.youtube.com/playlist?list=PLIry9pjMR9lc1pKRRETgko5-MEC8sxjkW videos], [http://slides.com/susannaanas/wikidata-yle#/ slides]) ** Upcoming: Wikidata's 3rd birthday. We will have a party and you should come! ([https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-September/007300.html announcement], [[d:Wikidata:Third_Birthday/Party|program and other details]], IMPORTANT: [https://www.eventbrite.de/e/wikidatas-3-geburtstag-wikidatas-3rd-birthday-registration-18899772729 sign up so we know how many people to expect]) * Other Noteworthy Stuff ** There are now almost 5000 articles in Czech Wikipedia which include an infobox without parameters, only with data from Wikidata. ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-September/007299.html Input request about editing Wikidata from clients like Wikipedia] ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-October/007319.html Freebase to Wikidata: results of Tpt's internship have been published] ** Articles without a Wikidata item can now be filtered by category tree. ([https://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/duplicity.php?cat=Chemists&mode=list&wiki=enwiki example for chemists on enwiki]) ** [[d:Wikidata:Units|Wikidata:Units]] attempts to list available units and properties they can be used with ** [[d:Wikidata:Database reports/Constraint violations/Summary|Constraint reports]] can now check if units are within [[d:Template:Constraint:Units|a user defined list]]: e.g. [[d:Wikidata:Database reports/Constraint violations/P2067|report for mass (P2067)]] ** [[Wikidata:WikiProject Economics|WikiProject Economics]] needs more participants to organize all the new properties. * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2126|Georgian national system of romanization]], [[:d:Property:P2125|Hepburn romanization]], [[:d:Property:P2124|membership]], [[:d:Property:P2123|YerelNet village ID]], [[:d:Property:P2121|prize money]], [[:d:Property:P2120|radius]], [[:d:Property:P2119|vapor pressure]], [[:d:Property:P2118|kinematic viscosity]], [[:d:Property:P2117|combustion enthalpy]], [[:d:Property:P2116|vaporization enthalpy]], [[:d:Property:P2115|NDF-RT ID]], [[:d:Property:P2114|half-life]], [[:d:Property:P2113|sublimation temperature]], [[:d:Property:P2112|wing area]], [[:d:Property:P2109|power output]], [[:d:Property:P2108|Kunstindex Danmark artwork]], [[:d:Property:P2107|decomposition point]], [[:d:Property:P2106|RXNO Ontology]], [[:d:Property:P2105|size of team at finish]], [[:d:Property:P2103|size of team at start]], [[:d:Property:P2102|boiling point]], [[:d:Property:P2101|melting point]] * Development ** Changed the default RDF flavor to include all statements ([[phabricator:T101837]]) ** Started to work on creating new articles from scratch from the article placeholder ** Continued work on the Lua libraries of the default Article Placeholder layout ** Started the research on client editing with an [[Wikidata:Client_editing_input|input page]] ** More work on making the mobile view fit for being enabled per default for mobile users ** Changed our JavaScript coding style to be more in line with MediaWiki core’s ** In edit mode, the label is now displayed for units instead of a URL ** Added a new “YearMonthDay” date parser that supports many edge cases where all other date parsers fail ** More work on passing full edit summaries to the client wikis. * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 10 03|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 15:52, 5 oktobar-листопад 2015 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=13952716 --> == Wikidata weekly summary #179 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;"> * Events/Blogs/Press ** Past: WikiCon USA ([http://filbertkm.com/wikicon2015.pdf slides]) ** Ongoing: World Health Summit ([http://www.slideshare.net/lydiapintscher/wikidata-giving-more-people-more-access-to-more-knowledge slides]) ** Upcoming: [http://summit.theodi.org/programme ODI Summit] with a session on the gene-related efforts on Wikidata ** Don't forget to [https://www.eventbrite.de/e/wikidatas-3-geburtstag-wikidatas-3rd-birthday-registration-18899772729 sign up] if you are coming to [[d:Wikidata:Third Birthday/Party|Wikidata's third birthday party]]. * Other Noteworthy Stuff ** [[:en:Wikipedia_talk:WikiProject_Football#Obtaining_data_from_Wikidata.3F_General_opinions|Discussion]] has started on [[:en:Wikipedia:WikiProject Football|English WikiProject Football]] about using Wikidata for player squad templates ([[:de:Vorlage:Navigationsleiste Kader von Montreal Impact|example]]) and player club history ([[:de:Ambroise Oyongo|example]]). Needs more input on best practices and commitment to update data. ** [https://github.com/nichtich/wdq#readme A command line client] to the SPARQL query service has been released ** Query example: [http://demo.seco.tkk.fi/visu/#/?sparqlEndpoint=https:%2F%2Fquery.wikidata.org%2Fbigdata%2Fnamespace%2Fwdq%2Fsparql&query=PREFIX%20wikibase:%20%3Chttp:%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0APREFIX%20wd:%20%3Chttp:%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%20%0APREFIX%20wdt:%20%3Chttp:%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0APREFIX%20rdfs:%20%3Chttp:%2F%2Fwww.w3.org%2F2000%2F01%2Frdf-schema%23%3E%0A%0ASELECT%20%3Fyear%20(COUNT%20(DISTINCT%20%3Fa)%20AS%20%3Fcount)%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%3Fa%20wdt:P735%20wd:Q18145837%20.%20%20%20%0A%20%20%20%3Fa%20wdt:P569%20%3Fdate%20.%20%0A%20%20%20BIND(year(%3Fdate)%20AS%20%3Fyear)%0A%7D%20GROUP%20BY%20%3Fyear%20ORDER%20BY%20%3Fyear&outputType=gchart&chartConfig=%7B%22containerId%22:%22chart%22,%22options%22:%7B%22hAxis%22:%7B%22useFormatFromData%22:false,%22viewWindow%22:%7B%22max%22:2000,%22min%22:1775%7D,%22minValue%22:1775,%22maxValue%22:2000,%22viewWindowMode%22:%22explicit%22,%22logScale%22:false,%22formatOptions%22:%7B%22source%22:%22inline%22,%22prefix%22:%22%22%7D,%22format%22:%220.%23%23%22,%22gridlines%22:%7B%22count%22:%228%22%7D,%22minorGridlines%22:%7B%22count%22:%224%22%7D%7D,%22title%22:%22%22,%22useFirstColumnAsDomain%22:true,%22vAxes%22:%5B%7B%22useFormatFromData%22:true,%22viewWindow%22:%7B%22max%22:null,%22min%22:null%7D,%22minValue%22:null,%22maxValue%22:null,%22logScale%22:false%7D,%7B%22useFormatFromData%22:true,%22viewWindow%22:%7B%22max%22:null,%22min%22:null%7D,%22minValue%22:null,%22maxValue%22:null,%22logScale%22:false%7D%5D,%22isStacked%22:false,%22animation%22:%7B%22duration%22:500%7D,%22booleanRole%22:%22certainty%22,%22legend%22:%22right%22,%22width%22:600,%22height%22:371,%22domainAxis%22:%7B%22direction%22:1%7D,%22series%22:%7B%220%22:%7B%22color%22:%22%23ff0000%22%7D%7D%7D,%22state%22:%7B%7D,%22view%22:%7B%7D,%22isDefaultVisualization%22:false,%22chartType%22:%22ColumnChart%22%7D popularity of the given name Adolf] ** [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match/?mode=catalog_details&catalog=101 MoMa artists have been added to Mix'n'match] ** Books without authors on Wikidata are now down to 12.5K from 25K since drive began. [https://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/?action=noauthor You can help get it down even further.] ** [https://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/duplicity.php?mode=stats&wiki=cawiki Number of articles that are not connected to a Wikidata item on Catalan Wikipedia has been brought down significantly.] How about yours? ** [https://glamwiki.wordpress.com/2015/10/11/this-month-in-glam-september-2015/ This Month in GLAM has Wikidata coverage] ** Interested in British politics? [[d:Wikidata:WikiProject British Politicians#Property_statistics|WikiProject British Politicians has some stats to show where you can help out]] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2240|median lethal dose]], [[:d:Property:P2239|first aid measures]], [[:d:Property:P2238|official symbol]], [[:d:Property:P2237|units used for this property]], [[:d:Property:P2236|external subproperty]], [[:d:Property:P2235|external superproperty]], [[:d:Property:P2234|volume for quantity]], [[:d:Property:P2233|semi-major axis]], [[:d:Property:P2232|cash]], [[:d:Property:P2231|explosive velocity]], [[:d:Property:P2230|torque]], [[:d:Property:P2229|Max TDP]], [[:d:Property:P2228|maximum thrust]], [[:d:Property:P2227|metallicity]], [[:d:Property:P2226|market capitalization]], [[:d:Property:P2225|discharge]], [[:d:Property:P2224|spectral line]], [[:d:Property:P2223|decay width]], [[:d:Property:P2222|gyromagnetic ratio]], [[:d:Property:P2221|flux]], [[:d:Property:P2220|household wealth]], [[:d:Property:P2219|real gross domestic product growth rate]], [[:d:Property:P2218|net worth]], [[:d:Property:P2217|cruise speed]], [[:d:Property:P2216|radial velocity]], [[:d:Property:P2215|proper motion]], [[:d:Property:P2214|parallax]], [[:d:Property:P2213|longitude of ascending node]], [[:d:Property:P2212|angular distance]], [[:d:Property:P2211|position angle]], [[:d:Property:P2210|relative to]], [[:d:Property:P2209|SourceForge project]], [[:d:Property:P2208|average shot length]], [[:d:Property:P2207|Spotify track ID]], [[:d:Property:P2206|Discogs release ID]], [[:d:Property:P2205|Spotify album ID]], [[:d:Property:P2204|minimum explosive concentration]], [[:d:Property:P2203|upper flammable limit]], [[:d:Property:P2202|lower flammable limit]], [[:d:Property:P2201|dipole moment]], [[:d:Property:P2200|electric charge]], [[:d:Property:P2199|autoignition temperature]], [[:d:Property:P2198|(average) gradient]], [[:d:Property:P2197|production volume]], [[:d:Property:P2196|students count]], [[:d:Property:P2195|Soccerbase manager id]], [[:d:Property:P2194|PSS-Archi architect id]], [[:d:Property:P2193|Soccerbase player id]], [[:d:Property:P2192|endangeredlanguages.com ID]], [[:d:Property:P2191|NILF author id]], [[:d:Property:P2190|C-SPAN identifier of a person]], [[:d:Property:P2189|BiblioNet publisher identifier]], [[:d:Property:P2188|BiblioNet author identifier]], [[:d:Property:P2187|BiblioNet publication identifier]], [[:d:Property:P2186|Wiki Loves Monuments ID]], [[:d:Property:P2185|DLI]], [[:d:Property:P2184|history of topic]], [[:d:Property:P2183|ISO 9:1995]], [[:d:Property:P2182|Finnish Ministers database ID]], [[:d:Property:P2181|Finnish MP ID]], [[:d:Property:P2180|Kansallisbiografia ID]], [[:d:Property:P2179|ACM Classification Code (2012)]], [[:d:Property:P2178|solvent]], [[:d:Property:P2177|solubility]], [[:d:Property:P2176|drug used for treatment]], [[:d:Property:P2175|medical condition treated]] * Development ** You'll now get redirected to the mobile view automatically on mobile devices ([http://m.wikidata.org/wiki/Q1 example]) ** Made it possible to use more entities on a page via Lua without running into Lua's memory limit ** Added the Article Placeholder extension’s results to the search result page (this is one of a few remaining blockers before we can put it on a testsystem for you to try out and give feedback) ** Added option to create a new article from Article Placeholder ** More work on the new datatype for properties ** More work on making meaningful edit summaries on the client. Found a few remaining bugs during testing. ** More work on a birthday present :D * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 10 10|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 20:00, 12 oktobar-листопад 2015 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=14074915 --> == Wikidata weekly summary #180 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;"> * Events/Blogs/Press ** [http://ashtree.eu/wordpress/mais-combien-y-a-t-il-de-femmes-scientifiques-sur-wikipedia-this-time-with-sparql/ How many female scientists are there on Wikipedia? This time with SPARQL!] (French) ** [http://zone47.com/dozo/wikidata-enpoint-sparql-et-les-peintures-de-goya Wikidata Enpoint SPARQL and the paintings of Goya Wikidata's SPARQL endpoint and the paintings of Goya] (French) ** Upcoming: 3rd Birthday \o/ (Please don't forget to [https://www.eventbrite.de/e/wikidatas-3-geburtstag-wikidatas-3rd-birthday-registration-18899772729 register] if you're coming to the party.) ** More wrapups of Wikiconference USA including slides: [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-October/007355.html], [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-October/007358.html] * Other Noteworthy Stuff ** [http://magnusmanske.de/wordpress/?p=362 Magnus overhauled the Wikidata Game!] Sweeeeeet! Now includes one where you can [https://tools.wmflabs.org/wikidata-game/distributed/#game=9 match an author and a publication]. And it has [https://tools.wmflabs.org/wikidata-game/distributed/#mode=stats stats]. ** Mix'n'match got [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match/?mode=catalog_details&catalog=106 skyscrapers to match up] for you. ** [[d:User:Jura1/sitelinks_and_P569|Sitelinks and P569]] compares various Wikipedias by the proportion of items with date of birth ([[d:Property:P569|Property:P569]]) ** [https://twitter.com/AmicalWikimedia/status/655022833140154368 Catalan Wikipedia match up all of their articles to items on Wikidata]. Congrats! * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2244|periapsis]], [[:d:Property:P2243|apoapsis]], [[:d:Property:P2242|Florentine musea catalogue ID]], [[:d:Property:P2241|reason for deprecation]] * Development ** Worked on adding auto-completion for item and property prefixes to the SPARQL query editor (so you can search by label when entering a query) ** Wrote maintenance script for changing some properties from datatype string to upcoming datatype identifier ** More work on birthday present ** More work on the article placeholder to get it ready for a first demo ** Prepared patch for also publishing JSON dumps with bzip2 compression ** Further improved edit summaries we show on Wikipedia etc ** Prepared for giving Wikispecies, Meta and Mediawiki access to the sitelinks on Wikidata on 20. of October * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 10 17|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 15:20, 19 oktobar-листопад 2015 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=14185053 --> == Wikidata weekly summary #181 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;"> * Discussions ** New request for comments: [[d:Wikidata:Requests for comment/Derived properties|Derived properties]], [[d:Wikidata:Requests for comment/Are colors instance-of or subclass-of color|Are colors instance-of or subclass-of color]] * Events/Blogs/Press ** [http://i9606.blogspot.de/2015/10/poof-it-works-using-wikidata-to-build.html Poof it works - using wikidata to build Wikipedia articles about genes] ** [http://ashtree.eu/wordpress/wikidata-sparql-et-chiens-de-traineaux/ Wikidata, SPARQL and huskies] (French) ** [http://ashtree.eu/wordpress/wikidata-sparql-et-dynasties-electives/ Wikidata, SPARQL and elected dynasties] (French) ** [https://dlina.github.io/The-Birth-and-Death-of-German-Playwrights/ The birth and death of German playwrights] ** [http://magnusmanske.de/wordpress/?p=369 Distributed stats] ** Past: Wikidata training at Wikimedia UK ** Upcoming: Wikidata's 3rd birthday \o/ (on 29th) ** Upcoming: [http://www.semweb.pro/semwebpro-2015.html SemWeb.Pro] in Paris * Other Noteworthy Stuff ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-October/007411.html There's a new Wikidata taxonomy browser] ** Meta, MediaWiki and Wikispecies now have access to sitelinks on Wikidata. Welcome to Wikidata, sisters! ** [https://tools.wmflabs.org/pltools/harvesttemplates Harvest templates]. New tool to copy data from templates to Wikidata. ** [https://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/duplicity.php?mode=stats&wiki=itwiki Number of articles that are not connected to a Wikidata item on Italian Wikipedia has been brought down significantly.] How about yours? ** The [https://tools.wmflabs.org/wikidata-game/distributed/ Wikidata Game] now has a primary sources game and one to match Wikispecies pages to Wikidata items ** [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match/?mode=catalog_details&catalog=110 The National Gallery of Arts was added to Mix'n'match] ** Some more query examples: [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0APREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0APREFIX%20p%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2F%3E%0APREFIX%20v%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fstatement%2F%3E%0APREFIX%20q%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fqualifier%2F%3E%0APREFIX%20rdfs%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.w3.org%2F2000%2F01%2Frdf-schema%23%3E%0A%0Aselect%20distinct%20%3Fmovie%20%3FmovieLabel%20%3FactorLabel%20(year(%3Fdate)%20as%20%3Fyear)%0Awhere%20%7B%0A%20%20%3Fmovie%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ11424%20.%20%23film%0A%20%20%3Fmovie%20wdt%3AP577%20%3Fdate%20.%0A%20%20%3Fmovie%20p%3AP161%20%3FactorS%20.%20%23avec%20des%20acteurs%0A%20%20%3FactorS%20v%3AP161%20%3Factor%20.%20%20%0A%20%20%3FactorS%20q%3AP453%2Fwdt%3AP144*%20wd%3AQ3266236%20%23r%C3%B4le%20%3A%20Dracula%20ou%20succ%C3%A9dan%C3%A9s%0A%20%20%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%2Cen%22%0A%20%20%7D%20%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3Fdate Dracula movies and their actors], [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0APREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0APREFIX%20p%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2F%3E%0APREFIX%20v%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fstatement%2F%3E%0APREFIX%20q%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fqualifier%2F%3E%0APREFIX%20rdfs%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.w3.org%2F2000%2F01%2Frdf-schema%23%3E%0A%0Aselect%20distinct%20%3Fmovie%20%3FmovieLabel%20(year(%3Fdate)%20as%20%3Fyear)%20%3FCommons%20%3FInternetArchive%20%3FYoutube%20%20%3Furl%20%0Awhere%20%7B%0A%0A%20%20%7B%20%3Fmovie%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ11424%20.%20%3Fmovie%20wdt%3AP10%20%3FCommons%20.%7D%20%0A%20%20UNION%20%7B%20%3Fmovie%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ11424%20.%20%3Fmovie%20wdt%3AP724%20%3FInternetArchive%20.%7D%0A%20%20UNION%20%7B%20%3Fmovie%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ11424%20.%20%3Fmovie%20wdt%3AP1651%20%3FYoutube%20.%7D%0A%20%20UNION%20%7B%20%3Fmovie%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ11424%20.%20%3Fmovie%20wdt%3AP963%20%3Furl%20.%7D%0A%20%20%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fmovie%20wdt%3AP577%20%3Fdate.%7D%0A%20%20%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%2Cen%22%0A%20%20%7D%20%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3Fdate%0A movies with links to videos] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2255|Debrett's People of Today ID]], [[:d:Property:P2254|maximum operating altitude]], [[:d:Property:P2253|DfE URN]], [[:d:Property:P2252|NGA artist id]], [[:d:Property:P2250|life expectancy]], [[:d:Property:P2249|Refseq Genome ID]], [[:d:Property:P2248|argument of periapsis]], [[:d:Property:P2244|periapsis]] * Development ** ctrl-space now enables autocomplete for labels on http://query.wikidata.org . Should make it easier for you to find the right items and properties. ** Worked on birthday present :) ** From Monday on a bzip2 compressed version of the Wikidata json dumps will be published, along with the gzip compressed version. ** Made it possible to get from the search results page to the article placeholder. This was one of the last holdups for a first demo version. * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 10 24|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 19:25, 25 oktobar-листопад 2015 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=14250259 --> == Wikidata weekly summary #182 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;"> * Discussions ** [[d:Wikidata:Project chat#How to add dates with undefined calendar ?|How to add dates with undefined calendar (Julian or Gregorian)?]] is discussed on Project chat. * Events/Blogs/Press ** Wikidata turned 3! The party doubled as the award ceremony for the Land der Ideen price. [[File:I love Wikidata because.jpg|thumb|I love Wikidata because]] *** [[d:Wikidata:Third Birthday|Page with state of the project editorial, message from the development team and greetings]] *** [[commons:Category:Wikidata's 3rd birthday|Images from the party]] *** [https://www.youtube.com/watch?v=RbwJpejizq0 Denny and Erik look back at the beginning of the project] - the other recordings are still being cut but you can already see the uncut stream [https://www.youtube.com/watch?v=WEnH2KyYlOs&feature=youtu.be here] *** Presents: **** [[Wikidata:Third Birthday/Presents/Ladsgroup|Three presents for Wikidata's third birthday]] from [[User:Ladsgroup|Amir]] including artificial intelligence to find vandalism! **** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-October/007492.html Improved query.wikidata.org] by the dev team **** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-October/007501.html Preview of the Article Placeholder] by Lucie (bachelor student of the dev team) **** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-October/007502.html Special:Nearby] by the dev team **** [http://worlduniversityandschool.blogspot.com/2015/10/donation-of-cc-world-university-school.html Donation of CC World University & School (WUaS) to CC Wikidata to celebrate its 3rd birthday!] by Scott_WUaS **** [http://maettig.com/code/javascript/wikidata-morse-code-renderer.html Your name in Wikidata Morse code] from [[User:TMg|TMg]] ** Help organize the Wikidata related sessions at [[d:Wikidata:Wikimania 2016|Wikimania 2016]] ** Past: [[m:The Wikipedia Library/OA week/Progress|Open Access Week]] ** Past: DINI Jahrestagung ([http://korrekt.org/talks/2015/wikidata-intro-dinijt-oct-2015.pdf slides]) ** Past: Tehran SFD ([https://www.youtube.com/watch?v=3BNNu_hh74k video]) ** Upcoming: [http://summit.theodi.org ODI Summit] ** Upcoming: [http://www.swat4ls.org SWAT4LS] ** [http://scoms.hypotheses.org/498 Modeling the social network of movie actors of the 1920s and 1930s with Wikidata] ** [http://blog.insideout.io/en/2015/10/science-fiction-movies-on-the-linked-data-cloud/ Looking for…science fiction movies on the Linked Data Cloud] * Other Noteworthy Stuff ** [https://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/duplicity.php?wiki=itwiki&mode=stats Italian Wikipedia matched up nearly all of their articles to items on Wikidata]. Congrats! ** Bene updated the [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Tours|Tours]]. Please help translate them [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Tours/Items|here]]. ** The [https://tools.wmflabs.org/wikidata-game/distributed/ Distributed Game] now has a Kian module suggesting statements to add ** Andrew made maps of missing images on Wikidata: [http://www.generalist.org.uk/wikidata/southafrica.html South Africa], [http://www.generalist.org.uk/wikidata/india.html India], [http://www.generalist.org.uk/wikidata/australia.html Australia], [http://www.generalist.org.uk/wikidata/world.html world] ** Nikki imported dates of birth and death for more than 40,000 persons from Japanese Wikipedia. ** Example query: [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20schema%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fschema.org%2F%3E%0APREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0APREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%20%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0APREFIX%20rdfs%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.w3.org%2F2000%2F01%2Frdf-schema%23%3E%0APREFIX%20p%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2F%3E%0APREFIX%20v%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fstatement%2F%3E%0A%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%20.%0A%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP27%20wd%3AQ142%20.%0A%20%20%20FILTER%20EXISTS%20%7B%20%3Fwen%20schema%3Aabout%20%3Fitem%20.%20%3Fwen%20schema%3AinLanguage%20%22en%22%20%7D%0A%20%20%20FILTER%20NOT%20EXISTS%20%7B%20%3Fwfr%20schema%3Aabout%20%3Fitem%20.%20%3Fwfr%20schema%3AinLanguage%20%22fr%22%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%22%20.%0A%20%20%7D%0A%20%7D French people with an article on English Wikipedia but not French Wikipedia] ** Example query: [https://query.wikidata.org/#prefix%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0Aprefix%20entity%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%0ASELECT%20%3Fitem%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20entity%3AQ3305213%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP2049%20%3Fdummy0%20%7D%0A%20%20FILTER(!bound(%3Fdummy0))%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP2048%20%3Fdummy1%20%7D%0A%20%20FILTER(!bound(%3Fdummy1))%0A%7D paintings without dimension] (add some?) ** Example query: [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0APREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0Aselect%20distinct%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FinstanceOfLabel%20%3FDateofBirth%20%3FInception%0Awhere%20%7B%0A%20%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP569%20%3FDateofBirth.%20%23P569%20date%20of%20birth%0A%20%20%20%20FILTER%20(month(%3FDateofBirth)%20%3D%2010%20%26%26%20day(%3FDateofBirth)%20%3D%2029)%0A%20%20%7DUNION%20%0A%20%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP571%20%3FInception.%20%23P571%20inception%2Fdate%20of%20creation%0A%20%20%20%20FILTER%20(month(%3FInception)%20%3D%2010%20%26%26%20day(%3FInception)%20%3D%2029)%0A%20%20%7D%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20%3FinstanceOf.%20%23P31%20instance%20of%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%2Car%2Cbe%2Cbg%2Cbn%2Cca%2Ccs%2Cda%2Cde%2Cel%2Ces%2Cet%2Cfa%2Cfi%2Cfr%2Che%2Chi%2Chu%2Chy%2Cid%2Cit%2Cja%2Cjv%2Cko%2Cnb%2Cnl%2Ceo%2Cpa%2Cpl%2Cpt%2Cro%2Cru%2Csh%2Csk%2Csr%2Csv%2Csw%2Cte%2Cth%2Ctr%2Cuk%2Cyue%2Cvec%2Cvi%2Czh%22%0A%20%20%7D%0A%7D people or things born or created on the same day of the year as Wikidata] ** We passed 15M items. ** Happy 10th anniversary to Semantic MediaWiki! We wouldn't be where we are today without you. ** [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match/catalog_stats.php?catalog=92&min_perc_props=4&min_perc_sitelinks=10 All 8,860 fellows of the Royal Society have been matched to Wikidata items] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2271|Wikidata property sample]], [[:d:Property:P2270|Emporis building complex ID]], [[:d:Property:P2268|Orsay Museum artist ID]], [[:d:Property:P2267|Politifact Personality Identifier]], [[:d:Property:P2266|Fashion Model Directory ID]], [[:d:Property:P2264|mix'n'match catalogue ID]], [[:d:Property:P2263|ISOCAT id]], [[:d:Property:P2262|draft]], [[:d:Property:P2261|beam]], [[:d:Property:P2260|ionization energy]], [[:d:Property:P2259|ITU-T network identifier]], [[:d:Property:P2258|mobile country code]], [[:d:Property:P2257|frequency of event]] ** Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Tools/External tools|External tools]]: [[Wikidata:Database reports/top missing properties by number of sitelinks/P31|Top missing P31 by number of sitelinks]] list the items with most sitelinks lacking [[d:Property:P31|instance of]] or [[d:Property:P279|subclass of]] * Development ** Worked on birthday presents (Special:Nearby, article placeholder demo system and improvements to query.wikidata.org) ** Wes, Stas, Dan and James from the WMF came over to talk through current work around Wikidata and plans for the future ** Further poked at editing references at the same time as rest of the statement ** Investigated where we can push next to improve performance * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 10 31|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 16:54, 2 студени-novembar 2015 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=14429692 --> == Wikidata weekly summary #183 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;"> * Discussions ** Open request for adminship: [[d:Wikidata:Requests for permissions/Administrator/Lakokat|Lakokat]] * Events/Blogs/Press ** [http://www.bn2vs.com/blog/2015/11/08/wikidata-wikibase-json-dump-reader/ Wikidata/Wikibase Json Dump Reader] ** [http://factor-tech.com/big-data/20486-wikidata-project-to-tackle-language-barriers-in-scientific-research/ Wikidata project to tackle language barriers in scientific reserach] ** [http://cii.oii.ox.ac.uk/2015/11/05/semantic-cities/ Semantic Cities] ** [http://blog.wikimedia.de/2015/11/05/q167545-wikidata-celebrated-its-third-birthday/ Q167545: Wikidata celebrated its third birthday] ** [http://www.slideshare.net/andrewsu/open-biomedical-knowledge-using-crowdsourcing-and-citizen-science Slides from talk at UCSD on "Open biomedical knowledge using crowdsourcing and citizenscience"] ** Past: semwebpro ([http://slides.com/raphaellelapotre/deck#/ slides]) ** Past: ODI Summit ** Past: MozFest ([https://public.etherpad-mozilla.org/p/Data-is-beautiful-whats-Wikidata etherpad]) ** Upcoming: [http://con2015.wikimedia.kr WikiConference Seoul] [[File:Wikidata Birthday Illustration II.jpg|400px|thumb|Highlights of 3 years of Wikidata by Madgalena Wiegner]] * Other Noteworthy Stuff ** [https://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/wp_no_image/index.html List of Wikipedia articles without an image where Wikidata has one] ** Want to use data from Wikidata to enrich data in your own application? [[mw:API:Presenting Wikidata knowledge|S wrote a good start.]] ** [http://schoolofdata.org/handbook/courses/common-misconceptions/ Commons misconceptions and how to avoid them] by School of Data * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2291|charted in]], [[:d:Property:P2290|Danish parish code]], [[:d:Property:P2289|venous drainage]], [[:d:Property:P2288|lymphatic drainage]], [[:d:Property:P2287|CRIStin ID]], [[:d:Property:P2286|arterial supply]], [[:d:Property:P2285|periapsis date]], [[:d:Property:P2284|price]], [[:d:Property:P2283|uses]], [[:d:Property:P2282|Groeningemuseum work PID]], [[:d:Property:P2281|iTunes album ID]], [[:d:Property:P2280|Austrian Parliament ID]], [[:d:Property:P2279|ambitus]], [[:d:Property:P2278|Member of the Hellenic Parliament ID]], [[:d:Property:P2277|Magdeburger Biographisches Lexikon]], [[:d:Property:P2276|UEFA player code]], [[:d:Property:P2275|World Health Organisation International Nonproprietary Name]], [[:d:Property:P2273|Heidelberg Academy for Sciences and Humanities member ID]], [[:d:Property:P2272|Hederich article]] ** Ever noticed [[d:Help:Ranking|ranks]]? * Development ** Worked on the tests for the ArticlePlaceholder ** Finished the create article button for the ArticlePlaceholder page ** From Monday on a bzip2 compressed version of the beta Wikidata TTL dumps will be published along the gzip one ** Getting close to make it possible to add the main value of a statement and its reference at the same time ** Worked on adding a new section to item and property pages for identifiers ** Did backend work for making identifiers useful in our machine-readable outputs (by actually linking them instead of just giving the identifier string) - more work needed ** Fixed a bug where dates would have English months on non-English wikis ([[phabricator:T116503]]) ** Fixed a bug when editing labels on mobile ([[phabricator:T117184]]) ** Worked more on making search work on mobile ** Worked on a fix for a visual glitch in the table of content on mobile (the box is bigger than its content) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 11 07|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 17:24, 9 студени-novembar 2015 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=14429692 --> == Wikidata weekly summary #184 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;"> * Discussions ** Successful request for adminship: [[:d:Wikidata:Requests for permissions/Administrator/Lakokat|Lakokat]] * Events/Blogs/Press ** Upcoming: [https://www.wikimedia.nl/project/wikimedia-conferentie-nederland Wikimedia Conferentie Nederland] ** Upcoming: [[:fr:Wikipédia:Ateliers_Wikidata#Paris.2C_26.2F11.2F2015|Ateliers Wikidata]] * Other Noteworthy Stuff ** [http://zone47.com/crotos/callisto/ Callisto] - a tool that shows places depicted in artworks ** [http://qwery.me/ Qwery.me] - an experiment for a simplified query service with SPARQL ** [[d:Wikidata:Flemish art collections, Wikidata and Linked Open Data/Whitepaper|Whitepaper]] exploring Wikidata for cultural institutions ** Example query: [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0APREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0APREFIX%20p%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2F%3E%0APREFIX%20v%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fstatement%2F%3E%0APREFIX%20q%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fqualifier%2F%3E%0APREFIX%20rdfs%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.w3.org%2F2000%2F01%2Frdf-schema%23%3E%0A%0ASELECT%20%3FnumberLabel%20%3Fvalue%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%3Fnumber%20%20wdt%3AP31%20wd%3AQ12916%20.%20%0A%20%20%20OPTIONAL%20%7B%20%0A%20%20%20%20%20%3Fnumber%20%20wdt%3AP1181%20%3Fvalue%20.%0A%20%20%20%7D%0A%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%0A%20%20%20%7D%0A%7D%20order%20by%20desc(%3Fvalue) real numbers with their approximate value] ** Pre-print: [http://biorxiv.org/content/early/2015/11/12/031286 Centralizing content and distributing labor: a community model for curating the very long tail of microbial genomes] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2302|constraint]], [[:d:Property:P2300|minimal lethal dose]], [[:d:Property:P2299|PPP GDP per capita]], [[:d:Property:P2298|NSDAP membership number (1925–1945)]], [[:d:Property:P2297|employment by economic sector]], [[:d:Property:P2296|money supply]], [[:d:Property:P2295|net profit]], [[:d:Property:P2294|current account balance]], [[:d:Property:P2293|genetic association]], [[:d:Property:P2292|consumption rate]] ** Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject Education|Education]] ** Newest [[d:Wikidata:Database reports|Database reports]]: [[d:Wikidata:Database reports/without claims by site|Items without claims by site]] ** [https://cs.wikipedia.org/w/index.php?search=insource%3A%2F%5C%7B%5C%7B%5BIi%5Dnfobox+-+osoba%5C%7D%5C%7D%2F&title=Speci%C3%A1ln%C3%AD%3AHled%C3%A1n%C3%AD&limit=60&offset=50&go=Run Find Wikidata-only infoboxes in the Czech Wikipedia] * Development ** Added language fallback to Special:ConstraintReport ** Fixed a bug that prevented undoing edits via the api ([[phabricator:T101694]]) ** Worked more on moving identifiers into their own section and linking them in the machine-readable export formats ** Worked on making search suggestions work on mobile ** Experimented with using icons instead of text for some of the actions in an item ** Made a lot of progress on a good default layout for the ArticlePlaceholder ** Nearly finished simultaneous editing of value and reference ** Improved browser tests and fixed issues with them * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 11 14|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 17:04, 16 студени-novembar 2015 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=14597435 --> == Wikidata weekly summary #185 == Wikidata weekly summary #114 <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;"> * Discussions ** New request for comments: [[d:Wikidata:Requests for comment/Improve bot policy for data import and data modification|Improve bot policy for data import and data modification]] * Events/Blogs/Press ** Upcoming: [http://ubuntu-paris.org/programme/#ateliers Ubuntu Party, Paris] ** Upcoming: [https://wikimedia.org.uk/wiki/Expert_outreach/Wikipedian_in_Residence_at_the_National_Library_of_Wales/WikiData_Editathon Wikidata editathon, National Library of Wales] ** [http://magnusmanske.de/wordpress/?p=373 More mixin’, more matches] ** [http://addshore.com/2015/11/impact-of-wikimania-mexico-2015-on-wikidata/ Impact of Wikimania Mexico 2015 on Wikidata] ** [http://addshore.com/2015/11/myanmar-coordinates-on-wikidata-by-lockal-widar/ Myanmar coordinates on Wikidata by Lockal & Widar] ** [https://opensource.com/life/15/11/tasty-translations-the-open-source-way Tasty translations for the Taste of Stockholm food festival] ** [ftp://ftp.tik.ee.ethz.ch/pub/students/2015-FS/BA-2015-13.pdf Bachelor thesis about generating quiz questions from Wikidata] * Other Noteworthy Stuff ** [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match/ Mix'n'match]: new catalogs were added ** [[d:Wikidata:Flemish art collections, Wikidata and Linked Open Data/Whitepaper|Whitepaper for GLAM institutions wanting to work with Wikdiata]] ** MediaWiki, Meta, Wikispecies and Wikinews will get access to the data on Wikidata on Dec. 2nd. (So far they only have access to sitelinks.) ** What kind of information does Wikidata have? [[d:User:Jura1/statements by property|Jura made an overview for the types of statements we have.]] ** You can now use SPARQL instead of WDQ for all Listeria bot-generated lists, on all wikis. See [[:en:Template:Wikidata list]] ** Alpha release of [http://wigi.wmflabs.org/ Wikipedia Gender Inequality Index] (using data from Wikidata) ** Query examples: [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0APREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0APREFIX%20xsd%3A%20%20%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.w3.org%2F2001%2FXMLSchema%23%3E%0A%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fepisode%20%3FepisodeLabel%20%3Fnumber%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fepisode%20wdt%3AP31%20wd%3AQ838795%20.%0A%20%20%3Fepisode%20wdt%3AP361%20wd%3AQ13915%20.%0A%20%20%3Fepisode%20wdt%3AP433%20%3Fnumber%20.%0A%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%0A%20%20%7D%0A%20%7D%20ORDER%20BY%20xsd%3Ainteger(%3Fnumber) all xkcd comics], [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0A%0ASELECT%20%3Fcountry%20%3Fname%20%7B%0A%20%20%3Fcountry%20wdt%3AP31%20wd%3AQ6256%20.%0A%20%20%3Fcountry%20wdt%3AP1549%20%3Fname%20.%0A%20%20FILTER%20(%20lang(%3Fname)%3D'en')%0A%7D%0A English demonyms for countries] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2331|Cycling Archives ID (team)]], [[:d:Property:P2330|Cycling Archives ID (race)]], [[:d:Property:P2329|antagonist muscle]], [[:d:Property:P2328|ProCyclingStats ID (team)]], [[:d:Property:P2327|ProCyclingStats ID (race)]], [[:d:Property:P2326|GNS Unique Feature Identifier]], [[:d:Property:P2325|mean anomaly]], [[:d:Property:P2324|quantity buried]], [[:d:Property:P2323|Swedish Olympic Committee athlete ID]], [[:d:Property:P2322|article ID]], [[:d:Property:P2321|general classification]], [[:d:Property:P2320|aftershocks]], [[:d:Property:P2319|elector]], [[:d:Property:P2318|debut participant]], [[:d:Property:P2317|call sign]], [[:d:Property:P2316|constraint status]], [[:d:Property:P2315|comment]], [[:d:Property:P2313|min quantity]], [[:d:Property:P2312|max quantity]], [[:d:Property:P2311|max date]], [[:d:Property:P2310|min date]], [[:d:Property:P2309|relation]], [[:d:Property:P2308|class]], [[:d:Property:P2307|namespace]], [[:d:Property:P2306|property]], [[:d:Property:P2305|item]], [[:d:Property:P2304|group by]], [[:d:Property:P2303|exception to constraint]], [[:d:Property:P2302|property constraint]], [[:d:Property:P2300|minimal lethal dose]] * Development ** Rolled out simultaneous editing of main part of the statement and reference ** Did a clean-up of the statements section (removing some lines etc) and added icons for the actions on statements ** Worked more on moving identifiers into their own section in item pages and having them linked properly in the exports ** Work on improving ranking of search results on Wikidata ** Decreased size of html of item pages ** Adapted our code to some minor changes in the watchlist code in core ** More work on making the search on mobile work ** Made preparations for constraint definitions through statements on properties ** Fixing size of table of content on mobile ** Prevented merging of items which link to each other * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 11 21|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 20:28, 22 студени-novembar 2015 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=14672744 --> == Wikidata weekly summary #186 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Discussions ** Open request for adminship: [[:d:Wikidata:Requests for permissions/Administrator/Koavf 2|Koavf]] * Events/Blogs/Press ** Past: Wikipedia and Wikidata editathon (EditatónAlicia) in Mexico ** Past: Wikimedia Conferentie Nederland ** Past: Wikidata Editathon at the National Library of Wales ** Past: Ubuntu Conference, Paris ** [http://blogs.cccb.org/lab/en/article_la-nova-pedra-de-rosetta/ Is Wikidata the new Rosetta Stone?] ** [http://blog.insideout.io/en/2015/11/wordlift-3-0-a-brief-semantic-story-part-1/ WordLift 3.0: A brief semantic story – part 1] ** [http://blogg.wikimedia.no/2015/11/24/workshop-i-wikidata/ Workshop i Wikidata] * Other Noteworthy Stuff ** Your help is needed with the [[d:Wikidata:Database reports/Constraint violations/Mandatory constraints/Violations|most important constraint violations]]. ** [[d:User:Magnus Manske/Mix'n'match report|New daily report on Mix'n'match]] ** [[d:Wikidata:Database reports/birthday today|Daily updated list of people who's birthday is today]] ** French Wikisource is using images from Wikidata for their author page headers and more now ([[:s:fr:Auteur:Henri Mouhot|example]]) ** New catalogs have been added to [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match Mix'n'match] ** A new author language game has been added to the [https://tools.wmflabs.org/wikidata-game/distributed Wikidata distributed game]. ** Mix’n’match now creates a new, pre-filled Wikidata item when no matching one can be found (by humans!), where possible ** [https://github.com/wpoa/OA-signalling/issues/113 Workflow sketch for the OA Signalling project] ** [[d:User:Fnielsen/Autolist/DTU employed|example of a Listeria list created from a SPARQL query]] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2367|Australian Stratigraphic Units Database ID]], [[:d:Property:P2366|Roman agnomen]], [[:d:Property:P2365|Roman cognomen]], [[:d:Property:P2364|production code]], [[:d:Property:P2363|NMHH film rating]], [[:d:Property:P2362|time to altitude]], [[:d:Property:P2361|online service]], [[:d:Property:P2360|intended public]], [[:d:Property:P2359|Roman nomen gentilicium]], [[:d:Property:P2358|Roman praenomen]], [[:d:Property:P2357|Classification of Instructional Programs code]], [[:d:Property:P2355|UNESCO endangered language ID]], [[:d:Property:P2354|has list]], [[:d:Property:P2353|statistical unit]], [[:d:Property:P2352|applies to taxon]], [[:d:Property:P2351|number of graves]], [[:d:Property:P2350|Speedskatingbase.eu ID]], [[:d:Property:P2349|Stuttgart Database of Scientific Illustrators ID]], [[:d:Property:P2348|period]], [[:d:Property:P2347|YSO ID]], [[:d:Property:P2346|Elonet movie ID]], [[:d:Property:P2345|AGORHA event identifier]], [[:d:Property:P2344|AGORHA work ID]], [[:d:Property:P2343|playing range image]], [[:d:Property:P2342|AGORHA person/institution ID]], [[:d:Property:P2341|indigenous to]], [[:d:Property:P2340|CESAR person ID]], [[:d:Property:P2339|BoardGameGeek ID]], [[:d:Property:P2338|Musopen composer ID]], [[:d:Property:P2337|SFDb-identifier of group]], [[:d:Property:P2336|SFDb-identifier of soundtrack]], [[:d:Property:P2335|SFDb-identifier of company]], [[:d:Property:P2334|SFDb movie ID]], [[:d:Property:P2333|Norwegian organization number]], [[:d:Property:P2332|Dictionary of Art Historians]] * Development ** Worked on (and for now finished) a new, prettier layout for the ArticlePlaceholder-generated pages ** Made improvements to page size by removing a lot of unneeded comments in the HTML ** Worked more on putting identifiers into their own section and linking them properly without a gadget ** Looked into making it possible to edit more languages without the labellister gadget ** Worked on improving the ranking of search results on Special:Search * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 11 28|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 17:02, 30 студени-novembar 2015 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=14849609 --> == Wikidata weekly summary #187 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press ** Past: [http://www.swat4ls.org/ Semantic Web Application and Tools 4 Life Science] *** [https://docs.google.com/document/d/1dSgm90SbQBpHqEMa17t5zQL0PB2waIKD3LKTPPknmcY/edit notes] *** [https://bitbucket.org/sulab/wikidatasparqlexamples/src example queries] *** [https://twitter.com/bgood/status/673872975024816128 a few images] ** Ongoing: [http://www.dish2015.nl/programme/improvisation-session/day-2-lose-control-gain-influence/ Wikidata for Beginners session at DISH 2015, Rotterdam], 8 December 2015 ** Upcoming: [http://www.meetup.com/SemanticCampParis/events/227054374/?eventId=227054374 Wikidata pour la science] ** Upcoming: [http://www.isb-sib.ch/events/biocuration2016/workshops#WS6 Workshop on "Wikidata as a platform for biocuration" at Biocuration 2016] ** [http://www.slideshare.net/dartar/building-the-sum-of-all-human-citations Slides for talk "Building the sum of all human citations"] ** [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2015-12-02/Op-ed|Op-ed in Signpost]] (Lydia is working on a piece to address some of the points) * Other Noteworthy Stuff ** [[c:Commons:Village_pump#Closing_in_towards_1_million_links_between_Commons_categories_and_Wikidata_article-type_items|Closing in towards 1 million links between Commons categories and Wikidata article-type items]] -- 8,000 more by next week? ** [[d:Wikidata:Edit labels|Help labeling edits to improve the vandalism detection on Wikidata]] ** [https://www.openscienceprize.org/ Open Science Prize] is looking for cool ideas for Open Data and health. How about something awesome with Wikidata? ** The [[m:Grants:IEG/StrepHit: Wikidata Statements Validation via References|Individual Engagement Grant for StrepHit]] has been accepted ** Are you between 13 and 17? Join us for [https://codein.withgoogle.com Google Code-in] and do some Wikidata tasks with Wikimedia ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-December/007751.html We want your feedback on how to improve the process of showcasing Wikidata's best content] ** [https://newrepublic.com/article/124425/dreamed-perfect-database I dreamed of a perfect database] - Wikidata? ;-) ** [http://histropedia.com/timeline/lhblyhhr091/NLW-Collections Histropedia timeline of National Library of Wales] ** Wikinews, Wikispecies and MediaWiki now have access to the data on Wikidata. Do awesome things with it, sisters! Meta will follow on 15th. ** [https://fnielsen.github.io/littar/ Map of narrative locations in Denmark] ** [http://queryr.wmflabs.org/about/ Experimental REST API for Wikidata] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2379|deprecated in version]], [[:d:Property:P2378|issued by]], [[:d:Property:P2377|MediaWiki hooks used]], [[:d:Property:P2376|superpartner of]], [[:d:Property:P2375|has superpartner]], [[:d:Property:P2374|natural abundance]], [[:d:Property:P2373|Genius artist ID]], [[:d:Property:P2372|ODIS ID]], [[:d:Property:P2371|FAO risk status]], [[:d:Property:P2370|conversion to SI base unit]], [[:d:Property:P2369|Soccerway player ID]], [[:d:Property:P2368|Sandbox-Property]] ** Newest Database reports: [[d:Wikidata:WikiProject Movies/new films|WikiProject Movies/new films]] ** [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase items]]: [[d:Q353003|Bertus Aafjes]] * Development ** Polished the patch that adds icons to the item pages (for actions like edit, remove etc) and makes them cleaner. This will go live later today. ** Worked more on a separate section for identifiers ** Started working on the sorting of statements on the ArticlePlaceholder pages ** Made it possible to use unknown language, no linguistic content and more as languages for the monolingual text datatype ** Experimented more with improvements to the ranking on Special:Search ** Worked on showing more languages in the in other languages box than the ones defined in your babel boxes ** Small improvements to recent changes/watchlist integration on Wikipedia and co ** Worked on making it possible to create a redirect over a deleted item ** Worked on PHP7 support * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 12 05|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 16:48, 8 decembar-просинац 2015 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=14982150 --> == Wikidata weekly summary #188 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press ** [[w:en:Wikipedia:Wikipedia Signpost/2015-12-09/Op-ed|Wikidata: knowledge from different points of view]] (Signpost op-ed on knowledge diversity and our thinking on data quality) ** The Wikimedia Foundation Scholarships Program is now [[:wm2016:Scholarships|accepting applications for Wikimania 2016]] (deadline: 09 January 2016 23:59 UTC) ** [http://biorxiv.org/content/early/2015/11/16/031971.article-info Wikidata: A platform for data integration and dissemination for the life sciences and beyond] received the prize for best paper at [http://www.swat4ls.org SWAT4LS]. Congrats! ** Past: [[w:es:Wikiproyecto:Museo Soumaya/Editatón 50 horas 50 años del CEHM/Programa del evento|50 hours of Wikidata and Wikipedia editing at Museo Soumaya]] * Other Noteworthy Stuff ** [[d:Special:Statistics|Over 16.000 people have contributed to Wikidata over the last month.]] ** [https://tools.wmflabs.org/wd-analyst/index.php Wikidata Analyst], a tool to help comprehensively analyze the quality of Wikidata ([https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-December/007811.html announcement]) ** [[d:Wikidata talk:WikiProject sum of all_paintings#More_paintings_and_painters|Overview of the current state of Sum of all Paintings and how you can help by Multichill]] ** [http://query.wikidata.org query.wikidata.org] now more prominently shows example queries in case you missed them before, lets you filter and gives you a preview for them. Additionally you can click a little magnifying glass next to an item ID in a query result and explore it further. ** [https://play.google.com/store/apps/details?id=com.wikijourney.wikijourney WikiJourney now has a first release on the Play Store] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2400|JMDb film identifier]], [[:d:Property:P2399|British Council artist ID]], [[:d:Property:P2398|MLSSoccer.com ID]], [[:d:Property:P2397|YouTube channel ID]], [[:d:Property:P2396|image of function]], [[:d:Property:P2394|MGI gene symbol]], [[:d:Property:P2393|NCBI Locus tag]], [[:d:Property:P2392|teaching method]], [[:d:Property:P2391|OKPO ID]], [[:d:Property:P2390|Ballotpedia ID]], [[:d:Property:P2389|organisation directed from the office]], [[:d:Property:P2388|office held by head of the organisation]], [[:d:Property:P2387|Elonet actor ID]], [[:d:Property:P2386|diameter]], [[:d:Property:P2385|French diocesan architects ID]], [[:d:Property:P2384|statement describes]], [[:d:Property:P2383|CTHS person ID]], [[:d:Property:P2382|Chemins de mémoire ID]], [[:d:Property:P2381|Academic Tree ID]], [[:d:Property:P2380|French Sculpture Census ID]], [[:d:Property:P2379|deprecated in version]], [[:d:Property:P2378|issued by]] ** Query example: [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0APREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%20%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0APREFIX%20rdfs%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.w3.org%2F2000%2F01%2Frdf-schema%23%3E%0A%23%20based%20on%20https%3A%2F%2Fwww.mediawiki.org%2Fwiki%2FWikibase%2FIndexing%2FSPARQL_Query_Examples%23Rock_bands_that_start_with_.22M.22%0A%0ASELECT%20%3FwhichLincoln%20%3FwhichLincolnLabel%20%3Fplace%20%3FplaceLabel%20%3Fcc%20WHERE%20{%0A%20%20%3Fplace%20%20wdt%3AP17%20%3Fcountry%20.%20%0A%20%20%3Fcountry%20wdt%3AP984%20%3Fcc%0A%20%20FILTER%28CONTAINS%28%3FplaceLabel%2C%20%27Lincoln%27%29%29%20.%0A%20%20FILTER%28CONTAINS%28%3FwhichLincolnLabel%2C%20%27Lincoln%27%29%29%20.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20{%0A%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%0A%20%20%20%20%3Fplace%20rdfs%3Alabel%20%3FplaceLabel%20.%0A%20%20}%0A%20%20%3Fplace%20wdt%3AP138%20%3FwhichLincoln%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20{%0A%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%0A%20%20%20%20%3FwhichLincoln%20rdfs%3Alabel%20%3FwhichLincolnLabel%20.%0A%20%20}%0A%0A}%20ORDER%20BY%20%3FwhichLincolnLabel Which "Lincoln" was "Lincoln" named for?], [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0APREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%20%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0APREFIX%20rdfs%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.w3.org%2F2000%2F01%2Frdf-schema%23%3E%0APREFIX%20p%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2F%3E%0APREFIX%20pq%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fqualifier%2F%3E%0APREFIX%20v%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fstatement%2F%3E%0A%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fhigh%20%3Fhighl%20%3Fhigh_elevation%20%3Flow%20%3Flowl%20%3Flow_elevation%20%3Fspan%20WHERE%20%7B%0A%20%20%23%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ160016%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP610%20%3Fhigh%20.%0A%20%20%3Fitem%20p%3AP610%20%3Fhigh_statement%20.%0A%20%20%7B%20%3Fhigh%20wdt%3AP2044%20%3Fhigh_elevation%20%7D%20UNION%20%7B%20%3Fhigh_statement%20pq%3AP2044%20%3Fhigh_elevation%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fhigh%20rdfs%3Alabel%20%3Fhighl%20filter%20(lang(%3Fhighl)%20%3D%20%22en%22)%20.%20%7D%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP1589%20%3Flow%20.%0A%20%20%3Fitem%20p%3AP1589%20%3Flow_statement%20.%0A%20%20%3Flow_statement%20pq%3AP2044%20%3Flow_elevation%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Flow%20rdfs%3Alabel%20%3Flowl%20filter%20(lang(%3Flowl)%20%3D%20%22en%22)%20.%20%7D%0A%20%20BIND(%20%3Fhigh_elevation%20-%20%3Flow_elevation%20as%20%3Fspan%20)%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%0A%20%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20DESC(%3Fspan)%20DESC(%3Flow_elevation)%20DESC(%3Fhigh_elevation)%20%3Fhigh%20%3FitemLabel places by elevation span], [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0APREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%20%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0A%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Flast_time%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%7B%0A%09%09%09SELECT%20%3Fitem%20(MAX(%3Ftime0)%20AS%20%3Flast_time)%20%20WHERE%20%7B%0A%20%20%09%09%09%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%20.%0A%20%20%09%09%09%3Fitem%20wdt%3AP570%20%3Ftime0%20.%0A%20%20%09%09%09FILTER%20(%20%3Ftime0%20%3E%3D%20%221945-01-01T00%3A00%3A00Z%22%5E%5Exsd%3AdateTime%20%26%26%20%3Ftime0%20%3C%3D%20%221945-12-31T00%3A00%3A00Z%22%5E%5Exsd%3AdateTime%20)%20.%0A%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%7D%20%20GROUP%20BY%20%3Fitem%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%0A%20%20%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%0A%20%20%20%20%7D%0A%0A%7D%20ORDER%20BY%20ASC%20(%3Flast_time) people who died in 1945 (for upcoming 2016 public domain day)] ** Newest Database reports: [[d:Q21686779|List of films without article in Wikipedia of the same language]] * Development ** Working on sorting of statement groups for the ArticlePlaceholder extension ** Further work on a separate section for identifiers ** Worked on properly linking identifiers in the exports ** Removed a number of lines and boxes in the statement section to make it less busy ** Made it possible to create a redirect over a deleted item without having to undelete it first ** Further work on improving ranking on Special:Search ** Making it possible to show and edit more languages for labels/descriptions/aliases than the ones defined in your babel boxes ** Getting ready for the holidays :) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 12 12|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 15:30, 14 decembar-просинац 2015 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15066633 --> == Wikidata weekly summary #189 == Wikidata weekly summary #186 <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Discussions ** Successful request for adminship: [[d:User:Eurodyne|Eurodyne]] * Events/Blogs/Press ** [http://www.worldhealthsummit.org/fileadmin/downloads/2015/WHS/Documents/151211_WHS_2015_-_web.pdf World Health Summit yearbook for 2015] ** You can apply for a [https://wikimania2016.wikimedia.org/wiki/Scholarships scholarship to attend Wikimania 2016] (deadline: January 9th) ** [https://wikimania2016.wikimedia.org/wiki/Submissions Talk submissions for Wikimania 2016] are open. We'd love to see many Wikidata-related submissions. If you need help with your submission contact [[d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia]]. * Other Noteworthy Stuff ** [https://developers.google.com/knowledge-graph/ Google has launched the Knowledge Graph Search API, replacing the deprecated Freebase API] ** Meta now has access to the data on Wikidata as well ** Want to get an overview of the classes and properties on Wikidata? [https://tools.wmflabs.org/wikidata-exports/miga/ The Miga class and property browser was updated.] ** [https://twitter.com/JavaFXpert/status/675667476386975744 WikiBrowser] - semantically browse Wikipedia with the help of Wikidata ** [http://wikifamo.us WikiFamou.us] lets you compare topics by popularity across languages with the help of Wikidata ** [http://www.chronas.org Chronas] is a history project linking Wikipedia and Wikidata with a chronological and cartographical view ** Visiting some place for the holidays? [[d:Special:Nearby|Check out the items nearby.]] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2413|Fashion Model Directory magazine ID]], [[:d:Property:P2412|Fashion Model Directory designer ID]], [[:d:Property:P2411|Artsy gene]], [[:d:Property:P2410|WikiPathways ID]], [[:d:Property:P2409|NII Article ID]], [[:d:Property:P2408|set in period]], [[:d:Property:P2407|short-term exposure limit]], [[:d:Property:P2406|maximum peak exposure limit]], [[:d:Property:P2405|ceiling exposure limit]], [[:d:Property:P2404|time-weighted average exposure limit]], [[:d:Property:P2403|Total assets]], [[:d:Property:P2402|total expenditure]], [[:d:Property:P2401|Six Degrees of Francis Bacon ID]] ** Query example: [https://query.wikidata.org/#%23%20Works%20created%20by%20females%20died%20in%201945%0APREFIX%20bd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.bigdata.com%2Frdf%23%3E%0APREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0APREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0Aselect%20distinct%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FcreaLabel%20%3FworkLabel%20(year(%3Fdate)as%20%3Fyear)%0Awhere%20%7B%0A%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP170%20%3Fcrea%20.%7D%20%20%20%20%20%20%20%20%23%20P170%2Fcreator%0A%20UNION%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP50%20%3Fcrea%20.%7D%20%20%20%23%20P50%2Fauthor%0A%20%23UNION%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP86%20%3Fcrea%20.%7D%20%20%23%20P86%2Fcomposer%0A%20%23UNION%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP87%20%3Fcrea%20.%7D%20%20%23%20P87%2Flibrettist%0A%20%23UNION%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP110%20%3Fcrea%20.%7D%20%23%20P110%2Fillustrator%0A%20%23UNION%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP655%20%3Fcrea%20.%7D%20%23%20P655%2Ftranslator%0A%20%23UNION%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP676%20%3Fcrea%20.%7D%20%23%20P676%2Flyrics%20by%0A%20%0A%20%3Fcrea%20wdt%3AP21%20wd%3AQ6581072%20.%20%23%20P21%2Fsex%20or%20gender%20-%20Q6581072%2Ffemale%0A%20%3Fcrea%20wdt%3AP570%20%3Ftime0%20.%0A%20FILTER%20(%20%3Ftime0%20%3E%3D%20%221945-01-01T00%3A00%3A00Z%22%5E%5Exsd%3AdateTime%20%26%26%20%3Ftime0%20%3C%3D%20%221945-12-31T00%3A00%3A00Z%22%5E%5Exsd%3AdateTime%20)%20%23%20P570%2Fdate%20of%20death%20in%201945%0A%20OPTIONAL%20%7B%7B%3Fitem%20wdt%3AP571%20%3Fdate%7D%20UNION%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP577%20%3Fdate%20%7D%7D%20%23%20P571%2Finception%20-%20P571%2Fpublication%20date%0A%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20%3Fwork%0A%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%2Car%2Cbe%2Cbg%2Cbn%2Cca%2Ccs%2Cda%2Cde%2Cel%2Ces%2Cet%2Cfa%2Cfi%2Cfr%2Che%2Chi%2Chu%2Chy%2Cid%2Cit%2Cja%2Cjv%2Cko%2Cnb%2Cnl%2Ceo%2Cpa%2Cpl%2Cpt%2Cro%2Cru%2Csh%2Csk%2Csr%2Csv%2Csw%2Cte%2Cth%2Ctr%2Cuk%2Cyue%2Cvec%2Cvi%2Czh%22%20%23BabelRainbow%0A%20%7D%0A%7DORDER%20BY%20%3FcreaLabel%20%0A works created by females who died in 1945] * Development ** <3 Thanks for being awesome. Enjoy the holidays :) ** We will take the "in other projects"-sidebar out of beta features in January ([[phabricator:T103102]]) ** Making ranking information like label and statement counts available to the [[mw:Extension:CirrusSearch|CirrusSearch]] index in order to improve ranking in search results ([[phabricator:T110648]]) ** Continued work on the identifier data type for identifiers like VIAF and ISBN so we can easily put them into a separate section in the items and properly link them in the exports ([[phabricator:T95682]], [[phabricator:T121274]]) ** Continued work on making external identifiers clickable links without the help of the authority control gadget ([[phabricator:T95684]]) ** Fixed a mistake in the set reference API documentation ([[gerrit:259171]]) ** More work on cleaning up the statement section ([[phabricator:T121390]]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 12 19|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 22:59, 21 decembar-просинац 2015 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15136208 --> == Wikidata weekly summary #190 == Wikidata weekly summary #186 <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press ** Ongoing: [https://events.ccc.de/congress/2015/wiki/ 32C3] ** Upcoming: [[mw:Wikimedia Developer Summit 2016|Wikimedia Developer Summit]] ** Upcoming: [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-December/007898.html StrepHit IEG project kick-off seminar] ** Upcoming: [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2015-December/007918.html Office hour on IRC] ** Upcoming: [https://fosdem.org FOSDEM] (Lucie will give a talk about the ArticlePlaceholder extension) ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-ambassadors/2015-December/001314.html Registration and scholarship applications for the Wikimedia Hackathon in Israel are open] ** Don't forget your [https://wikimania2016.wikimedia.org/wiki/Submissions talk submissions for Wikimania 2016]. [[d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia]] can help if needed. ** [http://chem-bla-ics.blogspot.de/2015/12/new-edition-getting-cas-registry.html Getting CAS registry numbers out of WikiData] ** [http://chem-bla-ics.blogspot.de/2015/12/the-quality-of-smiles-strings-in.html The quality of SMILES strings in Wikidata] * Other Noteworthy Stuff ** Paper: [http://www.swat4ls.org/wp-content/uploads/2015/10/SWAT4LS_2015_paper_38.pdf Wikidata: A platform for data integration and dissemination for the life sciences and beyond] ** [http://rio.pensoft.net/articles.php?journal_name=rio&id=7573 The Wikidata for Research proposal has now been published in a journal] ** [//tools.wmflabs.org/pltools/addlingue/ New tool to turn string claims to monolingual claims] ** [http://blog.johl.io/blog/2015/12/23/bundestagsquartett/ Johl built a card game about German politicians using Wikidata] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2422|number of awards]], [[:d:Property:P2421|Prosopographia Attica]], [[:d:Property:P2418|Structurae person ID]], [[:d:Property:P2417|stage classification]], [[:d:Property:P2416|sports disciplines competed in]], [[:d:Property:P2415|personal best]], [[:d:Property:P2414|substrate of]] * Development ** Some small bugfixes and tweaks. ** Enjoying the holidays and editing on Wikidata. Hope you are too :) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 12 26|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 15:07, 28 decembar-просинац 2015 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15173349 --> == Wikidata weekly summary #191 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Discussions ** Successful request for adminship: [[d:Wikidata:Requests for permissions/Administrator/Innocent bystander|Innocent bystander]] * Events/Blogs/Press ** [http://magnusmanske.de/wordpress/?p=378 The Reference Wars] ** [http://blog.wikimedia.de/2016/01/02/teaching-machines-to-make-your-life-easier-quality-work-on-wikidata/ Teaching machines to make your life easier – quality work on Wikidata] ** [http://addshore.com/2015/12/wikidata-references-from-microdata/ Wikidata references from Microdata] ** [http://addshore.com/2016/01/building-applications-around-wikidata-a-beer-example/ Building applications around Wikidata (a beer example)] ** [http://www2016.ca/program/industry-track.html#from-freebase-to-wikidata-the-great-migration From Freebase to Wikidata: the great migration] has been accepted for the industry track of WWW2016 ** [http://sulab.org/2016/01/gene-wiki-and-wikidata-an-overview-of-2015/ Gene Wiki and Wikidata: an overview of 2015] ** Past: 32C3 in Hamburg ** Past: [[mw:Wikimedia Developer Summit 2016|Wikimedia Developer Summit]] * Other Noteworthy Stuff ** [http://www.r2d3.us/visual-intro-to-machine-learning-part-1/ A Visual Introduction to Machine Learning] ** [https://wikimania2016.wikimedia.org/wiki/Submissions The deadline for submissions for Wikimania has been extended to 17th.] Get your talk proposals in! ** [[d:P:P141|IUCN statuses]] have been removed from taxoboxes in Czech Wikipedia in order to display sourced Wikidata data. Check it out with [[w:cs:Varan komodský|Comodo dragon]], [[w:cs:Lev|lion]], [[w:cs:Bojovnice pestrá|Siamese fighting fish]] or any of almost 3,000 articles. ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-January/007951.html Migrating identifier properties to new identifier datatype] ** [[:en:Template:Wikidata list/doc|Listeria lists can now show arbitrary SPARQL results]] ** [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match/ Mix'n'match] has new catalogs like UNESCO's Atlas of languages in danger ** [https://artturimatias.github.io/metapipe/ Initial plans for MetaPipe, a collaborate metadata tool] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2464|BugGuide ID]], [[:d:Property:P2463|elibrary.ru organisation ID]], [[:d:Property:P2462|member of the deme]], [[:d:Property:P2461|ComLaw ID]], [[:d:Property:P2460|Persons of Ancient Athens]], [[:d:Property:P2459|IBU biathlete identifier]], [[:d:Property:P2458|Mackolik.com footballer ID]], [[:d:Property:P2457|Australian National Shipwreck Database Shipwreck ID number]], [[:d:Property:P2456|dblp identifier]], [[:d:Property:P2455|Species Profile and Threats Database ID]], [[:d:Property:P2454|KNAW past member identifier]], [[:d:Property:P2453|nominee]], [[:d:Property:P2452|GeoNames feature code]], [[:d:Property:P2451|MAME ROM]], [[:d:Property:P2450|Encyclopædia Britannica contributor identifier]], [[:d:Property:P2449|Turkish Football Federation manager ID]], [[:d:Property:P2448|Turkish Football Federation player ID]], [[:d:Property:P2447|transfermarkt manager id]], [[:d:Property:P2446|transfermarkt footballer id]], [[:d:Property:P2445|metasubclass of]], [[:d:Property:P2444|homoglyph]], [[:d:Property:P2443|stage reached]], [[:d:Property:P2442|conversion to standard unit]], [[:d:Property:P2441|literal translation]], [[:d:Property:P2440|transliteration]], [[:d:Property:P2439|language]], [[:d:Property:P2438|narrator]], [[:d:Property:P2437|number of seasons]], [[:d:Property:P2436|voltage]], [[:d:Property:P2435|PORT person ID]], [[:d:Property:P2434|Panarctic Flora ID]], [[:d:Property:P2433|gender of a scientific name of a genus]], [[:d:Property:P2432|J. Paul Getty Museum artist id]], [[:d:Property:P2431|Thyssen-Bornemisza artist id]], [[:d:Property:P2430|takeoff roll]], [[:d:Property:P2429|expected completeness]], [[:d:Property:P2428|RePEc Short-ID]], [[:d:Property:P2427|grid global research id]], [[:d:Property:P2426|Xeno-canto species ID]], [[:d:Property:P2425|service ribbon image]], [[:d:Property:P2424|Berlin cultural heritage ID]], [[:d:Property:P2423|FIE identifier]] ** Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject Broadcasting|Broadcasting]] ** New feature/gadget requests: [[d:Wikidata:Project chat/Archive/2015/12#Disambiguator tool request|disambiguator tool]], [[d:Wikidata:Project chat/Archive/2015/12#Tool to move statements fom one item to another item|tool to move statements from one item to another]] * Development ** Attending the [[mw:Wikimedia Developer Summit 2016|Wikimedia Developer Summit]] ** Are you a student looking for a thesis topic with impact? There might be some around Wikidata for you. Get in touch with [[d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia]] if interested. ** More work on moving identifiers to their own section and having a separate datatype for them ** Fixed the problem where you could add links to non-existing files on Commons ([[phabricator:T87263]]) ** We're adding a "latest" link for the JSON dumps ([[phabricator:T72247]]) ** Fixed a bug in the monolingual text datatype when changing the language ([[phabricator:T95419]]) ** More work on making it possible to show all languages for a given item without the label lister gadget ** Security review for the ArticlePlaceholder is done \o/ ** References in the ArticlePlaceholder are now shown more similar to how they are shown in a regular article (at the bottom) ** SPARQL queries display directly when link to query.wikidata.org is opened * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2015 01 09|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 22:50, 10 januar-сијечањ 2016 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15173349 --> == Wikidata weekly summary #192 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press ** Wikipedia turned 15. Happy birthday, big sister! *** [https://blog.wikimedia.org/2016/01/18/fifteen-years-wikipedia-magnus-manske/ Fifteen years ago , Wikipedia was a very different place: Magnus Manske] *** [https://www.washingtonpost.com/news/the-intersect/wp/2016/01/15/wikipedia-just-turned-15-years-old-will-it-survive-15-more/ Wikipedia just turned 15 years old. Will it survive 15 more?] *** [http://www.slideshare.net/frimelle/wikidata-at-wikipeda-day-15-2016-nyc Slides for talk by Lucie and Adam at the birthday party in NYC] ** Doing research on Wikidata? [http://www.opensym.org/os2016/call-for-papers/ Consider submitting to OpenSym]. ** Past: ODI summit ([https://www.youtube.com/watch?v=DUET6isFLHg video of talk "Making every human gene accessible and linkable" by Andra Waagmeester]) ** Past: StrepHit IEG kick-off ([https://www.youtube.com/watch?v=uvfd_HmPOrc video], [http://www.slideshare.net/MarcoFossati/strephit-ieg-kickoff-seminar slides]) ** Upcoming: [https://orcid.org/blog/2016/01/12/orcid-down-under-announcing-our-first-australian-outreach-meeting ORCID outreach meeting] * Other Noteworthy Stuff ** [[d:Module:Cycling race|Module:Cycling race]] generates a list of stages and winners for cycling races ** [[c:User:Lockal/Paintings by Jacob van Ruisdael|Great use of the Listeria bot to create an artwork gallery]] ** [https://github.com/inventaire/wikidata-lang Wikidata-lang] - library to get language code from a Wikidata item for a language ** [https://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/rcvis.html Live-stream of Wikidata edits] by Magnus ** [https://github.com/tomayac/wikipedia-tools-for-google-spreadsheets Wikipedia tools for Google Spreadsheet] now has a Wikidata function ** [[d:Wikidata:Project_chat#Proposal_and_demo_script_for_watchlist_and_recent_changes_appearance|Yair rand wrote a user script to experiment with how changes are shown in recent changes and watchlist]] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2469|Theatricalia person ID]], [[:d:Property:P2468|Theatricalia theatre ID]], [[:d:Property:P2467|Global Geoparks Network ID]], [[:d:Property:P2466|judicial sentence]], [[:d:Property:P2465|allcinema film identifier]] * Development ** Students worked on new datatype to capture mathematical expressions ([[phabricator:T67397]]) ** Updated property suggester data to give you more up-to-date suggestions when adding new statements ** Pages in the module namespace now also get interwiki links ([[phabricator:T123234]]) ** Reduced number of resource loader modules to improve performance ([[phabricator:T123233]]) ** Started experimenting with showing an image in the header area ([[phabricator:T119493]]) ** Fixed a bug where the query text would be moved off the screen on the query service website ([[phabricator:T120196]]) ** Worked on the remaining blocker for taking the in other projects sidebar out of beta. We need to link to the Commons category and not gallery for articles without frying the servers ([[phabricator:T94989]]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 01 16|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 12:21, 18 januar-сијечањ 2016 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15247493 --> == Wikidata weekly summary #193 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press ** Past: office hour on IRC with review of the past quarter, outlook on the next and discussion ([http://bots.wmflabs.org/~wm-bot/logs/%23wikimedia-office/20160121.txt log]) ** Right now: [[d:Q10995651|Magnus Manske Day]]! Thank you for all you are doing to make Wikidata truly shine! We owe you a ton. ** Upcoming: [https://fosdem.org/2016/ FOSDEM] ** Upcoming: [https://wikimedia.org.au/wiki/Wikidata_Tour_Down_Under Series of Wikidata/ GLAM talks in Australia and Indonesia] by Andy Mabbett ([[User:Pigsonthewing]]). Also social meetups. * Other Noteworthy Stuff ** [https://www.youtube.com/watch?v=ew7oGEhtTPI Magnus has a script that lets you drag statements from Wikipedia articles] ** Changes in how authentication in MediaWiki is handled are being rolled out (and more coming). [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2016-January/084501.html] Ordinary users and gadgets / user scripts should not be affected but bots may need to be adjusted. pywikibot already supports [https://www.mediawiki.org/wiki/Manual:Pywikibot/OAuth] OAuth authentication, though bot operators need to set that up for their bot. ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-January/008014.html Littar won second prize in Danish Library Center app competition] ** [https://angryloki.github.io/wikidata-graph-builder/ Wikidata Graph Builder] ** Help with matching up Wikipedia articles and Wikidata items. [https://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/duplicity.php?cat=Frau&mode=list&wiki=dewiki Here for example women on dewiki.] ** [[m:2016 Strategy/Community consultation|You can give input on WMF's strategy]] ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-January/008004.html Looking for small Wikipedias to try the ArticlePlaceholder] ** [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match/? Mix'n'match] got new catalogs (for example UNESCO Man and the Biosphere Reserves and FAST) ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikimedia-l/2016-January/081294.html Wikimedia Sverige got a $300.000 grant for the Connected Open Heritage project on Wikidata] ** French Wikipedia now has modified [[:fr:Modèle:Bibliographie]] to use Wikidata * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2525|Ramsar Sites Information Service ID]], [[:d:Property:P2524|SEED number]], [[:d:Property:P2522|victory]], [[:d:Property:P2521|female form of label]], [[:d:Property:P2520|UNESCO Biosphere Reserve url]], [[:d:Property:P2519|Scope.dk person ID]], [[:d:Property:P2518|Scope.dk film ID]], [[:d:Property:P2517|category for recipients of this award]], [[:d:Property:P2516|Australian Wetlands Database Australian Ramsar site number]], [[:d:Property:P2515|costume designer]], [[:d:Property:P2514|Jamendo artist ID]], [[:d:Property:P2513|Jamendo album ID]], [[:d:Property:P2512|spin-off]], [[:d:Property:P2511|MSK Gent work PID]], [[:d:Property:P2510|National Discography of Italian Song ID]], [[:d:Property:P2509|Movie Walker film ID]], [[:d:Property:P2508|KINENOTE film ID]], [[:d:Property:P2507|Corrigendum / Erratum]], [[:d:Property:P2506|INSEE canton code]], [[:d:Property:P2505|carries]], [[:d:Property:P2504|Norwegian municipality number]], [[:d:Property:P2503|Genealogical Gazetteer (GOV) ID]], [[:d:Property:P2502|classification of]], [[:d:Property:P2501|results]], [[:d:Property:P2500|level below]], [[:d:Property:P2499|level above]], [[:d:Property:P2498|Biographical Dictionary of Women]], [[:d:Property:P2497|Latvian National Address Register identifier]], [[:d:Property:P2496|Latvian toponymic names database identifier]], [[:d:Property:P2494|Latvian cultural heritage register identifier]], [[:d:Property:P2493|OM institution ID]], [[:d:Property:P2492|MTMT author ID]], [[:d:Property:P2491|Radzima.org ID]], [[:d:Property:P2490|page at OSTIS Belarus Wiki]], [[:d:Property:P2489|page at hram.by]], [[:d:Property:P2488|page at Belarus Globe website]], [[:d:Property:P2487|page at website of Belarus Geocenter]], [[:d:Property:P2486|Fashion Model Directory brand ID]], [[:d:Property:P2485|Fashion Model Directory photographer ID]], [[:d:Property:P2484|NCES School ID]], [[:d:Property:P2483|NCES District ID]], [[:d:Property:P2482|SABR ID]], [[:d:Property:P2481|Eliteprospects.com player ID]], [[:d:Property:P2480|IHO Hydrographic Dictionary (S-32)]], [[:d:Property:P2479|SPDX identifier]], [[:d:Property:P2478|Railways Archive event ID]], [[:d:Property:P2477|TBRC Resource ID]], [[:d:Property:P2476|HNI person/institution ID]], [[:d:Property:P2475|NAVA ID]], [[:d:Property:P2474|CDLI ID]], [[:d:Property:P2473|Asset of Local Relevance ID]], [[:d:Property:P2472|ACMA Register of Radiocommunications Licences Client Identifier]], [[:d:Property:P2471|Models.com ID]], [[:d:Property:P2470|Talouselämän vaikuttajat ID]] ** Query example: [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0APREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%20%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0APREFIX%20p%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2F%3E%0APREFIX%20q%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fqualifier%2F%3E%0APREFIX%20v%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fstatement%2F%3E%0A%23by%20Jura1%2C%202016-01-18%0A%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fage%20%3Fcountry%20%3FcountryLabel%20%3FhgovernmentLabel%20%20WHERE%20{%0A%20%20%3Fcountry%20wdt%3AP31%20wd%3AQ3624078%20.%20%0A%20%20FILTER%20NOT%20EXISTS%20{%3Fcountry%20wdt%3AP31%20wd%3AQ3024240}%0A%20%20%3Fcountry%20p%3AP6%20%3Fstatement%20.%20%20%20%20%20%0A%20%20%3Fstatement%20v%3AP6%20%3Fhgovernment%20.%20%0A%20%20FILTER%20NOT%20EXISTS%20{%20%3Fstatement%20q%3AP582%20%3Fx%20}%20%20%0A%20%20%3Fhgovernment%20wdt%3AP569%20%3Fdob%20.%20BIND%28YEAR%28now%28%29%29-YEAR%28%3Fdob%29%20as%20%3Fage%29%0A%20%20FILTER%28%3Fage%3E%3D65%29%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20{%0A%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22{{int:lang}}%2Cen%22%20.%0A%20%20}%0A%20}%20%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fage%29%0A List of countries by age of the head of government] ** Newest database reports: [[Wikidata:Database reports/top missing properties by number of sitelinks/P26|Missing properties by number of sitelinks/P26 (spouse: item or novalue)]] * Development ** Investigated and fixed a critical bug in HHVM ([[phabricator:T124276]]) ** Investigated language support in MediaWiki and Wikibase to allow more languages in monolingual text and disallow some non-sense for label/descriptions/aliases ([[phabricator:T78006]]) ** Fixed missing license info and broken links for Wikibase libraries on Special:Version ** Working on improving scoring of search results on Wikidata, on Special:Search ** Preparing to take the "in other projects" sidebar out of beta features, with the Wikimedia Commons link going to the Commons category ([[phabricator:T103102]], [[phabricator:T94989]]) ** Amir and Aaron are turning [[d:Wikidata:ORES|ORES]] into an extension to make it easier for you to spot bad edits \o/ ** Final touches on putting identifiers into their own section ([[phabricator:T117421]]) ** Switching the in other languages box to be expanded by default for new people ([[phabricator:T92387]]) ** More experimenting with adding an image to the header area ([[phabricator:T119493]]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 01 23|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 18:10, 25 januar-сијечањ 2016 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15252970 --> == Wikidata weekly summary #194 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press ** [https://www.entropywins.wtf/blog/2016/01/25/replicator-a-cli-tool-for-wikidata/ Replicator: Wikidata import tool] ** [https://dlina.github.io/The-Facebook-of-German-Playwrights/ The Facebook of German Playwrights] ** [http://addshore.com/2016/02/language-usage-on-wikidata/ Language usage on Wikidata] ** Past: FOSDEM ([http://www.slideshare.net/frimelle/increasing-access-to-free-and-open-knowledge-for-speakers-of-underserved-languages-on-wikipedia slides of talk by Lucie]) * Other Noteworthy Stuff ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-January/008052.html Please help us classify a bunch of edits to improve anti-vandalism tools on Wikidata] ** Over 18000 people who made at least one edit over the last month! ** some visualizations: *** [https://tools.wmflabs.org/family/ancestors.php?q=Q11297913 Family tree of King Halo, race horse] *** [https://angryloki.github.io/wikidata-graph-builder/?property=P184&item=Q6722&direction=reverse Doctoral students of Gauss] *** [https://angryloki.github.io/wikidata-graph-builder/?property=P974&item=Q1653&lang=de&iterations=7 Tributaries of the Danube] *** [https://angryloki.github.io/wikidata-graph-builder/?property=P40&item=Q44204&lang=de&iterations=7 Children of Kronos] *** [https://angryloki.github.io/wikidata-graph-builder/?property=P737&item=Q9047&lang=de&direction=both&iterations=15 Influenced by Leibnitz] *** [https://angryloki.github.io/wikidata-graph-builder/?property=P279&item=Q141488&direction=reverse Graphs] *** [https://tools.wmflabs.org/wikidata-timeline/#/timeline?query=CLAIM%5B921:202864%5D%20OR%20CLAIM%5B921:8071861%5D Zika virus papers] ** KasparBot is now removing all PersonData template usages from English Wikipedia. They added machine-readable information to articles. ** Wikiversity will get the first phase of Wikidata support (language links) on February 23rd. ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-February/008068.html Upcoming deployments of new datatypes, In Other Projects Sidebar, Article Placeholder and more] ** [https://tools.wmflabs.org/fist/wdfist/index.html WD-FIST] now supports SPARQL queries * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2526|National Historic Sites of Canada ID]] ** Query example: [https://query.wikidata.org/#%23%20Chevaux%20sur%20Wikidata%0A%0APREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0APREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0A%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fcheval%20%3FchevalLabel%20%3Fmere%20%3Fpere%20(year(%3Fnaissance)%20as%20%3FNaissance)%20(year(%3Fdeces)%20as%20%3FD%C3%A9c%C3%A8s)%20%3Fsexe%0Awhere%20%7B%0A%20%20%7B%3Fcheval%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ726%20.%7D%20%20%20%20%23%20Instance%20et%20sous-classes%20de%20Q726-Cheval%0A%20%20%0A%20%20OPTIONAL%7B%3Fcheval%20wdt%3AP25%20%3Fmere%20%20.%7D%20%20%20%20%20%20%23%20P25%20%20%3A%20M%C3%A8re%0A%20%20OPTIONAL%7B%3Fcheval%20wdt%3AP22%20%3Fpere%20.%7D%20%20%20%20%20%20%20%23%20P22%20%20%3A%20P%C3%A8re%0A%20%20OPTIONAL%7B%3Fcheval%20wdt%3AP569%20%3Fnaissance%20.%7D%20%23%20P569%20%3A%20Date%20de%20naissance%0A%20%20OPTIONAL%7B%3Fcheval%20wdt%3AP571%20%3Fdeces%20.%7D%20%20%20%20%20%23%20P571%20%3A%20Date%20de%20d%C3%A9c%C3%A8s%0A%20%20OPTIONAL%7B%3Fcheval%20wdt%3AP21%20%3Fsexe%20.%7D%20%20%20%20%20%20%20%23%20P21%20%20%3A%20Sexe%0A%20%20%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20%23BabelRainbow%0A%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%2Car%2Cbe%2Cbg%2Cbn%2Cca%2Ccs%2Cda%2Cde%2Cel%2Cen%2Ces%2Cet%2Cfa%2Cfi%2Che%2Chi%2Chu%2Chy%2Cid%2Cit%2Cja%2Cjv%2Cko%2Cnb%2Cnl%2Ceo%2Cpa%2Cpl%2Cpt%2Cro%2Cru%2Csh%2Csk%2Csr%2Csv%2Csw%2Cte%2Cth%2Ctr%2Cuk%2Cyue%2Cvec%2Cvi%2Czh%22%20%0A%20%20%7D%20%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3Fcheval horses], [http://demo.seco.tkk.fi/visu/#/?sparqlEndpoint=https:%2F%2Fquery.wikidata.org%2Fbigdata%2Fnamespace%2Fwdq%2Fsparql&query=PREFIX%20wikibase:%20%3Chttp:%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0APREFIX%20wd:%20%3Chttp:%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%20%0APREFIX%20wdt:%20%3Chttp:%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0APREFIX%20rdfs:%20%3Chttp:%2F%2Fwww.w3.org%2F2000%2F01%2Frdf-schema%23%3E%0A%0ASELECT%20%3Fyear%20(COUNT%20(DISTINCT%20%3Fa)%20AS%20%3Fcount)%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%3Fa%20wdt:P31%20wd:Q5%20.%0A%20%20%20%3Fa%20wdt:P2380%20%3FRSF%20.%0A%20%20%20%3Fa%20wdt:P569%20%3Fdate%20.%20%0A%20%20%20BIND(year(%3Fdate)%20AS%20%3Fyear)%0A%7D%20GROUP%20BY%20%3Fyear%20ORDER%20BY%20%3Fyear&outputType=gchart&chartConfig=%7B%22containerId%22:%22chart%22,%22options%22:%7B%22hAxis%22:%7B%22useFormatFromData%22:true,%22viewWindow%22:%7B%22max%22:null,%22min%22:null%7D,%22minValue%22:null,%22maxValue%22:null%7D,%22title%22:%22%22,%22useFirstColumnAsDomain%22:true,%22vAxes%22:%5B%7B%22useFormatFromData%22:true,%22viewWindow%22:%7B%22max%22:null,%22min%22:null%7D,%22minValue%22:null,%22maxValue%22:null%7D,%7B%22useFormatFromData%22:true,%22viewWindow%22:%7B%22max%22:null,%22min%22:null%7D,%22minValue%22:null,%22maxValue%22:null%7D%5D,%22isStacked%22:false,%22animation%22:%7B%22duration%22:500%7D,%22booleanRole%22:%22certainty%22,%22legend%22:%22right%22,%22width%22:600,%22height%22:371%7D,%22state%22:%7B%7D,%22view%22:%7B%7D,%22isDefaultVisualization%22:false,%22chartType%22:%22ColumnChart%22%7D French sculptors by year of birth] ** Newest external tools: [[d:Template:Complex constraint|Template:Complex constraint]] ** Newest database reports: [[d:Help:Wikimedia language codes/lists/all|Help:Wikimedia language codes/lists/all]] ** New feature/gadget requests: [[d:Wikidata:Project_chat/Archive/2016/01#Badge for templates using Wikidata?|badge for templates using Wikidata]] * Development ** und, mis, mul and zxx will be supported language codes for monolingual text. More will come later. ** Working on adjusting the layout of the ArticlePlaceholder generated pages ** Final touches on making search work on mobile ** Finishing identifier datatype and section * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 01 30|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 18:45, 1 februar-вељача 2016 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15295292 --> == Wikidata weekly summary #195 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Discussions ** Open request for adminship: [[d:Wikidata:Requests for permissions/Administrator/HakanIST|HakanIST]] * Events/Blogs/Press ** Past: [http://www.meetup.com/Berlin-Open-Science-Meetup/events/228087017/ Open Science Meetup], Berlin ** [http://www.slideshare.net/goodb/2016-bd2k-bgoodwikidata Slides for "Wikidata for biomedical knowledge integration and curation" talk] ** [http://snap.stanford.edu/wikiworkshop2016/ Wiki Workshop 2016] could use some researchy Wikidata submissions * Other Noteworthy Stuff ** How much does a Wikipedia use Wikidata data? Stats are in the total entity usage flags graph [https://grafana.wikimedia.org/dashboard/db/wikidata-entity-usage-project here] (select project at the top left) ** How many statements does the average item or property on Wikidata have? [https://grafana.wikimedia.org/dashboard/db/wikidata-datamodel-statements Here] are the stats. ** [https://grafana.wikimedia.org/dashboard/db/wikidata-top-page-views What are the most viewed pages on Wikidata?] ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-January/008052.html We still need your help with classifying edits to build better anti-vandalism tools. We're halfway done by now.] ** [https://twitter.com/generalising/status/694507683811069952 Andrew updated his maps] ** We crossed edit 300,000,000! ** Graph example: [https://angryloki.github.io/wikidata-graph-builder/?property=P279&item=Q44337&direction=reverse&iterations=7 matrices] ** [[d:Wikidata:WikiProject Municipalities of Germany/Taxonomy|Taxonomy of WikiProject municipalities of Germany]] is completed. Feedback welcome. ** Last call for comments on the new process for showcase items at [[d:User:Harmonia Amanda/Showcase items]]. Please review and comment on the associated talk page. * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2531|Box Office Mojo studio ID]], [[:d:Property:P2530|Box Office Mojo franchise ID]], [[:d:Property:P2529|ČSFD film ID]], [[:d:Property:P2528|Richter magnitude scale]], [[:d:Property:P2527|moment magnitude scale]] * Development ** Search now works on mobile ** Groundwork for adding new entity types to move us forward with support for structured data on Commons. (Other entity types are Item and Property. We'll need Mediainfo for Commons.) ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-February/008140.html Daniel summarized upcoming changes for new datatypes] ** Investigated further options for performance improvement ([[phabricator:T125502]]) ** Indexing labels in elastic properly ([[phabricator:T125500]]) ** More work on cleaning up language codes ([[phabricator:T125063]], [[phabricator:T124757]]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 02 06|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 22:42, 8 februar-вељача 2016 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15324616 --> == Wikidata weekly summary #196 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press ** Ongoing: [https://wikimedia.org.au/wiki/Wikidata_Tour_Down_Under Series of Wikidata/ GLAM talks in Perth, Australia and Indonesia] by Andy Mabbett ([[User:Pigsonthewing]]). Also social meetups. * Other Noteworthy Stuff ** Ambrosiani created [http://aron.ambrosiani.se/museums/ a map of museums in Sweden], colored after what information is available on Wikidata ([https://github.com/Ambrosiani/museums-wikidata source code]) ** [[d:Wikidata:Project chat#Dormant properties|Dormant string properties]] wake-up effort in progress ** [[d:Wikidata:Partnerships and data imports|We have a new page to discuss and coordinate data partnerships and imports]] ** [[d:Wikidata:WikiProject_Medicine/Zika|WikiProject Medicine has a new page related to information about Zika]] ** [https://tools.wmflabs.org/magnustools/ke.html Magnus hacked up a Knowledge Engine, to discover information cross-project] ** [https://tools.wmflabs.org/fist/wdfist/index.html WDFIST] is the first of Magnus' tool to let you convert WDQ to SPARQL with one click ** [https://tools.wmflabs.org/autolist/ Autolist] now supports SPARQL ** [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match Mix'n'match] has new catalogs: WomenWriters and UNESCO Global Geopark Network ** [https://www.wikidata.org/wiki/Special:ListProperties?datatype=math A new datatype for mathematical expressions is now available] ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-February/008169.html Wikidata Toolkit 0.6.0 has been released] ** [https://tools.wmflabs.org/hay/propbrowse/ Hay created a new property browser] ** [https://public.tableau.com/profile/danosirra#!/vizhome/ProfileofpeoplefeaturedonWikipedia/ProfileofpeopleonWikipedia Analysis of how lifespans change over time, using Wikidata data for people with enwp article] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2535|Sandbox-Mathematical expression]], [[:d:Property:P2534|defining formula]], [[:d:Property:P2533|WomenWriters ID]], [[:d:Property:P2532|lowest atmospheric pressure]] * Development ** Work on first prototype for Commons support - specifically by making it possible to have more entity types than just Item and Property ([[phabricator:T125822]]) ** UI performance work (loading time of entities, things should be faster when editing statements) ([[phabricator:T125391]], [[phabricator:T125503]]) ** Work on properly linking identifiers ** Removed a bunch of language codes from monolingual text ([[phabricator:T125063]]) ** Work on RDF export of mathematical expression datatype ([[phabricator:T126349]]) ** Fixed a bug where the uniqueness of label+description wasn't checked properly ([[phabricator:T121395]]) ** Moved the repository for WikidataBuildResources from Github to gerrit ([[phabricator:T111173]]) ** Made search work properly on mobile ([[phabricator:T85368]]) ** Released Wikibase DataModel 5.0 ([[phabricator:T125636]]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 02 13|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 10:56, 16 februar 2016 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15344789 --> == Wikidata weekly summary #196 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press ** Ongoing: [https://wikimedia.org.au/wiki/Wikidata_Tour_Down_Under Series of Wikidata/ GLAM talks in Perth, Australia and Indonesia] by Andy Mabbett ([[User:Pigsonthewing]]). Also social meetups. * Other Noteworthy Stuff ** Ambrosiani created [http://aron.ambrosiani.se/museums/ a map of museums in Sweden], colored after what information is available on Wikidata ([https://github.com/Ambrosiani/museums-wikidata source code]) ** [[d:Wikidata:Project chat#Dormant properties|Dormant string properties]] wake-up effort in progress ** [[d:Wikidata:Partnerships and data imports|We have a new page to discuss and coordinate data partnerships and imports]] ** [[d:Wikidata:WikiProject_Medicine/Zika|WikiProject Medicine has a new page related to information about Zika]] ** [https://tools.wmflabs.org/magnustools/ke.html Magnus hacked up a Knowledge Engine, to discover information cross-project] ** [https://tools.wmflabs.org/fist/wdfist/index.html WDFIST] is the first of Magnus' tool to let you convert WDQ to SPARQL with one click ** [https://tools.wmflabs.org/autolist/ Autolist] now supports SPARQL ** [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match Mix'n'match] has new catalogs: WomenWriters and UNESCO Global Geopark Network ** [https://www.wikidata.org/wiki/Special:ListProperties?datatype=math A new datatype for mathematical expressions is now available] ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-February/008169.html Wikidata Toolkit 0.6.0 has been released] ** [https://tools.wmflabs.org/hay/propbrowse/ Hay created a new property browser] ** [https://public.tableau.com/profile/danosirra#!/vizhome/ProfileofpeoplefeaturedonWikipedia/ProfileofpeopleonWikipedia Analysis of how lifespans change over time, using Wikidata data for people with enwp article] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2535|Sandbox-Mathematical expression]], [[:d:Property:P2534|defining formula]], [[:d:Property:P2533|WomenWriters ID]], [[:d:Property:P2532|lowest atmospheric pressure]] * Development ** Work on first prototype for Commons support - specifically by making it possible to have more entity types than just Item and Property ([[phabricator:T125822]]) ** UI performance work (loading time of entities, things should be faster when editing statements) ([[phabricator:T125391]], [[phabricator:T125503]]) ** Work on properly linking identifiers ** Removed a bunch of language codes from monolingual text ([[phabricator:T125063]]) ** Work on RDF export of mathematical expression datatype ([[phabricator:T126349]]) ** Fixed a bug where the uniqueness of label+description wasn't checked properly ([[phabricator:T121395]]) ** Moved the repository for WikidataBuildResources from Github to gerrit ([[phabricator:T111173]]) ** Made search work properly on mobile ([[phabricator:T85368]]) ** Released Wikibase DataModel 5.0 ([[phabricator:T125636]]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 02 13|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 10:58, 16 februar 2016 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15344789 --> == Wikidata weekly summary #197 == Wikidata weekly summary #186 <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press ** Paper; [https://static.googleusercontent.com/media/research.google.com/en//pubs/archive/44818.pdf From Freebase to Wikidata: The Great Migration] ** Podcast: [http://1337kultur.de/2016/888/ Leetkultur: Datenbanken kuratieren] ** Upcoming: [[:fr:Wikipédia:Ateliers_Wikidata#La_Paillasse.2C_25.2F02.2F2016|Ateliers Wikidata]] * Other Noteworthy Stuff ** In order to deploy the ORES extension on Wikidata we need a few more people to [[d:Wikidata:Edit labels|help with a labeling campaign]]. ORES will help us a lot with anti-vandalism fighting. ** [https://tools.wmflabs.org/wikidata-timeline/#/timeline?query=CLAIM%5B921:202864%5D%20OR%20CLAIM%5B921:8071861%5D Timeline of Zika papers] ** [http://nodegoat.net/blog.p/82.m/14/a-wikidatadbpedia-geography-of-violence A Wikidata/DBpedia Geography of Violence] ** [http://aron.ambrosiani.se/museums/ The museum map now works for all countries] ** Biblioteca Nacional de España has been added to [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match Mix'n'match] ** [https://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/beacon.php Wikidata BEACON] has been switched to use SPARQL ** [https://twitter.com/JGH_JAEHNICK/status/700339428435304448 Nice Wikidata-filled infobox used across different Wikipedias] ** [https://tools.wmflabs.org/reasonator/ Reasonator] has been switched to SPARQL and got new examples * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2548|Strand orientation]], [[:d:Property:P2547|perimeter]], [[:d:Property:P2546|sidekick of]], [[:d:Property:P2545|bowling style]], [[:d:Property:P2542|acceptable daily intake]], [[:d:Property:P2541|operating area]], [[:d:Property:P2540|Aarne–Thompson–Uther Tale Type Index]], [[:d:Property:P2539|Nationalmuseum Sweden artwork ID]], [[:d:Property:P2538|Nationalmuseum Sweden artist ID]], [[:d:Property:P2537|Free Software Directory entry]], [[:d:Property:P2536|Sandbox-External identifier]] ** Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject Religions|Religions]], [[d:Wikidata:WikiProject Award|Award]] ** Query example: [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0APREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%20%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0APREFIX%20rdfs%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.w3.org%2F2000%2F01%2Frdf-schema%23%3E%0A%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fvalue%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ21199%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP1181%20%3Fvalue%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3Fvalue%20%3FitemLabel natural numbers] * Development ** The in other projects sidebar has graduated from beta features and is now turned on on all projects except Dutch Wikipedia. (They have their own hack.) This closes a wish that has been around since 2004 \o/ ([[phabricator:T2708]]) ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-February/008247.html The new datatype for external identifiers is available and we are converting existing identifiers] ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-February/008231.html Input needed on caching for the query service] ** Added a new identifiers section in items. Everything with datatype external identifier goes there now. Once we have all identifiers converted items should be easier to scan and understand because of the clearer structure. ** We have a patch upcoming that should reduce loading time of items with a lot of sitelinks by 25% ** Fixed a bug where you could not add statements with external identifier or mathematical expression datatype ([[phabricator:T127095]]) ** More groundwork for Commons (making it possible to have more entities than just items and properties) ** [https://query.wikidata.org/ Wikidata Query Service] now supports all [[mediawikiwiki:Wikibase/Indexing/RDF_Dump_Format#Prefixes_used|commonly used prefixes]] by default, without explicit declaration. ** [https://github.com/maxlath/wikidata-sdk#sparql-queries wikidata-sdk ships with a #SPARQL query url generator] * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 02 20|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 23:22, 22 februar 2016 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15366045 --> == Wikidata weekly summary #198 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press ** [http://www.theregister.co.uk/2016/02/25/wikidata_turns_the_world_into_a_database/ Wikidata makes Wikipedia a database. Let the fun begin] ** [https://blog.wikimedia.org/2016/02/23/cultural-heritage/ Bringing the world's cultural heritage online] ** [http://blog.ash.bzh/a-la-recherche-des-communes-francaises-sur-wikidata/ In search of French towns on Wikidata] * Other Noteworthy Stuff ** Wikiversity is now supported by Wikidata as well. Language links can be maintained on Wikidata now. Access to the data will follow. Welcome, sister! ** Wikidata now has cross-wiki notifications as a beta feature. You can enable it in your preferences. Once enabled you will see notifications you received on the other Wikimedia wikis. ** [http://www.faz.net/aktuell/feuilleton/kino/academy-awards-die-oscars-von-1929-bis-heute-12820119.html A major German newspaper used Wikidata's data for their Oscar coverage] ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-February/008313.html Amir is making progress on vandalism detection but needs your help. He also set up an IRC feed for unpatrolled edits with a high likelihood of being vandalism.] ** [[d:Property:P1367|Property:P1367]] ("BBC Your Paintings artist-ID") has become "Art UK artist identifier". Identifier values were replaced. ** The number of claims on each item is to be included in the "page property" database table. For some items where it had been missing, it was recently added. This leads to improved coverage by [[d:Wikidata:Database reports/without claims by site|database reports: without claims by site]]. ** [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match Mix'n'match] has new catalogs: Artists of the Nationalmuseum in Sweden and Encyclopædia Britannica * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2564|Köppen climate classification]], [[:d:Property:P2563|superhuman feature or ability]], [[:d:Property:P2562|married name]], [[:d:Property:P2561|name]], [[:d:Property:P2560|GPU]], [[:d:Property:P2559|Wikidata usage instructions]], [[:d:Property:P2558|autores.uy database id]], [[:d:Property:P2557|stroke]], [[:d:Property:P2556|bore]], [[:d:Property:P2555|fee]], [[:d:Property:P2554|production designer]], [[:d:Property:P2553|in work]], [[:d:Property:P2552|quantitative metrical pattern]], [[:d:Property:P2551|used metre]], [[:d:Property:P2550|recording or performance of]], [[:d:Property:P2549|Italian Senate of the Republic ID]] ** Query example: [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0APREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%20%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0APREFIX%20rdfs%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.w3.org%2F2000%2F01%2Frdf-schema%23%3E%0A%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Flocation%20%3FlocationL%20%3Fcoords%20%3Fpartof%20%3FpartofL%20%3Fpointintime%20%3Fstarttime%20%3Fendtime%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ178561%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP276%20%3Flocation%20.%0A%20%20%20%20%3Flocation%20rdfs%3Alabel%20%3FlocationL%20filter%20(lang(%3FlocationL)%20%3D%20%22en%22)%20.%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Flocation%20wdt%3AP625%20%3Fcoords%20.%20%7D%0A%20%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP361%20%3Fpartof%20.%0A%20%20%20%20%3Fpartof%20rdfs%3Alabel%20%3FpartofL%20filter%20(lang(%3FpartofL)%20%3D%20%22en%22)%20.%0A%20%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP585%20%3Fpointintime%20.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP580%20%3Fstarttime%20.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP582%20%3Fendtime%20.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3FitemLabel%0A battles] * Development ** [http://query.wikidata.org Wikidata Query Service] has been upgraded to Blazegraph 2.0 ** Wikidata Query Service now allows to view images linked from Commons and display image galley if the query result has images. Example: [[mediawikiwiki:Wikibase/Indexing/SPARQL_Query_Examples#Paintings_by_Gustav_Klimt|Paintings by Gustav Klimt]] ** More groundwork for Commons support ** Fixed a bug with slashes in URLs for identifiers ([[phabricator:T128078]]) ** Fixed a bug in Special:NewItem which prevented submission of the form ([[phabricator:T128075]]) ** More performance work ** In diffs for mathematical expressions we're now also showing the TeX source to make it possible to see changes that do not affect the rendering of the formula ([[phabricator:T125712]]) ** More work on cleaning up languages for multilingual text values and labels/descriptions/aliases * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 02-20|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 23:00, 29 februar 2016 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15388106 --> == Wikidata weekly summary #199 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press ** [https://medium.com/google-cloud/oscars-2016-movies-that-got-the-most-attention-on-wikipedia-151cd56f4fc0#.ugjrgjcne Oscars 2016: Movies that got the most attention on Wikipedia] ([https://twitter.com/felipehoffa/status/705068002522304512 followup with most famous cats]) ** [http://ultimategerardm.blogspot.de/2016/03/wikidata-statements-per-item.html Statements per item] * Other Noteworthy Stuff ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-March/008322.html COOL-WD has been announced to help assess the completeness of various parts of the knowledge base] ** [[m:Grants:IdeaLab/Inspire|You can apply for a grant as part of the Inspire Campaign around the topic of content review and curation]] ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikitech-l/2016-March/084921.html Wikimedia was accepted for Google Summer of Code. If you're a student this can be your chance to work on Wikidata code this summer.] ** [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match/?mode=catalog_details&catalog=175 A catalog of Uruguayan authors has been added to Mix'n'match] ** Listeria bot now has experimental support for references ([[:en:User:Magnus Manske/listeria test4|example]]) ** [[c:Self-portraits of women|Self-portraits of women through the ages, powered by Wikidata]] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2592|Québec cultural heritage directory people identifier]], [[:d:Property:P2591|grammatical option indicates]], [[:d:Property:P2590|Statistics Indonesia language code]], [[:d:Property:P2589|Statistics Indonesia ethnicity code]], [[:d:Property:P2588|village code of Indonesia]], [[:d:Property:P2587|has phoneme]], [[:d:Property:P2586|INSEE departement code]], [[:d:Property:P2585|INSEE region code]], [[:d:Property:P2584|Australian Wetlands Database Directory of Important Wetlands Reference Code]], [[:d:Property:P2583|distance from Earth]], [[:d:Property:P2582|J. Paul Getty Museum object id]], [[:d:Property:P2581|BabelNet id]], [[:d:Property:P2580|Baltisches Biographisches Lexikon digital ID]], [[:d:Property:P2579|studied by]], [[:d:Property:P2578|studies]], [[:d:Property:P2577|admissible rule in]], [[:d:Property:P2576|UCSC Genome Browser assembly ID]], [[:d:Property:P2575|measures]], [[:d:Property:P2574|National-Football-Teams.com player ID]], [[:d:Property:P2573|number of out of school children]], [[:d:Property:P2572|Twitter hashtag]], [[:d:Property:P2571|uncertainty corresponds to]], [[:d:Property:P2570|Saros cycle of eclipse]], [[:d:Property:P2569|contact times of eclipse]], [[:d:Property:P2568|repealed by]], [[:d:Property:P2567|amended by]], [[:d:Property:P2566|ECHA InfoCard ID]], [[:d:Property:P2565|global-warming potential]] ** Query example: [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0APREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%20%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0APREFIX%20rdfs%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.w3.org%2F2000%2F01%2Frdf-schema%23%3E%0APREFIX%20p%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2F%3E%0APREFIX%20v%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fstatement%2F%3E%0APREFIX%20pq%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fqualifier%2F%3E%0A%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FpositionLabel%20%3Fas%20%3Fstart%20%3Fend%20%3Fdays%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%20.%0A%20%20%3Fitem%20p%3AP39%20%3Fposition_statement%20.%0A%20%20%3Fposition_statement%20v%3AP39%20%3Fposition%20.%0A%20%20%3Fposition%20wdt%3AP279*%20wd%3AQ15135541%20.%0A%20%20%3Fposition_statement%20pq%3AP580%20%3Fstart%20FILTER%20(%3Fstart%20%3E%3D%20%221815-01-01T00%3A00%3A00Z%22%5E%5Exsd%3AdateTime)%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fposition_statement%20pq%3AP582%20%3Fx%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fposition_statement%20pq%3AP794%20%3Fast%20.%0A%20%20%20%20%3Fast%20rdfs%3Alabel%20%3Fas%20filter%20(lang(%3Fas)%20%3D%20%22en%22)%20.%0A%20%20%7D%0A%20%20bind(if(bound(%3Fx)%2C%20%3Fx%2C%20NOW())%20as%20%3Fend%20)%0A%20%20BIND(FLOOR(%3Fend%20-%20%3Fstart)%20as%20%3Fdays)%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20DESC(%3Fdays)%20%3FitemLabel French heads of government by length of service], [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0APREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%20%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0APREFIX%20rdfs%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.w3.org%2F2000%2F01%2Frdf-schema%23%3E%0APREFIX%20p%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2F%3E%0APREFIX%20v%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fstatement%2F%3E%0APREFIX%20pq%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fqualifier%2F%3E%0A%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fadjacent%20%3FadjacentL%20%3Fcoords%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ928830%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP81%20wd%3AQ13224%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoords%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fitem%20p%3AP197%20%3Fadjacent_statement%20.%0A%20%20%20%20%3Fadjacent_statement%20v%3AP197%20%3Fadjacent%20.%0A%20%20%20%20%3Fadjacent_statement%20pq%3AP560%20wd%3AQ585752%20.%0A%20%20%20%20%3Fadjacent%20rdfs%3Alabel%20%3FadjacentL%20filter%20(lang(%3FadjacentL)%20%3D%20%22en%22)%0A%20%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3FitemLabel Metro stations in Paris] * Development ** Lucie and Charlie handed in their Bachelor theses on the Article Placeholder and Editing Wikidata from Wikipedia. Work on both topics will continue. We'll publish both theses soon. A big congrats to both of them! ** More work on the first prototype for Commons support ([[phabricator:T125822]]) ** Continued working on improving language support for monolingual text and labels/descriptions/aliases ([[phabricator:T125066]]) ** Conversion of properties from string to external identifier datatype is ongoing ** Experimenting with putting query results on a map in query.wikidata.org ([https://twitter.com/filbertkm/status/705729435857715200 earthquakes], [https://twitter.com/filbertkm/status/706102977258512384 ski resorts]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 03 05|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 21:39, 7 mart 2016 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15414798 --> == Wikidata weekly summary #200 == Wikidata weekly summary #186 <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press ** Upcoming: [[m:WikiArabia/2016|WikiArabia]] ** Upcoming: [[mw:Wikimedia Hackathon 2016|Wikimedia Hackathon]] ** Upcoming: [http://digikult.se digikult.se] ** [https://outreach.wikimedia.org/wiki/GLAM/Newsletter/February_2016/Contents/Australia_and_New_Zealand_report Wikidata Tour Down-Under] ** [http://openglam.org/2016/03/14/open-culture-session-at-open-belgium Open culture session at Open Belgium] * Other Noteworthy Stuff ** [[d:Wikidata:Project_chat#Wikimania:_Last_chance_to_register_discussions.2C_posters.2C_trainings|Coming to Wikimania? Consider submitting a Wikidata related poster, training or discussion! Deadline is on the 20th.]] ** Wikidata has passed the milestone of [https://grafana.wikimedia.org/dashboard/db/wikidata-query-service?panelId=7&fullscreen 1 Billion Datapoints (Triples)] on Wednesday, 9th of March. ** Wikidata Graph Builder now supports arbitrary SPARQL queries ([https://angryloki.github.io/wikidata-graph-builder/?mode=wdqs&wdqs=SELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FlinkTo%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt:P31%20wd:Q35657%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3FlinkTo%20wdt:P47%20%3Fitem%20;%20wdt:P31%20wd:Q35657%20%7D%20.%0A%0A%20%20SERVICE%20wikibase:label%20%7Bbd:serviceParam%20wikibase:language%20%22en%22%20%7D%0A%7D example]) ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-March/008402.html ESWC 2016 has a new Wikidata Bonus Challenge] ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-March/008414.html Playing with Wikidata in BigQuery] ** [[:en:Wikipedia:Village_pump_(technical)#Server_migration_will_prevent_editing|There will be server maintenance work next week on all Wikimedia servers that will prevent editing for a short time.]] ** [https://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/resolver.php Wikidata external ID resolver] now uses SPARQL and supports lookup of properties via English name (fragment) ** iSpecies now has multilingual summaries and links to Wikidata ([http://ispecies.org/?q=Rafflesia example]) ** [https://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/awarder.php Awarder] lets you add awards to a biographical item, or use the Wikipedia text of the award to add all recipients] ** A new version of the [https://tools.wmflabs.org/ptable/nuclides Wikidata nuclide chart] is online * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2610|thickness]], [[:d:Property:P2609|World Heritage criteria (2005)]], [[:d:Property:P2608|Valencian Property of Local Relevance id]], [[:d:Property:P2607|BookBrainz creator ID]], [[:d:Property:P2606|PlayStation ID]], [[:d:Property:P2605|ČSFD person ID]], [[:d:Property:P2604|Kinopoisk person ID]], [[:d:Property:P2603|Kinopoisk film ID]], [[:d:Property:P2602|Hockeydb.com player ID]], [[:d:Property:P2601|Eurohockey.com player ID]], [[:d:Property:P2600|Geni.com profile ID]], [[:d:Property:P2599|block size]], [[:d:Property:P2598|serial number]], [[:d:Property:P2597|Gram staining]], [[:d:Property:P2596|culture]], [[:d:Property:P2595|maximum gradient]], [[:d:Property:P2593|Latvian Olympic Committee athlete ID]] ** Query examples: [http://yasgui.org/#query=SELECT+%3FstateLabel+(COUNT(%3Fitem)+as+%3Fcnt)+%7B%0A%09%3Fitem+wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*+wd%3AQ33506+.%0A%09%3Fstate+wdt%3AP31+wd%3AQ35657+.%0A%09%3Fitem+wdt%3AP131*+%3Fstate+.%0A%09SERVICE+wikibase%3Alabel+%7B+bd%3AserviceParam+wikibase%3Alanguage+%22en%22++%7D++++%0A%7D%0AGROUP+BY+%3FstateLabel&contentTypeConstruct=text%2Fturtle&contentTypeSelect=application%2Fsparql-results%2Bjson&endpoint=https%3A%2F%2Fquery.wikidata.org%2Fsparql&requestMethod=GET&tabTitle=Query&headers=%7B%7D&outputFormat=gchart&outputSettings=%7B%22chartConfig%22%3A%7B%22options%22%3A%7B%22hAxis%22%3A%7B%22useFormatFromData%22%3Atrue%2C%22viewWindow%22%3A%7B%22max%22%3Anull%2C%22min%22%3Anull%7D%2C%22minValue%22%3Anull%2C%22maxValue%22%3Anull%7D%2C%22vAxes%22%3A%5B%7B%22useFormatFromData%22%3Atrue%2C%22viewWindow%22%3A%7B%22max%22%3Anull%2C%22min%22%3Anull%7D%2C%22minValue%22%3Anull%2C%22maxValue%22%3Anull%7D%2C%7B%22useFormatFromData%22%3Atrue%2C%22viewWindow%22%3A%7B%22max%22%3Anull%2C%22min%22%3Anull%7D%2C%22minValue%22%3Anull%2C%22maxValue%22%3Anull%7D%5D%2C%22displayMode%22%3A%22regions%22%2C%22booleanRole%22%3A%22certainty%22%2C%22colors%22%3A%5B%22%23f9cb9c%22%2C%22%23ffe599%22%2C%22%23b6d7a8%22%5D%2C%22defaultColor%22%3A%22%23f5f5f5%22%2C%22width%22%3A%22100%25%22%2C%22height%22%3A%22100%25%22%2C%22region%22%3A%22US%22%2C%22resolution%22%3A%22provinces%22%7D%2C%22state%22%3A%7B%7D%2C%22view%22%3A%7B%7D%2C%22isDefaultVisualization%22%3Afalse%2C%22chartType%22%3A%22GeoChart%22%2C%22containerId%22%3A%22yasq_qqpsgffguswqbnzmpldi_gchartWrapper%22%7D%2C%22motionChartState%22%3Anull%7D Number of museums by U. S. state on map], [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fdirector%20%3Fdirector_label%20(count(distinct%20%3Ffilm)%20as%20%3Ffilms)%20(count(distinct%20%3Fsitelink)%20as%20%3Fsitelinks)%20((%3Ffilms%20*%20%3Fsitelinks)%20as%20%3Frank)%0AWHERE%0A%7B%0A%09%3Fdirector%20wdt%3AP106%20wd%3AQ2526255%20.%20%20%09%09%09%09%23%20has%20%22film%20director%22%20as%20occupation%0A%09%3Ffilm%20wdt%3AP57%20%3Fdirector%20.%20%09%20%09%09%09%09%09%23%20get%20all%20films%20directed%20by%20the%20director%0A%20%20%20%20%3Fsitelink%20schema%3Aabout%20%3Fdirector%20.%09%09%09%09%23%20get%20all%20the%20sitelinks%20about%20the%20director%0A%0A%09OPTIONAL%20%7B%3Fdirector%20rdfs%3Alabel%20%3Fdirector_label%20%20%23%20get%20the%20label%20of%20the%20director%20(if%20it%20exists)%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20FILTER%20(lang(%3Fdirector_label)%20%3D%20%22en%22)%20%23%20filter%20for%20only%20English%20labels%0A%09%7D%20%09%0A%7D%0A%0AGROUP%20BY%20%3Fdirector%20%3Fdirector_label%0AORDER%20BY%20DESC(%3Frank)%0ALIMIT%20100 Film directors ranked by number of sitelinks multiplied by their number of films], [https://query.wikidata.org/#%23All%20museums%20(including%20subclass%20of%20museum)%20in%20Barcelona%20with%20coordinates%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3Fname%20%3Fcoord%20%3Flat%20%3Flon%20WHERE%20%7B%0A%20%3Fitem%20wdt%3AP131*%20wd%3AQ1492%20.%0A%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ33506%20.%0A%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoord%20.%0A%20%3Fitem%20p%3AP625%20%3Fcoordinate%20.%0A%20%3Fcoordinate%20psv%3AP625%20%3Fcoordinate_node%20.%0A%20%3Fcoordinate_node%20wikibase%3AgeoLatitude%20%3Flat%20.%0A%20%3Fcoordinate_node%20wikibase%3AgeoLongitude%20%3Flon%20.%0A%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22ca%22%20.%0A%20%3Fitem%20rdfs%3Alabel%20%3Fname%0A%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20ASC%20(%3Fname) all museums in Barcelona with coordinates], [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0APREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0APREFIX%20p%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2F%3E%0APREFIX%20v%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fstatement%2F%3E%0APREFIX%20q%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fqualifier%2F%3E%0APREFIX%20rdfs%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.w3.org%2F2000%2F01%2Frdf-schema%23%3E%0A%0Aselect%20distinct%20%3Fmusher%20%3FmusherLabel%0Awhere%20%7B%0A%20%20%7B%20%3Fmusher%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%20.%0A%20%20%20%20%3Fmusher%20wdt%3AP106%20wd%3AQ500097%20.%20%0A%20%20%20%20%3Fmusher%20wdt%3AP21%20wd%3AQ6581072%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%2Cen%22%20.%20%7D%0A%7D women mushers], [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20bd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.bigdata.com%2Frdf%23%3E%20%0APREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%20%0APREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%20%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%20%0Aselect%20distinct%20%3Fwomen%20%3FwomenLabel%0Awhere%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20%3Fwomen%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%20.%0A%20%20%20%20%20%20%20%3Fwomen%20wdt%3AP21%20wd%3AQ6581072%20.%20%0A%20%20%20%20%20%20%20%3Fwomen%20wdt%3AP106%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ901%20.%20%23%20scientists%0A%20%20%20%20%20%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%2Cen%22%20.%0A%20%20%20%20%20%20%20%7D%0A%7D women scientists], [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20bd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.bigdata.com%2Frdf%23%3E%20%0APREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%20%0APREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%20%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%20%0Aselect%20distinct%20%3Fwomen%20%3FwomenLabel%0Awhere%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20%3Fwomen%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%20.%0A%20%20%20%20%20%20%20%3Fwomen%20wdt%3AP21%20wd%3AQ6581072%20.%20%0A%20%20%20%20%20%20%20%3Fwomen%20wdt%3AP106%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ483501%20.%20%23%20artists%0A%20%20%20%20%20%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%2Cen%22%20.%0A%20%20%20%20%20%20%20%7D%0A%7D%20LIMIT%20500 women artists], [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Flabel%20%3Fcoord%20%3Fplace%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%3Fsubj%20wdt%3AP31%20wd%3AQ744913%20%20.%0A%20%20%20%3Fsubj%20wdt%3AP625%20%3Fcoord%20.%0A%20%20%20%3Fsubj%20rdfs%3Alabel%20%3Flabel%20filter%20(lang(%3Flabel)%20%3D%20%22en%22)%0A%7D air accidents], [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3FpersonLabel%20%3FtwitterName%20%3Fpic%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fperson%20wdt%3AP2002%20%3FtwitterName%20%3B%0A%20%20wdt%3AP106%20%3Foccupation%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fperson%20wdt%3AP18%20%3Fpic%20.%20%7D%0A%20%20%3Foccupation%20wdt%3AP279*%20wd%3AQ864503%20.%20%23%20all%20subclasses%20of%20biologists%0A%20%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%0A%20%20%20%7D%0A%7D%0A Twitter accounts of biologists], [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fthing%20%3FthingLabel%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fthing%20wdt%3AP366%20wd%3AQ132781.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%7D torture devices], [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%0A%20%20%3Fitem%0A%20%20(SAMPLE%20(%3FtitleL)%20AS%20%3Ftitle)%0A%20%20(group_concat(distinct%20%3FcreatorL%20%3B%20separator%20%3D%20%22%2C%20%22)%20as%20%3Fcreator)%0A%20%20(group_concat(distinct%20%3FgenreL%20%3B%20separator%20%3D%20%22%2C%20%22)%20as%20%3Fgenre)%0A%20%20(group_concat(distinct%20%3FplaceL%20%3B%20separator%20%3D%20%22%2C%20%22)%20as%20%3Fplace)%0A%20%20(group_concat(distinct%20%3Farr%20%3B%20separator%20%3D%20%22%2C%20%22)%20as%20%3Farrondissement)%0A%20%20(SAMPLE%20(%3Fimg)%20AS%20%3Fimage)%0A%20%20(SAMPLE%20(%3Fcoord)%20AS%20%3Fcoordinates)%0A%7B%0A%20%20SELECT%20%3Fitem%20%3FtitleL%20%3FcreatorL%20%3FgenreL%20%3FplaceL%20%3Farr%20%3Fimg%20%3Fcoord%0A%20%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%23%20selecting%20items...%0A%20%20%20%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%23%20items%20in%20Paris...%0A%20%20%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP131%20wd%3AQ90%20.%0A%20%20%20%20%7D%20UNION%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%23%20...or%20in%20an%20arrondissement%20of%20Paris%0A%20%20%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP131%2Fwdt%3AP131*%20wd%3AQ90%20.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20%23%20genre%3A%20public%20art%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP136%20wd%3AQ557141%20.%0A%20%20%20%20%0A%20%20%20%20%23%20creators%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP170%20%3Fc.%0A%20%20%20%20%20%20%3Fc%20rdfs%3Alabel%20%3FcreatorL%20filter%20(lang(%3FcreatorL)%20%3D%20%22fr%22)%20.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20%0A%20%20%20%20%23genre%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP136%20%3Fg%20.%0A%20%20%20%20%20%20%20%20FILTER%20(%20STR(%3Fg)%20!%3D%20'http%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2FQ557141')%20%0A%20%20%20%20%20%20%7D%20UNION%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20%3Fg%20.%0A%20%20%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20%20%20%3Fg%20rdfs%3Alabel%20%3FgenreL%20filter%20(lang(%3FgenreL)%20%3D%20%22fr%22)%20.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20%0A%20%20%20%20%23%20place%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP276%20%3Fp%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Fp%20rdfs%3Alabel%20%3FplaceL%20filter%20(lang(%3FplaceL)%20%3D%20%22fr%22)%20.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20%0A%20%20%20%20%23%20arrondissement%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP131%20%3Fa%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Fa%20wdt%3AP131%20wd%3AQ90%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Fa%20rdfs%3Alabel%20%3FarrL%20filter%20(lang(%3FarrL)%20%3D%20%22fr%22).%0A%20%20%20%20%20%20BIND(REPLACE(%3FarrL%2C%20'%5E(%5B0-9%5D%2B).*%24'%2C%20%22%241%22%2C%20%22si%22)%20AS%20%3Farr)%20%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20%0A%20%20%20%20%23%20image%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP18%20%20%3Fimg.%7D%0A%20%20%20%20%23%20coordinates%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoord.%7D%0A%20%20%20%20%23%20title%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20rdfs%3Alabel%20%3FtitleL%20filter%20(lang(%3FtitleL)%20%3D%20%22fr%22)%20.%7D%0A%20%20%7D%20ORDER%20BY%20xsd%3Ainteger(%3Farr)%20%3FtitleL%20%3FgenreL%20%3FcreateurL%20%3FlieuL%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fitem%0AORDER%20BY%20xsd%3Ainteger(REPLACE(%3Farrondissement%2C'%5E(%5B0-9%5D%2B)%2C.*%24'%2C%20%22%241%22%2C%20%22si%22))%20%3Fplace%20%3Ftitle%0A%0A public art in Paris], [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Flabel%20%3Fcoord%20%3Fsubj%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%3Fsubj%20wdt%3AP170%20wd%3AQ5593%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fsubj%20wdt%3AP276%20%3Floc%20.%0A%20%20%20%20%3Floc%20wdt%3AP625%20%3Fcoord%20%7D%20.%20%20%20%20%0A%20%20%20%3Fsubj%20rdfs%3Alabel%20%3Flabel%20filter%20(lang(%3Flabel)%20%3D%20%22en%22)%0A%7D Locations of Pablo Picasso works] * Development ** We reduced the loading time of items significantly. Enjoy a faster Wikidata :) [[File:Wikidata item loading time.png|thumb|Faster!!!]] ** Wikidata Query GUI now supports maps. Check it out with one of the example queries above. (Select ''Map'' under ''Display'' results menu). ** [[mediawikiwiki:Manual:Pywikibot|Pywikibot]] now has [https://github.com/wikimedia/pywikibot-core/blob/master/pywikibot/data/sparql.py SPARQL endpoint support]. ** We worked on getting the first pieces of Commons support on a test system. Nothing shiny to see yet but we're making progress. ** Converted more identifier to the new identifier datatype. Still some to go but 450 properties have been converted by now. ** Updated the data that generates suggestions when adding a new statement * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 03 12|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 13:00, 15 mart 2016 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15414798 --> == Wikidata weekly summary #201 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Discussions ** New request for comments: [[Wikidata:Requests for comment/Reforming the property creation process|Reforming the property creation process]] * Events/Blogs/Press ** Past: [[:en:Wikipedia:Meetup/DC/Color History with the Smithsonian!|Color History with the Smithsonian!]] ** Past: [[:en:Wikipedia:Meetup/DC/DCPL March 2016|Accessibility Edit-a-Thon at the DC Public Library]] ** Past: [[:de:Wikipedia:AdminConvention 2016|Admin meetup of the German-language Wikipedia]] ** [http://www.slideshare.net/petermurrayrust/automatic-extraction-of-knowledge-from-biomedical-literature Automatic Extraction of Knowledge from Biomedical literature] ** [http://www.inf.ufes.br/~gguizzardi/wiki-www-2016.pdf Identifying problematic statements in Wikidata via multi-level modeling theory] ** [http://database.oxfordjournals.org/content/2016/baw015.long Wikidata as a semantic framework for the Gene Wiki initiative] ** [http://chem-bla-ics.blogspot.de/2016/03/adding-disclosures-to-wikidata-with.html Adding disclosures to Wikidata with Bioclipse] * Other Noteworthy Stuff ** Dutch language Wikipedia has a consistently low number of articles unconnected to Wikidata: [https://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/duplicity.php?wiki=nlwiki&mode=stats Duplicity statistics for nlwiki] ** [http://blog.musicbrainz.org/2016/03/21/server-update-2016-03-21/ MusicBrainz now uses Wikidata to fetch images for their entities] ** The query service is now linked in the sidebar ** [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match Mix'n'match] has new catalogs among them TED speakers ** [[c:User:Multichill/Image suggestions|Maarten made some reports to make it easier to connect paintings on Wikidata with images on Wikimedia Commons]] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2629|BBFC rating]], [[:d:Property:P2628|German tax authority ID]], [[:d:Property:P2627|ISO 9362 SWIFT/BIC code]], [[:d:Property:P2626|DNF person ID]], [[:d:Property:P2625|PASE ID]], [[:d:Property:P2624|MetroLyrics ID]], [[:d:Property:P2623|MEK ID]], [[:d:Property:P2622|Companies House ID]], [[:d:Property:P2621|Site of Special Scientific Interest (England) ID]], [[:d:Property:P2620|ISO 15924 numeric code]], [[:d:Property:P2619|Hungarian company ID]], [[:d:Property:P2618|SHOWA ID]], [[:d:Property:P2617|formatterURL for Wikidata ID]], [[:d:Property:P2614|World Heritage criteria (2005)]], [[:d:Property:P2613|TED talk ID]], [[:d:Property:P2612|TED topic ID]], [[:d:Property:P2611|TED speaker ID]] ** Query examples: [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fplace%20%3FplaceLabel%20(COUNT(*)%20AS%20%3Fcount)%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP136%20wd%3AQ557141%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP131%20%3Fplace%20.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fplace%20%3FplaceLabel%0AORDER%20BY%20DESC(%3Fcount)%20%3FplaceLabel distribution of public art by place] * Development ** The query service now has Ctrl+enter as a shortcut to run a query ** Started working on improving input for geocoordinates and dates (changing the advanced settings) ** Worked on database performance improvements for the client (Wikipedia and co) ([[phabricator:T125838]]) ** Experimenting with arbitrary access for Wikimedia Commons on http://commons.wikimedia.beta.wmflabs.org ** Converted more identifiers from string datatype to identifier datatype ** Worked on improved localization of dates that are very far in the past or future ([[phabricator:T127820]]) ** Fixed undo actions going through abuse filter ([[phabricator:T126861]]) ** Fixed issues in the query service with Internet Explorer 11 ** Improved query service display on small screens ** Improved autocompletion in the query service ** Fixed a bug with an add button for qualifiers being shown when it shouldn't ([[phabricator:T128317]]) ** Further work on Wikimedia Commons support (Special Pages, API) ** You can now add a default view to a query like [https://query.wikidata.org/#%23Paintings%20by%20Gustav%20Klimt%0A%23defaultView%3AImageGrid%0ASELECT%20*%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ3305213%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP170%20wd%3AQ34661%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3Fpic%20.%0A%7D%0A here]. This then shows the defined view (map, table, image grid) when executing the query. * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 03 19|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 12:50, 21 mart 2016 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15451251 --> == Wikidata weekly summary #202 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press ** Past: Wikidata intro at the École de Bibliothécaires Documentalistes ([[:c:File:Wikidata - École de Bibliothécaires Documentalistes - 2016-03-21.pdf|slides]]) ** Upcoming: [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-March/008454.html IRC office hour] ** Upcoming: [[mw:Wikimedia Hackathon 2016|MediaWiki hackathon]] ** [http://chem-bla-ics.blogspot.de/2016/03/migrating-pka-data-from-drugmet-to.html Migrating pKa data from DrugMet to Wikidata] * Other Noteworthy Stuff ** [http://magnusmanske.de/wordpress/?p=385 A little Easter present for the WikiVerse from Magnus] ** [[d:Wikidata:Data donation|The page for institutions, companies, etc]] who want to donate data to Wikidata has been reworked and expanded by John and Jens ** [https://wikimedia.de/wiki/Internship_Product_Management WMDE is looking for a product management intern to work with Lydia] ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-March/008447.html Arbitrary access for Commons is getting ready and needs testing] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2674|next crossing downstream]], [[:d:Property:P2673|next crossing upstream]], [[:d:Property:P2672|SOATO ID]], [[:d:Property:P2671|Google Knowledge Graph identifier]], [[:d:Property:P2670|has parts of the class]], [[:d:Property:P2669|discontinued date]], [[:d:Property:P2668|variability of property value]], [[:d:Property:P2667|corresponding template]], [[:d:Property:P2666|Datahub page]], [[:d:Property:P2665|alcohol by volume]], [[:d:Property:P2664|units sold]], [[:d:Property:P2663|tier 1 capital ratio (CETI)]], [[:d:Property:P2662|consumption rate per capita]], [[:d:Property:P2661|target interest rate]], [[:d:Property:P2660|topographic prominence]], [[:d:Property:P2659|topographic isolation]], [[:d:Property:P2658|Scoville grade]], [[:d:Property:P2657|EU transparency register ID]], [[:d:Property:P2656|FIFA World Ranking]], [[:d:Property:P2655|Estyn ID]], [[:d:Property:P2652|partnership with]], [[:d:Property:P2651|CRICOS Provider Code]], [[:d:Property:P2650|interested in]], [[:d:Property:P2649|Cycling Quotient url (mens team)]], [[:d:Property:P2648|Cycling Quotient identifier (races for men)]], [[:d:Property:P2647|source of material]], [[:d:Property:P2646|mirTarBase ID]], [[:d:Property:P2645|mean lifetime]], [[:d:Property:P2643|Carnegie Classification of Institutions of Higher Education]], [[:d:Property:P2642|FedCup player ID]], [[:d:Property:P2641|Davis Cup player ID]], [[:d:Property:P2640|Swimrankings.net swimmer ID]], [[:d:Property:P2639|Filmportal ID]], [[:d:Property:P2638|TV.com ID]], [[:d:Property:P2637|RARS rating]], [[:d:Property:P2636|Minkultury Film ID]], [[:d:Property:P2635|number of parts of a work of art]], [[:d:Property:P2634|model]], [[:d:Property:P2633|geography]], [[:d:Property:P2632|place of detention]], [[:d:Property:P2631|Turner Classic Movies film ID]], [[:d:Property:P2630|cost of damage]] ** Query examples: [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20bd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.bigdata.com%2Frdf%23%3E%0APREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0APREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fjournal%20%3Fname%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fjournal%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5633421%20.%20%23%20is%20scientific%20journal%0A%20%20%20%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%7B%20%3Fjournal%20wdt%3AP921%20wd%3AQ199655%20%7D%20%20%20%23%20with%20topic%20library%20science%0A%20%20%20%20%20%20UNION%20%7B%20%3Fjournal%20wdt%3AP921%20wd%3AQ16387%20%7D%20%20%20%20%23%20and%2For%20topic%20information%20science%0A%20%20%20%20%20%20UNION%20%7B%20%3Fjournal%20wdt%3AP921%20wd%3AQ13420675%20%7D%20%23%20and%2For%20topic%20library%20and%20information%20science%20%20%20%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%3Fjournal%20rdfs%3Alabel%20%3Fname%20.%0A%20%20%20%20%7D%0A%7D%0A Library and Information Science journals], [https://query.wikidata.org/#SELECT%20(COUNT%20(%3Fstatement)%20as%20%3Fstatements)%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fentry%20%3Fp%20%3Fstatement%20.%0A%20%20%3Fstatement%20prov%3AwasDerivedFrom%2F%0A%20%20%20%20%20%20%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Freference%2FP248%3E%2F%0A%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP356%20%3Fdoi%20.%0A%7D number of statements backed by a reference with a DOI] * Development ** You see that you can now show labels/descriptions/aliases for all languages that have been added to an item by clicking "more languages" ** Preparation for arbitrary access on Commons ** Getting ready for the hackathon in Israel ** More work on making the extended input for geocoordinates and dates less complicated to understand ** Worked on making scrolling of large items less laggy ** Made the query service map visualization no longer show coordinates that are not on earth ** Fixed a bug where the removal of a sitelink couldn't be done ([[phabricator:T129450]]) ** Query service no longer restores previous query as requested ** Fixed a bug where adding a statement would leave a stray "add qualifier" link ([[phabricator:T128317]]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 03 26|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 18:21, 28 mart 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15476960 --> == Wikidata weekly summary #203 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press [[File:SparQL - Wikidata - École de Bibliothécaires Documentalistes - 2016-04-04.pdf|thumb|slides for SPARQL and Wikidata intro by shonagon- École de Bibliothécaires Documentalistes]] ** Upcoming: [http://www2016.ca WWW 2016] ** Upcoming: [[m:WikiCite 2016|WikiCite 2016]] ** Past: Wikimedia hackathon. *** Some of the things that were worked on (but are not finished yet): **** Easier referencing like it is done in VisualEditor **** Data imports including National Library of Israel **** Getting the ArticlePlaceholder ready for deployment on the first small Wikipedias **** Updated maps of the geocoordinates in Wikidata (Adam will publish a blog post with them soon) **** Improvements for [http://librarybase.wmflabs.org/ Librarybase] **** Automated language links for Wiktionary **** Cleanup of existing data import tools *** [https://twitter.com/wikidata/status/716308037758291969 partial group photo] ** [http://www.ub.edu/blokdebid/es/content/objetos-culturales-y-metadatos-hacia-la-liberacion-de-datos-en-wikidata Objetos culturales y metadatos: hacia la liberación de datos en Wikidata] * Other Noteworthy Stuff ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-April/008458.html Lucie published her thesis about supporting small Wikipedias through article placeholders based on Wikidata] [[File:Generating Article Placeholders from Wikidata for Wikipedia - Increasing Access to Free and Open Knowledge.pdf|thumb|Lucie's thesis: Generating Article Placeholders from Wikidata for Wikipedia - Increasing Access to Free and Open Knowledge]] ** [[:ru:Отто, Пауль|This article]] from Russian Wikipedia is generated only with Lua Module and Listeria, based on its Wikidata item. ** If you're into Wikidata, GLAM and Facebook there is now a [https://www.facebook.com/groups/Wikidata.GLAM/ Facebook group] for you. ** There are [https://tools.wmflabs.org/wikidata-game/distributed/ 4 new games] to help with the migration of the Persondata template on English Wikipedia. ** There was a huge increase in the number of qualifiers over the last 2 weeks. It went from 2.6 to 3.7 Million due to additions of qualifiers for evidence codes on human and mouse proteins. ** Interested in seeing Wikidata training sessions at Wikimania? Add yourself to interested attendees for the [https://wikimania2016.wikimedia.org/wiki/Training_sessions sessions]. ** [[m:PetScan/en#Create_Wikidata_items_for_Wikipedia_articles_that_don.27t_have_one_yet_.28Creator_functionality.29|PetScan now has item creator functionality.]] ** [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match/?mode=catalog_details&catalog=192 The catalog of the National Library of Israel has been added to Mix'n'match] ** Great examples on French and Russian Wikipedia for infobox based on Wikidata: [[:fr:Andrew Tanenbaum]], [[:ru:Таненбаум, Эндрю]] and references based on Wikidata: [[:fr:Trappeur]], [[:ru:Доказательство с нулевым разглашением]] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2702|dataset distribution]], [[:d:Property:P2701|file format]], [[:d:Property:P2700|protocol]], [[:d:Property:P2699|URL]], [[:d:Property:P2698|CricketArchive player ID]], [[:d:Property:P2697|ESPNcricinfo player ID]], [[:d:Property:P2696|FIG gymnast identifier]], [[:d:Property:P2695|type locality]], [[:d:Property:P2694|ISU figure skater identifier]], [[:d:Property:P2693|New York Times Semantic Concept: Descriptor]], [[:d:Property:P2692|New York Times Semantic Concept: Location]], [[:d:Property:P2691|New York Times Semantic Concept: Organization]], [[:d:Property:P2690|New York Times Semantic Concept: Person]], [[:d:Property:P2689|BARTOC ID]], [[:d:Property:P2688|Box Office Mojo person ID]], [[:d:Property:P2687|NDL JPNO]], [[:d:Property:P2686|Opensecrets Identifier]], [[:d:Property:P2685|Basketball-Reference.com NBA player ID]], [[:d:Property:P2684|Kijkwijzer rating]], [[:d:Property:P2683|Bekker Number]], [[:d:Property:P2682|is verso of]], [[:d:Property:P2681|is recto of]], [[:d:Property:P2680|author of afterword]], [[:d:Property:P2679|author of foreword]], [[:d:Property:P2678|Russiancinema.ru film ID]], [[:d:Property:P2677|relative position within image]], [[:d:Property:P2676|rating certificate ID]], [[:d:Property:P2675|reply to]] ** Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject Historical Place|Historical Place]] ** Query examples: [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fq%20%3FqLabel%0AWHERE%0A%7B%0A%09%3Fq%20wdt%3AP31%20wd%3AQ187931.%20%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%7D phrases], [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fq%20%3FqLabel%0AWHERE%0A%7B%0A%09%3Fq%20wdt%3AP31%20wd%3AQ15841920.%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%7D Redewendungen], [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Feponym%20(COUNT(%3Fitem)%20AS%20%3Fcount)%20(SAMPLE(%3Fitem)%20AS%20%3Fsample)%0AWHERE%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP138%20%3Feponym.%20%7D%0AGROUP%20BY%20%3Feponym%0AORDER%20BY%20DESC(%3Fcount) most commons eponyms] * Development ** 4 years ago we started coding on Wikidata. What a ride it has been and continues to be. <3 to everyone who is a part of it. ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-April/008464.html We are going to make a change to the RDF format for geocoordinates.] ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-April/008461.html Here is a preview of geospatial search on the query service.] ** The query service now has bubble charts as a visualization option ([https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3ABubbleChart%0ASELECT%20distinct%20%3Fitem%20%20%3FitemLabel%20(%3Fend%20-%20%3Fstart%20as%20%3Fduration)%0A%0AWHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20(wdt%3AP361)*%20wd%3AQ362%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ178561%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP580%20%3Fstart%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP582%20%3Fend%20.%0A%20%20%0A%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%0A%20%20%20%7D%0A%0A%7D%0A%0A%0A example]) ** Busy at the Wikimedia hackathon. * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 04 02|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 10:57, 5 april 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15501616 --> == Wikidata weekly summary #204 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Discussion ** Splitting a property to limit formatter URLs to one per property: [[d:Wikidata:Property_proposal/Authority_control#DE-ISIL|Authority_control#DE-ISIL]] * Events/Blogs/Press ** Past: [http://digikult.de digikult.se] ** Upcoming: [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-March/008454.html IRC office hour] ** Upcoming: [http://fosscomm.cs.unipi.gr FOSSCOMM] ** [http://magnusmanske.de/wordpress/?p=392 A week of looking at women] * Other Noteworthy Stuff ** [https://docs.google.com/document/d/1lDty0ZwwzJd4MoJr7NX7iWZthP0bSPal3GcZaaW3YiM/edit# Document with lots of useful links around Wikidata for workshops etc] ** [[d:User:Daniel Mietchen/Wikidata lists/Taxon items with audio|Nice list of species with sounds linked on Wikidata]] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2739|typeface/font]], [[:d:Property:P2738|disjoint union of]], [[:d:Property:P2737|union of]], [[:d:Property:P2736|Biographical Directory of Federal Judges id]], [[:d:Property:P2735|UNZ journal identifier]], [[:d:Property:P2734|UNZ author identifier]], [[:d:Property:P2733|Persée journal ID]], [[:d:Property:P2732|Persée author ID]], [[:d:Property:P2731|Projeto Excelências ID]], [[:d:Property:P2730|ISSF ID]], [[:d:Property:P2729|Badminton World Federation ID]], [[:d:Property:P2728|CageMatch worker ID]], [[:d:Property:P2727|United World Wrestling ID]], [[:d:Property:P2726|UIPM ID]], [[:d:Property:P2725|GOG application ID]], [[:d:Property:P2724|Deezer track ID]], [[:d:Property:P2723|Deezer album ID]], [[:d:Property:P2722|Deezer artist ID]], [[:d:Property:P2721|Encyclopaedia Metallum release ID]], [[:d:Property:P2720|embed URL]], [[:d:Property:P2719|Hungarian-style transcription]], [[:d:Property:P2718|lowest-observed-adverse-effect level]], [[:d:Property:P2717|no-observed-adverse-effect level]], [[:d:Property:P2716|collage image]], [[:d:Property:P2715|elected in]], [[:d:Property:P2713|sectional view]], [[:d:Property:P2712|median lethal concentration]], [[:d:Property:P2710|minimal lethal concentration]], [[:d:Property:P2709|Cycling Quotient identifier (cyclist, woman)]], [[:d:Property:P2708|Cycling Quotient identifier (women races)]], [[:d:Property:P2705|Karate Records ID]], [[:d:Property:P2704|EIDR identifier]], [[:d:Property:P2703|British Film Institute identifier]] ** Query examples: [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fs%20%3Fdesc%20(COUNT(DISTINCT%20%3Fsitelink)%20as%20%3Flinkcount)%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fs%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%20.%0A%20%20%3Fs%20wdt%3AP21%20wd%3AQ6581072%20.%0A%20%20%3Fs%20wdt%3AP569%20%3Fborn%20.%0A%20%20FILTER%20(%3Fborn%20%3E%20%221920-01-01T00%3A00%3A00Z%22%5E%5Exsd%3AdateTime)%20.%0A%20%20%3Fsitelink%20schema%3Aabout%20%3Fs%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fs%20wdt%3AP18%20%3Fdummy%0A%20%20%7D%0A%20%20FILTER%20(%20!bound(%3Fdummy)%20)%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%3Fs%20rdfs%3Alabel%20%3Fdesc%20filter%20(lang(%3Fdesc)%20%3D%20%22en%22).%0A%20%20%20%7D%0A%20%7D%20GROUP%20BY%20%3Fs%20%3Fdesc%20ORDER%20BY%20DESC(%3Flinkcount)%20LIMIT%2050 women with most sitelinks and no image born in 1921 or later], [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fdepicts%20(SAMPLE(%3FdL)%20AS%20%3FdepictsLabel)%20(COUNT(DISTINCT%20%3Fitem)%20AS%20%3Fcount)%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP180%20%3Fdepicts%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fdepicts%20rdfs%3Alabel%20%3FdL%20filter%20(lang(%3FdL)%20%3D%20%22en%22)%20.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fdepicts%0AORDER%20BY%20DESC(%3Fcount)%20%3FdepictsLabel what is depicted in artwork], [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3FeponymLabel%20%3Fcount%20%3FsampleLabel%0A%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20SELECT%20%3Feponym%20(COUNT(%3Fitem)%20as%20%3Fcount)%20(SAMPLE(%3Fitem)%20AS%20%3Fsample)%0A%20%20%20%20WHERE%0A%20%20%20%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP138%20%3Feponym.%0A%20%20%20%20%20%20%3Feponym%20wdt%3AP106%20wd%3AQ170790.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20GROUP%20BY%20%3Feponym%0A%20%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20DESC(%3Fcount) most eponymous mathematicians] ** [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase items]]: [[d:Q192724|Iron Man (film)]] * Development ** Lucie successfully defended her thesis about the ArticlePlaceholder. Congrats! ** Worked more on the first version of the user interface for structured data for multimedia files ** Worked on simplifying input of queries for people who do not know SPARQL ** Improved localizability of the sitelink and reference counters ** Allow input and output of localized dates with precision smaller than years ([[phab:T95532]] and [[phab:T127820]]) ** More string properties have been converted to external id ones, so that we have [https://www.wikidata.org/w/index.php?title=Special:ListProperties/external-id&limit=1000 over 850 external id properties] now ** Experimenting with Citoid support for Wikidata to make it easier to add complete references in the way Visual Editor does it ** Improved performance of sticky property labels ([[phab:T103485]]) ** Released [//github.com/wmde/DataValuesJavascript DataValues JavaScript 0.8.1] * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 04 09|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 12:58, 12 april 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15515793 --> == Wikidata weekly summary #205 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Discussion ** Closed request for comments: [[d:Wikidata:Requests for comment/Reforming the property creation process|Reforming the property creation process]], [[d:Wikidata:Requests for comment/Improve bot policy for data import and data modification|Improve bot policy for data import and data modification]] * Events/Blogs/Press ** Past: office hour on IRC ([http://bots.wmflabs.org/~wm-bot/logs/%23wikimedia-office/20160412.txt log]) ** Past: ISB2016 ([https://figshare.com/articles/Leveraging_Wikidata_for_crowd_curation/3171427 slides]) ** Past: WWW2016 - Freebase to Wikidata migration ([https://docs.google.com/presentation/d/1UtgrHwBLM65T5hmw8udTmgsO9wtphX_09FpQYr09Ie8/edit#slide=id.g6571e2aaf_0_95 slides]) ** Past: CUNY Wikidata intro ([http://academicworks.cuny.edu/lacuny_events/9/ slides]) ** [https://www.llgc.org.uk/blog/?p=11246 National Library of Wales: Our Wikidata Visiting Scholar] ** [https://www.scripps.edu/news/press/2016/20160414su.html New TSRI Project Helps Researchers Build a Biomedical Knowledgebase] ** [http://wikimedia.fi/2016/04/15/yle-3-wikidata/ Yle <3 Wikidata - using Wikidata for concept tagging] * Other noteworthy stuff ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-April/008515.html ArticlePlaceholder is going live on the first small Wikipedias on May 11th and could use your help] ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-April/008519.html Wikimedia Commons will get the arbitrary access feature on April 26th] ** The [[d:Wikidata:Europeana Art History Challenge|Europeana Art History Challenge]] has started ** Magnus made a handy [[d:User:Magnus Manske/duplicate item.js|user-script for duplicating items]], for when a new item has similar property values to an existing one. See for instance, [https://www.wikidata.org/w/index.php?title=Q23823457&diff=321906326&oldid=321905761 this set of edits] for a second version of an artwork. ** Listeria now has a [https://tools.wmflabs.org/listeria/botstatus.php status page] ** [https://petscan.wmflabs.org/?language=en&project=wikipedia&ns%5B0%5D=1&wpiu_no_statements=1&interface_language=en&active_tab=tab_wikidata PetScan has now the option "Has no statements"] to find items without statements for a category at Wikipedia (sample: [https://petscan.wmflabs.org/?language=en&project=wikipedia&categories=United%20States%20geography%20stubs&ns%5B0%5D=1&depth=1&show_redirects=no&wpiu_no_statements=1&interface_language=en&al_commands=P17%3AQ30 en:Category:United States geography stubs]) or an entire language version (sample: [https://petscan.wmflabs.org/?language=so&project=wikipedia&ns%5B0%5D=1&show_redirects=no&wikidata_source_sites=sowiki&wikidata_label_language=so&wpiu_no_statements=1&interface_language=en&active_tab=tab_other_sources "sowiki"]). * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2746|production statistics]], [[:d:Property:P2745|DNZB]], [[:d:Property:P2744|PASE name]], [[:d:Property:P2743|this zoological name is coordinate with]], [[:d:Property:P2742|Australian Geological Provinces Database Identifier]], [[:d:Property:P2741|Tate artist identifier]], [[:d:Property:P2740|ResearchGate institute ID]] ** Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject Museums]] ** Query examples: [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Flabel%20%3Flang%20%3Fitem%20%3Fshape%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20SELECT%20%3Fshape%20(SAMPLE(LANG(%3Flabel))%20AS%20%3Flang)%0A%20%20%20%20WHERE%0A%20%20%20%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP1419%20%3Fshape.%0A%20%20%20%20%20%20%3Fitem%20rdfs%3Alabel%20%3Flabel.%0A%20%20%20%20%20%20%3Fshape%20rdfs%3Alabel%20%3Flabel.%0A%20%20%20%20%20%20FILTER(LANG(%3Flabel)%20IN%20(%22en%22%2C%20%22fr%22)).%20%23%20this%20doesn%E2%80%99t%20change%20the%20result%20%E2%80%93%20if%20you%20comment%20it%20out%2C%20you%E2%80%99ll%20get%20the%20same%20four%20items%2C%20just%20with%20different%20languages%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20GROUP%20BY%20%3Fshape%0A%20%20%7D%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP1419%20%3Fshape.%0A%20%20%3Fitem%20rdfs%3Alabel%20%3Flabel.%0A%20%20%3Fshape%20rdfs%3Alabel%20%3Flabel.%0A%20%20FILTER(LANG(%3Flabel)%20%3D%20%3Flang).%0A%7D items named after their shape], [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fevent%20%3FeventLabel%20%3Fdate%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%23%20find%20events%0A%20%20%3Fevent%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ1190554.%0A%20%20%23%20with%20a%20point%20in%20time%20or%20start%20date%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fevent%20wdt%3AP585%20%3Fdate.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fevent%20wdt%3AP580%20%3Fdate.%20%7D%0A%20%20%23%20but%20at%20least%20one%20of%20those%0A%20%20FILTER(BOUND(%3Fdate)%20%26%26%20DATATYPE(%3Fdate)%20%3D%20xsd%3AdateTime).%0A%20%20%23%20not%20in%20the%20future%2C%20and%20not%20more%20than%2031%20days%20ago%0A%20%20BIND(NOW()%20-%20%3Fdate%20AS%20%3Fdistance).%0A%20%20FILTER(0%20%3C%3D%20%3Fdistance%20%26%26%20%3Fdistance%20%3C%2031).%0A%20%20%23%20and%20get%20a%20label%20as%20well%0A%20%20OPTIONAL%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fevent%20rdfs%3Alabel%20%3FeventLabel.%0A%20%20%20%20FILTER(LANG(%3FeventLabel)%20%3D%20%22en%22).%0A%20%20%7D%0A%7D%0A%23%20limit%20to%2010%20results%20so%20we%20don't%20timeout%0ALIMIT%2010 recent events], [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3Ftitle%20%3Fseats%20%3Fjurisdiction%20(YEAR(%3Finception)%20AS%20%3Fstart)%20(YEAR(%3Fdissolution)%20AS%20%3Fend)%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ1752346%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP1342%20%3Fseats%20.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP1001%20%3Fj%20.%0A%20%20%20%20%3Fj%20rdfs%3Alabel%20%3Fjurisdiction%20filter%20(lang(%3Fjurisdiction)%20%3D%20%22en%22)%20.%0A%20%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP571%20%3Finception%20.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP576%20%3Fdissolution%20.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20rdfs%3Alabel%20%3Ftitle%20filter%20(lang(%3Ftitle)%20%3D%20%22en%22)%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20DESC(%3Fseats)%20%3Ftitle assemblies by number of seats], [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fcharacter%20%3FcharacterLabel%20(COUNT(%3Factor)%20AS%20%3Fcount)%0AWHERE%20%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20SELECT%20DISTINCT%20%3Fcharacter%20%3Factor%0A%20%20%20%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Ffilm%20p%3AP161%20%5B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20ps%3AP161%20%3Factor%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20pq%3AP453%20%3Fcharacter%0A%20%20%20%20%20%20%5D.%0A%20%20%20%20%20%20%23%3Fcharacter%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5.%20%23%20uncomment%20to%20filter%20for%20real%20people%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fcharacter%20%3FcharacterLabel%0AORDER%20BY%20DESC(%3Fcount)%0ALIMIT%2025 characters portrayed by most actors] * Development ** Query results for the query service are now cached by default for 60 seconds ([[phabricator:T126730]]) ** Finishing touches on easier input of geocoordinates and dates ([https://twitter.com/wikidata/status/719906897613230080 sneak peek]) ** Finishing touches on easier manipulation of SPARQL queries ([https://twitter.com/wikidata/status/719907748088045568 sneak peel] - should go live later today) ** Significantly reduced the write access to the database to make sure we're not frying the poor servers unnecessarily ** Getting ArticlePlaceholder ready for first deployment ** More work on first prototype for structured data support for Wikimedia Commons ** Cleaned up icons for selecting rank and value type * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 04 16|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 17:19, 18 april 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15526811 --> == Wikidata weekly summary #206 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press ** [http://blog.wikimedia.de/2016/04/20/writing-a-bachelors-thesis-at-wikimedia-deutschland-e-v Writing a bachelor's thesis at Wikimedia Deutschland e.V.] ** [https://blog.wikimedia.org/2016/04/19/europeana-art-history-challenge Europeana Art History Challenge begins] ** [https://blog.wikimedia.org/2016/04/22/ted-wikimedia-collaboration TED is partnering with the Wikimedia community to add “ideas worth spreading” to Wikimedia projects] ** [http://weltliteratur.net/Wikidata-Meets-World-Literature/ Wikidata meets world literature] ** [https://figshare.com/articles/Force11Putman_48_44_pdf/3187411 Centralizing content and distributing labor: a community model for curating the very long tail of microbial genomes (conference poster)] ** Past: [[m:Wikimedia Conference 2016|Wikimedia Conference]] * Other noteworthy stuff ** [https://tools.wmflabs.org/sqid SQUID: a new class and property browser for Wikidata] ([https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-April/008554.html background info]) ** [https://angryloki.github.io/wikidata-graph-builder/ Wikidata Graph Builder] now can visualize graphs with different node sizes. See for instance, [https://angryloki.github.io/wikidata-graph-builder/?property=P279&item=Q483501&limit=2&mode=reverse&size_property=P106 types of artists with number of people, occupied with each subclass item] ** [https://tools.wmflabs.org/pagepile/api.php?id=2871&action=get_data List of items that have English, German, and French sitselinks, but no statements] ** [http://petscan.wmflabs.org/?psid=5007 List of articles on English Wikipedia with a video where the corresponding item has no video] ** Listeria bot (the one generating lists on Wikipedia based on Wikidata data) will now begin auto-replacing simple WDQ queries with SPARQL ones ** [https://twitter.com/MagnusManske/status/722835003365789700 Magnus is looking for a designer to help with a logo for PetScan] ** Arbitrary access for Wikimedia Commons is coming as planned on the 26th ** Wikidata surpassed English Wikipedia in items/articles using files from Wikimedia Commons * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2783|Danish listed buildings case ID]], [[:d:Property:P2782|Models.com client ID]], [[:d:Property:P2781|Race time]], [[:d:Property:P2780|IAT diver ID]], [[:d:Property:P2779|IAT weightlifter ID]], [[:d:Property:P2778|IAT triathlete ID]], [[:d:Property:P2777|FIS snowboarder ID]], [[:d:Property:P2776|FIS Nordic combined skier ID]], [[:d:Property:P2775|FIS ski jumper ID]], [[:d:Property:P2774|FIS freestyle skier ID]], [[:d:Property:P2773|FIS cross-country skier ID]], [[:d:Property:P2772|FIS alpine skier ID]], [[:d:Property:P2771|D-U-N-S]], [[:d:Property:P2770|source of income]], [[:d:Property:P2769|budget]], [[:d:Property:P2768|BNE journal ID]], [[:d:Property:P2767|JudoInside.com ID]], [[:d:Property:P2766|ISO 4063 process number]], [[:d:Property:P2765|blue-style.com ID]], [[:d:Property:P2764|Wrestlingdata person id]], [[:d:Property:P2763|Danish protected area ID]], [[:d:Property:P2762|Skyscraper Center building complex ID]], [[:d:Property:P2761|Research Papers in Economics Series handle]], [[:d:Property:P2760|NUTTAB Food Identifier]], [[:d:Property:P2759|AUSNUT Food Identifier]], [[:d:Property:P2758|CNC film rating]], [[:d:Property:P2756|EIRIN film rating]], [[:d:Property:P2755|exploitation visa number]], [[:d:Property:P2754|production date]], [[:d:Property:P2753|Dictionary of Canadian Biography ID]], [[:d:Property:P2752|New Zealand Organisms Register ID]], [[:d:Property:P2751|Roller Coaster Database ID]], [[:d:Property:P2750|Photographers' Identities Catalog ID]], [[:d:Property:P2749|PRONOM software identifier]], [[:d:Property:P2748|PRONOM file format identifier]], [[:d:Property:P2747|Filmiroda rating]] ** Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject Olympics|Olympics]] ** Query examples: [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fsong%20%3FsongLabel%20%3Fcode%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fsong%20wdt%3AP1236%20%3Fcode.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20DESC%28STRLEN%28REPLACE%28%3Fcode%2C%20%22%20%22%2C%20%22%22%29%29%29%0ALIMIT%2010 songs with longest melody] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/722886802797801472 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fdedicatee%20(SAMPLE(%3FdedicateeLabel)%20AS%20%3Flabel)%20(COUNT(%3Fwork)%20AS%20%3Fcount)%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fwork%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ838948.%0A%20%20%3Fwork%20wdt%3AP825%20%3Fdedicatee.%0A%20%20%3Fdedicatee%20rdfs%3Alabel%20%3FdedicateeLabel.%0A%20%20FILTER(LANG(%3FdedicateeLabel)%20%3D%20%22en%22).%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fdedicatee%0AORDER%20BY%20DESC(%3Fcount)%0ALIMIT%2020 subjects with most art dedicated to them] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/723512502512922624 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%0A%20%20%3Fitem%0A%20%20(SAMPLE%20(%3FitemL)%20AS%20%3Ftitle)%0A%20%20(SAMPLE%20(%3Fy)%20AS%20%3Fyear)%0A%20%20(SAMPLE%20(%3FtypeL)%20AS%20%3Ftype)%0A%20%20(group_concat(distinct%20%3FmaterialL%20%3B%20separator%20%3D%20%22%2C%20%22)%20as%20%3Fmaterials)%0A%20%20(SAMPLE%20(%3FcollectionL)%20AS%20%3Fcollection)%0A%20%20(SAMPLE%20(%3Fimg)%20AS%20%3Fimage)%0A%7B%0A%20%20SELECT%20%3Fitem%20%3FitemL%20(YEAR(%3Fdate)%20AS%20%3Fy)%20%3FtypeL%20%3FcollectionL%20%3Fimg%20%3FmaterialL%0A%20%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP179%20wd%3AQ471379%20.%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3Fimg%20.%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP571%20%3Fdate%20.%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20%3Finstance%20.%0A%20%20%20%20%3Fitem%20rdfs%3Alabel%20%3FitemL%20filter%20(lang(%3FitemL)%20%3D%20%22en%22).%0A%20%20%20%20%3Finstance%20rdfs%3Alabel%20%3FtypeL%20filter%20(lang(%3FtypeL)%20%3D%20%22en%22).%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP195%20%3Fcollection%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Fcollection%20rdfs%3Alabel%20%3FcollectionL%20filter%20(lang(%3FcollectionL)%20%3D%20%22en%22).%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP186%20%3Fmaterial%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Fmaterial%20rdfs%3Alabel%20%3FmaterialL%20filter%20(lang(%3FmaterialL)%20%3D%20%22en%22).%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fitem%20%0AORDER%20BY%20%3Fyear%20%3Fitem%20%3FitemLabel versions of The Scream] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/723576880151048192 source]) * Development ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-April/008586.html There will be some maintenance on the query service in a few hours] ** Redesigned the rank selector as well as snak type selector icons ([[phab:T129033#2217402]], [[gerrit:283968]]) ** The snak type selector icon also has a tooltip now ([[gerrit:283945]]) ** The term table header row as well as language column will now be marked as <code>&lt;th></code> instead of <code>&lt;td></code> ([[gerrit:283395]]) ** Fixed an issue with newline characters in quantity values ([[phab:T110728]]) ** Fixed the month-precision time parser ignoring the minus in "January -150" ([[phab:T132441]]) ** Continued working on diffing and patching support for new entity types ([[phab:T132442]]) ** Continued working on support for creating entities of new types as part of the work for Wikimedia Commons support ([[phab:T132964]]) ** Rolled out a little query explanation field to query.wikidata.org to help you better understand a query if you don't understand SPARQL well ** Fixed a bug where the map wouldn't show in the visualization of a query result ([[phabricator:T132669]]) ** Fixed issues with the duplicate references gadget ([[phabricator:T131920]]) ** Added basic support for more languages to the query service ([[phabricator:T132756]]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 04 23|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 22:42, 25 april 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15555123 --> == Wikidata weekly summary #207 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> [[File:Wikidata Map April 2016 Huge.png|thumb|Wikidata's coverage as of April 2016]] [[File:Wikidata items map with difference, Oct 2015 to April 2016.png||thumb|Difference of Wikidata's coverage between April 2016 and 6 month before]] * Discussions ** [[d:Wikidata:Project_chat#Wikidata.2C_a_stable_source_for_disambiguation_items.3F|Wikidata, a stable source for disambiguation items?]] * Events/Blogs/Press ** [https://blog.wikimedia.org/2016/04/27/article-recommendation-system/ Find, Prioritize, and Recommend: An article recommendation system to fill knowledge gaps across Wikipedia] ** Upcoming: [http://csvconf.com CSVconf] ** Upcoming: [http://opentechsummit.net Open Tech Summit] * Other Noteworthy Stuff ** [[c:Commons:Village_pump#Wikidata_support:_arbitrary_access_is_here|Commons now has arbitrary access]] ** Work on ORES to make vandalism fighting easier is progressing well. [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-May/008641.html "Damaging" and "goodfaith" models for Wikidata are now online.] ** [https://wikimind.mindmup.com Wikimind] ** New coverage maps have been created (see thumbnails) ** [[c:Category:Powered by Wikidata|We have new images you can use to indicate your website/app/service is using data from Wikidata.]] (2 of the files have a problem still. We're working on a fix and will reupload.) [[File:Wikidata stamp.png|thumb|Show the rest of the world you're using data from Wikidata!]] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2798|Loop ID]], [[:d:Property:P2797|sound power]], [[:d:Property:P2796|3DMet ID]], [[:d:Property:P2795|locality or place]], [[:d:Property:P2794|Index Hepaticarum ID]], [[:d:Property:P2793|clearance]], [[:d:Property:P2792|ASF KID Cave Tag Number]], [[:d:Property:P2791|power consumed]], [[:d:Property:P2790|net tonnage]], [[:d:Property:P2789|connects with]], [[:d:Property:P2788|Czech neighbourhood ID code]], [[:d:Property:P2787|longest span]], [[:d:Property:P2786|aerodrome reference point]], [[:d:Property:P2784|Mercalli intensity scale]] ** Category reports on [[d:Wikidata:Database reports/without claims by site|without claims by site]] now link to PetScan's fast "has no statements"-option. A report for your preferred Wikipedia can be added. ** Query examples: [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fitem%20(COUNT(%3Fstat)%20AS%20%3Fcount)%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fitem%20p%3AP348%20%3Fstat.%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fitem%0AORDER%20BY%20DESC(%3Fcount)%0ALIMIT%2010 software with most versions] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/724724966491623425 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fsoftware%20%3FsoftwareLabel%20%3Fdate%20%28ROUND%28%28NOW%28%29%20-%20%3Fdate%29%2F365.2425%29%20AS%20%3Fage%29%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fsoftware%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP139*%20wd%3AQ7397.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fsoftware%20wdt%3AP571%20%3Fdate.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fsoftware%20p%3AP348%20%5B%20pq%3AP577%20%3Fdate%20%5D.%20%7D%0A%20%20FILTER%28BOUND%28%3Fdate%29%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20%3Fdate%0ALIMIT%2010 oldest software] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/724727692210352128 source]), [https://query.wikidata.org/#%23Map%20of%20U1%20subway%20stations%20in%20Berlin%0A%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3FstationLabel%20%3Fcoord%0AWHERE%20%7B%0A%09%3Fstation%20wdt%3AP81%20wd%3AQ99691%20.%0A%09%3Fstation%20wdt%3AP625%20%3Fcoord%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22de%22%20%7D%0A%7D map of U1 stations in Berlin] ([https://twitter.com/johl/status/726025270159921152 source]) * Development ** Created the first MediaInfo entity through the API ([https://twitter.com/wikidata/status/725606133747077120 screenshot], [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-April/008606.html a bit more background]) ** Substantially reduced server load for item and property displaying ([[phab:T132662]]) ** There are currently some issues with the order of latitude/longitude inn coordinates in the query service map visualization. It will be fixed tonight. ** Removed unsupported <code>sort</code> and <code>dir</code> parameters from the <code>wikibase.api.RepoApi</code> JavaScript module. This may break user JavaScript calling <code>getEntitiesByPage</code> ([[phab:T119856]]). ** Worked on new flyers for institutions that want to cooperate with Wikidata and developers wanting to use our data (will be published on Commons once they're done) ** Moved forward with internationalization of the query service interface (not on translatewiki.net yet but being worked on) ** Worked on making it possible to extend SPARQL queries in simplified natural language version. It will also no longer add query prefixes when editing the query. Those are not live yet. ** Fixed a bug where admins got a blank page when trying to view deleted revisions ([[phabricator:T132645]]) ** Investigating issues with bad suggestions for properties when adding new statements ([[phabricator:T132839]]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 04 30|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 17:03, 2 maj 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15573199 --> == Wikidata weekly summary #208 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press ** Past: [http://opentechsummit.net/ OpenTechSummit] [[File:Mining the knowledge of the world with Wikidata.pdf|thumb|slides for SPARQL intro at OpenTechSummit]] ** Past: [http://csvconf.com CSVConf] ** Past: [https://fahrplan.subscribe.de/sub7/events/196 Subscribe7] ([https://docs.google.com/presentation/d/1VF0ml3nWFRsYN-hwRgVfnXGi5w1iQ8CdJ3OKbEJsrVs/edit slides]) * Other Noteworthy Stuff ** Our [[d:|Main Page]] now has a section for popular items to show you what is trending on Wikidata based on several people editing an item over the last few days ** More [[d:Category:Constraint templates|constraint templates]] now generate SPARQL links ** [[d:Wikidata:Europeana Art History Challenge|Europeana Art History Challenge]] is still going on until the end of the month ** [https://groups.google.com/d/msg/freebase-discuss/WEnyO8f7xOQ/VucJKFVhBAAJ Freebase has been shut down] ** Wikiversity now has access to the data on Wikidata as well ** The 24,000,000th item was created: [[d:Q24000000|Q24000000]] ** The [[mw:Extension:ArticlePlaceholder|ArticlePlaceholder]] will go live on the first Wikipedias on Wednesday (Esperanto, Haitian Creole, Neapolitan Wikipedia) ** [https://www.quora.com/Why-isnt-Wikimedia-Commons-using-structured-data-via-Wikidata/answer/Lydia-Pintscher Quora: Why isn't Wikimedia Commons using structured data via Wikidata?] ** Newest trend on Twitter: [https://twitter.com/WikidataFacts/status/728628300147503104 annotating] [https://twitter.com/ReaderMeter/status/728998057216385024 books] with [https://twitter.com/WikidataFacts/status/729053802054193152 Wikidata statements] ;-) * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2827|flower color]], [[:d:Property:P2826|Megogo ID]], [[:d:Property:P2825|via]], [[:d:Property:P2824|Gazetteer of Planetary Nomenclature ID]], [[:d:Property:P2823|Belgian Football ID]], [[:d:Property:P2822|by-product of]], [[:d:Property:P2821|by-product]], [[:d:Property:P2820|cardinality of this set]], [[:d:Property:P2819|Yandex.Music album ID]], [[:d:Property:P2818|Sherdog ID]], [[:d:Property:P2817|appears in the heritage monument list]], [[:d:Property:P2816|HowLongToBeat identifier]], [[:d:Property:P2815|ESR station code]], [[:d:Property:P2814|P-number]], [[:d:Property:P2813|mouthpiece]], [[:d:Property:P2812|MathWorld identifier]], [[:d:Property:P2811|PGA Tour ID]], [[:d:Property:P2810|LPGA Tour ID]], [[:d:Property:P2809|Australasian Pollen and Spore Atlas Code]], [[:d:Property:P2808|wavelength]], [[:d:Property:P2807|molar volume]], [[:d:Property:P2806|vibration]], [[:d:Property:P2805|goratings ID]], [[:d:Property:P2804|International Sailing Federation ID]], [[:d:Property:P2803|Wikidata time precision]], [[:d:Property:P2802|fleet or registration number]], [[:d:Property:P2801|FIVB beach volleyball player ID]], [[:d:Property:P2800|Beach Volleyball Database ID]], [[:d:Property:P2799|BVMC person ID]] ** Query examples: [https://query.wikidata.org/#%23Most%20frequent%20occupations%20without%20a%20label%20in%20Latvian%20%28lv%29%0A%23by%20Edgars2007%2FJura1%2C%202016-05-09%0ASELECT%20%3Foccup%20%3FoccupLabel%20%3Fcount%0AWHERE%0A{%0A%09{%0A%09%09SELECT%20%3Foccup%20%28COUNT%28%3Fperson%29%20as%20%3Fcount%29%0A%09%09WHERE%0A%09%09{%0A%09%09%09%3Fperson%20wdt%3AP106%20%3Foccup%0A%09%09}%0A%09%09GROUP%20BY%20%3Foccup%0A%09%09ORDER%20BY%20DESC%28%3Fcount%29%0A%09%09LIMIT%201000%0A%09}%0A%20%20%09OPTIONAL%20{%3Foccup%20rdfs%3Alabel%20%3Flabel1%20%09filter%28lang%28%3Flabel1%29%20%3D%20%22lv%22%29}%0A%09FILTER%28!BOUND%28%3Flabel1%29%29%0A%20%20%0A%20%20%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20{%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%2Ces%2Cpl%2Cja%2Czh%2Cru%22%20}%0A}%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fcount%29%0ALIMIT%2050 most frequent occupations without a label in a given language], [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Fperson%20%3Fname%20%3Fcoord%20%3Fplace%20%3Fbirthplace%20%3Fbirthyear%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%7B%3Fperson%20wdt%3AP106%20wd%3AQ188094%20.%7D%20UNION%20%7B%3Fperson%20wd%3AP101%20wd%3AQ8134.%7D.%20MINUS%20%7B%3Fperson%20wdt%3AP106%20wd%3AQ188094.%20%3Fperson%20wd%3AP101%20wd%3AQ8134.%7D%0A%20%20%20%3Fperson%20wdt%3AP19%20%3Fplace%20.%0A%20%20%20%3Fplace%20wdt%3AP625%20%3Fcoord%20.%0A%20%20%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fperson%20wdt%3AP569%20%3Fdob%20.%7D.%0A%09BIND(YEAR(%3Fdob)%20as%20%3Fbirthyear).%0A%20%20%20%3Fperson%20rdfs%3Alabel%20%3Fname%20filter%20(lang(%3Fname)%20%3D%20%22en%22)%0A%20%20%20%3Fplace%20rdfs%3Alabel%20%3Fbirthplace%20filter%20(lang(%3Fbirthplace)%20%3D%20%22en%22)%0A%7D map of places of birth of economists] ([https://twitter.com/economics_net/status/727480376193605632 source]), [https://query.wikidata.org/#%23Map%20of%20all%20the%20paintings%20for%20which%20we%20know%20a%20location%20with%20the%20count%20per%20location%0A%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3FlocationLabel%20%3Fcoord%20(count(*)%20as%20%3Fcount)%0AWHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fpainting%20wdt%3AP31%20wd%3AQ3305213%20.%20%0A%20%20%20%20%3Fpainting%20wdt%3AP276%20%3Flocation%20.%0A%09%3Flocation%20wdt%3AP625%20%3Fcoord%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%20%20%20%20%20%20%20%0A%7D%0A%20%20%20%20GROUP%20BY%20%3FlocationLabel%20%3Fcoord map of all the paintings for which we know a location with the count per location] ([https://twitter.com/mdammers/status/727910405637582848 source]), [https://query.wikidata.org/#%23%20Finds%20authors%20who%20have%20published%20scientific%20articles%20together%2C%0A%23%20but%20whose%20Erd%C5%91s%20numbers%20are%20more%20than%20one%20apart.%0A%23%20These%20would%20appear%20to%20violate%20the%20definition%20of%20the%20Erd%C5%91s%20number.%0A%0ASELECT%0A%23%20Q%23s%0A%3Fpaper%0A%3Fauthor1%0A%3Fauthor2%0A%23%20title%20%28either%20from%20title%20statement%20or%20label%29%0A%28IF%28BOUND%28%3Ftitle%29%2C%20%3Ftitle%2C%20%3FpaperLabel%29%20AS%20%3Ftitle%29%0A%23%20author%20labels%20%28should%20be%20names%29%20and%20their%20Erd%C5%91s%20numbers%0A%3Fauthor1Label%0A%3Ferd%C5%91s1%0A%3Fauthor2Label%0A%3Ferd%C5%91s2%0A%23%20distance%20between%20Erd%C5%91s%20numbers%0A%3Fdistance%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%23%20paper%2C%20instance%20of%20or%20subclass%20of%20scientific%20article%3B%20also%20has%20two%20authors%0A%20%20%3Fpaper%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ13442814%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP50%20%3Fauthor1%2C%20%3Fauthor2.%0A%20%20%23%20if%20it%20has%20a%20title%2C%20we%E2%80%99ll%20grab%20that%20as%20well%2C%20but%20it%E2%80%99s%20also%20okay%20if%20there%E2%80%99s%20no%20title%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fpaper%20wdt%3AP1476%20%3Ftitle.%20%7D%0A%20%20%23%20grab%20Erd%C5%91s%20numbers%20of%20the%20two%20authors%0A%20%20%3Fauthor1%20wdt%3AP2021%20%3Ferd%C5%91s1.%0A%20%20%3Fauthor2%20wdt%3AP2021%20%3Ferd%C5%91s2.%0A%20%20%23%20introduce%20a%20new%20variable%20for%20the%20difference%20of%20the%20Erd%C5%91s%20numbers%0A%20%20BIND%28%3Ferd%C5%91s2%20-%20%3Ferd%C5%91s1%20AS%20%3Fdistance%29.%0A%20%20%23%20select%20those%20cases%20where%20the%20distance%20is%20%3E%201%0A%20%20%23%20%28note%3A%20by%20*not*%20taking%20the%20absolute%20value%20of%20the%20distance%2C%20we%20avoid%20getting%20duplicated%20cases%20because%20the%20author%20variables%20might%20be%20swapped%29%0A%20%20FILTER%28%3Fdistance%20%3E%201%29.%0A%20%20%23%20get%20*Label%20variables%20automagically%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0A%23%20sort%20by%20distance%20first%20%28descending%29%2C%20then%20by%20first%20author%2C%20then%20by%20second%20author%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fdistance%29%20%3Fauthor1Label%20%3Fauthor2Label scientists who have worked together but whose Erdős numbers don’t reflect that] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/728623992693731328 source]), [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0APREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%20%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0APREFIX%20rdfs%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.w3.org%2F2000%2F01%2Frdf-schema%23%3E%0A%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FplaceLabel%20%3FcountryLabel%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP39%20wd%3AQ3044918%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP19%20%3Fplace%20.%0A%20%20%3Fplace%20wdt%3AP17%20%3Fcountry%20.%0A%20%20FILTER%20NOT%20EXISTS%20%7B%20%3Fplace%20wdt%3AP17%20wd%3AQ142%20.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3FcountryLabel%20%3FitemLabel members of the French National Assembly born out of France] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/729048824203886592 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fproof%20%3FproofLabel%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fproof%20wdt%3AP31%20wd%3AQ11538.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D mathematical proofs] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/729078702965952513 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fwork%20(COUNT(%3Fdepicted)%20AS%20%3Fcount)%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fwork%20wdt%3AP180%20%3Fdepicted.%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fwork%0AORDER%20BY%20DESC(%3Fcount)%0ALIMIT%2010 items that depict most things] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/728636613182525440 source]) * Development ** Finished remaining blockers for deploying the ArticlePlaceholder on the first Wikipedias ** More work on initial Commons prototype ** Further work on textual representation of SPARQL queries to allow you to read/edit more of an existing query without having to touch SPARQL ** Show label instead of URI for globes in coordinate diffs - thanks Ricordisamoa! ([[phabricator:T110193]]) ** Improve recent changes entries formatting on Wikipedia and co ([[phabricator:T52893]]) ** No longer showing a restore link for inaccessible revdel'ed entity revisions - thanks Matěj! ([[phabricator:T55496]]) ** Investigated and worked around issues with the suggestions for new statements - needs more work ([[phabricator:T132839]]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 05 07|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 17:21, 9 maj 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15575736 --> == Wikidata weekly summary #209 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Discussions ** A few proposals for [[d:Wikidata:Property proposal/Sister projects|missing properties for Wikivoyage listings]] have been made * Events/Blogs/Press ** Panama Papers and Wikidata made quite a splash online *** [https://finnaarupnielsen.wordpress.com/2016/05/10/occupations-of-persons-from-panama-papers/ Occupations of persons from Panama Papers] *** [http://www.independent.co.uk/news/business/news/the-occupations-of-people-in-the-panama-papers-a7025736.html Panama Papers bubble chart shows politicians are most mentioned in document leak database] ** [https://medium.com/@everypolitician/i-use-wikidata-for-multilingual-names-d35b331f1a59#.sf5p2ys11 EveryPolitician: I use Wikidata for multilingual names] ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-May/008711.html Random item: Q14829494] ** [http://snap.stanford.edu/wikiworkshop2016/#papers-icwsm Lots of papers relevant to Wikidata or about Wikidata haven been published at ICWSM] ** [http://www.semantic-web-journal.net/content/wikidata-through-eyes-dbpedia Wikidata through the Eyes of DBpedia] ** [http://addshore.com/2016/05/wikidata-map-may-2016/ Wikidata Map May 2016 (Belarus & Uganda)] ** [http://addshore.com/2016/05/geospatial-search-for-wikidata-query-service/ Geospatial search for Wikidata Query Service] * Other Noteworthy Stuff ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-May/008720.html We made a huge step for small Wikipedias and small languages online by rolling out the ArticlePlaceholder on the first 4 Wikipedias] ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-May/008704.html Geospatial search is now up and running on the query service. You can now search for items within a geographic area.] ** [https://angryloki.github.io/wikidata-graph-builder/?property=P279&item=Q169470&lang=en&mode=reverse The Wikidata Graph Builder has a refreshed interface with even more controls] ** Sitelinks for the new [[:jam:|Jumiekan Patwa Wikipidia]] (in Jamaican Patois) are [[:jam:Special:UnconnectedPages|being added]] ** [https://www.mapbox.com/blog/geocoding-wikidata/ Mapbox's Geocoder now uses Wikidata] ** [http://petscan.wmflabs.org/ PetScan] now has query examples ** [[d:Wikidata:Wikidata for authority control]] collects examples of usage of Wikidata for authority control * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2838|professional name (Japan)]], [[:d:Property:P2837|month number]], [[:d:Property:P2836|highest income threshold]], [[:d:Property:P2835|lowest income threshold]], [[:d:Property:P2834|individual tax rate]], [[:d:Property:P2833|ARKive ID]], [[:d:Property:P2832|Joint Electronics Type Designation Automated System designation]], [[:d:Property:P2831|totem]], [[:d:Property:P2830|Online World of Wrestling ID]], [[:d:Property:P2829|Internet Wrestling Database ID]], [[:d:Property:P2828|corporate officer]] ** Query examples: [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0APREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%20%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0APREFIX%20rdfs%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.w3.org%2F2000%2F01%2Frdf-schema%23%3E%0A%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Flength%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ4022%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP2043%20%3Flength%20.%0A%20%20FILTER%20(%20%3Flength%20%3E%3D%201000%20)%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20DESC(%3Flength)%20%3FitemLabel longest rivers] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/729720984828313600 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fed%20%3FedLabel%20%3FauteurLabel%20(year(%3FdateCreation)%20as%20%3FAnneeCreation)%20%3FlieuLabel%20%3Fcoord%20%3Flien%20where%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP136%20wd%3AQ1164267%20.%20%20%20%20%23%20genre%20%3Ar%C3%A9cit%20de%20voyage%0A%20%20%3Fitem%20%20wdt%3AP31%20wd%3AQ571%20.%20%20%20%20%20%20%20%20%23%20nature%20%3A%20livre%20%0A%20%20OPTIONAL%7B%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP50%20%3Fauteur%20.%20%20%20%20%20%20%20%23%20%5Boption%5D%20auteur%0A%20%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%7B%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP571%20%3FdateCreation.%20%23%20%5Boption%5D%20date%20de%20cr%C3%A9ation%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%0A%20%20%7D%0A%20%20%0A%20%20%3Fitem%20%20wdt%3AP840%20%3Flieu%20.%20%20%20%20%20%20%20%20%20%23%20lieu%20de%20l%27action%0A%20%20MINUS%20%7B%3Fitem%20%20wdt%3AP840%20wd%3AQ933%7D%20%23%20(bug%20du%20P%C3%B4le%20Sud)%0A%20%20%3Flieu%20wdt%3AP625%20%3Fcoord%20.%20%20%20%20%20%20%20%20%20%23%20coordonn%C3%A9es%20g%C3%A9ographiques%20du%20lieu%0A%20%20%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP953%20%3Flien%20.%20%20%20%20%20%20%20%20%23%20URL%2C%20texte%20int%C3%A9gral%20disponible%20sur%20%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP364%20wd%3AQ150%20%20%20%20%20%20%20%20%23%20langue%20originale%20%3A%20fran%C3%A7ais%0A%20%20%7DUNION%7B%0A%20%20%20%20%3Fed%20wdt%3AP629%20%3Fitem%20.%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%23%20%C3%A9dition%20du%20livre%0A%20%20%20%20%3Fed%20wdt%3AP953%20%3Flien%20.%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%23%20URL%2C%20texte%20int%C3%A9gral%20disponible%20sur%20%20%0A%20%20%20%20%3Fed%20wdt%3AP407%20wd%3AQ150%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%23%20langue%20de%20l%27%C5%93uvre%20%3A%20fran%C3%A7ais%0A%20%20%7D%0A%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20%20%20%20%20%20%20%20%23BabelRainbow%0A%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%2Car%2Cbe%2Cbg%2Cbn%2Cca%2Ccs%2Cda%2Cde%2Cel%2Cen%2Ces%2Cet%2Cfa%2Cfi%2Che%2Chi%2Chu%2Chy%2Cid%2Cit%2Cja%2Cjv%2Cko%2Cnb%2Cnl%2Ceo%2Cpa%2Cpl%2Cpt%2Cro%2Cru%2Csh%2Csk%2Csr%2Csv%2Csw%2Cte%2Cth%2Ctr%2Cuk%2Cyue%2Cvec%2Cvi%2Czh%22%20%0A%20%20%7D%20%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3FdateCreation map of places mentioned in travel stories with text in French accessible online] ([https://twitter.com/shona_gon/status/729987000242212864 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fplace%20%3FplaceLabel%20%3Flocation%20WHERE%20%7B%0A%20%20wd%3AQ24041662%20wdt%3AP625%20%3Floc00%20.%20%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Aaround%20%7B%20%0A%20%20%20%20%3Fplace%20wdt%3AP625%20%3Flocation%20.%20%0A%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Acenter%20%3Floc00%20.%20%0A%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Aradius%20%220.001%22%20.%20%0A%20%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20%3FplaceLabel things located where the equator meets the prime meridian] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/730044643526774784 source]), [https://angryloki.github.io/wikidata-graph-builder/?property=P161&item=Q35332&iterations=2&mode=undirected people who acted with Brad Pitt] ([https://twitter.com/nicolastorzec/status/730181298703073281 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AImageGrid%0ASELECT%20%3Fsubj%20%3Flabel%20%3Fcoord%20%3Felev%20%3Fpicture%0AWHERE%0A%7B%0A%09%3Fsubj%20wdt%3AP2044%20%3Felev%09filter(%3Felev%20%3E%204000)%20.%0A%09%3Fsubj%20wdt%3AP625%20%3Fcoord%20.%0A%20%20%20%20%3Fsubj%20wdt%3AP17%20wd%3AQ38%20.%0A%20%20%09%3Fsubj%20wdt%3AP18%20%3Fpicture%20.%0A%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22it%22%20.%20%3Fsubj%20rdfs%3Alabel%20%3Flabel%20%7D%20%0A%7D Italian mountains higher than 4000mt] ([https://twitter.com/atomotic/status/730859447887769601 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fperson%20%3FpersonLabel%20%3Fdate%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fperson%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP509%20wd%3AQ468455%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP570%20%3Fdate.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20%3Fdate who died by burning] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/730862627384139776 source]), [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0APREFIX%20p%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2F%3E%0APREFIX%20psv%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fstatement%2Fvalue%2F%3E%0A%0A%20%20%20%23%20Query%20to%20find%20all%20musicians%20who%20have%20already%20died%20%0A%20%20%20%23%20calculate%20their%20age%20(full%20years)%20at%20death%0A%20%20%20%23%20count%20how%20many%20of%20them%20died%20at%20each%20age%0A%0A%20%20%20%20SELECT%20%3Fage%20%20(COUNT%20(DISTINCT%20%3Fa)%20AS%20%3Fcount)%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%3Fa%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%20.%20%23instance%20of%20human%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%3Fa%20wdt%3AP106%2Fwdt%3AP279%20wd%3AQ639669%20.%20%23occupation%20a%20subclass%20of%20musician%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%3Fa%20p%3AP569%2Fpsv%3AP569%20%3Fbirth_date_node%20.%20%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%3Fa%20p%3AP570%2Fpsv%3AP570%20%3Fdeath_date_node%20.%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%3Fbirth_date_node%20wikibase%3AtimeValue%20%3Fbirth_date%20.%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%3Fdeath_date_node%20wikibase%3AtimeValue%20%3Fdeath_date%20.%0A%20%20%20%20%20%20%20%20FILTER(%3Fage%20%3E%2010%20%26%26%20%3Fage%20%3C%20100)%20.%20%23ignore%20outlyers%2C%20several%20of%20which%20are%20probably%20errors%0A%20%20%20%20%20%20%20%20BIND(%20year(%3Fdeath_date)%20-%20year(%3Fbirth_date)%20-%20if(month(%3Fdeath_date)%3Cmonth(%3Fbirth_date)%20%7C%7C%20(month(%3Fdeath_date)%3Dmonth(%3Fbirth_date)%20%26%26%20day(%3Fdeath_date)%3Cday(%3Fbirth_date))%2C1%2C0)%20as%20%3Fage%20)%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%23%20calculate%20the%20age%2C%20precisely%20to%20the%20day%20(times%20and%20timezones%20ignored)%0A%20%20%20%20%7D%20%0A%09GROUP%20BY%20%3Fage%0A%20%20%20%20ORDER%20BY%20%3Fage age at date of death for musicians] ([https://twitter.com/frog23_net/status/729747441214488576 source]), [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0APREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%20%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0APREFIX%20rdfs%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.w3.org%2F2000%2F01%2Frdf-schema%23%3E%0APREFIX%20p%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2F%3E%0APREFIX%20v%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fstatement%2F%3E%0A%0ASELECT%20%3Flang%20%3FlangLabel%20%3Fhuman%20%3FhumanLabel%20%3Feducatedat%20%3FeducatedatLabel%20%3Fcoords%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Flang%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ9143%20.%0A%20%20%3Fhuman%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%20.%0A%20%20%7B%20%3Flang%20wdt%3AP287%20%3Fhuman%20%7D%20UNION%20%7B%20%3Flang%20wdt%3AP170%20%3Fhuman%20%7D%20UNION%20%7B%20%3Flang%20wdt%3AP943%20%3Fhuman%20%7D%20UNION%20%7B%20%3Flang%20wdt%3AP178%20%3Fhuman%20%7D%20.%0A%0A%20%20%3Fhuman%20wdt%3AP69%20%3Feducatedat%20.%0A%20%20%3Feducatedat%20wdt%3AP625%20%3Fcoords%20.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%2Cfr%22%20.%0A%20%20%20%7D%0A%7D%0A%0ALIMIT%20100%0A universities of main programming language authors] ([https://twitter.com/Jumijums/status/731045701564674048 source]), [https://query.wikidata.org/#%23Cats%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FhashtagLabel%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%09%3Fitem%20wdt%3AP2572%20%3Fhashtag%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%7D hashtags] ([https://twitter.com/johl/status/731085209446301696 source]), [https://query.wikidata.org/#%23%20Gotta%20catch%20'em%20all%0ASELECT%20%3Fpokemon%20%3FpokemonLabel%20%3FpokedexNumber%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%09%3Fpokemon%20wdt%3AP31%20wd%3AQ3966183.%0A%20%20%20%20%3Fpokemon%20wdt%3AP1112%20%3FpokedexNumber%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20(%3FpokedexNumber) Pokemon!] ([https://twitter.com/johl/status/731134255267516418 source]) ** [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase items]]: [[d:Q205028|Iron Man 2 (Q205028)]] * Development ** Deployed the ArticlePlaceholder on the first 4 Wikipedias and worked on issues that were found ** [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/Incident_documentation/20160503-Wikidata-Query-Service Incident report of issues with the query service] ** Worked on language fallback in the main header ([https://twitter.com/wikidata/status/730327354795544576 screenshot], [[phabricator:T98014]]) ** More work on Commons prototype ** Worked on timeline as another visualization for the query service ([[phabricator:T135222]]) ** Fixed missing message for translation for Wikibase repo - thanks Matěj! ([[phabricator:T124766]]) ** We are now generating translatable automatic comments for undo and restore operations - thanks Matěj! ([[phabricator:T41134]]) ** Fixed issue with autocompletion on the query service ([[phabricator:T133317]]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 05 14|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 18:22, 16 maj 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15600582 --> == Wikidata weekly summary #210 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Discussions ** Discussions about [[d:Wikidata:Property proposal/Sister projects#Wikivoyage|missing properties for Wikivoyage listings]] are progressing as enhancements are suggested * Events/Blogs/Press ** [http://blog.johl.io/blog/2016/05/22/pokemon-prime/ Gotta catch 'em all if they are prime] ** Paper: [http://www.dhbenelux.org/wp-content/uploads/2016/05/51_Navarrete_FinalAbstract_DHBenelux2016_long.pdf Are Superstar Artworks also Digital Superstars? Online Popularity of Worldfamous Artworks] ** Upcoming: [[m:WikiCite 2016|Wikicite]] ([[m:WikiCite 2016/Proposals|session proposals]]) * Other Noteworthy Stuff ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-May/008765.html In about 2 weeks we will get the ArticlePlaceholder to more Wikipedias. Let us know if yours wants to be in.] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2849|produced by]], [[:d:Property:P2848|Wi-Fi]], [[:d:Property:P2847|Google+]], [[:d:Property:P2846|wheelchair accessibility]], [[:d:Property:P2845|RAN ID]], [[:d:Property:P2844|incidence]], [[:d:Property:P2843|Benezit ID]], [[:d:Property:P2842|place of marriage]], [[:d:Property:P2841|age of onset]], [[:d:Property:P2840|NSC number]], [[:d:Property:P2839|gait]] ** Query examples: [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fname%20(COUNT(%3FotherName)%20AS%20%3Fcount)%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fname%20wdt%3AP31%20wd%3AQ202444%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP460%20%3FotherName.%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fname%0AORDER%20BY%20DESC(%3Fcount)%0ALIMIT%2010 given names with most variations] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/733060603787481088 source with links to graphs]), [https://query.wikidata.org/#%23papers%20about%20Wikidata%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20(wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*)%20wd%3AQ191067.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP921%20wd%3AQ2013.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D papers about Wikidata] ([https://twitter.com/nightrose/status/733300656522571776 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fmeme%20%3FmemeLabel%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fmeme%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ978.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D memes] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/733371087891881984 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FplaceLabel%20%3Fcoords%20%3Fimage%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ2977%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP131%20%3Fplace%20.%0A%20%20%3Fplace%20wdt%3AP131%20wd%3AQ90%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoords%20.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3Fimage%20.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3FplaceLabel%20%3FitemLabel cathedrals in Paris] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/734445120511217664 source]), [https://query.wikidata.org/#%23Mountains%20over%208000%20elevation%0ASELECT%20%3Fsubj%20%3Flabel%20%3Fcoord%20%3Felev%20%0AWHERE%0A%7B%0A%09%3Fsubj%20wdt%3AP2044%20%3Felev%09filter(%3Felev%20%3E%208000)%20.%0A%09%3Fsubj%20wdt%3AP625%20%3Fcoord%20.%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%2Czh%22%20.%20%3Fsubj%20rdfs%3Alabel%20%3Flabel%20%7D%20%0A%7D highest mountains in the universe] ([https://twitter.com/JonasTheDove/status/733741452220596224 source]), [https://query.wikidata.org/#%23%20All%20Law%20%26%20Order%20episodes%20on%20Wikidata.%0A%23%20According%20to%20enwp%2C%20%E2%80%9C%5Ba%5D%20total%20of%20456%20original%20episodes%E2%80%A6%20aired%20before%20cancellation%E2%80%9D%20%28https%3A%2F%2Fen.wikipedia.org%2Fwiki%2FList_of_Law_%2526_Order_episodes%29.%0A%23%20As%20of%20this%20writing%2C%20the%20query%20returns%20440%20results%2C%20so%20some%20episodes%20are%20missing%20%28either%20without%20item%20or%20lacking%20the%20necessary%20statements%20to%20match%20this%20query%29.%0A%0ASELECT%20%28SAMPLE%28%3FseasonNumber%29%20AS%20%3FseasonNumber%29%20%28SAMPLE%28%3FepisodeNumber%29%20AS%20%3FepisodeNumber%29%20%28SAMPLE%28%3Ftitle%29%20AS%20%3Ftitle%29%20%28MIN%28%3FpubDate%29%20AS%20%3FpubDate%29%20%3Fepisode%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%23%20All%20episodes%20should%20be%20instance%20of%20episode%20with%20series%20Law%20%26%20Order.%0A%20%20%3Fepisode%20wdt%3AP31%20wd%3AQ1983062%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP179%20wd%3AQ321423.%0A%20%20%23%20Many%20of%20them%20also%20have%20the%20season%20as%20series%2C%20so%20we%20can%20get%20episode%20and%20season%20number%20from%20qualifiers%20there.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fepisode%20p%3AP179%20%5B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20ps%3AP179%20%5B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%23%20the%20season%20also%20has%20series%20Law%20%26%20Order%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20p%3AP179%20%5B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20ps%3AP179%20wd%3AQ321423%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20pq%3AP1545%20%3FseasonNumber%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%5D%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%5D%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20pq%3AP1545%20%3FepisodeNumber%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%5D.%0A%20%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fepisode%20wdt%3AP1476%20%3Ftitle.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fepisode%20wdt%3AP577%20%3FpubDate.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fepisode%20%23%20make%20sure%20we%20return%20each%20episode%20only%20once%20%E2%80%93%20a%20few%20have%20multiple%20publication%20dates%2C%20for%20example%0AORDER%20BY%20IF%28BOUND%28%3FseasonNumber%29%2Cxsd%3Ainteger%28%3FseasonNumber%29%2C1000%29%20xsd%3Ainteger%28%3FepisodeNumber%29%20%3Ftitle Law & Order episodes] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/734481717621362693 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fparent%20%3FparentLabel%20%3Fcount%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20SELECT%20%3Fparent%20(COUNT(%3Fchild)%20AS%20%3Fcount)%0A%20%20%20%20WHERE%0A%20%20%20%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Fparent%20wdt%3AP40%20%3Fchild.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20GROUP%20BY%20%3Fparent%0A%20%20%20%20ORDER%20BY%20DESC(%3Fcount)%0A%20%20%20%20LIMIT%2010%0A%20%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20DESC(%3Fcount)%0ALIMIT%2010 things/people with most children] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/732258844185927680 source]) * Development ** Performance improvements in query service map display. ** Fixed a focus issue in the suggester ([[phabricator:T135008]]) ** Further groundwork on Commons support ** Fixed first issues that popped up after ArticlePlaceholder deployment based on feedback ** Investigated and prepared fix for issue where files on Commons couldn't be deleted ([[phabricator:T135485]]) ** Finished work on language fallback in main part of header ([[phabricator:T98014]]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 05 21|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 16:50, 23 maj 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15644295 --> == Wikidata weekly summary #211 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Discussions ** New request for comments: [[d:Wikidata:Requests for comment/Standards for property proposal discussions|Standards for property proposal discussions]], [[d:Wikidata:Requests for comment/Semi-automatic Addition of References to Wikidata Statements|Semi-automatic Addition of References to Wikidata Statements]] ** [[d:Wikidata:Project_chat#Importing_Wiki_Loves_Monuments_lists_into_Wikidata|Import of Wiki Loves Monuments database]] * Events/Blogs/Press ** Past: [[m:WikiCite 2016|WikiCite]] (including links to documentation etherpads) *** [http://www.openscienceradio.de/2016/05/26/osr051-wikicite-2016-interview-with-lydia-pintscher-and-dario-taraborelli/ interview with Open Science Radio] ** Past: [https://entropia.de/GPN Gulaschprogrammiernacht] ([https://media.ccc.de/v/gpn16-7616-wikidata_query_service video]) ** [http://blog.ash.bzh/ben-whishaw-broadway-la-rada-et-wikidata/ Ben Whishaw, Broadway, La Rada et WWikidata] ** [http://blog.ted.com/meet-teds-wikipedians-in-residence/?utm_source=twitterfeed&utm_medium=twitter Meet TED’s Wikipedians-in-Residence] ** [http://blog.johl.io/blog/2016/05/28/orte/ Orte, die mit 'ow' oder 'itz' enden] * Other Noteworthy Stuff [[File:Facilitating the use of Wikidata in Wikimedia projects with a user-centered design approach.pdf|thumb]] ** [[d:Wikidata:Project_chat#Editing_from_Wikipedia_and_co|Charlie published her thesis about editing Wikidata directly from Wikipedia and co]] ** [[m:Grants:Learning patterns/Data of Wikipedia and Wikidata in your Google spreadsheet|Learning pattern about using data of Wikipedia and Wikidata in Google spreadsheet]] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2879|Library of the National Congress of Argentina ID]], [[:d:Property:P2878|Minitel]], [[:d:Property:P2877|SureChEMBL ID]], [[:d:Property:P2876|type of unit for this property]], [[:d:Property:P2875|property usage tracking category]], [[:d:Property:P2874|PubChem BioAssay ID (AID)]], [[:d:Property:P2873|time in space]], [[:d:Property:P2872|tourist office]], [[:d:Property:P2871|miRBase mature miRNA ID]], [[:d:Property:P2870|miRBase pre-miRNA ID]], [[:d:Property:P2869|record or record progression]], [[:d:Property:P2868|has role]], [[:d:Property:P2867|Molenecho's ID]], [[:d:Property:P2866|Hollandsche Molen ID]], [[:d:Property:P2865|Band number]], [[:d:Property:P2864|OpenCritic ID]], [[:d:Property:P2863|Nederlandse Molendatabase ID]], [[:d:Property:P2862|Catalogus Professorum Academiae Rheno-Traiectinae ID]], [[:d:Property:P2861|Leidse Hoogleraren ID]], [[:d:Property:P2860|cites]], [[:d:Property:P2859|X-SAMPA Code]], [[:d:Property:P2858|KLOV ID]], [[:d:Property:P2857|WWE.com superstar ID]], [[:d:Property:P2856|EU Surface Water Body Code]], [[:d:Property:P2855|VAT-rate]], [[:d:Property:P2854|disease burden]], [[:d:Property:P2853|electrical plug type]], [[:d:Property:P2852|emergency phone number]], [[:d:Property:P2851|payment types accepted]], [[:d:Property:P2850|iTunes artist ID]] ** Query examples: [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Funiverse%20(SAMPLE(%3Flabel)%20AS%20%3Flabel)%20(COUNT(%3Fplanet)%20AS%20%3Fcount)%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fplanet%20wdt%3AP31%20wd%3AQ2775969%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP1080%20%3Funiverse.%0A%20%20%3Funiverse%20rdfs%3Alabel%20%3Flabel.%0A%20%20FILTER(LANG(%3Flabel)%20%3D%20%22en%22).%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Funiverse%0AORDER%20BY%20DESC(%3Fcount) Fictional universes with most fictional planets] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/734892629188579328 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fsubject%20%3FsubjectLabel%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fepisode%20wdt%3AP31%20wd%3AQ1983062.%0A%20%20%3Fepisode%20wdt%3AP179%20wd%3AQ3577037.%0A%20%20%3Fepisode%20wdt%3AP921%20%3Fsubject.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D main subject of West Wing episodes] ([https://twitter.com/Coyau/status/735209236209209345 source]), [https://query.wikidata.org/#%23%20Places%20with%20free%20wi-fi%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fcoord%0AWHERE%0A%7B%0A%09%3Fitem%20wdt%3AP2848%20wd%3AQ1543615%20.%0A%20%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoord%20.%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%7D places with free wifi] ([https://twitter.com/johl/status/735249601373048832 source]), [https://angryloki.github.io/wikidata-graph-builder/?property=P2860&item=Q23906890&iterations=5&mode=undirected citation network of paper about Zika] ([https://twitter.com/wikicite16/status/735845122903027712 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Ftaxon%20%3Feponym%20%3FtaxonLabel%20%3FeponymLabel%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Ftaxon%20wdt%3AP31%20wd%3AQ16521%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP138%20%3Feponym.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20%3Feponym taxons and what they are named after] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/736158659760259073 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fbillions%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP2218%20%3Fworth.%0A%20%20FILTER(%3Fworth%3E1000000000).%0A%20%20BIND(%3Fworth%2F1000000000%20AS%20%3Fbillions).%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20DESC(%3Fbillions) billionaires] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/736207937736216576 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fanimal%20%3FanimalLabel%20%3Fdied%20%3FmannerOfDeathLabel%20%3Fimage%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fanimal%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP31%20wd%3AQ16521%3B%20%23%20instance%20of%20some%20taxon%20%28does%20not%20include%20human%29%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP509%20%3FmannerOfDeath.%0A%20%20%3FmannerOfDeath%20wdt%3AP279*%20wd%3AQ8454.%20%23%20some%20subclass%20of%20capital%20punishment%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fanimal%20wdt%3AP570%20%3Fdied.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fanimal%20wdt%3AP18%20%3Fimage.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20%3Fdied animals that were executed] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/736541054481108993 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Felement%20%28SAMPLE%28%3Fsymbol%29%20AS%20%3Fsymbol%29%20%28SAMPLE%28%3Fprotons%29%20AS%20%3Fprotons%29%20%28MIN%28%3Fneutrons%29%20AS%20%3FminNeutrons%29%20%28MAX%28%3Fneutrons%29%20AS%20%3FmaxNeutrons%29%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Felement%20wdt%3AP31%20wd%3AQ11344%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP1086%20%3Fprotons%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP246%20%3Fsymbol.%0A%20%20%3Fisotope%20wdt%3AP279%20%3Felement%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP1148%20%3Fneutrons.%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Felement%0AORDER%20BY%20%3Fprotons chemical elements and their isotopes by number of neutrons (min/max)] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/737261366160031745 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fpope%20%3FpopeLabel%20%3Fkids%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fpope%20wdt%3AP39%20wd%3AQ19546%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP1971%20%3Fkids.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fkids%29 popes with children] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/737274005254737920 source]), [https://query.wikidata.org/#%23%20select%20all%20astronauts%20with%20name%2C%20image%2C%20birthdate%2C%20birthplace%20and%20coordinates%20of%20the%20birthplace%0A%0ASELECT%20%3Fastronaut%20%3FastronautLabel%20%3Fimage%20%3Fbirthdate%20%3Fbirthplace%20%3Fcoord%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fastronaut%20%3Fx1%20wd%3AQ11631%3B%0A%20%20wdt%3AP18%20%3Fimage%3B%0A%20%20wdt%3AP569%20%3Fbirthdate%3B%0A%20%20wdt%3AP19%20%3Fbirthplace.%0A%20%20%0A%20%20%3Fbirthplace%20wdt%3AP625%20%3Fcoord%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20DESC(%3Fbirthdate) birthplaces of astronauts] ([https://twitter.com/Dr4k3_LE/status/737275599614578688 source]) * Development ** Worked on fix for issue with language fallback in main part of header ([[phabricator:T135714]]) ** More work on support for Commons - main focus right now is on making it possible to actually store a new entity without jumping through hoops ** Fixing a bug in Internet Explorer with prevents editing ([[phabricator:T136543]]) ** Worked on more blockers for next deployment of the ArticlePlaceholder ([[phabricator:T135624]]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 05 28|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 20:24, 30 maj 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15661117 --> == Wikidata weekly summary #212 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press ** Upcoming: [http://opendata.ch/projects/conference-2016/ OpenData.ch] ** Upcoming: [http://www.hackhpi.org/ HackHPI] ** Upcoming: [[d:Wikidata:ELAG|ELAG]] ** [[m:WikiCite_2016#Outcomes|Documentation of the outcomes of WikiCite]] ** [http://chem-bla-ics.blogspot.de/2016/06/wikidata-showing-chemical-properties.html Wikidata showing chemical properties with references] * Other Noteworthy Stuff ** [https://tools.wmflabs.org/sqid SQID] now also shows references for statements and [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-June/008831.html received a whole bunch of other nice features] ** [https://www.npmjs.com/package/wikidata-cli wikidata-cli] now has a wdsparql command to work with SPARQL from the command line ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-June/008860.html It seems we already have almost 0.4% of the current population of Finland on Wikidata.] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2888|exact match]], [[:d:Property:P2887|reserve number (Canada)]], [[:d:Property:P2886|Shakeosphere person ID]], [[:d:Property:P2884|mains voltage]], [[:d:Property:P2883|HKMDb film ID]], [[:d:Property:P2882|relegated]], [[:d:Property:P2881|promoted]], [[:d:Property:P2880|NIOSHTIC-2 ID]] ** Query examples: [https://query.wikidata.org/#%23%20Bodies%20of%20water%20that%20most%20watercourses%20end%20in%20%28transitive%29.%0A%23%20For%20example%2C%20over%204000%20watercourses%20eventually%20flow%20into%20the%20Ob%2C%0A%23%20and%20since%20the%20Ob%20flows%20into%20the%20Kara%20Sea%2C%20the%20Kara%20Sea%20has%20over%204000%20results%20as%20well.%0ASELECT%20%3Fmouth%20%28COUNT%28%3Fwatercourse%29%20AS%20%3Fcount%29%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fwatercourse%20wdt%3AP403%2B%20%3Fmouth.%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fmouth%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fcount%29%0ALIMIT%2010 body of water with the most watercourses ending in it] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/737955626790322176 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fcoord%0AWHERE%20%7B%0A%09%3Fitem%09wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ484170%3B%0A%09%09%09%09wdt%3AP17%20wd%3AQ142%3B%0A%09%09%09%09rdfs%3Alabel%20%3FitemLabel%3B%0A%09%09%09%09wdt%3AP625%20%3Fcoord%3B%0A%09FILTER%20(lang(%3FitemLabel)%20%3D%20%22fr%22).%20%0A%09FILTER%20regex%20(%3FitemLabel%2C%20%22ac%24%22).%0A%09FILTER%20not%20exists%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP131%20wd%3AQ33788%20%7D%20%23%20excluding%20Koumac%2C%20New%20Caledonia...%0A%7D French communes with names ending in ac] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/737363280222638080 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0APREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0APREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0ASELECT%20%3Fcreator%20%3FplacebirthLabel%20%3Fgeoloc%20where%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ838948%20.%20%20%23%20%C5%93uvre%20d%E2%80%99art%20et%20ss-classe%20%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP608%20wd%3AQ20980830.%20%23%20du%20projet%20Europeana%20280%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP170%20%3Fcreator.%20%23%20cr%C3%A9ateur%20%0A%09%3Fcreator%20wdt%3AP19%20%3Fplacebirth.%20%23%20lieu%20de%20naissance%20%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%3Fplacebirth%20wdt%3AP625%20%3Fgeoloc%20.%20%23coordonn%C3%A9es%20g%C3%A9o%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%2Ces%2Cen%22%20.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20%20%20%20%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%0A%7D%0A birthplaces of Europeana280 artists] ([https://twitter.com/Wittylama/status/737710539648999424 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3ABubbleChart%0ASELECT%20%3FeyeColorLabel%20(COUNT(%3Fperson)%20AS%20%3Fcount)%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fperson%20wdt%3AP1340%20%3FeyeColor.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3FeyeColorLabel popular eye colors] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/737739089039003648 source]) * Development ** Fixed the bug where the language selector in Special:NewItem doesn't recognize certain languages ([[phabricator:T115792]]) ** Fixed issues that prevented editing in Internet Explorer ([[phabricator:T136543]]) ** [https://twitter.com/JonasMKress/status/736533243445514242 Added new visualization to the query service to visualize graphs like family trees. It is now deployed yet but will come soon.] ** [https://twitter.com/JonasMKress/status/734698189778001920 Worked on new visualization for the query service to visualize results with data on different dimensions] ** Improved build and deploy process for the query service. The site should load faster now. ** Improved the formatting of dates and more in the query service. ** More fixes to get ArticlePlaceholder ready for the second round of wikis ** Worked on a fix for the issue where sometimes an old label is shown in the main header of an item ([[phabricator:T135714]]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 06 04|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 16:27, 6 juni 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15675216 --> == Wikidata weekly summary #213 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Discussions ** New request for comments: [[d:Wikidata:Requests for comment/Semi-automatic Addition of References to Wikidata Statements|Semi-automatic Addition of References to Wikidata Statements - feedback on the Primary Sources Tool]] ** Others: [[Wikidata:Bot_requests#Currency_conversion_rates|Discussion about currency conversion rates]], [[d:Wikidata:Contact_the_development_team#P2893_-_wrong_datatype|P2893_-_wrong_datatype]] * Events/Blogs/Press ** Upcoming: Wikimania - find all the Wikidata things happening [https://wikimania2016.wikimedia.org/wiki/Wikidata here] ** Upcoming: [http://thinking.is.ed.ac.uk/wir/2016/06/10/coming-soon-wikidata-wikisource-showcase-for-repo-fringe/ Repo-Fringe 2016] ** Past: [http://hackhpi.org/ HackHPI] ** Past: [http://elag2016.org/ ELAG] ([http://www.slideshare.net/jneubert/using-wikidata-as-an-authority-for-the-sowidatanet-research-data-repository slides]) * Other Noteworthy Stuff ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-June/008874.html Passionate about Wikidata and a great communicator? We are looking to hire a community communications person.] ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-June/008910.html Gujarati, Latvian and Nynorsk Wikipedia now have the ArticlePlaceholder as well.] ** Catalan and Polish Wikipedia will show Wikidata descriptions on the mobile website starting soon. More Wikipedias will follow. ([[phabricator:T135429]]) ** Into football/soccer? [[d:Wikidata:WikiProject Association football/Euro 2016|WikiProject Association football/Euro 2016]] could use your help. * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2905|RateBeer brewery ID]], [[:d:Property:P2904|Beer Advocate brewery ID]], [[:d:Property:P2903|Molendatabase verdwenen molens ID]], [[:d:Property:P2900|fax number]], [[:d:Property:P2899|minimum age]], [[:d:Property:P2898|Swedish county letter]], [[:d:Property:P2897|Eldoblaje Movie ID]], [[:d:Property:P2896|publication interval]], [[:d:Property:P2895|maximum sustained winds]], [[:d:Property:P2894|day of week]], [[:d:Property:P2893|Skype]], [[:d:Property:P2892|UMLS CUI]], [[:d:Property:P2889|FamilySearch ID]] ** Query examples: [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FinstanceLabel%20%3FcreatorLabel%20%28YEAR%28%3Fdate%29%20as%20%3Fyear%29%20%3Fimage%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP180%20wd%3AQ243%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20%3Finstance%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP170%20%3Fcreator%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP571%20%3Fdate%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3Fimage%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3FitemLabel Eiffel Tower in art] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/740207536230551552 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3ABubbleChart%0ASELECT%20%3Fsurname%20%3FsurnameLabel%20%3Fcount%20WHERE%20%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20SELECT%20%3Fsurname%20%28COUNT%28%3Fperson%29%20AS%20%3Fcount%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Fperson%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5.%0A%20%20%20%20%20%20%3Fperson%20wdt%3AP734%20%3Fsurname.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20GROUP%20BY%20%3Fsurname%0A%20%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fcount%29%0ALIMIT%20100 popular surnames among humans] ([https://twitter.com/Coyau/status/740505485045039104 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3ABubbleChart%0ASELECT%20%3Fsurname%20%3FsurnameLabel%20%3Fcount%20WHERE%20%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20SELECT%20%3Fsurname%20%28COUNT%28%3Fperson%29%20AS%20%3Fcount%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Fperson%20%28wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%29%20wd%3AQ95074.%0A%20%20%20%20%20%20%3Fperson%20wdt%3AP734%20%3Fsurname.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20GROUP%20BY%20%3Fsurname%0A%20%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fcount%29%0ALIMIT%20100 popular surnames among fictional characters] ([https://twitter.com/Coyau/status/740506077410807808 source]), [https://query.wikidata.org/#%0A%23%20Select%20the%20desired%20columns%20and%20get%20labels%0ASELECT%20%3Focc%20%3FoccLabel%20%3FavgAge%20%3FavgBirthYear%20%3Fcount%20WHERE%20%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20%23%20Group%20the%20people%20by%20their%20occupation%20and%20calculate%20age%0A%20%20%20%20SELECT%0A%20%20%20%20%09%3Focc%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%28count%28%3Fp%29%20as%20%3Fcount%29%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%28round%28avg%28%3FbirthYear%29%29%20as%20%3FavgBirthYear%29%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%28avg%28%3FdeathYear%20-%20%3FbirthYear%29%20as%20%3FavgAge%29%0A%20%20%20%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%23%20Get%20people%20with%20occupation%20%2B%20birth%2Fdeath%20dates%3B%20combine%20multiple%20birth%2Fdeath%20dates%20using%20avg%0A%20%20%20%20%20%20%20%20SELECT%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%09%3Fp%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%3Focc%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%28avg%28year%28%3Fbirth%29%29%20as%20%3FbirthYear%29%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%28avg%28year%28%3Fdeath%29%29%20as%20%3FdeathYear%29%0A%20%20%20%20%20%20%20%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%3Fp%20%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP106%20%3Focc%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20p%3AP569%2Fpsv%3AP569%20%5B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3AtimePrecision%20%229%22%5E%5Exsd%3Ainteger%20%3B%20%23%20precision%20of%20at%20least%20year%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3AtimeValue%20%3Fbirth%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%5D%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20p%3AP570%2Fpsv%3AP570%20%5B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3AtimePrecision%20%229%22%5E%5Exsd%3Ainteger%20%3B%20%23%20precision%20of%20at%20least%20year%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3AtimeValue%20%3Fdeath%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%5D%20.%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20%20%20%20%20GROUP%20BY%20%3Fp%20%3Focc%0A%20%20%20%20%20%20%7D%20%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20GROUP%20BY%20%3Focc%0A%20%20%7D%0A%20%20%0A%20%20FILTER%20%28%3Fcount%20%3E%20300%29%20%23%20arbitrary%20number%20to%20weed%20out%20values%20with%20%27few%27%20observations%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20ASC%28%3FavgAge%29 average lifespan by occupation] ([https://twitter.com/cdrini/status/740814425188368384 source]), [https://query.wikidata.org/#%23Locations%20of%20breweries%20in%20Germany%0A%23defaultView%3AMap%0Aselect%20%3FbreweryLabel%20%3FbreweryDescription%20%3Fcoord%20WHERE%20%7B%0A%09%3Fbrewery%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ131734%20%3B%0A%09%09wdt%3AP17%20wd%3AQ183%20%3B%0A%09%09wdt%3AP625%20%3Fcoord%20.%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%09%09bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%2C%20de%22%20.%0A%09%7D%0A%7D German breweries] ([https://twitter.com/MonsieurBraun/status/740911815736078336 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fyear%20%3Fpope1Label%20%3Fpope2Label%20%3Fpope3Label%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fpope2%20wdt%3AP39%20wd%3AQ19546%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20p%3AP39%20%5B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20ps%3AP39%20wd%3AQ19546%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20pq%3AP580%20%3Fp2s%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20pq%3AP582%20%3Fp2e%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20pq%3AP1365%20%3Fpope1%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20pq%3AP1366%20%3Fpope3%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%5D.%0A%20%20%3Fpope1%20p%3AP39%20%5B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20ps%3AP39%20wd%3AQ19546%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20pq%3AP582%20%3Fp1e%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%5D.%0A%20%20%3Fpope3%20p%3AP39%20%5B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20ps%3AP39%20wd%3AQ19546%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20pq%3AP580%20%3Fp3s%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%5D.%0A%20%20BIND%28YEAR%28%3Fp2s%29%20AS%20%3Fyear%29.%0A%20%20FILTER%28YEAR%28%3Fp2e%29%20%3D%20%3Fyear%20%26%26%20YEAR%28%3Fp1e%29%20%3D%20%3Fyear%20%26%26%20YEAR%28%3Fp3s%29%20%3D%20%3Fyear%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20%3Fyear years with 3 popes] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/741234399002406912 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3ATimeline%0ASELECT%20%3Fperson%20%3FpersonLabel%20%3Fdate%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fperson%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP509%20wd%3AQ468455%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP570%20%3Fdate.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20%3Fdate%20 people who died by burning - on a timeline] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/741236311793774592 source]) ** Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject Lighthouses|Lighthouses]], [[d:Wikidata:WikiProject Roller Coasters|Roller Coasters]] * Development ** Worked on creating mediainfo entities on demand when a file is viewed that doesn't have an associated mediainfo entity yet. This is needed for structured data support for Commons. ** Worked on making it possible to embed query results in other websites. You can get a preview at https://jonaskress.github.io ** Added timeline as a possible visualization for the query service. ** Investigated issues with downloading query result sets in Safari. ** Got ArticlePlaceholder ready for the second round of Wikipedias. ** Fixed bug where map wasn't enabled as a possible visualization for queries with cooridnates. * You can soon specify the color of the bubbles in a bubble chart visualization. ([[phabricator:T137061]]) ** Fixed a bug with terms sometimes not showing up, language fallback not working correctly in Lua modules and connection to master database ** Fixed a bug with URL encoding in the query service. * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 06 11|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 16:25, 13 juni 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15682186 --> == Wikidata weekly summary #214 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press ** Upcoming: [https://wikimania2016.wikimedia.org/wiki/Wikidata Wikimania] ** Upcoming: [[m:WikiConvention francophone|WikiConvention francophone]] ** Past: [[:en:Wikipedia:GLAM/Boot Camp|GLAM Wiki Boot Camp]] ** Past: [https://twitter.com/sm_conf Silicon Mountain Conf] ** Past: [http://opendata.ch/projects/conference-2016/ OpenData.ch] ** Past: [https://www.eventbrite.it/e/biglietti-web-semantico-wikidata-25858790338 Semantic Web + Wikidata] ** [http://blog.wikimedia.de/2016/06/15/wikidata-beim-hackathon-hackhpi-in-potsdam/ Wikidata beim Hackathon HackHPI in Potsdam] ** [http://www.rsc.org/chemistryworld/2016/05/linked-data-medicinal-chemistry-comment Data Ex Machina] ** [[:en:Wikipedia:Wikipedia_Signpost/2016-06-15/Op-ed|Op-ed in the ''Wikipedia Signpost'' regarding Wikidata licensing]] * Other Noteworthy Stuff ** [[d:Wikidata:Project_chat#ORES_live_as_a_beta_feature|ORES is not available as a beta feature to make it easier to find bad edits]] ** [[d:Wikidata:Project_chat#Header_image_on_items|New user script to show the main image of an item is ready for testing]] ** Into football/soccer? [[d:Wikidata:WikiProject Association football/Euro 2016|WikiProject Association football/Euro 2016]] could use your help. ** Want to see Wikidata changes in the history of a Wikipedia article? [[d:Wikidata:Project_chat#user_script_to_show_Wikidata_changes_in_article_history|There is a user script that needs your feedback.]] ** [[d:Wikidata:Project_chat#Looking_for_list_article_editors|We are looking for people who work on list articles.]] ** You can test a gadget that lets you [[d:Wikidata:Project_chat#Do_you_want_to_see_statements_like_this.3F|easily run a query for more items with the same statement]]. ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-June/008983.html Language fallback is now happening on Wikipedia and co] ** [[mw:Help:Extension:Kartographer|Maps are now enabled on Wikidata]] ** [https://github.com/Wikidata/StrepHit First beta release of StrepHit] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2924|Great Russian Encyclopedia Online ID]], [[:d:Property:P2923|focal height]], [[:d:Property:P2922|month of the year]], [[:d:Property:P2919|label in sign language]], [[:d:Property:P2918|PO Box]], [[:d:Property:P2917|COAM ID]], [[:d:Property:P2916|syntax clarification]], [[:d:Property:P2915|ECARTICO person ID]], [[:d:Property:P2914|MSBI person ID]], [[:d:Property:P2913|date depicted]], [[:d:Property:P2912|distinctive jersey]], [[:d:Property:P2911|time gap]], [[:d:Property:P2910|icon]], [[:d:Property:P2909|SecondHandSongs artist ID]], [[:d:Property:P2908|SecondHandSongs song ID]], [[:d:Property:P2907|timezone offset]] ** Query examples: [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3ABubbleChart%0ASELECT%20%3Frgb%20%3FcolorLabel%20%28COUNT%28%3Fcompound%29%20AS%20%3Fcount%29%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fcompound%20wdt%3AP31%20wd%3AQ11173%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP462%20%3Fcolor.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fcolor%20wdt%3AP465%20%3Frgb.%20%7D%0A%20%20BIND%28IF%28BOUND%28%3Frgb%29%2C%3Frgb%2C%22CCCCCC%22%29%20AS%20%3Frgb%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Frgb%20%3FcolorLabel colors of chemical compounds] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/742775956666978304 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0A%23%20Venues%20in%20Broadway%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fvenue%20%3FvenueLabel%20%3Fcoords%20%7B%0A%20%20%09%3Fvenue%20wdt%3AP1217%20%3FIDBDB%20.%0A%20%20%20%20wd%3AQ235065%20wdt%3AP625%20%3FbroadWayLoc%20.%0A%0A%20%20%20%20SERVICE%20wikibase%3Aaround%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Fvenue%20wdt%3AP625%20%3Fcoords%20.%0A%20%20%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Acenter%20%3FbroadWayLoc%20.%20%0A%20%20%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Aradius%20%221.5%22%20.%20%0A%20%20%20%20%7D%0A%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%0A%20%20%7D%0A%7D map of braodway venues] ([https://twitter.com/sboissel/status/743890784374689792 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FcountryLabel%20%3FplaceLabel%20%28YEAR%28%3Fdate%29%20as%20%3Fyear%29%20%3Fcoords%20%3Fimage%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ860861%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP170%20wd%3AQ123454%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP17%20%3Fcountry%20.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP131%20%3Fplace%20.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP571%20%3Fdate%20.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoords%20.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3Fimage%20.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3FitemLabel%20%3FplaceLabel sculptures by Max Bill] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/743880646599319552 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fwork%20%3Ftitle%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fwork%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ838948%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP1476%20%3Ftitle.%0A%20%20FILTER%28REGEX%28%3Ftitle%2C%20%22%5E%5C%5Cw%2a%28%5C%5Cw%7B3%7D%29%28%5C%5CW%2B%5C%5Cw%2a%5C%5C1%29%2B%24%22%2C%20%22i%22%29%20%26%26%20%21REGEX%28%3Ftitle%2C%20%22%5E%28%5C%5Cw%2B%29%28%5C%5CW%2B%5C%5C1%29%2B%24%22%2C%20%22i%22%29%29.%0A%7D%0AORDER%20BY%20STR%28%3Ftitle%29 works of art where the name might be a rhyme] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/743493933049733121 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fwork%20%3Ftitle%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fwork%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ838948%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP1476%20%3Ftitle.%0A%20%20FILTER%28REGEX%28STR%28%3Ftitle%29%2C%20%22%5E%28%5C%5Cp%7BL%7D%29%5C%5Cw%2B%28%3F%3A%5C%5CW%2B%5C%5C1%5C%5Cw%2B%29%7B2%2C%7D%24%22%2C%20%22i%22%29%29.%0A%7D%0AORDER%20BY%20STR%28%3Ftitle%29 works of art where the title is an alliteration] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/743492549319462912 source]) ** Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject Professional Wrestling|Professional Wrestling]] ** ORDER BY RAND() LIMIT 100 can avoid timeouts on Wikidata Query Service ([https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-June/009018.html source]) * Development ** Worked on making it easier to add new query examples right from the query service by just clicking a button. There are some technical issues with it still though. Will take a while to sort through. ** More work on creating new Media-Info entities (the equivalent of item for media file data) on the fly ([[phabricator:T134259]]) ** Fixed a but with suggestions not showing up ([[phabricator:T138059]]) ** Improved display of query examples ([[phabricator:T137589]]) and cleaned them up ** Improved database access ([[phabricator:T137539]]) ** Fixed a but with the rank selector ([[phabricator:T109583]]) ** Started concept work for automated list generation ** Discussed [[d:Wikidata:Wiktionary/Development/Proposals/2015-05|the proposal for Wiktionary]] with a linguist to get more detailed feedback on it. Very positive. * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 06 18|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 15:29, 20 juni 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15708864 --> == Wikidata weekly summary #215 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Discussions ** New request for comments: [[d:Wikidata:Requests for comment/Verifiability and living persons|Verifiability and living persons]], [[d:Wikidata:Requests for comment/RfP voting eligibility|RfP voting eligibility]] * Events/Blogs/Press ** Past: Wikimania! The Wikidata-related program parts including slides and notes can be found on the [https://wikimania2016.wikimedia.org/wiki/Wikidata#Presentations Wikidata Wikimania page]. ** [https://www.tib.eu/en/service/news/details/tib-and-hsh-project-approved-the-replication-of-open-access-images-noa/ TIB and HsH project approved: The replication of Open-Access images] * Other Noteworthy Stuff ** EasyQuery is now a gadget that you can enable in your preferences. It gives you an icon next to each statement value. That gives you a list of other items with the same statement. ** [https://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/stats.php?reverse Stats] have been updated and show a significant jump in references. ** SQID now shows references ([http://tools.wmflabs.org/sqid/#/view?id=Q42 example]) ** [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match/?mode=catalog_details&catalog=215 INSPIRE HEP has been added to Mix'n'match] ** [https://wikitech.wikimedia.org/wiki/PAWS PAWS] is now available. It lets you easily run a Jupyter notebook and much more. * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2936|language used]], [[:d:Property:P2935|connector]], [[:d:Property:P2931|Encyclopedia of Triangle Centers identifier]], [[:d:Property:P2930|INSPIRE-HEP author ID]], [[:d:Property:P2929|lighthouse range]], [[:d:Property:P2928|memory capacity]], [[:d:Property:P2927|water as percent of area]], [[:d:Property:P2926|InterPro ID]], [[:d:Property:P2925|domain of saint or deity]] ** Query examples: [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fsandwich%20%3Fingredient%20%3FsandwichLabel%20%3FingredientLabel%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fsandwich%20wdt%3AP31%3F%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ28803%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP527%20%3Fingredient.%0A%20%20MINUS%20%7B%20%3Fingredient%20wdt%3AP279%2a%20wd%3AQ7802.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%2C%20%22fr%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20UCASE%28STR%28%3FsandwichLabel%29%29 sandwich ingredients] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/747145937072570369 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Finventor%20%3FinventorLabel%20%3Fgadet%20%3FgadgetLabel%0AWHERE%20%7B%0A%20%20%3Finventor%20wdt%3AP157%20%3Fgadget%20.%0A%20%20%3Fgadet%20wdt%3AP61%20%3Finventor%20.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20%0A%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%0A%20%20%20%20%3Finventor%20rdfs%3Alabel%20%3FinventorLabel%20.%0A%20%20%20%20%3Fgadget%20rdfs%3Alabel%20%3FgadgetLabel%20.%0A%20%20%7D%0A%7D inventors killed by their own invention] ([https://twitter.com/tobias47n9e/status/746330854922817536 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fobject%20%3FobjectLabel%20%28MAX%28%3Fmass%29%20AS%20%3Fmass%29%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fobject%20p%3AP2067%2Fpsv%3AP2067%20%5B%0A%20%20%20%20wikibase%3AquantityAmount%20%3FbaseMass%3B%0A%20%20%20%20wikibase%3AquantityUnit%20%5B%0A%20%20%20%20%20%20p%3AP2370%2Fpsv%3AP2370%20%5B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3AquantityAmount%20%3FunitMass%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3AquantityUnit%20wd%3AQ11570%0A%20%20%20%20%20%20%5D%0A%20%20%20%20%5D%0A%20%20%5D.%0A%20%20BIND%28%3FbaseMass%20%2a%20%3FunitMass%20AS%20%3Fmass%29.%0A%20%20MINUS%20%7B%20%3Fobject%20wdt%3AP31%20wd%3AQ3647172.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fobject%20%3FobjectLabel%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fmass%29 objects with most mass] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/745933733711200256 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AGraph%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3F_image%20%3F_subclass_of%20%3F_subclass_ofLabel%20%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ188451.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP279%20%3F_subclass_of.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3F_image.%20%7D%0A%7D music genres] ([https://twitter.com/JonasMKress/status/745677348352180224 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3FsideLabel%20%28COUNT%28%3Fjurisdiction%29%20AS%20%3Fcount%29%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fjurisdiction%20wdt%3AP1622%20%3Fside.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3FsideLabel%0AORDER%20BY%20%3FsideLabel number of jurisdictions by driving side] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/745926057627377664 source]) * Development ** The majority of the Wikidata developers team atteded [[wm2016:|Wikimania]] ** You can now embed query results from query.wikidata.org in other websites ([https://query.wikidata.org/embed.html#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3F_coordinate_location%20%3F_image%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ4022.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3F_coordinate_location.%20%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3F_image.%20%0A%7D example]) ** Linking MediaInfo entities to media files in the "MediaInfo for Commons" prototype ([[phabricator:T134473]]) ** Tracking more statistics for the ArticlePlaceholder ([[phabricator:T138500]]) ** Adding support for quantity values with unknown uncertainty ([[phabricator:T115269]]) ** Worked on fix for bug where new entities can be created with wrong language ([[phabricator:T138725]]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 06 25|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 18:48, 27 juni 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15725387 --> == Wikidata weekly summary #216 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press ** Europeana280 Art History Challenge has finished *** [http://pro.europeana.eu/blogpost/europeana-art-history-challenge-concludes Europeana blog post] *** [https://vimeo.com/172726398 video] *** [https://blog.wikimedia.org/2016/07/01/europeana-challenge-finish/ Wikimedia blog post] ** [https://www.llgc.org.uk/blog/?p=11702 The life and times of Mr Herbert Ellerby: Linking Llandudno, Lancashire, and Moggill, Australia] ** [http://blog.wikimedia.de/2016/07/01/wikidata-auf-der-gpn16/ Wikidata auf der GPN] ** Past: [https://www.pseshsf.org/fr/programme/2016/#event-541 PSESHSF] ([https://lists.wikimedia.fr/info/wikidata You can sign up to be notified about more Wikidata workshops in France]) ** Past: [http://make.opendata.ch/wiki/event:2016-07 Swiss Open Cultural Data Hackathon] ** Upcoming: [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-June/009052.html office hour on IRC] ** Upcoming: State of the Map US in Seattle - http://stateofthemap.us/ ** Upcoming: [https://www.eventbrite.co.uk/e/wikimedia-uk-agm-2016-tickets-26093909586 Wikimedia UK AGM with Wikidata training] * Other Noteworthy Stuff ** There is now a [[m:100wikidatadays|100wikidatadays]] challenge based on the [[m:100wikidays|100wikidays]] challenge for Wikipedia. The goal: convert 100 templates to make use of Wikidata over the course of 100 days. ** Tobias started writing a [[d:Wikidata:Infobox Tutorial|tutorial on how to write infoboxes that make use of Wikidata's data]] and could use your help expanding it. ** Thiemo [[d:User talk:TMg/currentDate.js|wrote a user script]] to pre-fill "date retrieved" in a reference with the current date. Please test and let us know what you think ont he linked page. If you like it it can become a gadget. * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2945|British Book Trade Index ID]], [[:d:Property:P2944|Plarr ID]], [[:d:Property:P2943|warheroes.ru ID]], [[:d:Property:P2942|Dailymotion channel ID]], [[:d:Property:P2941|Munk's Roll ID]], [[:d:Property:P2940|Catalogus Professorum Rostochensium ID]], [[:d:Property:P2939|CageMatch tag team ID]], [[:d:Property:P2938|Pleiades place type identifier]], [[:d:Property:P2937|parliamentary term]] ** Query examples: [http://tools.wmflabs.org/family/ancestors.php?q=Q24045706 Ancestors of Guðni Jóhannesson] (note the last names), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3F_image%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP161%20wd%3AQ221074.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%20%20%0AOPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3F_image.%20%7D%0A%7D movies with Bud Spencer] ([https://twitter.com/nightrose/status/747550932196560896 source]), [https://query.wikidata.org/#%23Largest%20cities%20per%20country%0A%23Largest%20cities%20per%20country%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fcity%20%3FcityLabel%20%3Fpopulation%20%3Fcountry%20%3FcountryLabel%20%3Floc%20WHERE%20%7B%0A%09%7B%0A%09%09SELECT%20%28MAX%28%3Fpopulation%29%20AS%20%3Fpopulation%29%20%3Fcountry%20WHERE%20%7B%0A%09%09%09%3Fcity%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ515%20.%0A%09%09%09%3Fcity%20wdt%3AP1082%20%3Fpopulation%20.%0A%09%09%09%3Fcity%20wdt%3AP17%20%3Fcountry%20.%0A%09%09%7D%0A%09%09GROUP%20BY%20%3Fcountry%0A%09%09ORDER%20BY%20DESC%28%3Fpopulation%29%0A%09%7D%0A%09%3Fcity%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ515%20.%0A%09%3Fcity%20wdt%3AP1082%20%3Fpopulation%20.%0A%09%3Fcity%20wdt%3AP17%20%3Fcountry%20.%0A%09%3Fcity%20wdt%3AP625%20%3Floc%20.%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%09%09bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%0A%09%7D%0A%7D largest cities per country] ([https://twitter.com/mariushoch/status/748176824333639680 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fcontinent%20%3Friver%20%3FcontinentLabel%20%3FriverLabel%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20SELECT%20%3Fcontinent%20%28MAX%28%3Flength%29%20AS%20%3Flength%29%0A%20%20%20%20WHERE%0A%20%20%20%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Friver%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ355304%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP2043%20%3Flength%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP30%20%3Fcontinent.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20GROUP%20BY%20%3Fcontinent%0A%20%20%7D%0A%20%20%3Friver%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ355304%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP2043%20%3Flength%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP30%20%3Fcontinent.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20%3FcontinentLabel longest river of each continent] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/748180422287319040 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Friver%20%3FriverLabel%20%3Flocation%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Friver%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ355304%3B%20%23%20watercourse%3B%20includes%20a%20few%20creeks%20%E2%80%93%20use%20wd%3AQ4022%20for%20rivers%20only%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP30%20wd%3AQ51.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Friver%20wdt%3AP625%20%3Flocation.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D rivers in Antarctica] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/748182143684194304 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fcontinent%20%3FcontinentLabel%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fcontinent%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5107.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20xsd%3Ainteger%28SUBSTR%28STR%28%3Fcontinent%29%2CSTRLEN%28%22http%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2FQ%22%29%2B1%29%29 continents] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/748194398459015168 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3FcontinentLabel%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%7B%20%23%20subquery%20for%20optimization%20so%20the%20label%20service%20doesn%E2%80%99t%20have%20to%20do%20as%20much%20work%20%28228%E2%80%AFms%20vs%2020731%E2%80%AFms%29%0A%20%20%20%20SELECT%20DISTINCT%20%3Fcontinent%0A%20%20%20%20WHERE%0A%20%20%20%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%5B%5D%20wdt%3AP30%20%3Fcontinent.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20xsd%3Ainteger%28SUBSTR%28STR%28%3Fcontinent%29%2CSTRLEN%28%22http%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2FQ%22%29%2B1%29%29 and some other continents] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/748193620394651649 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Fplace%20%3FplaceLabel%20%3Flocation%20WHERE%20%7B%0A%20%20wd%3AQ933%20wdt%3AP625%20%3FsouthPole.%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%23%20coordinates%20of%20south%20pole%0A%20%20%3Fplace%20wdt%3AP30%20wd%3AQ51%3B%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%23%20continent%3A%20antarctica%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP625%20%3Flocation.%0A%20%20FILTER%28geof%3Adistance%28%3Flocation%2C%20%3FsouthPole%29%20%3E%203000%29.%20%23%20over%203000%E2%80%AFkm%20away%20from%20south%20pole%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D places with continent Antarctica more than 3000 km north of south pole] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/748218650109349888 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fimage%20%28count%28%3Fimage%29%20AS%20%3Fcnt%29%20%28group_concat%28%3Fitem%29%20AS%20%3Fitems%29%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3Fimage%0A%20%20%7D%20group%20by%20%3Fimage%20having%20%28%3Fcnt%3E10%29 files used as “image” in more than 10 items] ([https://twitter.com/MagnusManske/status/748453264799207424 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%0A%20%20%3Fitem%0A%20%20%3FitemLabel%0A%20%20%3FcommuneLabel%0A%20%20%28group_concat%28distinct%20%3Fmerimee%20%3B%20separator%20%3D%20%22%2C%20%22%29%20as%20%3Fmerimee%29%0A%20%20%3Fcoords%0A%20%20%3Fimage%0AWHERE%20%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20SELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3Fmerimee%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP1435%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ916475%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Fitem%20p%3AP1435%20%3Fheritage_statement%20.%0A%20%20%20%20%20%20FILTER%20NOT%20EXISTS%20%7B%20%3Fheritage_statement%20pq%3AP582%20%3Fend%20.%20%7D%0A%20%20%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP380%20%3Fmerimee.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20ORDER%20BY%20%3Fmerimee%0A%20%20%7D%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP131%2Fwdt%3AP131%2a%20wd%3AQ3068%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP131%20%3Fcommune%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoords%20.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3Fimage%20.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%22%20.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FcommuneLabel%20%3Fcoords%20%3Fimage%0AORDER%20BY%20%3FcommuneLabel%20%3FitemLabel monuments historiques in Loire-Atlantique] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/748565831555092480 source]), [https://query.wikidata.org/#%20%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3F_coordinate_location%20%3F_image%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP106%20wd%3AQ36834.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP19%20%3Fplace.%0A%20%20%20%3Fplace%20wdt%3AP625%20%20%3F_coordinate_location.%20%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3F_image.%20%0A%7D music composers by birth place] ([https://twitter.com/innovimax/status/748900766857953280 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3F_coordinate_location%20%3F_image%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ1370598.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3F_coordinate_location.%20%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3F_image.%20%0A%7D places of whorship] ([https://twitter.com/innovimax/status/748922119979958272 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fteacher%20%3FteacherLabel%20%3Fcount%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20SELECT%20%3Fteacher%20%28COUNT%28DISTINCT%20%3Fstudent%29%20AS%20%3Fcount%29%0A%20%20%20%20WHERE%0A%20%20%20%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Fteacher%20wdt%3AP802%7C%5Ewdt%3AP1066%20%3Fstudent.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20GROUP%20BY%20%3Fteacher%0A%20%20%20%20HAVING%28%3Fcount%20%3E%201%29%0A%20%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fcount%29 teachers with most students] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/749229614787100676 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fcount%20WHERE%20%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20SELECT%20%3Fitem%20%28COUNT%28DISTINCT%20%3Fcountry%29%20AS%20%3Fcount%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ41176%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP17%20%3Fcountry%20.%0A%20%20%20%20%20%20FILTER%20NOT%20EXISTS%20%7B%20%3Fcountry%20wdt%3AP576%20%3Fend%20%7D%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20GROUP%20BY%20%3Fitem%0A%20%20%7D%0A%20%20FILTER%20%28%20%3Fcount%20%3E%201%20%29%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fcount%29%20%3FitemL buildings in more than one country] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/749318054832697344 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AImageGrid%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3F_image%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP279%20wd%3AQ28803.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0AOPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3F_image.%20%7D%0A%7D%0ALIMIT%20100 sandwiches] ([https://twitter.com/smalyshev/status/749701174106857472 source]), [https://query.wikidata.org/#%23%20Each%20composer%E2%80%99s%20most%20used%20tonality%2C%20with%20number%20of%20works%20in%20that%20tonality.%0A%23%20%28If%20this%20is%20ambiguous%20%E2%80%93%20multiple%20tonalities%20with%20the%20same%20number%20%E2%80%93%20there%20are%20multiple%20results%20for%20one%20composer.%29%0A%23%20%0A%23%20The%20SPARQL%20for%20this%20is%20an%20evil%20perversion%20of%20three%20subqueries%20%28one%20of%20them%20nested%20in%20another%29.%0A%23%20To%20understand%20it%2C%20you%20have%20to%20go%20inside%20out%E2%80%A6%20follow%20the%20numbers.%0A%0ASELECT%20%3FcomposerLabel%20%3FtonalityLabel%20%3Fcount%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20%23%204.%20Group%20again%2C%20this%20time%20just%20by%20the%20composer.%0A%20%20%20%20%23%20%20%20%20We%20also%20select%20the%20highest%20count%20of%20a%20tonality.%0A%20%20%20%20%23%20%20%20%20Notice%20that%20we%20don%E2%80%99t%20know%20what%20tonality%20this%20count%20is%20associated%20with%20%E2%80%93%20we%E2%80%99ll%20get%20to%20that.%0A%20%20%20%20%23%20%20%20%20So%20now%20we%20have%20each%20composer%2C%20along%20with%20how%20often%20they%20used%20whatever%20tonality%20they%20used%20most.%0A%20%20%20%20SELECT%20%3Fcomposer%20%28MAX%28%3Fcount%29%20AS%20%3Fcount%29%0A%20%20%20%20WHERE%0A%20%20%20%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%23%202.%20Group%20by%20composer%20and%20tonality%2C%20so%20that%20for%20each%20composer%20and%20tonality%2C%20we%20get%20a%20count%20of%20how%20often%20the%20composer%20used%20this%20tonality.%0A%20%20%20%20%20%20%20%20SELECT%20%3Fcomposer%20%3Ftonality%20%28COUNT%28%3Fcomposition%29%20AS%20%3Fcount%29%0A%20%20%20%20%20%20%20%20WHERE%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%23%201.%20Extremely%20straightforward%3A%20the%20%3Fcomposition%20has%20the%20composer%20%3Fcomposer%20and%20the%20tonality%20%3Ftonality.%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%23%20%20%20%20%28I%E2%80%99m%20not%20bothering%20with%20any%20%E2%80%9Cinstance%20of%E2%80%9D%20because%20the%20presence%20of%20these%20two%20properties%20is%20a%20sufficient%20indicator%20of%20%3Fcomposition%20being%20a%20composition.%29%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%3Fcomposition%20wdt%3AP86%20%3Fcomposer%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP826%20%3Ftonality.%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20%20%20%20%20GROUP%20BY%20%3Fcomposer%20%3Ftonality%0A%20%20%20%20%20%20%20%20HAVING%28%3Fcount%20%3E%201%29%20%23%203.%20Limit%20that%20to%20counts%20%3E%201%2C%20because%20using%20a%20tonality%20once%20is%20hardly%20%E2%80%9Cmost%20used%E2%80%9D.%0A%20%20%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20GROUP%20BY%20%3Fcomposer%0A%20%20%7D%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20%23%206.%20Identical%20to%202.%0A%20%20%20%20SELECT%20%3Fcomposer%20%3Ftonality%20%28COUNT%28%3Fcomposition%29%20AS%20%3Fcount%29%0A%20%20%20%20WHERE%0A%20%20%20%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%23%205.%20Identical%20to%201.%0A%20%20%20%20%20%20%3Fcomposition%20wdt%3AP86%20%3Fcomposer%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP826%20%3Ftonality.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20GROUP%20BY%20%3Fcomposer%20%3Ftonality%0A%20%20%20%20HAVING%28%3Fcount%20%3E%201%29%20%23%207.%20Identical%20to%203.%0A%20%20%7D%0A%20%20%23%208.%20That%E2%80%99s%20it.%20Wait%2C%20what%3F%0A%20%20%23%20%20%20%20From%204%2C%20we%20now%20have%20%3Fcomposer%2C%20any%20composer%2C%20and%20%3Fcount%2C%20the%20count%20of%20how%20often%20they%20used%20whatever%20tonality%20they%20used%20most.%0A%20%20%23%20%20%20%20From%206%2C%20we%20also%20have%20a%20%3Fcomposer%2C%20as%20well%20as%20a%20%3Ftonality%2C%20and%20the%20count%20of%20how%20often%20they%20used%20that%20particular%20tonality.%0A%20%20%23%20%20%20%20The%20trick%20is%20that%20%3Fcomposer%20and%20%3Fcount%20are%20the%20same%20variable%20in%20each%20subquery%2C%20and%20so%20now%2C%20when%20the%20two%20subqueries%20are%20joined%2C%0A%20%20%23%20%20%20%20we%20select%20only%20that%20%3Ftonality%20from%206%20where%20the%20%3Fcomposer%20and%20the%20%3Fcount%20are%20identical%20to%20those%20from%204%20%E2%80%93%0A%20%20%23%20%20%20%20that%20is%2C%20where%20this%20tonality%20was%20used%20as%20often%20as%20the%20composer%E2%80%99s%20most-used%20tonality.%0A%20%20%23%20%20%20%20In%20other%20words%2C%20this%20must%20%2abe%2a%20the%20composer%E2%80%99s%20most-used%20tonality%20%28except%20when%20there%20are%20multiple%20tonalities%20with%20the%20same%20count%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fcount%29%20%23%209.%20Order%20by%20count%20%28highest%20first%29%2C%20because%20the%20result%20isn%E2%80%99t%20very%20meaningful%20for%20low%20counts%20%28many%20compositions%20aren%E2%80%99t%20on%20Wikidata%20or%20don%E2%80%99t%20have%20a%20tonality%20statement%29. composers and their most-used tonality] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/749226559081476096 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fcountry%20%3FcountryLabel%20%3Fcapital%20%3FcapitalLabel%20%3Fcoordinates%20%3Fended%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fcountry%20p%3AP36%20%3Fstat.%0A%20%20%3Fstat%20ps%3AP36%20%3Fcapital.%0A%20%20%3Fcapital%20wdt%3AP625%20%3Fcoordinates.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fcountry%20wdt%3AP582%7Cwdt%3AP576%20%3Fended.%0A%20%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fcapital%20wdt%3AP582%7Cwdt%3AP576%20%3Fended.%0A%20%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fstat%20pq%3AP582%20%3Fended.%0A%20%20%7D%0A%20%20FILTER%28BOUND%28%3Fended%29%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D former capitals] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/749739222190460928 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fh%20%3FhLabel%20%3Flocation%20%28CONCAT%28%22injured%3A%20%22%2Cstr%28%3Finjured%29%29%20as%20%3Finjuredl%29%20%28concat%28%22dead%3A%20%22%2Cstr%28%3Fdead%29%29%20as%20%3Fdeadl%29%20%3Fdate%20%3Fimage%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%3Fh%20wdt%3AP31%20%3Fattack.%20%20%0A%20%20%20%20values%20%28%3Fattack%29%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%28wd%3AQ18493502%29%0A%20%20%20%20%20%20%28wd%3AQ217327%29%0A%20%20%20%20%20%20%0A%20%20%20%20%20%20%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20optional%20%7B%20%20%20%20%3Fh%20wdt%3AP1339%20%3Finjured%20.%20%7D%20%0A%20%20%20%20optional%20%7B%20%20%20%20%3Fh%20wdt%3AP1120%20%3Fdead.%20%7D%0A%20%20%20%20optional%20%7B%20%20%20%20%3Fh%20wdt%3AP276%3F%2Fwdt%3AP625%20%3Flocation%20%7D%0A%20%20%20%20optional%20%7B%20%20%20%20%3Fh%20wdt%3AP585%20%3Fdate%20%7D%0A%20%20%20%20optional%20%7B%20%20%20%20%3Fh%20wdt%3AP18%20%3Fimage%20%7D%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%7D list of suicide attacks] ([https://twitter.com/innovimax/status/749902727015178240 source]), [https://query.wikidata.org/#%23%20Coordinates%20of%20the%20birth%20places%20of%20people%20named%20Antoine%0A%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fcoord%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP735%20wd%3AQ15235674.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP19%20%3Fplace.%0A%20%20%3Fplace%20wdt%3AP625%20%3Fcoord.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%22.%20%7D%0A%7D birthplaces of people named Antoine] ([https://twitter.com/tobias47n9e/status/749706892335800320 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Fp%20%3Flocation%20%3Fel%20%3Fimage%20WHERE%20%7B%20%0A%20%20%3Fp%20p%3AP2044%2Fpsv%3AP2044%20%3Fpel.%0A%20%20%3Fpel%20wikibase%3AquantityAmount%20%3Fel.%0A%20%20%3Fpel%20wikibase%3AquantityUnit%20%3Funit.%0A%20%20bind%280.01%20as%20%3Fkm%29.%0A%20%20filter%28%20%28%3Fel%20%3C%20%3Fkm*1000%20%26%26%20%3Funit%20%3D%20wd%3AQ11573%29%20||%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%28%3Fel%20%3C%20%3Fkm*3281%20%26%26%20%3Funit%20%3D%20wd%3AQ3710%29%0A%20%20%20%20%20%20%20||%20%28%3Fel%20%3C%20%3Fkm%20%26%26%20%3Funit%20%3D%20wd%3AQ828224%29%20%29.%20%0A%20%20%3Fp%20wdt%3AP625%20%3Flocation.%0A%20%20optional%20%7B%20%3Fp%20wdt%3AP18%20%3Fimage%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%7D%0A places that are below 10 meters above sea level] ([https://twitter.com/innovimax/status/749918148640509952 source]) ** Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject Etymology|Etymology]], [[d:Wikidata:WikiProject Knowledge Organization Systems|Knowledge Organization Systems]] ** Newest external tools: [https://tools.wmflabs.org/bambots/NavelGazer.php Navel Gazer (users statement addition counts)] * Development ** More groundwork for Commons. We can now save a statement in the new MediaInfo entity type \o/ (Some minor issues still with the demo system but should be solved next week.) ** Fixed a display issue with description tooltips in recent changes. Thanks Matěj Suchánek! ([[phabricator:T89663]]) ** Refactored quite some of the sitelinks-related JavaScript code ([[phabricator:T127056]] and [[gerrit:294687]]. This may break some existing gadgets and user scripts temporarily. ** Updated the graphic representing the data model in Wikidata: [[:File:Graphic representing the datamodel in Wikidata with a statement group and opened reference.svg|long]], [[:File:Graphic representing the datamodel in Wikidata with statement group.svg|medium]], [[:File:Graphic representing the datamodel in Wikidata.svg|short]] ** Fixed problem with editing statements on Wikidata, after last week's deployment ([[phabricator:T138974]]) ** Started interviews to find user needs and workflows for automated list generation ([[phabricator:T139284]]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 07 02|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 18:51, 4 juli 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15740342 --> == Wikidata weekly summary #217 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press ** [https://www.mapbox.com/blog/id-wikidata/ Connecting OpenStreetMap and Wikidata], blog post by Mapbox ** Past: office hour on IRC ([https://tools.wmflabs.org/meetbot/wikimedia-office/2016/wikimedia-office.2016-07-08-16.03.log.html log]) ** Now: [[:en:Wikipedia:WikiProject Computational Biology/ISMB 2016 Editathon|ISMB 2016 Editathon]] ** Upcoming: [http://www.cccb.org/ca/activitats/fitxa/de-lars-combinatoria-a-wikidata/224219 Viquimarató de Wikidata sobre Ramon Llull] ** Upcoming: [http://www.opensym.org/os2016/ OpenSym] ** [http://wigi.wmflabs.org/monitoring-gender-gap.pdf Monitoring the Gender Gap with Wikidata Human Gender Indicators] ** [http://www.evazangerle.at/wp-content/papercite-data/pdf/opensym16.pdf An Empirical Evaluation of Property Recommender Systems for Wikidata and Collaborative Knowledge Bases] ** [https://link.springer.com/chapter/10.1007%2F978-3-319-42089-9_1 Mapping street names to Wikidata entities they refer to and enriching OpenStreetMap with linked data] * Other Noteworthy Stuff ** The removal of [[:en:Wikipedia:Persondata|Persondata]] from the English Wikipedia is completed. There are still much information to migrate to Wikidata at [https://tools.wmflabs.org/kasparbot/persondata/ KasparBot's tool]. ** [https://twitter.com/JGH_JAEHNICK/status/750075844652072961 Tour de France data is coming from Wikidata in at least 3 Wikipedias] ** Freebase API will be shut down on August 31 ** [http://www.txt-werk.de/ TXT Werk] is now using Wikidata to identify entities (previously Freebase) ** Magnus' reference drag and drop script is now a gadget ** Got an idea for a cool project around Wikidata but need some funding? A [https://blog.wikimedia.org/2016/07/01/project-grants/ project grant] might be an option. ** [https://iccl.inf.tu-dresden.de/web/Stellenausschreibung4/en There are several full PhD/postdoc positions available at TU Dresden with Markus including work on Wikidata] ** [https://tools.wmflabs.org/wlmuk/index_wd.html Magnus' Wiki Loves Monuments tool now also reads cultural identifiers from Wikidata and was switched to use SPARQL] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2960|archive date]], [[:d:Property:P2959|permanent duplicated item]], [[:d:Property:P2957|throughput]], [[:d:Property:P2956|NAIF ID]], [[:d:Property:P2955|point of penalty]], [[:d:Property:P2954|Transferred Account Data Interchange Group Code]], [[:d:Property:P2953|Estonian Research Portal person ID]], [[:d:Property:P2952|bateau d'intérêt patrimonial]], [[:d:Property:P2951|Cultural heritage database in Austria ObjektID]], [[:d:Property:P2950|Nomisma ID]], [[:d:Property:P2949|WikiTree ID]], [[:d:Property:P2948|Estonian cultural monument ID]], [[:d:Property:P2946|BacDive ID]] ** Query examples: [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3ATimeline%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Flaunchdate%20%28SAMPLE%28%3Fimage%29%20AS%20%3Fimage%29%0AWHERE%0A%7B%0A%09%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ26529%20.%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP619%20%3Flaunchdate%20.%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3Fimage%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Flaunchdate timeline of space probes] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/750336305679241216 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3ABubbleChart%0ASELECT%20distinct%20%3Fcountry%20%3FcountryLabel%20%20%28count%28%3Fsite%29%20as%20%3Fsites%29%0A%0AWHERE%20%7B%20%0A%20%20%0A%20%20%3Fsite%20wdt%3AP1435%20wd%3AQ9259%20.%20%0A%20%20%3Fsite%20wdt%3AP17%20%3Fcountry%20.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%09%09bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%0A%09%7D%0A%7D%0A%0AGROUP%20BY%20%3Fcountry%20%3FcountryLabel%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fsites%29%0A countries with most UNESCO World Heritage Sites] ([https://twitter.com/Histropedia/status/751726988872839168 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3FplaceInAmerica%20%3FplaceInEngland%20%3FamericaName%20%3FenglandName%20%3FamericaLocation%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3FplaceInAmerica%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ1496967%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP17%20wd%3AQ30%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP138%20%3FplaceInEngland%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP625%20%3FamericaLocation.%0A%20%20%3FplaceInEngland%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ1496967%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP17%20wd%3AQ145.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%0A%20%20%20%20%3FplaceInAmerica%20rdfs%3Alabel%20%3FamericaName.%0A%20%20%20%20%3FplaceInEngland%20rdfs%3Alabel%20%3FenglandName.%0A%20%20%7D%0A%7D places in America named after places in England] ([https://twitter.com/wikidata/status/751867482542137344 source]), [https://query.wikidata.org/#%23Emergency%20numbers%20by%20population%20using%20them%0A%23Lists%20emergency%20numbers%20and%20the%20total%20amount%20of%20people%20which%20can%20use%20them%0A%23defaultView%3ABubbleChart%0ASELECT%20%3FemergencyNumber%20%3FemergencyNumberLabel%20%3Ftel%20%3Fpopulation%20%3Fcountries%20%20WHERE%20%7B%0A%20%3FemergencyNumber%20wdt%3AP31%20wd%3AQ694554%20.%0A%20%20OPTIONAL%7BSELECT%20%3FemergencyNumber%20%28COUNT%28%3Fstate%29%20as%20%3Fcountries%29%20%28SUM%28%3Fpop%29%20as%20%3Fpopulation%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%09%3Fstate%20wdt%3AP2852%20%3FemergencyNumber%20.%0A%20%20%09OPTIONAL%7B%3Fstate%20wdt%3AP2046%20%3Fpop%7D%20.%0A%20%20%09%3Fstate%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ6256%0A%20%20%7D%20GROUP%20BY%20%3FemergencyNumber%20%7D%20.%0A%20%20OPTIONAL%7B%3FemergencyNumber%20wdt%3AP1329%20%3Ftel%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fpopulation%29 emergency number by country size] ([https://twitter.com/RSeppelt/status/751381151529463808 source]) * Development ** Working on an [[phab:T132782|infographic]] to represent the flow of data in Wikidata ** Work on multi-content revisions in order to be able to store an entity (item, property, mediainfo) and wiki text in the same page (This is needed for Commons) ([[phabricator:T107595]]) ** Did more interviews with editors as preparation for the work on automated list generation for Wikipedia and co based on Wikidata data ** Fixed a bug with data parsing in Korean and a few other languages ([[phabricator:T139509]]) ** Added "non" as a language code for monolingual text values ([[phabricator:T137115]]) ** Removed display of calendar model for dates with precision of 10 years or larger ([[phabricator:T133973]]) ** Fixed issues in some of the forms on special pages on mobile ([[phabricator:T138413]]) ** Disabled PDF export in item and property pages ([[phabricator:T136814]]) ** Worked on making it possible to have quantities with no bounds set ([[phabricator:T115270]]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 07 09|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 17:33, 11 juli 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15754023 --> == Wikidata weekly summary #218 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press ** [https://blog.wikimedia.de/2016/07/12/from-damascus-to-berlin-a-very-special-internship-at-wikimedia-deutschland/ From Damascus to Berlin: A very special internship at Wikimedia Deutschland] ** [http://libreas.eu/ausgabe29/02voss/ Wikidata als Universalbibliographie: ein Kommentar] ** [http://magnusmanske.de/wordpress/?p=399 First image, good image?] * Other Noteworthy Stuff ** Since Pokémon is all the rage at the moment here is a short reminder that we have [[d:Wikidata:WikiProject Pokémon|WikiProject Pokémon]] for them ** [https://www.tib.eu/de/die-tib/karriere-und-ausbildung/stellenangebote/detail/stellenausschreibung-nr-372016/ TIB is looking for a Wikimedian in Residence in the Open Science Lab] ** [https://github.com/Wikidata/primarysources The code for the Primary Sources Tool has been moved from the Google to the Wikidata organisation on github.] ** The [[:en:Wikipedia:WikiProject Computational Biology/ISCB_competition_announcement_2016|ISCB competition]] for 2016 has been announced ** [https://tools.wmflabs.org/fist/wdfist/index.html?depth=3&language=en&project=wikipedia&popular_images=50&no_images_only=1&prefilled=1 Use Wikipedia “article main images” to find candidate images for Wikidata] ** [https://github.com/Wikidata/StrepHit StrepHit fact extraction agent v.1.1-beta has been released] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P2971|GCatholic church ID]], [[:d:Property:P2969|GoodReads book ID]], [[:d:Property:P2968|QUDT unit ID]], [[:d:Property:P2967|Queensland Heritage Register ID]], [[:d:Property:P2966|National Library of Wales Archives and Manuscripts]], [[:d:Property:P2965|EU River Basin District code]], [[:d:Property:P2964|right to vote]], [[:d:Property:P2963|GoodReads author ID]], [[:d:Property:P2962|title of chess player]], [[:d:Property:P2961|BVPH ID]] ** Query examples: [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fletter%20%3FletterLabel%20%28COUNT%28DISTINCT%20%3Fcharacter%29%20AS%20%3Fcount%29%20%28SAMPLE%28%3Fcharacter%29%20AS%20%3Fsample%29%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fletter%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ9788%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20p%3AP487%2Fps%3AP487%20%3Fcharacter.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fletter%20%3FletterLabel%0AHAVING%28%3Fcount%20%3E%202%29%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fcount%29 letters with more than two forms] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/752829801954680832 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fcoords%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ928830%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoords%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3FitemLabel metro stations] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/752936275599032321 source]), [https://query.wikidata.org/embed.html#%23defaultView%3ATimeline%0ASELECT%20distinct%20%3Fh%20%3FhLabel%20%3Flocation%20%28CONCAT%28%22injured%3A%20%22%2Cstr%28%3Finjured%29%29%20as%20%3Finjuredl%29%20%28concat%28%22dead%3A%20%22%2Cstr%28%3Fdead%29%29%20as%20%3Fdeadl%29%20%3Fdate%20%3Fimage%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%3Fh%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ4202290.%0A%20%20%0A%20%20%20%20optional%20%7B%20%20%20%20%3Fh%20wdt%3AP1339%20%3Finjured%20.%20%7D%20%0A%20%20%20%20optional%20%7B%20%20%20%20%3Fh%20wdt%3AP1120%20%3Fdead.%20%7D%0A%20%20%20%20optional%20%7B%20%20%20%20%3Fh%20wdt%3AP276%3F%2Fwdt%3AP625%20%3Flocation%20%7D%0A%20%20%20%20optional%20%7B%20%20%20%20%3Fh%20wdt%3AP585%20%3Fdate%20%7D%0A%20%20%20%20optional%20%7B%20%20%20%20%3Fh%20wdt%3AP18%20%3Fimage%20%7D%20%20%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%7D%20%20%20order%20by%20desc%28%3Fdate%29 railway incidents] ([https://twitter.com/innovimax/status/753140210960101376 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fimage%20%3Fcoords%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ12516%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP17%20wd%3AQ79%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoords%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3Fimage%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3FitemLabel pyramids in Egypt] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/753287958648721409 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fwife%20%3FwifeLabel%20%3FwifeDescription%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fwife%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP21%20wd%3AQ6581072%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20p%3AP26%20%5B%5D%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20rdfs%3Alabel%20%3FwifeLabel%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20schema%3Adescription%20%3FwifeDescription.%0A%20%20FILTER%28LANG%28%3FwifeLabel%29%20%3D%20%22en%22%29.%0A%20%20FILTER%28LANG%28%3FwifeDescription%29%20%3D%20%22en%22%29.%0A%20%20FILTER%28CONTAINS%28%3FwifeDescription%2C%20%22wife%22%29%29.%0A%7D women described as wife] and [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fhusband%20%3FhusbandLabel%20%3FhusbandDescription%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fhusband%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP21%20wd%3AQ6581097%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20p%3AP26%20%5B%5D%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20rdfs%3Alabel%20%3FhusbandLabel%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20schema%3Adescription%20%3FhusbandDescription.%0A%20%20FILTER%28LANG%28%3FhusbandLabel%29%20%3D%20%22en%22%29.%0A%20%20FILTER%28LANG%28%3FhusbandDescription%29%20%3D%20%22en%22%29.%0A%20%20FILTER%28CONTAINS%28%3FhusbandDescription%2C%20%22husband%22%29%29.%0A%7D men described as husband] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/753243808800858112 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AGraph%0Aselect%20%3Fauthor1%20%3Fauthor1Label%20%3Fimage%20%3Fauthor2%20where%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ13442814%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP1325%20%3Fresource%20.%20%0A%20%20filter%20%28%20strstarts%28str%28%3Fresource%29%2C%20%22https%3A%2F%2Fopenfmri.org%2F%22%29%20%7C%7C%20strstarts%28str%28%3Fresource%29%2C%20%22http%3A%2F%2Fneurosynth.org%2F%22%29%20%7C%7C%20strstarts%28str%28%3Fresource%29%2C%20%22http%3A%2F%2Fneurovault.org%2F%22%29%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%29%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP50%20%3Fauthor1%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP50%20%3Fauthor2%20.%0A%20%20optional%20%7B%20%3Fauthor1%20wdt%3AP18%20%3Fimage%20.%20%7D%0A%20%20filter%20not%20exists%20%7B%20filter%20%28%3Fauthor1%20%3D%20%3Fauthor2%29%20%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D neuroinformatics coauthor network] ([https://twitter.com/fnielsen/status/753298419586834432 source]), [https://query.wikidata.org/#select%20%3Fnation%20%28count%28distinct%20%3Fperson%29%20as%20%3Fcount%29%0Awhere%20%7B%0A%20%20%3Fperson%20wdt%3AP27%20%3Fn%20.%0A%20%20%3Farticle%20schema%3Aabout%20%3Fperson%20.%0A%20%20%3Farticle%20schema%3AinLanguage%20%22bar%22%20.%0A%20%20%3Fn%20rdfs%3Alabel%20%3Fnation%20.%0A%20%20filter%28lang%28%3Fnation%29%3D%27en%27%29%0A%7D%20group%20by%20%3Fn%20%3Fnation%20order%20by%20desc%28%3Fcount%29%0A nationalities of people with an article in the Bavarian Wikipedia] ([https://twitter.com/vrandezo/status/753313818000756736 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3ATimeline%0ASELECT%20%3Fdate%20%3FwinnerLabel%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Felection%20wdt%3AP31%20wd%3AQ22266583%20.%20%20%20%0A%20%20%3Felection%20wdt%3AP585%20%3Fdate%20.%0A%20%20%3Felection%20wdt%3AP991%20%3Fwinner%20.%0A%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%7D Irish general elections and their winners] ([https://twitter.com/vrandezo/status/753652225247842304 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fidentifier%20%28SAMPLE%28%3FidentifierL%29%20AS%20%3Flabel%29%20%28count%28%2a%29%20AS%20%3Fcount%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP380%20%3Fmerimee%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20%3Fidentifier%20.%0A%20%20%3Fidentifier%20rdfs%3Alabel%20%3FidentifierL%20filter%20%28lang%28%3FidentifierL%29%20%3D%20%22fr%22%29%20.%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fidentifier%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fcount%29%20%3Flabel types of historical monuments] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/753644019683618816 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FmassifLabel%20%3Felevation%20%3Fprominence%20%3Fisolation%20%3Fcoords%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP361%20%3Fmassif%20.%0A%20%20%3Fmassif%20wdt%3AP361%2a%20wd%3AQ1286%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP2044%20%3Felevation%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP2660%20%3Fprominence%20.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP2659%20%3Fisolation%20.%20%7D%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoords%20.%0A%20%20FILTER%20%28%20%3Felevation%20%3E%3D%204000%20%29%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Felevation%29%20%3FitemLabel Alpine four-thousanders] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/754745959112904704 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FmassifLabel%20%3Felevation%20%3Fprominence%20%3Fisolation%20%3Fcoords%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP361%20%3Fmassif%20.%0A%20%20%3Fmassif%20wdt%3AP361%2a%20wd%3AQ1286%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP2044%20%3Felevation%20.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP2660%20%3Fprominence%20.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP2659%20%3Fisolation%20.%20%7D%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoords%20.%0A%20%20FILTER%20%28%20%3Fprominence%20%3E%3D%201500%20%29%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fprominence%29%20%3FitemLabel Alpine peaks] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/754762471735517184 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fwork%20%3FworkLabel%20%3FlanguageLabel%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fwork%20wdt%3AP37%7Cwdt%3AP103%7Cwdt%3AP364%7Cwdt%3AP407%7Cwdt%3AP1412%7Cwdt%3AP2439%20%3Flanguage.%0A%20%20%3Flanguage%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ7275.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20%3FlanguageLabel language statements that point to a country instead of a language] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/754972015585558528 source]) ** Newest database reports: [[Wikidata:WikiProject Q5/lists/people who died on their birthday|list of people who died on their birthday]] * Development ** [https://twitter.com/JonasMKress/status/752949261696991232 Map layers are coming soon to the Query Service] ** A lot of clean-up under the hood for the user interface ** More interviews with editors in preparation for automated list generation ** Fixed a bug where forms on the mobile site looked broken ([[phabricator:T138413]]) ** More work on Citoid integration for easier reference adding ** Added Cape Verdean Creole ([[phabricator:T127435]]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 07 16|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 19:06, 18 juli 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15770924 --> == Wikidata weekly summary #219 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press ** [https://darkoneko.wordpress.com/2016/07/25/jouons-avec-wikidata-localites-au-fil-de-leau/ Playing with Wikidata: communities over water] ** [http://2016.semantics.cc/how-enable-people-free-data-and-open-source-software-31-feature-keynote-speaker-lydia-pintscher Interview with Lydia for her upcoming keynote at the DBpedia conference] * Other Noteworthy Stuff ** [[d:Wikidata:Project chat#Olympic Games|The Olympic Games are coming up soon. Let's make Wikidata a good place to get open data about the Olympics!]] ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-July/009119.html StrepHit's grant is up for renewal and could use your endorsement] ** [https://www.reddit.com/r/wikidata There is a sub-reddit for Wikidata] ** We now have [[d:P:P3000|P3000]] and [[d:Q26000000|Q26000000]]! * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3000|marriageable age]], [[:d:Property:P2999|age of consent]], [[:d:Property:P2998|age of candidacy]], [[:d:Property:P2997|age of majority]], [[:d:Property:P2993|partition coefficient water/octanol]], [[:d:Property:P2992|software quality assurance]], [[:d:Property:P2991|IBSF ID]], [[:d:Property:P2990|FIL ID]], [[:d:Property:P2989|has grammatical case]], [[:d:Property:P2988|GOST 7.67 cyrillic]], [[:d:Property:P2987|Taekwondo Data ID]], [[:d:Property:P2986|aircraft registration prefix]], [[:d:Property:P2985|DSBE ID]], [[:d:Property:P2984|Snapchat username]], [[:d:Property:P2983|UNDP country code]], [[:d:Property:P2982|UIC numerical country code]], [[:d:Property:P2981|UIC alphabetical country code]], [[:d:Property:P2980|ARLHS Lighthouse ID]], [[:d:Property:P2979|Maritime identification digits]], [[:d:Property:P2978|wheel arrangement]], [[:d:Property:P2977|LBT person ID]], [[:d:Property:P2976|patronym or matronym]], [[:d:Property:P2975|host]], [[:d:Property:P2974|habitat]], [[:d:Property:P2973|Spenserians person ID]], [[:d:Property:P2972|SNAP ID]] ** Query examples: [https://query.wikidata.org/#%23%20%20%20%0A%0ASELECT%20%3Fauthor1%20%3Fauthor1Label%20%28count%28%3Fciting_work%29%20AS%20%3Fnumber_of_citations%29%20%20%28group_concat%28%3Fciting_work_label%3B%20separator%3D%22%20%5C%5C%5C%5C%20%22%29%20as%20%3Fciting_works%29%20%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fwork%20wdt%3AP50%20%3Fauthor1%20.%0A%20%20%3Fauthor1%20wdt%3AP27%20wd%3AQ35%20.%0A%20%20%3Fciting_work%20wdt%3AP2860%20%3Fwork%20.%0A%20%20service%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%20%0A%20%20%3Fciting_work%20rdfs%3Alabel%20%3Fciting_work_label%20.%20filter%20%28lang%28%3Fciting_work_label%29%20%3D%20%27en%27%29%0A%7D%20%0AGROUP%20BY%20%3Fauthor1%20%3Fauthor1Label%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fnumber_of_citations%29%0A most cited Danish people] ([https://twitter.com/fnielsen/status/756232455712075776 source]), [https://query.wikidata.org/#%0A%0ASELECT%20%3Fauthor1%20%3Fauthor1Label%20%28count%28%3Fciting_work%29%20AS%20%3Fnumber_of_citations%29%20%28group_concat%28%3Fciting_workLabel%3B%20separator%3D%22%20%5C%5C%5C%5C%20%22%29%20as%20%3Fciting_works%29%20%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fwork%20wdt%3AP50%20%3Fauthor1%20.%0A%20%20%3Fciting_work%20wdt%3AP2860%20%3Fwork%20.%0A%20%20%3Fciting_work%20wdt%3AP50%20%3Fauthor2%20.%0A%20%20filter%20%28%3Fauthor1%20%3D%20%3Fauthor2%20%29%0A%20%20service%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%20%0A%20%20%3Fciting_work%20rdfs%3Alabel%20%3Fciting_workLabel%20.%20filter%20%28lang%28%3Fciting_workLabel%29%20%3D%20%27en%27%29%0A%7D%20%0AGROUP%20BY%20%3Fauthor1%20%3Fauthor1Label%0A%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fnumber_of_citations%29%0A most self-citing authors] ([https://twitter.com/fnielsen/status/756224721256124417 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fsubject%20%3FsubjectLabel%20%28sample%28%3Fimage%29%20as%20%3Fimg%29%20%28count%28distinct%20%3Fepisode%29%20as%20%3Fcount%29%20%28GROUP_CONCAT%28distinct%20%3FserieLabel%3B%20separator%3D%22%20--%20%22%29%20as%20%3Fseries%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fepisode%20wdt%3AP31%20wd%3AQ1983062.%0A%20%20%3Fepisode%20wdt%3AP179%20%3Fserie.%0A%20%20%3Fepisode%20wdt%3AP921%20%3Fsubject.%0A%20%20optional%20%7B%20%3Fsubject%20wdt%3AP18%20%3Fimage%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%3Fserie%20rdfs%3Alabel%20%3FserieLabel.%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%3Fsubject%20rdfs%3Alabel%20%3FsubjectLabel.%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%7D%0A%20%20%0A%7D%20group%20by%20%3Fsubject%20%3FsubjectLabel%20%0Ahaving%20%28count%28distinct%20%3Fepisode%29%20%3E%204%29%0A topics of series] ([https://twitter.com/innovimax/status/756171616237723648 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FcountryLabel%20%3Fcoords%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3A279%2a%20wd%3AQ486972%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoords%20.%0A%20%20%3Fitem%20p%3AP625%20%3Fcoordinate%20.%0A%20%20%3Fcoordinate%20psv%3AP625%20%3Fcoordinate_node%20.%20%0A%20%20%3Fcoordinate_node%20wikibase%3AgeoLatitude%20%3Flatitude%20.%0A%20%20FILTER%20%28%20%3Flatitude%20%3E%2066.56278%20%29%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP17%20%3Fcountry%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%7D%20%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Flatitude%29%0A human settlements, north of the Arctic Circle] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/756112070945439744 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FcontinentLabel%20%3FcountryLabel%20%3Fcoords%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ752003%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP30%20%3Fcontinent%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP17%20%3Fcountry%20%7D%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoords%20.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3FitemLabel poles of inaccessibility] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/755814990414741509 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fperson%20%3FpersonLabel%20%3FgivenNameLabel%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fperson%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP735%20%3FgivenName%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP734%20%3FfamilyName.%0A%20%20%3FgivenName%20wdt%3AP1533%20%3FfamilyName.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D people with the same family and given name] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/756133760492371968 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fcomposition%20%3FcomposerLabel%20%3FcompositionLabel%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fcomposition%20wdt%3AP870%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ1444%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP870%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ42998%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP86%20%3Fcomposer.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D compositions for organ and orchestra]/[https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fcomposition%20%28SAMPLE%28%3FcomposerLabel%29%20AS%20%3Fcomposer%29%20%28SAMPLE%28%3Ftitle%29%20AS%20%3Ftitle%29%20%28GROUP_CONCAT%28%3FotherInstrumentLabel%3B%20SEPARATOR%20%3D%20%22%2C%20%22%29%20AS%20%3FotherInstruments%29%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fcomposition%20wdt%3AP870%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ1444%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP870%20%3FotherInstrument.%0A%20%20FILTER%28%3FotherInstrument%20%21%3D%20wd%3AQ1444%29.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%09%3Fcomposition%20rdfs%3Alabel%20%3Ftitle.%0A%20%20%20%20FILTER%28LANG%28%3Ftitle%29%20%3D%20%22en%22%29.%0A%20%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%3FotherInstrument%20rdfs%3Alabel%20%3FotherInstrumentLabel.%0A%20%20%20%20FILTER%28LANG%28%3FotherInstrumentLabel%29%20%3D%20%22en%22%29.%0A%20%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fcomposition%20wdt%3AP86%20%3Fcomposer.%0A%20%20%20%20%3Fcomposer%20rdfs%3Alabel%20%3FcomposerLabel.%0A%20%20%20%20FILTER%28LANG%28%3FcomposerLabel%29%20%3D%20%22en%22%29.%0A%20%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fcomposition compositions for organ and anything else] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/755823433901039616 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fperson%20%3FpersonLabel%20%3Fduration%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fperson%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%3Fp%20%5B%20pq%3AP580%20%3Fstart%3B%20pq%3AP582%20%3Fend%20%5D.%0A%20%20BIND%28ROUND%28%28%3Fend%20-%20%3Fstart%29%2F365.2425%29%20AS%20%3Fduration%29.%0A%20%20FILTER%28%3Fduration%20%3E%20100%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fduration%29 people with a statement with start time / end time qualifiers over 100 years apart] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/755743759049129985 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fcause%20%3FcauseLabel%20%28COUNT%28%3Fperson%29%20AS%20%3Fcount%29%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fperson%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP509%20%3Fcause%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP53%20%5B%5D.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fcause%20%3FcauseLabel%0AHAVING%28%3Fcount%20%3E%201%29%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fcount%29 causes of death for noble people] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/755523086569570304 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3ATimeline%0ASELECT%20%3Ffamily%20%3FfamilyLabel%20%28MAX%28%3Fage%29%20AS%20%3Fage%29%20%28MIN%28%3Fborn1%29%20AS%20%3Fborn1%29%20%28MAX%28%3Fborn2%29%20AS%20%3Fborn2%29%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fperson1%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP569%20%3Fborn1%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP53%20%3Ffamily.%0A%20%20%3Fperson2%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP570%20%3Fborn2%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP53%20%3Ffamily.%0A%20%20FILTER%28%3Fborn1%20%3C%20%3Fborn2%29.%0A%20%20BIND%28ROUND%28%28%3Fborn2%20-%20%3Fborn1%29%2F365.2425%29%20AS%20%3Fage%29.%0A%20%20FILTER%28%3Fage%20%3E%3D%20500%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Ffamily%20%3FfamilyLabel%0AHAVING%28%3Fage%20%3E%3D%20500%29%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fage%29 long-running noble families] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/755480230521872384 source]) ** Numbers on [[Wikidata:Database reports/without claims by site]] for some projects decreased (e.g. dewiki), remained consistently low (e.g. nlwiki), or recently increased to new highs (e.g. enwiki). * Development ** Finished first rough prototype for structured data on Commons. Wanted to sent out announcement on Friday but one configuration issue is still unsolved. Should be solved in the next 1 or 2 days. ** We are adding a "no match found" message to the suggester that you get when selecting an item or property while adding a new statement for example ([[phabricator:T140085]]) ** When a query result contains a mathematical expression it will soon be rendered correctly ([[phabricator:T137784]]) ** Added support for Haida (hai) for monolingual text values ([[phabricator:T138131]]) ** Finalized the infographic on data flow. [[Media:Infographic on the flow of Wikidata (for offWiki usage).svg|For off-wiki usage]] and [[Media:Infographic on the flow of Wikidata (for onWiki usage).svg|For on- wiki usage]]. * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 07 23|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 10:32, 26 juli 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15790980 --> == Wikidata weekly summary #220 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Discussions ** [[d:Wikidata:Project_chat#Notability_of_items_for_templates|Notability of items for templates]] ** [[d:Property_talk:P1855#Multi_or_single_value.3F|One or more property examples?]] * Events/Blogs/Press ** Ongoing: [http://rfringe16.blogs.edina.ac.uk/wikidata-wikisource-showcase/ Repository Fringe] ** Ongoing: [http://icbo.cgrb.oregonstate.edu/ ICBO] ([http://www.slideshare.net/goodb/opportunities-and-challenges-presented-by-wikidata-in-the-context-of-biocuration slides]) ** Upcoming: [http://www.wikimedia.org.br/content/confirmado-primeiro-keynote-speaker-do-ccbwiki CCBWIKI] ** [https://darkoneko.wordpress.com/2016/07/25/jouons-avec-wikidata-localites-au-fil-de-leau/ Localités au fil de l'eau] ** [http://magnusmanske.de/wordpress/?p=410 WDQ, obsolete?] ** [https://medium.com/@HectorPerez/bigquery-wikidata-agreelist-idea-50ac8657dcb8#.tc3wgrwal BigQuery, Wikidata & AgreeList — idea] * Other Noteworthy Stuff ** [[c:Commons talk:Structured data#It.27s_alive.21|You can now see the very first steps towards structured data support for Wikimedia Commons.]] ** You can now translate all sister project pages to your language, like [[d:Wikidata:Wikipedia|Wikidata:Wikipedia]]. Please, link to them from your projects to give your fellow users chance to learn Wikidata basics. ** You can now enable the CoordinateDiffMap Gadget in your preferences to get a map for coordinate changes. ** There is a new [https://www.npmjs.com/package/wikidata-taxonomy command line tool to extract taxonomies from Wikidata] ** [[:en:Wikipedia:Finding a Wikidata ID|Simple guide]] to help Wikipedia editors find Wikidata IDs. In English - please translate into other languages! ** [https://www.mapbox.com/blog/ios-feature-querying/ You can now use Wikidata to do cool things in Mapbox with the Mapbox iOS SDK] ** [https://iptc.org/news/wikidata/ IPTC's NewsCodes Working Group has mapped the top two levels of hierarchical terms of Media Topics to Wikidata] ** [[m:Grants:APG/Proposals/2015-2016 round1/Wikimedia Deutschland e.V./Progress report form|WMDE's progress report for the annual plan grant with a focus on Wikidata has been published]] ** Need to query Wikidata, but lack SPARQL skills? There is now [[d:Wikidata:Request a query|Wikidata:Request a query]] for you! * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3020|residence time of water]], [[:d:Property:P3019|railway signalling system]], [[:d:Property:P3018|located in protected area]], [[:d:Property:P3017|Rolling Stone artist ID]], [[:d:Property:P3016|French national research structure identifier]], [[:d:Property:P3015|backup or reserve team or crew]], [[:d:Property:P3014|laws applied]], [[:d:Property:P3013|surface tension]], [[:d:Property:P3012|Standard Geographical Classification code]], [[:d:Property:P3010|World Archery ID]], [[:d:Property:P3009|Conservatoire du littoral ID]], [[:d:Property:P3008|Australian Heritage Database Place ID]], [[:d:Property:P3007|Cadw Monument ID]], [[:d:Property:P3006|Marine Regions Geographic ID]], [[:d:Property:P3005|valid in place]], [[:d:Property:P3004|Galiciana ID]], [[:d:Property:P3003|zanikleobce.cz abandoned objects ID]], [[:d:Property:P3002|Untappd brewery ID]], [[:d:Property:P3001|retirement age]] ** Query examples: [https://query.wikidata.org/#%23%20Frequency%20of%20Roman%20praenomina%20in%20Wikidata%0A%23%20Reference%20list%20at%20%20https%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fwiki%2FWikidata%3AWikiProject_Names%2Flists%2FRoman_praenomen%0A%23%20by%20Jura1%2C%202016-07-37%2C%20thanks%20to%20data%20recently%20added%20by%20Ep%C3%ACdosis%0A%23defaultView%3ABubbleChart%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%28SAMPLE%28%3Fholder%29%20as%20%3Fsample%29%20%28COUNT%28DISTINCT%20%3Fholder%29%20as%20%3Fct%29%0A%7B%0A%20%20%09%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ1240901%20.%20%0A%20%20%09OPTIONAL%20%7B%20%3Fholder%20wdt%3AP2358%20%3Fitem%20%7D%20%0A%20%20%09MINUS%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ4167410%20%7D%20%0A%20%20%09MINUS%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ101352%20%7D%0A%20%20%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fitem%20%3FitemLabel frequency of Romans' praenomen] ([[d:Wikidata:WikiProject Names/lists/Roman praenomen|source]]), [https://query.wikidata.org/#%23%20Movies%20by%20number%20of%20actors%20who%20studied%20at%20RADA%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%28COUNT%28%3Factors%29%20AS%20%3FnbActors%29%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ11424%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP161%20%3Factors%20.%0A%20%20%3Factors%20wdt%3AP69%20wd%3AQ523926%20.%0A%20%20%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%0A%20%20%7D%0A%7D%20GROUP%20BY%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20ORDER%20BY%20DESC%28%3FnbActors%29 movies by number of actors who studied at RADA] ([https://twitter.com/ash_crow/status/759070617937317888 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Factor%20%3FactorLabel%20%3FFilmCount%20WHERE%20%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20SELECT%20%3Factor%20%28COUNT%28%3Ffilm%29%20AS%20%3FFilmCount%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Ffilm%20wdt%3AP57%20wd%3AQ193648.%0A%20%20%3Ffilm%20wdt%3AP161%20%3Factor.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20GROUP%20BY%20%3Factor%0A%20%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20DESC%28%3FFilmCount%29 actors directed by Tony Scott + number of appearances] ([https://twitter.com/Coyau/status/759740545694437376 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fdirector%20%3FdirectorLabel%20%3Factor%20%3FactorLabel%20%3FFilmCount%20WHERE%20%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20SELECT%20%3Fdirector%20%3Factor%20%28COUNT%28%3Ffilm%29%20AS%20%3FFilmCount%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Ffilm%20wdt%3AP57%20%3Fdirector.%0A%20%20%20%20%20%20%3Ffilm%20wdt%3AP161%20%3Factor.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20GROUP%20BY%20%3Fdirector%20%3Factor%0A%20%20%20%20HAVING%20%28%3FFilmCount%20%3E%2020%29%0A%20%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20DESC%28%3FFilmCount%29%20%3FdirectorLabel%20%3FactorLabel actors directed more than 20 times by the same director] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/759750447691292673 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fdirector%20%3FdirectorLabel%20%3Factor%20%3FactorLabel%20%3FfilmCount%20%3FminYear%20%3FmaxYear%20WHERE%20%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20SELECT%20%3Fdirector%20%3Factor%20%28COUNT%28%3Ffilm%29%20AS%20%3FfilmCount%29%20%28MIN%28%3Fyear%29%20AS%20%3FminYear%29%20%28MAX%28%3Fyear%29%20AS%20%3FmaxYear%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Ffilm%20wdt%3AP57%20%3Fdirector.%0A%20%20%20%20%20%20%3Ffilm%20wdt%3AP161%20%3Factor.%0A%20%20%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%3Ffilm%20wdt%3AP577%20%3Fdate%20.%0A%20%20%20%20%20%20%20%20BIND%20%28YEAR%28%3Fdate%29%20AS%20%3Fyear%29%0A%20%20%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20GROUP%20BY%20%3Fdirector%20%3Factor%0A%20%20%20%20HAVING%20%28%3FfilmCount%20%3E%2020%29%0A%20%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20DESC%28%3FfilmCount%29%20%3FdirectorLabel%20%3FactorLabel actors directed more than 20 times by the same director with years] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/759755366062141446 source]) ** Newest database reports: [[d:Wikidata:WikiProject Ancient Rome/lists/people|list of Romans]], [[d:Wikidata:Database reports/age limits|minimum ages by country]] * Development ** Got the demo system for structured data on Commons ready for first show (see above) ** Wikipedia editors will soon get a notification when an article they created was connected to a Wikidata item. Thanks Matej! ([[phabricator:T110604]]) ** Worked on improving handling of +-1 etc in quantities ([[phabricator:T115269]]) ** Added a message to the suggester that pops up when you search for items or properties. When no matching property or item is found it will now tell you. ([[phabricator:T140085]]) ** Considerably improved our browser tests to find more issues before You ever see them. ** Added Haida as a language available for monolingual text properties ([[phabricator:T138131]]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 07 30|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 23:32, 1 august 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15804513 --> == Wikidata weekly summary #221 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press ** Past: [http://www.repositoryfringe.org Repository Fringe] ([https://docs.google.com/presentation/d/1li_ht2iuETM_31fUUtLguOLY81huSHFbRcoS9_VNpRE/edit#slide=id.p4 slides]) ** Past: [[m:WikiConference India 2016|WikiConference India 2016]] ** Upcoming: [[:de:Wikipedia:WikiMUC/2016-08-11 Wikipedia & Wikidata-Hackathon|Wikidata-Hackathon]] (topic is SPARQL) in München on 11th of August ** Upcoming: SMWCon ([https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-August/009322.html call for contributions]) ** [https://medium.com/@hoffa/visualizing-the-dnc-vs-rnc-conventions-with-wikipedia-wikidata-bigquery-636f4ac56ff0#.p4ekruapi Visualizing the DNC vs RNC conventions with Wikipedia+Wikidata+BigQuery] ** [http://magnusmanske.de/wordpress/?p=416 Livin’ on the edge] ** [http://wordpress.alphos.fr/2016/08/05/874/communes-orphelines/ Communes orphelines?] ** Paper: [https://www.researchgate.net/publication/305754966_Getting_the_units_right Getting the units right: inferring identifier units from a corpus of formulae in Wikipedia and Wikidata] ** Paper: [http://aidanhogan.com/docs/wikidata-sparql-relational-graph.pdf Querying Wikidata: Comparing SPARQL, Relational and Graph Databases] ** Paper: [http://www.aclweb.org/anthology/P/P16/P16-1145.pdf WIKIREADING: A Novel Large-scale Language Understanding Task over Wikipedia] * Other Noteworthy Stuff ** We now have two new pages to find property proposal discussions that need input: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|Property proposal/Overview]], [[d:Wikidata:Property proposal/Attention needed|Property proposal/Attention needed]] ** [http://www.wsdm-cup-2017.org WSDM2017 Cup on knowledge base quality and search including tasks about vandalism detection in Wikidata] ([https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-August/009259.html announcement]) ** Sitelinks for the new [[d:Q26235862|Tulu Wikipedia]] can [[:tcy:Special:UnconnectedPages|be added]] ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata-tech/2016-August/001023.html Wikidata Toolkit 0.7.0 has been released] ** Several grant proposals that could use endorsements or discussion: [[m:Grants:Project/Putnik/Wikidata module|Wikidata module]], [[m:Grants:Project/StrepHit IEG renewal|StrepHit IEG renewal]], [[m:Grants:Project/Harej/Librarybase: an online reference library|Librarybase]], [[m:Grants:Project/WikiFactMine|WikiFactMine]] ** 15% of items connected to articles on Japanese Wikipedia have no statements ([[d:Wikidata:Database reports/items without claims categories/jawiki|report with categories on these pages]]) ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-August/009321.html Wikidata descriptions on mobile web version of Wikipedia] ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-August/009320.html Job opening at TIB] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3039|wheelbase]], [[:d:Property:P3038|IWM memorial ID]], [[:d:Property:P3037|spatial reference system]], [[:d:Property:P3036|precipitation height]], [[:d:Property:P3035|ISBN publisher prefix]], [[:d:Property:P3034|Indonesian ethnicity code]], [[:d:Property:P3033|package management system]], [[:d:Property:P3032|adjacent building]], [[:d:Property:P3031|EPPO Code]], [[:d:Property:P3030|sheet music]], [[:d:Property:P3029|UK National Archives ID]], [[:d:Property:P3028|open period to]], [[:d:Property:P3027|open period from]], [[:d:Property:P3026|closed on]], [[:d:Property:P3025|open days]], [[:d:Property:P3024|ITU letter code]], [[:d:Property:P3023|Legacies of British Slave-ownership person ID]], [[:d:Property:P3022|flag bearer]], [[:d:Property:P3021|Iranica ID]] ** Query examples: [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FplaceLabel%20%3Fcoords%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ1370598%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP17%20wd%3AQ142.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP131%20%3Fplace%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoords%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%22%20.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20%3FplaceLabel%20%3FitemLabel places of worship in France] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/760215457551028228 source]), [https://query.wikidata.org/#%23Former%20capitals%0A%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fcountry%20%3FcountryLabel%20%3Fcapital%20%3FcapitalLabel%20%3Fcoordinates%20%3Fended%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fcountry%20p%3AP36%20%3Fstat.%0A%20%20%3Fstat%20ps%3AP36%20%3Fcapital.%0A%20%20%3Fcapital%20wdt%3AP625%20%3Fcoordinates.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fcountry%20wdt%3AP582%7Cwdt%3AP576%20%3Fended.%0A%20%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fcapital%20wdt%3AP582%7Cwdt%3AP576%20%3Fended.%0A%20%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fstat%20pq%3AP582%20%3Fended.%0A%20%20%7D%0A%20%20FILTER%28BOUND%28%3Fended%29%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D former capitals] ([https://twitter.com/SimonXIX/status/760469540945928192 source]), [https://query.wikidata.org/#select%20%3Fwriter%20%3FwriterLabel%20%3Fwork%20%3FworkLabel%0Awhere%20%7B%0A%20%20%3Fwriter%20wdt%3AP19%20wd%3AQ23436%20.%0A%20%20%3Fwriter%20wdt%3AP106%20wd%3AQ36180%20.%0A%20%20OPTIONAL%7B%3Fwriter%20wdt%3AP800%20%3Fwork%20%7D.%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%20%20%7D Edinburgh-born authors and their notable works] ([https://twitter.com/mlpoulter/status/760474439507177472 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Ffilm%20%3FfilmLabel%20%3FseriesLabel%20%3FdurationLabel%20%0AWHERE%20%7B%3Ffilm%20wdt%3AP57%20wd%3AQ2071%20.%0A%20%20%20%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%3Ffilm%20wdt%3AP2047%20%3Fduration%20.%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%3Ffilm%20wdt%3AP179%20%3Fseries%20.%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20%20%20%20%23%20get%20a%20label%20in%20English%0A%20%20%20%20%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%2C%20pl%2C%20it%2C%20fr%22%20.%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20%20%20%20%7D%0AORDER%20BY%20%3Fduration movies by David Lynch by duration] ([https://twitter.com/SimonXIX/status/760792697787613184 source]), [http://minancestry.blogspot.com/2016/07/timeline-of-people-related-forward-to.html descendants of Gustav Vasa], [https://query.wikidata.org/#%23%20People%20sharing%20the%20same%20name%20..%20somehow%2C%20by%20Jura1%2C%202016-08-01%0ASELECT%20%0A%09%3FgnLabel%20%3Fgn2Label%20%0A%09%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FitemDescription%20%0A%09%3Fitem2%20%3Fitem2Label%20%3Fitem2Description%20%0A%7B%0A%20%20%09%3Fitem%20wdt%3AP735%20%3Fgn%20%09%3B%20wdt%3AP734%20%3Ffn%20.%20%20%20%09%0A%20%20%09%3Fgn%20wdt%3AP1533%20%3Ffn2%20.%0A%20%20%09%3Fitem2%20wdt%3AP734%20%3Ffn2%20%3B%20wdt%3AP735%20%3Fgn2%20.%09%0A%20%20%09%3Fgn2%20wdt%3AP1533%20%3Ffn%0A%09FILTER%20%28%20str%28%3Fitem%29%20%3C%20str%28%3Fitem2%29%20%29%20%20%20%20%20%20%20%20%20%0A%20%20%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20%3FgnLabel%20%3Fgn2Label people sharing the same name, the other way around], [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Freason%20%3FdistinctionLabel%20%28year%28%3Fdate%29%20as%20%3Fyear%29%0AWHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20%3Fprop%20%3Fstatement%20.%0A%20%20%3Fstatement%20pq%3AP805%20%3Fceremony%20.%0A%20%20%3Fceremony%20wdt%3AP31%20wd%3AQ24569309%20.%0A%20%20%3Fstatement%20%3FpropS%20%3Fdistinction%20.%0A%20%20%0A%20%20VALUES%20%28%3Fprop%20%3FpropS%20%3Freason%29%20%7B%0A%20%20%20%20%28p%3AP1411%20ps%3AP1411%20%22nominated%20for%22%29%20%0A%20%20%20%20%28p%3AP166%20ps%3AP166%20%22award%20received%22%29%0A%20%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fstatement%20pq%3AP585%20%3Fdate%20.%20%7D%0A%20%20%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3FdistinctionLabel Tony awards nominees and winners] ([https://twitter.com/Harmonia_Amanda/status/761641059776655365 source]) ** Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[Wikidata:WikiProject Ancient Rome|Ancient Rome]], [[Wikidata:WikiProject Ancient Greece|Ancient Greece]] ** Newest database reports: [[d:Wikidata:WikiProject Ancient Rome/lists/Roman dictators|List of Roman dictators]] * Development ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-August/009266.html Glorian joins the team for 6 months as a product management intern] ** Example dialog on query.wikidata.org now shows categories ([[phabricator:T140576]]) ** Map result view now allows layers and multi colored dots ([https://twitter.com/JonasMKress/status/762935146957844481 preview]) ** Made the tatus bar messages in the Query Service translatable ([[phabricator:T140383]]) ** Made it easier to notice that embedded Query Service results can be edited and are coming from Wikidata ([[phabricator:T138766]]) ** Improved the way error messages are displayed while editing items ([[phabricator:T141880]], [[phabricator:T141879]]) ** Worked on layout improvements to have a better visual separation of qualifiers and references ([[phabricator:T141862]]) ** Added a line to the suggester to indicate when no matching item or property was found ([[phabricator:T142034]]) ** Fixed and issue with scroll bars in the logo section of the ArticlePlaceholder ([[phabricator:T139977]]) ** Worked more on making it possible to translate an article in the ArticlePlaceholder ([[phabricator:T124036]]) ** Worked on fixing link in in other languages section for ArticlePlaceholder ([[phabricator:T137933]]) ** Worked more on groundwork for multi content revisions which we need for structured data support for Commons in order to have structured and unstructured data on the file page at the same time ([[phabricator:T141878]]) ** Worked on automatically creating a mediainfo entity when adding a statement - so far it is only possible by adding a label or description ([[phabricator:T140760]]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 08 06|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 11:40, 9 august 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15828728 --> == Wikidata weekly summary #222 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Discussions ** New request for comments: [[d:Wikidata:Requests for comment/Data quality framework for Wikidata|Data quality framework for Wikidata]] * Events/Blogs/Press ** Past: [[w:de:Wikipedia:WikiMUC/2016-08-11 Wikipedia & Wikidata-Hackathon|Wikidata-Hackathon]] (topic was SPARQL) in München on 11th of August ** Upcoming: a [[m:WikiConvention_francophone/2016/Programme/Atelier_de_formation_%C3%A0_Wikidata|Wikidata workshop]] in French will be conducted by Ash Crow and Harmonia Amanda during the [[m:WikiConvention_francophone/2016/fr|French-speaking Wikiconvention]] on 21st August 2016 in Paris ** [http://www.generalist.org.uk/blog/2016/history-of-parliament-and-wikidata-the-first-round-complete/ History of Parliament and Wikidata – the first round complete] * Other Noteworthy Stuff ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-August/009325.html Léa joins the team as Community Communication Manager for Wikidata] ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-August/009324.html ArticlePlaceholder is now live on Welsh and Kannada Wikipedia] ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-August/009328.html You can now render sparql queries using the Histropedia timeline engine]. Example : [http://www.histropedia.com/showcase/wikidata-viewer.html?query=SELECT%20?item%20?itemLabel%0A%0A(SAMPLE(?inception)%20as%20?inception)%0A(SAMPLE(?precision)%20as%20?precision)%0A(SAMPLE(?heritageStatus)%20as%20?heritageStatus)%0A(SAMPLE(?image)%20as%20?image)%0A(COUNT(?article)%20as%20?rank)%0A%0AWHERE%20%0A%7B%0A%09?item%20wdt:P131*%20wd:Q23306%20.%0A%20%20%09?item%20p:P571%20?inceptionStatement%20.%0A%20%20%20%09?inceptionStatement%20psv:P571%20?inceptionStatementNode%20.%0A%20%20%20%20?inceptionStatementNode%20wikibase:timeValue%20?inception%20.%0A%20%20%09?inceptionStatementNode%20wikibase:timePrecision%20?precision%20.%0A%20%20%09?article%20schema:about%20?item%20.%0A%20%20%0A%20%20%20%20?item%20wdt:P1435%20?heritageStatusItem%20.%0A%20%20%20%20%20?heritageStatusItem%20rdfs:label%20?heritageStatus%20filter%20(lang(?heritageStatus)%20%3D%20%22en%22)%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%0A%20%09OPTIONAL%20%7B?item%20wdt:P18%20?image%7D%0A%20%20%20%20%20%20%0A%20%20SERVICE%20wikibase:label%20%7B%0A%09bd:serviceParam%20wikibase:language%20%22en%22%20.%0A%09%7D%0A%7D%0A%0AGROUP%20BY%20?item%20?itemLabel%0A%0AORDER%20BY%20DESC%20(?rank)&url=item&title=itemLabel&from=inception&fromPrecision=precision&imageUrl=image&rank=rank&colourCodeBy=heritageStatus&threshold=1&view=timeline Structures in London, colour coded by heritage status] [[File:Screenshot of Histropedia timeline using Wikidata.png|thumb|Structures in London on Histropedia]] ** The Wikidata image search tool can now show Commons images around items ([https://tools.wmflabs.org/fist/wdfist/?category=Kirchengeb%C3%A4ude%20in%20Dumfries%20and%20Galloway&depth=3&language=de&project=wikipedia&no_images_only=1&no_language_links=1&search_by_coordinates=1&prefilled=1 example]) ** Job offer : [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-August/009348.html Textmining, Hochschule Hannover] ** New templates: {{[[d:Template:Australia properties|Australia properties]]}}, {{[[d:Template:Indonesia properties|Indonesia properties]]}}, {{[[d:Template:United Kingdom properties|United Kingdom properties]]}}. Please add labels in your own languages, and consider making a similar template for your country or region. Also, add P17-statements to property entities. ** [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match/?mode=catalog_details&catalog=225 UK Imperial War Museum's War Memorials Register has been added to Mix'n'Match] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3083|SIMBAD ID]], [[:d:Property:P3082|destroyed]], [[:d:Property:P3081|damaged]], [[:d:Property:P3080|game artist]], [[:d:Property:P3078|standard enthalpy of formation]], [[:d:Property:P3077|Cineplex film ID]], [[:d:Property:P3076|Open Beauty Facts category ID]], [[:d:Property:P3075|official religion]], [[:d:Property:P3074|Grace's Guide ID]], [[:d:Property:P3073|CosIng number]], [[:d:Property:P3072|Storting person ID]], [[:d:Property:P3071|standard molar entropy]], [[:d:Property:P3070|dynamic viscosity]], [[:d:Property:P3069|UN document symbol]], [[:d:Property:P3068|WIPO ST.3]], [[:d:Property:P3067|GS1 country code]], [[:d:Property:P3066|GLAM ID]], [[:d:Property:P3065|RERO ID]], [[:d:Property:P3064|LepIndex ID]], [[:d:Property:P3063|gestation period]], [[:d:Property:P3061|Basisregistratie Instellingen number]], [[:d:Property:P3060|ButMoth ID]], [[:d:Property:P3059|Architectuurgids building ID]], [[:d:Property:P3058|Architectuurgids architect ID]], [[:d:Property:P3057|Charity Commission no.]], [[:d:Property:P3056|Turner Classic Movies person ID]], [[:d:Property:P3055|NAQ elected person ID]], [[:d:Property:P3054|Ontario MPP ID]], [[:d:Property:P3053|K League player ID]], [[:d:Property:P3052|Bloomberg person ID]], [[:d:Property:P3051|Kindred Britain ID]], [[:d:Property:P3050|CMFS player ID]], [[:d:Property:P3049|Scottish FA player ID]], [[:d:Property:P3048|racing-reference driver ID]], [[:d:Property:P3047|footballzz ID]], [[:d:Property:P3046|Fora De Jogo player ID]], [[:d:Property:P3045|HanCinema person ID]], [[:d:Property:P3044|College Football HoF ID]], [[:d:Property:P3043|scoresway soccer person id]], [[:d:Property:P3042|CageMatch wrestling stable id]], [[:d:Property:P3041|luminous intensity]], [[:d:Property:P3040|SoundCloud ID]] ** Query examples: [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fteamsize%20%3Fflagbearer%20%3FflagbearerLabel%0AWHERE%0A%7B%0A%09%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ26213387%20.%0A%09%3Fitem%20wdt%3AP361%20wd%3AQ8613%20.%0A%09%3Fitem%20wdt%3AP2103%20%3Fteamsize%20.%0A%09optional%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP3022%20%3Fflagbearer%20.%20%7D%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%09%09bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%2Cfr%2Cde%2Cpl%2Cru%22%20.%0A%09%7D%0A%7D 2016 Olympics flag bearers] ([https://www.wikidata.org/w/index.php?title=Wikidata:Project_chat&diff=361985520&oldid=361985450 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fcomposer%20%3FcountryLabel%20%28count%28distinct%20%3Ff%29%20as%20%3Fcount%29%20%28min%28year%28%3Fdate%29%29%20as%20%3Fmin%29%20%28max%28year%28%3Fdate%29%29%20as%20%3Fmax%29%20WHERE%20%7B%20%0A%20%20%3Ff%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP31%20wd%3AQ11424%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP86%20%3Fcomposer%20.%0A%20%20optional%20%7B%3Ff%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP577%20%3Fdate%20%7D%0A%20%20%3Fcomposer%20wdt%3AP27%20%3Fcountry%20%20.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%20group%20by%20%3Fcomposer%20%3FcountryLabel%20having%20%28%3Fcount%20%3E%20100%29 Composer that scored more than 100 films] ([https://twitter.com/innovimax/status/763807555734872064 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fimg%20%28count%28%3Fchurch%29%20AS%20%3Fcnt%29%20%28group_concat%28%3Fchurch%3B%20separator%3D%22%3B%22%29%20AS%20%3Fchurches%29%20%7B%20%3Fchurch%20wdt%3AP31%20wd%3AQ16970%20.%20%3Fchurch%20wdt%3AP18%20%3Fimg%20%7D%20GROUP%20BY%20%3Fimg%20HAVING%20%28%3Fcnt%3E1%29%0AORDER%20BY%20desc%28%3Fcnt%29 churches using the same image] ([https://twitter.com/MagnusManske/status/764050389662445569 source]), [https://query.wikidata.org/#%23%20If%20you%20remove%20the%20VALUES%20block%20%28line%208%29%20and%20remove%20the%20%23%20before%20the%20HAVING%20clause%20%28line%2015%29%2C%0A%23%20you%20get%20a%20query%20that%20would%20find%20all%20classes%20on%20Wikidata%20where%20the%20corresponding%20fictional%20class%20has%20more%20instances%20than%20the%20real%20class.%0A%23%20However%2C%20that%20query%20would%20take%20%2aages%2a%20to%20complete%20%E2%80%93%20certainly%20longer%20than%20the%2030%E2%80%AFs%20timeout%20on%20WDQS.%0A%23%20With%20the%20VALUES%20clause%2C%20you%20can%20try%20out%20classes%20manually%2C%20and%20see%20how%20many%20real%20and%20fictional%20instances%20they%20have.%0ASELECT%20%3FrealClass%20%3FfictionalClass%20%3FrealClassLabel%20%28COUNT%28DISTINCT%20%3FrealItem%29%20AS%20%3FrealCount%29%20%28COUNT%28DISTINCT%20%3FfictionalItem%29%20AS%20%3FfictionalCount%29%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20VALUES%20%3FrealClass%20%7B%20wd%3AQ146%20%7D%0A%20%20%3FfictionalClass%20wdt%3AP1074%20%3FrealClass.%0A%20%20%3FrealItem%20wdt%3AP31%2F%28wdt%3AP279%7Cwdt%3AP171%29%2a%20%3FrealClass.%0A%20%20%3FfictionalItem%20wdt%3AP31%2F%28wdt%3AP279%7Cwdt%3AP171%29%2a%20%3FfictionalClass.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3FrealClass%20%3FfictionalClass%20%3FrealClassLabel%0A%23HAVING%28%3FfictionalCount%20%3E%20%3FrealCount%29%0AORDER%20BY%20DESC%28%3FfictionalCount%29 Challenge: Find a class with more fictional instances than real ones] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/763869896883183616 source]), [https://www.mediawiki.org/wiki/Wikibase/Indexing/SPARQL_Query_Examples#Human_gene_items_with_unreferenced_statements items on human genes with unreferenced statements] ([https://twitter.com/andrawaag/status/763851286492086272 source]), [http://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fperson%20%3FpersonLabel%20%3Fstart%20%3Fend%20%3FpartyLabel%20%3Fconstituency%20%3FconstituencyLabel%20%7B%0A%20%20%3Fperson%20wdt%3AP21%20wd%3AQ6581072%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20p%3AP39%20%3Fstatement%20.%0A%20%20%3Fstatement%20ps%3AP39%20wd%3AQ16707842%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fstatement%20pq%3AP580%20%3Fstart%20%7D%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fstatement%20pq%3AP582%20%3Fend%20%7D%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fstatement%20pq%3AP768%20%3Fconstituency%20%7D%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fperson%20wdt%3AP102%20%3Fparty%20%7D%20.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%20.%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3FpersonLabel Women elected to the UK Paliament] (via [[d:WD:RAQ|WD:RAQ]]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3ATimeline%0ASELECT%20DISTINCT%20%3FTreaty%20%3FTreatyLabel%20%3Fdate%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3FTreaty%20%28wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%29%20wd%3AQ131569.%0A%20%20%3FTreaty%20wdt%3AP276%2Fwdt%3AP131%2a%20wd%3AQ90.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%3FTreaty%20wdt%3AP585%20%3Fdate.%0A%0A%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3Fdate Treaties of Paris] ([https://twitter.com/Coyau/status/764788231904829440 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fthoroughfare%20%3FthoroughfareLabel%20%3FuniverseLabel%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fthoroughfare%20wdt%3AP31%20wd%3AQ18948595.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fthoroughfare%20wdt%3AP1080%20%3Funiverse.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%2C%20%22da%22.%20%7D%0A%7D fictional thoroughfares] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/763456851946209280 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fteam%20%3FteamLabel%20%3Flocation%20%3Flayer%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20%23%20select%20only%20%E2%80%9Cpopular%E2%80%9D%20sports%20%28to%20keep%20the%20number%20of%20layers%20reasonable%29%0A%20%20%20%20SELECT%20%3Fsport%0A%20%20%20%20WHERE%0A%20%20%20%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%23%20see%20below%0A%20%20%20%20%20%20VALUES%20%3FclubTeam%20%7B%20wd%3AQ847017%20wd%3AQ12973014%20%7D%0A%20%20%20%20%20%20%3Fteam%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20%3FclubTeam%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP115%20%5B%20wdt%3AP625%20%3Flocation%20%5D%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP641%20%3Fsport.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20GROUP%20BY%20%3Fsport%0A%20%20%20%20HAVING%28COUNT%28DISTINCT%20%3Fteam%29%20%3E%3D%205%29%20%23%20only%20sports%20played%20by%20at%20least%20five%20teams%0A%20%20%7D%0A%20%20VALUES%20%3FclubTeam%20%7B%20wd%3AQ847017%20wd%3AQ12973014%20%7D%20%23%20sports%20club%20or%20sports%20team%0A%20%20%3Fteam%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20%3FclubTeam%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP115%20%5B%20wdt%3AP625%20%3Flocation%20%5D%3B%20%23%20location%20via%20home%20venue%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP641%20%3Fsport.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%0A%20%20%20%20%3Fsport%20rdfs%3Alabel%20%3Flayer.%20%23%20%28%3FsportLabel%20AS%20%3Flayer%29%20in%20SELECT%20clause%20doesn%E2%80%99t%20work%0A%20%20%7D%0A%7D map of sports teams, with layers for different sports] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/765326531380019201 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fcity%20%3FcityLabel%20%28SAMPLE%28%3Flocation%29%20AS%20%3Flocation%29%20%28MAX%28%3Fpopulation%29%20AS%20%3Fpopulation%29%20%28SAMPLE%28%3Flayer%29%20AS%20%3Flayer%29%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fcity%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ515%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP625%20%3Flocation%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP1082%20%3Fpopulation.%0A%20%20FILTER%28%3Fpopulation%20%3E%3D%20500000%29.%0A%20%20BIND%28%0A%20%20%20%20IF%28%3Fpopulation%20%3C%201000000%2C%20%22%3C1M%22%2C%0A%20%20%20%20IF%28%3Fpopulation%20%3C%202000000%2C%20%221M-2M%22%2C%0A%20%20%20%20IF%28%3Fpopulation%20%3C%205000000%2C%20%222M-5M%22%2C%0A%20%20%20%20IF%28%3Fpopulation%20%3C%2010000000%2C%20%225M-10M%22%2C%0A%20%20%20%20IF%28%3Fpopulation%20%3C%2020000000%2C%20%2210M-20M%22%2C%0A%20%20%20%20%22%3E20M%22%29%29%29%29%29%0A%20%20%20%20AS%20%3Flayer%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fcity%20%3FcityLabel big cities grouped into map layers by population] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/765315407758712832 source]), Free software [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3FSoft%20%3FSoftLabel%20%3FLicenceLabel%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3FSoft%20%28wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%29%20wd%3AQ341.%0A%20%20%3FSoft%20wdt%3AP275%20%3FLicence.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D with]/[https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3FSoft%20%3FSoftLabel%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3FSoft%20%28wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%29%20wd%3AQ341.%0A%20%20MINUS%20%7B%20%3FSoft%20wdt%3AP275%20%3FLicence.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D without] license ([https://twitter.com/Coyau/status/765166409215315968 source]), treaties [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3FTreaty%20%3FTreatyLabel%20%3Fdate%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3FTreaty%20%28wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%29%20wd%3AQ131569.%0A%20%20%3FTreaty%20wdt%3AP585%20%3Fdate.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D with]/[https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3FTreaty%20%3FTreatyLabel%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3FTreaty%20%28wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%29%20wd%3AQ131569.%0A%20%20MINUS%20%7B%20%3FTreaty%20wdt%3AP585%20%3Fdate.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D without] a date ([https://twitter.com/Coyau/status/764763378665521152 source]), [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fcapital%20%3FcapitalLabel%20%3FofLabel%20%3Fstart%20%3Fend%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fcapital%20p%3AP31%20%3FcapitalStat.%0A%20%20%3FcapitalStat%20ps%3AP31%20wd%3AQ5119.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3FcapitalStat%20pq%3AP642%20%3Fof.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3FcapitalStat%20pq%3AP580%20%3Fstart.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3FcapitalStat%20pq%3AP582%20%3Fend.%20%7D%0A%20%20MINUS%20%7B%20%5B%5D%20wdt%3AP36%20%3Fcapital.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D capitals that aren’t capitals] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/764219232989093888 soure]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AImageGrid%0ASELECT%20%3Fwork%20%3FworkLabel%20%28SAMPLE%28%3Fimage%29%20AS%20%3Fimage%29%20%28SAMPLE%28%3Fcount%29%20AS%20%3Fcount%29%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20SELECT%20%3Fwork%20%28COUNT%28DISTINCT%20%3Fdepicted%29%20AS%20%3Fcount%29%0A%20%20%20%20WHERE%0A%20%20%20%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Fwork%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ838948%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP180%20%3Fdepicted.%0A%20%20%20%20%20%20%3Fdepicted%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20%3Fclass.%0A%20%20%20%20%20%20FILTER%28%3Fclass%20IN%20%28wd%3AQ5%2C%20wd%3AQ95074%29%29.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20GROUP%20BY%20%3Fwork%0A%20%20%20%20ORDER%20BY%20DESC%28%3Fcount%29%0A%20%20%20%20LIMIT%2050%0A%20%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fwork%20wdt%3AP18%20%3Fimage.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%2C%20%22fr%22%2C%20%22da%22%2C%20%22pl%22.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fwork%20%3FworkLabel%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fcount%29 works of art depicting many people] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/764161980861128704 source]) * Development ** [[mw:Wikibase/DataModel/JSON#time]] was revised, clarifying the use for dates before year 1. ** Language code "non" for Old Norse is now available for monolingual text ([[phabricator:T137115]]) ** Worked more on better visual layout of references ([[phabricator:T141862]]) ** Fixed issue with references not being expanded in diff view ([[phabricator:T129836]]) ** Added link to Wikidata item from ArticlePlaceholder ([[phabricator:T126873]]) ** Enabled ArticlePlaceholder on knwiki and cywiki ** Removed collapsing behaviour from error messages ([[phabricator:T141879]]) ** Started writing out next steps for how to use Wikidata items and properties on Commons ** Drafting interface stability policy ([[phabricator:T142084]]) ** Worked more in making it possible to create mediainfo entities by adding a statement to a non-existing one ([[phabricator:T140760]]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] - [[d:Wikidata:Property proposal/Attention needed|proposals needing attention]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 08 13|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 10:26, 16 august 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15839879 --> == Wikidata weekly summary #223 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Discussions ** Open request for adminship: [[:d:Wikidata:Requests for permissions/Administrator/ديفيد عادل وهبة خليل 2|ديفيد عادل وهبة خليل 2]] ** Closed request for comments: *** [[d:Wikidata:Requests for comment/Category commons P373 and "Other sites"|Category commons P373 and "Other sites"]] *** [[d:Wikidata:Requests for comment/Adopt Help:Classification as an official help page|Adopt Help:Classification as an official help page]] *** [[d:Wikidata:Requests for comment/Review of "change datatype to monolingual" actions for some properties|Review of "change datatype to monolingual" actions for some properties]] *** [[d:Wikidata:Requests for comment/Refining "part of"|Refining "part of"]] *** [[d:Wikidata:Requests for comment/Are colors instance-of or subclass-of color|Are colors instance-of or subclass-of color]] *** [[d:Wikidata:Requests for comment/Wikidata:Notability overhaul|Wikidata:Notability overhaul]] *** [[d:Wikidata:Requests for comment/RfP voting eligibility|RfP voting eligibility]] *** [[d:Wikidata:Requests for comment/Standards for property proposal discussions|Standards for property proposal discussions]] * Events/Blogs/Press ** August 17-19 : [http://vivoconference.org VIVO conference], see also [http://www.slideshare.net/dartar/verifiable-linked-open-knowledge-that-anyone-can-edit the keynote about collaboratively created, linked open knowledge]. ** August 20-21 : the Wikiconvention in Paris. [https://notes.wikimedia.fr/public_pad/WikiConvFR16_atelier-Wikidata Check the notes taken during the Wikidata workshop] ** [https://blog.wikimedia.org/2016/08/23/wikidata-glam/ Why you should be paying attention to Wikidata and GLAM], on the Wikimedia Foundation blog ** [http://magnusmanske.de/wordpress/?p=422 All your locations are belong to us] on Magnus' blog ** [http://www.opensym.org/os2016/proceedings-files/p503-zangerle.pdf Paper: An Empirical Evaluation of Property Recommender Systems for Wikidata and Collaborative Knowledge Bases] ** [http://completeness.inf.unibz.it/coolwd-screenshots/paper_cameraReady.pdf Paper: Managing and Consuming Completeness Information for Wikidata Using COOL-WD] * Other Noteworthy Stuff ** Job offer : [https://wikimedia.de/wiki/PHP_Software_Developer PHP software developer for Wikidata], Wikimedia Deutschland ** Wikidata has now a [[d:Wikidata:Stable Interface Policy|stable interface policy]] to guarantee the stability of the tools ** [[d:Wikidata:Project_chat#enabling_Wikidata_data_access_in_user_language|Enabling Wikidata data access in user language]] ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-August/009388.html COOL-WD] now includes a gadget to show completeness information in Wikidata ** [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match/? Mix'n'Match] can list entries of some external databases, and allows users to match them against Wikidata items. [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match/?mode=catalog_details&catalog=229 A new catalogue for ContentMine] has been added! ** [https://tools.wmflabs.org/wikishootme/wsm3.html WikiShootMe] has a lot of new updates: OAuth-based image upload button, uploads to Commons and adds to Wikidata item with one click, right-click on the map to add a missing item, build-in Wikidata search, free images search ([https://tools.wmflabs.org/wikishootme/wsm3.html?#lat=52.204016641356766&lng=0.12178301811218264&zoom=17&layers=wikidata_image,wikidata_no_image,wikipedia example for Central Cambridge]) ** [https://www.mail-archive.com/dbpedia-discussion@lists.sourceforge.net/msg07829.html Extracting Wikidata annotations to create DBpedia mappings] project during Google Summer of Code * Did you know? [[File:Popular surnames Wikidata query.png|thumb|Popular surnames among humans]] ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3094|develops from]], [[:d:Property:P3093|recovered by]], [[:d:Property:P3092|film crew member]], [[:d:Property:P3091|mount]], [[:d:Property:P3090|flight number]], [[:d:Property:P3089|Flags of the World ID]], [[:d:Property:P3088|ID of Catalogue of Life in Taiwan]], [[:d:Property:P3087|fiscal/tax revenue]], [[:d:Property:P3086|speed limit]], [[:d:Property:P3085|qualifies for event]], [[:d:Property:P3084|freedom of panorama]] ** Query examples: *** A famous Italian song, ''[[d:Q16612223|Tanti Auguri]]'' by [[d:Q266640|Raffaella Carrà]], states "Com'è bello far l'amore da Trieste in giù" (literally, in English: "How great it is to make love from Trieste to below"). [http://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FnorthernmostLat%20%3FnorthernmostLong%20WHERE%20%7B%0A%20%20wd%3AQ546%20p%3AP1333%2Fpsv%3AP1333%2Fwikibase%3AgeoLatitude%20%3Fthreshold%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ747074%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20p%3AP1332%2Fpsv%3AP1332%20%5B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3AgeoLatitude%20%3FnorthernmostLat%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3AgeoLongitude%20%3FnorthernmostLong%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%5D%20.%0A%20%20FILTER%28%20%3FnorthernmostLat%20%3E%20%3Fthreshold%20%29%20.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%2Cit%22%20%7D%20.%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3Fnorthernmost This is a query] to find out where you shouldn't make love. *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Foccupation%20%3FoccupationLabel%20%28COUNT%28DISTINCT%20%3Fhead%29%20AS%20%3Fcount%29%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fcountry%20%28p%3AP6%2Fps%3AP6%29%7C%28p%3AP35%2Fps%3AP35%29%20%3Fhead.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fhead%20p%3AP39%2Fps%3AP39%2F%5E%28wdt%3AP1313%7Cwdt%3AP1906%29%20%3Fcountry.%20%7D%0A%20%20FILTER%28BOUND%28%3Fhead%29%29.%0A%20%20%3Fhead%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP106%20%3Foccupation.%0A%20%20MINUS%20%7B%20%3Foccupation%20wdt%3AP279%2a%20wd%3AQ82955.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Foccupation%20%3FoccupationLabel%0AHAVING%28%3Fcount%20%3E%3D%2010%29%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fcount%29 Common occupations of heads of state] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/767156295019397120 source]). *** [https://io.datascience-paris-saclay.fr/exampleView.php?iri=https://io.datascience-paris-saclay.fr/query/Murderers_by_region_in_France Murderers by region in France] ([https://twitter.com/karima_rafes/status/767340360997675008 source]). *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Fauthor%20%3FauthorLabel%20%3Forcid%20%3Flocation%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fauthor%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP496%20%3Forcid%3B%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fauthor%20wdt%3AP551%2Fwdt%3AP625%20%3Flocation.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fauthor%20wdt%3AP19%2Fwdt%3AP625%20%3Flocation.%20%7D%0A%20%20FILTER%28BOUND%28%3Flocation%29%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D Authors with a known location and an ORCID] ([https://twitter.com/Wikicite/status/766736970655477760 source]). *** [https://query.wikidata.org/#%23Popular%20surnames%20among%20humans%0A%23defaultView%3ABubbleChart%0ASELECT%20%3Fsurname%20%3FsurnameLabel%20%3Fcount%20WHERE%20%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20SELECT%20%3Fsurname%20%28COUNT%28%3Fperson%29%20AS%20%3Fcount%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Fperson%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5.%0A%20%20%20%20%20%20%3Fperson%20wdt%3AP734%20%3Fsurname.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20GROUP%20BY%20%3Fsurname%0A%20%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fcount%29%0ALIMIT%20100 Popular surnames among humans] ([https://twitter.com/dmurygin/status/766660025188245505 source]). *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Ffilm%20%3FfilmLabel%20%28COUNT%28DISTINCT%20%3Foscar%29%20AS%20%3Fcount%29%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Ffilm%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ11424%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP166%20%3Foscar%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP1411%20%3FnOscar.%0A%20%20wd%3AQ19020%20%5Ewdt%3AP31%20%3Foscar%2C%20%3FnOscar.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Ffilm%20%3FfilmLabel%0AHAVING%28COUNT%28DISTINCT%20%3Foscar%29%20%3E%3D%20COUNT%28DISTINCT%20%3FnOscar%29%20%26%26%20%3Fcount%20%3E%201%29%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fcount%29%20%3FfilmLabel Movies that won all the Oscars they were nominated for] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/766410336069124096 source]). *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3ABubbleChart%0ASELECT%20%3Fcolor%20%3FcolorLabel%20%3Frgb%20%3Fcount%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20SELECT%20%3Fcolor%20%28COUNT%28DISTINCT%20%3Frgb%29%20AS%20%3Fcount%29%0A%20%20%20%20WHERE%0A%20%20%20%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Fcolor%20wdt%3AP31%3F%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ1075%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP465%20%3Frgb.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20GROUP%20BY%20%3Fcolor%0A%20%20%20%20HAVING%28%3Fcount%20%3E%201%29%0A%20%20%7D%0A%20%20%3Fcolor%20wdt%3AP465%20%3Frgb.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20%3Fcolor Colors with multiple RGB statements] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/765595157626494976 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3ATimeline%0ASELECT%20%3FFilmLabel%20%3FFilm%20%3Fdate%20WHERE%20%7B%0A%3FFilm%20wdt%3AP161%20wd%3AQ23842%3B%0A%20%20%20%20%20%20wdt%3AP577%20%3Fdate.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%22%20.%0A%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3Fdate Filmography of Jean Gabin] ([https://twitter.com/Coyau/status/765868900332494849 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fcity%20%3FcityLabel%20%3Fpopulatie2%20%3Fcoor%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2FQ12892%3E%20wdt%3AP1082%20%3Fpopulatie%20.%0A%20%20%3Fcity%20wdt%3AP1082%20%3Fpopulatie2%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP625%20%3Fcoor%20.%0A%20%20FILTER%20%28abs%28%3Fpopulatie%20-%20%3Fpopulatie2%29%20%3C%201000%29%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22nl%22%20%7D%0A%7D Cities as big as Antwerp] ([https://twitter.com/andrawaag/status/766587127387791360 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Fcity%20%3FcityLabel%20%3Fcoordinates%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20VALUES%20%3Fhighway%20%7B%20wd%3AQ559037%20wd%3AQ58767%20%7D%20%0A%20%20%20%3Fhighway%20wdt%3AP2789%20%3Fcity%20.%0A%20%20%20%20%3Fcity%20wdt%3AP625%20%3Fcoordinates%20.%0A%20%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D Cities connected by the Trans-Mongolian and Trans-Siberian Railway] ([https://twitter.com/andrawaag/status/767477870646140928 source]) ***[http://www.histropedia.com/showcase/wikidata-viewer.html?query=%23Europeana%20280%20Query%0ASELECT%20?work%20?workLabel%0A(SAMPLE(?inception)%20as%20?inception)%0A(SAMPLE(?precision)%20as%20?precision)%0A(SAMPLE(?instanceOfLabel)%20as%20?instanceOf)%0A(SAMPLE(?image)%20as%20?image)%0A(COUNT(?article)%20as%20?rank)%0A%0AWHERE%20%0A%7B%0A%09?work%20wdt:P608%20wd:Q20980830.%0A%20%20%20%20%20%20%20%20FILTER%20(?work%20!%3D%20wd:Q133575)%0A%20%20%09?work%20p:P571%20?inceptionStatement%20.%0A%20%20%20%09?inceptionStatement%20psv:P571%20?inceptionStatementNode%20.%0A%20%20%20%20%20%20%20%20?inceptionStatementNode%20wikibase:timeValue%20?inception%20.%0A%20%20%09?inceptionStatementNode%20wikibase:timePrecision%20?precision%20%0A%20%20%09OPTIONAL%20%7B?work%20wdt:P31%20?instanceOfItem%20.%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20?instanceOfItem%20rdfs:label%20?instanceOfLabel%20filter%20(lang(?instanceOfLabel)%20%3D%20%22en%22)%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B?work%20wdt:P18%20?image%7D%0A%20%20%20%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B?article%20schema:about%20?work%7D%0A%20%0A%20%20%20%20%20%20%20%20SERVICE%20wikibase:label%20%7B%0A%09%20%20%20%20bd:serviceParam%20wikibase:language%20%22en%22%20.%0A%09%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20?work%20?workLabel%20%0A%0AORDER%20BY%20DESC%20(?rank)&url=work&title=workLabel&from=inception&fromPrecision=precision&imageUrl=image&colourCodeBy=instanceOf&threshold=1&view=timeline Histropedia timeline of Europeana280 artworks] ([https://twitter.com/Wittylama/status/766590717259046913 source]) ** Newest gadgets: [[d:Wikidata:Project chat#New gadget to sort the statements on items|Sort the statements on items]], [[d:Wikidata:Project chat#New gadget: currentDate|prefill "access date" with current date]] ** New templates: {{[[d:Template:Belgium properties|Belgium properties]]}}, {{[[d:Template:France properties|France properties]]}}, {{[[d:Template:Italy properties|Italy properties]]}}, {{[[d:Template:Spain properties|Spain properties]]}}. Please add labels in your own languages, and consider making a similar template for your country or region. Also, add [[:d:Property:P17|P17]]-statements to property entities. ** Newest database reports: [[d:Wikidata:WikiProject Q5/lists/riders and their horse|list of riders and their horse]] * Development ** Continuing to work [https://twitter.com/simulo/status/766717877047193600 on the concepts for the automatic list generation] ** [[phabricator:T122672|Enable allow data access in user language will come on Wikidata soon]] ** [[phabricator:T136058|Menus are now internationalised on the query service]] ** [[phabricator:T138365|Clarified error message when adding a URL without a protocol]] ** [[phabricator:T129244|Created a gadget to try out global sort order in items]] ** [[phabricator:T115267|Fixed a bug where the input field for a value was not loaded]] ** [[phabricator:T142084|Worked on the interface stability policy]] ** [[phabricator:T140760|Made possible to create mediainfo entity by adding a statement]] ** [[phabricator:T103051|Worked on showing from which items a given Wikipedia article uses data]] * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] - [[d:Wikidata:Property proposal/Attention needed|proposals needing attention]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 08 20|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 18:29, 23 august 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15853363 --> == Wikidata weekly summary #224 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Discussions ** We need your input about [[d:Wikidata:List generation input|how you edit lists on Wikipedia]] * [[d:Wikidata:Events|Events]]/[[d:Wikidata:Press coverage|Press/Blogs]] ** Upcoming: [[d:Wikidata:Mezi bajty/Workshop 2016|First Wikidata workshop in the Czech Republic]], 3rd September, [[d:Q728840|University of Pardubice]] ** Past: [https://twitter.com/vgratian/status/769775636403617792/photo/1 Wikidata workshop] by Asaf Bartov during the [[:m:Wikimedia CEE Meeting 2016|CEE WikiConv]] in Dilijan, Armenia ** Past: [https://twitter.com/juschuetze/status/769510979289964544 Wikidata presentation] during [https://djangogirls.org/berlin/ Django Girls in Berlin] ** [https://medium.com/@alangiderick/gsoc-at-wikimedia-part-1-of-3-38a089a36fe8#.d5r4gd45o GSoC at Wikimedia (Part 1 of 3)], by Alangi Derick ** [[d:Wikidata_talk:WikiProject_Books#Wikiproject_Books_2.0|Modeling books in Wikidata]] by Aubrey and Chiara Storti ** Paper: [http://is.uni-paderborn.de/uploads/tx_sibibtex/heindorf2016_CIKM.pdf Vandalism Detection in Wikidata], by Stefan Heindorf, Martin Potthast, Benno Stein and Gregor Engels * Other Noteworthy Stuff ** [https://tools.wmflabs.org/planettoearth/ Planet to Earth]: this tool uses data from Wikidata to visualise the links between places on an astronomical body named after a place on planet Earth. ** [http://apps.cytoscape.org/apps/wikidatascape WikiDataScape] is a Cytoscape app for interactive browsing of Wikidata. ** The property "KML file" was created last week (see list below) and has already a full list of values, sample LUA module and property documentation page available ([[d:Property talk:P3096|Property talk:P3096]]) ** [[d:Wikidata:Project_chat/Archive/2016/08#enabling_Wikidata_data_access_in_user_language|enabling data access in user language]] will be deployed on Wikidata on August 29 * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3105|Tela Botanica ID (Metropolitan France)]], [[:d:Property:P3104|Gare & Connexions ID]], [[:d:Property:P3103|has tense]], [[:d:Property:P3102|Plantarium ID]], [[:d:Property:P3101|FloraBase ID]], [[:d:Property:P3100|Flora of Australia ID]], [[:d:Property:P3099|Internet Bird Collection species ID]], [[:d:Property:P3098|ClinicalTrials.gov Identifier]], [[:d:Property:P3097|ISBN identifier group]], [[:d:Property:P3096|KML file]], [[:d:Property:P3095|practiced by]] ** Query examples: *** [https://query.wikidata.org/#%23%20RADA%20alumni%20with%20a%20good%20or%20featured%20article%20on%20Wikipedia%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FbadgeLabel%20%3Flang%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP69%20wd%3AQ523926%20.%0A%20%20%3Fsitelink%20schema%3Aabout%20%3Fitem%20.%0A%20%20%3Fsitelink%20wikibase%3Abadge%20%3Fbadge%20.%0A%20%20%3Fsitelink%20schema%3AinLanguage%20%3Flang%20.%0A%20%20FILTER%20%28SUBSTR%28str%28%3Fsitelink%29%2C%2011%2C%2015%29%20%3D%20%22.wikipedia.org%2F%22%29%20.%0A%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D RADA alumni with a good or featured article on Wikipedia] ([https://twitter.com/ash_crow/status/769527843369938944 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20Historians%20with%20links%20to%20French%20Wikipedia%20or%20Wikisource%2C%20but%20missing%20VIAF%20id%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP106%20wd%3AQ201788%20.%0A%20%20%0A%20%20%23%20Here%20we%20ask%20people%20with%20no%20VIAF%20id%0A%20%20FILTER%20NOT%20EXISTS%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP214%20%3Fviaf%20.%20%7D%0A%20%20%23%20But%20the%20ones%20we%20already%20know%20they%20don%27t%20have%20one%20show%20up%20anyway%0A%20%20%23%20so%20we%20filter%20out%20people%20with%20%22No%20value%22%20for%20VIAF%20id%0A%20%20FILTER%20NOT%20EXISTS%20%7B%20%3Fitem%20rdf%3Atype%20wdno%3AP214%20.%20%7D%0A%20%20%0A%20%20%3Fwikilink%20schema%3Aabout%20%3Fitem%20.%0A%20%20%7B%20%3Fwikilink%20schema%3AisPartOf%20%3Chttps%3A%2F%2Ffr.wikisource.org%2F%3E%20.%20%7D%20UNION%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fwikilink%20schema%3AisPartOf%20%3Chttps%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2F%3E%20.%20%7D%0A%20%20%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%22%20.%20%7D%0A%7D Historians with links to French Wikipedia or Wikisource, but missing VIAF ID] ([https://twitter.com/ash_crow/status/769443574282870784 source]) *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Ftaxon%20%3FtaxonName%20%3FtaxonLabel%20%3FtaxonCommonName%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Ftaxon%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ16521%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP225%20%3FtaxonName.%0A%20%20FILTER%28STRENDS%28%3FtaxonName%2C%20%22unicornis%22%29%29.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Ftaxon%20wdt%3AP1843%20%3FtaxonCommonName.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20%3FtaxonName Unicorn taxa, including the Indian rhinoceros] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/769274960552615937 source]) *** [https://query.wikidata.org/embed.html#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FcountryLabel%20%3FterritorialEntityLabel%20%3FplaceLabel%20%3Fcoords%20%3Fimage%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ1151014%20.%20%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP17%20%3Fcountry%20.%20%7D%20%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP131%20%3FterritorialEntity%20.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoords%20.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP276%20%3Fplace%20.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3Fimage%20.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3FcountryLabel%20%3FterritorialEntityLabel%20%3FitemLabel Mithras shrines, as a map] ([https://twitter.com/Harmonia_Amanda/status/769257983968772096 source]) *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fq%20%3FqLabel%20%3Flocation%20%3FlocationLabel%20%7B%0A%20%20%3Fq%20wdt%3AP31%20wd%3AQ839954%20%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fq%20wdt%3AP131%20%3Flocation%20%7D%0A%20%20MINUS%20%7B%20%3Fq%20wdt%3AP625%20%3Fdummy%20%7D%20%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%20%0A%7D 2.300 Wikidata archaeological sites without coordinates] ([https://twitter.com/MagnusManske/status/769195301152456704 source]) *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fhuman%20%3FhumanLabel%20where%20%7B%0A%20%20%3Fhuman%20wdt%3AP21%20%3Fgender%20FILTER%20isBLANK%28%3Fgender%29%20.%0A%20%20%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%0A%20%20%7D%0A%7D All items on Wikidata whom we know we don't know their sex or gender: ] ([https://twitter.com/Harmonia_Amanda/status/768799132479782912 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AGraph%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fdrug%20%3FdrugLabel%20%28concat%28%227FFF00%22%29%20as%20%3Frgb%29%20%3Fdisease%20%3FdiseaseLabel%20%28concat%28%22FFA500%22%29%20as%20%3Frgb2%20%29%20%3Fdoid%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fdisease%20wdt%3AP699%20%3Fdoid%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP279%2B%20wd%3AQ18123741%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP2176%20%3Fdrug%20.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0A%0A Drug-disease interactions] ([https://twitter.com/ReaderMeter/status/768477000935714816 source]) *** [https://query.wikidata.org/embed.html#SELECT%20%2a%20WHERE%20%7B%0A%3Fsk%20wdt%3AP106%20wd%3AQ484188%3B%0A%20%20%20%20wdt%3AP1449%20%3Fnick.%0A%7D Nicknames of serial killers] ([https://twitter.com/Coyau/status/768469756831752192 source]) *** [https://query.wikidata.org/embed.html#%23Map%20of%20all%20subway%20stations%20in%20Berlin%20with%20color%0A%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3FstationLabel%20%3Fcoord%20%3Flayer%0AWHERE%20%7B%0A%09%3Fstation%20wdt%3AP81%2Fwdt%3AP361%20wd%3AQ68646%20.%0A%09%3Fstation%20wdt%3AP625%20%3Fcoord.%0A%20%20%20%20%3Fstation%20wdt%3AP81%20%3Fline.%20%0A%20%20%09%3Fline%20rdfs%3Alabel%20%3Flayer.%20filter%28lang%28%3Flayer%29%20%3D%20%27de%27%29%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22de%22%20%7D%0A%7D Dynamic data map of all U-bahn lines in Berlin with colors] ([https://twitter.com/innovimax/status/768364397551030272 source]) *** [http://histropedia.com/showcase/wikidata-viewer.html?query=%23Internet%20Services%20By%20Type%0A%0ASELECT%20DISTINCT%20?webService%20?webServiceLabel%20%0A%0A(SAMPLE%20(?inception)%20as%20?inception)%0A(SAMPLE%20(?image)%20as%20?image)%0A(SAMPLE%20(?type)%20as%20?type)%0A(SAMPLE%20(?precision)%20as%20?precision)%0A(COUNT%20(DISTINCT%20?article)%20as%20?rank)%0AWHERE%0A%7B%0A?webService%20wdt:P31/wdt:P279*%20wd:Q1668024.%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%09%09%23Subclass%20of%20service%20on%20internet%0A%0A?webService%20p:P571%20?inceptionStatement%20.%09%09%09%09%09%09%09%23That%20has%20inception%20date%0A?inceptionStatement%20psv:P571%20?inceptionStatementNode%20.%09%09%09%09%0A%20%20%20%20?inceptionStatementNode%20wikibase:timeValue%20?inception%20.%09%09%09%23Get%20inception%20date%0A%20%20%09?inceptionStatementNode%20wikibase:timePrecision%20?precision%20.%09%09%23Get%20date%20precision%0A%0A?webService%20wdt:P31%20?typeItem%20.%09%09%09%09%09%09%09%09%09%09%23Get%20the%20service%20type%0A?typeItem%20rdfs:label%20?type%20filter%20(lang(?type)%20%3D%20%22en%22).%09%09%09%09%23and%20the%20label%0AOPTIONAL%20%7B?webService%20wdt:P18%20?image%7D%09%09%09%09%09%09%09%09%23Get%20image%20if%20available%0AOPTIONAL%20%7B?webService%20wdt:P154%20?image%7D%09%09%09%09%09%09%09%09%23Get%20logo%20image%20if%20avilable%0A%0A%0A?article%20schema:about%20?webService%20.%09%09%09%09%09%09%09%09%09%23Count%20article%20links%20for%20rank%0ASERVICE%20wikibase:label%20%7Bbd:serviceParam%20wikibase:language%20%22en%22%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20?webService%20?webServiceLabel%0A%0AORDER%20BY%20DESC%20(?rank)&url=webService&title=webServiceLabel&from=inception&fromPrecision=precision&imageUrl=image&colourCodeBy=type&threshold=1&view=timeline Timeline of internet services by type to celebrate 25 yrs of the web] ([https://twitter.com/Histropedia/status/768151563571462144 source]) *** [https://pbs.twimg.com/media/CqjhzcPWYAA39al.jpg:large Network of color] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/768112859213623296 source]) <!-- see image there .. takes time to load --> *** [https://query.wikidata.org/embed.html#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Fpays%20%28floor%28year%28%3Fdate%29%2F10%29%2a10%20as%20%3Flayer%29%20%3Fdate%20%3Fimage%20%3Flocation%20WHERE%20%7B%20%0A%20%20%3Fpays%20p%3AP31%20%3Fproperty.%0A%20%20%20%20%20%20%20%3Fproperty%20ps%3AP31%20wd%3AQ160016.%0A%20%20%09%20%20%3Fproperty%20pq%3AP580%20%3Fdate.%0A%20%20%3Fpays%20wdt%3AP625%20%3Flocation.%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%3Fpays%20wdt%3AP41%20%3Fimage.%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%7D Dynamic data map of all country by year of joining the United Nations] ([https://twitter.com/innovimax/status/768401700667400192 source]) ** Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject Theatre|Theatre]] ** Newest gadgets: ** Newest external tools: [https://tools.wmflabs.org/bambots/WikidataClasses.php Wikidata Class Browser (includes subclass counts and instance counts)] ** Newest database reports: ** New feature/gadget requests: ** [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase items]]: * Development ** Fixed a but where the text field doesn't always load when trying to add a statement ([[phabricator:T115267]]) ** We're now also creating mediainfo entities when a statement is added to a non-existent media info entity ([[phabricator:T140760]]) ** Fixed a but where the suggester would show information twice ([[phabricator:T143645]]) ** The ArticlePlaceholder now also shows the links to other projects in the In Other Projects sidebar ([[phabricator:T141771]]) ** Worked more in figuring out how to show usage tracking data ([[phabricator:T103091]]) ** Made progress on Citoid support for Wikidata to make it easier to add useful and complete references ([[phabricator:T141856]]) ** Worked on restore "purge without confirm" user right ([[phabricator:T143435]]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] - [[d:Wikidata:Property proposal/Attention needed|proposals needing attention]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 08 27|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 15:41, 29 august 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15861821 --> == Wikidata weekly summary #225 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * '''Discussions''' ** Remember that we would love to have your input about [[d:Wikidata:Requests for comment/Data quality framework for Wikidata|data quality on Wikidata]] and [[d:Wikidata:List generation input|list generation on Wikipedia]]! ** What would you like to organize for [[d:Wikidata:Project_chat#Wikidata.27s_4rth_birthday|Wikidata's 4rth birthday]]? * '''[[d:Wikidata:Events|Events]]/[[d:Wikidata:Press coverage|Press/Blogs]]''' ** [https://blog.ash.bzh/ben-whishaw-broadway-the-rada-and-wikidata-in-english-and-with-updates/ “Ben Whishaw, Broadway, the RADA and Wikidata” (data integration in the era of semantic web)] by Harmonia Amanda ** [https://blog.wikimedia.de/2016/08/31/hands-on-research-about-wikidata-my-time-as-a-phd-student-at-wikimedia-deutschland-e-v/ Hands-on research about Wikidata: My time as a PhD student at Wikimedia Deutschland e.V.] by Alessandro Piscopo ** 3 tutorial videos about Wikidata: [https://www.youtube.com/watch?v=GFh9gVUgbuA an intro to Wikidata], [https://www.youtube.com/watch?v=645bk8HQ4aw how to edit Wikidata] and [https://www.youtube.com/watch?v=1jHoUkj_mKw Wikidata Sparql Query Tutorial] by Ewan McAndrew, Navino Evans and Sean McBirnie ** Past: [[d:Wikidata:Mezi bajty/Workshop 2016|First Wikidata workshop in the Czech Republic]], [[d:Q36989|Pardubice]] – imported much open data related to the Czech Republic ** Past: Lydia and Jens from the Wikidata team were at the QTcon to [https://conf.qtcon.org/en/qtcon/public/events/492 talk about Wikidata and applications] ([https://conf.qtcon.org/system/attachments/117/original/Wikidata_and_your_application-_Make_your_software_part_of_the_Free_Knowledge_ecosystem.pdf?1473075618 see the slides]) * '''Other Noteworthy Stuff''' ** The [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|events page]] is now up to date. You want to join or organise a meetup with other Wikidata editors? Keep an eye on this page! ** 30K entries from Kindred Britain [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match/?mode=catalog_details&catalog=234 added in Mix’n’Match] ** Welsh Wikipedia includes Wikidata-based article placeholders, [[:w:cy:Arbennig:AboutTopic/Q74359|like this one]] ** [https://www.wikilovesmonuments.org/ Wiki Loves Monuments] started! You can help by improving the items about heritage buildings or use [https://tools.wmflabs.org/wikishootme/index.html#lat=37.796348206192334&lng=-122.40511894226076&zoom=14&layers=wikidata_image,wikidata_no_image&sparql_filter=%3Fq%20wdt%3AP1435%20%3Fdummy Wikishootme] to find unpictured monuments ** English Wikipedia now has a [[w:en:Wikipedia:WikiProject Wikidata|WikiProject Wikidata]] to coordinate integration with Wikidata. Why not start one for your local Wikipedia? Add it to [[d:Q20855878|Q20855878]] if you do. * '''Did you know?''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3137|parent peak]], [[:d:Property:P3136|elCinema person ID]], [[:d:Property:P3135|elCinema film ID]], [[:d:Property:P3134|TripAdvisor ID]], [[:d:Property:P3133|NSZL name authority ID]], [[:d:Property:P3132|last line]], [[:d:Property:P3131|Redalyc journal ID]], [[:d:Property:P3130|NSW Flora ID]], [[:d:Property:P3129|cine.gr film ID]], [[:d:Property:P3128|CiNetMag film ID]], [[:d:Property:P3127|Latindex ID]], [[:d:Property:P3126|ALCUIN ID]], [[:d:Property:P3125|EDRPOU code]], [[:d:Property:P3124|Polish scientist ID]], [[:d:Property:P3123|Stanford Encyclopedia of Philosophy ID]], [[:d:Property:P3122|OpenDomesday person ID]], [[:d:Property:P3121|Epguides ID]], [[:d:Property:P3120|TOID]], [[:d:Property:P3119|Code for China Reservoir Name]], [[:d:Property:P3118|OpenDomesday settlement ID]], [[:d:Property:P3117|DSSTOX substance identifier]], [[:d:Property:P3116|ISzDb dub ID]], [[:d:Property:P3115|ISzDb company ID]], [[:d:Property:P3114|ISzDb person ID]], [[:d:Property:P3113|does not have part]], [[:d:Property:P3112|DistroWatch ID]], [[:d:Property:P3111|FEI ID]], [[:d:Property:P3110|ISzDb film ID]], [[:d:Property:P3109|Peakbagger ID]], [[:d:Property:P3108|Yelp ID]], [[:d:Property:P3107|LdiF ID]], [[:d:Property:P3106|Guardian topic ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> ** Query examples: *** [https://query.wikidata.org/#%23%20Regicides%20and%20their%20victims%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fregicide%20%3FregicideLabel%20%3Fregicide_image%20%3Fvictime%20%3FvictimeLabel%20%3FtitresLabel%20%3Fdate_deces%20%3Flieu_decesLabel%20%3Fcause_decesLabel%20%3Fvictime_image%20WHERE%20%7B%20%0A%20%20%3Fregicide%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%20.%0A%20%20%3Fregicide%20wdt%3AP1399%20wd%3AQ1475448%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fregicide%20wdt%3AP18%20%3Fregicide_image%20.%20%7D%0A%20%20%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%0A%20%20%20%20%3Fvictime%20wdt%3AP157%20%3Fregicide%20.%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fvictime%20wdt%3AP570%20%3Fdate_deces%20.%20%7D%20%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fvictime%20wdt%3AP20%20%3Flieu_deces%20.%20%7D%20%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fvictime%20wdt%3AP509%20%3Fcause_deces%20.%20%7D%20%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fvictime%20wdt%3AP39%20%3Ftitres%20.%20%7D%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fvictime%20wdt%3AP18%20%3Fvictime_image%20.%20%7D%0A%20%20%7D%0A%20%20%0A%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%22%20.%20%7D%0A%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3Fregicide People convicted of regicide and their victims] ([https://twitter.com/ash_crow/status/772154330958946306 source]) *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fday%20%28COUNT%28DISTINCT%20%3Fperson%29%20AS%20%3Fcount%29%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fperson%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP27%20wd%3AQ30%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20p%3AP569%2Fpsv%3AP569%20%5B%20wikibase%3AtimeValue%20%3Fday%3B%20wikibase%3AtimePrecision%2011%20%5D.%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fday%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fcount%29%0ALIMIT%2010 The most common birthday among US citizens] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/771343254847623168 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20Map%20of%20things%20that%20are%20named%20after%20Polish%20citiziens%20or%20people%20born%20in%20Poland%0A%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fperson%20%3FpersonLabel%20%3Fcoords%20WHERE%20%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP138%20%3Fperson.%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoords.%0A%20%20%20%20%3Fperson%20wdt%3AP27%20wd%3AQ36.%0A%20%20%7D%0A%20%20UNION%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP138%20%3Fperson.%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoords.%0A%20%20%20%20%3Fperson%20wdt%3AP19%20%3Fplace.%0A%20%20%20%20%3Fplace%20wdt%3AP17%20wd%3AQ36.%0A%20%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D Things named after Polish people] ([https://twitter.com/tobias47n9e/status/770701029201543168 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20Drama%20schools%20by%20number%20of%20students%20on%20Wikidata%0A%23%20originally%20from%20https%3A%2F%2Ftwitter.com%2Fash_crow%2Fstatus%2F770754162766311424%20%2C%20edited%202014-09-05%0ASELECT%20%3Fschool%20%3FschoolLabel%20%28SAMPLE%28%3FschoolWebsite%29%20as%20%3Fwebsite%29%20%28COUNT%28%3Fstudent%29%20AS%20%3Fstudents%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%09%3Fschool%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ2143781%20.%0A%20%20%09OPTIONAL%20%7B%20%3Fschool%20wdt%3AP856%20%3FschoolWebsite%20%7D%20.%0A%20%20%0A%20%20%09%3Fstudent%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%20.%20%0A%20%20%20%20%3Fstudent%20wdt%3AP69%20%3Fschool%20.%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%7D%20GROUP%20BY%20%3Fschool%20%3FschoolLabel%20ORDER%20BY%20DESC%28%3Fstudents%29 Drama schools by number of students] ([https://twitter.com/ash_crow/status/770754162766311424 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20Average%20gestation%20period%20of%20genera%2C%20color-coded%20by%20order%0A%23defaultView%3ABubbleChart%0ASELECT%20%3Fgenus%20%28AVG%28%3Fperiod%29%20AS%20%3Fperiod%29%20%28SAMPLE%28%3Flabel%29%20AS%20%3FgenusLabel%29%20%28SAMPLE%28%3Frgb%29%20AS%20%3Frgb%29%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20BIND%28%22en%22%20AS%20%3Flanguage%29.%0A%20%20%20%20%23%20find%20species%20with%20gestation%20period%20and%20convert%20to%20seconds%20%28SI%20base%20unit%29%0A%20%20%20%20%3Fspecies%20p%3AP3063%2Fpsv%3AP3063%20%5B%0A%20%20%20%20%20%20wikibase%3AquantityAmount%20%3FbasePeriod%3B%0A%20%20%20%20%20%20wikibase%3AquantityUnit%20%5B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20p%3AP2370%2Fpsv%3AP2370%20%5B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3AquantityAmount%20%3FunitPeriod%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3AquantityUnit%20wd%3AQ11574%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%5D%0A%20%20%20%20%20%20%5D%0A%20%20%20%20%5D.%0A%20%20%20%20%23%20convert%20back%20to%20days%0A%20%20%20%20BIND%28%28%3FbasePeriod%20%2a%20%3FunitPeriod%29%2F%2860%2a60%2a24%29%20AS%20%3Fperiod%29.%0A%20%20%20%20%23%20find%20genus%0A%20%20%20%20%3Fspecies%20wdt%3AP171%2a%20%3Fgenus.%0A%20%20%20%20%3Fgenus%20wdt%3AP105%20wd%3AQ34740.%0A%20%20%20%20%23%20find%20a%20good%20label%20%E2%80%93%20trivial%20name%2C%20else%20label%2C%20else%20%E2%80%9C%3Cno%20name%3E%E2%80%9D%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Fgenus%20wdt%3AP1843%20%3FtrivialName.%0A%20%20%20%20%20%20FILTER%28LANG%28%3FtrivialName%29%20%3D%20%3Flanguage%29.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Fgenus%20rdfs%3Alabel%20%3FgenusLabel.%0A%20%20%20%20%20%20FILTER%28LANG%28%3FgenusLabel%29%20%3D%20%3Flanguage%29.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20BIND%28IF%28BOUND%28%3FtrivialName%29%2C%3FtrivialName%2CIF%28BOUND%28%3FgenusLabel%29%2C%3FgenusLabel%2C%22%3Cno%20name%3E%22%29%29%20AS%20%3Flabel%29.%0A%20%20%20%20%23%20find%20order%0A%20%20%20%20%3Fgenus%20wdt%3AP171%2a%20%3Forder.%0A%20%20%20%20%3Forder%20wdt%3AP105%20wd%3AQ36602.%0A%20%20%20%20%23%20choose%20%E2%80%9Crandom%20but%20deterministic%E2%80%9D%20color%20per%20order%3B%20you%20can%20play%20around%20with%20%22-%22%20%28can%20be%20any%20string%29%20to%20find%20a%20pleasing%20resulting%20color%20distribution%0A%20%20%20%20BIND%28UCASE%28SUBSTR%28SHA256%28CONCAT%28%22-%22%2C%20STR%28%3Forder%29%29%29%2C%200%2C%206%29%29%20AS%20%3Frgb%29.%0A%20%20%7D%0A%20%20UNION%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20%23%20add%20scale%0A%20%20%20%20VALUES%20%28%3Fgenus%20%3Fperiod%20%3Flabel%29%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%28wd%3AQ23387%207%20%22week%22%40en%29%0A%20%20%20%20%20%20%28wd%3AQ5151%2030.436875%20%22month%22%40en%29%0A%20%20%20%20%20%20%28wd%3AQ1643308%2091.310625%20%223%20months%22%40en%29%0A%20%20%20%20%20%20%28wd%3AQ2269240%20182.62125%20%226%20months%22%40en%29%0A%20%20%20%20%20%20%28wd%3AQ577%20365.2425%20%22year%22%40en%29%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20BIND%28%22CCCCCC%22%20AS%20%3Frgb%29.%0A%20%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fgenus Average gestation period of genera] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/770701163402555392 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3ATimeline%0ASELECT%20%3FrealLabel%20%3FFilmLabel%20%3FFilm%20%3Fdate%20WHERE%20{%0A%3FFilm%20wdt%3AP161%20wd%3AQ180338%3B%0A%20%20%20%20%20%20wdt%3AP577%20%3Fdate.%0A%20%20OPTIONAL%20{%0A%20%20%20%20%3FFilm%20wdt%3AP57%20%3Freal.%0A}%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20{%0A%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%0A}%0A}%20ORDER%20BY%20%3Fdate Sir Christopher Lee's filmography (with film directors)] ([https://twitter.com/Coyau/status/770555418007441408 source]) ** Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject Armenia|Armenia]], [[d:Wikidata:WikiProject Czechia|Czech Republic]] * '''Development''' ** RDF exports now contain page properties, this allows to query by number of statements or sitelinks ([[phab:T129046|T129046]]) ** Working on unit conversion for RDF exports ([[phab:T117031|T117031]]) ** Enabling Wikidata data access in user language deployed ([[phab:T122670|T122670]]) ** Information about usage of entities in other projects will be visible and reusable ([[phab:T103091|T103091]]) ** Pasting full entity URLs into suggesters will be possible ([[phab:T117763|T117763]]) ** Added meta descriptions to allow for better snippets in external search engines ([[phab:T88475|T88475]]) ** We replaced the old parser limit report (an HTML comment) with the new format ([[phab:T143423|T143423]]) ** Ongoing refactoring of the frontend JavaScript, this may break user scripts accessing private properties ([[phab:T142694|T142694]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. * '''Monthly Tasks''' ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] - [[d:Wikidata:Property proposal/Attention needed|proposals needing attention]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 09 03|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 16:19, 5 rujan-септембар 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15874294 --> == Wikidata weekly summary #226 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * '''[[d:Wikidata:Events|Events]]/[[d:Wikidata:Press coverage|Press/Blogs]]''' ** Upcoming: Keynote by Lydia Pintscher at [http://wiki.dbpedia.org/meetings/Leipzig2016 DBpedia conference], September 15th, Leipzig. ** Upcoming: [http://www.agendadulibre.org/events/11770 Wikidata workshop for beginners], September 16, Paris ** Upcoming: [https://www.semantic-mediawiki.org/wiki/SMWCon_Fall_2016 Semantic MediaWiki Conference], September 28-30, Frankfurt ** Upcoming: Andy Mabbett ([[User:Pigsonthewing]]) & Liam Wyatt ([[User:Wittylama]]) speaking about GLAM-Wiki (including Wikidata) in Warsaw, 19 October. Details tbc. ** Upcoming: Andy Mabbett ([[User:Pigsonthewing]]) speaking & running workshop about Wikidata at [http://sfk.flossk.org SFK 16] ("Software Freedom Kosova Conference") in Pristina, 21-23 October. ** Research on [[d:Wikidata:WikiProject Knowledge Organization Systems|WikiProject Knowledge Organization Systems]] presented at 15th NKOS workshop at TPDL: ''Classification of Knowledge Organization Systems with Wikidata'': [http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.61767 Presentation] and [http://ceur-ws.org/Vol-1676/paper2.pdf Paper]. ** [https://blog.wikimedia.de/2016/09/08/i-dont-have-to-find-tasks-tasks-are-coming-to-me-being-a-volunteer-developer-for-wikimedia-projects-an-interview-with-tpt/ Being a Volunteer Developer for Wikimedia projects: An Interview with Tpt] ** [https://blog.ash.bzh/sunday-query-the-200-oldest-alive-french-actresses/ Sunday Query: The 200 Oldest Living French Actresses], query tutorial by Harmonia Amanda ** [https://blog.ash.bzh/prototypage-rapide-dentites-wikidata/ How to prototype Wikidata entities] (in French) by Poulpy * '''Other Noteworthy Stuff''' ** We have [[:commons:Category:Wikidata_information_materials|new graphic material to present Wikidata]]. Feel free to use these files in your slides/talks/documents :) ** [https://twitter.com/search?f=tweets&vertical=default&q=%23SundayQuery&src=typd #SundayQuery on Twitter]: every Sunday, you can ask for help or advice about SPARQL queries, how to build or fix it, some SPARQL-ninjas will be there to answer you! ** Researcher? You can participate in the [http://www.wsdm-cup-2017.org WSDM Cup 2017] challenge and improve Wikidata vandalism detection ** [[d:Help:SPARQL/Building a query/Museums on Instagram|How to build a query]] by Pigsonthewing ** [[:en:Wikipedia:Village_pump_(technical)#Wikipedia_gets_Map_links_and_Geoshapes_service|Wikipedia gets Map links and Geoshapes service using Wikidata]] * '''Did you know?''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3163|Scottish Charity number]], [[:d:Property:P3162|Rock Hall of Fame ID]], [[:d:Property:P3161|has grammatical mood]], [[:d:Property:P3160|Minnesota legislator ID]], [[:d:Property:P3159|UGent Memorialis id]], [[:d:Property:P3158|enclosure]], [[:d:Property:P3157|event distance]], [[:d:Property:P3156|Australian Classification]], [[:d:Property:P3155|Runeberg book ID]], [[:d:Property:P3154|Runeberg author ID]], [[:d:Property:P3153|Crossref funder ID]], [[:d:Property:P3152|Findsmiley ID]], [[:d:Property:P3151|iNaturalist taxon ID]], [[:d:Property:P3150|birthday]], [[:d:Property:P3149|molecule conformation]], [[:d:Property:P3148|repeals]], [[:d:Property:P3147|United States Reports ID]], [[:d:Property:P3146|CiNetMag person ID]], [[:d:Property:P3145|YouTheater ID]], [[:d:Property:P3144|elFilm person ID]], [[:d:Property:P3143|elFilm film ID]], [[:d:Property:P3142|EDb person ID]], [[:d:Property:P3141|EDb film ID]], [[:d:Property:P3140|SourehCinema person ID]], [[:d:Property:P3139|SourehCinema film ID]], [[:d:Property:P3138|OFDb ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> ** Query examples: *** [https://query.wikidata.org/#%23%20Posthumous%20marriages%0ASELECT%20%3FaliveSpouse%20%3FaliveSpouseLabel%20%3FdeadSpouse%20%3FdeadSpouseLabel%20%3Fdeath%20%3Fmarriage%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%23%20%3FaliveSpouse%20has%20spouse%20%3FdeadSpouse%2C%20with%20qualifier%20start%20time%3A%20%3Fmarriage%0A%20%20%3FaliveSpouse%20p%3AP26%20%5B%20ps%3AP26%20%3FdeadSpouse%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20pqv%3AP580%20%5B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3AtimeValue%20%3Fmarriage%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3AtimePrecision%20%3FmarriagePrecision%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%5D%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%5D.%0A%20%20%23%20%3FdeadSpouse%20has%20date%20of%20death%20%3Fdeath%0A%20%20%3FdeadSpouse%20p%3AP570%2Fpsv%3AP570%20%5B%0A%20%20%20%20wikibase%3AtimeValue%20%3Fdeath%3B%0A%20%20%20%20wikibase%3AtimePrecision%20%3FdeathPrecision%0A%20%20%5D.%0A%20%20%23%20%3Fdeath%20prior%20to%20%3Fmarriage%0A%20%20FILTER%28%3Fdeath%20%3C%20%3Fmarriage%29.%0A%20%20%23%20Optional%3A%20remove%20results%20with%20missing%20precision%20%E2%80%93%0A%20%20%23%20only%20include%20matches%20over%20a%20year%20apart%2C%20or%20where%20both%20statements%20are%20precise%20to%20the%20day%0A%20%20%23FILTER%28YEAR%28%3Fmarriage%29%20-%20YEAR%28%3Fdeath%29%20%3E%201%20%7C%7C%20%0A%20%20%23%20%20%20%20%20%20%20%3FmarriagePrecision%20%3D%2011%20%26%26%20%3FdeathPrecision%20%3D%2011%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fmarriage%20-%20%3Fdeath%29 Posthumous marriages] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/772847757489045504 source]) *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fplace%20%3FplaceLabel%20(count(%3Fitem)%20as%20%3Fcount)%20WHERE%20{%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ55488%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP131*%20%3Fplace%20.%0A%20%20%3Fplace%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP131*%20wd%3AQ484170%20.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20{%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%22%20.%20}%0A}%0AGROUP%20BY%20%3Fplace%20%3FplaceLabel%0AHAVING%20(%3Fcount%20%3E%201)%0AORDER%20BY%20DESC(%3Fcount)%20%3FplaceLabel Communes of France with more than one railway station] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/772843171340554240 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20Languages%20and%20the%20grammatical%20cases%20they%20have%20in%20common%0A%23defaultView%3AGraph%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fcase%20%3FcaseLabel%20%28concat%28%22F3A2FF%22%29%20as%20%3Frgb%29%0AWHERE%0A%7B%0A%09%3Fitem%20wdt%3AP2989%20%3Fcase%20.%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%7D Languages and their grammatical cases they have in common] ([https://twitter.com/tobias47n9e/status/772059985912160256 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20cocktail%20recipes%20on%20Wikidata%0ASELECT%20%3Fcocktail%20%3FcocktailLabel%20%28GROUP_CONCAT%28%3Fingredient%3B%20separator%3D%22%2C%20%22%29%20AS%20%3Fingredients%29%20%23%20concatenate%20all%20ingredients%20together%2C%20separated%20by%20comma%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%23%20find%20a%20cocktail%0A%20%20%3Fcocktail%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ134768%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%23%20get%20its%20material%20statement%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20p%3AP186%20%3FmaterialStat.%0A%20%20%23%20get%20the%20statement%20value%20from%20the%20statement%0A%20%20%3FmaterialStat%20ps%3AP186%20%3Fmaterial.%0A%20%20%23%20get%20the%20material%E2%80%99s%20English%20label%0A%20%20%3Fmaterial%20rdfs%3Alabel%20%3FmaterialLabel.%0A%20%20FILTER%28LANG%28%3FmaterialLabel%29%20%3D%20%22en%22%29.%0A%20%20%23%20assign%20label%20to%20solo%20ingredient%20variable%0A%20%20BIND%28%3FmaterialLabel%20AS%20%3FingredientSolo%29.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%23%20for%20some%20reason%2C%20we%20have%20to%20get%20the%20material%20and%20materialLabel%20again%20%E2%80%93%20copy%2Bpasted%20from%20above%0A%20%20%20%20%3FmaterialStat%20ps%3AP186%20%3Fmaterial.%0A%20%20%20%20%3Fmaterial%20rdfs%3Alabel%20%3FmaterialLabel.%0A%20%20%20%20FILTER%28LANG%28%3FmaterialLabel%29%20%3D%20%22en%22%29.%0A%20%20%20%20%23%20get%20the%20quantity%20value%20from%20the%20statement%20%28if%20present%29%0A%20%20%20%20%3FmaterialStat%20pqv%3AP1114%20%3FquantityValue.%0A%20%20%20%20%23%20get%20the%20actual%20quantity%20from%20the%20quantity%20value%0A%20%20%20%20%3FquantityValue%20wikibase%3AquantityAmount%20%3Fquantity.%0A%20%20%20%20%23%20assign%20quantity%20and%20material%20to%20ingredient%20with%20quantity%20variable%0A%20%20%20%20BIND%28CONCAT%28STR%28%3Fquantity%29%2C%20%22%20%22%2C%20%3FmaterialLabel%29%20AS%20%3FingredientWithQuantity%29.%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%23%20same%20here%20for%20material%20and%20quantity%0A%20%20%20%20%20%20%3FmaterialStat%20ps%3AP186%20%3Fmaterial.%0A%20%20%20%20%20%20%3Fmaterial%20rdfs%3Alabel%20%3FmaterialLabel.%0A%20%20%20%20%20%20FILTER%28LANG%28%3FmaterialLabel%29%20%3D%20%22en%22%29.%0A%20%20%20%20%20%20%3FmaterialStat%20pqv%3AP1114%20%3FquantityValue.%0A%20%20%20%20%20%20%3FquantityValue%20wikibase%3AquantityAmount%20%3Fquantity.%0A%20%20%20%20%20%20%23%20get%20the%20unit%20from%20the%20quantity%20value%0A%20%20%20%20%20%20%3FquantityValue%20wikibase%3AquantityUnit%20%3Funit.%0A%20%20%20%20%20%20%23%20throw%20out%20the%20unit%20%E2%80%9C1%E2%80%9D%20%28no%20unit%29%0A%20%20%20%20%20%20FILTER%28%3Funit%20%21%3D%20wd%3AQ199%29.%0A%20%20%20%20%20%20%23%20get%20the%20unit%E2%80%99s%20English%20label%0A%20%20%20%20%20%20%3Funit%20rdfs%3Alabel%20%3FunitLabel.%0A%20%20%20%20%20%20FILTER%28LANG%28%3FunitLabel%29%20%3D%20%22en%22%29.%0A%20%20%20%20%20%20%23%20assign%20quantity%2C%20unit%2C%20and%20material%20to%20ingredient%20with%20unit%20variable%20%20%28note%3A%20we%E2%80%99re%20not%20bothering%20with%20pluralization%20here%2C%20so%20it%20may%20sound%20a%20bit%20weird%29%0A%20%20%20%20%20%20BIND%28CONCAT%28STR%28%3Fquantity%29%2C%20%22%20%22%2C%20%3FunitLabel%2C%20%22%20%22%2C%20%3FmaterialLabel%29%20AS%20%3FingredientWithUnit%29.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%7D%0A%20%20%23%20assign%20ingredient%20with%20unit%2C%20else%20ingredient%20with%20quantity%2C%20else%20just%20solo%20ingredient%20to%20ingredient%20variable%0A%20%20BIND%28COALESCE%28%3FingredientWithUnit%2C%20%3FingredientWithQuantity%2C%20%3FingredientSolo%29%20AS%20%3Fingredient%29.%0A%20%20%23%20get%20the%20cocktail%E2%80%99s%20English%20label%0A%20%20%3Fcocktail%20rdfs%3Alabel%20%3FcocktailLabel.%0A%20%20FILTER%28LANG%28%3FcocktailLabel%29%20%3D%20%22en%22%29.%0A%7D%0A%23%20group%20by%20cocktail%0AGROUP%20BY%20%3Fcocktail%20%3FcocktailLabel%0A%23%20show%20most%20%E2%80%9Ccomplicated%E2%80%9D%20cocktails%20first%0AORDER%20BY%20DESC%28COUNT%28%3Fingredient%29%29 Cocktails recipes] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/775495442352185346 source]) *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fperson%20%3FpersonLabel%20%3Fdied%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fperson%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP570%20%3Fdied.%0A%20%20FILTER%28%3Fdied%20%3E%3D%20NOW%28%29%20-%20%22P7D%22%5E%5Exsd%3Aduration%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20%3Fdied People who died in the last seven days] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/775424695776776192 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0Aselect%20%3Fp%20%3FpLabel%20%3Fborn%20%3Floc%20%7B%0A%20%20%3Fp%20wdt%3AP411%20wd%3AQ43115%20.%0A%20%20%3Fp%20wdt%3AP569%20%3Fborn%20.%0A%20%20%3Fp%20wdt%3AP19%20%3Fo%20.%0A%20%20%3Fo%20wdt%3AP625%20%3Floc%20.%0A%20%20filter%20%28%3Fborn%20%3E%20%221899-12-31%22%5E%5Exsd%3AdateTime%29%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%7D Places of birth of 20th century saints] ([https://twitter.com/vrandezo/status/773286824747814912 source]) ** New templates: {{[[d:Template:Denmark properties|Denmark properties]]}}, {{[[d:Template:Greece properties|Greece properties]]}}. Please add labels in your own languages, and consider making a similar template for your country or region. * '''Development''' ** Lowered relevance threshold for ArticlePlaceholder search results from 3 to 2 sitelinks ([[phab:T144188|T144188]]) ** Added 'otk' as an available language for monolingual text values ([[phab:T137809|T137809]]) ** Working on making it possible to paste partial URLs into the site selector ([[phab:T144310|T144310]]) ** [https://grafana.wikimedia.org/dashboard/db/wikidata-query-service-ui A Grafana board now tracks general usage and error metrics of the Query Service UI] ** Made progress on showing editors on all Wikimedia projects which articles on their project use data from a given Wikidata item. We will also show in the page information (action=info) which items a given article uses. Also worked on showing which projects use a given item in the page information. ([[phab:T103091|T103091]]) ** Added meta information to the html header of item pages ([[phabricator:T88475|T88475]]) ** Made progress on making ArticlePlaceholders indexable for search engines ([[phabricator:T144590|T144590]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. * '''Monthly Tasks''' ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] - [[d:Wikidata:Property proposal/Attention needed|proposals needing attention]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 09 10|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 12:17, 13 rujan-септембар 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15874294 --> == Wikidata weekly summary #227 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * '''Discussions''' ** We're starting working on lexicographical data! Please [[d:Wikidata:Wiktionary|read the proposal]] and give us your feedback :) ** New request for comments: [[d:Wikidata:Requests for comment/Merging male and female labels|Merging male and female labels]] * '''[[d:Wikidata:Events|Events]]/[[d:Wikidata:Press coverage|Press/Blogs]]''' ** Upcoming: [http://2016.stateofthemap.org/ State of the map], September 23 - 25, Brussels ** Next '''Wikidata office hour''': Tuesday September 27th, from 18:00 to 19:00 (Berlin time, UTC+2), in #wikimedia-office ** [https://www.youtube.com/watch?v=NaMdh4fXy18 Video of a SPARQL workshop] (& [[d:Wikidata:SPARQL query service/2016 SPARQL Workshop|materials]]) organized by Wikimedia Foundation's Discovery and Research teams ** [[commons:File:Wikidata_DBpedia_conference_2016_presentation.pdf|Slides of Lydia's keynote]] about Wikidata at the DBpedia conference 2016 ** Slides of Andreas Thalhammer about [http://www.slideshare.net/thalhamm/towards-a-unified-pagerank-for-dbpedia-and-wikidata Unified PageRank for DBpedia and Wikidata] ** #SundayQuery: ask for help on queries every Sunday on Twitter! This week, [https://blog.ash.bzh/sunday-query-all-surnames-marked-as-disambiguation-pages-with-an-english-wikipedia-link-and-with-surname-in-their-english-label/ a tutorial about surnames] by [[d:user:Harmonia Amanda|Harmonia Amanda]], and [https://blog.ash.bzh/sunday-query-use-sparql-and-python-to-fix-typographical-errors-on-wikidata/ how to use SPARQL and Python to fix typographical errors] by [[d:user:Ash Crow|Ash Crow]] * '''Other Noteworthy Stuff''' [[File:Quality process on Wikidata.svg|thumb|Quality process on Wikidata]] ** The [[m:Grants:Project|Project Grants program]] is accepting proposals from September 12 to October 11 to fund new tools, research, offline outreach, online organizing and other experiments that enhance the work of Wikimedia volunteers. ** The [[mw:Extension:RevisionSlider|RevisionSlider]] is now available as a beta feature, try it to have a visual overview of your diffs. ** You can also activate [[mw:ORES review tool|ORES the review tool]] to watch damaging edits more easily! ** There's an [[commons:File:Quality process on Wikidata.svg|infographic]] on the quality process in Wikidata you can use and edit. ** You can also use and translate this new [[commons:File:Graphic representing the datamodel in Wikidata with a statement group and opened reference.svg|datamodel]] representation. ** [[d:User:TweetsFactsAndQueries/Darwinís Fox|How to fix taxon common names with Pywikibot]], tutorial by [[d:User:TweetsFactsAndQueries|TweetsFactsAndQueries]] and [[d:User:Tobias1984|Tobias1984]]. * '''Did you know?''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3180|Visual Novel Database ID]], [[:d:Property:P3179|territory overlaps]], [[:d:Property:P3178|Zaragoza monument ID]], [[:d:Property:P3177|Patrimonio Web JCyL ID]], [[:d:Property:P3176|uses property]], [[:d:Property:P3175|Statoids ID]], [[:d:Property:P3174|art director]], [[:d:Property:P3173|offers view on]], [[:d:Property:P3172|World Bridge Federation ID]], [[:d:Property:P3171|Olympic.org ID]], [[:d:Property:P3170|Cultural Heritage Armenia ID]], [[:d:Property:P3169|Harasire ID]], [[:d:Property:P3168|Sporthorse data ID]], [[:d:Property:P3167|Allbreedpedigree ID]], [[:d:Property:P3166|Webpedigrees ID]], [[:d:Property:P3165|Horsetelex ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> ** Query examples: *** [https://query.wikidata.org/#%23Embassies%0ASELECT%20DISTINCT%0A%09%28SAMPLE%28%3Fcountry_label%29%20as%20%3Fcountry%29%20%20%20%28SAMPLE%28%3Fcity_label%29%20as%20%3Fcity%29%20%28SAMPLE%28%3Faddress%29%20as%20%3Faddress%29%20%28SAMPLE%28%3Fcoordinates%29%20as%20%3Fcoordinates%29%0A%09%28SAMPLE%28%3Foperator_label%29%20as%20%3Foperator%29%20%28SAMPLE%28%3Fphone%29%20as%20%3Fphone%29%20%20%20%20%20%28SAMPLE%28%3Femail%29%20as%20%3Femail%29%20%20%20%20%20%28SAMPLE%28%3Fwebsite%29%20as%20%3Fwebsite%29%0A%09%28SAMPLE%28%3Ffacebook%29%20as%20%3Ffacebook%29%20%20%20%20%20%20%20%28SAMPLE%28%3Ftwitter%29%20as%20%3Ftwitter%29%20%28SAMPLE%28%3Fimage%29%20as%20%3Fimage%29%20%20%20%20%20%3Fwikidata%0AWHERE%20%7B%0A%09%3Fwikidata%20wdt%3AP31%20wd%3AQ3917681.%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fwikidata%20wdt%3AP131%2a%2Fwdt%3AP17%20%3FcountryId.%20%3FcountryId%20rdfs%3Alabel%20%3Fcountry_label.%20filter%20%28lang%28%3Fcountry_label%29%20%3D%20%22en%22%29.%7D%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fwikidata%20wdt%3AP131%20%3FcityId.%20%3FcityId%20rdfs%3Alabel%20%3Fcity_label.%20filter%20%28lang%28%3Fcity_label%29%20%3D%20%22en%22%29.%7D%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fwikidata%20wdt%3AP969%20%3Faddress.%7D%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fwikidata%20wdt%3AP625%20%3Fcoordinates.%7D%0A%20%20%09OPTIONAL%20%7B%3Fwikidata%20wdt%3AP137%20%3FoperatorId.%20%3FoperatorId%20rdfs%3Alabel%20%3Foperator_label.%20filter%20%28lang%28%3Foperator_label%29%20%3D%20%22en%22%29.%7D%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fwikidata%20wdt%3AP1329%20%3Fphone.%7D%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fwikidata%20wdt%3AP968%20%3Femail.%7D%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fwikidata%20wdt%3AP856%20%3Fwebsite.%7D%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fwikidata%20wdt%3AP2013%20%3Ffacebook.%7D%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fwikidata%20wdt%3AP2002%20%3Ftwitter.%7D%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fwikidata%20wdt%3AP18%20%3Fimage.%7D%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7Bbd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%2Cru%2Cde%2Cfr%2Ces%22%7D%0A%7D%20GROUP%20BY%20%3Fwikidata%20%3FwikidataLabel%20ORDER%20BY%20ASC%28%3Fcountry%29%20ASC%28%3Fcity%29%20ASC%28%3Foperator%29 Embassies] ([https://github.com/nicolas-raoul/database-of-embassies source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Fimage%20%3FitemLabel%20%3Fitem%20%3Fcoord%20WHERE%20{%20%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ274153%20%3B%0A%20%20%20%20%20%23%20%20%20wdt%3AP17%20wd%3AQ30%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP625%20%3Fcoord.%0A%20%20OPTIONAL%20{%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3Fimage.%0A}%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20{%0A%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%0A}%0A} World map of water towers] ([https://twitter.com/Coyau/status/777474208796381184 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20%22Battles%20of%20the%20Middle%20Ages%22%20without%20place%20or%20date%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FplaceLabel%20%3Fdate%20%3Fcoords%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ15991159%20.%0A%20%20%0A%20%20%7B%20%0A%20%20%20%20FILTER%20NOT%20EXISTS%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP276%20%3Fplace%20.%20%7D%0A%20%20%7D%20UNION%20%7B%0A%20%20%20%20FILTER%20NOT%20EXISTS%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP585%20%3Fdate%20.%20%7D%0A%20%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoords%20.%20%7D%0A%20%20%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%2Cfr%22%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3FitemLabel "Battles of the Middle Ages" without place or date] ([https://twitter.com/ash_crow/status/776685318879707136 source]) *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FcharacterLabel%20WHERE%20{%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ3863%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP138%20%3Fcharacter%20.%0A%20%20%3Fcharacter%20wdt%3AP1441%20%3Fwork%20.%0A%20%20%3Fwork%20wdt%3AP50%20wd%3AQ38082%20.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20{%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20}%0A}%20ORDER%20BY%20%3FcharacterLabel%20%3FitemLabel Asteroids named after characters from works by Lewis Caroll] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/776722528370843648 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20All%20items%20that%20have%20P2951%20set.%20Plotted%20on%20a%20map.%20Symbols%20according%20to%20p31%0A%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FheritageId%20%3FadminLabel%20%3Fcoord%20%3Fimage%20%3Flayer%0AWHERE%0A{%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP2951%20%3FheritageId%20.%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20{%20%3Fitem%20wdt%3AP131%20%3Fadmin%20}%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20{%20%3Fitem%20wdt%3AP131%20%3Fadmin%20}%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20{%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoord%20}%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20{%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fimage%20}%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20{%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20%3Ftype%20}%0A%20%20%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20{%20%0A%20%20%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22de%22%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Ftype%20rdfs%3Alabel%20%3Flayer%20.%0A%20%20%20%20}%0A} Map of Austrian cultural heritage] ([https://twitter.com/tobias47n9e/status/776480698140073985 source]) *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FsubjectLabel%20%3FartistLabel%20(YEAR(%3Fdate)%20AS%20%3Fyear)%20%3Fcoords%20%3Fimage%20WHERE%20{%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP136%20wd%3AQ557141%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP131%20%3Farrdt%20.%0A%20%20%3Farrdt%20wdt%3AP131%20wd%3AQ90%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP180%20%3Fsubject%20.%0A%20%20%3Fsubject%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%20.%0A%20%20%3Fsubject%20wdt%3AP21%20wd%3AQ6581072%20.%0A%20%20OPTIONAL%20{%20%3Fitem%20wdt%3AP571%20%3Fdate%20}%0A%20%20OPTIONAL%20{%20%3Fitem%20wdt%3AP170%20%3Fartist%20}%0A%20%20OPTIONAL%20{%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoords%20}%0A%20%20OPTIONAL%20{%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3Fimage%20}%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20{%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20}%0A}%20ORDER%20BY%20%3FitemLabel Statues in Paris depicting historical female figures] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/776150994480721920 source]) ** Newest database reports: [[d:Wikidata:Wikivoyage/Lists/Embassies|list of embassies]] * '''Development''' ** We're working on entity usage on Wikimedia projects, [[d:Wikidata:Project_chat#Entity_usage_exposure|check our different features]] ** The Wikidata team attended and participated to a lot of conference these past days ([[:de:Wikipedia:WikiCon_2016|WikiCon]], [https://viewsourceconf.org/berlin-2016/ ViewSource], [http://wiki.dbpedia.org/meetings/Leipzig2016 DPpedia], [http://socratesbe.org/ SoCraTes], [http://www.writethedocs.org/conf/eu/2016/ Write the doc]) that's why we don't have many tasks to share with you this week :) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. * '''Monthly Tasks''' ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] - [[d:Wikidata:Property proposal/Attention needed|proposals needing attention]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 09 17|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 18:05, 19 rujan-септембар 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15874294 --> == Wikidata weekly summary #228 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press ** Past: [https://de.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:WikiCon_2016 WikiCon 2016] ** Past: [http://oaspa.org/conference/ OASPA conference] ([http://www.slideshare.net/dartar/citations-needed-for-the-sum-of-all-human-knowledge-wikidata-as-the-missing-link-between-scholarly-publishing-and-linked-open-data slides]) ** Past: [http://2016.stateofthemap.org State of the Map] ** Past: [https://datascience.nih.gov/community/datascience-at-nih/frontiers National Institute of Health: frontiers in data science lecture series] ([http://www.slideshare.net/dartar/wikidata-verifiable-linked-open-knowledge-that-anyone-can-edit slides]) ** Upcoming: [https://www.semantic-mediawiki.org/wiki/SMWCon_Fall_2016 SMWCon] ** Upcoming: [[d:Wikidata:Events|office hour on IRC]] ** [http://blog.wikimedia.cz/2016/09/agentura-ochrany-prirody-a-krajiny-poskytla-data-o-pamatnych-stromech-podivejte-se-jak-s-nimi-ted-kouzlime Blog post about Wikidata and data about Czech trees] * Other Noteworthy Stuff ** The query examples have been migrated from mediawiki.org to wikidata.org at [[d:Wikidata:SPARQL examples]] ** [https://open.hpi.de/courses/semanticweb2016 HPI is doing a linked data engineering course online] ** [http://www.txt-werk.de TXT Werk] is doing automatic entity recognition in text with the help of Wikidata. Previously only German was supported. English is now supported as well. ** [[:d:User:Pigsonthewing|Andy]] has [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fprop%20%3FpropLabel%20%3Fvalue%20%7B%0A%20%20VALUES%20%3Fpred%20%7B%20wdt%3AP1628%20wdt%3AP2235%20%7D%20.%0A%20%20%3Fitem%20%3Fpred%20%3Fvalue%20.%0A%20%20%3Fprop%20wikibase%3AdirectClaim%20%3Fpred%20.%0A%20%20FILTER%28%20STRSTARTS%28%20STR%28%3Fvalue%29%2C%20%22http%3A%2F%2Fwww.w3.org%2F2006%2Fvcard%2Fns%22%20%29%20%29%20.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%20.%0A%7D mapped] most of the W3C's [https://www.w3.org/TR/vcard-rdf/ ontology] for [[:w:en:vCard|vCard]] to Wikidata properties. * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3211|Heritage Lighthouse of Canada ID]], [[:d:Property:P3209|Heritage Railway Station of Canada ID]], [[:d:Property:P3208|New General Catalogue ID]], [[:d:Property:P3207|Vine user ID]], [[:d:Property:P3206|data.gouv.fr ID]], [[:d:Property:P3205|patient of]], [[:d:Property:P3204|Ciné-Ressources person ID]], [[:d:Property:P3203|Ciné-Ressources movie ID]], [[:d:Property:P3202|UAI code]], [[:d:Property:P3201|Medical Dictionary for Regulatory Activities ID]], [[:d:Property:P3200|Northern Ireland charity number]], [[:d:Property:P3199|charity number (Isle of Man)]], [[:d:Property:P3198|JewishGen Locality ID]], [[:d:Property:P3197|Federal Heritage Buildings ID]], [[:d:Property:P3196|USGS earthquake id]], [[:d:Property:P3195|league points system]], [[:d:Property:P3194|INA video ID]], [[:d:Property:P3193|GS1 Manufacturer code]], [[:d:Property:P3192|Last.FM music ID]], [[:d:Property:P3191|IMIS person ID]], [[:d:Property:P3190|innervates]], [[:d:Property:P3189|innervated by]], [[:d:Property:P3188|Nobel prize ID]], [[:d:Property:P3187|Marburger Professorenkatalog ID]], [[:d:Property:P3186|TAXREF ID]], [[:d:Property:P3185|VKontakte username]], [[:d:Property:P3184|Czech National Bibliography book ID]], [[:d:Property:P3183|WSJ topic ID]], [[:d:Property:P3182|FANTOIR code]], [[:d:Property:P3181|OpenCitations bibliographic resource ID]] ** Query examples: [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AGraph%0Aselect%20%3Fchild%20%3FchildLabel%20%3Fparent%20%3FparentLabel%20%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fparent%20wdt%3AP225%20%22Sciuridae%22%20.%0A%20%20%20%20%3Fchild%20wdt%3AP171%2a%20%3Fparent%20.%0A%20%20%20%20%3Fchild%20wdt%3AP31%20wd%3AQ16521%20.%0A%20%20%20%20%3Fchild%20wdt%3AP105%20wd%3AQ2455704%20.%0A%20%20%7D%20UNION%20%7B%0A%20%20%20%20%3Ftop%20wdt%3AP225%20%22Sciuridae%22%20.%0A%20%20%20%20%3Fparent%20wdt%3AP171%2a%20%3Ftop%20.%0A%20%20%20%20%3Fparent%20wdt%3AP31%20wd%3AQ16521%20.%0A%20%20%20%20%3Fparent%20wdt%3AP105%20wd%3AQ2455704%20.%0A%20%20%20%20%3Fchild%20wdt%3AP171%2a%20%3Fparent%20.%0A%20%20%20%20%3Fchild%20wdt%3AP31%20wd%3AQ16521%20.%0A%20%20%20%20%3Fchild%20wdt%3AP105%20wd%3AQ34740%20.%0A%20%20%7D%20UNION%20%7B%0A%20%20%20%20%3Ftop%20wdt%3AP225%20%22Sciuridae%22%20.%0A%20%20%20%20%3Fparent%20wdt%3AP171%2a%20%3Ftop%20.%0A%20%20%20%20%3Fsf%20wdt%3AP31%20wd%3AQ16521%20.%0A%20%20%20%20%3Fsf%20wdt%3AP105%20wd%3AQ2455704%20.%0A%20%20%20%20%3Fparent%20wdt%3AP171%2a%20%3Fsf%20.%0A%20%20%20%20%3Fparent%20wdt%3AP31%20wd%3AQ16521%20.%0A%20%20%20%20%3Fparent%20wdt%3AP105%20wd%3AQ34740%20.%0A%20%20%20%20%3Fchild%20wdt%3AP171%2a%20%3Fparent%20.%0A%20%20%20%20%3Fchild%20wdt%3AP31%20wd%3AQ16521%20.%0A%20%20%20%20%3Fchild%20wdt%3AP105%20wd%3AQ7432%20.%0A%20%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%7D taxonomy of squirrels] ([https://twitter.com/vrandezo/status/778660283904585728 source]), [https://query.wikidata.org/#%23%20Items%20about%20people%2C%20with%20a%20badge%20on%20Wikipedia%20but%20no%20picture%20on%20Wikidata%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%28COUNT%28%3Fsite%29%20AS%20%3Fcount%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%20.%0A%20%20%3Farticle%20schema%3Aabout%20%3Fitem%20.%0A%20%20%3Farticle%20wikibase%3Abadge%20%3Fbadge%20.%0A%20%20%3Farticle%20schema%3AisPartOf%20%3Fsite%20.%0A%20%20%0A%20%20FILTER%20NOT%20EXISTS%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3Fimage%20.%20%7D%0A%20%20%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%7D%20GROUP%20BY%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20ORDER%20BY%20DESC%28%3Fcount%29 good or featured articles about people on Wikipedia but with no picture on Wikidata] ([https://twitter.com/ash_crow/status/778199158083772416 source]), [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AImageGrid%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FjurisdictionLabel%20%3Fimage%20WHERE%20%7B%0A%20%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3A279%2a%20wd%3AQ208324%20.%20%7D%20UNION%0A%20%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP136%20wd%3AQ208324%20.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP1001%20%3Fjurisdiction%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3Fimage%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3FjurisdictionLabel%20%3FitemLabel Nordic Cross flags] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/777934856059817984 source]) * Development ** mnc (for [[w:en:Manchu language|Manchu]]) will soon be available as a language code for monolingual text values ([[phabricator:T137808]]) ** Worked on foreign EntityIds in order to be able to use Wikidata's items and properties on Commons in the future ([[phabricator:T145516]], [[phabricator:T146030]], [[phabricator:T146274]]) ** More work on usage tracking UI ([[phabricator:T145965]], [[phabricator:T143148]], [[phabricator:T145189]], [[phabricator:T144923]]) ** RFC discussion about Multi-Content-Revisions - another big blocker for structured data on Commons ([[phabricator:E273]]) ** Ran a bot to mark dates that need a check of their calendar model ([[phabricator:T105100]]) ** Getting unit conversion into the query service soon. We'll start with units for length and then expand based on feedback. ([[phabricator:T117032]]) ** Working on extension to automatically link pages between languages on Wiktionary ([[phabricator:T145412]]) ** Added the value that is responsible for an error in the error message so it can be found and fixed more easily ([[phabricator:T144303]]) ** Working on fix for issue with extremely large or small date values in RDF ([[phabricator:T146356]]) ** Expanding references again in diffs ([[phabricator:T129836]]) ** Unbroke CopyReferences gadget. More work is needed. ([[phabricator:T142203]]) ** Fixed issue with 2 search suggestion boxes showing up instead of 1 ([[phabricator:T119492]]) ** Worked on improving the query service documentation ([[phabricator:T133052]]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] - [[d:Wikidata:Property proposal/Attention needed|proposals needing attention]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 09 24|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 23:32, 26 rujan-септембар 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15924532 --> == Wikidata weekly summary #229 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * '''[[d:Wikidata:Events|Events]]/[[d:Wikidata:Press coverage|Press/Blogs]]''' ** ''[http://paramitamirza.com/wp-content/uploads/2016/06/expanding-wikidatas-parenthood.pdf Expanding Wikidata’s Parenthood Information by 178%, or How To Mine Relation Cardinalities]'', by Paramita Mirza, Simon Razniewski and Werner Nutt ([[d:Q27038095|Q27038095]]) ** ''[http://www.ep.liu.se/ecp/126/003/ecp16126003.pdf Extracting Scientists from Wikipedia]'', by Gustaf Harari Ekenstierna and Victor Shu-Ming Lam ([[d:Q27037451|Q27037451]]) ** ''[https://zenodo.org/record/55381/files/macura_bp.pdf Comparison of Wikidata and DBpedia projects as spatial data sources]'' (cs), by Jan Macura ([[d:Q27042632|Q27042632]]) ** [http://warriorsplanet.com/wikidata-challenge-to-take-on-language-obstacles-in-medical-analysis/ Wikidata challenge to take on language obstacles in medical analysis] on Warriors Planet ** [https://finnaarupnielsen.wordpress.com/2016/09/30/the-wikidata-scholarly-profile-page/ The Wikidata scholarly profile page] on Finn Årup Nielsen's blog ** [http://openpreservation.org/blog/2016/09/30/wikidata-as-a-digital-preservation-knowledgebase/ Wikidata as a digital preservation knowledgebase] on Open Preservation Foundation * '''Other Noteworthy Stuff''' ** [[d:Wikidata:Project_chat#Wikidata.27s_4rth_birthday:_we_need_you.21|We need you for Wikidata's birthday]]! Organize an event or tell us your story about Wikidata ** Item [[d:Q27000000|Q27000000]] was created, about Stakihnúkur, a hill in Iceland ** Log of our last [https://bots.wmflabs.org/~wm-bot/logs/%23wikimedia-office/20160927.txt office hour discussion] ** The [[m:WikiCite/Newsletter|first WikiCite newsletter]] has been published ** You can [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-September/009664.html help a research project] to understand the use of the SPARQL query service * '''Did you know?''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3250|OKPD2 code of the good or service]], [[:d:Property:P3248|OKP ID of the good or service]], [[:d:Property:P3247|OKP Code]], [[:d:Property:P3246|OKVED 2 code of the economic activity]], [[:d:Property:P3245|OKPD code of the good or service]], [[:d:Property:P3243|OKVED 1.1 code of the economic activity]], [[:d:Property:P3242|SIC code]], [[:d:Property:P3241|Catholic Encyclopedia ID]], [[:d:Property:P3240|NBN System Key]], [[:d:Property:P3238|trunk prefix]], [[:d:Property:P3237|KU Leuven person ID]], [[:d:Property:P3236|PhilPapers publication]], [[:d:Property:P3235|PhilPapers topic]], [[:d:Property:P3234|Library of Congress Cultural Heritage Organizations]], [[:d:Property:P3233|PhilPapers profile]], [[:d:Property:P3232|PhilPapers author]], [[:d:Property:P3231|Mediaarts-DB ID]], [[:d:Property:P3230|SCAR Composite Gazetteer]], [[:d:Property:P3229|South Dakota legislator ID]], [[:d:Property:P3228|Schläfli symbol]], [[:d:Property:P3227|Cultural Heritage Kosovo ID]], [[:d:Property:P3226|HAS member ID]], [[:d:Property:P3225|Corporate Number (Japan)]], [[:d:Property:P3224|NAICS code]], [[:d:Property:P3223|List of lights id]], [[:d:Property:P3222|Nationalencyklopedin Online ID]], [[:d:Property:P3221|NYT topic ID]], [[:d:Property:P3220|KvK company ID]], [[:d:Property:P3219|Encyclopædia Universalis Online ID]], [[:d:Property:P3218|Auñamendi ID]], [[:d:Property:P3217|Dictionary of Swedish National Biography]], [[:d:Property:P3216|ClassInd rating]], [[:d:Property:P3215|SIRET number]], [[:d:Property:P3214|Onisep occupation ID]], [[:d:Property:P3213|Indian census area code]], [[:d:Property:P3212|ISAN]] <!-- END NEW PROPERTIES --> ** Query examples: *** [https://huit.re/bw35Iwxu Most populous commune of France whose name begins by a certain letter] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/781437140106371072 source]) *** [https://query.wikidata.org/#select%20%3Fwork%20%3FworkLabel%20%3Fproperty%20%3FpropertyLabel%20where%20{%0A%09%3Fwork%20wdt%3AP3176%20%3Fproperty%0A%20%20%20%20service%20wikibase%3Alabel%20{%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22da%22%20.%20}%20%0A} Works mentioning #Wikidata properties] ([https://twitter.com/fnielsen/status/780704357335625728 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FplaceOfBirth%20%3FplaceOfBirthLabel%20%3FplaceOfDeath%20%3FplaceOfDeathLabel%20%3Fimage%20%3Fcoord%20%3Flayer%20%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP19%20%3FplaceOfBirth%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP20%20%3FplaceOfDeath%20.%0A%20%20%3FplaceOfDeath%20wdt%3AP625%20%3Fcoord%20.%0A%20%20%0A%20%20%3FplaceOfBirth%20%28wdt%3AP131%7Cwdt%3AP706%7Cwdt%3AP276%29%2a%20wd%3AQ327%20.%0A%20%20%3FplaceOfBirth%20%28wdt%3AP131%7Cwdt%3AP706%7Cwdt%3AP276%29%2a%20%3Fdepartement%20.%0A%20%20%3Fdepartement%20wdt%3AP31%20wd%3AQ6465%20.%0A%20%20%0A%20%20%3Fdepartement%20rdfs%3Alabel%20%3Flayer%20.%0A%20%20FILTER%28LANG%28%3Flayer%29%20%3D%20%22fr%22%29%20.%20%20%0A%20%20%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3Fimage%20.%20%7D%0A%20%20%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%2Cen%22%20.%20%7D%0A%7D Places where people born in Brittany died] ([https://twitter.com/ash_crow/status/781460925001916416 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20Moon%20Trees%3A%20trees%20grown%20from%20seeds%20that%20went%20around%20the%20moon%0A%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Ftree%20%3FtreeLabel%20(SAMPLE(%3Fcoords)%20AS%20%3Fcoords)%20(SAMPLE(%3Flayer)%20AS%20%3Flayer)%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Ftree%20wdt%3AP31%20wd%3AQ6907628.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Ftree%20wdt%3AP625%20%3FtreeCoords.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Ftree%20wdt%3AP276%2Fwdt%3AP625%20%3FlocationCoords.%20%7D%0A%20%20BIND(COALESCE(%3FtreeCoords%2C%20%3FlocationCoords)%20AS%20%3Fcoords).%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%3Ftree%20wdt%3AP31%20%3Ftaxon.%0A%20%20%20%20%3Ftaxon%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ16521.%0A%20%20%20%20%3Ftaxon%20rdfs%3Alabel%20%3FtaxonLabel.%0A%20%20%20%20FILTER(LANG(%3FtaxonLabel)%20%3D%20%22en%22).%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Ftaxon%20wdt%3AP1843%20%3FtaxonCommonName.%0A%20%20%20%20%20%20FILTER(LANG(%3FtaxonCommonName)%20%3D%20%22en%22).%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%7D%0A%20%20BIND(COALESCE(%3FtaxonCommonName%2C%20%3FtaxonLabel)%20AS%20%3Flayer).%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%3Ftree%20rdfs%3Alabel%20%3FtreeLabel.%0A%20%20%20%20FILTER(LANG(%3FtreeLabel)%20%3D%20%22en%22).%0A%20%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Ftree%20%3FtreeLabel trees grown from seeds that went around the Moon] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/781947815840845824 source]) ** Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject Virtual Twins|Virtual Twins]] ** Newest external tools: [https://phabricator.wikimedia.org/diffusion/PBFB/browse/master/FLOSSbot/fsd.py Free Software Directory plugin] with [[d:User:FLOSSbot|a bot]] ** Newest database reports: [[d:Property talk:P3176/list|list of articles with "uses property" (P3176)]] * '''Development''' ** Worked more on making it possible to use Wikidata items and properties to make statements about multimedia files on Commons in the future ** Adding a list of items used in an article to the edit page on Wikipedia and co ([[phabricator:T144921]]) ** More work on automated language links for Wiktionary ([[phabricator:T145412]]) ** Improve the way to count and display the number of items on the main page ([[phabricator:T144687]]) ** Solved a bug on the gadget DuplicateReferences ([[phabricator:T146318]]) ** Clicking on the desired property while adding a new Statement didn't focus the value input. That has been fixed ([[phabricator:T144037]]). ** Made it possible to use the <code>bzr</code> and <code>cvs</code> protocols in URL data types ([[phabricator:T146692]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. * '''Monthly Tasks''' ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** [[d:User:Josve05a/dupes|Help merge items]] of people with the same name and dates. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] - [[d:Wikidata:Property proposal/Attention needed|proposals needing attention]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 10 01|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 17:34, 3 oktobar 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15953549 --> == Wikidata weekly summary #230 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * '''[[d:Wikidata:Events|Events]]/[[d:Wikidata:Press coverage|Press/Blogs]]''' ** During [[w:en:Wikipedia:GLAM/British Library/British wildlife edit-a-thon 2016|the British wildlife edit-a-thon 2016]], attendees added bird sounds from Europeana Sounds to Wikidata and over 60 Wikipedias ** Past: [[m:WikiConference North America|WikiConference in San Diego, USA]] ** Upcoming: [https://www.wikimedia.nl/activiteit/workshop-wikidata Wikidata workshop] by Wikimedia Nederland, October 20, Utrecht ** [[ca:Viquipèdia:Viquimarató Ramon Llull|Wikidata & Wikipedia edit-athon about Ramon Llull]] by Amical Wikimedia (ca) ** [http://blog.ayoungprogrammer.com/2016/10/natural-lang-query-engine.html/ A Natural Language Query Engine without Machine Learning], on A Young Programmer's blog ** [https://blog.wikimedia.org/2016/10/04/supporting-the-future-of-wikidata/ The Wikimedia Foundation will now directly fund basic expenses for Wikidata software development], on WMF blog ** [https://minancestry.blogspot.fr/2016/08/people-buried-on-q252312-with-grave.html People buried on cemetery and if they have a picture of the grave or not] by Magnus Sälgö ** [https://blog.ash.bzh/fr/sunday-query-meurent-bretons/ Sunday Query : où meurent les Bretons ?] (fr) by Ash_Crow ** [https://medium.com/@HectorPerez/5000-people-on-brexit-us-elections-41e3b6376aae#.lhxivmuzj Charts and data about Brexit & US Elections], by Hector Perez * '''Other Noteworthy Stuff''' ** [[m:Terms of use/Creative Commons 4.0|Proposition]] for upgrading the default copyright license for Wikimedia projects to CC-by-SA 4.0 (does not affect the structured data part of Wikidata, which uses CC0). ** 3 Wikidata-related projects will be funded by WMF grants : [[m:Grants:Project/Harej/Librarybase: an online reference library|Librarybase]], [[m:Grants:Project/Putnik/Wikidata module|Lua module]] and [[m:Grants:Project/ContentMine/WikiFactMine|WikiFactMine]] ** Query service analysis: [https://github.com/wikimedia-research/Discovery-WDQS-Adhoc-Usage/blob/master/Report.Rmd What kind of things are people doing with WDQS?] and [[c:File:Exploration_on_the_Use_of_WDQS_-_Breakdown_by_Geography,_User_Agent_and_Referer_Class.pdf|Who are our WDQS users and where are they from?]] ** [http://www.slideshare.net/sebotic/wikiconference-2016-talk-burgstaller chemical compounds in Wikipedia and Wikidata], talk by Sebastian Burgstaller ** [[d:Q23665536|PetScan tool]] past half a million queries since April ([https://twitter.com/MagnusManske/status/782943886989721602 source]) * '''Did you know?''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3277|KANTL member ID]], [[:d:Property:P3276|Angel List ID]], [[:d:Property:P3275|storyboard artist]], [[:d:Property:P3274|content deliverer]], [[:d:Property:P3273|Actorenregister ID]], [[:d:Property:P3272|Zeri image ID]], [[:d:Property:P3271|compulsory education (maximum age)]], [[:d:Property:P3270|compulsory education (minimum age)]], [[:d:Property:P3269|Fotografen.nl ID]], [[:d:Property:P3268|PORT organization URL]], [[:d:Property:P3267|Flickr user ID]], [[:d:Property:P3266|LocFDD ID]], [[:d:Property:P3265|MySpace ID]], [[:d:Property:P3264|radix]], [[:d:Property:P3263|base]], [[:d:Property:P3262|has anatomical branch]], [[:d:Property:P3261|anatomical branch of]], [[:d:Property:P3260|points awarded]], [[:d:Property:P3259|intangible cultural heritage status]], [[:d:Property:P3258|LiveJournal ID]], [[:d:Property:P3257|Queensland place ID]], [[:d:Property:P3256|Cave E-Cadastre ID]], [[:d:Property:P3254|Property proposal discussion]], [[:d:Property:P3253|optimum viable temperature]], [[:d:Property:P3252|maximum viable temperature]], [[:d:Property:P3251|minimum viable temperature]] <!-- END NEW PROPERTIES --> ** Query examples: *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3ATimeline%0ASELECT%20%3Fwinner%20%3FwinnerLabel%20%3Fwhen%20WHERE%20{%0A%20%20%3Fwinner%20%3Fp%20%3Fwds.%0A%20%20%3Fwds%20%3Fv%20wd%3AQ44585.%0A%20%20%3FwdP%20wikibase%3AstatementProperty%20%3Fv.%0A%20%20%3FwdP%20wikibase%3Aclaim%20%3Fp.%0A%20%20%3Fwds%20pq%3AP585%20%3Fwhen%20.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20{%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20}%0A} Chemistry Nobel prizes through time] ([https://twitter.com/egonwillighagen/status/783646957596184576 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20Countries%20(or%20instances%20of%20subclasses%20of)%20without%20a%20continent%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%0A(SAMPLE(%3FendDate)%20AS%20%3FendDate)%0A(GROUP_CONCAT(DISTINCT%20%3FsuccessorContinent%20%3B%20separator%3D%22%2F%22)%20AS%20%3FsuccessorContinent)%0AWHERE%20{%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ6256%20.%0A%20%20%0A%20%20FILTER%20NOT%20EXISTS%20{%20%3Fitem%20wdt%3AP30%20%3Fcontinent%20.%20}%0A%20%20%0A%20%20OPTIONAL%20{%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP582%20%3FendDate%20.%0A%20%20}%0A%20%20%0A%20%20OPTIONAL%20{%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP1366*%20%3FsuccessorCountry%20.%0A%20%20%20%20%3FsuccessorCountry%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%20wd%3AQ6256%20.%0A%20%20%20%20%3FsuccessorCountry%20wdt%3AP30%20%3FsuccessorContinentItem%20.%0A%20%20%20%20%3FsuccessorContinentItem%20rdfs%3Alabel%20%3FsuccessorContinent%20.%0A%20%20%20%20FILTER%20(LANG(%3FsuccessorContinent)%20%3D%20%22en%22)%20.%0A%20%20}%20%20%20%20%0A%20%20%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20{%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20}%0A}%20GROUP%20BY%20%3Fitem%20%3FitemLabel Former countries without continent (P30)] ([https://twitter.com/ash_crow/status/785057523971883008 source]) *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20WHERE%20{%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ4022%20.%0A%20%20FILTER%20NOT%20EXISTS%20{%20%3Fitem%20wdt%3AP403%20%3Fmouth%20}%0A%20%20%23SERVICE%20wikibase%3Alabel%20{%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20}%0A}%20ORDER%20BY%20%3FitemLabel Rivers without any mouth specified] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/782217057958002688 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fcoords%20%3FstatementCount%20WHERE%20%7B%0A%20%20BIND%28wd%3AQ15260574%20AS%20%3Flocation%29.%20%23%20WMDE%20office%3B%20insert%20your%20location%20here%21%0A%20%20%3Flocation%20wdt%3AP625%20%3FlocationCoords.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Aaround%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoords.%0A%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Acenter%20%3FlocationCoords%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3Aradius%2050.%0A%20%20%7D%0A%20%20MINUS%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ1496967.%20%7D%20%23%20territorial%20entities%20%28cities%2C%20%E2%80%A6%29%20are%20boring%0A%20%20%3Fitem%20%5Eschema%3Aabout%3F%2Fwikibase%3Astatements%20%3FstatementCount.%0A%20%20FILTER%28%3FstatementCount%20%3E%3D%2020%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%2C%20%22de%22.%20%7D%0A%7D Interesting items near you] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/784878804342890497 source]) ** Newest external tools: new Wikidata game, [https://tools.wmflabs.org/wikidata-game/distributed/?#game=27 Alias Candidates] (by MagnusManske) ** Newest database reports: [[d:Wikidata:Wikivoyage/Lists/Embassies|List of embassies]] has now summaries by host country and by country represented * '''Development''' ** The property talk namespace now has subpages enabled ([[phabricator:T146271]]) ** More work on automated sitelinks for Wiktionary ([[phabricator:T987]]) ** More work on federation for Commons in order to be able to use Wikidata's items and properties there ([[phabricator:T76007]]) ** Adding entity usage information in action=edit on Wikipedia and co ([[phabricator:T144921]]) ** Working on making it possible to get formatted values back on the client. With this we will for example link the value to a Wikipedia article where possible. ([[phabricator:T142940]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. * '''Monthly Tasks''' ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] - [[d:Wikidata:Property proposal/Attention needed|proposals needing attention]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 10 08|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 18:13, 10 oktobar 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15956953 --> == Wikidata weekly summary #231 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press ** Upcoming: [https://www.meetup.com/Connected-Data-London/events/234810311/ Connected Data London meetup with Navino Evans] ** Upcoming: [[d:User:Pigsonthewing|Andy Mabbett]] & [[d:User:Wittylama|Liam Wyatt]] speaking about GLAM-Wiki (including Wikidata) at [http://muzeumcyfrowe.net/ Muzeum Cyfrowe] in Warsaw, 19 October. ** Upcoming: Andy Mabbett speaking about Wikidata & running a GLAM-Wiki workshop at [http://sfk.flossk.org SFK 16] ("Software Freedom Kosova Conference") in Pristina, 21-23 October. ** Past: [http://ccbwiki.wikimedia.org.br CCBWIKI] * Other Noteworthy Stuff ** World Spider Catalog has been added to [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match Mix'n'match] ** [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match/import.php Mix’n’match can now limit auto-matches to instances of a specific item and its subclasses] ** Sitelinks for the new [[d:Q27102215|Livvi-Karelian Wikipedia (olowiki)]] can be [[:olo:Special:UnconnectedPages|added]] ** There is now a "[[d:Template:User Wikidata birthday 2016|userbox]]" for Wikidatans wishing to mark Wikidata's fourth birthday on their user pages ** [https://hackdash.org/projects/5801e132d9284f016c04760c myMuseum was created at the hack4heritage hackathon and won a prize] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3296|DRÚSOP ID]], [[:d:Property:P3295|code]], [[:d:Property:P3294|encoding]], [[:d:Property:P3293|BALaT image ID]], [[:d:Property:P3292|DocCheck Flexikon De ID]], [[:d:Property:P3291|DocCheck Flexikon En ID]], [[:d:Property:P3290|biography at the Landtag of Mecklenburg-Vorpommern]], [[:d:Property:P3289|Cellosaurus ID]], [[:d:Property:P3288|World Spider Catalog ID]], [[:d:Property:P3286|Squash Info ID]], [[:d:Property:P3285|MSC ID]], [[:d:Property:P3284|Yahoo! Japan Talent Database ID]], [[:d:Property:P3283|Bandcamp artist ID]], [[:d:Property:P3281|French National Assembly Lobbyist ID]], [[:d:Property:P3280|BanQ author ID]], [[:d:Property:P3279|statistical leader]], [[:d:Property:P3278|Sandbox-Monolingual text II]] ** Query examples: *** [https://query.wikidata.org/#%23%20First%20Nobel%20Prize%20winner%20born%20after%20Alfred%20Nobel%E2%80%99s%20death%0A%23%20Nobel%20Prize%20data%20seems%20to%20be%20a%20bit%20messy%20right%20now%2C%20so%20we%20cover%20three%20different%20ways%20to%20represent%20%E2%80%9Cawardee%20got%20prize%20on%20date%20X%E2%80%9D%20%E2%80%93%20hopefully%20that%E2%80%99s%20enough%E2%80%A6%0ASELECT%20%3Fawardee%20%3FawardeeLabel%20%3FawardeeBorn%20%3Fawarded%20%3FprizeLabel%20WHERE%20%7B%0A%20%20wd%3AQ23810%20wdt%3AP570%20%3FnobelDied.%0A%20%20%3Fawardee%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP569%20%3FawardeeBorn.%0A%20%20%3Fprize%20wdt%3AP279%20wd%3AQ7191.%0A%20%20FILTER%28%3FawardeeBorn%20%3E%20%3FnobelDied%29.%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20%23%20awardee%20has%20award%20received%3A%20nobel%20prize%20with%20point%20in%20time%0A%20%20%20%20%3Fawardee%20p%3AP166%20%5B%0A%20%20%20%20%20%20ps%3AP166%2Fwdt%3AP31%3F%20%3Fprize%3B%0A%20%20%20%20%20%20pq%3AP585%20%3Fawarded%0A%20%20%20%20%5D.%0A%20%20%7D%20UNION%20%7B%0A%20%20%20%20%23%20nobel%20prize%20has%20winner%3A%20awardee%20with%20point%20in%20time%0A%20%20%20%20%3Fprize%20p%3AP1346%20%5B%0A%20%20%20%20%20%20ps%3AP1346%20%3Fawardee%3B%0A%20%20%20%20%20%20pq%3AP585%20%3Fawarded%0A%20%20%20%20%5D.%0A%20%20%7D%20UNION%20%7B%0A%20%20%20%20%23%20awardee%20has%20award%20received%3A%20%3Cyear%3E%20nobel%20prize%0A%20%20%20%20%3Fawardee%20wdt%3AP166%20%3FyearPrize.%0A%20%20%20%20%3FyearPrize%20wdt%3AP31%20%3Fprize%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP585%20%3Fawarded.%0A%20%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20%3Fawarded%0ALIMIT%201 first Nobel Prize winner who was born after Alfred Nobel’s death] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/786562422421135360 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20Voies%20de%20Paris%20nomm%C3%A9es%20d%27apr%C3%A8s%20un%20m%C3%A9decin.%0A%0A%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fvoie%20%3FvoieLabel%20%3Fphoto%20%3Fcoord%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fvoie%20%28wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%29%20wd%3AQ83620.%0A%20%20%3Fvoie%20wdt%3AP131%20%3Farrdt.%0A%20%20%3Farrdt%20wdt%3AP31%20wd%3AQ702842.%0A%20%20%3Farrdt%20wdt%3AP131%20wd%3AQ90.%0A%20%20%3Fvoie%20wdt%3AP138%20%3Fodonyme.%0A%20%20%3Fodonyme%20%28wdt%3AP106%2Fwdt%3AP279%2a%29%20wd%3AQ39631.%0A%20%20%3Fvoie%20wdt%3AP625%20%3Fcoord.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fodonyme%20wdt%3AP18%20%3Fphoto.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%22.%20%7D%0A%7D streets in Paris named after doctors] ([https://twitter.com/Coyau/status/788050878704017408 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%28group_concat%28distinct%20%3FcountryL%20%3B%20separator%20%3D%20%22%2C%20%22%29%20as%20%3Fcountries%29%20%28SAMPLE%28%3Fcoords%29%20AS%20%3Fcoords%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ27345018%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoords%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP17%20%3Fcountry%20.%0A%20%20%3Fcountry%20rdfs%3Alabel%20%3FcountryL%20filter%20%28lang%28%3FcountryL%29%20%3D%20%22en%22%29%20.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%20%0AGROUP%20BY%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%0AORDER%20BY%20%3Fcountries%20 international land tripoints] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/787961200827047936 source]) *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fflag%20%3Fdepicted%20%3FflagLabel%20%3FdepictedLabel%20%3Fimage%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fflag%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ186516%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP180%20%3Fdepicted.%0A%20%20VALUES%20%3Fastronomical%20%7B%20wd%3AQ8928%20wd%3AQ523%20%7D%20%3Fdepicted%20wdt%3AP31%3F%2Fwdt%3AP279%2a%20%3Fastronomical.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fflag%20wdt%3AP18%20%3Fimage.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20%3FflagLabel national flags depicting stars or constellations] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/787789149428408320 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AImageGrid%0ASELECT%20%3Fflag%20%3Finscription%20%3FcountryLabel%20%3Fimage%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fflag%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ186516%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP1684%20%3Finscription.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fflag%20wdt%3AP1001%7Cwdt%3AP17%20%3Fcountry.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fflag%20wdt%3AP18%20%3Fimage.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D national flags with inscriptions] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/787789029353803776 source]) *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FbirthLabel%20%3FdeathLabel%20%3Fdistance%20WHERE%20%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20SELECT%20%3Fitem%20%3Fbirth%20%3Fdeath%20%3Fdistance%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP19%20%3Fbirth%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP20%20%3Fdeath%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Fbirth%20wdt%3AP625%20%3Fcoordsb%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Fdeath%20wdt%3AP625%20%3Fcoordsd%20.%0A%20%20%20%20%20%20BIND%28ROUND%28geof%3Adistance%28%3Fcoordsb%2C%20%3Fcoordsd%29%29%20AS%20%3Fdistance%29%20.%0A%20%20%20%20%20%20FILTER%20%28%3Fdistance%3E19000%29%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fdistance%29%20%0A people who died the furthest away from where they were born] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/787733589366628352 source]) *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fcountry1Label%20%3Fcapital1Label%20%3Fcountry2Label%20%3Fcapital2Label%20%3Fdistance%20WHERE%20%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20SELECT%20%3Fcountry1%20%3Fcapital1%20%3Fcountry2%20%3Fcapital2%20%3Fdistance%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Fcountry1%20wdt%3AP31%20wd%3AQ160016%20.%0A%20%20%20%20%20%20FILTER%20NOT%20EXISTS%20%7B%20%3Fcountry1%20wdt%3AP576%20%3Fx%20%7D%0A%20%20%20%20%20%20%3Fcountry1%20wdt%3AP36%20%3Fcapital1%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Fcapital1%20wdt%3AP625%20%3Fcoords1%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Fcountry2%20wdt%3AP31%20wd%3AQ160016%20.%0A%20%20%20%20%20%20FILTER%20NOT%20EXISTS%20%7B%20%3Fcountry2%20wdt%3AP576%20%3Fx%20%7D%0A%20%20%20%20%20%20%3Fcountry2%20wdt%3AP36%20%3Fcapital2%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Fcapital2%20wdt%3AP625%20%3Fcoords2%20.%0A%20%20%20%20%20%20FILTER%28xsd%3Astring%28%3Fcountry1%29%20%3C%20xsd%3Astring%28%3Fcountry2%29%29%0A%20%20%20%20%20%20BIND%28ROUND%28geof%3Adistance%28%3Fcoords1%2C%20%3Fcoords2%29%29%20AS%20%3Fdistance%29%20.%0A%20%20%20%20%20%20FILTER%20%28%3Fdistance%3C500%29%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20%3Fdistance%0A closest pairs of capitals (of UN member states, <500km)] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/787641720401829888 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20People%20who%20received%20military%20decorations%20from%20two%20different%20countries%0ASELECT%0A%3Fperson%20%3FpersonLabel%0A%28SAMPLE%28CONCAT%28%3Faward1Label%2C%20%22%20%28%22%2C%20%3Fcountry1Label%2C%20%22%29%22%29%29%20AS%20%3FfirstAward%29%0A%28SAMPLE%28CONCAT%28%3Faward2Label%2C%20%22%20%28%22%2C%20%3Fcountry2Label%2C%20%22%29%22%29%29%20AS%20%3FsecondAward%29%0AWHERE%20%7B%0A%20%20%3Fperson%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP166%20%3Faward1%2C%20%3Faward2.%0A%20%20wd%3AQ1788716%20%5E%28wdt%3AP31%7Cwdt%3AP279%29%2a%20%3Faward1%2C%20%3Faward2.%0A%20%20FILTER%28%3Faward1%20%21%3D%20%3Faward2%29.%0A%20%20%3Faward1%20wdt%3AP17%20%3Fcountry1.%0A%20%20%3Faward2%20wdt%3AP17%20%3Fcountry2.%0A%20%20FILTER%28%3Fcountry1%20%21%3D%20%3Fcountry2%29.%0A%20%20FILTER%28%28%3Fcountry1%20%21%3D%20wd%3AQ159%20%7C%7C%20%3Fcountry2%20%21%3D%20wd%3AQ15180%29%20%26%26%20%28%3Fcountry1%20%21%3D%20wd%3AQ15180%20%7C%7C%20%3Fcountry2%20%21%3D%20wd%3AQ159%29%29.%0A%20%20%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fperson%20rdfs%3Alabel%20%3FpersonLabel.%20FILTER%28LANG%28%3FpersonLabel%29%20%3D%20%22en%22%29.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Faward1%20rdfs%3Alabel%20%3Faward1Label.%20FILTER%28LANG%28%3Faward1Label%29%20%3D%20%22en%22%29.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Faward2%20rdfs%3Alabel%20%3Faward2Label.%20FILTER%28LANG%28%3Faward2Label%29%20%3D%20%22en%22%29.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fcountry1%20rdfs%3Alabel%20%3Fcountry1Label.%20FILTER%28LANG%28%3Fcountry1Label%29%20%3D%20%22en%22%29.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fcountry2%20rdfs%3Alabel%20%3Fcountry2Label.%20FILTER%28LANG%28%3Fcountry2Label%29%20%3D%20%22en%22%29.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fperson%20%3FpersonLabel%0ALIMIT%2050 people who received military decorations from two different countries] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/787057100421726210 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Factivity%20%3FactivityLabel%20%3Fcoordinates%20(COALESCE(%3Flayer%2C%20%22earthquake%22)%20AS%20%3Flayer)%20WHERE%20%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20%3Factivity%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ8072.%0A%20%20%7D%20UNION%20%7B%0A%20%20%20%20%3Factivity%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ7944.%0A%20%20%7D%0A%20%20%3Factivity%20wdt%3AP625%20%3Fcoordinates.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%3Factivity%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ8072.%0A%20%20%20%20BIND(%22volcano%22%20AS%20%3Flayer).%0A%20%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D volcanoes and earthquakes] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/786525467411001344 source]) *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fratio%20%28COUNT%28%3Fitem%29%20AS%20%3Fcount%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ3305213%20.%0A%0A%20%20%3Fitem%20p%3AP2048%2Fpsv%3AP2048%20%5B%0A%20%20%20%20wikibase%3AquantityAmount%20%3FbaseHeight%3B%0A%20%20%20%20wikibase%3AquantityUnit%20%5B%0A%20%20%20%20%20%20p%3AP2370%2Fpsv%3AP2370%20%5B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3AquantityAmount%20%3FunitHeight%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3AquantityUnit%20wd%3AQ11573%0A%20%20%20%20%20%20%5D%0A%20%20%20%20%5D%0A%20%20%5D.%0A%20%20BIND%28%3FbaseHeight%20%2a%20%3FunitHeight%20AS%20%3Fheight%29.%0A%0A%20%20%3Fitem%20p%3AP2049%2Fpsv%3AP2049%20%5B%0A%20%20%20%20wikibase%3AquantityAmount%20%3FbaseWidth%3B%0A%20%20%20%20wikibase%3AquantityUnit%20%5B%0A%20%20%20%20%20%20p%3AP2370%2Fpsv%3AP2370%20%5B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3AquantityAmount%20%3FunitWidth%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3AquantityUnit%20wd%3AQ11573%0A%20%20%20%20%20%20%5D%0A%20%20%20%20%5D%0A%20%20%5D.%0A%20%20BIND%28%3FbaseWidth%20%2a%20%3FunitWidth%20AS%20%3Fwidth%29.%0A%20%20%0A%20%20BIND%28%3Fheight%20%2F%20%3Fwidth%20AS%20%3Fr%29%20.%0A%20%20%0A%20%20BIND%28IF%28%3Fr%3C0.5%2C%22%3C%200.5%22%2C%0A%20%20%20%20%20%20%20IF%28%3Fr%3C0.6%2C%220.5%20-%200.6%22%2C%0A%20%20%20%20%20%20%20IF%28%3Fr%3C0.7%2C%220.6%20-%200.7%22%2C%0A%20%20%20%20%20%20%20IF%28%3Fr%3C0.8%2C%220.7%20-%200.8%22%2C%0A%20%20%20%20%20%20%20IF%28%3Fr%3C0.9%2C%220.8%20-%200.9%22%2C%0A%20%20%20%20%20%20%20IF%28%3Fr%3C1.0%2C%220.9%20-%201.0%22%2C%0A%20%20%20%20%20%20%20IF%28%3Fr%3C1.1%2C%221.0%20-%201.1%22%2C%0A%20%20%20%20%20%20%20IF%28%3Fr%3C1.2%2C%221.1%20-%201.2%22%2C%0A%20%20%20%20%20%20%20IF%28%3Fr%3C1.3%2C%221.2%20-%201.3%22%2C%0A%20%20%20%20%20%20%20IF%28%3Fr%3C1.4%2C%221.3%20-%201.4%22%2C%0A%20%20%20%20%20%20%20IF%28%3Fr%3C1.5%2C%221.4%20-%201.5%22%2C%20%22%3E%201.5%22%29%29%29%29%29%29%29%29%29%29%29%20AS%20%3Fratio%29%20.%0A%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fratio%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fcount%29%0A height/width ratios of paintings] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/786505802097897472 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0Aselect%20%2a%20%7B%20%3Fs%20wdt%3AP39%20wd%3AQ27169%20%3B%20wdt%3AP19%2Fwdt%3AP625%20%3Fl%20%7D birthplaces of Members of the European Parliament] ([https://twitter.com/vrandezo/status/785877177170403328 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0Aselect%20%2a%20%7B%20%3Fs%20wdt%3AP39%20wd%3AQ13217683%20%3B%20wdt%3AP19%2Fwdt%3AP625%20%3Fl%20%7D birthplaces of US Senators] ([https://twitter.com/vrandezo/status/785873351851905027 source]) ** New template: [[:d:Template:Poland properties]]. Please add labels in your own languages, and consider making a similar template for your country or region. * Development ** Worked further on automatic linking of pages between Wiktionary language editions ** Worked further on making it possible to use Wikidata's items and properties to describe files on Commons ** Reviewed error messages and made them easier to understand ** Added tooltips in some places in the UI to make them more understandable (e.g. ranks, special values) ** Made the loading animation clearer in embedded query results ([[phabricator:T148042]]) ** Making it possible to paste the full URL of an image on Commons into image properties ([[phabricator:T147917]]) ** Worked on a small birthday present ** Fixed run button not being reenabled after some queries ([[phabricator:T147114]]) ** More work on better parser function and Lua functions that return formatted values ([[phabricator:T142940]]) ** Undoing the last edit to an item will now show a undo summary, not a restore one ([[phabricator:T147631]]) Thanks Matěj! ** Lule Sami and Pite Sami are now supported languages in Wikidata ([[phabricator:T146707]]) ** Brainstormed about how to make it easier to write queries without knowing SPARQL ** Fixed a bug with spaces in language codes in queries ([[phabricator:T147729]]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] - [[d:Wikidata:Property proposal/Attention needed|proposals needing attention]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 10 15|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 23:55, 17 oktobar 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15989930 --> == Wikidata weekly summary #232 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * '''[[d:Wikidata:Fourth Birthday|Wikidata's birthday is coming!]]''' Wikidata celebrates its 4th anniversary on October 29th. Around this date, a lot of events will happen online and offline. '''Birthday events''' Editors all around the world organize meetups to celebrate the birthday. You can [[d:Wikidata:Fourth Birthday/Events|join one of them]] or create an event in your own town! * [[d:Wikidata:Fourth Birthday/Events/Meetup in SF, W, October 26th|San Francisco (USA)]], October 26th * [[d:Wikidata:Fourth_Birthday/Events#Wikidata_Birthday_in_Turin.2C_October_26th|Torino (Italy)]], October 26th * [[d:Wikidata:Fourth_Birthday/Events#Wikidata_bento_in_Tokyo.2C_October_28th|Tokyo (Japan)]], October 28th * [[d:Wikidata:Fourth_Birthday/Events#Meetup_in_Paris.2C_October_29th|Paris (France)]], October 29th * [[d:Wikidata:Fourth_Birthday/Events#Wiki.28data.29Zaterdag_in_Utrecht.2C_October_29th|Utrecht (NL)]], October 29th * [[d:Wikidata:Fourth Birthday/Events/Berlin|Berlin (Germany)]], November 4th * [[d:Wikidata:Fourth_Birthday/Events#Rennes.2C_November_5th|Rennes (France)]], November 5th '''Online''' A lot of surprises, stories and presents will be shared between October 29th and November 4th. Check the [[d:Wikidata:Project chat|project chat]] or the [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikidata mailing-list] every day to see what happens! You can also participate by posting a story ([[d:Wikidata:Fourth Birthday/Stories|more info here]]), a tweet with #WikidataBirthday, let a message or a present [[d:Wikidata:Fourth Birthday|on the birthday page]]. If you're participating to Wikidata's birthday, you can add [[d:Template:User Wikidata birthday 2016|this template]] to your user page. * '''[[d:Wikidata:Events|Events]]/[[d:Wikidata:Press coverage|Press/Blogs]]''' ** Wikidata workshops in Paris : every month, Wikimédia France and editors organize a workshop about Wikidata and related tools. [[d:Wikidata:Events/Paris|Check out the schedule]] ** Upcoming: [https://www.wikimedia.de/wiki/LadiesthatFOSS Ladies that FOSS] October 29th in Berlin, organized by Lucie and Julia from the Wikidata team * '''Other Noteworthy Stuff''' ** [[:commons:File:WikiCite 2016 report.pdf|WikiCite 2016 report]] * '''Did you know?''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3303|Third-party formatter URL]], [[:d:Property:P3302|Open Media Database film ID]], [[:d:Property:P3301|broadcast by]], [[:d:Property:P3300|musical conductor]], [[:d:Property:P3299|Student register of the University of Helsinki 1640–1852 ID]], [[:d:Property:P3298|Belgian Senate person ID]], [[:d:Property:P3297|Flemish Parliament person ID]], [[:d:Property:P3296|DRÚSOP ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> ** Query examples: *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0Aselect%20%2a%20%7B%20%3Fs%20wdt%3AP39%20wd%3AQ13217683%20%3B%20wdt%3AP19%2Fwdt%3AP625%20%3Fl%20.%20OPTIONAL%20%7B%3Fs%20wdt%3AP570%20%3Fd%7D%20FILTER%20%28%21BOUND%28%3Fd%29%29%20%7D places of birth of living US senators] (compare with [[d:Wikidata:Status_updates/2016_10_15#Did_you_know.3F|last week's]]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20Map%20of%20filming%20locations%2C%20%0A%23%20by%20Jura1%2C%202016-10-24%0A%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%0A%09%3Ffilm%20%3Ftitle%20%3FfilmLabel%20%3FfilmDescription%20%0A%09%3Ffilminglocation%20%3FfilminglocationLabel%20%3Fcoor%0AWHERE%0A%7B%0A%09%3Ffilm%20wdt%3AP31%20wd%3AQ11424%20.%0A%20%20%09%3Ffilm%20wdt%3AP915%20%3Ffilminglocation%20.%0A%20%20%09%3Ffilminglocation%20wdt%3AP625%20%3Fcoor%20.%0A%20%20%09OPTIONAL%20%7B%20%3Ffilm%20wdt%3AP1476%20%3Ftitle%20%7D%20.%0A%20%20%09FILTER%20NOT%20EXISTS%20%7B%20%3Ffilm%20wdt%3AP915%20%3Fl%20.%20%3Fl%20wdt%3AP17%20%3Fl%20%7D%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22{{int:lang}},en%22%20%7D%0A%7D Wikidata map of filming locations] ([[d:Wikidata:WikiProject_Filming_Locations#Map|source]]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20Voies%20de%20Paris%20nomm%C3%A9es%20d%27apr%C3%A8s%20un%20m%C3%A9decin.%0A%0A%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fvoie%20%3FvoieLabel%20%3Fphoto%20%3Fcoord%20WHERE%20{%0A%20%20%3Fvoie%20(wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*)%20wd%3AQ83620.%0A%20%20%3Fvoie%20wdt%3AP131%20%3Farrdt.%0A%20%20%3Farrdt%20wdt%3AP31%20wd%3AQ702842.%0A%20%20%3Farrdt%20wdt%3AP131%20wd%3AQ90.%0A%20%20%3Fvoie%20wdt%3AP138%20%3Fodonyme.%0A%20%20%3Fodonyme%20(wdt%3AP106%2Fwdt%3AP279*)%20wd%3AQ39631.%0A%20%20%3Fvoie%20wdt%3AP625%20%3Fcoord.%0A%20%20OPTIONAL%20{%20%3Fodonyme%20wdt%3AP18%20%3Fphoto.%20}%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20{%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%22.%20}%0A} Streets in Paris named after a physician] ([https://twitter.com/Coyau/status/788050878704017408 source]) *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fsat%20%3FsatLabel%20%3Fplanet%20%3FplanetLabel%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fsat%20wdt%3AP397%20%3Fplanet%20.%0A%20%20%3Fplanet%20wdt%3AP196%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ6592%20.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20%3FplanetLabel%20%3FsatLabel Moons of trans-Neptunian objects] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/789067885687795712 source]) ** Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[Wikidata:WikiProject Chess|Chess]] * '''Development''' ** Fixed a rounding error in the geo coordinate formatter (see [//github.com/DataValues/Geo/pull/78 GitHub]). Thanks, 0x686578! ** Improvements to technical error messages, e.g. "illegal value" when editing a Commons media statement ([[phabricator:T141880]]). ** Continued working on a new parser function to get rich, formatted statements. ** Continued working on making entity usage information visible to users. [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. * '''Monthly Tasks''' ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] - [[d:Wikidata:Property proposal/Attention needed|proposals needing attention]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 10 22|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 12:36, 24 oktobar 2016 (CEST) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=15998993 --> == Wikidata weekly summary #233 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * '''[[d:Wikidata:Fourth_Birthday|Wikidata's birthday]]: presents, stories and events''' The birthday week started and already a lot of events happened, presents have been shared, stories have been told! Here's what you may have missed: ** [[d:Wikidata:Fourth_Birthday|a word from the development team]] by [[d:user:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia]] ** a new version of [[commons:File:Wikidata Map October 2016 Small.png|the map showing all the Wikidata items]] with geolocalisation, by [[d:user:Addshore|Addshore]], who explains how he generated it [https://addshore.com/2016/10/wikidata-map-october-2016/ in a blog post] ** The [[commons:File:Logo fourth Wikidata Birthday.png|4th birthday logo]] by [[d:user:Incabell|Incabell]] ** A new release of the [https://chrome.google.com/webstore/detail/wikipedia-and-wikidata-to/aiilcelhmpllcgkhhpifagfehbddkdfp?utm_source=permalink Wikipedia and Wikidata Tools for Google Spreadsheets] add-on has made working with Wikidata [https://docs.google.com/spreadsheets/d/1QuUVFl6x3c1Yj3J7jd_OTHYD2haVFVtebIw2It4KNoA/edit?usp=sharing a lot easier] for Google Sheets users, by [[d:user:Tomayac|Tomayac]] ** [[d:User:TweetsFactsAndQueries/A Guide To WDQS|A guide to SPARQL and the Wikidata Query Service]], by [[d:user:TweetsFactsAndQueries|TweetsFactsAndQueries]] ** Four new types of charts for the [http://query.wikidata.org Query Service]: line chart, bar chart, scatter chart and area chart (read more and try examples [[d:Wikidata:SPARQL query service/Wikidata Query Help/Result Views|in the documentation]]) by [[d:user:Jonas Kress (WMDE)|Jonas]] ** <code><nowiki>{{#statements:…}}</nowiki></code>, a new parser function is currently in development with better features that [https://de.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Statements you can try on beta] by the Wikidata dev team and volunteers ** Search field added in [https://tools.wmflabs.org/scholia/ Scholia], a tool to create scholarship profiles, by [[d:user:fnielsen|fnielsen]] ** [https://blog.wikimedia.de/2016/10/30/10-cool-queries-for-wikidata-that-will-blow-your-mind-number-7-will-shock-you/ 10 cool queries for Wikidata that will blow your mind. Number 7 will shock you], by [[d:user:Jens Ohlig (WMDE)|Jens]] and [[d:user:Cornelius Kibelka (WMDE)|Cornelius]] ** [http://stryn.eu/blog/2016/10/4-years-of-wikidata/ 4 years of Wikidata] by [[d:user:Stryn|Stryn]] ** A lot of people celebrating and posting pictures [https://twitter.com/search?f=tweets&vertical=default&q=%23Wikidatabirthday&src=tyah on Twitter] or [[:commons:Category:Wikidata's 4th birthday|on Commons]]! The birthday party is not finished yet, every day until November 4th you will discover new presents and stories. Follow the [[d:Wikidata:Project chat|project chat]] or the [https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikidata mailing-list] or [https://twitter.com/search?f=tweets&vertical=default&q=%23Wikidatabirthday&src=tyah #Wikidatabirthday] to get the news! * '''[[d:Wikidata:Events|Events]]/[[d:Wikidata:Press coverage|Press/Blogs]]''' ** [[d:Wikidata:Fourth Birthday/Events/Kanpur|Wikidata birthday in Kanpur (India)]], November 3rd ** [[d:Wikidata:Fourth Birthday/Events/Berlin|Wikidata birthday in Berlin (Germany)]], November 4th ** [[d:Wikidata:Fourth_Birthday/Events#Rennes.2C_November_5th|Wikidata birthday in Rennes (France)]], November 5th ** [https://www.meetup.com/de-DE/OK-Lab-Berlin/ OKlab Berlin hacknights], October 31st and November 7th ** [http://pidapalooza.org/ Pidapalooza], Reykjavik, November 9-10 ** Past: Ladies that FOSS ([https://twitter.com/i/moments/793022723370909696 livetweet report]) * '''Did you know?''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[d:Property:P3309|SummitPost ID]], [[d:Property:P3308|lib.reviews ID]], [[d:Property:P3307|Galiciana Author ID]], [[:d:Property:P3306|ICAA rating]], [[:d:Property:P3305|KINENOTE person ID]], [[:d:Property:P3304|NGS pumping station ID]], [[:d:Property:P3303|third-party formatter URL]], [[:d:Property:P3302|Open Media Database film ID]], [[:d:Property:P3301|broadcast by]] <!-- END NEW PROPERTIES --> ** Query examples: *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AGraph%0ASELECT%20%3Fdeity%20%3FdeityLabel%20%3FgenderLabel%20%3FworshippedByLabel%20%3Fimage%20%3Fspouse%20%3FspouseLabel%20%3Fchild%20%3FchildLabel%20%3Fmother%20%3FmotherLabel%20%3Ffather%20%3FfatherLabel%20%3Fsister%20%3FsisterLabel%20%3Fbrother%20%3FbrotherLabel%0AWHERE%0A%7B%0A%09%3Fdeity%20wdt%3AP31%20wd%3AQ178885%20.%0A%09OPTIONAL%20%7B%20%3Fdeity%20wdt%3AP21%20%3Fgender%20%7D%0A%09OPTIONAL%20%7B%20%3Fdeity%20wdt%3AP1049%20%3FworshippedBy%20%7D%0A%09OPTIONAL%20%7B%20%3Fdeity%20wdt%3AP18%20%3Fimage%20%7D%0A%09OPTIONAL%20%7B%20%3Fdeity%20wdt%3AP26%20%3Fspouse%20%7D%0A%09OPTIONAL%20%7B%20%3Fdeity%20wdt%3AP40%20%3Fchild%20%7D%0A%09OPTIONAL%20%7B%20%3Fdeity%20wdt%3AP25%20%3Fmother%20%7D%0A%09OPTIONAL%20%7B%20%3Fdeity%20wdt%3AP22%20%3Ffather%20%7D%0A%09OPTIONAL%20%7B%20%3Fdeity%20wdt%3AP9%20%3Fsister%20%7D%0A%09OPTIONAL%20%7B%20%3Fdeity%20wdt%3AP7%20%3Fbrother%20%7D%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%7D Deities and their families] *** [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0APREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0APREFIX%20p%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2F%3E%0APREFIX%20v%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fstatement%2F%3E%0APREFIX%20q%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fqualifier%2F%3E%0APREFIX%20rdfs%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.w3.org%2F2000%2F01%2Frdf-schema%23%3E%0APREFIX%20ps%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fstatement%2F%3E%0APREFIX%20psv%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fstatement%2Fvalue%2F%3E%0A%0A%20%20%20%23%20%20Query%20to%20find%20the%20most-frequently%20represented%0A%20%20%20%23%20%20variants%20of%20the%20male%20given%20name%20%3Ftgt_name%0A%20%20%20%23%20%20when%20%3Ftgt_name%20%3D%20Q2958359%0A%20%20%20%23%20%20Query%20generated%20by%20%5B%5BTemplate%3ANameVariantStatsM%5D%5D%0A%0ASELECT%20%3Fname%20%3FnameLabel%20%3Fcount%20WHERE%20%7B%0A%20%20hint%3AQuery%20hint%3Aoptimizer%20%22None%22%20.%20%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20SELECT%20%3Fname%20%28COUNT%28DISTINCT%20%3Fa%29%20AS%20%3Fcount%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20%7B%20%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20SELECT%20DISTINCT%20%3Fname%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%7B%3Fname%20wdt%3AP460%2A%20wd%3AQ15235674%20%7D%20UNION%20%7B%20wd%3AQ15235674%20wdt%3AP460%2A%20%3Fname%7D%20.%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%3Fname%20wdt%3AP31%20wd%3AQ12308941%20.%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%7D%20LIMIT%20100%0A%20%20%20%20%20%20%20%7D%20.%0A%20%20%20%20%20%20%20%3Fa%20wdt%3AP735%20%3Fname%20.%0A%20%20%20%20%20%20%20%3Fa%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%20.%0A%20%20%20%20%7D%20GROUP%20BY%20%3Fname%0A%20%20%7D%20.%20%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%0A%20%20%7D%0A%7D%0A%23%20HAVING%20%28%3Fcount%20%3E%201%29%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fcount%29%20%3FitemLabel%0A Most frequently variants of given names] ([https://twitter.com/seeksanusername/status/793083234703867904 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23Cheeses%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%0AWHERE%0A%7B%0A%09%3Fitem%20wdt%3AP279%20wd%3AQ3088299%20.%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%7D Cheese made with cow milk] ([https://twitter.com/SimonXIX/status/793057379088789504 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fcoord%20WHERE%20{%0A%20%20{%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ350895%20.%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP17%20wd%3AQ213%20.%20%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoord%0A%20%20}%0ASERVICE%20wikibase%3Alabel%20{%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22cs%22.%20}%0A%20%20%20%20} Abandoned villages in the Czech Republic] ([https://twitter.com/Wikimedia_CR/status/793088729841856512 source]) ** Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[:d:Wikidata:WikiProject Informatics/File formats|WikiProject Informatics: File Formats]] ** Newest database reports: [[d:Wikidata:WikiProject Movies/Filmography/Liam Neeson|Liam Neeson filmography]] * '''Development''' ** We proposed a meaningful initial order for the [[d:MediaWiki:Gadget-statementSort.js|statementSort gadget]] ([[phabricator:T147062]]) ** Commons media file properties now support pasting full Wikimedia Commons URLs ([[phabricator:T147917]]) ** Added distinct hover tooltips to rank and snak type selectors, as well as some of the "add" buttons ([[phabricator:T139356]]) ** Our concept base URI will be exposed as part of the [{{fullurl:d:Special:ApiSandbox}}#action=query&meta=siteinfo&siprop=general <code>meta=siteinfo</code>] API ([[phabricator:T143910]]). Thanks, user Lokal Profil! ** Progress on the <code>list=wbsubscribers</code> API module to query entity usage information ([[phabricator:T145880]]) ** Progress on the new parser function for rich, formatted statements ([[phabricator:T142940]]) ** Released [//github.com/wmde/WikibaseDataModel/releases/tag/6.2.0 Wikibase DataModel 6.2.0] ** Released [//phabricator.wikimedia.org/diffusion/GDVV/browse/master/RELEASE-NOTES.md ValueView 0.18.0] [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. * '''Monthly Tasks''' ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] - [[d:Wikidata:Property proposal/Attention needed|proposals needing attention]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 10 29|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 16:05, 31 oktobar 2016 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=16021465 --> == Wikidata weekly summary #234 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * '''[[d:Wikidata:Fourth Birthday|Fourth birthday: thank you!]]''' [[File:WikidataBirthdayMap2016.png|thumb|Map of the birthday parties]] Thanks to everyone who celebrated the birthday by organizing or attending to an event, letting a message on Wikidata or on the social networks, writing a story or creating a present! Here's the list of the birthday presents from the community and development team: * [[d:Template:User Wikidata birthday 2016]] ([[d:user:Pigsonthewing|Pigsonthewing]]) * A new version of [[:File:Wikidata Map October 2016 Normal.png|the map showing all the Wikidata items with geolocalisation]] ([[d:user:Addshore|Addshore]]) * Wikidata's [[:File:Logo fourth Wikidata Birthday.png|4th birthday logo]] ([[d:user:Incabell|Incabell]]) * A new release of the [https://chrome.google.com/webstore/detail/wikipedia-and-wikidata-to/aiilcelhmpllcgkhhpifagfehbddkdfp?utm_source=permalink Wikipedia and Wikidata Tools for Google Spreadsheets] add-on has made working with Wikidata [https://docs.google.com/spreadsheets/d/1QuUVFl6x3c1Yj3J7jd_OTHYD2haVFVtebIw2It4KNoA/edit?usp=sharing a lot easier] for Google Sheets users. ([[d:user:Tomayac|Tomayac]]) * [[d:User:TweetsFactsAndQueries/A Guide To WDQS|A guide to SPARQL and the Wikidata Query Service]] ([[d:user:TweetsFactsAndQueries|TweetsFactsAndQueries]]) * Four new types of charts for the [http://query.wikidata.org Query Service]: line chart, bar chart, scatter chart and area chart! Read more and try examples [[d:Wikidata:SPARQL query service/Wikidata Query Help/Result Views|in the documentation]] ([[d:user:Jonas Kress (WMDE)|Jonas]]) * <code><nowiki>{{#statements:…}}</nowiki></code>, a new parser function is currently in development with better features: [https://de.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Statements try it here]! ([[d:user:Thiemo Mättig (WMDE)|Thiemo]], Wikidata dev team and volunteers) * Search field added in [https://tools.wmflabs.org/scholia/ Scholia], a tool to create scholarship profiles ([[d:user:fnielsen|fnielsen]]) * Technical documentation about Wikibase for [https://doc.wikimedia.org/Wikibase/master/php/annotated.html PHP] and [https://doc.wikimedia.org/Wikibase/master/js/ JS] scripts ([[d:user:Ladsgroup|Ladsgroup]] and [[d:user:Jonas Kress (WMDE)|Jonas]]) * new feature for the graph view in the Query Service: it can now browse the properties of items. [[commons:File:WDQS - Graph Result View - browse.webm|see in the video]] ([[d:user:Jonas Kress (WMDE)|Jonas]]) * graph builder tool for the query service to create and export graphs ([[commons:File:WDQS GUI graph builder demo.webm|demo video]]) ([[d:user:Jonas Kress (WMDE)|Jonas]], [[d:user:Smalyshev (WMF)|Smalyshev) * [[d:Module:PropertyPath]] and [[d:Template:Show Path Items]] ([[d:User:TomT0m|TomT0m]]) * [https://tools.wmflabs.org/everythingisconnected/index.html Everything is connected], a knowledge game based on Wikidata and Commons ([[d:Wikidata:Everything is connected|list of levels]]) ([[d:user:Denny|Denny]]) * '''Discussions''' ** New request for comments: [[d:Wikidata:Requests for comment/Editing descriptions from Wikipedia Android app|Editing descriptions from Wikipedia Android app]] * '''[[d:Wikidata:Events|Events]]/[[d:Wikidata:Press coverage|Press/Blogs]]''' ** [https://blog.wikimedia.org/2016/10/30/histropedia Histropedia: “The power of data visualisation combined with free knowledge”] on WMF's blog ** [http://grouplens.org/blog/presenting-the-wikidata-human-gender-indicators/ Presenting the Wikidata Human Gender Indicators] by Max Klein ** [https://blog.wikimedia.org/2016/11/05/wikidata-visiting-scholar-art-dataset/ How the world’s first Wikidata Visiting Scholar created linked open data for five thousand works of art] on WMF's blog * '''Other Noteworthy Stuff''' ** [[m:Grants:Project/Music_in_Canada_@_150:_A_Wikipedia_and_Wikidata_Project|Music in Canada at 150 Wikipedia Project]], a multifaceted campaign to increase the amount and quality of content about Canadian music in Wikipedia and Wikidata ** [[d:Special:Diff/400000000|400,000,000th]] edit was made. ** The [https://grafana.wikimedia.org/dashboard/db/wikidata-datamodel-statements?panelId=4&fullscreen&from=now-6M&to=now average amount of statements per item] became higher than five and is still growing. ** [[d:Wikidata:Entity Usage|Wikidata entities usage on Wikimedia projects]] * '''Did you know?''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3296|DRÚSOP ID]], [[:d:Property:P3295|code]], [[:d:Property:P3294|encoding]], [[:d:Property:P3293|BALaT image ID]], [[:d:Property:P3292|DocCheck Flexikon De ID]], [[:d:Property:P3291|DocCheck Flexikon En ID]], [[:d:Property:P3290|biography at the Landtag of Mecklenburg-Vorpommern]], [[:d:Property:P3289|Cellosaurus ID]], [[:d:Property:P3288|World Spider Catalog ID]], [[:d:Property:P3286|Squash Info ID]], [[:d:Property:P3285|MSC ID]], [[:d:Property:P3284|Yahoo! Japan Talent Database ID]], [[:d:Property:P3283|Bandcamp artist ID]], [[:d:Property:P3281|French National Assembly Lobbyist ID]], [[:d:Property:P3280|BanQ author ID]], [[:d:Property:P3279|statistical leader]], [[:d:Property:P3278|Sandbox-Monolingual text II]] <!-- END NEW PROPERTIES --> ** Query examples: *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AImageGrid%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fmap%20WHERE%20%7B%0A%20%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5107%20.%20%7D%20UNION%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ55833%20.%7D%0A%20%20FILTER%20NOT%20EXISTS%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ2284298%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP242%20%3Fmap%20.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3FitemLabel Continents on Wikidata (All eleven of them) ] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/795380477347659776 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Felev%20%3Fcoord%0AWHERE%0A{%0A%09%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ105731%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP706%20wd%3AQ842462%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP2044%20%3Felev%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP625%20%3Fcoord%20.%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20{%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%22%20}%0A} Sluices on the river "Vilaine" in Brittany] ([https://twitter.com/EdouardHue/status/795261887265046529 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20countries%20with%20most%20cities%20named%20after%20saints%0ASELECT%20%3Fcountry%20%3FcountryLabel%20%28COUNT%28DISTINCT%20%3Fcity%29%20AS%20%3Fcount%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fcity%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ486972%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP17%20%3Fcountry%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP138%20%5B%20wdt%3AP411%20wd%3AQ43115%20%5D.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fcountry%20%3FcountryLabel%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fcount%29 Countries with most cities named after saints] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/794172866644373505 source]) *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3FfilmLabel%20%3Ffilm%20%3FactorLabel%20%3FcharacterLabel%0AWHERE%20%0A%7B%0A%20%20%23%20Remove%20next%20line%20to%20refer%20all%20works%2C%20not%20only%20Disney%20works%0A%20%20%7B%20%3Ffilm%20wdt%3AP449%7Cwdt%3AP272%20%5B%20%28wdt%3AP127%2Fwdt%3AP749%2a%29%20wd%3AQ7414%20%5D%20.%20%7D%20UNION%20%7B%20%3Ffilm%20wdt%3AP449%20wd%3AQ7414%20.%20%7D%0A%20%20%3Ffilm%20p%3AP161%7Cp%3AP725%20%5Bps%3AP161%7Cps%3AP725%20%3Factor%20%3B%20pq%3AP453%20%3Fcharacter%20%5D%20.%0A%20%20%3Factor%20wdt%3AP735%20%3Fname%20.%0A%20%20%3Fcharacter%20wdt%3AP735%20%3Fname%20.%0A%20%20FILTER%20%28%3Factor%20%21%3D%20%3Fcharacter%29%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%7D%20 Disney characters who share name with their actors] ([https://twitter.com/WDisneyTrivia/status/793152178068287488 source]) *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP2860%20%3Fitem.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D 204 items that cite themselves] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/795267729624338432 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20statements%20with%20two%20references%20where%20one%20source%20cites%20the%20other%0ASELECT%20%3Fsubject%20%3FsubjectLabel%20%3FpropertyLabel%20%3FobjectLabel%20%3Fsource1Label%20%3Fsource2Label%0AWITH%20%7B%20%23%20subquery%20that%20actually%20finds%20the%20statements%20and%20sources%20%28written%20as%20named%20subquery%20to%20ensure%20it%E2%80%99s%20only%20run%20once%2C%20independently%20of%20the%20rest%20of%20the%20query%3B%20see%20https%3A%2F%2Fwiki.blazegraph.com%2Fwiki%2Findex.php%2FNamedSubquery%29%0A%20%20SELECT%20%3Fstatement%20%3Fsource1%20%3Fsource2%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fstatement%20prov%3AwasDerivedFrom%2Fpr%3AP248%20%3Fsource1%2C%20%3Fsource2.%20%23%20statement%20has%20two%20%E2%80%9Cstated%20in%E2%80%9D%20references%0A%20%20%20%20%3Fsource1%20wdt%3AP2860%20%3Fsource2.%20%23%20first%20source%20cites%20the%20second%20one%0A%20%20%20%20FILTER%28%3Fsource1%20%21%3D%20%3Fsource2%29.%20%23%20apparently%20some%20items%20cite%20themselves%3F%0A%20%20%7D%0A%7D%20AS%20%25results%20WHERE%20%7B%0A%20%20INCLUDE%20%25results.%0A%20%20%23%20auxiliary%20query%20to%20find%20the%20subject%2C%20property%20and%20object%20of%20the%20statement%2C%20as%20well%20as%20labels%0A%20%20%3Fsubject%20%3Fp%20%3Fstatement.%0A%20%20%3Fstatement%20%3Fps%20%3Fobject.%0A%20%20%3Fproperty%20a%20wikibase%3AProperty%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3Aclaim%20%3Fp%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3AstatementProperty%20%3Fps.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D Statements with two references where one source cites the other] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/795269047793385473 source]) * '''Development''' ** [https://www.wikidata.org/w/index.php?title=Wikidata%3AStable_Interface_Policy&type=revision&diff=400924854&oldid=382163118 Stable interface policy update] ** More work on federation in order to be able to use Wikidata's items and properties to describe media files on Wikimedia Commons in the future ([[phabricator:T149580]]) ** Worked on first version of Lexeme entity type ([[phabricator:T148139]]) ** Worked more on linking values in Lua and the property parser function instead of just returning the label ([[phabricator:T142940]]) You can test it here: https://de.wikipedia.beta.wmflabs.org/wiki/Statements ** Improved map layer colors in the query service ([[phabricator:T148022]]) ** Improved size of map markers in the query service ([[phabricator:T148496]]) ** [[d:Wikidata:Project_chat#Changes_to_quantity_precision_handling|Upcoming: quantity changes]] ** Worked more on automated sitelinks for Wiktionary ([[phabricator:T987]]) Test system is coming in the next days. [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. * '''Monthly Tasks''' ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] - [[d:Wikidata:Property proposal/Attention needed|proposals needing attention]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 11 05|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 16:08, 7 novembar 2016 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=16038261 --> == Wikidata weekly summary #235 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> This is the Wikidata summary of the week before 2016-11-12. * '''Discussions''' ** Current request for comments: [[d:Wikidata:Requests for comment/Editing descriptions from Wikipedia Android app|Editing descriptions from Wikipedia Android app]] * '''[[d:Wikidata:Events|Events]]/[[d:Wikidata:Press coverage|Press/Blogs]]''' ** [https://medium.com/4k-byte-size/wikidata-and-the-chain-of-death-1ec310a18c8#.gj2o2bn40 Wikidata and the Chain of Death], by Karl Beecher ** [https://www.openstreetmap.org/user/PlaneMad/diary/39846 Scaling multilingual name tags with Wikidata] OpenStreetMap contributor blog post ** [[:c:File:Wikidata and Persistent Identifiers.pdf|Wikidata and Persistent Identifiers]] was presented at [http://pidapalooza.org PIDapalooza] November 9th. ** [https://www.openstreetmap.org/user/LogicalViolinist/diary/39872 Wikidata in OpenStreetMap] ** [http://www.slideshare.net/goodb/wikidata-and-the-semantic-web-of-food Wikidata and the Semantic Web of Food] * '''Other Noteworthy Stuff''' ** A new [http://people.aifb.kit.edu/ath/#Wikidata_PageRank Wikidata PageRank dataset] has been published. The dataset was computed in August 2016 and provides PageRank scores for 10,364,840 Wikidata entities. ** Due to [[d:Wikidata:Project_chat#Password_reset|a possible hack]], please consider resetting your passwords. * '''Did you know?''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3337|generation time]], [[:d:Property:P3335|hazard on site]], [[:d:Property:P3333|ACM Digital Library event ID]], [[:d:Property:P3332|ACM Digital Library citation ID]], [[:d:Property:P3331|HGVS nomenclature]], [[:d:Property:P3330|Supermodels.nl ID]], [[:d:Property:P3329|CIViC variant ID]], [[:d:Property:P3328|wurvoc.org measure ID]], [[:d:Property:P3327|Réserves Naturelles de France ID]], [[:d:Property:P3326|World Waterfall Database ID]], [[:d:Property:P3325|Ylioppilasmatrikkeli 1853–1899 ID]], [[:d:Property:P3324|ID petit-patrimoine.com]], [[:d:Property:P3323|opponent during disputation]], [[:d:Property:P3322|Vlindernet ID]], [[:d:Property:P3321|male form of label]], [[:d:Property:P3320|board member]], [[:d:Property:P3318|Patrimonio Inmueble de Andalucía ID]], [[:d:Property:P3317|BDI ID]], [[:d:Property:P3316|ICCF ID]], [[:d:Property:P3315|chesstempo ID]], [[:d:Property:P3314|365chess player ID]], [[:d:Property:P3311|plan image]], [[:d:Property:P3310|muscle action]], [[:d:Property:P3309|SummitPost ID]], [[:d:Property:P3308|lib.reviews ID]], [[:d:Property:P3307|Galiciana Author ID]], [[:d:Property:P3306|ICAA rating]], [[:d:Property:P3305|KINENOTE person ID]], [[:d:Property:P3304|NGS pumping station ID]], [[:d:Property:P3303|third-party formatter URL]], [[:d:Property:P3302|Open Media Database film ID]], [[:d:Property:P3301|broadcast by]], [[:d:Property:P3300|musical conductor]], [[:d:Property:P3299|Student register of the University of Helsinki 1640–1852 ID]], [[:d:Property:P3298|Belgian Senate person ID]], [[:d:Property:P3297|Flemish Parliament person ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> ** Query examples: *** [https://query.wikidata.org/#%23Locations%20of%20educational%20insitutes%20allover%20the%20world%0A%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3FuniversityLabel%20%3FuniversityDescription%20%3Fwebsite%20%3Fcoord%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Funiversity%20%28wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%29%20wd%3AQ2385804.%0A%20%20%3Funiversity%20wdt%3AP625%20%3Fcoord.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Funiversity%20wdt%3AP856%20%3Fwebsite.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D Map of educational institutes from all over the world] ([https://twitter.com/TheShubhanshu/status/795838029504139264 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3ATimeline%0ASELECT%20%20%3Fimage%20%3FpartyLabel%20%3FjusticeLabel%20%3Fbirthdate%0AWHERE%0A{%0A%09%3Fjustice%20p%3AP39%20%3Fstatement%20.%0A%20%20%20%20{%20%3Fstatement%20ps%3AP39%20wd%3AQ11144%20}%20UNION%20{%20%3Fstatement%20ps%3AP39%20wd%3AQ11147%20}%0A%20%20%20%20%3Fstatement%20pq%3AP580%20%3Fappointed%20.%0A%09FILTER%20NOT%20EXISTS%20{%20%3Fstatement%20pq%3AP582%20%3Fx%20}%0A%20%20%20%20%3Fjustice%20wdt%3AP569%20%3Fbirthdate%20.%0A%20%20%20%20%3Fjustice%20wdt%3AP102%20%3Fparty%20.%0A%20%20%20%20%3Fjustice%20wdt%3AP18%20%3Fimage%20.%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20{%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20}%0A} Current US Supreme Court justices by their date of birth] ([https://twitter.com/vrandezo/status/796772965090136064 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3ALineChart%0ASELECT%20%3Fyear%20(COUNT(%3Fperson)%20AS%20%3Fcount)%20WHERE%20{%0A%20%20%3Fperson%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP570%20%3Fdate.%0A%20%20BIND(YEAR(%3Fdate)%20AS%20%3Fyear).%0A%20%20filter(%3Fyear%20%3E%201)%0A}%0AGROUP%20BY%20%3Fyear%0AORDER%20BY%20%3Fyear Death dates of people with Wikidata items] ([https://twitter.com/vrandezo/status/797153303545024512 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fstreet%20%3FstreetLabel%20%3Ftown%20%3Fcoords%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fstreet%20wdt%3AP630%20%3Fcode%20.%0A%20%20%3Fstreet%20wdt%3AP138%20%3Ftown%20.%0A%20%20%3Ftown%20wdt%3AP31%20wd%3AQ484170%20.%0A%20%20%3Ftown%20wdt%3AP625%20%3Fcoords%20.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3FitemLabel French towns that a street in Paris is name after]([https://twitter.com/PoulpyWP/status/797881929534148608 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20statements%20with%20%E2%80%9Creason%20for%20deprecation%E2%80%9D%20qualifier%20that%20are%20not%20Deprecated%20Rank%0ASELECT%20%3Fsubject%20%3FsubjectLabel%20%3FpredicateLabel%20%3FobjectLabel%20%3FreasonLabel%20%28SUBSTR%28STR%28%3Frank%29%2C%2027%29%20AS%20%3FrankLabel%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fsubject%20%3Fp%20%5B%0A%20%20%20%20%3Fps%20%3Fobject%3B%0A%20%20%20%20pq%3AP2241%20%3Freason%3B%0A%20%20%20%20wikibase%3Arank%20%3Frank%0A%20%20%5D.%0A%20%20FILTER%28%3Frank%20%21%3D%20wikibase%3ADeprecatedRank%29.%0A%20%20%3Fpredicate%20wikibase%3Aclaim%20%3Fp%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3AstatementProperty%20%3Fps.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20%3Frank Statements with “reason for deprecation” rank that aren’t deprecated]([https://twitter.com/WikidataFacts/status/796347859880833024 source]) * '''Development''' ** More work on federation ([[phabricator:T76007]]) ** Worked on first basic version of Lexeme entity type for Wiktionary support ([[phabricator:T148139]]) ** Test system for automated language links for Wiktionary ([[phabricator:T987]]) ** Analysed feedback prototype for editing on Wikipedia in order to refine it ** Worked on mapping Commons workflows and needs ** Analysed queries used with Listeria ** More work on making ArticlePlaceholder pages indexeable by search engines ([[phabricator:T117693]]) ** More work on enabling translations from existing articles in other languages on ArticlePlaceholder pages ([[phabricator:T124036]]) ** Link to local articles in ArticlePlaceholders ([[phabricator:T113955]]) ** Fix for bug that prevented editing ([[phabricator:T150401]]) ** Experimented with improvements for property suggestions ([[phabricator:T132839]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. * '''Monthly Tasks''' ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] - [[d:Wikidata:Property proposal/Attention needed|proposals needing attention]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 11 12|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 18:20, 14 novembar 2016 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=16056799 --> == Wikidata weekly summary #236 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * '''Discussions''' ** New request for comments: [[d:Wikidata:Requests for comment/How to make new languages enabled on Wikidata|How to make new languages enabled on Wikidata]] * '''[[d:Wikidata:Events|Events]]/[[d:Wikidata:Press coverage|Press/Blogs]]''' ** [http://brenthecht.com/publications/cscw17_subarticles.pdf Problematizing and Addressing the Article as Concept Assumption in Wikipedia] ([[d:Q27827559|Q27827559]]) ** [https://coffeecode.net/ohiodevfest16/#/ schema.org, Wikidata, Knowledge Graph: strands of the modern semantic web] by Dan Scott * '''Other Noteworthy Stuff''' ** [[:d:Property:P1749|Parlement & Politiek ID (P1749)]] has been completed in Mix'n'match. Over 5000 politicians from the Netherlands (and also Belgium) now have a link to this resource ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/labs-announce/2016-November/000187.html Two policies about abandoned tools on Tool Labs] are currently voted on ** The [[m:2016 Community Wishlist Survey|Community Wishlist Survey]] is now closed and the vote phase will start on November 28. Here's the [[m:2016 Community Wishlist Survey/Categories/Wikidata|category for Wikidata]] ** [[d:User:John Cummings/Dataimporthub|Data import hub]] and [[d:User:John Cummings/wikidataimport guide|Data import guide]]: feel free to give feedbacks on these documents! * '''Did you know?''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3352|musipedia tune ID]], [[:d:Property:P3351|Adult Film Database person ID]], [[:d:Property:P3350|WHO international non-proprietary names ID]], [[:d:Property:P3349|designed to carry]], [[:d:Property:P3348|National Library of Greece ID]], [[:d:Property:P3347|PermID]], [[:d:Property:P3346|HKMDb person ID]], [[:d:Property:P3345|RxNorm CUI]], [[:d:Property:P3344|Vote Smart ID]], [[:d:Property:P3343|legislation.gov.uk ID]], [[:d:Property:P3342|significant person]], [[:d:Property:P3341|Kvikmyndir person ID]], [[:d:Property:P3340|Kvikmyndir film ID]], [[:d:Property:P3339|World Surf League ID]], [[:d:Property:P3338|Encyclopedia of Surfing ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> ** Query examples: *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Foccupation%20(GROUP_CONCAT(DISTINCT(%3FoccupationLabel)%3B%20separator%3D%22%2C%20%22)%20as%20%3FoccupationLabel)%20(COUNT(*)%20AS%20%3Fcount)%0AWHERE%20{%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP21%20wd%3AQ6581072%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP106%20%3Foccupation%20.%0A%20%20OPTIONAL%20{%0A%20%20%20%20%3Foccupation%20wdt%3AP2521%20%3FoccupationLabel%20.%0A%20%20%20%20FILTER(LANG(%3FoccupationLabel)%20%3D%20%22fr%22)%20.%0A%20%20}%0A}%0AGROUP%20BY%20%3Foccupation%0AORDER%20BY%20DESC(%3Fcount)%0A Occupations of women, with French female-form labels] ([https://twitter.com/envlh/status/800064190031523841 source], [[d:Help:Female form of label/lists/fr|database report]]) *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fdocument%20%3FdocumentLabel%20%28COUNT%28%3Fsignatory%29%20AS%20%3Fcount%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fdocument%20wdt%3AP1891%20%3Fsignatory.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%2C%20%22fr%22%2C%20%22he%22%2C%20%22pt%22%2C%20%22id%22.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fdocument%20%3FdocumentLabel%0AHAVING%28%3Fcount%20%3E%201%29%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fcount%29 Documents with most signatories] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/799935334591041538 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20Wikidata%20map%20of%20James%20Bond%20filming%20locations%0A%23%20SPARQL%20by%20Jura1%2C%202016-11-05%0A%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%09%3Ffilm%20%28CONCAT%28str%28%3FactorLabel%29%2C%20%22%20%2Fin%2F%20%22%2C%20str%28%3FfilmLabel%29%2C%20%22%20--%20the%20%22%2C%20str%28%3FfilmDescription%29%29%20as%20%3Flayer%29%20%0A%09%09%3Fenwiki_article%09%3Fcoor%09%0A%09%09%3Ffilminglocation%09%3FfilminglocationLabel%0A%7B%09SELECT%20DISTINCT%20%3Ffilm%09%3FfilmLabel%20%3FfilmDescription%20%09%3Fenwiki_article%09%3Fcoor%09%3Ffilminglocation%09%3FfilminglocationLabel%20%3FactorLabel%20%3FpropertyLabel%20%0A%09%7B%0A%20%20%09%3Fstatement%20pq%3AP453%20wd%3AQ2009573%20.%0A%20%20%09%3Ffilm%20p%3AP161%20%3Fstatement%20.%20%3Fstatement%20ps%3AP161%20%3Factor%20.%0A%20%20%09%3Ffilm%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2A%20wd%3AQ11424%20.%0A%20%20%09%3Ffilm%20wdt%3AP915%20%3Ffilminglocation%20.%0A%20%20%09%3Ffilminglocation%20wdt%3AP625%20%3Fcoor%20.%20%0A%20%20%20%20filter%20not%20exists%20%7B%20%3Ffilminglocation%20wdt%3AP17%20%3Ffilminglocation%20%7D%20%20%0A%09OPTIONAL%20%7B%20%3Fenwiki_article%20schema%3Aabout%20%3Ffilm%20%3B%20schema%3AisPartOf%20%3Chttps%3A%2F%2Fen.wikipedia.org%2F%3E%20%7D%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%3Ffilm%20rdfs%3Alabel%20%3FfilmLabel%20.%20%3Ffilm%20schema%3Adescription%20%3FfilmDescription%20.%20%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%3Ffilminglocation%20rdfs%3Alabel%20%3FfilminglocationLabel%20.%20%3Factor%20rdfs%3Alabel%20%3FactorLabel%20%20%7D%0A%09%7D%0A%7D Filming locations of James Bond films] ([[d:Wikidata:WikiProject_Filming_Locations#Filming_locations_of_James_Bond_films|source]]) *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FcountryLabel%20%3Fcoords%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP1435%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ19558910%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP17%20%3Fcountry%20.%0A%20%20FILTER%20NOT%20EXISTS%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP17%20wd%3AQ30%20%7D%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoords%20.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3FcountryLabel%20%3FitemLabel United States National Historic Landmarks not actually located in the United States] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/799278942557454337 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20Source%3A%20https%3A%2F%2Ftwitter.com%2FMagnusManske%2Fstatus%2F799026604861231104%0ASELECT%20%3Fq%20%7B%20%3Fq%20wdt%3AP214%20%3Fviaf%20MINUS%20%7B%20%3Fq%20%28wdt%3AP31%7Cwdt%3AP279%29%20%3Finstance%20%7D%20%7D Items with VIAF, but no P31/279] ([https://twitter.com/MagnusManske/status/799026604861231104 source]) ** Newest database reports: [[:it:Progetto:Coordinamento/Wikidata/Film in lingua italiana senza voce|List of Italian language films without articles in Italian Wikipedia]] * '''Development''' ** [[d:Wikidata:Project_chat#Unit_conversion_in_Query_Service|Unit conversion]] has been rolled out for the first dimension for a short while now. ** Undo diffs now utilize language fallbacks for property and item labels ([[gerrit:315291]]). Thanks to Matěj Suchánek! ** Reworked database schema for Cognate (the extension that will do automatic interwiki links for Wiktionary). It is still waiting for security review before it can be deployed. ** Worked more on basic version of Lexeme entity type ** Fixed a bug where the links on action=info where wrong ([[phabricator:T149598]]) ** Getting close to finishing the groundwork for Federation so that in the future you'll be able to use Wikidata's items and properties to describe files on Commons. ** Added Innu-aimun as a language for monolingual text values ([[phabricator:T151129]]) ** Worked on linking to Wikipedia articles in the statements on an ArticlePlaceholder ([[phabricator:T113955]]) ** ArticlePlaceholder got a button to translate articles via the [[mw:Extension:ContentTranslation|ContentTranslation extension]] ([[phabricator:T124036]]) ** Prepared a bot to fix quantity values after the recent changes to precisions ([[phabricator:T142087]]) ** Did user interviews for use cases and workflows on Commons ** Analyzed more Listeria queries in order to figure out steps forward for easier query writing [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. * '''Monthly Tasks''' ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help write the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] - [[d:Wikidata:Property proposal/Attention needed|proposals needing attention]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 11 19|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 16:07, 21 novembar 2016 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=16067696 --> == Wikidata weekly summary #237 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * '''Discussions''' ** Closed request for comments: [[Wikidata:Requests for comment/Semi-automatic Addition of References to Wikidata Statements|Semi-automatic Addition of References to Wikidata Statements]] * '''[[d:Wikidata:Events|Events]]/[[d:Wikidata:Press coverage|Press/Blogs]]''' ** Past: Wikidata introduction by Pigsonthewing at DJUK 2016 * '''Other Noteworthy Stuff''' ** Items without statements is down to 5% for enwiki ([[d:Wikidata:Database reports/without claims by site|source]]) ** [[d:Wikidata:WikiProject Biographical Identifiers|Wikidata:WikiProject Biographical Identifiers]] * '''Did you know?''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3372|Auckland Art Gallery artist ID]], [[:d:Property:P3371|Observatoire du Patrimoine Religieux ID]], [[:d:Property:P3370|Géopatronyme ID]], [[:d:Property:P3368|Prabook ID]], [[:d:Property:P3367|GECD film ID]], [[:d:Property:P3366|GECD person ID]], [[:d:Property:P3365|Enciclopedia Treccani]], [[:d:Property:P3364|stereoisomer of]], [[:d:Property:P3363|Tennishof ID]], [[:d:Property:P3362|operating income]], [[:d:Property:P3361|PictoRight ID code]], [[:d:Property:P3360|Nobel Prize People Nomination ID]], [[:d:Property:P3359|negative prognostic predictor]], [[:d:Property:P3358|positive prognostic predictor]], [[:d:Property:P3357|negative diagnostic predictor]], [[:d:Property:P3356|positive diagnostic predictor]], [[:d:Property:P3355|negative therapeutic predictor]], [[:d:Property:P3354|positive therapeutic predictor]], [[:d:Property:P3353|National Recreation Trails Database ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> ** Query example : [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FcountryLabel%20%3Fheight%20%3Fwidth%20%3Fratio%20%3Fimage%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ186516%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP1001%20%3Fcountry%20.%0A%20%20%3Fcountry%20wdt%3AP31%20wd%3AQ3624078%20.%0A%20%20FILTER%20NOT%20EXISTS%20%7B%20%3Fcountry%20wdt%3AP576%20%3Fx%20%7D%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3Fimage%20.%0A%20%20%3Fitem%20p%3AP2048%20%3Fstatement%20.%0A%20%20%3Fstatement%20ps%3AP2048%20%3Fheight%20.%0A%20%20%7B%20%3Fstatement%20pq%3AP2049%20%3Fwidth%20.%20%7D%20UNION%20%7B%20FILTER%20NOT%20EXISTS%20%7B%20%3Fstatement%20pq%3AP2049%20%3Fy%20%7D%20.%20%3Fitem%20wdt%3AP2049%20%3Fwidth%20.%20%7D%0A%20%20BIND%20%28%3Fwidth%20%2F%20%3Fheight%20AS%20%3Fratio%29%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3Fratio%20%3FcountryLabel%20%3FitemLabel List of sovereign state flags by proportion] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/802977276539367424 source]) ** Newest tool: [[d:Wikidata:Tools/User_scripts#Display_the_link_to_Wikiversity_in_the_title_of_Wikipedia|Display the link to Wikiversity in the title of Wikipedia using Wikidata]] ** Newest database report: [[d:Wikidata:WikiProject Movies/Numbers/unique films|Unique films: film items with a link to a single Wikipedia]] * '''Development''' ** Adding new wikis to interwiki sort order and move sort orders to WMF config. [[phab:T111023]] [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. * '''Monthly Tasks''' ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] - [[d:Wikidata:Property proposal/Attention needed|proposals needing attention]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 11 26|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 15:54, 28 novembar 2016 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=16092379 --> == Wikidata weekly summary #238 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * '''Discussions''' ** Closed request for comments: [[d:Wikidata:Requests for comment/Editing descriptions from Wikipedia Android app|Editing descriptions from Wikipedia Android app]] * '''[[d:Wikidata:Events|Events]]/[[d:Wikidata:Press coverage|Press/Blogs]]''' ** Past: Wikidata workshop at [http://codefor.de/ Code for Germany with OKLabs], Jens and WikidataFacts. You can read [https://riedelwerk.wordpress.com/2016/12/05/804-wikidata-okwiki/ a blog post by Riedelwerk (in German)] More documentation to come soon ** [http://www.slideshare.net/goodb/building-a-biomedical-knowledge-garden How Wikidata could be used for biomedical knowledge] (Benjamin Good) ** The [http://blog.fossasia.org/fossasia-summit-2017-singapore-call-for-speakers/ Fossasia Opentech Submit in Singapore] is looking for speakers. If you're in the area and want to introduce attendees to Wikidata, feel free to send your application! * '''Other Noteworthy Stuff''' ** Sitelinks for the new [[d:Q27910728|Finnish Wikivoyage]] can be [https://fi.wikivoyage.org/wiki/Special:UnconnectedPages added] * '''Did you know?''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3386|French Sculpture Census work ID]], [[:d:Property:P3385|Japan Sumo Association ID]], [[:d:Property:P3383|film poster]], [[:d:Property:P3382|GeneDB ID]], [[:d:Property:P3381|File Format Wiki page ID]], [[:d:Property:P3380|FAO 2007 genetic resource ID]], [[:d:Property:P3379|Model Manual ID]], [[:d:Property:P3378|Merck Index reaction ID]], [[:d:Property:P3377|Bloomberg private company ID]], [[:d:Property:P3376|Belgian Enterprise number]], [[:d:Property:P3375|GECD Firmen-ID]], [[:d:Property:P3374|endianness]], [[:d:Property:P3373|sibling]] <!-- END NEW PROPERTIES --> ** Query examples: ***[https://query.wikidata.org/#%23%20Bridges%20named%20after%20women%0A%23%20Adapted%20from%20https%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fwiki%2FWikidata%3ARequest_a_query%23bridges_named_after_women%20by%20MisterSynergy%20%2C%20Jura1%202016-12-03%0A%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20DISTINCT%20%0A%09%3Fbridge%20%3FbridgeLabel%20%0A%09%3Fwoman%20%3FwomanLabel%20%0A%09%3Fcoor%20%0A%09%3Fcountry%20%3FcountryLabel%20%0A%09%3Fwaterbody%20%3FwaterbodyLabel%20%0A%09%28BOUND%28%3FenArticle%29%20AS%20%3FhasEn%29%20%28BOUND%28%3FfrArticle%29%20AS%20%3FhasFr%29%20%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fbridge%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ12280%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP138%20%3Fwoman%20.%0A%20%20%3Fwoman%20wdt%3AP21%20wd%3AQ6581072%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%20%20%20%3Fbridge%20wdt%3AP17%20%3Fcountry%20.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%09%3Fbridge%20wdt%3AP177%20%3Fwaterbody%20.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%20%20%20%3FenArticle%20a%20schema%3AArticle%3B%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20schema%3Aabout%20%3Fwoman%3B%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20schema%3AisPartOf%20%3Chttps%3A%2F%2Fen.wikipedia.org%2F%3E.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%20%20%20%3FfrArticle%20a%20schema%3AArticle%3B%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20schema%3Aabout%20%3Fwoman%3B%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20schema%3AisPartOf%20%3Chttps%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2F%3E.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fbridge%20wdt%3AP625%20%3Fcoor%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%2Cfr%22.%20%7D%0A%7D%20%0AORDER%20BY%20%3Fcountry Bridges named after women] ([[d:Wikidata:Request_a_query#bridges_named_after_women|source]]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20network%20of%20brands%20of%20some%20big%20food%2Fdrink%20companies%0A%23defaultView%3AGraph%0ASELECT%20%3Fbrand%20%3FbrandLabel%20%28SAMPLE%28%3Fimage%29%20AS%20%3Fimage%29%20%3FlinkTo%20WHERE%20%7B%0A%20%20VALUES%20%3Fcompany%20%7B%0A%20%20%20%20wd%3AQ3295867%0A%20%20%20%20wd%3AQ334800%0A%20%20%20%20wd%3AQ695087%0A%20%20%7D%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fbrand%20%28wdt%3AP749%7Cwdt%3AP127%29%2B%20%3Fcompany.%0A%20%20%20%20%3Fbrand%20wdt%3AP749%7Cwdt%3AP127%20%3FlinkTo.%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fbrand%20wdt%3AP18%7Cwdt%3AP154%20%3Fimage.%20%7D%0A%20%20%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%20%20%7D%20UNION%20%7B%0A%20%20%20%20BIND%28%3Fcompany%20AS%20%3Fbrand%29.%0A%20%20%20%20BIND%28%3Fbrand%20AS%20%3FlinkTo%29.%0A%20%20%20%20%3Fcompany%20rdfs%3Alabel%20%3FbrandLabel.%0A%20%20%20%20FILTER%28LANG%28%3FbrandLabel%29%20%3D%20%22en%22%29.%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fcompany%20wdt%3AP18%7Cwdt%3AP154%20%3Fimage.%20%7D%0A%20%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fbrand%20%3FbrandLabel%20%3FlinkTo Network of brands of some big food/drink companies] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/805167101853966336 source], help improve it) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20cities%20located%20next%20to%20most%20rivers%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%28COUNT%28DISTINCT%20%3Friver%29%20AS%20%3Fcount%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ486972%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP206%20%3Friver.%0A%20%20%3Friver%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ355304.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fitem%20%3FitemLabel%0AHAVING%28%3Fcount%20%3E%202%29%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fcount%29 Cities located next to most rivers] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/805345911614439424 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fwinner%20%3FwinnerLabel%20%3Ftwitter%20WHERE%20%7B%0A%20%20%7B%20%3Fwinner%20wdt%3AP166%20wd%3AQ7191.%20%7D%0A%20%20UNION%0A%20%20%7B%20%3Fwinner%20wdt%3AP166%20%5B%20wdt%3AP279%20wd%3AQ7191%20%5D%20%7D%0A%20%20%3Fwinner%20wdt%3AP2002%20%3Ftwitter%20.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20ASC%28%3FwinnerLabel%29 Nobel Prize winners on Twitter] ([https://twitter.com/egonwillighagen/status/804968354532458496 source]) *** [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20q%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fqualifier%2F%3E%0APREFIX%20v%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fstatement%2F%3E%0ASELECT%20%3Fdepute%20%3FdeputeLabel%20%3Fdeces%20%3FcauseLabel%0AWHERE%20%7B%0A%20%20%3Fdepute%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%20.%0A%20%20%3Fdepute%20p%3AP39%20%3Fmandat%20.%0A%20%20%3Fdepute%20wdt%3AP570%20%3Fdeces%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fdepute%20wdt%3AP509%20%3Fcause%20.%20%7D%0A%20%20%3Fmandat%20v%3AP39%20wd%3AQ3044918%20.%0A%20%20%3Fmandat%20q%3AP582%20%3Ffin%20.%0A%20%20FILTER%20%28%3Ffin%20%3D%20%3Fdeces%29%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%22%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fdeces%29%0A French deputies who died during their mandate] ([https://twitter.com/envlh/status/803681927102398464 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20Streets%20in%20the%20Netherlands%20named%20after%20people%0A%23defaultView%3ABubbleChart%0ASELECT%20%3Fnamed%20%20%3FnamedLabel%20%3FnamedDescription%20%28COUNT%28%3Fitem%29%20as%20%3Fct%29%0A%7B%0A%0A%20%20%09%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ79007%20.%0A%20%20%09%3Fitem%20wdt%3AP138%20%3Fnamed%20.%0A%20%20%09%3Fitem%20wdt%3AP17%20wd%3AQ55%20.%0A%0A%20%20%09%3Fnamed%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%20.%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fnamed%20%20%3FnamedLabel%20%3FnamedDescription%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fct%29 Streets in the Netherlands named after people] *** [https://query.wikidata.org/#%23%20personnalit%C3%A9s%20enterr%C3%A9es%20au%20cimeti%C3%A8re%20de%20la%20XRousse%0A%23defaultView%3ATable%20%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%28year%28%3FdateNaissance%29%20as%20%3FanneeNaissance%29%20%28year%28%3FdateDeces%29%20as%20%3FanneeDeces%29%20%3Fimage%0A%0AWHERE%20%7B%0A%09%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ5%20.%20%23humain%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP119%20wd%3AQ1542%20.%20%23lieu%20de%20s%C3%A9pulture%0A%20%20OPTIONAL%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP1442%20%3Fimage%20.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP569%20%3FdateNaissance%20.%20%7D%20%20%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP570%20%3FdateDeces%20.%20%7D%20%20%0A%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%22.%20%7D%0A%20%20%0A%7D%20ORDER%20BY%20DESC%28%3Fimage%29 People burried in the cemetery of La Croix Rousse (Lyon, France)] ([https://twitter.com/Agamitsudo/status/803380050947178500 source]) ** Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject France/Politicians|Politicians in France]] ** Newest database reports: [[d:Wikidata:WikiProject Movies/lists/multiple language versions/it|list of films with multiple-language versions (Italian labels)]] * '''Development''' ** Special:EntityUsage and Special:PagesWithBadges now are using OOjs UI ([[phab:T152046]]) ** RFC discussion on ways to allow visitors to choose a language without logging in ([[phab:T149419]] and [[phab:T114662]]) ** Investigating performance issues with change dispatching ([[phab:T151681]]) ** Continued work on Lexeme prototype ([[phab:T146662]]), refining the Lexeme data model ([[phab:T151582]]) ** Continued work on federation basics ([[phab:T149580]]) ** Some discussion on tracking usage of statements or statement groups on clients ([[phab:T151717]], see mailing list) ** Investigating support for [http://linkeddatafragments.org/ Linked Data Fragments] ([[phab:T136358]]) ** We're participating in this year's [[:mw:Google_Code-in_2016|Google Code-In]] with a couple of Wikidata related tasks ** Research for Wikidata for Commons and Wiktionary continues ** Added olo (Livvinkarjala), mai and tcy to interwiki sorting order. ([[phab:T151449]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. * '''Monthly Tasks''' ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] ** Help with one of the [[d:Wikidata:Bot requests|bot requests]] ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 12 03|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 15:57, 5 decembar 2016 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=16115283 --> == Wikidata weekly summary #239 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> It is with great sadness that we share the news of the passing of User:Coyau. He was a very active editor on Wikidata and the other Wikimedia projects. He will be deeply missed by his friends and family but his great work on open culture will stay. Feel free to browse and share his work. Thanks Guillaume [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikimedia-l/2016-December/085659.html for this message]. * '''Discussions''' ** New development input: [[d:Wikidata:Avoiding breaking gadgets when developing UI|Avoiding breaking gadgets when developing UI]] ** Closed request for comments: [[d:Wikidata:Requests for comment/Data quality framework for Wikidata|Data quality framework for Wikidata]] ** Wishlist at [[d:Wikidata:Project chat#What government data is of best interest?|What government data is of best interest?]] * '''[[d:Wikidata:Events|Events]]/[[d:Wikidata:Press coverage|Press/Blogs]]''' ** Past: Open Gov Partnership conference in Paris, where Ash_Crow and other editors presented Wikidata * '''Other Noteworthy Stuff''' ** Have a look at [https://paws.wmflabs.org PAWS], a tool to create Wikidata bots (and [[d:User:TweetsFactsAndQueries/PAWS Cheat Sheet|a cheat sheet]] from WikidataFacts) ** Item [[d:Q28000000|Q ''28 000 000'']] is about to be created. * '''Did you know?''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3402|CNC film rating (Romania)]], [[:d:Property:P3401|Wilderness.net ID]], [[:d:Property:P3400|CORDIS Project ID]], [[:d:Property:P3399|JTWC tropical cyclone ID]], [[:d:Property:P3398|Butterflies and Moths of North America ID]], [[:d:Property:P3397|Guide of the French Church person ID]], [[:d:Property:P3396|Guide of the French Church structure ID]], [[:d:Property:P3395|heart rate]], [[:d:Property:P3394|Järviwiki ID]], [[:d:Property:P3393|LittleSis organisation ID]], [[:d:Property:P3392|Surman ID]], [[:d:Property:P3391|Verkhovna Rada MP id]], [[:d:Property:P3390|Consolidated code of the electronic catalog of libraries of Belarus]], [[:d:Property:P3389|Royal Swedish Academy of Letters member ID]], [[:d:Property:P3388|LittleSis people ID]], [[:d:Property:P3387|minimum frequency of audible sound]] <!-- END NEW PROPERTIES --> ** Query examples: *** [https://query.wikidata.org/embed.html#%23%20Query%20Find%20in%20WikiData%20people%20with%20Place%20of%20Burial%20Q252312%20Norra%20Begravningsplatsen%0A%23%20Show%20Wikitree%20ID%2C%20Find%20A%20Grave%20ID%20and%20if%20picture%20of%20the%20grave%20exist%0A%23defaultView%3AMap%0Aselect%20distinct%20%3FgroupLabel%20%28%3FgroupLabel%20as%20%3Flayer%29%20%3Farticle%20%3Fperson%20%3FpersonLabel%20%20%3FpersonDescription%20%20%3Fgraveplot%20%3Fcoord%20%3Fpic%20%3FpicGrave%20%3FWikiTree%20%3FFindAGrave%7B%0A%7B%0A%09%3Fperson%20wdt%3AP119%20wd%3AQ252312%3B%20%23Place%20of%20burial%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20p%3AP119%20%5B%20%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20pq%3AP965%20%3Fgraveplot%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20pq%3AP625%20%3Fcoord%5D.%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%0A%20%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fperson%20wdt%3AP2949%20%3FWikiTreeID%20.%7D%20%09%09%09%23%20If%20we%20have%20a%20WikiTree%20profile%0A%20%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fperson%20wdt%3AP535%20%3FFindAGraveID%20.%7D%20%09%09%23%20If%20we%20have%20a%20FindAGrave%20ID%0A%20%20%20OPTIONAL%7B%20%3Fperson%20wdt%3AP18%20%3Fpic%20.%7D%20%09%09%09%09%09%23%20If%20we%20have%20an%20illustration%0A%20%20%20OPTIONAL%7B%20%3Fperson%20wdt%3AP1442%20%3FpicGrave%20.%7D%20%09%09%09%23%20If%20we%20have%20a%20picture%20of%20the%20grave%0A%20%20%20BIND%20%28URI%28CONCAT%28%22http%3A%2F%2Fwww.findagrave.com%2Fcgi-bin%2Ffg.cgi%3Fpage%3Dgr%26df%3Dall%26GRid%3D%22%2C%3FFindAGraveID%29%29%20AS%20%3FFindAGrave%29%0A%20%20%20BIND%20%28URI%28CONCAT%28%22http%3A%2F%2Fwww.wikitree.com%2Fwiki%22%2C%3FWikiTreeID%29%29%20AS%20%3FWikiTree%29%20%20%0A%20%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3Aabout%20%3Fperson%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3AinLanguage%20%22en%22%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3AisPartOf%20%3Chttps%3A%2F%2Fsv.wikipedia.org%2F%3E%20.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3Aabout%20%3Fperson%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3AinLanguage%20%22sv%22%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3AisPartOf%20%3Chttps%3A%2F%2Fsv.wikipedia.org%2F%3E%20.%0A%20%20%20%20%7D%0A%0A%20%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fperson%20wdt%3AP106%20%3Fgroup%20.%7D%20%09%09%09%23%20Occupation%20in%20Layer%0A%0A%7D%20%20%20%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%2C%22sv%22%7D%0A%20%7D%0AOrder%20by%20%3FpersonLabel Map of people buried in the cemetery of Norra Begravningsplatsen] (Stockholm, Sweden) *** [https://query.wikidata.org/#%23%23%23%20%C5%92uvres%20du%20mus%C3%A9e%20Saint-Raymond%20sur%20Wikidata%0A%0APREFIX%20wikibase%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology%23%3E%0APREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%0APREFIX%20wdt%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fdirect%2F%3E%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FinstanceLabel%20%20%3FNumInventaire%20%28CONCAT%28%22http%3A%2F%2Fwww.culture.gouv.fr%2Fpublic%2Fmistral%2Fjoconde_fr%3FACTION%3DCHERCHER%26FIELD_1%3DREF%26VALUE_1%3D%22%2C%3FIDJoconde%29%20as%20%3FJoconde%29%20%3Fimage%0AWHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP195%20wd%3AQ1376%20%20.%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%23%20Item%20ayant%20en%20collection%20%28P195%29%20le%20mus%C3%A9e%20Saint-Raymond%20%28Q1376%29%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20%3Finstance%20.%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%23%20Nature%20de%20l%27item%20%28P31%29%0A%20%20%0A%20%20%7BSELECT%20%3Fitem%20%28GROUP_CONCAT%28DISTINCT%20%20%3Finv%3B%20separator%3D%22%3B%22%29%20as%20%3FNumInventaire%29%20%20%23%20Num%C3%A9ros%20d%27inventaire%20%28P214%29%20%0A%20%20%20%20WHERE%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP217%20%3Finv%20.%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%0A%20%20%7DGROUP%20BY%20%3Fitem%7D%0A%20%20%0A%20%20OPTIONAL%7B%3Fitem%20wdt%3AP347%20%3FIDJoconde.%7D%20%20%20%20%20%20%20%20%23%20Identifiant%20Joconde%0A%20%20%0A%20%20OPTIONAL%7BSELECT%20%3Fitem%20%28SAMPLE%28%3Fimg%29%20AS%20%3Fimage%29%20%20%23%20Fichier%20image%20sur%20Wikimedia%20Commons%20%28P18%29%20%0A%20%20%20%20WHERE%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3Fimg%20.%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%0A%20%20%7DGROUP%20BY%20%3Fitem%7D%0A%20%20%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7Bbd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%22%7D%0A%7DORDER%20BY%20%3Fitem Works of Musée Saint-Raymond (Toulouse, France) on Wikidata] ([https://twitter.com/christelmolinie/status/807241446768177152 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Flayer%20%3Fcoords%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ484170%3B%0A%09%09wdt%3AP17%20wd%3AQ142%3B%0A%09%09wdt%3AP138%20%3Friver%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP625%20%3Fcoords%20.%0A%20%20%3Friver%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ355304%20.%0A%20%20%3Friver%20rdfs%3Alabel%20%3Flayer%20.%20FILTER%28LANG%28%3Flayer%29%20%3D%20%27fr%27%29%0A%7D%0AORDER%20BY%20%3FriverLabel%20%3FitemLabel Communes of France named after a river] *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%28year%28%3Fdate%29%20as%20%3Fyear%29%0AWHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%20.%0A%20%20%3Fitem%20p%3AP166%20%3Faward%20.%0A%20%20%3Faward%20ps%3AP166%20wd%3AQ1131356%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20pq%3AP585%20%3Fdate%20.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%22%20.%20%7D%0A%7D People awarded by a Theater World Award in 2016] *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fwork%20%3FworkLabel%20%3FclassLabel%20%3Fdate%20WHERE%20%7B%0A%20%20%7B%0A%20%20%20%20SELECT%20DISTINCT%20%3Fwork%20%28SAMPLE%28%3Fclass%29%20AS%20%3Fclass%29%20%28MIN%28%3Fdate%29%20AS%20%3Fdate%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Fwork%20wdt%3AP31%20%3Fclass%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP577%20%3Fdate.%0A%20%20%20%20%20%20%3Fclass%20wdt%3AP279%2a%20wd%3AQ386724.%0A%20%20%20%20%20%20FILTER%28%3Fdate%20%3E%20NOW%28%29%29.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20GROUP%20BY%20%3Fwork%0A%20%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%2C%20%22de%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20%3Fdate Upcoming creative works: films, TV series, video games…] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/806545672933670912 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20number%20of%20demonstrations%20per%20country%20%28but%20lots%20of%20missing%20or%20insufficiently%20linked%20data%29%0ASELECT%20%3Fcountry%20%3FcountryLabel%20%28COUNT%28DISTINCT%20%3Fdemo%29%20AS%20%3Fcount%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fdemo%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ175331%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP17%20%3Fcountry.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fcountry%20%3FcountryLabel%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fcount%29 Number of demonstrations per country] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/805826875843022849 source]) ** Newest database reports: [[w:es:Wikipedia:Wikidata/Películas en español sin artículo|Spanish-language films without an article in Spanish Wikipedia]] * '''Development''' ** Continued work on Lexeme prototype ([[phab:T146662]]), we're discussing some details in the data model ([[phab:T152019]]) ** Continued work on federation basics ([[phab:T149580]]) ** Rework translation/article creation UI ([[phab:T151858]]) ** Creating OOUI mockups as preparation for the dev summit ** Finishing touches on the extension for automatic generation of inter-wiktionary links (preparatory work for lexicographic data in Wikidata) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. * '''Monthly Tasks''' ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] ** Help with one of the [[d:Wikidata:Bot requests|bot requests]] ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 12 10|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 15:47, 12 decembar 2016 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=16115283 --> == Wikidata weekly summary #240 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * '''Discussions''' ** Voting on [[d:Wikidata:Requests for comment/Make family member properties gender neutral|Make family member properties gender neutral]]: replacement of mother/father with a new "parent" properties ** Switch Wikidata entities from http to https: [https://phabricator.wikimedia.org/T153563 T153563] * '''[[d:Wikidata:Events|Events]]/[[d:Wikidata:Press coverage|Press/Blogs]]''' ** [https://blog.wikimedia.de/2016/12/15/gemeinsamer-workshop-zu-wikidata-von-code-for-germany-und-wikimedia-deutschland-in-ulm/ Blog post about the Wikidata workshop at Code for Germany (de)] ** Wikidata people will be at the [https://events.ccc.de/congress/2016/wiki/Main_Page Chaos Communication Congress (Hamburg, December 27th-30th)] on the [https://events.ccc.de/congress/2016/wiki/Assembly:Open_Knowledge_Assembly Open Knowledge Assembly stand] * '''Other Noteworthy Stuff''' ** Basque language Wikipedia develops a most prominent basque and worlwide person born/death in this day for all the day related articles. For example, [[:eu:Abenduaren 19]]. It also displays interesting red links for people born and dead that day that are not represented in eu:wp. ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-December/010036.html WDQ about to be shut down ] (you can add sub-tasks for remaining uses to [https://phabricator.wikimedia.org/T153439 T153439]) ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-December/010037.html SQID now supports PrimarySources] ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikimediaannounce-l/2016-December/001364.html Project Grants program will fund 12 community-led projects], several of them directly related to Wikidata ** Citoid, a script for editing references that can automatically populate parts of the reference, [[d:Wikidata:Project_chat#Citoid_script|is now available for testing!]] ** [[d:Wikidata:Project_chat#Parser_function_Statements_enabled|New parser function has been enabled]] ** [https://groups.google.com/forum/?utm_medium=email&utm_source=footer#!topic/histropedia-i/Yog3nLqt8uo Histropedia added new features to the Wikidata query timeline] * '''Did you know?''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3414|Yle Areena ID]], [[:d:Property:P3413|Leopoldina member ID]], [[:d:Property:P3412|Protected areas of Canada ID]], [[:d:Property:P3411|Saxon Academy of Sciences member ID]], [[:d:Property:P3410|Clergy of the Church of England database ID]], [[:d:Property:P3409|Catalogus Professorum Lipsiensis ID]], [[:d:Property:P3408|FINA Athlete ID]], [[:d:Property:P3407|Klosterdatenbank]], [[:d:Property:P3406|Saccharomyces Genome Database ID]], [[:d:Property:P3405|Nederlands Soortenregister ID]], [[:d:Property:P3404|The Vogue List ID]], [[:d:Property:P3403|coextensive with]] <!-- END NEW PROPERTIES --> ** Query examples: *** [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20wd%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fentity%2F%3E%0ASELECT%20%3Ffilm%20%3FfilmLabel%20%3Fdate%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%3Ffilm%20wdt%3AP136%20wd%3AQ28026639.%0A%20%20%3Ffilm%20wdt%3AP577%20%3Fdate%20.%0A%20%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%0A%20%20%20%7D%0A%7D Timeline of the Christmas movies] ([https://twitter.com/Dorialexander/status/810189413980508160 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3ATimeline%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FitemDescription%20%3Faward_label%20%28SAMPLE%28%3Fdate%29%20AS%20%3Fyear%29%20%28SAMPLE%28%3Fphoto%29%20AS%20%3Fpic%29%0AWHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20p%3AP166%20%3FawardStatement%20.%0A%20%20%3FawardStatement%20ps%3AP166%20%3Faward%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20pq%3AP585%20%3Fdate%20.%0A%20%20VALUES%20%28%3Faward%20%3Faward_label%29%20%7B%0A%20%20%20%20%28wd%3AQ1131356%20%22Theatre%20World%20Award%22%29%0A%20%20%20%20%28wd%3AQ28007396%20%22Dorothy%20Loudon%20Award%22%29%0A%20%20%20%20%28wd%3AQ28007416%20%22Special%20Award%22%29%0A%20%20%20%20%28wd%3AQ28007447%20%22John%20Willis%20Award%22%29%0A%20%20%20%20%28wd%3AQ28007406%20%22Lunt-Fontanne%20Award%22%29%0A%20%20%7D%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3Fphoto%20.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%20%7D%0A%7DGROUP%20BY%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FitemDescription%20%3Faward_label%20%0AORDER%20BY%20%3Fyear All Theatre World Award winners, in a timeline with pictures] ([https://twitter.com/Harmonia_Amanda/status/809074328826429440 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20birthplaces%20of%20people%20buried%20in%20Norra%20Begravningsplatsen%0A%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Fperson%20%3FpersonLabel%20%28SAMPLE%28%3FbirthCoords%29%20AS%20%3FbirthCoords%29%20%28SAMPLE%28%3Flayer%29%20AS%20%3Flayer%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20VALUES%20%3Fcemetery%20%7B%0A%20%20%20%20wd%3AQ252312%20%23%20Norra%20Begravningsplatsen%0A%20%20%7D%0A%20%20%3Fperson%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP119%20%3Fcemetery%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP19%2Fwdt%3AP625%20%3FbirthCoords.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fperson%20wdt%3AP27%20%3Fcountry.%0A%20%20%20%20%3Fcountry%20rdfs%3Alabel%20%3Flayer.%0A%20%20%20%20FILTER%28LANG%28%3Flayer%29%20%3D%20%22en%22%29.%0A%20%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fperson%20%3FpersonLabel Birthplaces of people buried in Norra Begravningsplatsen] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/808978089770414084 source]) *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fplanet%20%3FplanetLabel%20%3FplanetDescription%20%3Fnom%20%3FnomLabel%20%3FnomDescription%0AWHERE%20%7B%0A%09%3Fplanet%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ3132741%20.%0A%20%20%20%20%3Fplanet%20wdt%3AP138%20%3Fnom.%0A%20%20%3Fplanet%20wdt%3AP397%20%3Fparent.%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D.%0A%7D%20ORDER%20BY%20DESC%28%3Fparent%29 Planets, their moons, and the things they are named after] ([https://twitter.com/mlpoulter/status/809745512584937472 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20items%20with%20no%20father%20or%20no%20mother%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20WHERE%20%7B%0A%20%20%7B%20%3Fitem%20a%20wdno%3AP22.%20%7D%0A%20%20UNION%0A%20%20%7B%20%3Fitem%20a%20wdno%3AP25.%20%7D%0A%20%20MINUS%20%7B%20%3Fitem%20wikibase%3Arank%20%5B%5D.%20%7D%20%23%20filter%20out%20statement%20nodes%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D Items with no father or no mother] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/810106474596892672 source]) *** [http://histropedia.com/showcase/wikidata-viewer.html?query=%23People%20born%20on%20christmas%20day%0ASELECT%20?personItem%20?person%20?personDescription%20?date%20?Country_of_citizenship%20?Occupation%20?Gender%20?image%20?rank%20(if(BOUND(?personDescription),%20CONCAT(?person,%27%20(%27,?personDescription,%27)%27),%20?person)%20as%20?title)%0AWHERE%20%7B%0A%7B%0ASELECT%20?personItem%20?date%20?countryItem%20?occupationItem%20?genderItem%0A(SAMPLE(?image)%20as%20?image)%0A(COUNT(DISTINCT%20?article)%20as%20?rank)%20%0AWHERE%20%7B%09%0A?personItem%20wdt:P569%20?date%20.%0A?personItem%20wdt:P18%20?image%20.%0A?personItem%20wdt:P21%20?genderItem%20.%0A?personItem%20wdt:P106%20?occupationItem%20.%0A?personItem%20wdt:P27%20?countryItem%20.%0AOPTIONAL%20%7B%20?article%20schema:about%20?personItem%20.%20%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20FILTER%20(SUBSTR(STR(?article),12,19)%20%3D%20%22wikipedia.org/wiki/%22)%20%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%7D%0A%20%20%0A%20%20%0AFILTER%20(datatype(?date)%20%3D%20xsd:dateTime%20&&%20month(?date)%20%3D%2012%20&&%20day(?date)%20%3D%2025)%09%0A%7D%20GROUP%20BY%20?personItem%20?date%20?countryItem%20?occupationItem%20?genderItem%0A%7D%0ASERVICE%20wikibase:label%20%7B%0Abd:serviceParam%20wikibase:language%20%27en%27%20.%0A?personItem%20schema:description%20?personDescription%20.%0A?personItem%20rdfs:label%20?person%20.%0A?countryItem%20rdfs:label%20?Country_of_citizenship%20.%0A?occupationItem%20rdfs:label%20?Occupation%20.%0A?genderItem%20rdfs:label%20?Gender%20.%0A%7D%0A%7D%20%20ORDER%20BY%20DESC(?rank)&url=personItem&title=title&from=date&imageUrl=image&colourCodeBy=Country_of_citizenship&threshold=1&filterBy=Gender,Occupation&view=timeline People born on Christmas day] ([https://twitter.com/Histropedia/status/810192838730412037 source]) ** Newest external tools: [https://tools.wmflabs.org/sourcemd/new_resolve_authors.php “short author name” resolver tool] ** Newest database reports: [[d:Wikidata:WikiProject Medicine/Hospitals by country|hospital lists]] * '''Development''' ** Statements will soon be ordered as specified in [[d:MediaWiki:Wikibase-SortedProperties|MediaWiki:Wikibase-SortedProperties]] ([[phab:T150788]]) ** Getting ready the basic Lexeme prototype ([[phab:T146662]]), we're discussing some details in the data model ([[phab:T152019]]) ** Continued work on federation basics ([[phab:T149580]]) ** We removed the page property <code>wb-status</code>, old entries will not be updated any more ([[phab:T146792]]) ** Removed a visible jump while an entity page loads ([[gerrit:325924]]) ** Fixed a formatting issue in which the geo coordinate formatter may output "60 seconds" ([[phab:T153429]]) ** Fixed a bug in [[d:Special:NewProperty|Special:NewProperty]] where it was not possible to provide the property type as part of the URL ([[phab:327496]]) ** Working on a major rewrite of [[d:Special:EntitiesWithoutLabel|Special:EntitiesWithoutLabel]]/[[d:Special:EntitiesWithoutDescription|Description]], one of many steps to phase numeric entity IDs out ([[phab:T140891]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. * '''Monthly Tasks''' ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] ** Help with one of the [[d:Wikidata:Bot requests|bot requests]] ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 12 17|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 16:19, 19 decembar 2016 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=16155470 --> == Wikidata weekly summary #241 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * Events/Blogs/Press ** Upcoming: [https://events.ccc.de/congress/2016 33C3] ** [https://www.mapbox.com/blog/scaling-openstreetmap-wikidata-knowledge/ Scaling OpenStreetMap with Wikidata knowledge] ** [http://www.thedataschool.co.uk/rachel-costa/scraping-wikipedia/ Scraping data from Wikipedia using Wikidata] ** [https://blog.couchbase.com/2016/december/using-cbimport-to-import-wikibase-data-to-json-documents Using cbimport to import Wikibase data to JSON documents] * Other Noteworthy Stuff ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-December/010054.html Linked data fragment enabled on the Query Service] ** [https://tools.wmflabs.org/mix-n-match/?mode=catalog_details&catalog=319 Quora topic IDs have been added to Mix'n'match] * Did you know? ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3421|Belvedere artist ID]], [[:d:Property:P3420|Calflora ID]], [[:d:Property:P3419|basic unit of settlement code (Czech/Slovak)]], [[:d:Property:P3418|Google Play Store ID]], [[:d:Property:P3417|Quora topic ID]], [[:d:Property:P3416|end period]], [[:d:Property:P3415|start period]] ** Query examples: *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fperson%20%3FpersonLabel%20%3FpositionLabel%20%3Ferdos_number%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fperson%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP39%20%3Fposition%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP2021%20%3Ferdos_number%20.%0A%20%20%7B%20%3Fposition%20wdt%3AP279%2a%20wd%3AQ48352%20.%20%7D%20UNION%0A%20%20%7B%20%3Fposition%20wdt%3AP279%2a%20wd%3AQ2285706%20.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20ASC%28%3Ferdos_number%29%20%3FpersonLabel List of heads of state by Erdős number] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/808386399040901120 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23Airports%20named%20after%20people%0A%232016-12-20%2C%20Jura1%0ASELECT%20%3FcountryLabel%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FitemDescription%20%3Fperson%20%3FpersonLabel%20%3FpersonDescription%20%28sample%28%3Fcoor%29%20as%20%3Fcoor%29%0A%7B%0A%20%20%09%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ1248784%20.%0A%20%20%20%20%3Fitem%20p%3AP138%2Fps%3AP138%20%3Fperson%20.%0A%20%20%09%3Fperson%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%20.%20%0A%20%20%09%3Fitem%20wdt%3AP17%20%3Fcountry%20.%0A%20%20%09OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoor%20%7D%20.%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3FcountryLabel%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FitemDescription%20%3Fperson%20%3FpersonLabel%20%3FpersonDescription%0AORDER%20BY%20%3FcountryLabel%20%3FitemLabel%0ALIMIT%201000 Airports named after people] ([[d:Wikidata:WikiProject Aviation/Lists#List of airports named after people|source]]) *** [https://query.wikidata.org/embed.html#%23%20Query%20Find%20in%20WikiData%20people%20with%20Place%20of%20Burial%20Q252312%20Norra%20Begravningsplatsen%0A%23%20that%20has%20no%20picture%20of%20the%20grave%0A%23defaultView%3AMap%0Aselect%20distinct%20%3FgroupLabel%20%28%3FgroupLabel%20as%20%3Flayer%29%20%3Farticle%20%3Fperson%20%3FpersonLabel%20%20%3FpersonDescription%20%20%3Fgraveplot%20%3Fcoord%20%3Fpic%20%3FpicGrave%20%3FWikiTree%20%3FFindAGrave%7B%0A%7B%0A%09%3Fperson%20wdt%3AP119%20wd%3AQ252312%3B%20%23Place%20of%20burial%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20p%3AP119%20%5B%20%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20pq%3AP965%20%3Fgraveplot%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20pq%3AP625%20%3Fcoord%5D.%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%0A%20%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fperson%20wdt%3AP535%20%3FFindAGraveID%20.%7D%20%09%09%23%20If%20we%20have%20a%20FindAGrave%20ID%0A%20%20%20OPTIONAL%7B%20%3Fperson%20wdt%3AP18%20%3Fpic%20.%7D%20%09%09%09%09%09%23%20If%20we%20have%20an%20illustration%0A%20%20%20minus%20%7B%20%3Fperson%20wdt%3AP1442%20%3FpicGrave%20.%7D%20%09%09%09%23%20If%20we%20have%20a%20picture%20of%20the%20grave%0A%20%20%20BIND%20%28URI%28CONCAT%28%22http%3A%2F%2Fwww.findagrave.com%2Fcgi-bin%2Ffg.cgi%3Fpage%3Dgr%26df%3Dall%26GRid%3D%22%2C%3FFindAGraveID%29%29%20AS%20%3FFindAGrave%29%0A%20%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3Aabout%20%3Fperson%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3AinLanguage%20%22sv%22%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3AisPartOf%20%3Chttps%3A%2F%2Fsv.wikipedia.org%2F%3E%20.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3Aabout%20%3Fperson%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3AinLanguage%20%22en%22%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3AisPartOf%20%3Chttps%3A%2F%2Fen.wikipedia.org%2F%3E%20.%0A%20%20%20%20%7D%0A%0A%20%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fperson%20wdt%3AP21%20%3Fgroup%20.%7D%20%09%09%09%23%20Gender%20in%20Layer%0A%0A%7D%20%20%20%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%2C%22sv%22%7D%0A%20%7D%0AOrder%20by%20%3FpersonLabel Graves with no grave pictures of people buried in Norra Begravningsplatsen] ([https://query.wikidata.org/#%23%20Query%20Find%20in%20WikiData%20people%20with%20Place%20of%20Burial%20Q252312%20Norra%20Begravningsplatsen%0A%23%20that%20has%20no%20picture%20of%20the%20grave%0A%23defaultView%3AMap%0Aselect%20distinct%20%3FgroupLabel%20%28%3FgroupLabel%20as%20%3Flayer%29%20%3Farticle%20%3Fperson%20%3FpersonLabel%20%20%3FpersonDescription%20%20%3Fgraveplot%20%3Fcoord%20%3Fpic%20%3FpicGrave%20%3FWikiTree%20%3FFindAGrave%7B%0A%7B%0A%09%3Fperson%20wdt%3AP119%20wd%3AQ252312%3B%20%23Place%20of%20burial%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20p%3AP119%20%5B%20%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20pq%3AP965%20%3Fgraveplot%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20pq%3AP625%20%3Fcoord%5D.%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%0A%20%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fperson%20wdt%3AP535%20%3FFindAGraveID%20.%7D%20%09%09%23%20If%20we%20have%20a%20FindAGrave%20ID%0A%20%20%20OPTIONAL%7B%20%3Fperson%20wdt%3AP18%20%3Fpic%20.%7D%20%09%09%09%09%09%23%20If%20we%20have%20an%20illustration%0A%20%20%20minus%20%7B%20%3Fperson%20wdt%3AP1442%20%3FpicGrave%20.%7D%20%09%09%09%23%20If%20we%20have%20a%20picture%20of%20the%20grave%0A%20%20%20BIND%20%28URI%28CONCAT%28%22http%3A%2F%2Fwww.findagrave.com%2Fcgi-bin%2Ffg.cgi%3Fpage%3Dgr%26df%3Dall%26GRid%3D%22%2C%3FFindAGraveID%29%29%20AS%20%3FFindAGrave%29%0A%20%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3Aabout%20%3Fperson%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3AinLanguage%20%22sv%22%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3AisPartOf%20%3Chttps%3A%2F%2Fsv.wikipedia.org%2F%3E%20.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3Aabout%20%3Fperson%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3AinLanguage%20%22en%22%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3AisPartOf%20%3Chttps%3A%2F%2Fen.wikipedia.org%2F%3E%20.%0A%20%20%20%20%7D%0A%0A%20%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fperson%20wdt%3AP21%20%3Fgroup%20.%7D%20%09%09%09%23%20Gender%20in%20Layer%0A%0A%7D%20%20%20%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%2C%22sv%22%7D%0A%20%7D%0AOrder%20by%20%3FpersonLabel source]) *** [https://query.wikidata.org/embed.html#%23%20Query%20Find%20in%20WikiData%20people%20with%20Place%20of%20Burial%20Q252312%20Norra%20Begravningsplatsen%0A%23%20that%20has%20picture%20of%20the%20grave%0A%23defaultView%3AMap%0Aselect%20distinct%20%3FgroupLabel%20%28%3FgroupLabel%20as%20%3Flayer%29%20%3Farticle%20%3Fperson%20%3FpersonLabel%20%20%3FpersonDescription%20%20%3Fgraveplot%20%3Fcoord%20%3Fpic%20%3FpicGrave%20%3FWikiTree%20%3FFindAGrave%7B%0A%7B%0A%09%3Fperson%20wdt%3AP119%20wd%3AQ252312%3B%20%23Place%20of%20burial%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20p%3AP119%20%5B%20%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20pq%3AP965%20%3Fgraveplot%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20pq%3AP625%20%3Fcoord%5D.%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%0A%20%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fperson%20wdt%3AP535%20%3FFindAGraveID%20.%7D%20%09%09%23%20If%20we%20have%20a%20FindAGrave%20ID%0A%20%20%20OPTIONAL%7B%20%3Fperson%20wdt%3AP18%20%3Fpic%20.%7D%20%09%09%09%09%09%23%20If%20we%20have%20an%20illustration%0A%20%20%20%20%7B%20%3Fperson%20wdt%3AP1442%20%3FpicGrave%20.%7D%20%09%09%09%23%20If%20we%20have%20a%20picture%20of%20the%20grave%0A%20%20%20BIND%20%28URI%28CONCAT%28%22http%3A%2F%2Fwww.findagrave.com%2Fcgi-bin%2Ffg.cgi%3Fpage%3Dgr%26df%3Dall%26GRid%3D%22%2C%3FFindAGraveID%29%29%20AS%20%3FFindAGrave%29%0A%20%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3Aabout%20%3Fperson%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3AinLanguage%20%22sv%22%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3AisPartOf%20%3Chttps%3A%2F%2Fsv.wikipedia.org%2F%3E%20.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3Aabout%20%3Fperson%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3AinLanguage%20%22en%22%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3AisPartOf%20%3Chttps%3A%2F%2Fen.wikipedia.org%2F%3E%20.%0A%20%20%20%20%7D%0A%0A%20%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fperson%20wdt%3AP21%20%3Fgroup%20.%7D%20%09%09%09%23%20Gender%20in%20Layer%0A%0A%7D%20%20%20%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%2C%22sv%22%7D%0A%20%7D%0AOrder%20by%20%3FpersonLabel Graves with grave pictures of people buried in Norra Begravningsplatsen] ([https://query.wikidata.org/#%23%20Query%20Find%20in%20WikiData%20people%20with%20Place%20of%20Burial%20Q252312%20Norra%20Begravningsplatsen%0A%23%20that%20has%20picture%20of%20the%20grave%0A%23defaultView%3AMap%0Aselect%20distinct%20%3FgroupLabel%20%28%3FgroupLabel%20as%20%3Flayer%29%20%3Farticle%20%3Fperson%20%3FpersonLabel%20%20%3FpersonDescription%20%20%3Fgraveplot%20%3Fcoord%20%3Fpic%20%3FpicGrave%20%3FWikiTree%20%3FFindAGrave%7B%0A%7B%0A%09%3Fperson%20wdt%3AP119%20wd%3AQ252312%3B%20%23Place%20of%20burial%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20p%3AP119%20%5B%20%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20pq%3AP965%20%3Fgraveplot%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20pq%3AP625%20%3Fcoord%5D.%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%0A%20%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fperson%20wdt%3AP535%20%3FFindAGraveID%20.%7D%20%09%09%23%20If%20we%20have%20a%20FindAGrave%20ID%0A%20%20%20OPTIONAL%7B%20%3Fperson%20wdt%3AP18%20%3Fpic%20.%7D%20%09%09%09%09%09%23%20If%20we%20have%20an%20illustration%0A%20%20%20%20%7B%20%3Fperson%20wdt%3AP1442%20%3FpicGrave%20.%7D%20%09%09%09%23%20If%20we%20have%20a%20picture%20of%20the%20grave%0A%20%20%20BIND%20%28URI%28CONCAT%28%22http%3A%2F%2Fwww.findagrave.com%2Fcgi-bin%2Ffg.cgi%3Fpage%3Dgr%26df%3Dall%26GRid%3D%22%2C%3FFindAGraveID%29%29%20AS%20%3FFindAGrave%29%0A%20%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3Aabout%20%3Fperson%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3AinLanguage%20%22sv%22%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3AisPartOf%20%3Chttps%3A%2F%2Fsv.wikipedia.org%2F%3E%20.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3Aabout%20%3Fperson%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3AinLanguage%20%22en%22%20.%0A%20%20%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3AisPartOf%20%3Chttps%3A%2F%2Fen.wikipedia.org%2F%3E%20.%0A%20%20%20%20%7D%0A%0A%20%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fperson%20wdt%3AP21%20%3Fgroup%20.%7D%20%09%09%09%23%20Gender%20in%20Layer%0A%0A%7D%20%20%20%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%2C%22sv%22%7D%0A%20%7D%0AOrder%20by%20%3FpersonLabel source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20holidays%20occurring%20today%20%28only%20holidays%20occurring%20periodically%20on%20a%20date%20of%20the%20Gregorian%20calendar%29%0ASELECT%20%3Fholiday%20%3FholidayLabel%20WHERE%20%7B%0A%20%20%23%20first%20get%20the%20item%20for%20today%E2%80%99s%20date%20by%20stitching%20together%20the%20English%20label%20%28month%20name%20%2B%20day%20number%29%20and%20finding%20items%20with%20that%20label%0A%20%20VALUES%20%28%3FmonthNumber%20%3FmonthName%29%20%7B%0A%20%20%20%20%281%20%22January%22%40en%29%0A%20%20%20%20%282%20%22February%22%40en%29%0A%20%20%20%20%283%20%22March%22%40en%29%0A%20%20%20%20%284%20%22April%22%40en%29%0A%20%20%20%20%285%20%22May%22%40en%29%0A%20%20%20%20%286%20%22June%22%40en%29%0A%20%20%20%20%287%20%22July%22%40en%29%0A%20%20%20%20%288%20%22August%22%40en%29%0A%20%20%20%20%289%20%22September%22%40en%29%0A%20%20%20%20%2810%20%22October%22%40en%29%0A%20%20%20%20%2811%20%22November%22%40en%29%0A%20%20%20%20%2812%20%22December%22%40en%29%0A%20%20%7D%0A%20%20FILTER%28%3FmonthNumber%20%3D%20MONTH%28NOW%28%29%29%29.%0A%20%20BIND%28CONCAT%28%3FmonthName%2C%20%22%20%22%40en%2C%20STRLANG%28STR%28DAY%28NOW%28%29%29%29%2C%22en%22%29%29%20AS%20%3FdateLabel%29.%0A%20%20%3Fdate%20rdfs%3Alabel%20%3FdateLabel.%0A%20%20%23%20then%20find%20holidays%20occurring%20on%20that%20day%0A%20%20%3Fholiday%20wdt%3AP837%20%3Fdate.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D Solidays occurring today] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/812683260375474177 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FplaceLabel%20%3FcountryLabel%20%3Fcoords%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ294440%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP131%2Fwdt%3AP131%20wd%3AQ90%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP138%20%3Fplace%20.%0A%20%20%3Fplace%20wdt%3AP625%20%3Fcoords%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP1376%20%3Fcountry%20.%0A%20%20%3Fcountry%20wdt%3AP31%20wd%3AQ3624078%20.%0A%20%20FILTER%20NOT%20EXISTS%20%7B%20%3Fcountry%20wdt%3AP576%20%3Fx%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3FplaceLabel%20%3FitemLabel Streets in Paris named after current countries] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/812649502482034693 source]) *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FbattleLabel%20%28YEAR%28%3Ftime%29%20AS%20%3Fyear%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ294440%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP131%20%3Farrondissement%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP138%20%3Fbattle%20.%0A%20%20%3Farrondissement%20wdt%3AP131%20wd%3AQ90%20.%0A%20%20%3Fbattle%20wdt%3AP31%20wd%3AQ178561%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fbattle%20wdt%3AP585%7Cwdt%3AP580%20%3Ftime%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3Fyear%20%3FbattleLabel Streets in Paris named after battles] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/811308861038665729 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20The%20number%20of%20Wikipedia%20articles%20%28in%20any%20language%29%20of%20paintings%20by%20painter%0A%23defaultView%3ABubbleChart%0ASELECT%20%3Fpainter%20%3FpainterLabel%20%28COUNT%28DISTINCT%20%3Farticle%29%20AS%20%3Fcount%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ3305213%20.%0A%20%20%20%20%3Farticle%20schema%3Aabout%20%3Fitem%20.%0A%20%20%3Farticle%20schema%3AisPartOf%20%3Fwiki%20.%0A%20%20FILTER%20regex%20%28str%28%3Fwiki%29%2C%20%22.%2B.wikipedia.org%22%29.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP170%20%3Fpainter%20.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%0A%7D%20GROUP%20BY%20%3Fpainter%20%3FpainterLabel%20HAVING%20%28%3Fcount%20%3E%204%20%29%0A%0A Wikipedia articles (in any language) of paintings by painter] ([https://twitter.com/mdammers/status/811559155068768256 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AImageGrid%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fimage%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ186516%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP18%20%3Fimage%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP1001%20%3Fcountry%20.%0A%20%20%3Fcountry%20wdt%3AP31%20wd%3AQ3624078%20.%0A%20%20FILTER%20NOT%20EXISTS%20%7B%20%3Fcountry%20wdt%3AP31%20wd%3AQ3024240%20%7D%0A%20%20FILTER%20NOT%20EXISTS%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP462%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ3142%20%7D%0A%20%20FILTER%20NOT%20EXISTS%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP462%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ23444%20%7D%0A%20%20FILTER%20NOT%20EXISTS%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP462%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ1088%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3FitemLabel Sovereign state flags with no red, white, or blue] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/811346287836610560 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AScatterChart%0ASELECT%20%28MIN%28%3Fage%29%20AS%20%3FminAge%29%20%28COUNT%28DISTINCT%20%3Fcomposition%29%20AS%20%3Fcount%29%20%3Fcomposer%20%3FcomposerLabel%20WHERE%20%7B%0A%20%20%7B%20%23%20find%20only%20compositions%20with%20a%20single%20composer%0A%20%20%20%20SELECT%20%3Fcomposition%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%3Fcomposition%20wdt%3AP86%20%3Fcomposer.%0A%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20GROUP%20BY%20%3Fcomposition%0A%20%20%20%20HAVING%28COUNT%28%3Fcomposer%29%20%3D%201%29%0A%20%20%7D%0A%20%20%3Fcomposition%20wdt%3AP86%20%3Fcomposer%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20p%3AP571%2Fpsv%3AP571%20%5B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3AtimeValue%20%3Fdate%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3AtimePrecision%20%3FdatePrecision%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%5D.%0A%20%20FILTER%28%3FdatePrecision%20%3E%3D%209%29.%20%23%20filter%20out%20sub-year%20precision%0A%20%20%3Fcomposer%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20p%3AP569%2Fpsv%3AP569%20%5B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3AtimeValue%20%3Fborn%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3AtimePrecision%20%3FbornPrecision%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%5D.%0A%20%20FILTER%28%3FbornPrecision%20%3E%3D%209%29.%0A%20%20BIND%28FLOOR%28%28%3Fdate%20-%20%3Fborn%29%2F365.2425%29%20AS%20%3Fage%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fcomposer%20%3FcomposerLabel%0AORDER%20BY%20%3FminAge Graph of number of compositions over age at first composition] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/810789979416915968 source]) * Development ** Worked more on the first entity type (Lexeme) for Wiktionary support ** Worked more on federation in order to allow using Wikidata items and properties to describe images on Commons in the future ** Fixed a bug with getLabelWithLang returning the wrong language ([[phabricator:T152241]]) ** Fixed an issue where some coordinate values displayed 60 seconds instead of rounding to 1 minute ([[phabricator:T153429]]) ** Adjusted language for simple English sitelinks ([[phabricator:T152915]]) * Monthly Tasks ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] - [[d:Wikidata:Property proposal/Attention needed|proposals needing attention]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 12 24|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] 14:29, 26 decembar 2016 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lydia Pintscher (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=16155470 --> == Wikidata weekly summary #242 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * '''Discussions''' ** Open requests for adminship: [[d:Wikidata:Requests for permissions/Administrator/יונה בנדלאק|יונה בנדלאק]], [[d:Wikidata:Requests for permissions/Administrator/Pyb|Pyb]] * '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]]/[[d:Wikidata:Press coverage|Press/Blogs]]''' ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2016-December/010136.html Next IRC office hour on January 5th] ** Past: we were at [https://events.ccc.de/congress/2016/wiki/Session:Wikidata_query_and_visualization 33c3] ** [https://www.mapbox.com/blog/scaling-openstreetmap-wikidata-knowledge/ Scaling OpenStreetMap with Wikidata knowledge] ** [http://sulab.org/2016/12/2016-a-busy-year-for-gene-wiki-and-wikidata/ 2016 – A busy year for Gene Wiki and WikiData] * '''Other Noteworthy Stuff''' ** [https://www.buzzfeed.com/katiehasty/song-ends-melody-lingers-in-2016?utm_term=.qg2DqrZqkL#.dh2yJWLJm5 Wikidata and the celebrity deaths of 2016 on Buzzfeed] ** Welsh Wikipedia has some 16,000 lists [[w:cy:Arbennig:Contributions/ListeriaBot|regularly maintained from Wikidata]] * '''Did you know?''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3423|INSEE arrondissement code]], [[:d:Property:P3422|INSEE countries and foreign territories code]] <!-- END NEW PROPERTIES --> ** Query examples: *** [http://www.histropedia.com/showcase/wikidata-viewer.html?query=SELECT%20?person%20?personLabel%20%0A(SAMPLE(?birth_date)%20AS%20?birth_date)%20%0A(SAMPLE(?birth_date_precision)%20AS%20?birth_date_precision)%20%0A(SAMPLE(?death_date)%20AS%20?death_date)%20%0A(SAMPLE(?death_date_precision)%20AS%20?death_date_precision)%20%0A(SAMPLE(?image)%20AS%20?image)%20%0A(SAMPLE(?country_of_birth)%20AS%20?country_of_birth)%20%0A?Spotify%0A?awardLabel%0A?genreLabel%0A%0AWHERE%20%7B%0A%20%20?person%20wdt:P1902%20?SpotifyID%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B?person%20wdt:P166%20?award%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B?person%20wdt:P136%20?genre%7D%0A%0A%20OPTIONAL%20%7B%20?person%20wdt:P18%20?image.%20%7D%20%20%0A%20BIND%20(URI(CONCAT(%22https://open.spotify.com/artist/%22,?SpotifyID))%20AS%20?Spotify)%0A%20%0A%20%20?person%20p:P569/psv:P569%20?birth_date_node%20.%20%0A%20%20?birth_date_node%20wikibase:timeValue%20?birth_date%20.%20%23this%20is%20now%20the%20actual%20birth%20date%0A%20%20?birth_date_node%20wikibase:timePrecision%20?birth_date_precision%20.%0A%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%0A%20%20%20%20?person%20p:P570/psv:P570%20?death_date_node.%20%0A%20%20%20%20?death_date_node%20wikibase:timeValue%20?death_date%20.%20%0A%20%20%20%20?death_date_node%20wikibase:timePrecision%20?death_date_precision%20.%0A%20%20%7D%0A%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20?person%20wdt:P19/wdt:P17%20?countryItem.%20%0A%20%20%20%20?countryItem%20rdfs:label%20?country_of_birth.%0A%20%20%20%20FILTER((LANG(?country_of_birth))%20%3D%20%22en%22)%0A%20%20%7D%0A%20%20%0A%20%20SERVICE%20wikibase:label%20%7B%20bd:serviceParam%20wikibase:language%20%22en%22,%22sv%22.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20?person%20?personLabel%20?Spotify%20?awardLabel%20?genreLabel%0A%0AORDER%20BY%20DESC(?rank)&url=Spotify&title=personLabel&from=birth_date&fromPrecision=birth_date_precision&to=death_date&toPrecision=death_date_precision&imageUrl=image&colourCodeBy=genreLabel&filterBy=country_of_birth,awardLabel%20&view=timeline Filtered timeline of Spotify artists] *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AImageGrid%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FcollectionLabel%20%3Fimage%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP170%20wd%3AQ33978%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP180%20wd%3AQ243%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP195%20%3Fcollection%20.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3Fimage%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3FcollectionLabel%20%3FitemLabel Paintings of the Eiffel Tower by Robert Delaunay] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/814065889658241024 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20Ratio%20of%20famous%20people%E2%80%99s%20deaths%20against%20all%20deaths%20since%202000.%0A%23%20A%20person%20is%20%28somewhat%20arbitrarily%29%20considered%20to%20be%20famous%20if%20they%20have%2025%20or%20more%20sitelinks.%0A%23defaultView%3ALineChart%0ASELECT%0A%28STR%28%3Fyear%29%20AS%20%3Fyear_%29%20%23%20STR%28%29%3A%20work%20around%20T150515%0A%23%20uncomment%20the%20below%20three%20lines%20for%20a%20more%20useful%20Table%20view%0A%23%28SUM%28%3Ffamous%29%20AS%20%3FfamousCount%29%0A%23%28COUNT%28person%29%20AS%20%3FtotalCount%29%0A%23%28%3FfamousCount%2F%3FtotalCount%20AS%20%3Fratio%29%0A%23%20this%20line%20compresses%20the%20above%20three%20lines%20into%20one%20because%20otherwise%20the%20Line%20Chart%20would%20display%20%3FfamousCount%20whereas%20we%20want%20%3Fratio%0A%28SUM%28%3Ffamous%29%2FCOUNT%28%3Fperson%29%20AS%20%3Fratio%29%0AWHERE%20%7B%0A%20%20%3Fperson%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP570%20%3Fdied%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3Asitelinks%20%3Fsitelinks.%0A%20%20FILTER%28%3Fdied%20%3E%3D%20%222000-01-01%22%5E%5Exsd%3AdateTime%29.%0A%20%20BIND%28YEAR%28%3Fdied%29%20AS%20%3Fyear%29.%0A%20%20BIND%28IF%28%3Fsitelinks%20%3E%3D%2025%2C%201%2C%200%29%20AS%20%3Ffamous%29.%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fyear%0AORDER%20BY%20%3Fyear Ratio of “famous” (≥25 sitelinks) people’s deaths since 2000] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/814075781957746689 source]) *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FglobeLabel%20%3Fcoordinates%20WITH%20%7B%0A%20%20SELECT%20DISTINCT%20%3Fglobe%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%5B%5D%20wikibase%3AgeoGlobe%20%3Fglobe.%0A%20%20%7D%0A%7D%20AS%20%25globes%20WHERE%20%7B%0A%20%20INCLUDE%20%25globes.%0A%20%20FILTER%28%3Fglobe%20%21%3D%20wd%3AQ2%29.%0A%20%20%3Fitem%20p%3AP625%20%5B%0A%20%20%20%20ps%3AP625%20%3Fcoordinates%3B%0A%20%20%20%20psv%3AP625%2Fwikibase%3AgeoGlobe%20%3Fglobe%0A%20%20%5D.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D Things with coordinates on globes other than Earth] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/814106864203993088 source]) ** Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject US Virgin Islands|US Virgin Islands]] ** Newest external tools: [http://tools.wmflabs.org/pltools/descriptioner/ "Descriptioner" - Tool to add descriptions batchwise] ** Newest database reports: [[d:Wikidata:Database reports/Popular items without claims|Popular items without claims]], [[w:pt:Wikipédia:Wikidata/Filmes em língua portuguesa sem artigo|Portuguese-language films without articles in Portuguese]] * '''Development''' ** When a <code><nowiki>{{#statements:…}}</nowiki></code> property couldn't be resolved, a tracking category will be added ([[phab:T50799]]) ** Rewrote [[d:Special:NewItem|Special:NewItem]] and all other Special:New… pages to use OOUI error handling ([[phab:T150205]]) ** Getting ready the basic Lexeme prototype ([[phab:T146662]]) ** Continued work on federation basics ([[phab:T149580]]) ** Release version 1.0.0 of the [//github.com/wmde/DataTypes DataTypes] component ** Enjoying the holidays and getting ready for this year's challenges. Hope you do to :) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. * '''Monthly Tasks''' ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] - [[d:Wikidata:Property proposal/Attention needed|proposals needing attention]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2016 12 31|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 15:55, 2 januar 2017 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=16200093 --> == Wikidata weekly summary #242 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]]/[[d:Wikidata:Press coverage|Press/Blogs]]''' ** Current: [[:mw:Wikimedia Developer Summit|Wikimedia Dev summit]] in San Francisco (January 9-11th) If you are there, come and meet our developers and volunteers! ** Upcoming: [http://2017.wikiindaba.net/index.php?title=Main_Page WikiIndaba], January 20-22th, Accra, Ghana ** [http://campuspress.yale.edu/knowledgepermaculture/2017/01/03/oral-history-at-the-computer-history-museum/ Wikidata used to connect people giving interviews for the oral history project at the computer history museum] [[File:Donating data to Wikidata.webm|thumb]] * '''Other Noteworthy Stuff''' ** [[commons:File:Donating data to Wikidata.webm|Video: how institutions can donate data to Wikidata, explained in a cartoon]] ** [[:en:Category:Articles with infoboxes completely from Wikidata|Category:Articles with infoboxes completely from Wikidata]] on English Wikipedia ** Mix'n'match encountered some problems with labels and descriptions, some of them are now fixed, [http://magnusmanske.de/wordpress/?p=436 cf post from Magnus] ** [http://www.rightrelevance.com/search/articles/hero?article=f45a0623de249f99e242214bc9df33ed16ff5ea2 Wikidata-powered citation lists with citation.js] ** [[:mw:Help:Extension:Kartographer/OSM|How to use objects from OpenStreetMap in Wikidata]] ** [https://www.youtube.com/watch?v=nmOm0YRVn2A Video: Navigating a cemetery using Spotify and Wikidata] (by Magnus Sälgö) * '''Did you know?''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3444|eBird taxon ID]], [[:d:Property:P3443|Victorian Heritage Database ID]], [[:d:Property:P3442|Debian package]], [[:d:Property:P3441|FIFA country code]], [[:d:Property:P3440|time signature]], [[:d:Property:P3439|angular resolution]], [[:d:Property:P3438|vehicle normally used]], [[:d:Property:P3437|people or cargo transported]], [[:d:Property:P3436|AELG ID]], [[:d:Property:P3435|VGMDb artist ID]], [[:d:Property:P3434|ERIH PLUS ID]], [[:d:Property:P3433|biological variant of]], [[:d:Property:P3432|parent cell line]], [[:d:Property:P3431|Publons Publication ID]], [[:d:Property:P3430|Social Networks Archival Context ID]], [[:d:Property:P3429|Electronic Enlightenment ID]], [[:d:Property:P3428|INCAA film rating]], [[:d:Property:P3427|as.com athlete ID]], [[:d:Property:P3426|ArbetSam ID]], [[:d:Property:P3425|Natura 2000 site ID]], [[:d:Property:P3424|Polish cultural heritage register number]] <!-- END NEW PROPERTIES --> ** Query examples: *** [https://query.wikidata.org/#%23Born%20place%20of%20Academy%20Award%20winners%0A%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20DISTINCT%20%3FpersonLabel%20%3Fkoord%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fperson%20wdt%3AP166%2Fwdt%3AP31%2a%20wd%3AQ19020%20.%0A%20%20%3Fperson%20wdt%3AP19%20%3Fjaiolekua.%0A%20%20%3Fjaiolekua%20wdt%3AP625%20%3Fkoord.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%0A%20%20%7D%0A%7D Birth place of Academy Award winners] *** [https://query.wikidata.org/#%23Neujahrskonzert%20with%20conductor%20by%20country%20and%20age%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FconductorLabel%20%3FcountryLabel%20%3Fage%0AWHERE%0A%7B%0A%09%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ339152%20%3B%20wdt%3AP585%20%3Fdate%20%3B%20wdt%3AP3300%20%3Fconductor%20.%0A%09%3Fconductor%20wdt%3AP569%20%3FDOB%20%3B%20wdt%3AP27%20%3Fcountry%20.%0A%09BIND%28YEAR%28%3Fdate%29%20-%20YEAR%28%3FDOB%29%20as%20%3Fage%29%20.%0A%09SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%22%20%7D%0A%7D%20order%20by%20%3Fdate Neujahrskonzert with conductor by country and age] ([https://twitter.com/belett/status/815926627356078080 source]) *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Ftaxon%20%3FtaxonLabel%20%3Fname%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Ftaxon%20wdt%3AP31%20wd%3AQ16521%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP138%20wd%3AQ76.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Ftaxon%20wdt%3AP225%20%3Fname.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D 9 species named after the President of the USA] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/817096239850385410 source]) ** Newest external tools: [https://github.com/bearloga/WikidataQueryServiceR R wrapper for WDQS API] (by Mikhail Popov), [https://pypi.python.org/pypi/wdmapper/0.0.5 Wikidata authority file mapping tool] (by Jakob Voß) ** Newest database reports: [[d:Wikidata:WikiProject Movies/lists/episodes of Desperate Housewives|list of episodes of Desperate Housewives (in English and German)]] * '''Development''' ** [//tools.wmflabs.org/meetbot/wikimedia-office/2017/wikimedia-office.2017-01-05-18.00.log.html Log of our last IRC office hour] ** This week, most of the developers are at the [[mw:Wikimedia Developer Summit|Dev Summit]] hacking stuff and doing great things! ** Continued working on "federation" – support for multiple Wikibase repositories ([[phab:T76007]]) ** New dimensions for unit conversion in the query service ([[phab:T150881]]) ** Fixed a timing issue that can happen when using the property suggester ([[phab:T115267]]) ** Still investigating an issue in which the "save" button stays disabled, as [[d:Wikidata:Contact the development team/Archive/2016/12#Quantity datatype|reported in December]] ** We may remove the sliding animation when using the date, geo, monolingual, and quantity experts ([[gerrit:330145]]). The preview popup may now cover parts of the page. Please try it at [//wikidata.beta.wmflabs.org/ wikidata.beta.wmflabs.org] and tell us what you think on [[d:Wikidata:Contact the development team|our contact page]]. [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. * '''Monthly Tasks''' ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] ** Add statements to [[d:Wikidata:Database reports/without claims by site|items without]] ** Help with one of the [[d:Wikidata:Bot requests|bot requests]] ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2017 01 07|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 15:00, 9 januar 2017 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=16201978 --> == Wikidata weekly summary #243 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * '''Discussions''' ** New request for comments: [[d:Wikidata:Project chat#Badge for templates that can work with Wikidata only?|Badge for templates that work with Wikidata?]] * '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]]/[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Press coverage|Press/Blogs]]''' ** [https://blog.wikimedia.org/2017/01/09/sloan-foundation-structured-data/ Wikimedia Foundation receives $3 million grant from Alfred P. Sloan Foundation to work on structured data for Commons] ** [http://chem-bla-ics.blogspot.nl/2017/01/epa-comptox-dashboard-ids-in-wikidata.html EPA CompTox Dashboard IDs in Wikidata] ** [[:d:Wikidata:Data donation|Data donation]]: 128K of Social Networks Archival Context IDs, matched to Wikipedia articles, and imported using [[:d:Property:P3430|P3430]]. Thanks, [[:d:Q213439|University of Virginia]]! ** Past: [[:en:Wikipedia:Meetup/NYC/Wikipedia_Day_2017|Wikipedia Day 2017, NYC]] * '''Other Noteworthy Stuff''' * Discussion about [[:en:Wikipedia:Wikidata/2017 State of affairs|the use of values from Wikidata in the English Wikipedia]] * '''Did you know?''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3493|legal status (medicine)]], [[:d:Property:P3492|basic reproduction number]], [[:d:Property:P3491|muscle insertion]], [[:d:Property:P3490|muscle origin]], [[:d:Property:P3489|pregnancy category]], [[:d:Property:P3488|minimal incubation period in humans]], [[:d:Property:P3487|maximal incubation period in humans]], [[:d:Property:P3486|normal respiratory rate]], [[:d:Property:P3485|bite force quotient]], [[:d:Property:P3484|name shares origin with]], [[:d:Property:P3483|VGMDb album ID]], [[:d:Property:P3482|Europeana Fashion creator ID]], [[:d:Property:P3481|Parks & Gardens UK Record ID]], [[:d:Property:P3480|base Mémoire reference]], [[:d:Property:P3479|Aftonbladet topic ID]], [[:d:Property:P3478|Songkick Artist ID]], [[:d:Property:P3477|Nihon Tarento Meikan ID]], [[:d:Property:P3476|PSA Worldtour ID]], [[:d:Property:P3475|SANU member ID]], [[:d:Property:P3473|Ubuntu 16.10 package]], [[:d:Property:P3472|VICNAMES Place ID]], [[:d:Property:P3471|wikiskripta id]], [[:d:Property:P3470|Woodland Trust wood ID]], [[:d:Property:P3469|WTA tennis tournament ID]], [[:d:Property:P3468|National Inventors Hall of Fame ID]], [[:d:Property:P3467|Inventario Sculture - Polo Museale Fiorentino]], [[:d:Property:P3466|Israeli CBS municipal ID]], [[:d:Property:P3465|maximum frequency of audible sound]], [[:d:Property:P3464|medicine marketing authorisation]], [[:d:Property:P3463|Fedora package]], [[:d:Property:P3462|FAMA work ID]], [[:d:Property:P3461|designated as terrorist by]], [[:d:Property:P3460|colonel-in-chief]], [[:d:Property:P3459|Euring number]], [[:d:Property:P3458|CNC authorization number]], [[:d:Property:P3457|case fatality rate]], [[:d:Property:P3456|ATP tennis tournament ID]], [[:d:Property:P3455|CircleID]], [[:d:Property:P3454|Arch package]], [[:d:Property:P3453|IPI base code]], [[:d:Property:P3452|inferred from]], [[:d:Property:P3451|nighttime view]], [[:d:Property:P3450|season of]], [[:d:Property:P3449|NSW Heritage database ID]], [[:d:Property:P3448|stepparent]], [[:d:Property:P3447|mirrors data from]], [[:d:Property:P3446|FIDAL ID]], [[:d:Property:P3445|Cinema of Israel ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> ** Query examples: *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AImageGrid%0ASELECT%20%3Fitem%20%3Fimage%20%7B%0A%09%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%20%3B%20wdt%3AP18%20%3Fimage%20.%0A%20%20%20%20MINUS%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP21%20%3Fgender%20%7D%0A%7D%20LIMIT%20100 People without gender, but with photo (~2500 items)] *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AImageGrid%0ASELECT%20DISTINCT%0A%20%20%28SAMPLE%28COALESCE%28%3Fen_label%2C%20%3Fitem_label%29%29%20as%20%3Fname%29%0A%20%20%23%28SAMPLE%28COALESCE%28%3Fplace_en_label%2C%20%3Fplace_label%29%29%20as%20%3Fplace%29%0A%20%20%28SAMPLE%28%3Fcountry_label%29%20as%20%3Fcountry%29%0A%20%20%28SAMPLE%28%3Ftype_label%29%20as%20%3Ftype%29%0A%20%20%28SAMPLE%28%3Fmaterial_label%29%20as%20%3Fmaterial%29%0A%20%20%28SAMPLE%28%3Fimage%29%20as%20%3Fpicture%29%0A%20%20%28SAMPLE%28%3Fcolor_label%29%20as%20%3Fcolor%29%0A%20%20%28SAMPLE%28%3Fproduction%29%20as%20%3Fproduction_tons%29%0A%20%20%28SAMPLE%28%3Farea%29%20as%20%3Farea_hectares%29%0A%20%20%28SAMPLE%28%3Finception%29%20as%20%3Finception%29%0A%20%20%28SAMPLE%28%3Fitem%29%20as%20%3Fwikidata%29%0AWHERE%20%7B%0A%20%20%3Ftype%20wdt%3AP279%2a%20wd%3AQ10943.%0A%20%20%3Fitem%20p%3AP31%2Fps%3AP31%20%3Ftype.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP17%20%3Fcountry.%7D%20UNION%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP495%20%3Fcountry.%7D%0A%20%20%20%20%3Fcountry%20rdfs%3Alabel%20%3Fcountry_label.%20FILTER%28LANG%28%3Fcountry_label%29%20%3D%20%22en%22%29%0A%20%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20rdfs%3Alabel%20%3Fen_label.%20FILTER%28LANG%28%3Fen_label%29%20%3D%20%22en%22%29%7D%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20rdfs%3Alabel%20%3Fitem_label%7D%0A%20%20%23OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP1071%20%3Fplace.%7D%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fplace%20rdfs%3Alabel%20%3Fplace_en_label.%20FILTER%28LANG%28%3Fplace_en_label%29%20%3D%20%22en%22%29%7D%20OPTIONAL%20%7B%3Fplace%20rdfs%3Alabel%20%3Fplace_label%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Ftype%20rdfs%3Alabel%20%3Ftype_label%20.%20FILTER%28LANG%28%3Ftype_label%29%20%3D%20%22en%22%29%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3Fimage.%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP1092%20%3Fproduction.%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP2046%20%3Farea.%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP571%20%3Finception.%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP462%20%3Fcolor.%20%3Fcolor%20rdfs%3Alabel%20%3Fcolor_label%20.%20FILTER%28LANG%28%3Fcolor_label%29%20%3D%20%22en%22%29%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP186%20%3Fmaterial.%20%3Fmaterial%20rdfs%3Alabel%20%3Fmaterial_label%20.%20FILTER%28LANG%28%3Fmaterial_label%29%20%3D%20%22en%22%29%7D%0A%7D%20GROUP%20BY%20%3Fitem%20ORDER%20BY%20ASC%28%3Flabel%29 Gallery of cheese varieties and origin] *** [https://query.wikidata.org/#%23%20taxa%20with%20more%20female%20than%20male%20individuals%0ASELECT%20%3Ftaxon%20%3FtaxonLabel%20%28SUM%28%3Fmale%29%20AS%20%3FmaleCount%29%20%28SUM%28%3Ffemale%29%20AS%20%3FfemaleCount%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Ftaxon%20wdt%3AP31%20wd%3AQ16521.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20%3Ftaxon.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP21%20wd%3AQ44148.%20BIND%281%20AS%20%3Fmale%29.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP21%20wd%3AQ43445.%20BIND%281%20AS%20%3Ffemale%29.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Ftaxon%20%3FtaxonLabel%0AHAVING%28%3FfemaleCount%20%3E%20%3FmaleCount%29%0AORDER%20BY%20DESC%28%3FfemaleCount%20-%20%3FmaleCount%29 Taxa with more female than male individuals ] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/819496470428712961 source]) *** [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20wikibase%CE%B2%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwikiba.se%2Fontology-beta%23%3E%0A%23defaultView%3AScatterChart%0A%23%20river%20watershed%20area%20in%20km%C2%B2%20plotted%20over%20length%20in%20km%2C%20using%20new%20normalized%20units%20support%0A%23%20%28rivers%20shorter%20than%20500%E2%80%AFkm%20excluded%20to%20avoid%20crashing%20the%20browser%20when%20trying%20to%20render%20too%20many%20results%29%0ASELECT%20%3Friver%20%28SAMPLE%28%3Flength%29%20AS%20%3Flength%29%20%28SAMPLE%28%3Farea%29%20AS%20%3Farea%29%20%3FriverLabel%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Friver%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ355304%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20p%3AP2043%2Fpsn%3AP2043%2F%28wikibase%3AquantityAmount%7Cwikibase%CE%B2%3AquantityAmount%29%20%3FlengthInMetres%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20p%3AP2053%2Fpsn%3AP2053%2F%28wikibase%3AquantityAmount%7Cwikibase%CE%B2%3AquantityAmount%29%20%3FareaInSquareMetres.%0A%20%20BIND%28%3FlengthInMetres%20%2F%201000%20AS%20%3Flength%29.%0A%20%20BIND%28%3FareaInSquareMetres%20%2F%201000000%20AS%20%3Farea%29.%0A%20%20FILTER%28%3Flength%20%3E%20500%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Friver%20%3FriverLabel Scatter chart of river watershed area (in km²) over length (in km), now using normalized unit support] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/819501859236888576 source]) ** Newest database reports: [[d:Wikidata:WikiProject Lighthouses/lists/lighthouses at night|lighthouses at night]] * '''Development''' ** Attended the Wikimedia Developer Summit to talk about a lot of things (including editing Wikidata from Wikipedia directly, back-end work for structured data support for Commons - specifically Multi Content Revisions, ideas for improvements to the query service) ** Final touches to get ArticlePlaceholder pages ready for search engine indexing ** Continued working on "federation" – support for multiple Wikibase repositories ([[phab:T76007]]) ** Clickable prototype for [[phab:T132790|client editing]] is finally in the works! [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. * '''Monthly Tasks''' ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** Help fixing the [[d:Wikidata:Database reports/Constraint violations/Mandatory constraints/Violations|most important constraint violations]] ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] - [[d:Wikidata:Property proposal/Attention needed|proposals needing attention]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2017 01 14|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 16:46, 17 januar 2017 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=16236329 --> == Jezik interfejsa == FYI: [https://sh.wikipedia.org/w/index.php?diff=40677113&oldid=40676567]. --[[Korisnik:Nemo bis|Nemo bis]] ([[Razgovor sa korisnikom:Nemo bis|razgovor]]) 20:58, 17 januar 2017 (CET) == Wikidata weekly summary #244 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * '''Discussions''' ** New administrator: [[d:user:Pyb|Pyb]] is now admin on Wikidata! * '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]]/[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Press coverage|Press/Blogs]]''' ** [https://www.oxfordaspiremuseums.org/blog/wikidata Wikidata: the new hub for cultural heritage] ** Past: [[:m:WikiIndaba_conference_2017/|WikiIndaba, Ghana]] ** Upcoming: [https://fosdem.org/2017/ FOSDEM, Brussels, February 4-5th] * '''Other Noteworthy Stuff''' ** Coordinates on Russian Wikipedia now link to maps generated with the [[:mw:Help:Extension:Kartographer|Kartographer extension]]. The map includes the location outline, if that object exists in OpenStreetMap (OSM) with a corresponding Wikidata ID (ways and relations only, not nodes). Example: [[w:ru:Зальцбург]] (click coordinates in the upper right corner, or in the infobox on the side). If you create a Wikidata item about a specific administrative area, building, or other physical individual object which appears on maps, then please add the Wikidata ID to the relevant object in OSM, using [http://wiki.openstreetmap.org/wiki/Key:wikidata key:wikidata=] (here's [https://wiki.openstreetmap.org/wiki/How_to_contribute how to contribute to OSM]). ** [https://tools.wmflabs.org/quickstatements/ QuickStatements V2] can now run your commands in the background, no need to keep the browser tab open anymore ** [[:cy:Cadog#Eglwysi|List of churches generated from Wikidata on Cymraeg Wikipedia]] * '''Did you know?''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3498|ZNIEFF Code]], [[:d:Property:P3497|teams classification by time]], [[:d:Property:P3496|cycling teams classification by points]], [[:d:Property:P3495|FilmPolski.pl ID]], [[:d:Property:P3494|points classification]], [[:d:Property:P3493|legal status (medicine)]], [[:d:Property:P3492|basic reproduction number]], [[:d:Property:P3491|muscle insertion]], [[:d:Property:P3490|muscle origin]] <!-- END NEW PROPERTIES --> ** Query examples: *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FplaceLabel%20%3FdepartmentLabel%20%3Fcoords%20%3Fimage%20WHERE%20{%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ493694%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP17%20wd%3AQ142%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP131%20%3Fplace%20.%0A%20%20%3Fplace%20wdt%3AP131*%20%3Fdepartment%20.%0A%20%20%3Fdepartment%20wdt%3AP31%20wd%3AQ6465%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoords%20.%0A%20%20OPTIONAL%20{%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3Fimage%20.%20}%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20{%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%22%20.%20}%0A}%20ORDER%20BY%20%3FdepartmentLabel%20%3FplaceLabel%20%3FitemLabel Tide mills in France] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/822189709728370688 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AImageGrid%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fcoords%20%3Fimage%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ38720%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP131%20%3Farrdt%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP625%20%3Fcoords%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP18%20%3Fimage%20.%0A%20%20%3Farrdt%20wdt%3AP131%20wd%3AQ90%20.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3FitemLabel Wind mills in Paris] ([https://twitter.com/PoulpyWP/status/822182751759646720 source]) *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fformula%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP2534%20%3Fformula.%0A%20%20FILTER%28CONTAINS%28%3Fformula%2C%20%22%26amp%3B%22%29%20%7C%7C%20CONTAINS%28%3Fformula%2C%20%22%26quot%3B%22%29%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D Mathematical formulae containing HTML escapes] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/822491902863872003 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23Fire%20stations%20in%20Paris%0A%23defaultView%3AMap%0A%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fadresse%20%3Fcoords%20%3Fimage%0AWHERE%0A%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ1195942%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP131%20%3Fplace%20.%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP969%20%3Fadresse%20.%0A%20%20%3Fplace%20wdt%3AP131%20wd%3AQ90%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoords%20.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3Fimage%20.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22fr%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3FplaceLabel%20%3FitemLabel Fire stations in Paris] ([https://twitter.com/Ayack_fr/status/822789876735242241 source]) * '''Development''' ** Created a new Special:EntityPage, needed for federation ([[phabricator:T153499]]) ** Sitelink "name" and "badges" in diffs are now translated ([[phabricator:T111016]]) ** Worked on finalizing mockups for editing Wikidata from Wikipedia and co. Now working on the click-dummy for it so we can try it with you. ** Last touches for automated sitelinks for Wiktionary. ** A ton of refactoring needed for Wiktionary support. ** More research on improving our input widgets (for example URL and date). [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. * '''Monthly Tasks''' ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] - [[d:Wikidata:Property proposal/Attention needed|proposals needing attention]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2017 01 21|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 16:55, 23 januar 2017 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=16250215 --> == Wikidata weekly summary #245 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * '''Discussions''' ** Open request for adminship: [[:d:Wikidata:Requests_for_permissions/Administrator#.D8.AF.D9.8A.D9.81.D9.8A.D8.AF_.D8.B9.D8.A7.D8.AF.D9.84_.D9.88.D9.87.D8.A8.D8.A9_.D8.AE.D9.84.D9.8A.D9.84_2|ديفيد عادل وهبة خليل 2]] * '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]]/[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Press coverage|Press/Blogs]]''' ** [http://zbw.eu/labs/en/economists-in-wikidata-opportunities-of-authority-linking Economists in Wikidata: Opportunities of Authority Linking] ** [https://fosdem.org/2017/ FOSDEM, February 4-5th in Brussels] Come and talk about Wikidata with us! See also [https://fosdem.org/2017/schedule/event/osd_finding_user_needs/ the talk about UX and users' needs for Wikidata] ** [http://www.wsdm-conference.org/2017/ Web Search and Data Mining Conference, February 6-10th, Cambridge] * '''Other Noteworthy Stuff''' ** [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Data donation|Data donation]]: [[d:Property:P1617|BBC Things ID (P1617)]] for news topics, kindly supplied by the BBC. All now uploaded, via Mix'n'Match ** [https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Grants_talk:IEG/StrepHit:_Wikidata_Statements_Validation_via_References/Renewal&diff=0&oldid=16187358 The StrepHit grant tool was renewed], so the Primary Sources tool can be improved in the future ** The Bodleian Libraries (Oxford University) are [https://twitter.com/BodEdLib/status/824963716932313089 looking for a Wikimedia data assistant] to work on Wikidata * '''Did you know?''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3542|FIBA player ID]], [[:d:Property:P3541|MLB ID]], [[:d:Property:P3539|NFL.com ID]], [[:d:Property:P3538|fussballdaten.de ID]], [[:d:Property:P3537|FootballDatabase.eu ID]], [[:d:Property:P3536|euroleague.net ID]], [[:d:Property:P3535|JapanTour ID]], [[:d:Property:P3534|Australian Government Organisations Register ID]], [[:d:Property:P3533|draftexpress.com ID]], [[:d:Property:P3532|databaseFootball.com ID]], [[:d:Property:P3531|AZBilliards ID]], [[:d:Property:P3530|par]], [[:d:Property:P3529|median income]], [[:d:Property:P3528|Luding game ID]], [[:d:Property:P3527|eurobasket.com ID]], [[:d:Property:P3526|wisdenindia.com ID]], [[:d:Property:P3525|acb.com ID]], [[:d:Property:P3524|Simple Modular Architecture Research Tool ID]], [[:d:Property:P3523|Rfam ID]], [[:d:Property:P3522|NHL.com ID]], [[:d:Property:P3521|EuroTour ID]], [[:d:Property:P3520|databaseOlympics.com ID]], [[:d:Property:P3519|Pfam ID]], [[:d:Property:P3518|Smithsonian trinomial]], [[:d:Property:P3517|Geographical Names Board of New South Wales ID]], [[:d:Property:P3516|National Park Foundation ID]], [[:d:Property:P3515|NPCA ID]], [[:d:Property:P3514|U.S. National Geodetic Survey ID]], [[:d:Property:P3513|peakware ID]], [[:d:Property:P3512|means of locomotion]], [[:d:Property:P3511|VGMDb label ID]], [[:d:Property:P3509|Dagens Nyheter topic ID]], [[:d:Property:P3507|Bivouac Mountain Encyclopedia ID]], [[:d:Property:P3506|Luding designer ID]], [[:d:Property:P3505|BoardGameGeek designer ID]], [[:d:Property:P3504|Florentine Inventario Palatina art ID]], [[:d:Property:P3503|LombardiaBeniCulturali building ID]], [[:d:Property:P3502|Ameblo username]], [[:d:Property:P3501|Catholic rite]], [[:d:Property:P3500|Ringgold identifier]], [[:d:Property:P3499|Gentoo package]] <!-- END NEW PROPERTIES --> ** Query examples: *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20%3FwikipediaLabel%20%3Ffilmcount%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fwikipedia%20wdt%3AP31%20wd%3AQ10876391%20.%0A%20%20%3Fwikipedia%20wdt%3AP424%20%3Fsprachcode%20.%0A%20%20%3Fwikipedia%20rdfs%3Alabel%20%3FwikipediaLabel%20%0A%20%20FILTER%28lang%28%3FwikipediaLabel%29%20%3D%20%22de%22%29%20%0A%20%20%7B%20SELECT%20%3Fsprachcode%20%28COUNT%28DISTINCT%20%3Ffilm%29%20as%20%3Ffilmcount%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20%09%3Ffilm%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ11424%20.%0A%20%20%20%20%09%3Farticle%20schema%3Aabout%20%3Ffilm%20.%20%0A%20%20%20%20%09%3Farticle%20schema%3AinLanguage%20%3Fsprachcode%0A%20%20%20%20%7D%20GROUP%20BY%20%3Fsprachcode%20%0A%20%20%7D%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%0A%7D%20ORDER%20BY%20DESC%20%28%3Ffilmcount%29%20LIMIT%2010 Most articles about films in each Wikipedia] *** [https://query.wikidata.org/#PREFIX%20psv%3A%20%3Chttp%3A%2F%2Fwww.wikidata.org%2Fprop%2Fstatement%2Fvalue%2F%3E%20SELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%28GROUP_CONCAT%28DISTINCT%20%3FcounLabel%3B%20SEPARATOR%3D%22%2C%20%22%29%20AS%20%3Fcountry%29%20%28GROUP_CONCAT%28DISTINCT%20%3FhqLabel%3B%20SEPARATOR%3D%22%2C%20%22%29%20AS%20%3Fheadquarters%29%20%3Frevenue%20%3Frevenue_USD%20%3FunitLabel%20%3Fdate%20%20%0AWHERE%20{%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%20wd%3AQ4830453.%0A%20%20%3Fitem%20p%3AP2139%20%3Fstatement.%0A%20%20%20OPTIONAL%20{%20%3Fitem%20wdt%3AP159%20%3Fhq.%20}%0A%20%20OPTIONAL%20{%20%3Fitem%20wdt%3AP17%20%3Fcoun.%20}%0A%20%20%3Fstatement%20wikibase%3Arank%20%3Frank.%0A%20%20OPTIONAL%20{%0A%20%20%20%20%3Fitem%20p%3AP2139%20%3Fstatement1.%0A%20%20%20%20%3Fstatement1%20wikibase%3Arank%20wikibase%3APreferredRank.%0A%20%20%20%20FILTER%28%3Frank%20!%3D%20wikibase%3APreferredRank%29%0A%20%20%20%20FILTER%28%3Fstatement1%20!%3D%20%3Fstatement%29%0A%20%20}%0A%20%20OPTIONAL%20{%20%3Fstatement%20pq%3AP585%20%3Fdate.%20}%0A%20%20{%0A%20%20%20%20%3Fstatement%20psv%3AP2139%20_%3Ab9.%0A%20%20%20%20_%3Ab9%20wikibase%3AquantityAmount%20%3Frevenue.%0A%20%20%20%20_%3Ab9%20wikibase%3AquantityUnit%20wd%3AQ4917.%0A%20%20%20%20BIND%28wd%3AQ4917%20AS%20%3Funit%29%0A%20%20%20%20BIND%28%3Frevenue%20AS%20%3Frevenue_USD%29%0A%20%20}%0A%20%20UNION%0A%20%20{%0A%20%20%20%20%3Fstatement%20psv%3AP2139%20_%3Ab10.%0A%20%20%20%20_%3Ab10%20wikibase%3AquantityAmount%20%3Frevenue.%0A%20%20%20%20_%3Ab10%20wikibase%3AquantityUnit%20%3Funit.%0A%20%20%20%20%3Funit%20p%3AP2284%20%3Funit_statement.%0A%20%20%20%20%3Funit_statement%20wikibase%3Arank%20%3Funit_rank.%0A%20%20%20%20%3Funit_statement%20psv%3AP2284%20_%3Ab11.%0A%20%20%20%20_%3Ab11%20wikibase%3AquantityUnit%20wd%3AQ4917.%0A%20%20%20%20_%3Ab11%20wikibase%3AquantityAmount%20%3Fusd.%0A%20%20%20%20OPTIONAL%20{%0A%20%20%20%20%20%20%3Funit%20p%3AP2284%20%3Funit_statement1.%0A%20%20%20%20%20%20%3Funit_statement1%20%28psv%3AP2284%2Fwikibase%3AquantityUnit%29%20wd%3AQ4917.%0A%20%20%20%20%20%20%3Funit_statement1%20wikibase%3Arank%20wikibase%3APreferredRank.%0A%20%20%20%20%20%20FILTER%28%3Funit_rank%20!%3D%20wikibase%3APreferredRank%29%0A%20%20%20%20%20%20FILTER%28%3Funit_statement1%20!%3D%20%3Funit_statement%29%0A%20%20%20%20}%0A%20%20%20%20BIND%28%3Frevenue%20*%20%3Fusd%20AS%20%3Frevenue_USD%29%0A%20%20%20%20FILTER%28%3Funit%20!%3D%20wd%3AQ4917%29%0A%20%20%20%20FILTER%28%3Funit_rank%20!%3D%20wikibase%3ADeprecatedRank%29%0A%20%20%20%20FILTER%28!BOUND%28%3Funit_statement1%29%29%0A%20%20}%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20{%0A%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%0A%20%20%3Fitem%20rdfs%3Alabel%20%3FitemLabel%20.%0A%20%20%3Fcoun%20rdfs%3Alabel%20%3FcounLabel%20.%0A%20%20%3Fhq%20rdfs%3Alabel%20%3FhqLabel%20.%0A%20%20%3Funit%20rdfs%3Alabel%20%3FunitLabel%20.%0A%20%20}%0A%20%20FILTER%28%3Frank%20!%3D%20wikibase%3ADeprecatedRank%29%0A%20%20FILTER%28!BOUND%28%3Fstatement1%29%29%0A}%0AGROUP%20BY%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Frevenue%20%3Frevenue_USD%20%3FunitLabel%20%3Fdate%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Frevenue_USD%29%0ALIMIT%2015 Largest companies by revenue in USD] *** [https://query.wikidata.org/#SELECT%20DISTINCT%20%3FactorLabel%20%3FcharacterLabel%20WHERE%20%7B%0A%20%20%7B%20%5B%5D%20p%3AP161%20%5B%0A%20%20%20%20%20%20ps%3AP161%20%3Factor%3B%0A%20%20%20%20%20%20pq%3AP453%20%3Fcharacter%0A%20%20%20%20%5D.%0A%20%20%7D%20UNION%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fcharacter%20wdt%3AP175%20%3Factor.%0A%20%20%7D%0A%20%20%3Fcharacter%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ95074.%0A%20%20%3Factor%20wdt%3AP570%20%3Fdied.%0A%20%20FILTER%28%3Fdied%20%3E%3D%20NOW%28%29-%22P50D%22%5E%5Exsd%3Aduration%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20%3Factor Characters whose actors died recently] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/825442291586330624 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20stock-listed%20US%20companies%20with%20founders%20who%20%28or%20whose%20parents%29%20were%20born%20outside%20the%20US%0ASELECT%20%3FcompanyLabel%20%28GROUP_CONCAT%28DISTINCT%20%3FfounderLabel%3B%20separator%3D%22%2C%20%22%29%20AS%20%3Ffounders%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fcompany%20wdt%3AP112%20%3Ffounder%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP17%20wd%3AQ30.%0A%20%20FILTER%20EXISTS%20%7B%20%3Fcompany%20wdt%3AP414%7Cwdt%3AP249%20%5B%5D.%20%7D%0A%20%20%3Ffounder%20%28wdt%3AP22%7Cwdt%3AP25%29%3F%2Fwdt%3AP19%20%3FplaceOfBirth.%0A%20%20MINUS%20%7B%20%3FplaceOfBirth%20wdt%3AP17%20wd%3AQ30.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Ffounder%20rdfs%3Alabel%20%3FfounderLabel.%20FILTER%28LANG%28%3FfounderLabel%29%20%3D%20%22en%22%29.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fcompany%20wdt%3AP2403%7Cwdt%3AP2137%7Cwdt%3AP2139%7Cwdt%3AP2226%7Cwdt%3AP2295%20%3Fmoney.%20%7D%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3FcompanyLabel%0AORDER%20BY%20DESC%28MAX%28%3Fmoney%29%29%20%3FcompanyLabel Stock-listed US companies with founders who (or whose parents) were born outside the US] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/825450518390722560 source]) *** [https://query.wikidata.org/embed.html#%23defaultView%3AGraph%0ASELECT%20%3Fwizard%20%3FwizardLabel%20%3FgroupLabel%20%3Fgroup%20WHERE%20%7B%0A%3Fwizard%20wdt%3AP31%20wd%3AQ15298259%3B%20%23%20in%20Harry%20Potter%20universe%20%20%0A%20%20wdt%3AP463%20%3Fgroup.%0ASERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20%7D%0A%7D Wizards from Harry Potter and their houses/groups] ([https://twitter.com/mlpoulter/status/824592846003003393 source]) ** Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[Wikidata:WikiProject Companies]] ** Newest database reports: [[d:Wikidata:WikiProject Movies/lists/film festivals this month|film festivals this month]] * '''Development''' ** RDF exports will contain sitelink page names as strings in addition to the URLs ([[phab:T148923]]) ** Switching the remaining special pages for labels, descriptions and aliases to the OOUI design ([[phab:T48248]]) ** Finalizing the security review of the Cognate extension for Wiktionary ([[phab:T149082]]) ** We plan to provide <code>og:image</code> Open Graph tags for sharing Item pages in social networks ([[phab:T51859]]) ** Introducing a new test framework for special pages ([[phab:T69122]]) ** Refactoring the wbeditentity API to work with the new Lexeme entity type ([[phab:T154288]]) ** Added [//phabricator.wikimedia.org/diffusion/EWBA/browse/master/docs/change-op-serializations.wiki docs/change-op-serializations.wiki] documenting how to use the wbeditentity API ** Added a [//phabricator.wikimedia.org/diffusion/EWBA/browse/master/CREDITS CREDITS] file to the Wikibase code base, listing all authors [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. * '''Monthly Tasks''' ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] - [[d:Wikidata:Property proposal/Attention needed|proposals needing attention]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2017 01 28|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 14:41, 30 januar 2017 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=16263236 --> == Wikidata weekly summary #246 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> *'''Discussions''' ** We need your input about [[d:Wikidata:Project_chat#Quality_Criteria_for_Building_a_Tool_to_Evaluate_Item_Quality|quality criteria for building a tool to evaluate item quality]] * '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]]/[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Press coverage|Press/Blogs]]''' ** Past: [https://fosdem.org FOSDEM] ** Upcoming: [http://www.wsdm-cup-2017.org WSDM Cup 2017] ** Upcoming: [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2017-February/010243.html WikiCite 2017, Vienna, May 23-25, 2017] ** Upcoming: [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikimedia-l/2017-February/086238.html A Gentle Introduction to Wikidata for Absolute Beginners, by Asaf Bartov, February 9th, 19:00 UTC] ([https://www.youtube.com/watch?v=eVrAx3AmUvA livestream on Youtube]) ** [https://www.openstreetmap.org/user/BharataHS/diary/40357 Scaling the matching of Wikidata to OpenStreetMap with wikimama] ** [https://blog.wikimedia.de/2017/01/27/software-product-management-as-an-internship-learning-about-the-real-world-at-wikimedia-deutschland/ Software product management as an internship in the Wikidata development team] ** [https://blog.wikimedia.de/2017/02/03/being-a-volunteer-developer-for-wikimedia-projects-an-interview-with-greta-doci/ Being a Volunteer Developer for Wikimedia projects: An Interview with Greta Doçi] * '''Other Noteworthy Stuff''' ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikimedia-l/2017-January/086159.html Inspire Campaign on outside knowledge networks launched] ** [[d:Wikidata:Wikimania 2017|What would you like to talk about during Wikimania Montreal?]] ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikimedia-l/2017-February/086234.html Join the Wikimania program committee!] ** OpenStreetMap uses [https://taginfo.openstreetmap.org/search?q=wikidata several <code>wikidata</code>-related tags] in its database. See also the [https://wiki.openstreetmap.org/wiki/Proposed_features/Wikidata related documentation] ** Dutch is now the [[d:User:Pasleim/Language statistics for items|most used language]] for descriptions on Wikidata (56,7%), leaving English (55,8%) and German (34,7%) behind. ** An OpenRefine service for Wikidata is waiting for testing: https://tools.wmflabs.org/openrefine-wikidata/ ** [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2017-February/010270.html WMDE looking for a data analyst to work mostly on Wikidata] ** [https://boards.greenhouse.io/wikimedia/jobs/584922?gh_src=15wnhc1#.WJj-TN9ifCk WMF looking for a project manager to work on structured data for Commons] * '''Did you know?''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3592|Saros cycle of eclipse]], [[:d:Property:P3591|World Checklist of Selected Plant Families ID]], [[:d:Property:P3590|Relations Ontology ID]], [[:d:Property:P3589|GCD series ID]], [[:d:Property:P3588|WNBA player ID]], [[:d:Property:P3587|Common Vulnerabilities and Exposures ID]], [[:d:Property:P3586|CricketArchive playing ground ID]], [[:d:Property:P3585|UltraSignup runner ID]], [[:d:Property:P3584|ITRA runner ID]], [[:d:Property:P3583|Surfline ID]], [[:d:Property:P3582|SunshineTour ID]], [[:d:Property:P3581|Pro Football Hall of Fame ID]], [[:d:Property:P3580|SIPCA code]], [[:d:Property:P3579|Sina Weibo id]], [[:d:Property:P3578|autologous cell line]], [[:d:Property:P3577|Croatian Football Federation player ID]], [[:d:Property:P3576|TLG author ID]], [[:d:Property:P3575|data size]], [[:d:Property:P3574|Fangraphs ID]], [[:d:Property:P3573|European Handball Federation ID]], [[:d:Property:P3572|ESPNcricinfo playing ground ID]], [[:d:Property:P3571|ESPN MLB player ID]], [[:d:Property:P3570|European Case Law Identifier]], [[:d:Property:P3569|Cultureel Woordenboek identifier]], [[:d:Property:P3568|OWGR ID]], [[:d:Property:P3567|Legends of Hockey ID]], [[:d:Property:P3566|Just Sports Stats ID]], [[:d:Property:P3565|J.League Data Site ID]], [[:d:Property:P3564|Global Poker Index ID]], [[:d:Property:P3563|NGA Lighthouse ID]], [[:d:Property:P3562|Admiralty number]], [[:d:Property:P3561|pro-football-reference ID]], [[:d:Property:P3560|College Football Data Warehouse ID]], [[:d:Property:P3559|maximum size or capacity]], [[:d:Property:P3558|USCF ID]], [[:d:Property:P3557|World Curling Federation ID]], [[:d:Property:P3556|World Curling Tour ID]], [[:d:Property:P3555|World Guide to Covered Bridges ID]], [[:d:Property:P3554|World Series of Poker ID]], [[:d:Property:P3553|Zhihu topic ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> ** Query examples: *** [https://query.wikidata.org/#%23defaultView%3AMap%0ASELECT%20distinct%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fcoord%20WHERE%20%7B%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279%2a%20wd%3AQ1370598%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wdt%3AP625%20%3Flocation%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20p%3AP625%20%5B%20psv%3AP625%20%5B%20wikibase%3AgeoLatitude%20%3Flat%20%3B%20%5D%20%3B%20ps%3AP625%20%3Fcoord%20%5D%0A%20%20FILTER%28%3Flat%20%3C%20-48%29.%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3Flat%20%3FitemLabel Places of worship south of 48°S]([https://twitter.com/PoulpyWP/status/826929337253363713 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20fictional%20things%20named%20after%20non-fictional%20things%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3FitemDescription%20%3FnamedAfterLabel%20%3FnamedAfterDescription%20WHERE%20%7B%0A%20%3Fitem%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ14897293%3B%0A%20wdt%3AP138%20%3FnamedAfter.%0A%20MINUS%20%7B%20%3FnamedAfter%20wdt%3AP31%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ14897293.%20%7D%0A%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D Fictional items named after real items]([https://twitter.com/WikidataFacts/status/828697909831036929 source]) * '''Development''' ** [[d:Wikidata:Project_chat#You_can_now_download_a_query_result_in_SVG|You can now download query results as SVG images]] ** When posting a link to an item to social networks and on messenger apps that show previews the previews will now be nicer and show an image. ([[phabricator:T51859]]) ** We published the results of our research around Commons usage: [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:HeavyCommonsUserQualitativeResearch.pdf How do heavy Commons users work? ...and what does that mean for structured data on Commons?] ** Setting up test system for federation (being able to use Wikidata's items and properties on Commons) ** Setting up test system for lexemes ** Setting up test system for improved change dispatching (sending notifications about edits on Wikidata to Wikipedia and co) ** Doing more groundwork for lexemes ** Working on better integration with Elastic ** More work on Federation ** Getting ready to deploy automated sitelinks for Wiktionary ** Fixing a number of keyboard navigation issues based on your feedback ** Working on the new datatype for geoshapes ([[phabricator:T57549]]) ** Looking into linking more complicated external identifiers properly ([[phabricator:T151329]]) ** Improved the link to the help portal on the query service ([[phabricator:T154993]]) See [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|all open tickets related to Wikidata]]. * '''Monthly Tasks''' ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] - [[d:Wikidata:Property proposal/Attention needed|proposals needing attention]] ** The Cebuano and Swedish wikis have a lot of bot-created content which is unconnected to other wiki articles. A good way to tackle that problem is by [[:d:Wikidata:Database_reports/Constraint_violations/P1566#.22Unique_value.22_violations|checking constraint violations]] for property [[:d:Property:P1566|GeoNames ID]]. </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2017 02 04|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 14:25, 7 februar 2017 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=16294557 --> == Wikidata weekly summary #247 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> * '''Discussions''' ** New request for comments: [[d:Wikidata:Requests for comment/P171|P171 (property "parent taxon")]], [[d:Wikidata:Requests for comment/Property talk:P2868|changing the label of property "has role"]] *'''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]]/[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Press coverage|Press/Blogs]]''' ** [https://medium.com/@infobomb/probing-parliament-s-with-wikidata-8cdb54e5221b#.oqnx1rccn Probing Parliament(s) with Wikidata], by Martin Poulter ** [[d:user:Jan Dittrich (WMDE)|Jan Dittrich]] and [[d:user:Charlie Kritschmar (WMDE)|Charlie Kritschmar]] gave a [https://fosdem.org/2017/schedule/event/osd_finding_user_needs/ talk at FOSDEM] on finding user needs and gave some examples from their work. ** A Gentle Introduction to Wikidata for Absolute Beginners by Asaf Bartov: [https://www.youtube.com/watch?v=eVrAx3AmUvA video] and [[c:File:Wikidata - A Gentle Introduction for Complete Beginners (WMF February 2017).pdf|slides]] ** [https://www.openstreetmap.org/user/Amisha%20Singla/diary/40451 Validating Wikidata tags on OpenStreetMap] ** Reminder: the deadline for Wikimania's scholarship is [https://wikimania2017.wikimedia.org/wiki/Scholarships February 20] (and you can [[d:Wikidata:Wikimania_2017|discuss about your ideas for Wikidata here]]) * '''Other Noteworthy Stuff''' ** [[m:Collaboration/Flow satisfaction survey/Report|The satisfaction survey concerning Flow has been published]] (and Wikidata is the community which prefers Flow the most) ** Module [[d:Module:Wikidata|Wikidata]] on Wikidata received an update to improve its performance. If your wiki has forked this one, consider updating it and [[d:Module talk:Wikidata|report any problems]] (already reported [[phab:T157868|one]]). ** Experimental [[:c:Template:Category contains]] for categories on Commons, including a per-category Wikidata query. See [[:c:Commons:Village_pump#Links_between_Commons_and_Wikidata_.28and_vice-versa.29|introductory discussion]] on Commons Village Pump. Presented together with current statistics on Commons category <-> Wikidata links ** [http://contentmine.org/jobs ContentMine looking for a Wikimedian in Residence to work on Wikidata and WikiFactMine in Cambridge] ** [[d:Wikidata:Project_chat#Editing_Wikidata_descriptions_from_Wikipedia_app_.28beta.29|It is now possible to edit the Wikidata description from the Wikipedia app in some languages in beta]] * '''Did you know?''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> ** Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: [[:d:Property:P3618|base salary]], [[:d:Property:P3616|Visions of Britain place ID]], [[:d:Property:P3615|Visions of Britain unit ID]], [[:d:Property:P3614|DigDag ID]], [[:d:Property:P3613|Sweden Nature Reserve ID]], [[:d:Property:P3612|Le Monde diplomatique subject ID]], [[:d:Property:P3611|Borden Code]], [[:d:Property:P3610|fare zone]], [[:d:Property:P3609|Recreation.gov area ID]], [[:d:Property:P3608|EU VAT number]], [[:d:Property:P3607|Booking.com hotel ID]], [[:d:Property:P3606|BOLD Systems taxon ID]], [[:d:Property:P3605|90minut player ID]], [[:d:Property:P3604|ITU triathlete ID]], [[:d:Property:P3603|Minneapolis Institute of Art Constituent ID]], [[:d:Property:P3602|candidacy in election]], [[:d:Property:P3601|MarineTraffic Lighthouse ID]], [[:d:Property:P3600|protected heritage site in Brussels ID]], [[:d:Property:P3599|Archives nationales producer record]], [[:d:Property:P3598|Hockey-reference player ID]], [[:d:Property:P3597|F-Droid package]], [[:d:Property:P3596|Danish ancient monument ID]], [[:d:Property:P3595|BLF article ID]], [[:d:Property:P3594|Araneae Spider ID]], [[:d:Property:P3593|AFI Catalog of Feature Films ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> ** Query examples: *** [https://query.wikidata.org/#%23%20Everything%20on%20Wikidata%20tagged%20as%20in%20the%20collection%20or%20physically%20located%20at%20the%20Ashmolean%2C%20Oxford%2C%20UK%0A%23%20Created%20by%20argotechnica%20on%2011%2F2%2F2017%0A%23defaultView%3AImageGrid%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FTitle%20%3FCreator%20%28YEAR%28%3FDate%29%20AS%20%3FYearCreated%29%20%3FImage%20%3Fcoord%20WHERE%20%7B%0A%20%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP195%20wd%3AQ636400.%20%7D%20UNION%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP276%20wd%3AQ636400.%20%7D%0A%20%20%3Fitem%20rdfs%3Alabel%20%3FTitle.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP170%20%3FQCreator.%0A%20%20%20%20FILTER%28%28LANG%28%3FCreator%29%29%20%3D%20%22en%22%29%0A%20%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP571%20%3FDate.%20%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3FImage.%20%7D%0A%20%20FILTER%28%28LANG%28%3FTitle%29%29%20%3D%20%22en%22%29%0A%7D Collection of the Ashmolean Museum, Oxford, UK] *** [https://query.wikidata.org/#%23%20office-holders%20convicted%20of%20crimes%0ASELECT%20%3Fperson%20%3FpersonLabel%20%28GROUP_CONCAT%28DISTINCT%20%3FpositionLabel%3B%20separator%3D%22%2C%20%22%29%20AS%20%3Fpositions%29%20%28GROUP_CONCAT%28DISTINCT%20%3FcrimeLabel%3B%20separator%3D%22%2C%20%22%29%20AS%20%3Fcrimes%29%20WHERE%20%7B%0A%20%3Fperson%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%3B%0A%20wdt%3AP39%20%3Fposition%3B%0A%20wdt%3AP1399%20%3Fcrime.%0A%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fperson%20rdfs%3Alabel%20%3FpersonLabel.%20FILTER%28LANG%28%3FpersonLabel%29%20%3D%20%22en%22%29.%20%7D%0A%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fposition%20rdfs%3Alabel%20%3FpositionLabel.%20FILTER%28LANG%28%3FpositionLabel%29%20%3D%20%22en%22%29.%20%7D%0A%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fcrime%20rdfs%3Alabel%20%3FcrimeLabel.%20FILTER%28LANG%28%3FcrimeLabel%29%20%3D%20%22en%22%29.%20%7D%0A%7D%0AGROUP%20BY%20%3Fperson%20%3FpersonLabel%0AORDER%20BY%20DESC%28COUNT%28DISTINCT%20%3Fcrime%29%29%20%3Fcrimes Office-holders convicted of crimes] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/830872600603684866 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20monarchs%20convicted%20of%20regicide%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fmonarch%20%3FmonarchLabel%20WHERE%20%7B%0A%20%3Fmonarch%20wdt%3AP31%20wd%3AQ5%3B%0A%20%28wdt%3AP106|wdt%3AP39%29%2F%28wdt%3AP31|wdt%3AP279%29*%20wd%3AQ116%3B%20%23%20occupation%20or%20position%20held%3A%20some%20kind%20of%20monarch%0A%20wdt%3AP1399%20wd%3AQ1475448.%20%23%20convicted%20of%3A%20regicide%0A%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D Monarchs convicted of regicide] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/830871259684671489 source]) *** [https://query.wikidata.org/#%23%20Antipopes%0A%23defaultView%3ATimeline%0ASELECT%20%3Fantipope%20%3FantipopeLabel%20%3Fborn%20%3Ffloruit%20%3Fdied%20WHERE%20%7B%0A%20%3Fantipope%20p%3AP39%2Fps%3AP39%2Fwdt%3AP279*%20wd%3AQ172748.%0A%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fantipope%20wdt%3AP569%20%3Fborn.%20%7D%0A%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fantipope%20wdt%3AP1317%20%3Ffloruit.%20%7D%0A%20OPTIONAL%20%7B%20%3Fantipope%20wdt%3AP570%20%3Fdied.%20%7D%0A%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20COALESCE%28%3Fborn%2C%3Ffloruit%2C%3Fdied%29 Timeline of antipopes] ([https://twitter.com/WikidataFacts/status/830187845734301698 source]) ***[https://query.wikidata.org/#%0ASELECT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fcommonscat%20%3Fdate%20%3Fmap%20%3Fcoord%20WHERE%20%7B%0A%20%20%0A%20%20%3Fitem%20wdt%3AP361%2B%20wd%3AQ8676%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP580%20%3Fdate%7D%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP585%20%3Fdate%7D%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoord%7D%20.%20%20%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP1621%20%3Fmap%7D%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP1943%20%3Fmap%7D%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP1944%20%3Fmap%7D%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP242%20%3Fmap%7D%20.%0A%20%20OPTIONAL%20%7B%3Fitem%20wdt%3AP373%20%3Fcommonscat%7D%20%0A%20%20%0A%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%0A%20%20%20%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%0A%20%20%7D%0A%7D%20ORDER%20BY%20%3Fdate Battles etc of the U.S. Civil War, that have maps] ([[:c:Commons:Village_pump#Other_categories:_.22Category_contains.22|source]]) -- but the results are a bit patchy. *** [https://query.wikidata.org/#%23%20Grade%20I%20listed%20buildings%20in%20Bedfordshire%0ASELECT%20DISTINCT%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fclass%20%3Fcommonscat%20%3Fimg%20%3Flayer%20%28SAMPLE%28%3Fcoord%29%20AS%20%3Fcoord%29%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%20hint%3AQuery%20hint%3Aoptimizer%20%22None%22%20.%0A%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP131%2B%20wd%3AQ23143%20%3B%20wdt%3AP1435%20wd%3AQ15700818%20%3B%20wdt%3AP31%3F%2Fwdt%3AP279%2A%20wd%3AQ41176%20%20%20%20%20%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%0A%20%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20%09%3Fitem%20wdt%3AP373%20%3Fcommonscat%0A%20%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP279%20%5B%5D%20.%0A%20%20%20%20%20%20%20%20BIND%28%27class%27%20AS%20%3Fclass%29%20.%0A%20%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP625%20%3Fcoord%0A%20%20%20%09%20%7D%0A%20%20%20%20%20OPTIONAL%20%7B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20%3Fitem%20wdt%3AP18%20%3Fimg%20.%0A%20%20%20%20%20%7D%0A%20%20%20%20%20BIND%28IF%28bound%28%3Fimg%29%2C%27image%27%2C%27no%20image%27%29%20AS%20%3Flayer%29%20.%0A%20%20%20%20%20SERVICE%20wikibase%3Alabel%20%7B%20bd%3AserviceParam%20wikibase%3Alanguage%20%22en%22%20.%20%7D%0A%7D%20GROUP%20BY%20%3Fitem%20%3FitemLabel%20%3Fclass%20%3Fcommonscat%20%3Fimg%20%3Flayer%20%0AORDER%20BY%20DESC%28%3Fclass%29%20%3FitemLabel Grade I listed buildings in Bedfordshire] ([[:c:Category:Grade I listed buildings in Bedfordshire|source]]: Commons "category contains" template) ** Newest external tools: [https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikidata/2017-February/010254.html new reconciliation for OpenRefine] * '''Development''' ** Doing a trial run of allowing search engines to index a number of ArticlePlaceholder pages on Welsh Wikipedia. If there are no major issues we will enable this for all placeholders. ** Improving Federation-related after initial tests, ** Getting ready to deploy automated sitelinks for Wiktionary ** Further work on the new datatype for geoshapes ([[phabricator:T57549]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. * '''Monthly Tasks''' ** Hack on one of [[phab:maniphest/query/R8GRzX1eH0tb/#R|these]]. ** Help develop the next summary [[d:Wikidata:Status updates/Next|here!]] ** Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]] ** Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread pages in your own language! ** [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. ** Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. ** Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] - [[d:Wikidata:Property proposal/Attention needed|proposals needing attention]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2017 02 11|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Lea Lacroix (WMDE)|Lea Lacroix (WMDE)]] 09:41, 14 februar 2017 (CET) </div> </div> <!-- Message sent by User:Lea Lacroix (WMDE)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=16300488 --> ==Reverts== Hi, please stop reverting. Those redirects are factually wrong. --[[Korisnik:Te750iv|Te750iv]] ([[Razgovor sa korisnikom:Te750iv|razgovor]]) 20:58, 1 decembar 2018 (CET) : {{ping|Te750iv}} If they are wrong they should be corrected. Replicating disambiguation pages is meaningless. --[[Korisnik:Dcirovic|Dcirovic]] ([[Razgovor sa korisnikom:Dcirovic|razgovor]]) 21:01, 1 decembar 2018 (CET) ::Thanks for the reply. As already explained on the pages you reverted: ::Redirects like [[Хале (Niedersachsen)]] to [[Halle (Weserbergland)]] are misleading because 2 different municipalities named "Halle" exist in Lower Saxony (= Donja Saksonija = Niedersachsen/NI): ::# [[:de:Halle (bei Neuenhaus)|Halle (bei Neuenhaus)]] ([[d:Q624830]])– ''no article on sh.wikipedia yet'', but in many other languages ::# [[Halle (Weserbergland)]] ([[d:Q649782]]) ::An exclusive redirect to the second one makes no sense. I don't see how such a redirect "should be corrected". It would be wrong in the same way to change the redirect to "Halle (bei Neuenhaus)" instead. And of course replicating disambiguation pages (see [[Halle]]) is meaningless. ::Do you have a suggestion? --[[Korisnik:Te750iv|Te750iv]] ([[Razgovor sa korisnikom:Te750iv|razgovor]]) 21:12, 1 decembar 2018 (CET) : {{ping|Te750iv}} In such cases redirect should point to the corresponding disambiguation page. --[[Korisnik:Dcirovic|Dcirovic]] ([[Razgovor sa korisnikom:Dcirovic|razgovor]]) 21:22, 1 decembar 2018 (CET) == deletion request: fantasy location redirects == Hi again, I noticed that you removed deletion requests and kept the following 30 pages as redirects to the disambiguation [[Halle]] (example [https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Halle,_bei_Neuenhaus,_Saksonija-Anhalt&diff=next&oldid=40865005 here]): #[[Halle, bei Neuenhaus, Saksonija-Anhalt]] #[[Hale, bei Neuenhaus, Saksonija-Anhalt]] #[[Хале, bei Neuenhaus, Saksonija-Anhalt]] #[[Halle (bei Neuenhaus, Saksonija-Anhalt)]] #[[Hale (bei Neuenhaus, Saksonija-Anhalt)]] #[[Хале (bei Neuenhaus, Saksonija-Anhalt)]] #[[Halle, bei Neuenhaus, Саксонија-Анхалт]] #[[Hale, bei Neuenhaus, Саксонија-Анхалт]] #[[Хале, bei Neuenhaus, Саксонија-Анхалт]] #[[Halle (bei Neuenhaus, Саксонија-Анхалт)]] #[[Hale (bei Neuenhaus, Саксонија-Анхалт)]] #[[Хале (bei Neuenhaus, Саксонија-Анхалт)]] #[[Halle, bei Neuenhaus, Sachsen-Anhalt]] #[[Hale, bei Neuenhaus, Sachsen-Anhalt]] #[[Хале, bei Neuenhaus, Sachsen-Anhalt]] #[[Halle (bei Neuenhaus, Sachsen-Anhalt)]] #[[Hale (bei Neuenhaus, Sachsen-Anhalt)]] #[[Хале (bei Neuenhaus, Sachsen-Anhalt)]] #[[Halle, bei Neuenhaus, ST]] #[[Hale, bei Neuenhaus, ST]] #[[Хале, bei Neuenhaus, ST]] #[[Halle (bei Neuenhaus, ST)]] #[[Hale (bei Neuenhaus, ST)]] #[[Хале (bei Neuenhaus, ST)]] #[[Halle, bei Neuenhaus, ST, Nemačka]] #[[Hale, bei Neuenhaus, ST, Nemačka]] #[[Хале, bei Neuenhaus, ST, Nemačka]] #[[Halle (bei Neuenhaus, ST, Deutschland)]] #[[Hale (bei Neuenhaus, ST, Deutschland)]] #[[Хале (bei Neuenhaus, ST, Deutschland)]] Please note that this is different to the [[#Reverts|case above]] (which was about 2 towns named Halle, but both located in the same state, Lower Saxony). As already explained in the deletion requests (see [https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Halle,_bei_Neuenhaus,_Saksonija-Anhalt&oldid=40865005]), the problem here is, that the redirects combine 2 completely unrelated locations in their titles. They include '''Neuenhaus in Saxony-Anhalt''' in various forms. Therefore, they suggest that such a location would be real. But it is not. A municipality named Neuenhaus '''does not exist at all''' in Saxony-Anhalt. What happened? Obviously the following two municipalities have been mixed up once in the past: *[[Halle (bei Neuenhaus)]] in the state of Lower Saxony (= [[Donja Saksonija]] = Niedersachsen = NI) ''– actually near Neuenhaus but NOT in Saxony-Anhalt'' *[[Halle (Saale)]] in the state of Saxony-Anhalt (= [[Saksonija-Anhalt]] = Sachsen-Anhalt = ST) ''– actually in Saxony-Anhalt but NOT near Neuenhaus'' So the creation of 30 misleading and implausible redirects (originally to one of the "Halle" articles) was a mistake. No problem, it's easy to correct mistakes on Wikipedia. In this case, correction can only mean deletion, because it really makes no sense to manifest wrong information by keeping false redirects forever. Otherwise – if you want to follow this scheme – you would have to create hundreds of redirects from fantasy location combinations to the disambiguation Halle: *There are more states of Germany without a municipality named Neuenhaus, e.g. Bavaria. So [[Halle, bei Neuenhaus, Bavarska|Halle, '''bei Neuenhaus, Bavarska''']] or the variant [[Хале, bei Neuenhaus, BY, Nemačka|Хале, '''bei Neuenhaus, BY''', Nemačka]] would be as good (or bad) as the 30 redirects above. *The administrative structure of Germany with many similar names might be confusing, I know. So maybe the UK capital [[London]] is a better example: <br />A standard redirect from [[London, England, United Kingdom]] would be ok (at least on sh.wikipedia), because London is actually located in the English part of the UK.<br />But redirects from [[London, Scotland, UK|London, '''Scotland''', UK]] or [[London, Wales, UK|London, '''Wales''', UK]] would NOT be ok (factually wrong, as London is neither located in Scotland nor in Wales, even if both are parts of the UK). Such redirects are generally unwanted (probably on sh.wikipedia, too). I hope, I was able to explain the issue and you see the point now. Could you please reconsider deletion of the 30 redirects? Thanks --[[Korisnik:Te750iv|Te750iv]] ([[Razgovor sa korisnikom:Te750iv|razgovor]]) 20:16, 6 januar 2019 (CET) == Germansko pravo == Trebalo bi da se ovaj clanak poveze sa Early germanic law a ne German law i ako možete da mi kažete kako da dodam članak i u srpsku vikipediju. [[Korisnik:Popovicmirjana|Popovicmirjana]] ([[Razgovor sa korisnikom:Popovicmirjana|razgovor]]) 15:49, 19 decembar 2019 (CET) == Your feedback is needed - Improving the Content Translation tool == Hello Friend, Apologies as this message is not in your native language. The WMF language team is reaching out to you based on your position as an '''admin''' in the Serbo-Croatian Wikipedia. In particular, we want to learn about your experience, the issues you encounter with [https://sh.wikipedia.org/wiki/Special:RecentChanges?hidebots=1&hidecategorization=1&hideWikibase=1&hidelog=1&tagfilter=contenttranslation&limit=500&days=30&urlversion=2 articles created with Content translation]. We appreciate the great work you are doing in Serbo-Croatian Wikipedia to ensure standard and quality articles are not compromised. However, it is a big task to encounter content that is not standard daily, and a difficult decision to delete them because they fall below standard. '''Our observations''' We noticed that articles created with the Content Translation tool in your wiki are deleted more frequently than in other Wikipedias. We say this because, from our statistics, 8185 articles were added to Serbo-Croatian Wikipedia in 2020. Out of the above figure, only 7 of them were translated using the Content Translation tool and 14 articles were deleted. Therefore, the deletion rate and the tool's low usage signals a problem or deficiencies peculiar to your Wikipedia. The Content Translation tool can increase content creation in your Wikipedia and is an excellent way to efficiently introduce newcomers to adding content and expand on existing ones. '''Our request''' So, we want you to participate in a survey. The survey will give us insight into how we can improve the tool to get quality articles and reduce the number of deletion, hence making your work easier. Please follow this link to the Survey: [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSerq6hRwdB6jCK_CYVqRp_P07zpAqtMDtyDFJ14SwnCHJ89qA/viewform?usp=sf_link '''Take the Survey''']<br> To know how the information collected from the survey will be used, please [[foundation:Content_Translation_Feedback_for_Wikipedia_Admins_Privacy_Statement|read the Privacy Statement]]. If you are not comfortable with taking the survey, that is fine. You can still provide us with feedback in this thread or via [mailto:uozurumba@wikimedia.org email] on the following questions: * What makes the articles created with content translation fall below standard in your Wikipedia? * What are the common mistakes that editors that use content translation make? * How do you think we can improve the  Content Translation tool that will help you with your work or make your task easier and reduce deletion of articles in Serbo-Croatian Wikipedia? So please, feel free to give us feedback in any way that is most convenient for you. Thank you so much, as we look forward to your response [[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] ([[User talk:UOzurumba (WMF)|talk]]) 13:06, 21 juni 2021 (CEST) On behalf of the WMF Language team. <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:UOzurumba_(WMF)/sandbox_12&oldid=21623042 --> == '''Reminder''': Your feedback is needed - Improving the Content Translation tool == Hello Friend! The WMF Language team earlier reached out to you to participate in a survey to give us insight into improving the [[mw:Content_translation|Content Translation tool]] to make your work as an '''admin''' easier. Towards improving the quality of content in your Wikipedia and avoiding the case of content deletion. Again, we are reaching out to you as a reminder to <u>[https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSerq6hRwdB6jCK_CYVqRp_P07zpAqtMDtyDFJ14SwnCHJ89qA/viewform?usp=sf_link '''Take the Survey''']</u> as the '''survey will close on 9th July 2021 (23:59 UTC)'''. The survey will only take you between 10 to 15 minutes. Please [[foundation:Content_Translation_Feedback_for_Wikipedia_Admins_Privacy_Statement|read the Privacy Statement]] to know how the information collected from the survey will be used. If you already took the survey- thank you! '''You don't need to retake it'''. Thank you, as we look forward to your response. [[User:UOzurumba (WMF)|UOzurumba (WMF)]] 21:17, 6 juli 2021 (CEST) On behalf of the WMF Language team. <!-- Message sent by User:UOzurumba (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:UOzurumba_(WMF)/sandbox_11&oldid=21702258 --> == How we will see unregistered users == <div lang="en" dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <section begin=content/> Hi! You get this message because you are an admin on a Wikimedia wiki. When someone edits a Wikimedia wiki without being logged in today, we show their IP address. As you may already know, we will not be able to do this in the future. This is a decision by the Wikimedia Foundation Legal department, because norms and regulations for privacy online have changed. Instead of the IP we will show a masked identity. You as an admin '''will still be able to access the IP'''. There will also be a new user right for those who need to see the full IPs of unregistered users to fight vandalism, harassment and spam without being admins. Patrollers will also see part of the IP even without this user right. We are also working on [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation/Improving tools|better tools]] to help. If you have not seen it before, you can [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|read more on Meta]]. If you want to make sure you don’t miss technical changes on the Wikimedia wikis, you can [[m:Global message delivery/Targets/Tech ambassadors|subscribe]] to [[m:Tech/News|the weekly technical newsletter]]. We have [[m:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation#IP Masking Implementation Approaches (FAQ)|two suggested ways]] this identity could work. '''We would appreciate your feedback''' on which way you think would work best for you and your wiki, now and in the future. You can [[m:Talk:IP Editing: Privacy Enhancement and Abuse Mitigation|let us know on the talk page]]. You can write in your language. The suggestions were posted in October and we will decide after 17 January. Thank you. /[[m:User:Johan (WMF)|Johan (WMF)]]<section end=content/> </div> 19:19, 4 januar 2022 (CET) <!-- Message sent by User:Johan (WMF)@metawiki using the list at https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=User:Johan_(WMF)/Target_lists/Admins2022(6)&oldid=22532666 --> == Invitation to Rejoin the [https://mdwiki.org/wiki/WikiProjectMed:Translation_task_force Healthcare Translation Task Force] == [[File:Wiki Project Med Foundation logo.svg|right|frameless|125px]] You have been a [https://mdwiki.toolforge.org/prior/index.php?lang=sh medical translators within Wikipedia]. We have recently relaunched our efforts and invite you to [https://mdwiki.toolforge.org/Translation_Dashboard/index.php join the new process]. Let me know if you have questions. Best [[User:Doc James|<span style="color:#0000f1">'''Doc James'''</span>]] ([[User talk:Doc James|talk]] · [[Special:Contributions/Doc James|contribs]] · [[Special:EmailUser/Doc James|email]]) 12:34, 2 August 2023 (UTC) <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Doc James@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Top_translatiors/sh&oldid=25416280 --> == Molbica == Hej... kad botovski prebacuješ članke, molim te nekako sredi da ukoliko mi nemamo šablon - da ga ne praviš ponovo. Sada si s ovim izmjenama stvorio toliko duplikata i nepotrebnih šablona da je sad to posao od nekoliko sati srediti. Radije nek bude bez šablona, nego da se automatski stvaraju duplikati; to na ovoj Wiki više ne radimo. Isto vrijedi i za kategorije. – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor sa korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 16:08, 31 maj 2024 (CEST) :Također, interne poveznice na engleske pojmove nemaju nikakvoga smisla. Sljedeći put pazi na to, molim te... – [[Korisnik:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Edgar A.</span>]] [[Razgovor sa korisnikom:Edgar Allan Poe|<span style="color:black; font-family:'Free Style Script';">Poe</span>]] 17:25, 31 maj 2024 (CEST) == Wikidata weekly summary #630 == <languages/> <div class="plainlinks"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]]<div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;"></div> <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' <translate> Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.<br> This is the Wikidata summary of the week before 2024-06-03. Please help [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Translate]].</translate>''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> <translate> ''' Discussions ''' * Open request for adminship: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Administrator/The_Squirrel_Conspiracy|The Squirrel Conspiracy]] - RfP scheduled to end after 9 June 2024 06:47 (UTC). * New requests for permissions/Bot: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/TongcyBot|TongcyBot]] - Task: Linking the Chinese and English Wiktionary, specifically in categories using Template:auto cat, and pages in the Template, Module, Appendix, Reconstruction, and Rhymes namespaces. * Open request for permissions/Bot: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/IliasChoumaniBot|IliasChoumaniBot]] - Task: Automatic updating of data from JSON files on German scientists. * Closed request for comments: [[d:Wikidata:Requests_for_comment/IP_Masking_Engagement|IP Masking Engagement]] - The RfC was closed due to inactivity. Discussions are still welcomed on Meta. </translate> <translate> ''' [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]] ''' * [[:it:Wikipedia:Raduni/Raduni_in_Sicilia_2024#Laboratorio_Wikidata_all’università_di_Catania,_14_giugno|Wikidata workshop at the university of Catania, Sicily, Italy]], on June 14th. * [[d:Wikidata:Events/Lexicodays 2024|Lexicodays 2024]], June 28-30, online event dedicated to Lexicographical Data on Wikidata with a focus on languages of Indonesia. Proposals for the program open until June 20th. </translate> <translate> ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [https://rtnf.substack.com/p/deploying-wikidatalite-into-toolforge Deploying Wikidatalite into Toolforge] - This article explains the deployment process of Wikidatalite into the Toolforge platform. This tool is now available at [https://wdlite.toolforge.org wdlite.toolforge.org]. ** (fr) [[:w:fr:Wikip%C3%A9dia:RAW/2024-06-01#Focus|Wikidata and the missing data]] : discussion in French about missing data in Wikidata ** (fr) [[:w:fr:Wikip%C3%A9dia:RAW/2024-06-01#ontologie|Sous-classe ou instance de ? Comprenons nous l'ontologie de Wikidata ?]], discussion in French about "Evidence of large-scale conceptual disarray in multi-level taxonomies in Wikidata" * Papers ** [https://raco.cat/index.php/Hipertext/article/view/421072/523553 Taxonomies and Ontologies in Wikipedia and Wikidata:] In-Depth Examination of Knowledge Organization Systems. This paper explores the Knowledge Organisation System (KOS) of Wikipedia, Wikidata and gender-related biases contained within. By M. Centelles & N.Ferran-Ferrer. * Videos ** [https://www.youtube.com/watch?v=A8O0hbJvBxw&t=7815s BHL Day 2024 | Year of the Cicada: Buzzing with 17 Years of Biodiversity Achievements] - talk by Siobhan about her biodiversity work. ** [https://www.youtube.com/watch?v=3qlCdnqFssw Contributing to Wikidata - African Library Activism Month] - Jesse Asiedu-Akrofi provides a tutorial on the characreristics of Wikidata and how Librarians can contribute. ** [https://www.youtube.com/watch?v=YOqomQ3pMIc Learning Clinic: Wiktionary & Lexemes on Wikidata] - this clinic co-hosted by Taufik Rosman and Sadik Shahadu of Wikimedia User Groups Malaysia and Dagbani respectively. ** [https://www.youtube.com/watch?v=mEbYf5S8_XU ¿Cómo convertir la edición de Wikidata en un juego?] (Spanish) - [[:w::es:Usuario:Piracalamina|User:Piracalamina]] and [[:w:es:Usuario:Jmmuguerza|User:Jmmuguerza]] show in this Wikitools how to create a API to add your own themed game to The Distributed Game. * Miscellaneous ** [https://vuejsexamples.com/wiquizz-a-game-generator-powered-by-nuxt-content-and-sparql-queries-from-wikidata/ Wiquizz] a quiz generator based on Wikidata and Query.wikidata.org </translate> <translate> ''' Tool of the week ''' * [https://wikitwister.com/ WikiTwister] - RoloWiki: Replace the interwiki links of a Wikipedia article with a pop-up card full of useful Wikidata, & Wikidata Quick Dip: Browse the Wikidata properties used by the pages in a category. </translate> <translate> ''' Other Noteworthy Stuff ''' * [[:commons:Template:Wikidata Infobox|Wikidata Infobox]] is now [[:commons:Category:Uses of Wikidata Infobox|used by over 5 million Commons categories]]. * [[:d:Wikidata:Tools/Potential gadgets|Wikidata:Tools/Potential gadgets]] is a new page where you can propose to turn CSS and JS scripts into gadgets, so that the can be activated from Preferences instead of through user common.css and common.js pages. * Wikimedia Deutschland is looking for a [https://wikimedia-deutschland.softgarden.io/job/44701437/Head-of-Product-Strategy-d-f-m-?jobDbPVId=129265287&l=en Head of Product Strategy] and a [https://wikimedia-deutschland.softgarden.io/job/45238187/Senior-Software-Engineer-Wikidata-for-Wikimedia-Projects-m-f-d-?jobDbPVId=127502927&l=en Senior Software Engineer]. </translate> <translate> ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: ** General datatypes: ***[[:d:Property:P12703|LombardiaBeniCulturali collection ID]] (<nowiki>ID of a collection on lombardiabeniculturali.it</nowiki>) ***[[:d:Property:P12712|population by native language]] (<nowiki>native language population of a place</nowiki>) ***[[:d:Property:P12714|tartan]] (<nowiki>item's tartan; Tartan is a Scottish cloth pattern symbolizing a clan, region, or group.</nowiki>) ***[[:d:Property:P12763|taxon synonym of]] (<nowiki>''(without English description)''</nowiki>) ***[[:d:Property:P12764|replaced synonym of]] (<nowiki>taxon item which replaced this taxon name (now only a synonym) - inverse property of replaced synonym (for nom. nov.) (P694)</nowiki>) ***[[:d:Property:P12765|protonym of]] (<nowiki>taxon item of which this taxon name is a protonym (original name, for zoological taxa) - inverse property of original combination</nowiki>) ***[[:d:Property:P12766|basionym of]] (<nowiki>taxon item of which this taxon name is a basionym (original name, for botanical and similar items) - inverse property of basionym (P566)</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Property:P12696|Dhliz ID]], [[:d:Property:P12697|RAG ID]], [[:d:Property:P12698|‎The Sounds Resource game ID]], [[:d:Property:P12699|The Lost Media Wiki page ID]], [[:d:Property:P12700|Cbonds company profile]], [[:d:Property:P12701|Iconoteca dell'Accademia di architettura ID]], [[:d:Property:P12702|Kōmako author ID]], [[:d:Property:P12704|urban area census code]], [[:d:Property:P12705|The Law Dictionary entry]], [[:d:Property:P12706|CDC Stacks ID]], [[:d:Property:P12707|Authority file of the Iraqi Authors]], [[:d:Property:P12708|Gentoo GURU package ID]], [[:d:Property:P12709|TheLegacy game ID]], [[:d:Property:P12710|Explanatory Ukrainian Dictionary ID]], [[:d:Property:P12711|Grand Theft Wiki ID]], [[:d:Property:P12713|Folkets lexikon ID]], [[:d:Property:P12715|Pushkin Museum artist ID]], [[:d:Property:P12716|Virtual Russian Museum artist ID]], [[:d:Property:P12717|LGD Block Code]], [[:d:Property:P12718|Australian Oxford Dictionary ID]], [[:d:Property:P12719|ICPE establishment ID]], [[:d:Property:P12720|WIPO Lex ID]], [[:d:Property:P12721|Lille norske leksikon ID]], [[:d:Property:P12722|WiiG.de developer ID]], [[:d:Property:P12723|WiiG.de publisher ID]], [[:d:Property:P12724|The New Zealand Oxford Dictionary ID]], [[:d:Property:P12725|Azerbaijani National Assembly ID]], [[:d:Property:P12726|Canadian Oxford Dictionary ID]], [[:d:Property:P12727|‎GOG product ID]], [[:d:Property:P12728|Archnet authority ID]], [[:d:Property:P12729|Brewer's Dictionary of Phrase & Fable ID]], [[:d:Property:P12730|Comprehensive Dictionary of the Contemporary Ukrainian Language ID]], [[:d:Property:P12731|Archaeological investigations in Hungary ID]], [[:d:Property:P12732|Global Egyptian Museum ID]], [[:d:Property:P12733|Historic Synagogues of Europe ID]], [[:d:Property:P12734|TheLegacy company ID]], [[:d:Property:P12735|Nintendo Life game ID]], [[:d:Property:P12736|Push Square game ID]], [[:d:Property:P12737|Pure Xbox game ID]], [[:d:Property:P12738|Palula dictionary ID]], [[:d:Property:P12739|Oxford Dictionary of English entry ID]], [[:d:Property:P12740|Slovenian Etymological Dictionary ID]], [[:d:Property:P12741|‎Jedipedia.net ID]], [[:d:Property:P12742|Bundes-Klinik-Atlas hospital ID]], [[:d:Property:P12743|Atarimuseum ID]], [[:d:Property:P12744|Dictionary of Taiwan Hakka ID]], [[:d:Property:P12745|LGD Village Code]], [[:d:Property:P12746|LGD District Code]], [[:d:Property:P12747|LGD State or UT Code]], [[:d:Property:P12748|LGD Subdistrict Code]], [[:d:Property:P12749|SNARC ID]], [[:d:Property:P12750|Dermaptera Species File taxon ID]], [[:d:Property:P12751|Embioptera Species File taxon ID]], [[:d:Property:P12752|Isoptera Species File taxon ID]], [[:d:Property:P12753|Zoraptera Species File taxon ID]], [[:d:Property:P12754|Bildindex der Kunst und Architektur PID]], [[:d:Property:P12755|Garner's Modern American Usage ID]], [[:d:Property:P12756|Artcena ID]], [[:d:Property:P12757|Islamic Art and Architecture ID]], [[:d:Property:P12758|Transfermarkt competition ID]], [[:d:Property:P12759|Sinhala Cinema artist ID]], [[:d:Property:P12760|Sinhala Cinema film ID]], [[:d:Property:P12761|Meurgorf identifier]], [[:d:Property:P12762|milog.co.il entry ID]], [[:d:Property:P12767|Aphid Species File taxon ID]], [[:d:Property:P12768|Grylloblattodea Species File taxon ID]], [[:d:Property:P12769|Mantophasmatodea Species File taxon ID]], [[:d:Property:P12770|Plecoptera Species File taxon ID]], [[:d:Property:P12771|Coleorrhyncha Species File taxon ID]], [[:d:Property:P12772|‎Milldatabase ID]], [[:d:Property:P12773|New Oxford Rhyming Dictionary ID]], [[:d:Property:P12774|A Dictionary of Biology ID]], [[:d:Property:P12775|Dictionary of the Middle Ages ID]], [[:d:Property:P12776|IAFD actor UUID]], [[:d:Property:P12777|F.C. Copenhagen player id]], [[:d:Property:P12778|Norwegian prisoner of war camp ID]], [[:d:Property:P12779|Arkitekturguide for Nord-Norge og Svalbard ID]], [[:d:Property:P12780|Korrespondenzen der Frühromantik person ID]], [[:d:Property:P12781|Korrespondenzen der Frühromantik work ID]], [[:d:Property:P12782|Filozofia jezuitów w Polsce w XX wieku ID]], [[:d:Property:P12783|PLC (primary location code)]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review: ** General datatypes: ***[[:d:Wikidata:Property proposal/last appearance|last appearance]] (<nowiki>last work featuring a fictional character or item</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/is ontological root of|is ontological root of]] (<nowiki>forms the root element of the ontology</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/located in the Islamic territorial entity|located in the Islamic territorial entity]] (<nowiki>the item is located on the territory of the following Islamic entity.</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/address of addressee|address of addressee]] (<nowiki>address of the address e.g. on a postcard</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/TheaterEncyclopedie ID|TheaterEncyclopedie ID]] (<nowiki>An item of the TheaterEncyclopedie</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/relates to sustainable development goal, target or indicator|relates to sustainable development goal, target or indicator]] (<nowiki>indicates a relation between the subject and the SDGs or one of the components</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/student count by gender|student count by gender]] (<nowiki>I think there should be a way to document the number of students at a university by their gender, as data for student counts (at least if they come from GENESIS Online - german universities) contain that data divided in male and female students. I think it would make more sense to implement that as a qualifier for {{P|2196}} than implementing it as a new property as that wouldn't make old data obsolete, but also it could interfere with tools that retrieve that data automated and are then confused by having multiple counts at the same time.</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/has semantic role|has semantic role]] (<nowiki>item that describes a role in an event class</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/model for (2)|model for (2)]] (<nowiki>what the subject is a conceptual or scientific model/theory for</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Dynasty|Dynasty]] (<nowiki>A dynasty is a sequence of rulers from the same family, usually in the context of a monarchy or imperial system but sometimes also appearing in republics. A dynasty can be used to describe the time period in which a person lived, an event happened, a work was created, or a place existed.</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/showrunner|showrunner]] (<nowiki>person who is responsible for the day-to-day operation of a television show</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/antonomasia|antonomasia]] (<nowiki>epithet or phrase that takes the place of a proper name</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/screen size|screen size]] (<nowiki>Size of a display screen as measured along the diagonal</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/NLR editions|NLR editions]], [[:d:Wikidata:Property proposal/glubinka.by|glubinka.by]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cerist journal ID|Cerist journal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Soldatregisteret ID|Soldatregisteret ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Quranic Arabic Corpus topic ID|Quranic Arabic Corpus topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Oxford Encyclopedia of the Islamic World: Digital Collection ID|Oxford Encyclopedia of the Islamic World: Digital Collection ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The Encyclopedia of Religion and Nature ID|The Encyclopedia of Religion and Nature ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The Oxford Companion to World Mythology ID|The Oxford Companion to World Mythology ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/promodj album ID|promodj album ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The Oxford Encyclopedia of the Modern World ID|The Oxford Encyclopedia of the Modern World ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The Oxford Companion to the Mind ID|The Oxford Companion to the Mind ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/person ID in MNAHA|person ID in MNAHA]], [[:d:Wikidata:Property proposal/vehicle keeper marking / VKM|vehicle keeper marking / VKM]], [[:d:Wikidata:Property proposal/JJM Habitation id|JJM Habitation id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Justapedia|Justapedia]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PNG School Code|PNG School Code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Green's Dictionary of Slang (Oxford Reference) ID|Green's Dictionary of Slang (Oxford Reference) ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Locomotive Yaroslavl HC player id|Locomotive Yaroslavl HC player id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Chinese Basketball Association ID|Chinese Basketball Association ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/WHO Country Database ID|WHO Country Database ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Limited Liability Partnership Identification Number (LLPIN) in India|Limited Liability Partnership Identification Number (LLPIN) in India]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Zoology ID|A Dictionary of Zoology ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SALDO sense ID|SALDO sense ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Flown From The Nest person id|Flown From The Nest person id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Online Swahili - English Dictionary ID|Online Swahili - English Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Téarma ID|Téarma ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IMAIOS entity ID|IMAIOS entity ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Dictionary of Contemporary Icelandic ID|Dictionary of Contemporary Icelandic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Plant Sciences ID|A Dictionary of Plant Sciences ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Seret film ID|Seret film ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford American Thesaurus ID|Pocket Oxford American Thesaurus ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Oxford Paperback Thesaurus ID|Oxford Paperback Thesaurus ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Orthoptera Species File taxon ID|Orthoptera Species File taxon ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/CAMRA Experience pub ID|CAMRA Experience pub ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford Spanish Dictionary: English-Spanish ID|Pocket Oxford Spanish Dictionary: English-Spanish ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Paleobiology Database ID for this journal article|Paleobiology Database ID for this journal article]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Naturalis Repository ID|Naturalis Repository ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Te Aka Māori Dictionary ID|Te Aka Māori Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/He Pātaka Kupu ID|He Pātaka Kupu ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Oqaasersiorfik ID|Oqaasersiorfik ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Greenlandic-English Dictionary ID|Greenlandic-English Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/poblesdecatalunya.cat identifier|poblesdecatalunya.cat identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/广播电视播出机构许可证编号|广播电视播出机构许可证编号]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Vikidia ID|Vikidia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/This Is Basketball player ID|This Is Basketball player ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> * [[d:Wikidata:Properties for deletion|Deleted properties]]: You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! </translate> <translate> ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/AGtT Mountains with a height over 7000m] - display on a map. Adjust the P:elevation above sea level to widen or narrow the search. ** [https://w.wiki/AFEE Find Items that share an Identifier] - this query has identified a possible duplicate by matching P5696 - Indian Railways Station Code. ** [https://w.wiki/AGts Who has worked with this Celebrity?] - this query looks for co-stars, colleagues and co-actors of Seth Rogen. Adjust this value for other celebrities or professionals. * Schema examples: [[d:EntitySchema:E426|Tamkang University location]] - building and location entities associated with Tamkang University, Taiwan. * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject_Timna_Valley|Timna Valley]] - a community project on the [[d:Q1973199|Timna Valley]] archaelogical site. * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:Wikidata:Database_reports/Gadget_usage_statistics|Gadget usage statistics]] - find out which gadgets are used the most and perhaps find something new. * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q1496|Ferdinand Magellan]] - 15th Century Portugese explorer who led the first expedition to circumnavigate the Globe (despite his death in the Philippines). * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L1883|Be]] - The english copular verb that helps express all of existence. </translate> <translate> ''' Development ''' * EntitySchemas: [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/thread/J7CPPEU3T6OACGVSLFPF7VKC5R4HKR2C/ The new EntitySchema data type is ready for testing on Test Wikidata] * Wikibase REST API: ** We finished the route for modifying the data of an Item ([[phab:T342993]]) ** We finished the route for modifying the data of a Property ([[phab:T347394]]) ** We continued working on the route for creating an Item ([[phab:T342990]]) * We fixed an issue where IDs were shown for badges and after editing a statement. The fix will be rolled out this week. ([[phab:T366236]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. </translate> <translate> ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Participate in [https://dicare.toolforge.org/lexemes/challenge.php this week's Lexeme challenge]: [https://dicare.toolforge.org/lexemes/challenge.php Gambling] * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </translate> </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current| Help translate]] · [[User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] ([[User talk:Danny Benjafield (WMDE)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 17:00, 03 June 2024 (UTC)'''</div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=26861668 --> == Wikidata weekly summary #631 == <div class="plainlinks"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]]<div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;"></div> <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.<br> This is the Wikidata summary of the week before 2024-06-10. Please help [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Translate]].''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * Open request for adminship: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Administrator/Kadı|Kadı]] - RfP scheduled to end after 14 June 2024 17:51 (UTC) * Closed request for adminship: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Administrator/The_Squirrel_Conspiracy|The Squirrel Conspiracy]] - Closed as successful. Welcome back Squirrel! * New requests for permissions/Bot: ** [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/MDanielsBot_2|MDanielsBot 2]] Task(s) - Replace translations of descriptions and labels. ** [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/TapuriaBot|TapuriaBot]] Task(s) - interwiki ** [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/Skybristol_bot|Skybristol bot]] Task(s) - Flesh out mapping of DOI provider orgs to WD orgs, syncing DOI prefix values. ** [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/EpidòseosBot|EpidòseosBot]] Task(s) - improve incomplete references to [[:d:Q36578|GND]] for [[:d:Property:P21|sex / gender]]; add new references containing [[:d:Property:P227|GND ID]] for [[:d:Property:P21|sex / gender]] when the property has no references containing [[:d:Property:P248|stated in]]. ''' [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]] ''' * Next Linked Data for Libraries [[Wikidata: WikiProject LD4 Wikidata Affinity Group|LD4 Wikidata Affinity Group]] call June 11, 2024: We have our next LD4 Wikidata Affinity Group Call on Tuesday, 11 June, 2024 at 9am PT / 12pm ET / 17:00 UTC / 6pm CET ([https://zonestamp.toolforge.org/1718121600 Time zone converter]). Please join us for a community discussion on SMALL GLAM SLAM Pilot 1 with Ismael Olea. [https://docs.google.com/document/d/1%20xbhGb5KMsUCvqDTq2ZugXlpTY74sYoDqGl6GdOIoGw/edit Link to agenda.] * [[m:Celtic_Knot_Conference_2024|Celtic Knot Wikimedia Conference]], September 25-27, 2024 in Waterford City, Ireland. This conference usually hosts Wikidata-related sessions. You can now propose your contributions to the program until July 14th, and apply for a scholarship until June 30th ([[m:Talk:Celtic_Knot_Conference_2024#Celtic_Knot_Conference:_date,_proposal_for_the_program_and_scholarships|full announcement and links]]) * [[m:WikiIndaba conference 2024|WikiIndaba conference 2024]], 4 - 6 October 2024 in Johannesburg, South Africa. This conference typically hosts Wikidata-related sessions. Program submissions 05 - 30 June 2024. ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [https://commonists.wordpress.com/2024/06/07/100000-video-games-on-wikidata/ 100,000 video games on Wikidata] - Wikidata’s WikiProject Video games has just passed a major milestone: 100,000 video game (Q7889) items on Wikidata. * Videos ** (es) [https://www.youtube.com/watch?v=Y7Nw0xPT1tw How to strengthen the public domain with Wikidata?] - This is a Spanish-speaking Wikitools workshop exploring Paulina (see: Tool of the Week), a search interface powered by Wikidata for finding and exploring author's and whether their works are in the public domain. * Notebooks ** [https://observablehq.com/@pac02/radio-france-wikidata Radio France meets Wikidata 😘]: Extracting IDs from radio France and matching them with Wikidata using P10780 property ** [https://observablehq.com/@pac02/wikidatas-analytics-for-radio-frances-podcasts Wikidata's analytics for Radio France's podcasts] ''' Tool of the week ''' * [https://paulina.toolforge.org/ Paulina: Data for the Public Domain] - Explore the cultural heritage of humanity. Search Paulina by author and discover if they have freely accessible works in the Public Domain. ''' Other Noteworthy Stuff ''' * Propose to transform an existing CSS or Javascript script (i.e. scripts that you can enable in your common.css and common.js pages) into a gadget: [[d:Wikidata:Tools/Potential gadgets|Wikidata:Tools/Potential gadgets]] ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P12795|showrunner]] (<nowiki>person who is responsible for the day-to-day operation of a television show</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P12784|Locomotive Yaroslavl HC player ID]], [[:d:Property:P12785|Orthoptera Species File taxon ID (new)]], [[:d:Property:P12786|Flown From the Nest person ID]], [[:d:Property:P12787|Online Swahili - English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12788|A Dictionary of Plant Sciences ID]], [[:d:Property:P12789|A Dictionary of Zoology ID]], [[:d:Property:P12790|A Dictionary of Contemporary Icelandic ID]], [[:d:Property:P12791|Seret film ID]], [[:d:Property:P12792|Limited Liability Partnership Identification Number]], [[:d:Property:P12793|Paleobiology database reference ID]], [[:d:Property:P12794|PNG School Code]], [[:d:Property:P12796|Téarma ID]], [[:d:Property:P12797|IMAIOS entity ID]], [[:d:Property:P12798|Naturalis Repository ID]], [[:d:Property:P12799|Pocket Oxford Spanish Dictionary: English-Spanish ID]], [[:d:Property:P12800|Vikidia ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/Music mood|Music mood]] (<nowiki>qualifier carrying an emotion (mood) relevant to an audio recording (musical or not)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/ecosystem type|ecosystem type]] (<nowiki>type of ecosystem that the item represents</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Burgenwelt|Burgenwelt]] (<nowiki>Burgenwelt; castles</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/construction time|construction time]] (<nowiki>{{Construction time refers to the time which was needed to build a certain building, which sometimes took more than one year, especially in former times | de = <!-- Die Bauzeit bezieht sich auf die Zeit, die benötigt wurde, um ein Gebäude zu errichten, was manchmal länger, gerade früher, als ein Jahr brauchte --> <!-- | xx = Beschreibungen in anderen Sprachen --> }}</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Nom dans la langue locale|Nom dans la langue locale]] (<nowiki></nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/YAMAP mountain ID|YAMAP mountain ID]] (<nowiki>YAMAP mountain ID</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford-Hachette French Dictionary: English-French ID|Pocket Oxford-Hachette French Dictionary: English-French ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford Irish Dictionary: English-Irish ID|Pocket Oxford Irish Dictionary: English-Irish ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Fowler’s Concise Dictionary of Modern English Usage ID|Fowler’s Concise Dictionary of Modern English Usage ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MODI ID|MODI ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/código del Inventario del Patrimonio Cultural de Castilla-La Mancha|código del Inventario del Patrimonio Cultural de Castilla-La Mancha]], [[:d:Wikidata:Property proposal/AllGame style ID|AllGame style ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MoFo ID|MoFo ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DAKA Greenlandic-Danish Dictionary ID|DAKA Greenlandic-Danish Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DAKA Danish-Greenlandic Dictionary ID|DAKA Danish-Greenlandic Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Farhang-i farsī ba rusī ID|Farhang-i farsī ba rusī ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FC Metz player id|FC Metz player id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford Spanish Dictionary: Spanish-English ID|Pocket Oxford Spanish Dictionary: Spanish-English ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/itch.io numeric ID|itch.io numeric ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/produsent-ID hos Nasjonalmuseet|produsent-ID hos Nasjonalmuseet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Phasmida Species File taxon ID|Phasmida Species File taxon ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Psocodea Species File taxon ID|Psocodea Species File taxon ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cockroach Species File taxon ID|Cockroach Species File taxon ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Lygaeoidea Species File taxon ID|Lygaeoidea Species File taxon ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/filmas.lv film ID|filmas.lv film ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/filmas.lv studio ID|filmas.lv studio ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/filmas.lv person ID|filmas.lv person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cineuropa international sales agent ID|Cineuropa international sales agent ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cineuropa production company ID|Cineuropa production company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cineuropa distributor ID|Cineuropa distributor ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Biodiversity Information System for Europe ID|Biodiversity Information System for Europe ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Tommaseo-Bellini Online ID|Tommaseo-Bellini Online ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Tesoro della Lingua Italiana delle Origini ID|Tesoro della Lingua Italiana delle Origini ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Elonet company ID|Elonet company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford Irish Dictionary: Irish-English ID|Pocket Oxford Irish Dictionary: Irish-English ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/4dFR Average height of people named Joe] ** [https://w.wiki/4rGf Top 20 languages in number of Lexemes in Wikidata and percentage of Lexemes with at least one external ID] ** [https://w.wiki/ALrE Timeline of inception of Ghanaian universities] * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: ** [[d:Wikidata:WikiProject Honoris Causa France|Honoris Causa France]] - aims to coordinate the actions carried out in terms of reporting the attributions of honorary doctorate ([[d:Q11415564|Q11415564]]) by French universities. ** [[d:Wikidata:WikiProject HolyWells|HolyWells]] - aims to organize Items around Holy Wells. ** [[d:Wikidata:WikiProject OghamStones|OghamStones]] - aims to organise Items around Ogham Stones ** [[d:Wikidata:WikiProject Western Michigan University Libraries|Western Michigan University Libraries]] - used to gather Wikidata work being done at Western Michigan University Libraries. ** [[d:Wikidata:WikiProject Visibilizando el dominio público colombiano|Visibilizando el dominio público colombiano]] - to help the unique, permanent and visible identification, worldwide, of Colombian authors in the public domain, within the framework of Colombian legislation. * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:User:Pasleim/Connectivity|Connectivity between Wikimedia projects]] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q7227384|Pomona College (Q7227384)]] - private liberal arts college in Claremont, California, United States * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L1122204|bustadmarknad (L1122204)]] - "housing market" in Nynorsk ''' Development ''' * The UnpatrolledEdits gadget now shows a notice when there are older and multiple unpatrolled edits, previously it only showed the notice when the most recent edit was unpatrolled. Please help translate the messages [[:d:MediaWiki:Gadget-UnpatrolledEdits-i18n.json|here]]. * Query Service: We are fixing a bug where no examples are shown in the example dialog ([[phab:T366871]]) * EntitySchemas: We have enabled the new datatype for testing on test.wikidata.org and are preparing the rollout to Wikidata ([[phab:T365686]]) * Item UI: We fixed an issue where labels were not shown for badges or after making an edit ([[phab:T366236]]) * Wikibase REST API: We have continued the work on the route for modifying the data of an Item ([[phab:T342993]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Participate in [https://dicare.toolforge.org/lexemes/challenge.php this week's Lexeme challenge]: * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current| Help translate]] · [[User:Mohammed_Abdulai_(WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] [[User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|(Talk)]] · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 19:10, 10 juni 2024 (CEST)''' </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=26893899 --> == Weekly Summary #632 == <div class="plainlinks"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]]<div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;"></div> <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.<br> This is the Wikidata summary of the week before 2024-06-17.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> '''Discussions''' * New requests for permissions/Bot: ** [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/Mdann52_bot|Mdann52 bot]] - Task(s): Updating [[d:Property:P2317|callsign]], [[d:Property:P2144|frequency]] and [[d:Property:P1400|FCC ID]] of US Radio Station items from FCC database. ** [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/M2Ys4U-Bot|M2Ys4U-Bot]] - Task(s): Import data about candidates standing for election in the [[d:Q78851988|2024 United Kingdom general election]]. '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]]''' * Looking ahead ** [[d:Wikidata:Events/Lexicodays_2024|Lexico Days 2024]] is coming up. June 28 - 30, there will be a packed programme of presentations, discussions and workshops on Lexicographical data. This is an online event. ** [https://ibcmadrid2024.com/index.php?seccion=scientificArea&subSeccion=detailSubProgramme&id=620&idSub=3 Wikidata Workshop for Botanists] at the XX Intl. Botanical Congress, July 21 - 27, 2024, Madrid, Spain. '''Press, articles, blog posts, videos''' * Blogs ** [https://diff.wikimedia.org/2024/06/10/stories-from-the-anti-disinformation-repository-why-wikimedia-is-an-antidote-to-disinformation/ Diff Blog: Why Wikimedia (and Wikidata) is an antidote to disinformation] - Wiki Movimento Brasil discuss how Wikidata has equipped researchers, activists and the public the ability to safeguard truths about human rights abuses during the civic-military Brazilian dictatorship between 1964 - 1985. ** [https://www.calishat.com/2024/06/10/making-location-based-timelines-with-wikipedia-wikidata-and-mojeek/ Making location based timelines with Wikipedia, Wikidata and mojeek] - Tara Calishain of Calishat blog. ** (de) [https://www.wikimedia.de/20jahre/meilensteine/ 20 Years of WMDE] - scroll down the timeline and see what Wikimedia Deutschland has done in its 20 years of existence! * Papers ** [https://arxiv.org/abs/2406.03221 Linking Named Entities in Diderot's Encyclopédie to Wikidata] - This paper describes the annotation of more than 10,300 of the Encyclopédie entries with Wikidata identifiers enabling them to be connect to the graph of structured data. By Piere Nugues. ** [https://aclanthology.org/2021.gwc-1.29/ Towards a linking between WordNet and Wikidata] - The authors propose linking the 2 described reosurces through hapax legomenon and natural language processing techniques to create new connections and uses. By J. McCrae & D. Cillessen. * Videos ** [https://www.youtube.com/watch?v=CZB_5QiRjE8 WikiWednesday Webinar – Increasing Education & Outreach through Wikidata & the Wiki-Commons] - Victoria Stasiuk and Navino Evans of the Digital Literacy for GLAM show how museums and galleries have opened up their collections through Wikidata and Commons and increase education, outreach and volunteer engagement strategies. ** [https://www.youtube.com/watch?v=lbaDmB4gAVo What is Wikidata? How to use Wikidata?] - Asaf Bartov hosts this informative session on Wikidata at the Wikimania Singapore 2023. If you're attending Wikimania 2024, this session will prepare you for other Wikidata-related sessions. ** [https://www.youtube.com/watch?v=rPVgrFhkZYc Creating a Lexeme Database from Scratch] - The runup to Wikimania Katowice has begun. Refresh yourself for upcoming sessions with this Wikidata basics workshop hosted by Leon Liesener. '''Tool of the week''' * [https://service.tib.eu/ogt/map Gestapo.Terror.Places (in Lower Saxony 1933-1945)] - This app displays on a map of lower Saxony areas of interest or significance of the terror-related crimes of the Gestapo during WWII. '''Other Noteworthy Stuff''' * A [[Wikidata:SPARQL query service/WDQS backend update/June 2024 scaling update|new Wikidata Query Service scaling update has been published]]. It outlines the [[Wikidata:SPARQL query service/WDQS graph split/Rules|final set of rules for the WDQS graph split]]. * [https://programminglanguages.info/sitelinks-ranking/ Programming Languages ranked by Sitelinks in Wikidata] '''Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: ** General datatypes: ***[[:d:Property:P12795|showrunner]] (<nowiki>person who is responsible for the day-to-day operation of a television show</nowiki>) ** External identifiers:[[:d:Property:P12784|Locomotive Yaroslavl HC player ID]], [[:d:Property:P12785|Orthoptera Species File taxon ID (new)]], [[:d:Property:P12786|Flown From the Nest person ID]], [[:d:Property:P12787|Online Swahili - English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12788|A Dictionary of Plant Sciences ID]], [[:d:Property:P12789|A Dictionary of Zoology ID]], [[:d:Property:P12790|A Dictionary of Contemporary Icelandic ID]], [[:d:Property:P12791|Seret film ID]], [[:d:Property:P12792|Limited Liability Partnership Identification Number]], [[:d:Property:P12793|Paleobiology database reference ID]], [[:d:Property:P12794|PNG School Code]], [[:d:Property:P12796|Téarma ID]], [[:d:Property:P12797|IMAIOS entity ID]], [[:d:Property:P12798|Naturalis Repository ID]], [[:d:Property:P12799|English-Spanish Dictionary ID]], [[:d:Property:P12800|Vikidia ID]], [[:d:Property:P12801|thisisbasketball.be player ID]], [[:d:Property:P12802|poblesdecatalunya.cat ID]], [[:d:Property:P12803|Oqaasersiorfik ID]], [[:d:Property:P12804|MNAHA person ID]], [[:d:Property:P12805|Greenlandic-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12806|Te Aka Māori Dictionary ID]], [[:d:Property:P12807|Tropicos person ID]], [[:d:Property:P12808|He Pātaka Kupu ID]], [[:d:Property:P12809|vehicle keeper marking (VKM)]], [[:d:Property:P12810|‎AllGame style ID]], [[:d:Property:P12811|FC Metz player ID]], [[:d:Property:P12812|MoFo ID]], [[:d:Property:P12813|‎itch.io numeric ID]], [[:d:Property:P12814|filmas.lv film ID]], [[:d:Property:P12815|‎filmas.lv person ID]], [[:d:Property:P12816|‎filmas.lv studio ID]], [[:d:Property:P12817|Cockroach Species File taxon ID (new)]], [[:d:Property:P12818|Lygaeoidea Species File taxon ID (new)]], [[:d:Property:P12819|Phasmida Species File taxon ID (new)]], [[:d:Property:P12820|Psocodea Species File taxon ID (new)]], [[:d:Property:P12821|Spanish-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12822|Norwegian National Museum producer ID]], [[:d:Property:P12823|‎Burgenwelt ID]], [[:d:Property:P12824|Pocket Oxford Irish Dictionary: Irish-English ID]], [[:d:Property:P12825|Tesoro della Lingua Italiana delle Origini ID]], [[:d:Property:P12826|Tommaseo-Bellini Online ID]], [[:d:Property:P12827|danskfodbold.com player ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review: ** General datatypes: ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Music mood|Music mood]] (<nowiki>qualifier carrying an emotion (mood) relevant to an audio recording (musical or not)</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/ecosystem type|ecosystem type]] (<nowiki>type of ecosystem that the item represents</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/construction time|construction time]] (<nowiki>Construction time refers to the time which was needed to build a certain building, which sometimes took more than one year, especially in former times</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Nom dans la langue locale|Nom dans la langue locale]] (<nowiki></nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/YAMAP mountain ID|YAMAP mountain ID]] (<nowiki>YAMAP mountain ID</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/coin edge|coin edge]] (<nowiki>Coin edges may be plain (smooth) or patterned, or a combination of both. They can also include lettering.</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/ozone depletion potential|ozone depletion potential]] (<nowiki>relative amount of degradation to the ozone layer relative to CFC-11</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford-Hachette French Dictionary: English-French ID|Pocket Oxford-Hachette French Dictionary: English-French ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford Irish Dictionary: English-Irish ID|Pocket Oxford Irish Dictionary: English-Irish ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Fowler’s Concise Dictionary of Modern English Usage ID|Fowler’s Concise Dictionary of Modern English Usage ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MODI ID|MODI ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/código del Inventario del Patrimonio Cultural de Castilla-La Mancha|código del Inventario del Patrimonio Cultural de Castilla-La Mancha]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DAKA Greenlandic-Danish Dictionary ID|DAKA Greenlandic-Danish Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DAKA Danish-Greenlandic Dictionary ID|DAKA Danish-Greenlandic Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Farhang-i farsī ba rusī ID|Farhang-i farsī ba rusī ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cineuropa international sales agent ID|Cineuropa international sales agent ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cineuropa production company ID|Cineuropa production company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cineuropa distributor ID|Cineuropa distributor ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Biodiversity Information System for Europe ID|Biodiversity Information System for Europe ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Elonet company ID|Elonet company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Numista issuer ID|Numista issuer ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Douban Personage ID|Douban Personage ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Canadian Great War Project person ID|Canadian Great War Project person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/stiga.trefik.cz|stiga.trefik.cz]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PMC journal ID|PMC journal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/European Education Thesaurus ID|European Education Thesaurus ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Brezhoneg21 ID|Brezhoneg21 ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Personnel Records of the First World War (Library and Archives Canada) ID|Personnel Records of the First World War (Library and Archives Canada) ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Canadian Virtual War Memorial ID|Canadian Virtual War Memorial ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Federal Reserve Subject Taxonomy ID|Federal Reserve Subject Taxonomy ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> * [[d:Wikidata:Properties for deletion|Deleted properties]]: You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! '''Did you know?''' * Query examples: ** [https://w.wiki/A5pW Tool Registry for Digital Humanities] ** [https://w.wiki/AQna Operas ordered by First Performance] ** [https://w.wiki/AQo2 Performing Arts Productions with a Composer property] * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: ** [[d:Wikidata:WikiProject_Association_football/Euro_2024|Assoc. Football - Euro 2024]] - for best practices on [[d:Q15098367|UEFA Euro 2024]] items. ** [[d:Wikidata:WikiProject_Bulgaria/Elections|Bulgarian Elections]] - for describing data related to elections in Bulgaria. ** [[d:Wikidata:WikiProject_ARS3D|ARS3D]] - statements and properties for an African Red Slip ware 3D artifact data model. * WikiProject Highlights: ** (de)[[d:Wikidata:Forum#Theorie_und_Praxis_in_Wikidata|Theorie und Praxis in Wikidata]] - [[User:Matthiasb|User:Matthiasb]] uses examples of Highway intersection classification on Wikidata of locations in and around Berlin to highlight inconsistencies between the data model and legal classification. By highlighting a considerable number of differences in a relatively small geographic area, these comments provide further context on an earlier discussion within the German Wikipedia community on integrating Wikidata further into Wikipedia articles. * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:User:Pasleim/Badge_statistics| Badge Stats]] - How are badges being applied in Wikidata, which items have the most Good or Featured Articles? Savvy editors can use this to enrich said articles in their own Wiki. * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q202886|Mordor]] - A desolate volcanic plain of nauseous gases and shadows. J.R.R Tolkien's blighted land is this week's showcase. * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L189|вода]] - A Russian word for a clear, vitality-giving liquid, of course it's Water. '''Development''' * EntitySchemas: We are preparing for the rollout of the new datatype to link to EntitySchemas in statements. * Wikibase REST API: ** We are continuing the work on the route for modifying an Item ([[phab:T342993]]) ** We are working on improving errors and error messages in the API * Query Service UI: We fixed a bug. The example dialog was empty and not showing any examples ([[phab:T366871]]) * We changed the datatype of two Properties to external ID as requested ([[phab:T367174]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. '''Weekly Tasks''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Participate in [https://dicare.toolforge.org/lexemes/challenge.php this week's Lexeme challenge]: [https://dicare.toolforge.org/lexemes/challenge.php Gambling] * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] Anything to add? Please share! :) </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Help translate]] · [[User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] · 17:45, 17 June 2024 (UTC)''' </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=26893899 --> == Wikidata weekly summary #633 == <div class="plainlinks"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]]<div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;"></div> <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.<br>This is the Wikidata summary of the week before 2024-06-24. Please help [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Translate]].''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]] ''' * Past: The [[d:Wikidata:Events/Swedish online editathon/Notes 200|200th online Wikidata meetup in Swedish]] was held. * Upcoming: [[d:Wikidata:Events/Lexicodays 2024|Lexicodays]], online event dedicated to Lexemes on Wikidata, will take place on June 28-30. It takes place across time zone and both in English and Indonesian. Check the program and find the access links on the event page. ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs: [https://diff.wikimedia.org/2024/06/20/20th-century-press-archives-history-in-newspaper-clippings-made-accessible-by-zbw-and-wikimedia/ 20th Century Press Archives – history in newspaper clippings, made accessible by ZBW and Wikimedia]. The blog discusses how ZBW and Wikimedia collaborated to digitize and make accessible the 20th Century Press Archives, integrating its metadata into Wikidata items and providing fresh access to 3.8 million digitized pages from raw microfilm1. * Notebooks: [https://observablehq.com/@pac02/members-of-european-parliament?term=Q64038205&qualifie=P4100&lang=en Dashboard of European Parliament] ''' Tool of the week ''' * [https://prometheus-bildarchiv.de/en/blog/wikideta-in-prometheus Wikidata in Prometheus] - Prometheus is a non-commercial image archive for art and cultural studies. It hosts images from a variety of image and media databases and now works can be connected with Wikidata. * New [https://mix-n-match.toolforge.org/#/ Mix'n'match] feature: For lists of (full or auto) matches where both the MnM entry and the Wikidata Item have coordinates, it now shows the distance between them in the description. ([https://wikis.world/@magnusmanske/112654072391619657 source]) ''' Other Noteworthy Stuff ''' * The Wikidata development team at Wikimedia Deutschland is planning a brief survey to understand the various ways people contribute to the project and identify user contribution patterns. A request has been made for a CentralNotice banner to deploy the survey to a broad audience. Your feedback, comments, and questions on this request are welcome: [[m:CentralNotice/Request/Wikidata Community Survey 2024]] * The second iteration of the [[d:Wikidata:Open Online Course|Wikidata:Open Online Course]] will begin from July 1 until August 11. Whether you're a beginner taking your first steps, an individual in need of a refresher on Wikidata concepts, or a seasoned trainer looking to level up your skills - this course is right for you. ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P12795|showrunner]] (<nowiki>person who is responsible for the day-to-day operation of a television show</nowiki>) **[[:d:Property:P12830|music mood]] (<nowiki>qualifier carrying an emotion (mood) relevant to a musical audio recording</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P12784|Locomotive Yaroslavl HC player ID]], [[:d:Property:P12785|Orthoptera Species File taxon ID (new)]], [[:d:Property:P12786|Flown From the Nest person ID]], [[:d:Property:P12787|Online Swahili - English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12788|A Dictionary of Plant Sciences ID]], [[:d:Property:P12789|A Dictionary of Zoology ID]], [[:d:Property:P12790|A Dictionary of Contemporary Icelandic ID]], [[:d:Property:P12791|Seret film ID]], [[:d:Property:P12792|Limited Liability Partnership Identification Number]], [[:d:Property:P12793|Paleobiology database reference ID]], [[:d:Property:P12794|PNG School Code]], [[:d:Property:P12796|Téarma ID]], [[:d:Property:P12797|IMAIOS entity ID]], [[:d:Property:P12798|Naturalis Repository ID]], [[:d:Property:P12799|English-Spanish Dictionary ID]], [[:d:Property:P12800|Vikidia ID]], [[:d:Property:P12801|thisisbasketball.be player ID]], [[:d:Property:P12802|poblesdecatalunya.cat ID]], [[:d:Property:P12803|Oqaasersiorfik ID]], [[:d:Property:P12804|MNAHA person ID]], [[:d:Property:P12805|Greenlandic-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12806|Te Aka Māori Dictionary ID]], [[:d:Property:P12807|Tropicos person ID]], [[:d:Property:P12808|He Pātaka Kupu ID]], [[:d:Property:P12809|vehicle keeper marking (VKM)]], [[:d:Property:P12810|‎AllGame style ID]], [[:d:Property:P12811|FC Metz player ID]], [[:d:Property:P12812|MoFo ID]], [[:d:Property:P12813|‎itch.io numeric ID]], [[:d:Property:P12814|filmas.lv film ID]], [[:d:Property:P12815|‎filmas.lv person ID]], [[:d:Property:P12816|‎filmas.lv studio ID]], [[:d:Property:P12817|Cockroach Species File taxon ID (new)]], [[:d:Property:P12818|Lygaeoidea Species File taxon ID (new)]], [[:d:Property:P12819|Phasmida Species File taxon ID (new)]], [[:d:Property:P12820|Psocodea Species File taxon ID (new)]], [[:d:Property:P12821|Spanish-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12822|Norwegian National Museum producer ID]], [[:d:Property:P12823|‎Burgenwelt ID]], [[:d:Property:P12824|Irish-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12825|Tesoro della Lingua Italiana delle Origini ID]], [[:d:Property:P12826|Tommaseo-Bellini Online ID]], [[:d:Property:P12827|danskfodbold.com player ID]], [[:d:Property:P12828|DAKA Danish-Greenlandic Dictionary ID]], [[:d:Property:P12831|DAKA Greenlandic-Danish Dictionary ID]], [[:d:Property:P12832|‎Canadian Great War Project person ID]], [[:d:Property:P12833|English-Irish Dictionary ID]], [[:d:Property:P12834|PMC journal ID]], [[:d:Property:P12835|Census ID]], [[:d:Property:P12836|Douban personage ID]], [[:d:Property:P12837|AviBase person ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/Nom dans la langue locale|Nom dans la langue locale]] (<nowiki></nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/YAMAP mountain ID|YAMAP mountain ID]] (<nowiki>YAMAP mountain ID</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/coin edge|coin edge]] (<nowiki>Coin edges may be plain (smooth) or patterned, or a combination of both. They can also include lettering.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/ozone depletion potential|ozone depletion potential]] (<nowiki>relative amount of degradation to the ozone layer relative to CFC-11</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford-Hachette French Dictionary: English-French ID|Pocket Oxford-Hachette French Dictionary: English-French ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Fowler’s Concise Dictionary of Modern English Usage ID|Fowler’s Concise Dictionary of Modern English Usage ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/código del Inventario del Patrimonio Cultural de Castilla-La Mancha|código del Inventario del Patrimonio Cultural de Castilla-La Mancha]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Farhang-i farsī ba rusī ID|Farhang-i farsī ba rusī ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cineuropa international sales agent ID|Cineuropa international sales agent ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cineuropa production company ID|Cineuropa production company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cineuropa distributor ID|Cineuropa distributor ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Biodiversity Information System for Europe ID|Biodiversity Information System for Europe ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Elonet company ID|Elonet company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Numista issuer ID|Numista issuer ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/stiga.trefik.cz|stiga.trefik.cz]], [[:d:Wikidata:Property proposal/European Education Thesaurus ID|European Education Thesaurus ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Brezhoneg21 ID|Brezhoneg21 ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Personnel Records of the First World War (Library and Archives Canada) ID|Personnel Records of the First World War (Library and Archives Canada) ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Canadian Virtual War Memorial ID|Canadian Virtual War Memorial ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Federal Reserve Subject Taxonomy ID|Federal Reserve Subject Taxonomy ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Devri ID|Devri ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/OpenCitations Meta Identifier|OpenCitations Meta Identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IGN franchise ID|IGN franchise ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Plex person key|Plex person key]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Overcast episode ID|Overcast episode ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/OBJ ID|OBJ ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NooSFere publisher ID|NooSFere publisher ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Metamath statement label|Metamath statement label]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford German Dictionary: English-German ID|Pocket Oxford German Dictionary: English-German ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford Italian Dictionary: English-Italian ID|Pocket Oxford Italian Dictionary: English-Italian ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/UNIBO professor ID|UNIBO professor ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Mapes de Patrimoni Cultural ID|Mapes de Patrimoni Cultural ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Il Nuovo DOP ID|Il Nuovo DOP ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FEI horse ID|FEI horse ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/AR7a Number of solar eclipses per decades] ** [https://w.wiki/AURc Longest gap between original film and remake (without any intermediate remakes)] ([https://x.com/WikidataFacts/status/1802773843297104155 source]) * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: ** [[d:Wikidata:WikiProject Multilingualism|Multilingualism]] - organizes work around achieving 100% Wikidata multilingualism for every language with MediaWiki internationalization support. It is initiated, developed & supported by Wikimedia Language Diversity community volunteers. ** [[d:Wikidata:WikiProject NAVISone|NAVISone]] * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[Wikidata:Database reports/Identical labels and descriptions|Identical labels and descriptions]] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q1254|Kofi Annan (Q1254)]] - 7th Secretary-General of the United Nations (1938-2018) * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L719353|ʒirilana (L719353)]] - Dagbanli proverb that translates to "liar" ''' Development ''' * [Breaking Change Announcement] [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/thread/LBEWI6IPD4H3S55KELZUOGFXPFRD5KYD/ Upcoming Changes to Wikibase: EntitySchema data type] * EntitySchemas: We prepared for the release of the new data type to link to EntitySchemas in statements on July 2nd. * Mul language code: We picked up the remaining issues before enabling it by default on Wikidata * Wikibase REST API: ** We completed the route to modify the data of an Item ([[phab:T342993]]) ** We continued improving and reworking errors ([[phab:T366172]], [[phab:T366175]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Participate in [https://dicare.toolforge.org/lexemes/challenge.php this week's Lexeme challenge]: * Govdirectory weekly focus country: [[d:Wikidata:WikiProject Govdirectory/Cameroon|Cameroon]] * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current| Help translate]] · [[User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] ([[User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 16:50, 24 June 2024 (UTC) ''' </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=26985945 --> == Wikidata weekly summary #634 == <div class="plainlinks"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]]<div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;"></div> <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.<br>This is the Wikidata summary of the week before 2024-07-01. Please help [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Translate]].''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * New requests for permissions/Bot: ** [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/DifoolBot_4|DifoolBot 4]] Task(s) - Split single references containing multiple reference URLs into multiple references. ** [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/Bot_Bozze|Bot Bozze]] Task(s) - Add sitelinks to itwiki draft articles after they've been moved to the main namespace. * New request for comments: [[d:Wikidata:Requests_for_comment/Spelling_convention_for_labels_and_descriptions_in_English|Spelling convention for labels and descriptions in English]] - RfC started 2024-06-25. This RfC requests feedback and input for finding consistency in spelling convention as English has multiple regional variations. ''' [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]] ''' * Past: The [[d:Wikidata:Events/Lexicodays 2024|Lexicodays 2024]] was an online event designed to offer a discussion space for the Wikidata community about Lexicographical Data. An archive of some of the slides and session recordings are here [[c:Category:Lexicodays 2024]]. More will be added as they become available. * Upcoming: ** The next [[d:Wikidata:Events#Office_hours|Wikidata+Wikibase office hours]] will take place on Wednesday, 16:00 UTC on Wednesday, 10th July 2024 (18:00 Berlin time) in the [https://t.me/joinchat/IeCRo0j5Uag1qR4Tk8Ftsg Wikidata Telegram group]. ''The Wikidata and Wikibase office hours are online events where the development team presents what they have been working on over the past quarter, and the community is welcome to ask questions and discuss important issues related to the development of Wikidata and Wikibase.'' ** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/GZRRMNW6B75FMBR7HYSAJZGCMQQCCIUP/ Talk to the Search Platform / Query Service Team—July 3, 2024] ** Botany-focused Wikidata online workshop online as part of the #IBC2024. Date: Tuesday 9th July at 9pm NZST (GMT+12) / 11 am central Europe. [https://wikis.world/@siobhan_leachman@mastodon.nz/112691029608457323 Register here]! ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [https://www.bobdc.com/blog/wikidataaudio/ Querying for audio on Wikidata] - This blog post discusses using SPARQL queries on Wikidata to find audio recordings, focusing on musical compositions and their associated genres. ** [https://diff.wikimedia.org/2024/06/10/stories-from-the-anti-disinformation-repository-why-wikimedia-is-an-antidote-to-disinformation/ Stories from the anti-disinformation repository: Why Wikimedia is an antidote to disinformation] - The blog post highlights how Wikidata, as a central storage repository, plays a crucial role in countering disinformation by providing reliable, structured data for Wikimedia projects and beyond. ** [https://diff.wikimedia.org/2024/06/30/ld42023-vi-imagining-a-wikidata-future-for-librarians-together/ Diff Blog: Imagining a Wikidata future for librarians together] - the sixth and final blog post from the LD42023 conference. Silvia Gutiérrez (WMF) and Giovanna Fontenelle (WMF) document the results of the collaborative session on building a bridge between the Library-Wikidata community and WMF. ** [https://www.census.de/blog/census-ids-are-now-wikidata-external-identifiers/ Census IDs are Now Wikidata External Identifiers] ** [https://www.choice360.org/libtech-insight/library-knowledge-as-linked-data-a-wikidata-approach/ Library Knowledge as Linked Data: A Wikidata Approach]: Contributing to a shared data commons. David Erlandson describes the experiences of using Wikidata for the pilot Program for Cooperative Cataloging to "accelerate the movement towards ubiquitous identifier creation and identity management at the network level". * Papers ** [https://arxiv.org/abs/2406.17903 Mapping the Past: Geographically Linking an Early 20th Century Swedish Encyclopedia with Wikidata] - This paper describes the extraction of location entries from a prominent Swedish encyclopedia and sheds light on selection and representation of geographic information in the Nordisk Familjebok. By A. Ahlin, A. Myrne & P. Nugues. ** [https://wikiworkshop.org Papers from the just-ended Wiki Workshop 2024] *** [https://wikiworkshop.org/papers/do-lod-conventions-impede-the-representation-of-diversity-the-case-of-disabled-actors-in-dbpedia-and-wikidata.pdf Do LOD Conventions Impede the Representation of Diversity? The Case of Disabled Actors in DBpedia and Wikidata?] *** [https://wikiworkshop.org/papers/sparql-for-lis-analytics-exploring-gender-representation-amongst-pcc-wikidata-pilot-participant.pdf SPARQL for LIS Analytics: Exploring Gender Representation amongst PCC Wikidata Pilot Participant] *** [https://wikiworkshop.org/papers/wikidata-vandalism-detection-with-graph-linguistic-fusion.pdf Wikidata Vandalism Detection with Graph-Linguistic Fusion] *** Wikidata Quality Toolkit: Entity Schema Generator Demonstration (tool demonstration) * Videos ** [https://www.youtube.com/watch?v=r7Qbb1yuLkE&pp=ygUId2lraWRhdGE%3D Wikidata Knowledge Graph to Enable Equitable and Validated Generative AI] - Wikimedia Deutschland's Jonathan Fraine and [[d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher]] show how Wikidata can be used to provide well-cited information and how semantic search can augment generative AI inference. Presented at the Open Source GenAI & ML Summit. **[https://www.youtube.com/watch?v=DOqZce65Fgg&pp=ygUId2lraWRhdGE%3D Wikidata Editing LIVE at Lexico Days 2024] - [[d:User:Abbe98|User:Abbe98]] and [[d:User:Ainali|User:JanAinali]] are back for another session of live-editing, focused on lexicographical data, during the Lexico Days 2024 event that took place this last weekend, June 28 - June 30. ** [https://www.youtube.com/watch?v=q2PHkK6jEEA Get more out of Wikidata with Resonator] - Rachel Hendrick and Gary Price of LibTech Tools walk through Resonator and point out the best ways to use it. Resonator is available on [https://reasonator.toolforge.org/ ToolForge]. ** [https://www.youtube.com/watch?v=fjGNWM_9Y4M Knowledge Integrity: Reliability- Wikidata Vandalism Detection with Graph Linguistic Fusion] - [[m:User:Diego_(WMF)|Diego (WMF)]] and Mykola Trokhmovych showcase their work on building a model to help Wikidata editors identify edits that require patrolling, as part of the [[https://wikiworkshop.org/ Wiki Workshop 2024]. ** [https://www.youtube.com/watch?v=zF-xy7KL_ek Inclusion of Communities: Using Wikibase to Leverage Community Sourced Data Initiatives] - Erin Yunes talks about their work in using Wikibase Cloud as part of the Compel project (COmputer Music Preservation Electronic Library). ** (es) [https://www.youtube.com/watch?v=Y7Nw0xPT1tw ¿Cómo fortalecer el dominio público con Wikidata?] - This Wikitools Workshop hosted by Jorge Gemetto is on [https://paulina.toolforge.org/ Paulina], a tool for exploring and accessing public domain information on authors and their works. ''' Tool of the week ''' * [https://www.loom.com/share/2fab1acb8abf404da8b03a24d4d4d473?sid=6ad654de-486d-44c3-9ae9-8193792720f9&t2 Automatic Structuring of text for Wikidata] - [[d:User:BrokenSegue|User:BrokenSegue]] introduces their new tool. * [[d:User:Zvpunry/CreateNewItem|User:Zvpunry/CreateNewItem]] - This is a User script to easily add a new Item while editing a Statement and noticing that the desired Item is missing. ''' Other Noteworthy Stuff ''' * The second iteration of the [[d:Wikidata:Open Online Course|Wikidata:Open Online Course]] has begun. Class will continue until August 11. Whether you're a beginner taking your first steps, an individual in need of a refresher on Wikidata concepts, or a seasoned trainer looking to level up your skills - this course is right for you. ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P12795|showrunner]] (<nowiki>person who is responsible for the day-to-day operation of a television show</nowiki>) **[[:d:Property:P12830|music mood]] (<nowiki>qualifier carrying an emotion (mood) relevant to a musical audio recording</nowiki>) **[[:d:Property:P12849|coin edge]] (<nowiki>image or images that show the edge of a coin</nowiki>) **[[:d:Property:P12853|ozone depletion potential]] (<nowiki>relative amount of degradation to the ozone layer relative to CFC-11</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P12784|Locomotive Yaroslavl HC player ID]], [[:d:Property:P12785|Orthoptera Species File taxon ID (new)]], [[:d:Property:P12786|Flown From the Nest person ID]], [[:d:Property:P12787|Online Swahili - English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12788|A Dictionary of Plant Sciences ID]], [[:d:Property:P12789|A Dictionary of Zoology ID]], [[:d:Property:P12790|A Dictionary of Contemporary Icelandic ID]], [[:d:Property:P12791|Seret film ID]], [[:d:Property:P12792|Limited Liability Partnership Identification Number]], [[:d:Property:P12793|Paleobiology database reference ID]], [[:d:Property:P12794|PNG School Code]], [[:d:Property:P12796|Téarma ID]], [[:d:Property:P12797|IMAIOS entity ID]], [[:d:Property:P12798|Naturalis Repository ID]], [[:d:Property:P12799|English-Spanish Dictionary ID]], [[:d:Property:P12800|Vikidia article ID]], [[:d:Property:P12801|thisisbasketball.be player ID]], [[:d:Property:P12802|poblesdecatalunya.cat ID]], [[:d:Property:P12803|Oqaasersiorfik ID]], [[:d:Property:P12804|MNAHA person ID]], [[:d:Property:P12805|Greenlandic-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12806|Te Aka Māori Dictionary ID]], [[:d:Property:P12807|Tropicos person ID]], [[:d:Property:P12808|He Pātaka Kupu ID]], [[:d:Property:P12809|vehicle keeper marking (VKM)]], [[:d:Property:P12810|‎AllGame style ID]], [[:d:Property:P12811|FC Metz player ID]], [[:d:Property:P12812|MoFo ID]], [[:d:Property:P12813|‎itch.io numeric ID]], [[:d:Property:P12814|filmas.lv film ID]], [[:d:Property:P12815|‎filmas.lv person ID]], [[:d:Property:P12816|‎filmas.lv studio ID]], [[:d:Property:P12817|Cockroach Species File taxon ID (new)]], [[:d:Property:P12818|Lygaeoidea Species File taxon ID (new)]], [[:d:Property:P12819|Phasmida Species File taxon ID (new)]], [[:d:Property:P12820|Psocodea Species File taxon ID (new)]], [[:d:Property:P12821|Spanish-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12822|Norwegian National Museum producer ID]], [[:d:Property:P12823|‎Burgenwelt ID]], [[:d:Property:P12824|Irish-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12825|Tesoro della Lingua Italiana delle Origini ID]], [[:d:Property:P12826|Tommaseo-Bellini Online ID]], [[:d:Property:P12827|danskfodbold.com player ID]], [[:d:Property:P12828|DAKA Danish-Greenlandic Dictionary ID]], [[:d:Property:P12831|DAKA Greenlandic-Danish Dictionary ID]], [[:d:Property:P12832|‎Canadian Great War Project person ID]], [[:d:Property:P12833|English-Irish Dictionary ID]], [[:d:Property:P12834|PMC journal ID]], [[:d:Property:P12835|Census ID]], [[:d:Property:P12836|Douban personage ID]], [[:d:Property:P12837|Avibase person ID]], [[:d:Property:P12838|Brezhoneg21 ID]], [[:d:Property:P12839|European Education Thesaurus ID]], [[:d:Property:P12840|‎Cineuropa distributor ID]], [[:d:Property:P12841|‎Cineuropa production company ID]], [[:d:Property:P12842|OpenCitations Meta ID]], [[:d:Property:P12843|IGN franchise ID]], [[:d:Property:P12844|Federal Reserve Subject Taxonomy ID]], [[:d:Property:P12845|Farhang-i forsī ba rusī ID]], [[:d:Property:P12846|Devri ID]], [[:d:Property:P12847|Cambridge University Press ID]], [[:d:Property:P12848|Canadian Virtual War Memorial ID]], [[:d:Property:P12850|Personnel Records of the First World War ID]], [[:d:Property:P12851|Fowler’s Concise Dictionary ID]], [[:d:Property:P12852|NooSFere publisher ID]], [[:d:Property:P12854|Plex person key]], [[:d:Property:P12855|BHMPI OBJ ID]], [[:d:Property:P12856|Index Fungorum person ID]], [[:d:Property:P12857|stiga.trefik.cz player ID]], [[:d:Property:P12858|UNIBO professor ID]], [[:d:Property:P12859|Cineuropa international sales agent ID]], [[:d:Property:P12860|Mapes de Patrimoni Cultural ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/number of local branches|number of local branches]] (<nowiki>number of branches of this organization at the lowest (local) level</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/KANAL inventory ID|KANAL inventory ID]] (<nowiki>inventory number of a creative work assigned by KANAL</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Tüik mahalle id|Tüik mahalle id]] (<nowiki>Identifier of neighborhoods <small>({{q|Q17051044}})</small> in Turkey in TÜİK <small>({{q|Q1375058}})</small> database</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford-Hachette French Dictionary: English-French ID|Pocket Oxford-Hachette French Dictionary: English-French ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Biodiversity Information System for Europe ID|Biodiversity Information System for Europe ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Elonet company ID|Elonet company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Numista issuer ID|Numista issuer ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Overcast episode ID|Overcast episode ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Metamath statement label|Metamath statement label]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford German Dictionary: English-German ID|Pocket Oxford German Dictionary: English-German ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford Italian Dictionary: English-Italian ID|Pocket Oxford Italian Dictionary: English-Italian ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Il Nuovo DOP ID|Il Nuovo DOP ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FEI horse ID|FEI horse ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Google Play author ID|Google Play author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant d'une personne sur Archelec|identifiant d'une personne sur Archelec]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Standard Ebooks ID|Standard Ebooks ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Lojas com História ID|Lojas com História ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RGALI person ID|RGALI person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RGALI organization ID|RGALI organization ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hebrew Academy term ID|Hebrew Academy term ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/milononline.net entry ID|milononline.net entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/KANAL identifier|KANAL identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/LAGL author ID|LAGL author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Alle Burgen|Alle Burgen]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FC Krasnodar player id|FC Krasnodar player id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford Italian Dictionary: Italian-English ID|Pocket Oxford Italian Dictionary: Italian-English ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford German Dictionary: German-English ID|Pocket Oxford German Dictionary: German-English ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford-Hachette French Dictionary: French-English ID|Pocket Oxford-Hachette French Dictionary: French-English ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Manhom Arabic Profile ID|Manhom Arabic Profile ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/GOArt databas|GOArt databas]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ArchWiki article|ArchWiki article]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Star Wars.com|Star Wars.com]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifikátor filmu ve Filmové databázi (FDb)|identifikátor filmu ve Filmové databázi (FDb)]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/AVZ8 Number of people who are both politicians and musicians by political spectrum] ([https://wikis.world/@moebeus@mastodon.online/112684088394297452 source]) ** [https://w.wiki/AJ5u Lexeme coverage of Indonesian languages] ** [https://w.wiki/AVCS UK MPs and their office start/end years] ([https://x.com/generalising/status/1805719787953111151 source]) * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject_Inuktitut|Inuktitut]] - This is the space to organize work to assure that the sum of all knowledge and the supporting infrastructure for necessary services are available in Inuktitut (ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ, Inuktitut). * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:User:Ivan_A._Krestinin/To_merge|Merge candidates based on same pattern]] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q761735|Montblanc (Q761735)]] - town in the province of Tarragona, Catalonia * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L725113|gbuɣi (L725113)]] - Dagbanli verb, translates to "vomiting" and "sprouting" ''' Development ''' * EntitySchemas: ** We worked around an issue where EntitySchema pages were no longer considered “content” and had become unsearchable ([[phab:T368010]]) ** We prepared for the release of the new datatype on July 2nd. * mul language code: We are working on the last remaining blocker before rolling out the first stage to Wikidata ([[phab:T362917]]) * Wikibase REST API: We are continuing to rework API errors ([[phab:T366911]], [[phab:T366239]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Participate in [https://dicare.toolforge.org/lexemes/challenge.php this week's Lexeme challenge]: * Govdirectory weekly focus country: [[d:Wikidata:WikiProject Govdirectory/Argentina|Argentina]] * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current| Help translate]] · [[User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] · ''' </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=27032467 --> == Wikidata weekly summary #635 == <div class="plainlinks"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]]<div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;"></div> <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.<br> This is the Wikidata summary of the week before 2024-07-08. Please help [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Translate]].''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]] ''' * Upcoming: ** The next [[d:Wikidata:Events#Office_hours|Wikidata+Wikibase office hours]] will take place on Wednesday, 16:00 UTC on Wednesday, 10th July 2024 (18:00 Berlin time) in the [https://t.me/joinchat/IeCRo0j5Uag1qR4Tk8Ftsg Wikidata Telegram group]. ''The Wikidata and Wikibase office hours are online events where the development team presents what they have been working on over the past quarter, and the community is welcome to ask questions and discuss important issues related to the development of Wikidata and Wikibase.'' ** [[wikimania:2024:Registration|Registration for Wikimania 2024 is open!]] In-person participants: please register until 26 July, 11:59 p.m., UTC. Virtual participants can register anytime. If you received a scholarship from the Wikimedia Foundation, you will receive an email with a registration code and instructions. ''' Tool of the week ''' * [[d:User:Teester/EntityShape.js|User:Teester/EntityShape.js]] - a userscript that adds an input box to a Wikidata page wherein you can enter an EntitySchema (such as [[d:Entityschema:E10|E10]]). When you click "Check", checks whether each statement and property conforms to the schema. It then displays a summary at the top of the Item for each property indicating whether they conform or not. It also adds a badge to each statement and each property on the page indicating whether they conform or not. ''' Other Noteworthy Stuff ''' * Wikidata teams' development goals for the third quarter of 2024 have been updated: [[d:Wikidata:Development plan|Wikidata:Development plan]] ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P12830|music mood]] (<nowiki>qualifier carrying an emotion (mood) relevant to a musical audio recording</nowiki>) **[[:d:Property:P12849|coin edge]] (<nowiki>image or images that show the edge of a coin</nowiki>) **[[:d:Property:P12853|ozone depletion potential]] (<nowiki>relative amount of degradation to the ozone layer relative to CFC-11</nowiki>) **[[:d:Property:P12861|EntitySchema for class]] (<nowiki>schema that members of a class should conform to</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P12798|Naturalis Repository ID]], [[:d:Property:P12799|English-Spanish Dictionary ID]], [[:d:Property:P12800|Vikidia article ID]], [[:d:Property:P12801|thisisbasketball.be player ID]], [[:d:Property:P12802|poblesdecatalunya.cat ID]], [[:d:Property:P12803|Oqaasersiorfik ID]], [[:d:Property:P12804|MNAHA person ID]], [[:d:Property:P12805|Greenlandic-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12806|Te Aka Māori Dictionary ID]], [[:d:Property:P12807|Tropicos person ID]], [[:d:Property:P12808|He Pātaka Kupu ID]], [[:d:Property:P12809|vehicle keeper marking (VKM)]], [[:d:Property:P12810|‎AllGame style ID]], [[:d:Property:P12811|FC Metz player ID]], [[:d:Property:P12812|MoFo ID]], [[:d:Property:P12813|‎itch.io numeric ID]], [[:d:Property:P12814|filmas.lv film ID]], [[:d:Property:P12815|‎filmas.lv person ID]], [[:d:Property:P12816|‎filmas.lv studio ID]], [[:d:Property:P12817|Cockroach Species File taxon ID (new)]], [[:d:Property:P12818|Lygaeoidea Species File taxon ID (new)]], [[:d:Property:P12819|Phasmida Species File taxon ID (new)]], [[:d:Property:P12820|Psocodea Species File taxon ID (new)]], [[:d:Property:P12821|Spanish-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12822|Norwegian National Museum producer ID]], [[:d:Property:P12823|‎Burgenwelt ID]], [[:d:Property:P12824|Irish-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12825|Tesoro della Lingua Italiana delle Origini ID]], [[:d:Property:P12826|Tommaseo-Bellini Online ID]], [[:d:Property:P12827|danskfodbold.com player ID]], [[:d:Property:P12828|DAKA Danish-Greenlandic Dictionary ID]], [[:d:Property:P12831|DAKA Greenlandic-Danish Dictionary ID]], [[:d:Property:P12832|‎Canadian Great War Project person ID]], [[:d:Property:P12833|English-Irish Dictionary ID]], [[:d:Property:P12834|PMC journal ID]], [[:d:Property:P12835|Census ID]], [[:d:Property:P12836|Douban personage ID]], [[:d:Property:P12837|Avibase person ID]], [[:d:Property:P12838|Brezhoneg21 ID]], [[:d:Property:P12839|European Education Thesaurus ID]], [[:d:Property:P12840|‎Cineuropa distributor ID]], [[:d:Property:P12841|‎Cineuropa production company ID]], [[:d:Property:P12842|OpenCitations Meta ID]], [[:d:Property:P12843|IGN franchise ID]], [[:d:Property:P12844|Federal Reserve Subject Taxonomy ID]], [[:d:Property:P12845|Farhang-i forsī ba rusī ID]], [[:d:Property:P12846|Devri ID]], [[:d:Property:P12847|Cambridge University Press ID]], [[:d:Property:P12848|Canadian Virtual War Memorial ID]], [[:d:Property:P12850|Personnel Records of the First World War ID]], [[:d:Property:P12851|Fowler’s Concise Dictionary ID]], [[:d:Property:P12852|NooSFere publisher ID]], [[:d:Property:P12854|Plex person key]], [[:d:Property:P12855|BHMPI OBJ ID]], [[:d:Property:P12856|Index Fungorum person ID]], [[:d:Property:P12857|stiga.trefik.cz player ID]], [[:d:Property:P12858|UNIBO professor ID]], [[:d:Property:P12859|Cineuropa international sales agent ID]], [[:d:Property:P12860|Mapes de Patrimoni Cultural ID]], [[:d:Property:P12862|Il Nuovo DOP ID]], [[:d:Property:P12863|RGALI person ID]], [[:d:Property:P12864|RGALI organization ID]], [[:d:Property:P12865|Archelec person ID]], [[:d:Property:P12866|Lojas com História ID]], [[:d:Property:P12867|milononline.net entry ID]], [[:d:Property:P12868|Hebrew Academy term ID]], [[:d:Property:P12869|LAGL author ID]], [[:d:Property:P12870|KANAL ID]], [[:d:Property:P12871|Google Play author ID]], [[:d:Property:P12872|‎Overcast episode ID]], [[:d:Property:P12873|ArchWiki article]], [[:d:Property:P12874|Valencian Library ID]], [[:d:Property:P12875|‎Star Wars.com ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/number of local branches|number of local branches]] (<nowiki>number of branches of this organization at the lowest (local) level</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/KANAL inventory ID|KANAL inventory ID]] (<nowiki>inventory number of a creative work assigned by KANAL</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Tüik mahalle id|Tüik mahalle id]] (<nowiki>Identifier of neighborhoods <small>({{q|Q17051044}})</small> in Turkey in TÜİK <small>({{q|Q1375058}})</small> database</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/myfixguide.com|myfixguide.com]] (<nowiki>Photos about how to disassemble hardware</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/date de vote|date de vote]] (<nowiki>vote date, date on which people decided or casted their ballot</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Sandbox-EntitySchema|Sandbox-EntitySchema]] (<nowiki>Sandbox property for value of type "EntitySchema"</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Imperial University of Dorpat student ID|Imperial University of Dorpat student ID]] (<nowiki>matriculation number of a student of the Imperial University of Dorpat</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/indexer|indexer]] (<nowiki>entity responsible for compiling an index of a book, database, website or other forms of media publications in the form of a methodical arrangement of records designed to enable users to locate information quickly. Example: Hazel K. Bell (Q70226489)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/WorldCyclingStats ID|WorldCyclingStats ID]] (<nowiki>identifier on the website WorldCyclingStats (www.worldcyclingstats.com)</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford-Hachette French Dictionary: English-French ID|Pocket Oxford-Hachette French Dictionary: English-French ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Biodiversity Information System for Europe ID|Biodiversity Information System for Europe ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Elonet company ID|Elonet company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Numista issuer ID|Numista issuer ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Metamath statement label|Metamath statement label]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford German Dictionary: English-German ID|Pocket Oxford German Dictionary: English-German ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford Italian Dictionary: English-Italian ID|Pocket Oxford Italian Dictionary: English-Italian ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FEI horse ID|FEI horse ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Standard Ebooks ID|Standard Ebooks ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Alle Burgen|Alle Burgen]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FC Krasnodar player id|FC Krasnodar player id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford Italian Dictionary: Italian-English ID|Pocket Oxford Italian Dictionary: Italian-English ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford German Dictionary: German-English ID|Pocket Oxford German Dictionary: German-English ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford-Hachette French Dictionary: French-English ID|Pocket Oxford-Hachette French Dictionary: French-English ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Manhom Arabic Profile ID|Manhom Arabic Profile ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/GOArt databas|GOArt databas]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifikátor filmu ve Filmové databázi (FDb)|identifikátor filmu ve Filmové databázi (FDb)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifikátor osoby ve Filmové databázi (FDb)|identifikátor osoby ve Filmové databázi (FDb)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ScienceDirect journal ID|ScienceDirect journal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Iraqnla Book ID|Iraqnla Book ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/islamway authority ID|islamway authority ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hermitage Museum artist ID|Hermitage Museum artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Coptic Dictionary Online ID|Coptic Dictionary Online ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/autoritateak.eus|autoritateak.eus]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Museum of the Russian Academy of Arts artist ID|Museum of the Russian Academy of Arts artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Thinkwiki article|Thinkwiki article]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/AaNJ Cumulative experience of UK MPs on election day (since 1922)] ([https://x.com/generalising/status/1809302517916004518 source]) ** [https://w.wiki/AbkU Location of GLAMs with open access policies] ** [https://w.wiki/4pKw Images of biologists by height] * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:User:Pasleim/commonsmerge|User:Pasleim/commonsmerge]] - Merge candidates based on same commons category * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q1496|Ferdinand Magellan (Q1496)]] - Portuguese explorer in the service of Spain * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L1083157|bergkant (L1083157)]] - Nynorsk noun, translates to "the top edge of a mountain" ''' Development ''' * EntitySchemas: The new datatype to link to EntitySchemas in statements has been released. * mul language code: We are preparing the release. [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Participate in [https://dicare.toolforge.org/lexemes/challenge.php this week's Lexeme challenge]: * Govdirectory weekly focus country: [[d:Wikidata:WikiProject Govdirectory/Armenia|Armenia]] * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current| Help translate]] · [[User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] ([[User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|Talk]]) ·''' [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 17:32, 8 juli 2024 (CEST) </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=27032467 --> == Wikidata weekly summary #536 == <div class="plainlinks"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]]<div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;"></div> <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.<br> This is the Wikidata summary of the week before 2024-07-15. Please help [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Translate]].''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * New requests for permissions/Bot: [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/SpinachBot|SpinachBot]] - Task/s: AI agent-enabled question answering through the creation and execution of complex SPARQL queries on Wikidata. Users tag the bog with wikidata-related questions, and it tries to come up with an answer by iteratively creating SPARQL queries. ''' [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]] ''' * Past: Wikidata+Wikibase office hour session log: [[d:Wikidata:Events/Telegram office hour 2024-07-10|Telegram office hour 2024-07-10]] ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [https://wikiedu.org/blog/2024/07/10/an-intelligent-system-what-i-learned-through-taking-an-introductory-wikidata-course/ An Intelligent System: What I learned through taking an introductory Wikidata course] - The author, Anne-Christine Hoff, dispels misconceptions about Wikidata. She highlights that it is a relational communication system, not solely bot-driven, and allows users worldwide to add localized data in multiple languages, creating a self-structuring repository of information ** [http://magnusmanske.de/wordpress/archives/731 Merge and diff] - blog post by Magnus about adding new properties (taxon data speficially, NCBI, GBIF, and iINaturalist) to the AC2WD tool. If you have the user script installed on Wikidata (see tool below), AC2WD will automatically show up on relevant taxon items. ** [https://www.youtube.com/watch?v=h2MXK2yWJko Documenting Women Artists Through Wikidata] - this project reveals how works by women artists can be given greater public visibility. ** [https://www.youtube.com/watch?v=ZVe2CSWCDZ0 Dagbani Lexemes (how-to-workshop in Dagbanli)] - increase the vocabulary and standardize existing entries. * Papers: [https://acl-bg.org/proceedings/2023/RANLP%202023/pdf/2023.ranlp-1.2.pdf Automatic Generation of Hindi Wikipedia Pages" based on information from Wikidata] * Videos ** [https://www.youtube.com/watch?v=bRD2XbxQqPQ Online workshop Upskilling in Wikidata for maximum impact IBC 2024] - Recording of the virtual Wikidata workshop given on the 9th of July 2024. An onboarding and introductory event in anticipation of a full in-person workshop to be held at the International Botanical Congress 2024 in Madrid on the 21st of July 2024 ** [https://www.youtube.com/watch?v=rK-qOCk2fUE Connecting University Art Collections Wikidata Demo] * Notebooks ** [https://observablehq.com/collection/@pac02/tour-de-france Collection of notebooks about the Tour de France] ** [https://observablehq.com/@pac02/computing-jaccard-similarity-between-wikidata-item Computing Jaccard similarity index between Wikidata items based on properties used in statements]. ''' Tool of the week ''' * [https://observablehq.com/@pac02/relationships Relationships between two Wikidata items] a new tool hosted on Observable which looks at all statements involving a pair of Wikidata items. * [[d:User:Magnus Manske/ac2wd.js|User:Magnus Manske/ac2wd.js]] - This script adds an "AC2WD" link in the tools sidebar. When you click on it, it uses the [https://ac2wd.toolforge.org AC2WD] tool to check the item for certain Authority Control IDs (eg VIAF). It then checks these AC datasets for statements (and more AC IDs). It will then add any new information it found as new statements, or add more references to existing statements where possible. A green checkmark will be appended to the link if data was added (reload the page to see), otherwise a "&mdash;" if no new data was available. ''' Other Noteworthy Stuff ''' * [https://github.com/OpenRefine/OpenRefine/releases/tag/3.8.2 OpenRefine 3.8.2&nbsp;was released] * [https://github.com/johnsamuelwrites/awesome-wikidata/blob/main/README.md#shape-expressions-entity-schemas Awesome Wikidata: Shape Expressions (Entity Schemas)] - Tools for creating, editing, and generating entity schemas ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P12830|music mood]] (<nowiki>qualifier carrying an emotion (mood) relevant to a musical audio recording</nowiki>) **[[:d:Property:P12849|coin edge image]] (<nowiki>image or images that show the edge of a coin</nowiki>) **[[:d:Property:P12853|ozone depletion potential]] (<nowiki>relative amount of degradation to the ozone layer relative to CFC-11</nowiki>) **[[:d:Property:P12861|EntitySchema for class]] (<nowiki>schema that members of a class should conform to</nowiki>) **[[:d:Property:P12876|writing technique]] (<nowiki>technique used for writing on stone, paper or other support</nowiki>) **[[:d:Property:P12878|last appearance]] (<nowiki>last work featuring a fictional character or item</nowiki>) **[[:d:Property:P12883|Tüik mahalle ID]] (<nowiki>identifier of neighborhoods (mahalle) in Turkey in TÜİK (Turkish Statistical Institute) database</nowiki>) **[[:d:Property:P12886|Sandbox-EntitySchema]] (<nowiki>Sandbox property for value of type "EntitySchema"</nowiki>) **[[:d:Property:P12889|myfixguide.com]] (<nowiki>photos about how to disassemble hardware</nowiki>) **[[:d:Property:P12895|indexer]] (<nowiki>entity responsible for compiling an index of a book, database, website or other forms of media publications in the form of a methodical arrangement of records designed to enable users to locate information quickly</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P12824|Irish-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12825|Tesoro della Lingua Italiana delle Origini ID]], [[:d:Property:P12826|Tommaseo-Bellini Online ID]], [[:d:Property:P12827|danskfodbold.com player ID]], [[:d:Property:P12828|DAKA Danish-Greenlandic Dictionary ID]], [[:d:Property:P12831|DAKA Greenlandic-Danish Dictionary ID]], [[:d:Property:P12832|‎Canadian Great War Project person ID]], [[:d:Property:P12833|English-Irish Dictionary ID]], [[:d:Property:P12834|PMC journal ID]], [[:d:Property:P12835|Census ID]], [[:d:Property:P12836|Douban personage ID]], [[:d:Property:P12837|Avibase person ID]], [[:d:Property:P12838|Brezhoneg21 ID]], [[:d:Property:P12839|European Education Thesaurus ID]], [[:d:Property:P12840|‎Cineuropa distributor ID]], [[:d:Property:P12841|‎Cineuropa production company ID]], [[:d:Property:P12842|OpenCitations Meta ID]], [[:d:Property:P12843|IGN franchise ID]], [[:d:Property:P12844|Federal Reserve Subject Taxonomy ID]], [[:d:Property:P12845|Farhang-i forsī ba rusī ID]], [[:d:Property:P12846|Devri ID]], [[:d:Property:P12847|Cambridge University Press ID]], [[:d:Property:P12848|Canadian Virtual War Memorial ID]], [[:d:Property:P12850|Personnel Records of the First World War ID]], [[:d:Property:P12851|Fowler’s Concise Dictionary ID]], [[:d:Property:P12852|NooSFere publisher ID]], [[:d:Property:P12854|Plex person key]], [[:d:Property:P12855|BHMPI OBJ ID]], [[:d:Property:P12856|Index Fungorum person ID]], [[:d:Property:P12857|stiga.trefik.cz player ID]], [[:d:Property:P12858|UNIBO professor ID]], [[:d:Property:P12859|Cineuropa international sales agent ID]], [[:d:Property:P12860|Mapes de Patrimoni Cultural ID]], [[:d:Property:P12862|Il Nuovo DOP ID]], [[:d:Property:P12863|RGALI person ID]], [[:d:Property:P12864|RGALI organization ID]], [[:d:Property:P12865|Archelec person ID]], [[:d:Property:P12866|Lojas com História ID]], [[:d:Property:P12867|milononline.net entry ID]], [[:d:Property:P12868|Hebrew Academy term ID]], [[:d:Property:P12869|LAGL author ID]], [[:d:Property:P12870|KANAL ID]], [[:d:Property:P12871|Google Play author ID]], [[:d:Property:P12872|‎Overcast episode ID]], [[:d:Property:P12873|ArchWiki article]], [[:d:Property:P12874|Valencian Library ID]], [[:d:Property:P12875|‎Star Wars.com ID]], [[:d:Property:P12877|ScienceDirect journal ID]], [[:d:Property:P12879|Filmová databáze film ID]], [[:d:Property:P12880|Filmová databáze person ID]], [[:d:Property:P12881|FC Krasnodar player ID]], [[:d:Property:P12882|Iraqnla book ID]], [[:d:Property:P12884|All castles]], [[:d:Property:P12885|Italian-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12887|islamway authority ID]], [[:d:Property:P12888|Metamath statement ID]], [[:d:Property:P12890|Imperial University of Dorpat student ID]], [[:d:Property:P12891|Coptic Dictionary Online ID]], [[:d:Property:P12892|English-Italian Dictionary ID]], [[:d:Property:P12893|autoritateak.eus ID]], [[:d:Property:P12894|Museum of the Russian Academy of Arts artist ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/number of local branches|number of local branches]] (<nowiki>number of branches of this organization at the lowest (local) level</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/KANAL inventory ID|KANAL inventory ID]] (<nowiki>inventory number of a creative work assigned by KANAL</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/date de vote|date de vote]] (<nowiki>vote date, date on which people decided or casted their ballot</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/WorldCyclingStats ID|WorldCyclingStats ID]] (<nowiki>identifier on the website WorldCyclingStats (www.worldcyclingstats.com)</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford German Dictionary: English-German ID|Pocket Oxford German Dictionary: English-German ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FEI horse ID|FEI horse ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Standard Ebooks ID|Standard Ebooks ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford German Dictionary: German-English ID|Pocket Oxford German Dictionary: German-English ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford-Hachette French Dictionary: French-English ID|Pocket Oxford-Hachette French Dictionary: French-English ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Manhom Arabic Profile ID|Manhom Arabic Profile ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hermitage Museum artist ID|Hermitage Museum artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Thinkwiki article|Thinkwiki article]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Wiley Online Library journal ID|Wiley Online Library journal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifier of the educational center of resistance and deportation of Landes|identifier of the educational center of resistance and deportation of Landes]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Nintendo Life company ID|Nintendo Life company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SideReel series ID|SideReel series ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SideReel series URL slug|SideReel series URL slug]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Helveticat ID|Helveticat ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/africanmusiclibrary.org artist id|africanmusiclibrary.org artist id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Museums in Russia ID|Museums in Russia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hawramani Arabic Lexicon entry ID|Hawramani Arabic Lexicon entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ARABTERM entry ID|ARABTERM entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The New Mithraeum ID|The New Mithraeum ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Frauen im Widerstand ID|Frauen im Widerstand ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Stichting Erfgoed Nederlandse Biercultuur beer ID|Stichting Erfgoed Nederlandse Biercultuur beer ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Taylor & Francis journal ID|Taylor & Francis journal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/JTA Sightseeing Database ID|JTA Sightseeing Database ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Emerald Group Publishing journal ID|Emerald Group Publishing journal ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/AeWy Arabic periodicals known to Wikidata] ([https://wikis.world/@tillgrallert@digitalcourage.social/112776085963304676 source]) ** [https://w.wiki/AftC X account of politicians] ** [https://w.wiki/AftQ Characters whose actors died recently] * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject Human Cells|Human Cells]] - dedicated to improve our coverage of information about these fundamental entities that compose organisms. The project focuses mainly on two kinds of cell classes: species-agnostic classes, such as [[d:Q188417|neutrophil (Q188417)]], and human-specific classes, such as [[d:Q101405102|human neutrophil (Q101405102)]]. * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:Wikidata:Database reports/Descriptions with Q|Descriptions containing Q-Id]] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q13365715|Lucy (Q13365715)]]: female given name * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L230775|Nachbar (L230775)]]: "someone nearby" in German ''' Development ''' * [[Wikidata:REST API|Wikibase REST API]]: Continuing to improve error handling and error messages. * [[Wikidata:Schemas|EntitySchemas]]: Fixed issues that popped up after release ([[phab:T369149]], [[phab:T369155]], [[phab:T368010]]) * [[Wikidata:SPARQL query service/WDQS graph split|Query Service graph split]]: Adapting constraints that make use of the Query Service to be able to deal with 2 endpoints ([[phab:T369079]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: [[d:Wikidata:WikiProject Govdirectory/Albania|Albania]] * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current| Help translate]] · [[User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] ([[User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|Talk]]) ·''' [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 18:18, 15 juli 2024 (CEST) </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=27085890 --> == Wikidata weekly summary #637 == <div class="plainlinks"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]]<div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;"></div> <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.<br> This is the Wikidata summary of the week before 2024-07-22. Please help [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Translate]].''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * New requests for permissions/Bot: ** [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/DannyS712 bot|DannyS712 bot]] - Task/s: I want to get approval for a bot with translation admin rights that will automatically mark pages for translations if and only if the latest version is identical to the version that is already in the translation system, i.e. only pages with no "net" changes in the pending edits. ** [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/DerIchBot|DerIchBot]] - Task/s: Adding data about schools provided by the German and Austrian governments to wikidata. ** [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/DifoolBot 5|DifoolBot 5]] - Task/s: Change reference URLs into the related ID property and merge references with the same ID property. ** [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/AroundTheBot|AroundTheBot]] - Task/s: Automated import of Albanian nouns with IPA from Wiktionary, with the long-term goal of using this data to do pronunciation-based comparison/word evolution between languages. ''' [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]] ''' * Past: Wikimedia Indonesia hosted [[Commons:Commons:Kompetisi Penyajian Data 2024|the 2024 Data Visualization Competition]] from June 5 to 18. The event featured data visualizations (posters and graphics) and short essays using data from Wikidata. Visit [[Commons:Commons:Kompetisi Penyajian Data 2024|the competition page]] (in Indonesian) to view the winning entries. * Upcoming: Wikidata's 12th birthday decentralized events will take place in October and November 2024. Feel free to browse [[d:Wikidata:Twelfth Birthday|the documentation pages]] to learn how to organize an event in your area, get funding, and get in touch with other organizers. ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Papers: ** [[d:Q126917814|Representación de datos abiertos con Wikidata Query Service (Q126917814)]]. This paper details the Wikidata Query Service, for the creation of data visualizations. All visualization options available in the WQS are explored, accompanied by example queries that introduce the implementation of these visualizations. By Ángel Obregón-Sierra and Silvia Cecilia Anselmi. ** [https://arxiv.org/pdf/2407.06863 Beyond Aesthetics: Cultural Competence in Text-to-Image Models] - with CUBE, a benchmark built out of Wikidata, to evaluate cultural awareness and cultural diversity of text-to-image models (Kannen et al, 2024) * Videos: [https://www.youtube.com/watch?v=3xsCXkOA2Zs OpenRefine import into Wikidata of data from the BnF catalog: books by Marguerite Van de Wiele] (in French) ''' Tool of the week ''' * [https://paulina.toolforge.org/ Paulina], a new tool for exploring public domain works. ''' Other Noteworthy Stuff ''' * [[m:Product and Technology Advisory Council/Proposal|WMF Product and Technology Advisory Council (PTAC)]] invites interested volunteers to apply. As part of the movement strategy recommendation for "Coordinating Across Stakeholders," the PTAC will bring technical contributors and the Wikimedia Foundation together to co-define a more resilient, future-proof technological platform. ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P12849|coin edge image]] (<nowiki>image or images that show the edge of a coin</nowiki>) **[[:d:Property:P12853|ozone depletion potential]] (<nowiki>relative amount of degradation to the ozone layer relative to CFC-11</nowiki>) **[[:d:Property:P12861|EntitySchema for class]] (<nowiki>schema that members of a class should conform to</nowiki>) **[[:d:Property:P12876|writing technique]] (<nowiki>technique used for writing on stone, paper or other support</nowiki>) **[[:d:Property:P12878|last appearance]] (<nowiki>last work featuring a fictional character or item</nowiki>) **[[:d:Property:P12883|Tüik mahalle ID]] (<nowiki>identifier of neighborhoods (mahalle) in Turkey in TÜİK (Turkish Statistical Institute) database</nowiki>) **[[:d:Property:P12886|Sandbox-EntitySchema]] (<nowiki>Sandbox property for value of type "EntitySchema"</nowiki>) **[[:d:Property:P12889|myfixguide.com Category ID]] (<nowiki>photos about how to repair hardware</nowiki>) **[[:d:Property:P12895|indexer]] (<nowiki>entity responsible for compiling an index of a book, database, website or other forms of media publications in the form of a methodical arrangement of records designed to enable users to locate information quickly</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P12833|English-Irish Dictionary ID]], [[:d:Property:P12834|PMC journal ID]], [[:d:Property:P12835|Census ID]], [[:d:Property:P12836|Douban personage ID]], [[:d:Property:P12837|Avibase person ID]], [[:d:Property:P12838|Brezhoneg21 ID]], [[:d:Property:P12839|European Education Thesaurus ID]], [[:d:Property:P12840|‎Cineuropa distributor ID]], [[:d:Property:P12841|‎Cineuropa production company ID]], [[:d:Property:P12842|OpenCitations Meta ID]], [[:d:Property:P12843|IGN franchise ID]], [[:d:Property:P12844|Federal Reserve Subject Taxonomy ID]], [[:d:Property:P12845|Farhang-i forsī ba rusī ID]], [[:d:Property:P12846|Devri ID]], [[:d:Property:P12847|Cambridge University Press ID]], [[:d:Property:P12848|Canadian Virtual War Memorial ID]], [[:d:Property:P12850|Personnel Records of the First World War ID]], [[:d:Property:P12851|Fowler’s Concise Dictionary ID]], [[:d:Property:P12852|NooSFere publisher ID]], [[:d:Property:P12854|Plex person key]], [[:d:Property:P12855|BHMPI OBJ ID]], [[:d:Property:P12856|Index Fungorum person ID]], [[:d:Property:P12857|stiga.trefik.cz player ID]], [[:d:Property:P12858|UNIBO professor ID]], [[:d:Property:P12859|Cineuropa international sales agent ID]], [[:d:Property:P12860|Mapes de Patrimoni Cultural ID]], [[:d:Property:P12862|Il Nuovo DOP ID]], [[:d:Property:P12863|RGALI person ID]], [[:d:Property:P12864|RGALI organization ID]], [[:d:Property:P12865|Archelec person ID]], [[:d:Property:P12866|Lojas com História ID]], [[:d:Property:P12867|milononline.net entry ID]], [[:d:Property:P12868|Hebrew Academy term ID]], [[:d:Property:P12869|LAGL author ID]], [[:d:Property:P12870|KANAL ID]], [[:d:Property:P12871|Google Play author ID]], [[:d:Property:P12872|‎Overcast episode ID]], [[:d:Property:P12873|ArchWiki article]], [[:d:Property:P12874|Valencian Library ID]], [[:d:Property:P12875|‎Star Wars.com ID]], [[:d:Property:P12877|ScienceDirect journal ID]], [[:d:Property:P12879|Filmová databáze film ID]], [[:d:Property:P12880|Filmová databáze person ID]], [[:d:Property:P12881|FC Krasnodar player ID]], [[:d:Property:P12882|Iraqnla book ID]], [[:d:Property:P12884|Alle Burgen ID]], [[:d:Property:P12885|Italian-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12887|islamway authority ID]], [[:d:Property:P12888|Metamath statement ID]], [[:d:Property:P12890|Imperial University of Dorpat student ID]], [[:d:Property:P12891|Coptic Dictionary Online ID]], [[:d:Property:P12892|English-Italian Dictionary ID]], [[:d:Property:P12893|autoritateak.eus ID]], [[:d:Property:P12894|Museum of the Russian Academy of Arts artist ID]], [[:d:Property:P12896|Nintendo Life company ID]], [[:d:Property:P12897|Wiley Online Library journal ID]], [[:d:Property:P12898|Museums in Russia ID]], [[:d:Property:P12899|Helveticat ID]], [[:d:Property:P12900|ARABTERM entry ID]], [[:d:Property:P12901|Hawramani Arabic Lexicon entry ID]], [[:d:Property:P12902|Women in Resistance ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/date de vote|date de vote]] (<nowiki>vote date, date on which people decided or cast their ballot</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/object of action & object class of action|object of action & object class of action]] (<nowiki>specific object to which an action or class of actions occurs</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Public funding|Public funding]] (<nowiki>amount of public funding an organisation receives</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/schmeckt nach|schmeckt nach]] (<nowiki>taste that a food or drink has</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Kunstnerforbundet kunstner ID|Kunstnerforbundet kunstner ID]] (<nowiki>Identifier for an artist member of Kunstnerforbundet in norway</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford German Dictionary: German-English ID|Pocket Oxford German Dictionary: German-English ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford-Hachette French Dictionary: French-English ID|Pocket Oxford-Hachette French Dictionary: French-English ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Manhom Arabic Profile ID|Manhom Arabic Profile ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/WorldCyclingStats ID|WorldCyclingStats ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Thinkwiki article|Thinkwiki article]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifier of the educational center of resistance and deportation of Landes|identifier of the educational center of resistance and deportation of Landes]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SideReel series ID|SideReel series ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SideReel series URL slug|SideReel series URL slug]], [[:d:Wikidata:Property proposal/africanmusiclibrary.org artist id|africanmusiclibrary.org artist id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The New Mithraeum ID|The New Mithraeum ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Stichting Erfgoed Nederlandse Biercultuur beer ID|Stichting Erfgoed Nederlandse Biercultuur beer ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Taylor & Francis journal ID|Taylor & Francis journal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/JTA Sightseeing Database ID|JTA Sightseeing Database ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Emerald Group Publishing journal ID|Emerald Group Publishing journal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Finnish Ministers database ID (new)|Finnish Ministers database ID (new)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Glosbe Old High German Lexeme ID|Glosbe Old High German Lexeme ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Tretyakov Gallery artist ID|Tretyakov Gallery artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/State Historical Museum of Russia person ID|State Historical Museum of Russia person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/U.S. Copyright Office Public Records System work ID|U.S. Copyright Office Public Records System work ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Encyclopaedia of Islam (french edition) ID|Encyclopaedia of Islam (french edition) ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/French Bathing water ID|French Bathing water ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Religion Past and Present Online (German edition) ID|Religion Past and Present Online (German edition) ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/mandumah ID|mandumah ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford German Dictionary: English-German ID|Pocket Oxford German Dictionary: English-German ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford-Hachette French Dictionary: English-French ID|Pocket Oxford-Hachette French Dictionary: English-French ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/Aj37 UEFA teams and the number of players on the team] ([[d:Wikidata:Project_chat#All_(but_1)_UEFA_teams_since_1960_now_link_to_players|source]]) ** [https://w.wiki/AhtV Species of birds and their sounds] ([https://x.com/espejolento/status/1814353851253735846 source]) ** [https://w.wiki/AhGu Archaeological sites and remains in Malaysia with National Heritage status] ([https://x.com/FarisHzmn/status/1814277712430956614 source]) ** [https://w.wiki/AgyC Map of Filming Locations, excludes countries] ([https://x.com/jamesinealing/status/1813662266744815705 source]) * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: ** [[d:Wikidata:WikiProject Reference Verification|Reference Verification]] - a research and development project aimed at helping Wikidata editors check the quality of external references based on various types of AI/ML models. ** [[d:Wikidata:WikiProject NZWomenPhotographers|NZWomenPhotographers]] - aims to improve information about New Zealand women photographers, based on a dataset provided by the Museum of New Zealand Te Papa Tongarewa. * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:Wikidata:Database reports/items with P569=P570|Items with P569=P570]] - Items with instance of (P31) --> human (Q5) and the same year in date of birth (P569) and date of death (P570) (2024-07-22) * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q20731004|Crawford (Q20731004)]] - family name * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L3302|water (L3302)]] - (S1) common liquid substance (S2) chemical compound of hydrogen and oxygen (H₂O) (S3) a body of water, usually a river, a lake, or an ocean ''' Development ''' * mul: We fixed the last blocker for the limited MUL rollout to Wikidata on July 29th ([[phab:T362917]]) * EntitySchemas: ** We fixed a misplaced background color in EntitySchema ([[phab:T369283]]) ** [[mediawikiwiki:Help:Extension:WikibaseCirrusSearch#Keywords|haswbstatement]] searches now work for EntitySchema statements ([[phab:T369495]]) ** We’re investigating how to make EntitySchemas searchable by label ([[phab:T362005]]) * Query Service: preparation for the graph split is continuing by the Search Platform Team. We started looking into adapting the constraints checks for it ([[phab:T369079]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current| Help translate]] · [[User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] ([[User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|Talk]]) · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 18:13, 22 juli 2024 (CEST)''' </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=27132995 --> == Wikidata weekly summary #638 == <div class="plainlinks"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]]<div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;"></div> <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.<br> This is the Wikidata summary of the week before 2024-07-29. Please help [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Translate]].''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * New requests for permissions/Bot: ** [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/GergesBot_2|GergesBot 2]] - Task/s: Edit label when order is added in ar:ويكيبيديا:طلبات نقل عبر البوت (Transfer requests by Bot). ** [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/UmisBot|UmisBot]] - Task/s: This bot will add string representations of units of measurement to units of measurement Wikidata pages. ''' [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]] ''' * Upcoming: ** [[d:Wikidata:Events/Wikidata Days Bologna 2024|Wikidata Days Bologna 2024]], Italian language conference dedicated to Wikidata for libraries and research, taking place in the frame of [[d:Wikidata:Twelfth Birthday|Wikidata’s 12th birthday]], on November 8-9 in Bologna, Italy. ** Wikimania starts on August 7. Here is a list of sessions focused around Wikidata, or have *some* connection to Wikidata: [[wikimania:2024:Program/Wikidata|2024:Program/Wikidata]]. If something is missing, feel free to add to it, including any Wikidata meetups you may be hosting. ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [https://culturalcontent.substack.com/p/sharing-the-worlds-paintings-on-wikidata "Sharing the world’s paintings on Wikidata"] By Martin Poulter for the ''Cultural Content'' Substack ** [https://wikiedu.org/blog/2024/07/10/an-intelligent-system-what-i-learned-through-taking-an-introductory-wikidata-course/ WikiEdu: What I learned taking an introductory Wikidata Course] - Anne-Christine Hoff, associate professor of English at Jarvis Christian University, describes her experiences and learnings from taking an intro to Wikidata course, provided by the WikiEdu.org, a project of the Wiki Education Foundation. ** [https://arxiv.org/abs/2407.18278 Talking Wikidata: Communication patterns and their impact on community engagement in collaborative knowledge graphs] - This study investigates the behaviours, communication patterns and interactions of the core small Wikidata community that are responsible for 80% of its content, in order to future contribution and participation. By E. Koutsiana et al. ** [https://arxiv.org/html/2403.10304v2KIF: A Wikidata-Based Framework for Integrating Heterogeneous Knowledge Sources] - This paper presents KIF, a Wikidata-based framework for virtually integrating heterogeneous knowledge sources and discuss how it was used to solve a real integration problem in the domain of chemistry (involving Wikidata, PubChem, and IBM CIRCA). By G. Lima et al. * Press release: [https://www.iccu.sbn.it/it/SBN/catalogazione-e-manutenzione-del-catalogo-sbn/progetti-di-implementazione-dei-dati-dellindice-sbn/arricchimento-dei-dati-di-authority-di-sbn-attraverso-il-confronto-e-lo-scambio-con-wikidata-/ Arricchimento dei dati di authority di SBN attraverso il confronto e lo scambio con Wikidata] (in Italian): [[:d:Q3803707|ICCU]], the institute coordinating the biggest Italian OPAC (the [[:d:Q105086090|OPAC SBN]], involving more than 7 thousands libraries), has just finished enriching about 16200 nearly empty authority records with data taken from the respective Wikidata items (Wikidata items link to SBN authority records through [[:d:Property:P396|P396]]); this announcement describes in detail the enrichment work, which started in June 2023; for more information (and bibliography) about the collaboration between ICCU and Wikidata, see [[:d:Wikidata:Gruppo Wikidata per Musei, Archivi e Biblioteche/SBN]] (in Italian) * Videos ** [https://www.youtube.com/watch?v=Ab5q93B3S1Q Intro to Wikidata] - This intro to Wikidata was provided for participants of the International Linguistics Olympiad 2024, held in Brasília. Presented by Artur Corrêa Souza and Éder Porto, organised by Wiki Movimento Brasil. ** [https://www.youtube.com/watch?v=bkVh4nQBk2A Mining and Modeling Text using Wikibase] - the University of Trier is building a knowledge graph on French Enlightenment novels 1751 - 1800 with the use of Wikibase. ''' Tool of the week ''' * [[d:User:Nikki/ShowIDs.js|User:Nikki/ShowIDs.js]] - This user script adds entity IDs in brackets after links. * [https://observablehq.com/@pac02/common-values Common values], yet another Observable notebook. This one looks at common values between two Wikidata item pages. ''' Other Noteworthy Stuff ''' * KDE Itinerary, KDE's travel assistant app, [https://volkerkrause.eu/2024/07/27/kde-itinerary-june-july-2024.html gets more Wikidata integration]. * The Wikidata Development team needs your feedback to evaluate "default values for all languages" (mul) in the Termbox. Please share your thoughts on this 5-10 minute anonymous survey: https://wikimedia.sslsurvey.de/Wikidata-default-values-feedback * The [[m:WIT|Wikidata (integrations) for Wikimedia projects]] team have released a progress report on their ongoing research project, investigating the "State of Wikidata usage on other wikis". Available on the [[m:WIT/Research|Research page]], alternatively on [[c:File:Wikidata_for_Wikimedia_Projects_-_State_of_Wikidata_usage_-_progress_report_27.06.2024.pdf|Commons]]. * The Wikibase REST API, introduced last year on Wikidata, is progressing towards version 1, aiming for a comprehensive release by the end of 2024. We're seeking community feedback to enhance the current API and plan future developments. Please share your thoughts on this page: [[d:Wikidata_talk:REST_API_feedback_round|Feedback on the Wikibase REST API (July/August 2024)]]. ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P12849|coin edge image]] (<nowiki>image or images that show the edge of a coin</nowiki>) **[[:d:Property:P12853|ozone depletion potential]] (<nowiki>relative amount of degradation to the ozone layer relative to CFC-11</nowiki>) **[[:d:Property:P12861|EntitySchema for class]] (<nowiki>schema that members of a class should conform to</nowiki>) **[[:d:Property:P12876|writing technique]] (<nowiki>technique used for writing on stone, paper or other support</nowiki>) **[[:d:Property:P12878|last appearance]] (<nowiki>last work featuring a fictional character or item</nowiki>) **[[:d:Property:P12883|Tüik mahalle ID]] (<nowiki>identifier of neighborhoods (mahalle) in Turkey in TÜİK (Turkish Statistical Institute) database</nowiki>) **[[:d:Property:P12886|Sandbox-EntitySchema]] (<nowiki>Sandbox property for value of type "EntitySchema"</nowiki>) **[[:d:Property:P12889|myfixguide.com Category ID]] (<nowiki>photos about how to repair hardware</nowiki>) **[[:d:Property:P12895|indexer]] (<nowiki>entity responsible for compiling an index of a book, database, website or other forms of media publications in the form of a methodical arrangement of records designed to enable users to locate information quickly</nowiki>) **[[:d:Property:P12912|object of action]] (<nowiki>specific object to which an action or class of actions occurs</nowiki>) **[[:d:Property:P12913|object class of action]] (<nowiki>class of objects (including substances) to which an action or class of actions may occur</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P12848|Canadian Virtual War Memorial ID]], [[:d:Property:P12850|Personnel Records of the First World War ID]], [[:d:Property:P12851|Fowler’s Concise Dictionary ID]], [[:d:Property:P12852|NooSFere publisher ID]], [[:d:Property:P12854|Plex person key]], [[:d:Property:P12855|BHMPI OBJ ID]], [[:d:Property:P12856|Index Fungorum person ID]], [[:d:Property:P12857|stiga.trefik.cz player ID]], [[:d:Property:P12858|UNIBO professor ID]], [[:d:Property:P12859|Cineuropa international sales agent ID]], [[:d:Property:P12860|Mapes de Patrimoni Cultural ID]], [[:d:Property:P12862|Il Nuovo DOP ID]], [[:d:Property:P12863|RGALI person ID]], [[:d:Property:P12864|RGALI organization ID]], [[:d:Property:P12865|Archelec person ID]], [[:d:Property:P12866|Lojas com História ID]], [[:d:Property:P12867|milononline.net entry ID]], [[:d:Property:P12868|Hebrew Academy term ID]], [[:d:Property:P12869|LAGL author ID]], [[:d:Property:P12870|KANAL ID]], [[:d:Property:P12871|Google Play author ID]], [[:d:Property:P12872|‎Overcast episode ID]], [[:d:Property:P12873|ArchWiki article]], [[:d:Property:P12874|Valencian Library ID]], [[:d:Property:P12875|‎Star Wars.com ID]], [[:d:Property:P12877|ScienceDirect journal ID]], [[:d:Property:P12879|Filmová databáze film ID]], [[:d:Property:P12880|Filmová databáze person ID]], [[:d:Property:P12881|FC Krasnodar player ID]], [[:d:Property:P12882|Iraqnla book ID]], [[:d:Property:P12884|Alle Burgen ID]], [[:d:Property:P12885|Italian-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12887|islamway authority ID]], [[:d:Property:P12888|Metamath statement ID]], [[:d:Property:P12890|Imperial University of Dorpat student ID]], [[:d:Property:P12891|Coptic Dictionary Online ID]], [[:d:Property:P12892|English-Italian Dictionary ID]], [[:d:Property:P12893|autoritateak.eus ID]], [[:d:Property:P12894|Museum of the Russian Academy of Arts artist ID]], [[:d:Property:P12896|Nintendo Life company ID]], [[:d:Property:P12897|Wiley Online Library journal ID]], [[:d:Property:P12898|Museums in Russia ID]], [[:d:Property:P12899|Helveticat ID]], [[:d:Property:P12900|ARABTERM entry ID]], [[:d:Property:P12901|Hawramani Arabic Lexicon entry ID]], [[:d:Property:P12902|Women in Resistance ID]], [[:d:Property:P12903|French-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12904|German-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12905|Emerald Group Publishing journal ID]], [[:d:Property:P12906|Taylor & Francis journal ID]], [[:d:Property:P12907|JTA Sightseeing Database ID]], [[:d:Property:P12908|WorldCyclingStats ID]], [[:d:Property:P12909|The New Mithraeum ID]], [[:d:Property:P12910|Finnish Ministers database ID (new)]], [[:d:Property:P12911|State Historical Museum of Russia person ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/date de vote|date de vote]] (<nowiki>vote date, date on which people decided or cast their ballot</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Public funding|Public funding]] (<nowiki>amount of public funding an organisation receives</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/schmeckt nach|schmeckt nach]] (<nowiki>taste that a food or drink has</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Kunstnerforbundet kunstner ID|Kunstnerforbundet kunstner ID]] (<nowiki>Identifier for an artist member of Kunstnerforbundet in norway</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/Manhom Arabic Profile ID|Manhom Arabic Profile ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Thinkwiki article|Thinkwiki article]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifier of the educational center of resistance and deportation of Landes|identifier of the educational center of resistance and deportation of Landes]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SideReel series ID|SideReel series ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SideReel series URL slug|SideReel series URL slug]], [[:d:Wikidata:Property proposal/africanmusiclibrary.org artist id|africanmusiclibrary.org artist id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Stichting Erfgoed Nederlandse Biercultuur beer ID|Stichting Erfgoed Nederlandse Biercultuur beer ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Glosbe Old High German Lexeme ID|Glosbe Old High German Lexeme ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Tretyakov Gallery artist ID|Tretyakov Gallery artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/U.S. Copyright Office Public Records System work ID|U.S. Copyright Office Public Records System work ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Encyclopaedia of Islam (french edition) ID|Encyclopaedia of Islam (french edition) ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/French Bathing water ID|French Bathing water ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Religion Past and Present Online (German edition) ID|Religion Past and Present Online (German edition) ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/mandumah ID|mandumah ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford German Dictionary: English-German ID|Pocket Oxford German Dictionary: English-German ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Pocket Oxford-Hachette French Dictionary: English-French ID|Pocket Oxford-Hachette French Dictionary: English-French ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Political Dictionary entry|Political Dictionary entry]], [[:d:Wikidata:Property proposal/United Nations Digital Library ID|United Nations Digital Library ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant FranceTerme|identifiant FranceTerme]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Yediot Books book ID|Yediot Books book ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FDC ID|FDC ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/365scores player ID|365scores player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/xdaforums|xdaforums]], [[:d:Wikidata:Property proposal/GamingOnLinux Database ID|GamingOnLinux Database ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Akademický slovník současné češtiny ID|Akademický slovník současné češtiny ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/7LpT Where were people who went to space born?] ** [https://w.wiki/u4G Red Cross and Red Crescent societies] ** [https://w.wiki/4rGf Top 20 languages in number of Lexemes in Wikidata and percentage of Lexemes with at least one external ID] * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: ** [[d:Wikidata:WikiProject Military Equipment in Policing|Military Equipment in Policing]] - Project to connect police equipment defined as military equipment to capabilities, uses, manufacturers, descriptions, etc. ** [[d:Wikidata:WikiProject Quran|Quran]] - to collaborate on Quran-related topics and organise Quran Wikidatans; help others and get help whenever needed to improve Quran-related items (and properties); create Quran-specific tools' libraries, queries, and resources; ** [[d:Wikidata:WikiProject Sufism|Sufism]] - collaborate on Sufism-related topics * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [https://query.wikidata.org/index.html#%23%20Nouns%20without%20gender%20in%20a%20language%0ASELECT%20%3Fl%20%3Flemma%20WHERE%20%7B%0A%20%20%20%3Fl%20a%20ontolex%3ALexicalEntry%20%3B%20dct%3Alanguage%20%3Flanguage%20%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3AlexicalCategory%20wd%3AQ1084%3B%0A%20%20%20%20%20%20%20%20wikibase%3Alemma%20%3Flemma%20.%0A%20%20%3Flanguage%20wdt%3AP1394%20%27hind1270%27%0A%20%20MINUS%20%7B%20%3Fl%20wdt%3AP5185%20%5B%5D.%20%7D%0A%7D%0AORDER%20BY%20%3Flemma Hindustani nouns without gender in a language] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q37018433|Fugger (Q37018433)]] - family name * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L3483|ikkje-vald (L3483)]] - Nynorsk noun, translates to "non-violence" ''' Development ''' * IP masking: The feature was rolled out to test wikis and we fixed a few issues uncovered by this. * EntitySchemas: We are working to make it possible to search for the EntitySchema by its label and aliases when making a new statement linking to an EntitySchema ([[phab:T362005]]) * Integration in other Wikimedia projects: We are working on moving the Wikidata Item link from the tools section of the sidebar ([[phab:T66315]]) * REST API: ** We changed the data-type field to data_type in JSON responses ([[phab:T368130]]) ** We are continuing the work on improving error handling and messages [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current| Help translate]] · [[User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] ([[User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|Talk]]) · -[[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 17:37, 29 juli 2024 (CEST)''' </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=27171319 --> == Wikidata weekly summary #639 == <div class="plainlinks"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]]<div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;"></div> <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.<br> This is the Wikidata summary of the week before 2024-08-05. Please help [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Translate]].''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> '''Discussions ''' * New requests for permissions/Bot: ** [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/Numberguy6Bot|Numberguy6Bot]] - Task: Add links to Wiktionary categories in English, Spanish, French, Portuguese, and Russian. ** [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/UmisBot|UmisBot]] - Task: This bot will add string representations of units of measurement to units of measurement Wikidata pages. ** [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/ZLBot|ZLBot]] - Task: request SPARQLs for RAG. ''' [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]] ''' * Next Linked Data for Libraries [[Wikidata: WikiProject LD4 Wikidata Affinity Group|LD4 Wikidata Affinity Group]] call 6 August, 2024: We have our next LD4 Wikidata Affinity Group Call on Tuesday, 6 August, 2024 at 9am PT / 12pm ET / 17:00 UTC / 6pm CET ([https://zonestamp.toolforge.org/1722960000 Time zone converter]). Please join us for a Busy Summer Fun Wikidata Editing Hour, an hour of uninterrupted Wikidata editing time to work on your own Wikidata projects. [https://docs.google.com/document/d/1kO6bvFN87fF4pRSGE7_HqxDorUpENKi7KX98BW75xg0/edit?usp=sharing Agenda]. * Wikimania is August 7-10. Here is a curated a list of Wikimania sessions focused around Wikidata, or have *some* connection to Wikidata: [[Wikimania:2024:Program/Wikidata|2024:Program/Wikidata]]. Please add to the list if something is missing. ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs: [https://edjnet.github.io/OlympicsGoNUTS/ Olympics medalists, not by country, but by NUTS region], By Giorgio Comai * Papers ** [https://doi.org/10.1039/D3DD00069A Discovering life's directed metabolic (sub)paths to interpret human biochemical markers using the DSMN tool] ** [https://arxiv.org/abs/2407.11417 SPINACH: SPARQL-Based Information Navigation for Challenging Real-World Questions] - The SPINACH dataset, derived from Wikidata's "Request a Query" forum, offers a more complex and challenging KBQA dataset with 320 question-SPARQL pairs, designed to test the capabilities of KBQA systems in navigating large and incomplete knowledge base schemas. * Videos ** [https://www.youtube.com/watch?v=5Iu_fOfRaqE Using Wikidata to navigate the web (Wikimania Katowice)] - Tool demo: Entity Explosion ** [https://www.youtube.com/watch?v=DEAtwYYJsvk Use Wikidata and Lexeme to understand Minnan] - COSCUP 2024 (Conference for Open Source Coders, Users, and Promoters) ''' Tool of the week ''' * [https://github.com/sanjay-thiyagarajan/forage Forage] - a user script that provides an additional editing interface that makes editing easier, by showing the expected properties for a page (based on its "instance of" values), and providing simple inputs to let users add values for any such property. To install Forage, just add the following line to the common.js subpage under your user page on Wikidata, i.e. wikidata.org/wiki/User:Your username here/common.js: <code>importScript('User:Techwizzie/forage.js');</code> ''' Other Noteworthy Stuff ''' * The Wikibase REST API, introduced last year on Wikidata, is progressing towards version 1, aiming for a comprehensive release by the end of 2024. We're seeking community feedback to enhance the current API and plan future developments. Please share your thoughts on this page: [[d:Wikidata_talk:REST_API_feedback_round|Feedback on the Wikibase REST API (July/August 2024)]]. * [[m:User:Abdulai Yorli Iddrisu (WMDE)|Abdulai Yorli Iddrisu (WMDE)]] has joined the Software Communication team (SCoT) at Wikimedia Deutschland as an intern until the end of September 2024. Welcome Yorli! * Wikidata now has a shiny new landing page for developers: [[d:Wikidata:For developers|Wikidata:For developers]] ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P12876|writing technique]] (<nowiki>technique used for writing on stone, paper or other support</nowiki>) **[[:d:Property:P12878|last appearance]] (<nowiki>last work featuring a fictional character or item</nowiki>) **[[:d:Property:P12883|Tüik mahalle ID]] (<nowiki>identifier of neighborhoods (mahalle) in Turkey in TÜİK (Turkish Statistical Institute) database</nowiki>) **[[:d:Property:P12886|Sandbox-EntitySchema]] (<nowiki>Sandbox property for value of type "EntitySchema"</nowiki>) **[[:d:Property:P12889|myfixguide.com Category ID]] (<nowiki>photos about how to repair hardware</nowiki>) **[[:d:Property:P12895|indexer]] (<nowiki>entity responsible for compiling an index of a book, database, website or other forms of media publications in the form of a methodical arrangement of records designed to enable users to locate information quickly</nowiki>) **[[:d:Property:P12912|object of action]] (<nowiki>specific object to which an action or class of actions occurs</nowiki>) **[[:d:Property:P12913|object class of action]] (<nowiki>class of objects (including substances) to which an action or class of actions may occur</nowiki>) **[[:d:Property:P12919|public funding]] (<nowiki>amount of public funding an organisation receives</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P12871|Google Play author ID]], [[:d:Property:P12872|‎Overcast episode ID]], [[:d:Property:P12873|ArchWiki article]], [[:d:Property:P12874|Valencian Library ID]], [[:d:Property:P12875|‎Star Wars.com ID]], [[:d:Property:P12877|ScienceDirect journal ID]], [[:d:Property:P12879|Filmová databáze film ID]], [[:d:Property:P12880|Filmová databáze person ID]], [[:d:Property:P12881|FC Krasnodar player ID]], [[:d:Property:P12882|Iraqnla book ID]], [[:d:Property:P12884|Alle Burgen ID]], [[:d:Property:P12885|Italian-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12887|islamway authority ID]], [[:d:Property:P12888|Metamath statement ID]], [[:d:Property:P12890|Imperial University of Dorpat student ID]], [[:d:Property:P12891|Coptic Dictionary Online ID]], [[:d:Property:P12892|English-Italian Dictionary ID]], [[:d:Property:P12893|autoritateak.eus ID]], [[:d:Property:P12894|Museum of the Russian Academy of Arts artist ID]], [[:d:Property:P12896|Nintendo Life company ID]], [[:d:Property:P12897|Wiley Online Library journal ID]], [[:d:Property:P12898|Museums in Russia ID]], [[:d:Property:P12899|Helveticat ID]], [[:d:Property:P12900|ARABTERM entry ID]], [[:d:Property:P12901|Hawramani Arabic Lexicon entry ID]], [[:d:Property:P12902|Women in Resistance ID]], [[:d:Property:P12903|French-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12904|German-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12905|Emerald Group Publishing journal ID]], [[:d:Property:P12906|Taylor & Francis journal ID]], [[:d:Property:P12907|JTA Sightseeing Database ID]], [[:d:Property:P12908|WorldCyclingStats ID]], [[:d:Property:P12909|The New Mithraeum ID]], [[:d:Property:P12910|Finnish Ministers database ID (new)]], [[:d:Property:P12911|State Historical Museum of Russia person ID]], [[:d:Property:P12914|mandumah ID]], [[:d:Property:P12915|Educational center of resistance and deportation of Landes ID]], [[:d:Property:P12916|Encyclopaedia of Islam (French edition) ID]], [[:d:Property:P12917|FDC ID]], [[:d:Property:P12918|French bathing water ID]], [[:d:Property:P12920|Norwegian Kunstnerforbundet artist ID]], [[:d:Property:P12921|Political Dictionary ID]], [[:d:Property:P12922|United Nations Digital Library ID]], [[:d:Property:P12923|U.S. Copyright Office Public Records System work ID]], [[:d:Property:P12924|365scores player ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/date de vote|date de vote]] (<nowiki>vote date, date on which people decided or cast their ballot</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/schmeckt nach|schmeckt nach]] (<nowiki>taste that a food or drink has</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Military Grid Reference System ID|Military Grid Reference System ID]] (<nowiki>geocoordinate standard used by NATO militaries for locating points on Earth</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/has semantic role (2nd proposal)|has semantic role (2nd proposal)]] (<nowiki>item that describes a role in an event/action class</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/growth rate|growth rate]] (<nowiki>growth rate of something over time</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/lifespan|lifespan]] (<nowiki>duration of a person's known or recorded lifespan</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/APPF registration status|APPF registration status]] (<nowiki>status of registration of this entity with the Authority for European political parties and European political foundation</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/Thinkwiki article|Thinkwiki article]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SideReel series ID|SideReel series ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SideReel series URL slug|SideReel series URL slug]], [[:d:Wikidata:Property proposal/africanmusiclibrary.org artist id|africanmusiclibrary.org artist id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Stichting Erfgoed Nederlandse Biercultuur beer ID|Stichting Erfgoed Nederlandse Biercultuur beer ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Glosbe Old High German Lexeme ID|Glosbe Old High German Lexeme ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Tretyakov Gallery artist ID|Tretyakov Gallery artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Religion Past and Present Online (German edition) ID|Religion Past and Present Online (German edition) ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant FranceTerme|identifiant FranceTerme]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Yediot Books book ID|Yediot Books book ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/365scores player ID|365scores player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/xdaforums|xdaforums]], [[:d:Wikidata:Property proposal/GamingOnLinux Database ID|GamingOnLinux Database ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Akademický slovník současné češtiny ID|Akademický slovník současné češtiny ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/TIPLOC code|TIPLOC code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IDU play ID|IDU play ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FolkWiki ID|FolkWiki ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/ApxH Image gallery of the most notable sculptures] ([[d:Wikidata:WikiProject_Sculpture#Showcase_queries|source]]) ** [https://w.wiki/ApQd Authors that cite your article(s)], [https://w.wiki/ApQs Authors that you cite] ([https://wikis.world/@egonw@mastodon.social/112892436172671056 source]) * WikiProject Highlights: [[d:Wikidata:WikiProject Sculpture/Top collections|Sculptures by collection]]: an Integraality dashboard for WikiProject Sculpture * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [https://w.wiki/9y2u Dagbani Lexemes that wrongly include the grammatical gender property P5185] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q155845|Chinua Achebe (Q155845)]] - Nigerian novelist, poet, professor, and critic * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L636928|Stuorra Dorskavuotna (L636928)]] - fjord in Hammerfest, Norway (Northern Sami proper noun) ''' Development ''' * mul language code: The new language code has been rolled out in a limited way. We are looking through feedback now. * mul release: The full release of the "mul" language code feature to Wikidata, originally scheduled for August 12, may be delayed as we have uncovered a few issues during testing that could potentially block the scheduled release. [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: [[d:Wikidata:WikiProject Govdirectory/Bermuda|Bermuda]] * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current| Help translate]] · [[User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] ([[User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|Talk]]) · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 18:16, 5 august 2024 (CEST)''' </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=27229311 --> == Wikidata weekly summary #640 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.<br> This is the Wikidata summary of the week before 2024-08-12. Please help [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Translate]].''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]] ''' * Wikimania 2024 took place in Katowice, Poland. You can watch replays of the sessions [https://www.youtube.com/@TheWikimediaFoundation/videos on YouTube]. Additionally, recordings of individual sessions are linked to each item [https://wikimania.eventyay.com/2024/schedule/ on the Eventyay] schedule. ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [https://chem-bla-ics.linkedchemistry.info/2024/08/11/scholarly-discussions.html Scholarly discussions through they eyes of CiTO (and Wikidata)] - The post emphasizes how Wikidata can serve as a central hub for linking various scholarly resources, enabling better data interoperability and discoverability. * Papers ** [https://arxiv.org/pdf/2407.18278 Talking Wikidata: Communication patterns and their impact on community engagement in collaborative knowledge graphs] - a study of Wikidata's collaboration patterns reveals that a small group of highly engaged members drives most contributions, and improving discussions and engagement strategies could enhance long-term participation in the community. * Videos ** [https://www.youtube.com/watch?v=7-_2gzi8530 FOSS4GE 2024 | Bridging Worlds: Integration of Wikidata and OpenStreetMap] - Discover the synergy between Wikidata and OpenStreetMap, two monumental open data repositories. This talk unveils innovative web-based tools facilitating the linking of these platforms, enhancing the richness and accuracy of geospatial data. ** [https://www.youtube.com/watch?v=CYiEvv0R9PM Setting up a Wikibase reconciliation service] - Wikibase Working Hours by OlafJanssen * Notebooks: [https://observablehq.com/@pac02/list-of-countries-by-continent-in-wikidata List of countries by continent in Wikidata] ''' Tool of the week ''' * [https://new-q5.toolforge.org/ New Q5] - is a form that quickly sets up a Wikidata Item for an individual by generating a QuickStatement with the basic parameters such as name and age. * [[d:User:Nikki/SDCInfo.js|User:Nikki/SDCInfo.js]] - is a Userscript that shows some Wikimedia Commons statements on [[d:Property:P443|pronunciation audio]] statements on Lexeme forms. ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P12895|indexer]] (<nowiki>entity responsible for compiling an index of a book, database, website or other forms of media publications in the form of a methodical arrangement of records designed to enable users to locate information quickly</nowiki>) **[[:d:Property:P12912|object of action]] (<nowiki>specific object to which an action or class of actions occurs</nowiki>) **[[:d:Property:P12913|object class of action]] (<nowiki>class of objects (including substances) to which an action or class of actions may occur</nowiki>) **[[:d:Property:P12919|public funding]] (<nowiki>amount of public funding an organisation receives</nowiki>) **[[:d:Property:P12933|relates to sustainable development goal, target or indicator]] (<nowiki>indicates a relation between the subject and the SDGs or one of the components</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P12896|Nintendo Life company ID]], [[:d:Property:P12897|Wiley Online Library journal ID]], [[:d:Property:P12898|Museums in Russia ID]], [[:d:Property:P12899|Helveticat ID]], [[:d:Property:P12900|ARABTERM entry ID]], [[:d:Property:P12901|Hawramani Arabic Lexicon entry ID]], [[:d:Property:P12902|Women in Resistance ID]], [[:d:Property:P12903|French-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12904|German-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12905|Emerald Group Publishing journal ID]], [[:d:Property:P12906|Taylor & Francis journal ID]], [[:d:Property:P12907|JTA Sightseeing Database ID]], [[:d:Property:P12908|WorldCyclingStats ID]], [[:d:Property:P12909|The New Mithraeum ID]], [[:d:Property:P12910|Finnish Ministers database ID (new)]], [[:d:Property:P12911|State Historical Museum of Russia person ID]], [[:d:Property:P12914|mandumah ID]], [[:d:Property:P12915|Educational center of resistance and deportation of Landes ID]], [[:d:Property:P12916|Encyclopaedia of Islam (French edition) ID]], [[:d:Property:P12917|FoodData Central ID]], [[:d:Property:P12918|French bathing water ID]], [[:d:Property:P12920|Norwegian Kunstnerforbundet artist ID]], [[:d:Property:P12921|Political Dictionary ID]], [[:d:Property:P12922|United Nations Digital Library ID]], [[:d:Property:P12923|U.S. Copyright Office Public Records System work ID]], [[:d:Property:P12924|365scores football player ID]], [[:d:Property:P12925|African Music Library artist ID]], [[:d:Property:P12926|Akademický slovník současné češtiny ID]], [[:d:Property:P12927|GamingOnLinux Database ID]], [[:d:Property:P12928|TIPLOC code]], [[:d:Property:P12929|JJM Habitation ID]], [[:d:Property:P12930|IDU play ID]], [[:d:Property:P12931|‎IDU original ID]], [[:d:Property:P12932|Stichting Erfgoed Nederlandse Biercultuur beer ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/date de vote|date de vote]] (<nowiki>vote date, date on which people decided or cast their ballot</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/schmeckt nach|schmeckt nach]] (<nowiki>taste that a food or drink has</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/has semantic role (2nd proposal)|has semantic role (2nd proposal)]] (<nowiki>item that describes a role in an event/action class</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/growth rate|growth rate]] (<nowiki>growth rate of something over time</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/lifespan|lifespan]] (<nowiki>duration of a person's known or recorded lifespan</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/APPF registration status|APPF registration status]] (<nowiki>status of registration of this entity with the Authority for European political parties and European political foundation</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/exponent of base unit|exponent of base unit]] (<nowiki>a qualifier of {{Q|P12571}} used to describe the exponent of the unit</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Javanese registers|Javanese registers]] (<nowiki>suggest the relationship between similar Javanese lexemes, between its various registers (social variants), mainly {{Q|12500634}} register (plain Javanese), {{Q|12492493}} register (high/polite Javanese), and {{Q|13091955}} register (middle Javanese)</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/Tretyakov Gallery artist ID|Tretyakov Gallery artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Religion Past and Present Online (German edition) ID|Religion Past and Present Online (German edition) ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant FranceTerme|identifiant FranceTerme]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Yediot Books book ID|Yediot Books book ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/xdaforums|xdaforums]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FolkWiki ID|FolkWiki ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/365scores basketball player ID|365scores basketball player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The House of Graphs ID|The House of Graphs ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SIMBAD catalog properties (used more than 1 million times)|SIMBAD catalog properties (used more than 1 million times)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/All Musicals lyrics ID|All Musicals lyrics ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/365scores football team ID|365scores football team ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/365scores basketball team ID|365scores basketball team ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Illinois Center for the Book Author ID|Illinois Center for the Book Author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ôlyrix Person ID|Ôlyrix Person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ідентифікатор відеогри Gamekombo|Ідентифікатор відеогри Gamekombo]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Slekt og Data grave ID|Slekt og Data grave ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://www.wikidata.org/wiki/User:Rtnf/Instance_Of Wikidata's "instance of" and its associated properties, according to "properties for this type" (P1963)] ** [https://edu.nl/y38rg Example query to show why papers cite each other] ([https://wikis.world/@egonw@social.edu.nl/112943938308855780 source]) * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject Redundancy|Redundancy]] - The primary aim of WikiProject Redundancy is to reduce the amount of Wikidata's data—without reducing the amount of information in Wikidata!—for the well-being of Wikidata, its community, and its downstream users. * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d: Wikidata:Database reports/items with P569 greater than P570|Items with instance of (P31) human (Q5) and date of birth (P569) > date of death (P570)]] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q350|Cambridge (Q350)]]: city in Cambridgeshire, England * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L651052|kpanjɔɣu (L651052)]] - A Dagbani noun described in English as hampers, baskets, or similar containers made from woven materials like reeds, grasses, or wicker, traditionally used for carrying or storing clothing. ''' Development ''' * Not much happened this past week because the team was attending Wikimania. [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Read the full report]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Help translate]] · [[d:User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] ([[d:User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|Talk]]) · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 15:54, 12 august 2024 (CEST)''' </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=27237597 --> == Wikidata weekly summary #641 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.<br>This is the Wikidata summary of the week before 2024-08-19.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * Open request for adminship: ** [[Wikidata:Requests_for_permissions/Administrator/Wüstenspringmaus|Wüstenspringmaus]] (RfP scheduled to end after 21 August 2024 11:07 (UTC)) ** [[Wikidata:Requests_for_permissions/Administrator/Mohammed_Qays|Mohammed Qays]] (RfP scheduled to end after 19 August 2024 19:11 (UTC)) * New requests for permissions/Bot: [[Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/Bot5958_1b|Bot5958 1b]] - Task: Infer {{P|P1712}} of TV series, seasons, and episodes from vertically adjacent levels. ''' [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]] ''' * (Save The Date) ** Wikidata Days Bologna - November 8 - 9, 2024. Dario Nobili Library (CNR). A conference dedicated to the Italian-speaking Wikidata community, with a focus on libraries and research. * Ongoing ** Like Soccer? Did you know the [[m:Wiki_Soccerthons_2024_in_Uganda|Uganda Wiki Soccerthon 2024]] is still running and aims to create over 300 Wikidata items on Ugandan clubs, players, coaches, leagues, associations and leagues related to Ugandan soccer. * In case you missed it... ** Catch up on all the Wikimania 2024 sessions with these [https://www.youtube.com/@TheWikimediaFoundation/videos YouTube replays]. Or check the [https://wikimania.eventyay.com/2024/schedule/ Eventyay schedule] for recordings of individual sessions linked to each item. ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [https://tech-news.wikimedia.de/en/2024/08/13/unveiling-discrepancies-first-experiences-with-finding-mismatches-on-wikidata-and-how-you-can-too/ (Tech News) Unveiling discrepancies: First experiences with finding mismatches on Wikidata and how you can too] - A team of five Purdue University students partnered with Wikimedia Deutschland for the Purdue Data Mine to find mismatches for the Wikidata Mismatch Finder. ** [https://tech-news.wikimedia.de/en/2024/08/12/wikidata-power-contributor-an-interview-with-user-bodhisattwa/ (Tech News) Wikidata power contributor: an interview with user Bodhisattwa] - WMDE's Alan Ang talks with long-time editor and pillar of the Bangla Wiki community, Bodhisattwa. ** (de) [https://dhistory.hypotheses.org/7526 Whether toolbox, workshop or hardware store: open, community-curated tool Registries with Wikidata] - I. Trilling, T. Grallert and J. Schmitz discuss the tool-directory created “Kompetenzwerkstatt Digital Humanities” (KDH) at the UB and the “Methods Innovation Lab” of the NFDI4Memory and presented at the Chair of Digital History. * Papers ** [https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-031-68323-7_35 Discovering Relationships Among Properties in Wikidata Knowledge Graph] - Authors Emetis Niazmand and Maria-Esther Vidal use class-based relationship discovery to study and explore distribution and frequency of predicates across six domains. Pp 388–394 of Big Data Analytics and Knowledge Discovery. * Videos ** (pt) [https://www.youtube.com/watch?v=Agmjmf3knjg Wikidata Lab XLII: OpenRefine] Éder Porto and Luca Belo host a workshop covering the newest features for loading media and Structured Data (SDC) on Commons, as well as metadata on Wikidata through OpenRefine. ** (es) [https://www.youtube.com/watch?v=IyzBixV98vE Use of records on Wikipedia using Wikidata] - Mikel Zubimendi shows how to populate Wikipedia articles with Infoboxes populated by data hosted on Wikidata. ** [https://youtube.com/watch?v=rFdxAn6Agr0?t=681 Engaging with language diversity via the Wikipedia ecosystem @ PGO24] - [[User:Daniel_Mietchen|User:Daniel Mietchen]] at the Polyglot Gathering hosts a workshop with numerous examples of how the Wiki ecosystem hosts and represents linguistic content. * Notebooks ** [https://observablehq.com/@pac02/Olympic-medals-by-continent Medals count by continent] Combining data from the International Olympic Committee and Wikidata, this notebook computes medals count by continent. ** [https://observablehq.com/@pac02/cycling-stage-race-explorer?race=Q1542952&lang=en&winner=Q20882747 Winners of the Tour de France Femmes] The Tour de France Femmes 2024 just ended on Sunday 18th of August. The cycling stage race explorer notebook shows all stage winners of the Tour de France Femmes. * [https://observablehq.com/d/b9323741423d2152 Visualisation of location of Japanese Lighthouses] The TU Delft Library queries Wikidata to map the location of Japanese lighthouses designed by Richard Henry Brunton or Léonce Verny. * Tools ** (fr) [https://data.cpesr.fr/wikidataesr/ WikidataESR: Tenter d’y voir clair dans l’ESR] : exploring French higher education and research institutional landscape with the help of Wikidata. French higher education and research landscape is highly complex. Wikidata can help to better understand the landscape. ''' Tool of the week ''' * [https://github.com/sahajsk21/Anvesha Anvesha] is a drill-down browser for any Wikibase installation (incl. Wikidata). A prominent example of it in use is the [https://wikidatawalkabout.org/ Wikidata Walkabout]. ''' Other Noteworthy Stuff ''' * [[Wikidata:For_developers|Wikidata: For Developers]] - We have a shiny new portal for developers wanting to build applications using Wikidata's data. Visit it for inspiration with showcase examples, resources, information and support. ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: ** General datatypes: ***[[:d:Property:P12912|object of action]] (<nowiki>specific object to which an action or class of actions applies</nowiki>) ***[[:d:Property:P12913|object class of action]] (<nowiki>class of objects (including substances) to which an action or class of actions may occur</nowiki>) ***[[:d:Property:P12919|public funding]] (<nowiki>amount of public funding an organisation receives</nowiki>) ***[[:d:Property:P12933|relates to sustainable development goal, target or indicator]] (<nowiki>indicates a relation between the subject and the SDGs or one of the components</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Property:P12900|ARABTERM entry ID]], [[:d:Property:P12901|Hawramani Arabic Lexicon entry ID]], [[:d:Property:P12902|Women in Resistance ID]], [[:d:Property:P12903|French-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12904|German-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P12905|Emerald Group Publishing journal ID]], [[:d:Property:P12906|Taylor & Francis journal ID]], [[:d:Property:P12907|JTA Sightseeing Database ID]], [[:d:Property:P12908|WorldCyclingStats ID]], [[:d:Property:P12909|The New Mithraeum ID]], [[:d:Property:P12910|Finnish Ministers database ID (new)]], [[:d:Property:P12911|State Historical Museum of Russia person ID]], [[:d:Property:P12914|mandumah ID]], [[:d:Property:P12915|Educational center of resistance and deportation of Landes ID]], [[:d:Property:P12916|Encyclopaedia of Islam (French edition) ID]], [[:d:Property:P12917|FoodData Central ID]], [[:d:Property:P12918|French bathing water ID]], [[:d:Property:P12920|Norwegian Kunstnerforbundet artist ID]], [[:d:Property:P12921|Political Dictionary ID]], [[:d:Property:P12922|United Nations Digital Library ID]], [[:d:Property:P12923|U.S. Copyright Office Public Records System work ID]], [[:d:Property:P12924|365scores football player ID]], [[:d:Property:P12925|African Music Library artist ID]], [[:d:Property:P12926|Akademický slovník současné češtiny ID]], [[:d:Property:P12927|GamingOnLinux Database ID]], [[:d:Property:P12928|TIPLOC code]], [[:d:Property:P12929|JJM Habitation ID]], [[:d:Property:P12930|IDU play ID]], [[:d:Property:P12931|‎IDU original ID]], [[:d:Property:P12932|Stichting Erfgoed Nederlandse Biercultuur beer ID]], [[:d:Property:P12934|The House of Graphs ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> *New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review: ** General datatypes: ***[[:d:Wikidata:Property proposal/date de vote|date de vote]] (<nowiki>vote date, date on which people decided or cast their ballot</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/schmeckt nach|schmeckt nach]] (<nowiki>taste that a food or drink has</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/has semantic role (2nd proposal)|has semantic role (2nd proposal)]] (<nowiki>item that describes a role in an event/action class</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/growth rate|growth rate]] (<nowiki>growth rate of something over time</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/APPF registration status|APPF registration status]] (<nowiki>status of registration of this entity with the Authority for European political parties and European political foundation</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/exponent of base unit|exponent of base unit]] (<nowiki>a qualifier of {{Q|P12571}} used to describe the exponent of the unit</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Javanese registers|Javanese registers]] (<nowiki>suggest the relationship between similar Javanese lexemes, between its various registers (social variants), mainly {{Q|12500634}} register (plain Javanese), {{Q|12492493}} register (high/polite Javanese), and {{Q|13091955}} register (middle Javanese)</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/objects of action have role|objects of action have role]] (<nowiki>role that objects of this action take on in the context of this action. (For selectional restrictions, use {{P|12913}} instead.)</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/ConLang Code Registry code|ConLang Code Registry code]] (<nowiki>3-letter identifier for language defined in the ConLang Code Registry, using codes reserved for private use in ISO 639-3</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/dénomination|dénomination]] (<nowiki>value of a currency or type of currency</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/Tretyakov Gallery artist ID|Tretyakov Gallery artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Religion Past and Present Online (German edition) ID|Religion Past and Present Online (German edition) ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant FranceTerme|identifiant FranceTerme]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Yediot Books book ID|Yediot Books book ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/xdaforums|xdaforums]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FolkWiki ID|FolkWiki ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/365scores basketball player ID|365scores basketball player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SIMBAD catalog properties (used more than 1 million times)|SIMBAD catalog properties (used more than 1 million times)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/All Musicals lyrics ID|All Musicals lyrics ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/365scores football team ID|365scores football team ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/365scores basketball team ID|365scores basketball team ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Illinois Center for the Book Author ID|Illinois Center for the Book Author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ôlyrix Person ID|Ôlyrix Person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ідентифікатор відеогри Gamekombo|Ідентифікатор відеогри Gamekombo]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Slekt og Data grave ID|Slekt og Data grave ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/iasj article ID|iasj article ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MobyGames critic ID|MobyGames critic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Grand Comics Database feature ID|Grand Comics Database feature ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Operabook Person ID|Operabook Person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Retromags game ID|Retromags game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Retromags magazine ID|Retromags magazine ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/speedrun.com series ID|speedrun.com series ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Madain Project ID|Madain Project ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/GameFAQs genre ID|GameFAQs genre ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Altar of Gaming game ID|Altar of Gaming game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Altar of Gaming company ID|Altar of Gaming company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Polygon game ID|Polygon game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Altar of Gaming franchise ID|Altar of Gaming franchise ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Altar of Gaming character ID|Altar of Gaming character ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Altar of Gaming person ID|Altar of Gaming person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FOLDOC ID|FOLDOC ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/WE.League player ID|WE.League player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/WE.League manager ID|WE.League manager ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Nomes e Voces ID|Nomes e Voces ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/cnkgraph person ID|cnkgraph person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/cnkgraph poem ID|cnkgraph poem ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/cnkgraph book ID|cnkgraph book ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'un auteur sur Ciel d'oc|Identifiant d'un auteur sur Ciel d'oc]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/Av9N Of the official mottos of U.S. states, there are more in Latin than in English] ** [https://w.wiki/AxNL Instance/sub-classes of {{Q|115870510}} that have 3 or more non-English Wikipedia site-links] * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[Wikidata:WikiProject Disambiguation|Disambiguation]] * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[Wikidata:WikiProject_Association_football/Wanted_footballers|Wanted footballers]] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: {{Q|319}} ''' Development ''' * [https://wikimedia.pt/limetestbr/index.php/547431 QuickStatements Community Consultation], until August 31st * Wikibase REST API: We are continuing to improve error messages and handling. * Wikipedia and co: We are working on moving the Wikidata Item link out of the sidebar ([[phab:T66315]]) * Wikidata Query Service graph split: The WMF Search Platform team is setting up the servers for the split graphs. We hope to have them ready for use soon. We also prepared the constraints checks for this. [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. '''Weekly Tasks''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed above. * Comment on property proposals: [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open proposals]] * [[d:Wikidata:Contribute/Suggested and open tasks|Suggested and open tasks]]! * Contribute to a [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase item]]. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024_08_19|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] 17:42, 19 august 2024 (CEST) </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=27307373 --> == Wikidata weekly summary #641 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.<br> This is the Wikidata summary of the week before 2024-08-26. Please help [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Translate]].''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * Open request for adminship: ** [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Administrator/Gwanki|Gwanki]] - RfP scheduled to end after 26 August 2024 05:54 (UTC) ** [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Administrator/Putnik_2|Putnik 2]] - RfP scheduled to end after 27 August 2024 23:17 (UTC) * Closed request for adminship: Both requests successful, welcome new admins: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Administrator/Mohammed_Qays|Mohammed Qays]] and [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Administrator/Wüstenspringmaus|Wüstenspringmaus]]! * New requests for permissions/Bot: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/Leaderbot|Leaderbot]] - Task/s: reminds users when their rights are to expire (see [[Phab:T370842]]) * Closed request for permissions/Bot: [[Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/Bot5958_1b|Bot5958 1b]] - RfP successful! * New request for comments: ** [[d:Wikidata:Requests_for_comment/Citations_from_Wikidata|Citations from Wikidata]] from Author: [[d:User:Palu|Palu]] ** [[Wikidata:Requests_for_comment/audio_transcription_(P9533)|Audio Transcription (P9533)]] from Author: [[d:User:Yug|Yug]]. [[d:Property:P9533|P9533]] is described as ''transcription of the word/text being spoken in this file''. Does this exclude other communications modalities? ''' [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]] ''' * "The Future of Wikidata Events" report by Wikimedia Deutschland is [[c:File:The future of Wikidata Events - Research Report 2024.pdf|now available on Wikimedia Commons]]. This report provides valuable insights into the current state and future possibilities of Wikidata events. We encourage everyone to read the report and share their thoughts to help shape the future of our community events: [[d:Wikidata talk:Events#"The Future of Wikidata Events" Report Now Available on Wikimedia Commons|Wikidata talk:Events#"The Future of Wikidata Events" Report Now Available on Wikimedia Commons]]. * Wikidata's 12th Birthday is fast approaching. Do you need financial support to organize a birthday event? Here is some useful information about how to get funding: [[d:Wikidata:Twelfth_Birthday/Run_an_event/Funding|Wikidata:Twelfth Birthday/Run an event/Funding]]. The deadline to apply is September 1st. * [[m:Wikimedia%2BLibraries_International_Convention_2025|WikiLibCon25]] The Wikimedia+Libraries International Convention 2025 takes place in Mexico City, Mexico between 15 - 17 January 2025 - Call for [[m:Wikimedia%2BLibraries_International_Convention_2025/Scholarships|Scholarships (ends 31 August0]] and [[m:Wikimedia%2BLibraries_International_Convention_2025/Call_for_Papers_WikiLib_Con_2025|Proposals (ends 15 September)]] are open. WikiLibCon25 brings together Wikimedians, Wikibrarians, information professionals, library workers and mission-aligned partners from around the globe to create a vivid community and promote cooperative projects in the Library & Wikimedia sphere. ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Papers ** [https://academic.oup.com/ccc/advance-article/doi/10.1093/ccc/tcae029/7739141 What does it mean to be queer in Wikidata?]: Practices of gender representation within a transnational online community. By B. Melis et al. ** [https://www.o-bib.de/bib/article/download/5894/8905?inline=1 Diversity and bias in DBpedia and Wikidata as a challenge for text-analysis tools] by B. Berendt et al. This paper explores how data sources can impact content analysis of their tool Diversity Searcher for analysing diversity in news media texts. * Videos ** (sw) [https://www.youtube.com/watch?v=jx6GfpK1mUw Wikipedia vs Wikidata] - Fjodor Eklund shows how wikidata works and how searches are visualized. ** [https://www.youtube.com/watch?v=CjocbzBwn-w Wikimania Coolest Tool Award! 2024] - Wikidata had good representation with InteGraality and Wikidata Walkabout. ** [https://www.youtube.com/watch?v=uxAqX2qhgcw Qichwabase: Building Knowledge Graphs for Under-Resourced Languages] Elwin Huaman discuses how Wikibase and Wikidata have helped create a KG to empower local communities and languages. * Slides: [https://zenodo.org/records/13373746 Giving metabolites (and lipids) a chemical and biological context with open science]. This talk discusses the role of open science in providing chemical and biological context for metabolites and lipids, highlighting open-source cheminformatics, open standards, and open data to facilitate linking knowledge across databases and publications, as well as describing chemical interactions in biological pathway databases. By Egon Willighagen. * Notebooks ** [https://observablehq.com/@pac02/olympic-medals-by-group-of-countries Olympic medals by group of countries 🥇🥈🥉]: Using Wikidata and IOC data to compute the share of medals for a selected groups of countries ** [https://observablehq.com/@pac02/unequal-distribution-of-medals Unequal distribution of medals from the Summer Olympics] ''' Tool of the week ''' * [https://wikidata-game.toolforge.org/distributed/#game=94 Wikidata distributed/#game=94] - Help adding missing information related to artists on BNU's catalog (Select the option that fits best). ''' Other Noteworthy Stuff ''' * New AI Project Manager to join Wikimedia Deutschland: We’re pleased to announce that a new AI project manager will be joining our team next week. Lydia and Jonathan (Director of Engineering) have been prototyping in this area and recently presented their work at the AI_dev summit ([https://www.youtube.com/watch?v=r7Qbb1yuLkE YouTube link]). Our goal is to bring knowledge graphs and generative AI closer together, making AI more equitable, truthful, participatory, and open. More updates to come soon! ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P12949|denomination]] (<nowiki>value of a currency or type of currency</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P12935|Illinois Center for the Book author ID]], [[:d:Property:P12936|Slekt og Data grave ID]], [[:d:Property:P12937|‎FolkWiki ID]], [[:d:Property:P12938|iasj article ID]], [[:d:Property:P12939|365scores football team ID]], [[:d:Property:P12940|speedrun.com series ID]], [[:d:Property:P12941|All Musicals lyrics ID]], [[:d:Property:P12942|MobyGames critic ID]], [[:d:Property:P12943|Polygon game ID]], [[:d:Property:P12944|Madain Project ID]], [[:d:Property:P12945|365scores basketball player ID]], [[:d:Property:P12946|FOLDOC ID]], [[:d:Property:P12947|GameFAQs genre ID]], [[:d:Property:P12948|Retromags game ID]], [[:d:Property:P12950|Nomes e Voces ID]], [[:d:Property:P12951|Altar of Gaming company ID]], [[:d:Property:P12952|Altar of Gaming franchise ID]], [[:d:Property:P12953|Altar of Gaming game ID]], [[:d:Property:P12954|Altar of Gaming person ID]], [[:d:Property:P12955|Ciel d'oc ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/Larval host plant|Larval host plant]] (<nowiki>Larval host plant - used only for insects - subclass of P1034</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/board game designer|board game designer]] (<nowiki>person(s) who devised and developed this game</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/ACUM IDs|ACUM IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DOS Game Modding Wiki article|DOS Game Modding Wiki article]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Mapcarta|Mapcarta]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Encyclopedia of Brno History literature ID|Encyclopedia of Brno History literature ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/WikiYeshiva article ID|WikiYeshiva article ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Denkmalnummer des Archivs der Stadt Linz|Denkmalnummer des Archivs der Stadt Linz]], [[:d:Wikidata:Property proposal/GameSpot genre ID|GameSpot genre ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/VideoGameGeek genre ID|VideoGameGeek genre ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant Say Who|Identifiant Say Who]], [[:d:Wikidata:Property proposal/VIRIN|VIRIN]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Tabletopia game ID|Tabletopia game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Board Game Arena ID|Board Game Arena ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/CNES identifier|CNES identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BoardGaming.com game ID|BoardGaming.com game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Finnish Company Number|Finnish Company Number]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/AzvB Of the 15424 existing subway stations on Earth, 5726 of them are in] [[d:Q148|People's Republic of China (Q148)]] ** [https://w.wiki/AzMm Map of tripoints known to Wikidata] ([https://x.com/slaettaratindur/status/1826982823674220733 source]) * WikiProject Highlights: ** [[d:Wikidata:WikiProject Sweden/Banks|Sweden/Banks]] - All Swedish banks still in operation ** [[d:Wikidata:WikiProject Antiquity/Mythology|Antiquity/Mythology]] - This WikiProject deals with everything connected to [[d:Q34726|Greek mythology]] with an outlook on the traditional tales and divinities which came before and/or inspired it, like [[d:Q205740|Ancient Egyptian mythology]], [[d:Q3859459|Mesopotamian mythology]] ([[d:Q275051|Sumerian]], [[d:Q102201772|Akkadian]] and [[d:Q3859450|Babylonian]]) and [[d:Q1142277|Hittite mythology]], as well as those of adjacent cultures and those influenced by the Greeks, most notably [[d:Q122173|Roman mythology]]). * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject Aotearoa Asian Artists|Aotearoa Asian Artists]] - This project aims to improve the data available about Aotearoa Asian Artists - Asian diaspora artists from, living in, and connected to [[:en:New Zealand|Aotearoa New Zealand]]. * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [https://wikidata-terminator.toolforge.org/?list&mode=tx#/ Terminator: Articles with no interwikis in a given Wikipedia] - Wikidata Items that lack a label, description, or article in a specific language. * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q3508109|Northern Transylvania Holocaust Memorial Museum]] - heritage site in Sălaj County, Romania ''' Development ''' * Not much happened this week. Many of the developers are still on vacation, and some are out sick. [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Read the full report]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Help translate]] · [[User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] ([[User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 18:17, 26 august 2024 (CEST)''' </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=27350272 --> == Wikidata weekly summary #643 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.<br> This is the Wikidata summary of the week before 2024-09-02.''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * Project chat: [[d:Wikidata:Project_chat#Mass-import_policy|Wikidata:Project chat#Mass-import policy]] - A new mass-import policy has been proposed, focusing on improving the quality of existing items rather than importing new ones, with a suggested limit of 100 new items before requiring community approval. ''' [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]] ''' *Next Linked Data for Libraries [[Wikidata: WikiProject LD4 Wikidata Affinity Group|LD4 Wikidata Affinity Group]] session 3 September, 2024: We have our next LD4 Wikidata Affinity Group Session on Tuesday, 3 September, 2024 at 9am PT / 12pm ET / 17:00 UTC / 6pm CET ([https://zonestamp.toolforge.org/1725379200 Time zone converter]). Christa Strickler will be our first Project Series lead with her joint project with the Wikidata Religion & Theology Community of Practice to contribute biographical data to Wikidata from the IRFA database using the Mix’n’Match tool. We are excited to learn more about this project, provide a forum for discussion and shared learning, and lend a hand while building new skills. Event page: [[d:Wikidata:WikiProject_LD4_Wikidata_Affinity_Group/Affinity_Group_Calls/First_Project_Series|Wikidata:WikiProject LD4 Wikidata Affinity Group/Affinity Group Calls/First Project Series]] * (id) Registration is open for the [[m:Wikimedia_Indonesia/Hibah_Riset_Wikidata_2024|Wikimedia Indonesia Research Grant 2024]] program. Open until 30 September 2024. This program opens funding opportunities for research on topics related to Wikidata, Wikipedia, or other Wiki projects, and Linked Open Data. * [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/ZDRZDW4QKS5JKQWYGZQ6RFULGX5FZJHU/ Talk to the Search Platform / Query Service Team—September 4, 2024]. Time: 15:00-16:00 UTC / 08:00 PDT / 11:00 EDT / 17:00 CEST ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs: (de) [https://blog.tib.eu/2024/08/29/wikibase4research-wissensdaten-einfach-verwalten-teilen-und-visualisieren/ Wikibase4Research] - Easily manage, share and visualize knowledge data, tailored for academic purposes, WB4R simplifies the installation and use of MedaWiki software. By Kolja Bailly. * Papers ** [https://www.arxiv.org/abs/2408.14658 KGPrune: a Web Application to Extract Subgraphs of Interest from Wikidata with Analogical Pruning] (see also Videos) - this web application when given seed entities of interest and properties to traverse, extracts neighboring subgraphs from Wikidata. By Pierre Monnin. ** [https://www.arxiv.org/abs/2408.14849 Project SHADOW: Symbolic Higher-order Associative Deductive reasoning On Wikidata using LM probing] - A fine-tuned language model trained on an intermediate task using associative deductive reasoning. By Hanna Abi Akl. ** [https://www.researchgate.net/publication/383606716_Transforming_higher_education_a_decade_of_integrating_wikipedia_and_wikidata_for_literacy_enhancement_and_social_impact Transforming higher education: a decade of integrating Wikipedia and Wikidata for literacy enhancement and social impact] - Demonstrating the role of Wikipedia and Wikidata in fostering knowledge creation, digital and data literacies and critical thinking, in Open Edcuational resources. By S.E. Sigalov, A. Cohen & R. Nachmias. * Videos ** (es) [https://www.youtube.com/watch?v=PnQ_Bv7xsms Connect biodiversity to Wikimedia projects via iNaturalist?] - Tiago Lubiana presents the inat2wiki platform (https://inat2wiki.toolforge.org/), designed to connect biodiversity observations to Commons and subsequently, to Wikipedia and Wikidata. ** (es) [https://www.youtube.com/watch?v=HuzsLc2Z7ZE Lecture on Knowledge Graphs & Workshop on Querying Data] - Sebastián Ferrada presents this lecture at the Summer Institute in Computational Social Science 2023 including a SPARQL and Wikidata Query Service workshop. ** [https://www.youtube.com/watch?v=7LgImCismRw?t=8739 Wiki4Education Technical Training] - session 2 of the Wiki4Education training series held across 17 - 24 Aug 2024 in Uganda. ** [https://www.youtube.com/watch?v=mt5gF4ZmhGY Introducing KGPrune] - a web application to extract subgraphs of interest from Wikidata with analogical pruning by Pierre Monnin. ** (ar) [https://www.youtube.com/watch?v=mSSGyYgKlvM Intro to Wikidata] at the Arabic Wikidata Days 2024, hosted by Houcemeddine Turki ** (ar) [https://www.youtube.com/watch?v=Vmd_oOaN2lg 2: Wikidata for Wikipedians] - this session of Arabic Wikidata Days 2024 shows the benefits of using Wikidata in Wikipedia. * Notebooks: [https://observablehq.com/@pac02/drawing-the-adventures-of-tintin-character-network Drawing the network of Adventures of Tintin] ''' Tool of the week ''' * [https://toolhub.wikimedia.org/tools/wikidata-on-sister-projects/history/revision/40193 Display Wikidata Info on sister projects] by [[d:User:Yair_rand|User:Yair rand]]. This user-script will add the articles corresponding Wikidata item Label, Q-ID, Description and Short Desc. neatly under the article title. If no Wikidata item is linked, option to CreateNewItem page on Wikidata is provided. ''' Other Noteworthy Stuff ''' * [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/RYYOGLIJFXKZOSU4PAS2SBO7TWKRGYU4/ Call for Projects and Mentors for Outreachy Round 29 is open!] The deadline to submit projects on the Outreachy website is September 11, 2024 at 4pm UTC and the project list will be finalized by September 18, 2024. * [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/MU7W6Y6K2TOSPHWEY5WIUO76JLPKLWL7/ QuickStatements Community Consultation]. Wiki Movimento Brazil as part of the [[m:Software Collaboration for Wikidata|Software Collaboration for Wikidata]] are conducting interviews to build upon the QuickStatements tool. If you're interested in helping refine the tool then get in touch with them. ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P12949|denomination]] (<nowiki>value of a currency or type of currency</nowiki>) **[[:d:Property:P12956|exponent of base unit]] (<nowiki>a qualifier of derived from base unit (P12571) used to describe the exponent of the unit</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P12935|Illinois Center for the Book author ID]], [[:d:Property:P12936|Slekt og Data grave ID]], [[:d:Property:P12937|‎FolkWiki ID]], [[:d:Property:P12938|iasj article ID]], [[:d:Property:P12939|365scores football team ID]], [[:d:Property:P12940|speedrun.com series ID]], [[:d:Property:P12941|All Musicals lyrics ID]], [[:d:Property:P12942|MobyGames critic ID]], [[:d:Property:P12943|Polygon game ID]], [[:d:Property:P12944|Madain Project ID]], [[:d:Property:P12945|365scores basketball player ID]], [[:d:Property:P12946|FOLDOC ID]], [[:d:Property:P12947|GameFAQs genre ID]], [[:d:Property:P12948|Retromags game ID]], [[:d:Property:P12950|Nomes e Voces ID]], [[:d:Property:P12951|Altar of Gaming company ID]], [[:d:Property:P12952|Altar of Gaming franchise ID]], [[:d:Property:P12953|Altar of Gaming game ID]], [[:d:Property:P12954|Altar of Gaming person ID]], [[:d:Property:P12955|Ciel d'oc ID]], [[:d:Property:P12957|VideoGameGeek genre ID]], [[:d:Property:P12958|GameSpot genre ID]], [[:d:Property:P12959|FranceTerme identifier]], [[:d:Property:P12960|DOS Game Modding Wiki article ID]], [[:d:Property:P12961|monument ID in the archive of Linz]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/Larval host plant|Larval host plant]] (<nowiki>Larval host plant - used only for insects - subclass of P1034</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/board game designer|board game designer]] (<nowiki>person(s) who devised and developed this game</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/has reading|has reading]] (<nowiki>phonetic reading or pronunciation of the sinogram</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/agent of action & agent class of action & agents of action have role|agent of action & agent class of action & agents of action have role]] (<nowiki>particular item that initiates this action or class of actions</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/formula weight|formula weight]] (<nowiki>molar mass of an empirical forumula unit of a chemical compound, element or isotope</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/mode of reproduction|mode of reproduction]] (<nowiki>ways for living organisms to propagate or produce their offsprings</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/initialism|initialism]] (<nowiki>abbreviation containing only first letters of an expression (regardless if pronounced as letters or as a word)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Handwriting example|Handwriting example]] (<nowiki>Sample image of the person's handwriting.</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/ACUM IDs|ACUM IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Mapcarta|Mapcarta]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Encyclopedia of Brno History literature ID|Encyclopedia of Brno History literature ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/WikiYeshiva article ID|WikiYeshiva article ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant Say Who|Identifiant Say Who]], [[:d:Wikidata:Property proposal/VIRIN|VIRIN]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Tabletopia game ID|Tabletopia game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Board Game Arena ID|Board Game Arena ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/CNES identifier|CNES identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BoardGaming.com game ID|BoardGaming.com game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Finnish Company Number|Finnish Company Number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/case id (mainland China)|case id (mainland China)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant dans l'annuaire de l'École des chartes|Identifiant dans l'annuaire de l'École des chartes]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Trakt episode ID|Trakt episode ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The Indian Express Topic ID|The Indian Express Topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NWIS site ID|NWIS site ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hindustan Times Topic ID|Hindustan Times Topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Lexikon der Mathematik entry ID|Lexikon der Mathematik entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Biblioteka Nauki IDs|Biblioteka Nauki IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/TV Maze character ID|TV Maze character ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Prosocour d'une personne|identifiant Prosocour d'une personne]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Stadtwiki Karlsruhe ID|Stadtwiki Karlsruhe ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/culture.ru organization ID|culture.ru organization ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/365scores basketball team ID|365scores basketball team ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Encyclopédie des femmes tunisiennes|identifiant Encyclopédie des femmes tunisiennes]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/B3SQ {{langSwitch|en=French nuclear tests map with their power in kt|fr=Carte des essais nucléaires français avec puissances en kt}} ] ** [https://w.wiki/6TNS What Wikidata album languages grew the most this week?] ([https://wikis.world/@moebeus@mastodon.online/113057841265159018 source]) * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:Wikidata:Database reports/Sitelinks to Wiktionary|Sitelinks to Wiktionary]] - List of Items with links to Wiktionary main space. * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q4167410|Wikimedia disambiguation page (Q4167410)]]: type of wiki page usually in main namespace (article namespace, ns=0) containing links to articles with similar names, and very little details only, use with P31 "instance of" (2024-09-02) * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L345714|থোড়া (L345714)]]: Bengali verb thôṛa in English imply something that is “chopped” or “minced” ''' Development ''' * Wikidata Query Service: ** The WMF Search Platform team is putting the finishing touches on the new Query Service servers that contain the two parts of the split graph. ** We are analyzing which percentage of current queries are better served by other systems like the REST API or search. * Wikimedia projects integration: ** We have worked on moving the Wikidata Item link out of the toolbox section of the sidebar of an article. It has been rolled out to the first wikis: ukwiki, hewiki, fawiki ([[phab:T66315]]) ** We are working on decreasing the amount of irrelevant changes from Wikidata in the watchlist and recent changes on Wikipedia and co by correcting the tracking behaviour of the Lua function mw.wikibase.entity:getSitelink() ([[phab:T295356]]) * Wikibase REST API: We continued improving errors and error messages. [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: [[d:Wikidata:WikiProject Govdirectory/Ghana|Ghana]] * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Read the full report]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Help translate]] · [[User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] ([[User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 13:10, 26 August 2024 (UTC) · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 17:01, 2 septembar 2024 (CEST)''' </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=27350272 --> == Wikidata weekly summary #644 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br> week leading up to 2024-09-02. Please help [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Translate]]. Missed the previous one?<br> See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Previous|#643]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * Open request for adminship: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Administrator/أمين|أمين]] - RfP scheduled to end 9 September 2024 11:18 (UTC). ''' [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]] ''' * Next: (pt) [[:pt:Wikipédia:Edit-a-thon/Atividades_em_português/Oficina_Projeto_Saúde_Auditiva_Editatona_Wikipédia_e_Wikidata|Auditive Health Project – Workshop Wikipedia and Wikidata]] 10 September - Expand and contribute to articles and items on Audiology, this event will be held in 3 participating Universities in Brazil. [https://etherpad.wikimedia.org/p/Oficina_Projeto_Sa%C3%BAde_Auditiva_2024 Register on Etherpad]. * Upcoming: The [[m:Celtic Knot Conference 2024/Program|program for the Celtic Knot Conference 2024]] is now available to view! Whether you're interested in language preservation, digital tools for minority languages, or simply connecting with like-minded individuals, there's something for everyone. The conference will take place in Waterford City from September 25-27, 2024 ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs **(de) [https://blog.tib.eu/2024/09/04/das-tib-projekt-wikiremembrance-einladung-zur-abschlussveranstaltung/ TIB Blog:The TIB project WikiRemembrance] - The aim of the project was to develop a handout on digital culture of remembrance in a collaborative and participatory process. The project will be ending soon and you can [https://www.wikiremembrance.de/registrierung/ register] for the closing event (9 Oct 2024). ** [https://blog.anj.ai/2024/09/outdated-knowledge.html Correcting outdated facts in Wikidata] - Anj Simmons takes us through an example of finding an outdated or inaccurate fact and correcting it with supporting references. ** [https://chem-bla-ics.linkedchemistry.info/2024/09/07/wikidata-citations.html Adding citations between existing articles in Wikidata] - About a command line tool written in Groovy to enrich Wikidata with citations between journal articles and other research output with DOIs * Videos ** [https://www.youtube.com/watch?v=eQ9fIqry7kE Wikidata Quality Toolkit:] Empowering Wikidata editors and content. Albert Meroño introduces a suite of tools to assist editors by recommending items to edit, detect poorly-supported item references and generating EntitySchemas to find items missing information. **(ar) [https://www.youtube.com/watch?v=3ukwbX__wWQ Arabic Wikidata Days 2024 - Session 3: SPARQL Query] - Houcemeddine Turki introduces how to forumlate and build SPARQL queries in the Wikidata Query Service. ''' Tool of the week ''' * [[d:User:Teester/CheckShex.js|User:Teester/CheckShex.js]] - a Userscript that adds an input box to a Wikidata page wherein you can enter an EntitySchema (such as E10). When you click "Check", it uses pyshexy to validate the entity against the schema and displays whether the entity passes or fails. ''' Other Noteworthy Stuff ''' * 🔥 Big changes are coming to the #WikidataQueryService. If you query for scholarly articles, please take a look at [[d:Wikidata:SPARQL query service/WDQS backend update/September 2024 scaling update|this announcement]]! * Is Shakespeare in German something for you? A digital version of the Schlegel/Tieck edition (Aufbau-Verlag 1975) was released with Wikidata connections. ([https://wikis.world/@umblaetterer@chaos.social/113033900869878738 source]) ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes **[[:d:Property:P12949|denomination]] (<nowiki>value of a currency or type of currency</nowiki>) **[[:d:Property:P12956|exponent of base unit]] (<nowiki>a qualifier of derived from base unit (P12571) used to describe the exponent of the unit</nowiki>) **[[:d:Property:P12969|game designer]] (<nowiki>person(s) who devised and developed this game</nowiki>) **[[:d:Property:P12981|Handwriting exaple]] (<nowiki>Sample image of the person's handwriting.</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P12935|Illinois Center for the Book author ID]], [[:d:Property:P12936|Slekt og Data grave ID]], [[:d:Property:P12937|‎FolkWiki ID]], [[:d:Property:P12938|iasj article ID]], [[:d:Property:P12939|365scores football team ID]], [[:d:Property:P12940|speedrun.com series ID]], [[:d:Property:P12941|All Musicals lyrics ID]], [[:d:Property:P12942|MobyGames critic ID]], [[:d:Property:P12943|Polygon game ID]], [[:d:Property:P12944|Madain Project ID]], [[:d:Property:P12945|365scores basketball player ID]], [[:d:Property:P12946|FOLDOC ID]], [[:d:Property:P12947|GameFAQs genre ID]], [[:d:Property:P12948|Retromags game ID]], [[:d:Property:P12950|Nomes e Voces ID]], [[:d:Property:P12951|Altar of Gaming company ID]], [[:d:Property:P12952|Altar of Gaming franchise ID]], [[:d:Property:P12953|Altar of Gaming game ID]], [[:d:Property:P12954|Altar of Gaming person ID]], [[:d:Property:P12955|Ciel d'oc ID]], [[:d:Property:P12957|VideoGameGeek genre ID]], [[:d:Property:P12958|GameSpot genre ID]], [[:d:Property:P12959|FranceTerme identifier]], [[:d:Property:P12960|DOS Game Modding Wiki article ID]], [[:d:Property:P12961|monument ID in the archive of Linz]], [[:d:Property:P12963|‎Altar of Gaming character ID]], [[:d:Property:P12964|WikiYeshiva article ID]], [[:d:Property:P12965|Yediot Books book ID]], [[:d:Property:P12966|Mapcarta ID]], [[:d:Property:P12967|VIRIN]], [[:d:Property:P12968|cnkgraph person ID]], [[:d:Property:P12970|Tabletopia game ID]], [[:d:Property:P12971|cnkgraph book ID]], [[:d:Property:P12973|cnkgraph poem ID]], [[:d:Property:P12975|Lexikon der Mathematik entry ID]], [[:d:Property:P12976|‎CNES ID]], [[:d:Property:P12977|‎Tretyakov Gallery artist ID]], [[:d:Property:P12978|‎TV Maze character ID]], [[:d:Property:P12979|Say Who ID]], [[:d:Property:P12980|‎Finnish Business ID]], [[:d:Property:P12983|Prosocour person ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/Larval host plant|Larval host plant]] (<nowiki>Larval host plant - used only for insects - subclass of P1034</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/has reading|has reading]] (<nowiki>phonetic reading or pronunciation of the sinogram</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/agent of action & agent class of action & agents of action have role|agent of action & agent class of action & agents of action have role]] (<nowiki>particular item that initiates this action or class of actions</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/formula weight|formula weight]] (<nowiki>molar mass of an empirical forumula unit of a chemical compound, element or isotope</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/mode of reproduction|mode of reproduction]] (<nowiki>ways for living organisms to propagate or produce their offsprings</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/initialism|initialism]] (<nowiki>abbreviation containing only first letters of an expression (regardless if pronounced as letters or as a word)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/health points|health points]] (<nowiki>health or armor points of this video game, board game or role-playing game character</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/damage|damage]] (<nowiki>damage value of this video game weapon, ability or character</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/magazine capacity|magazine capacity]] (<nowiki>magazine capacity or clip size of this firearm or weapon (real or fictional)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/male mean age|male mean age]] (<nowiki>male mean age in a given place; qualifier of {{P|4442}}</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/female mean age|female mean age]] (<nowiki>female mean age in a given place; qualifier of {{P|4442}}</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Mummy of a person|Mummy of a person]] (<nowiki>mummy of a person</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/ACUM IDs|ACUM IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Encyclopedia of Brno History literature ID|Encyclopedia of Brno History literature ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Board Game Arena ID|Board Game Arena ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BoardGaming.com game ID|BoardGaming.com game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/case id (mainland China)|case id (mainland China)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant dans l'annuaire de l'École des chartes|Identifiant dans l'annuaire de l'École des chartes]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Trakt episode ID|Trakt episode ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The Indian Express Topic ID|The Indian Express Topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NWIS site ID|NWIS site ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hindustan Times Topic ID|Hindustan Times Topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Biblioteka Nauki IDs|Biblioteka Nauki IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Stadtwiki Karlsruhe ID|Stadtwiki Karlsruhe ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/culture.ru organization ID|culture.ru organization ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Encyclopédie des femmes tunisiennes|identifiant Encyclopédie des femmes tunisiennes]], [[:d:Wikidata:Property proposal/LMFDB knowl ID|LMFDB knowl ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Athletics New Zealand athlete ID|Athletics New Zealand athlete ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MinDat Feature ID|MinDat Feature ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BoardGameGeek game mechanic ID|BoardGameGeek game mechanic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Linked Open Vocabularies (LOV)|Linked Open Vocabularies (LOV)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ontobee id|Ontobee id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/newgrounds.com game ID|newgrounds.com game ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/B8to Emergency number by country size] ** [https://w.wiki/B8tp Countries with most UNESCO World Heritage Sites] ** [https://w.wiki/B8tq People with songs named after them] * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:Wikidata:Lexicographical data/Ideas of queries/list of sense properties|Lexicographical data/Ideas of queries/list of sense properties]] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q7066|atheism (Q7066)]] - absence of belief in the existence of deities; the opposite of theism * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L1347328|𒆠𒅅𒂵𒉘 (L1347328)]] - Sumerian verb, means 'to love' ''' Development ''' * [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/HWKBCPKPL5D4HN6TPJQ6PRCGAFHY7WFE/ (BREAKING CHANGE ANNOUNCEMENT) Wikidata Query Service graph split available in production; scholarly entity queries require migration by March 2025] * We ported many WikibaseLexeme browser tests from WebdriverIO to Cypress ([[phab:T355934]]) * We’re working on improving the MUL support in the mobile termbox ([[phab:T373088]]) * We’re updating the “label in language” constraint for MUL ([[phab:T370293]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Govdirectory weekly focus country: [[d:Wikidata:WikiProject Govdirectory/Canada|Canada]] * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Read the full report]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Help translate]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Previous|Previous issue]] · [[User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] ([[User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]]) · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 17:45, 9 septembar 2024 (CEST)''' </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=27407185 --> == Wikidata weekly summary #645 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2024-09-16. Please help [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Translate]]. Missed the previous one?<br> See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Previous|#644]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * New requests for permissions/Bot: [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/Framabot 5|Framabot 5]] - Task: update a typography error in the French description of homonym pages, seen on [https://github.com/MisterSynergy/deltabot-scripts/commit/afd4c82e04ab338b54229aeec3273dd83d6cbe47 1]. * New request for comments: [[d:Wikidata:Requests for comment/Additional rights for bureaucrats|Additional rights for bureaucrats]] - The proposal suggests allowing Wikidata bureaucrats to remove admin rights, which they currently cannot do, to streamline processes, reduce reliance on stewards, and align with practices of other wikis. * Proposal: [[d:Wikidata_talk:WikiProject_Names#Mul_labels_-_proposal_of_massive_addition|Mul labels - proposal of massive addition]] - The proposal suggests massively adding "mul" labels to Wikidata items for given and family names, using a bot to streamline the process and reduce redundant labels. ''' [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]] ''' * Next Linked Data for Libraries [[d:Wikidata:WikiProject LD4 Wikidata Affinity Group|LD4 Wikidata Affinity Group]] session 17 September, 2024: We have our next LD4 Wikidata Affinity Group Session on Tuesday, 17 September, 2024 at 9am PT / 12pm ET / 17:00 UTC / 6pm CET ([https://zonestamp.toolforge.org/1726588800 Time zone converter]). Christa Strickler will be our first Project Series lead with her joint project with the Wikidata Religion & Theology Community of Practice to contribute biographical data to Wikidata from the IRFA database using the Mix’n’Match tool. We are excited to learn more about this project, provide a forum for discussion and shared learning, and lend a hand while building new skills. Event page: [[d:Wikidata:WikiProject_LD4_Wikidata_Affinity_Group/Affinity_Group_Calls/First_Project_Series#Session_2_(September_17)_-_Working_session_using_Mix%E2%80%98n%E2%80%99Match_to_add_Wikidata_items|Session 2 (September 17) - Working session using Mix‘n’Match to add Wikidata items]] * [[w:Wikipedia:Meetup/Seattle/Wikidata Day 2024|Wikidata Day 2024 (Seattle)]] - Agenda: Wikidata Twelfth Birthday, Training and Edit-a-thon. When: Saturday, October 26, from 12:30–4:30pm PDT ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2024/Contents/New Zealand report|Looking for Aotearoa's next roving Wikipedian, a Wikidata Te Papa research expeditions publication & the Wikidata WikiProject IBC follow-up workshop]] - The Aotearoa Wikipedian at Large worked with multiple institutions in 2024, contributing to Wikidata by improving museum exhibition models, creating articles, and collaborating on various projects, including biological field trips and entomology, while also engaging with the local Christchurch editing community. ** [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2024/Contents/India report|Wikimedians-in-residence assigned to add lexicographical data of 5 endangered languages of West Bengal]] - The West Bengal Wikimedians User Group, in collaboration with Jadavpur University, has appointed five linguistics students as Wikimedians-in-residence to add lexicographical data for five endangered languages of West Bengal to Wikidata, contributing to their preservation and digital accessibility. ** [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2024/Contents/Czech Republic report|Cooperation between National Library and Wikimedia CR was presented at Wikimania 2024]] - Wikimedia Czech Republic presented their long-standing collaboration with the National Library at Wikimania 2024, highlighting joint educational and community initiatives, along with additional sessions on media education and successful campaigns during the event. ** [[outreach:GLAM/Newsletter/August 2024/Contents/Aruba report|Vacancy Wikimedian in Residence for Wikipedia on Aruba - Aruba on Wikipedia project]] - Wikimedia Nederland is seeking a Wikimedian in Residence for the "Wikipedia on Aruba" project, which aims to make Aruban and Dutch Caribbean culture and heritage accessible on Wikimedia platforms, with applications open until 16 September 2024. * Presentations: [https://tiago.bio.br/phd%20defense/ The knowledge graph of Wikidata in the context of the Human Cell Atlas] - presentation by [[d:Q90076935|Tiago Lubiana (Q90076935)]] around their PhD defense * Essay: [[d:User:ASarabadani (WMF)/Growth of databases of Wikidata|User:ASarabadani (WMF)/Growth of databases of Wikidata]] ''' Tool of the week ''' * [[d:User:Lagewi/references.js|User:Lagewi/references.js]] - "Sometimes, the data on Wikidata does not answer all your questions. Some types of information are difficult to encode in statements, or simply has not been encoded on Wikidata yet. In such cases, it might be useful to go through the references attached to claims of the entity, for additional information. To simplify this process, this user script lists all unique references based on [[d:Property:P248|stated in (P248)]] and [[d:Property:P854|reference URL (P854)]]. The references are listed in a collapsible list below the table of labels and descriptions, collapsed by default to not be obtrusive." To enable it, include the following line in your [[d:Special:MyPage/common.js|common.js]]: <code>mw.loader.load('//www.wikidata.org/w/index.php?title=User:Lagewi/references.js&oldid=2039248554&action=raw&ctype=text/javascript');</code> ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' * Newest General datatypes **[[:d:Property:P12949|denomination]] (<nowiki>value of a currency or type of currency</nowiki>) **[[:d:Property:P12956|exponent of base unit]] (<nowiki>a qualifier of derived from base unit (P12571) used to describe the exponent of the unit</nowiki>) **[[:d:Property:P12969|game designer]] (<nowiki>person(s) who devised and developed this game</nowiki>) **[[:d:Property:P12981|handwriting example]] (<nowiki>sample image of the person's handwriting</nowiki>) **[[:d:Property:P12992|objects of occurrence have role]] (<nowiki>role that objects of this occurrence take on in the context of this occurrence. (For selectional restrictions, use "object class of occurrence" (P12913) instead.)</nowiki>) **[[:d:Property:P12993|agents of action have role]] (<nowiki>role that agents of this action take on in the context of this action. (For selectional restrictions, use "agent class of action" (P12994) instead. )</nowiki>) **[[:d:Property:P12994|agent class of action]] (<nowiki>class of items that may initiate this action or class of actions (For roles filled by agents of an action, use "agents of action have role" (P12993) instead)</nowiki>) **[[:d:Property:P12995|agent of action]] (<nowiki>particular item that initiates this action or class of actions</nowiki>) ** Newest External identifiers: [[:d:Property:P12935|Illinois Center for the Book author ID]], [[:d:Property:P12936|Slekt og Data grave ID]], [[:d:Property:P12937|‎FolkWiki ID]], [[:d:Property:P12938|iasj article ID]], [[:d:Property:P12939|365scores football team ID]], [[:d:Property:P12940|speedrun.com series ID]], [[:d:Property:P12941|All Musicals lyrics ID]], [[:d:Property:P12942|MobyGames critic ID]], [[:d:Property:P12943|Polygon game ID]], [[:d:Property:P12944|Madain Project ID]], [[:d:Property:P12945|365scores basketball player ID]], [[:d:Property:P12946|FOLDOC ID]], [[:d:Property:P12947|GameFAQs genre ID]], [[:d:Property:P12948|Retromags game ID]], [[:d:Property:P12950|Nomes e Voces ID]], [[:d:Property:P12951|Altar of Gaming company ID]], [[:d:Property:P12952|Altar of Gaming franchise ID]], [[:d:Property:P12953|Altar of Gaming game ID]], [[:d:Property:P12954|Altar of Gaming person ID]], [[:d:Property:P12955|Ciel d'oc ID]], [[:d:Property:P12957|VideoGameGeek genre ID]], [[:d:Property:P12958|GameSpot genre ID]], [[:d:Property:P12959|FranceTerme identifier]], [[:d:Property:P12960|DOS Game Modding Wiki article ID]], [[:d:Property:P12961|monument ID in the archive of Linz]], [[:d:Property:P12963|‎Altar of Gaming character ID]], [[:d:Property:P12964|WikiYeshiva article ID]], [[:d:Property:P12965|Yediot Books book ID]], [[:d:Property:P12966|Mapcarta ID]], [[:d:Property:P12967|VIRIN]], [[:d:Property:P12968|cnkgraph person ID]], [[:d:Property:P12970|Tabletopia game ID]], [[:d:Property:P12971|cnkgraph book ID]], [[:d:Property:P12973|cnkgraph poem ID]], [[:d:Property:P12975|Lexikon der Mathematik entry ID]], [[:d:Property:P12976|‎CNES ID]], [[:d:Property:P12977|‎Tretyakov Gallery artist ID]], [[:d:Property:P12978|‎TV Maze character ID]], [[:d:Property:P12979|Say Who ID]], [[:d:Property:P12980|‎Finnish Business ID]], [[:d:Property:P12983|Prosocour person ID]], [[:d:Property:P12984|Stadtwiki Karlsruhe ID]], [[:d:Property:P12985|Athletics New Zealand athlete ID]], [[:d:Property:P12986|Encyclopedia of Tunisian Women person ID]], [[:d:Property:P12987|‎LMFDB knowl ID]], [[:d:Property:P12988|ACUM performer ID]], [[:d:Property:P12989|ACUM creator/publisher ID]], [[:d:Property:P12990|ACUM Work ID]], [[:d:Property:P12991|ACUM album ID]], [[:d:Property:P12996|culture.ru organization ID]], [[:d:Property:P12997|‎Hindustan Times topic ID]], [[:d:Property:P12998|Newgrounds submission ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review **[[:d:Wikidata:Property proposal/Larval host plant|Larval host plant]] (<nowiki>Larval host plant - used only for insects - subclass of P1034</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/has reading|has reading]] (<nowiki>phonetic reading or pronunciation of the kanji</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/formula weight|formula weight]] (<nowiki>molar mass of an empirical forumula unit of a chemical compound, element or isotope</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/mode of reproduction|mode of reproduction]] (<nowiki>ways for living organisms to propagate or produce their offsprings</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/initialism|initialism]] (<nowiki>abbreviation containing only first letters of an expression (regardless if pronounced as letters or as a word)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/health points|health points]] (<nowiki>health or armor points of this video game, board game or role-playing game character</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/damage|damage]] (<nowiki>damage value of this video game weapon, ability or character</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/magazine capacity|magazine capacity]] (<nowiki>magazine capacity or clip size of this firearm or weapon (real or fictional)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/male mean age|male mean age]] (<nowiki>male mean age in a given place; qualifier of {{P|4442}}</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/female mean age|female mean age]] (<nowiki>female mean age in a given place; qualifier of {{P|4442}}</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Mummy of a person|Mummy of a person]] (<nowiki>mummy of a person</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/publication type of scholarly article|publication type of scholarly article]] (<nowiki>Publication type of scholarly article</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/characteristic of|characteristic of]] (<nowiki>(qualifier only) statement value is a characteristic, quality, property, or state of this item</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Political foundation|Political foundation]] (<nowiki>The property allows a link between a political party (usually) and its related political foundation, as is common in Germany, in the Netherlands or at the European level. The reverse property ("political party" or "political party affiliation", still different from P102 which is for individual membership) would be useful too.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Medietilsynets filmdatabase|Medietilsynets filmdatabase]] (<nowiki></nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/Encyclopedia of Brno History literature ID|Encyclopedia of Brno History literature ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Board Game Arena ID|Board Game Arena ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BoardGaming.com game ID|BoardGaming.com game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/case id (mainland China)|case id (mainland China)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant dans l'annuaire de l'École des chartes|Identifiant dans l'annuaire de l'École des chartes]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Trakt episode ID|Trakt episode ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The Indian Express Topic ID|The Indian Express Topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NWIS site ID|NWIS site ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Biblioteka Nauki IDs|Biblioteka Nauki IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MinDat Feature ID|MinDat Feature ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BoardGameGeek game mechanic ID|BoardGameGeek game mechanic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Linked Open Vocabularies (LOV)|Linked Open Vocabularies (LOV)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ontobee id|Ontobee id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/typeset.io journal ID|typeset.io journal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/LWW journal ID|LWW journal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BioMed Central journal ID|BioMed Central journal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Storia della civiltà europea ID|Storia della civiltà europea ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NooSFere editorial collection ID|NooSFere editorial collection ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/e-LIS ID|e-LIS ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Dictionnaire des guérilleros et résistants antifranquistes ID|Dictionnaire des guérilleros et résistants antifranquistes ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Historical Encyclopedia of Siberia ID|Historical Encyclopedia of Siberia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/pomniky.npmk.cz ID|pomniky.npmk.cz ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FightTime fighters ID|FightTime fighters ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** Map of [https://w.wiki/tb9 Karens] / [https://w.wiki/thW Johns] per million according to Wikidata ** [https://query-chest.toolforge.org/redirect/mmMBW6mGYYim4w6i082q8wUOwIe04oEkqGeeI0kcsQK People with a connection to Dresden who have an anniversary today] ([[d:User:Stefan_Kühn/Dresden#Personen_mit_Bezug_zu_Dresden,_die_heute_ein_Jubiläum_haben|source]]) * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: ** [[d:Wikidata:WikiProject Wikibooks pages|Wikibooks pages]] - The goal is to add Wikidata items for every Wikibooks page. ** [[d:Wikidata:WikiProject Couchdb|Couchdb]] - This project has the purpose to investigate how having Wikidata on CouchDb could work. ** [[d:Wikidata:WikiProject temporärhaus|Temporärhaus]] - This project is intended to document the activities in the [[d:Q27945856|temporaerhaus (Q27945856)]] with reference to Wikidata. * WikiProject Highlights: [[d:Wikidata:WikiProject Ontology/Cleaning Task Force/Changes|Ontology/Cleaning Task Force/Changes]] - Significant actual and proposed changes to the Wikidata ontology that have come out of the cleaning task force efforts. * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [https://w.wiki/BD4F Wikidata Statements that use a retracted article as reference] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q96417649|Among Us (Q96417649)]] - 2018 video game developed by InnerSloth * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L45436|ਕਰਨ (L45436)]] - Punjabi verb "to do" ''' Development ''' * The development team attended the annual WMDE Software Department retreat, so there wasn't much development activity this week. [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Read the full report]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Help translate]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Previous|Previous issue]] · [[User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] ([[User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]]) · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 18:42, 16 septembar 2024 (CEST)''' </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=27450551 --> == Wikidata Weekly Summary #647 == <languages/> <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' <translate> Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2024-09-30. Please help [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Translate]]. Missed the previous one?<br> See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Previous|#646]]</translate>''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> '''<translate>Discussions</translate>''' <translate>* Closed request for adminship: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Administrator/Andrei_Stroe|Andrei Stroe]] - Success! Welcome [[d:User:Andrei_Stroe|User:Andrei Stroe]] as Wikidata's latest Admin. * New requests for permissions/Bot: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/QichwaBot|QichwaBot]] - Task(s): Creating wikidata lexemes for the Quechua languages. * Closed request for comments: [[d:Wikidata:Requests_for_comment/Do_we_want_automatic_inverse_statement_creation_and_if_so,_how_should_they_happen%3F|Do we want automatic inverse statement creation and if so, how should they happen?]] - Closed due to lack of comments for longer than five years. Despite multiple suggestions, there is no clear consensus to move forward.</translate> '''<translate>[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]]</translate>''' <translate>* [[d:Wikidata:Twelfth Birthday|Wikidata's 12th birthday]] is coming up on October 29th. Have a look at the birthday parties and more planned around the world. * Next Linked Data for Libraries [[d:Wikidata:WikiProject LD4 Wikidata Affinity Group|LD4 Wikidata Affinity Group]] session 1 October, 2024: We have our next LD4 Wikidata Affinity Group Session on Tuesday, 1 October, 2024 at 9am PT / 12pm ET / 17:00 UTC / 6pm CET ([https://zonestamp.toolforge.org/1727798400 Time zone converter]). Christa Strickler will be our first Project Series lead with her joint project with the Wikidata Religion & Theology Community of Practice to contribute biographical data to Wikidata from the [https://irfa.paris/en/en-learn-about-a-missionary/ IRFA database] using the Mix’n’Match tool. We are excited to learn more about this project, provide a forum for discussion and shared learning, and lend a hand while building new skills. [[d:Wikidata:WikiProject_LD4_Wikidata_Affinity_Group/Affinity_Group_Calls/First_Project_Series#Session_3_(October_1)_-_Working_session_using_a_data_model_and_the_UseAsRef_user_script_to_enhance_items|Event page]].</translate> '''<translate>Press, articles, blog posts, videos</translate>''' <translate>* Papers ** [https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-031-72440-4_4 A Systematic Review of Wikidata in GLAM Institutions: a Labs Approach] - Presents a systematic review of Wikidata use in GLAM institutions within the context of the work of the International GLAM Labs Community (glamlabs.io). The results summarise academic literature on Wikidata projects. By G. Candela et al. ** (es) [https://diff.wikimedia.org/es/2024/09/26/curso-de-wikidata-en-espanol-datos-para-el-conocimiento-colaborativo/ Wikidata course in Spanish: Data for collaborative knowledge] - Throughout October, the WikiLearn platform is hosting a course on Wikidata aimed especially at Latin Americans. [https://learn.wiki/courses/course-v1:WikimediaChile+WMC000+2024/about Enroll here]. ** [https://arxiv.org/html/2408.14849v2 Project SHADOW: Symbolic Higher-order Associative Deductive reasoning On Wikidata using LM probing] - SHADOW is a fine-tuned language model trained on an intermediate task using associative deductive reasoning, its performance is measured on a knowledge base construction task using Wikidata triple completion. By Hanna Abi Akl. ** [https://easychair.org/publications/preprint/MZrm Using Wikidata for Managing Cultural Heritage Information] - The present study uses model wikidata elements as a basis and explores its dynamic formation into a cultural heritage information management tool within a museum. By D. Kyriaki-Manessi and S. Vazaiou. ** [https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-031-72437-4_23 Enriching Archival Linked Data Descriptions with Information from Wikidata and DBpedia] - This paper investigates the potential to use information in archival records in a larger context for ArchOnto and aims to leverage classes and properties sourced from repositories deemed informal due to their crowd-sourcing nature. By I. Koch et al. ** [https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2405844024144799 A framework for integrating biomedical knowledge in Wikidata with open biological and biomedical ontologies and MeSH keywords] - This paper utilizes primary data sources of OBO ontologies and MeSH keywords classified using SPARQL queries for RDF knowledge graphs, to contribute to the robustness and accuracy of collaborative biomedical knowledge graphs. By H. Turki et al. * Videos ** [https://www.youtube.com/watch?v=OF-kq8-rO_o&t=3038s Serbian Novels on Wikidata: Project wikiELTeC & Tesla] Part of Wikimedia CEE Meeting 2024 in İstanbul, this session presented by Filip Maljković charts progress on contributing Serbian literature to Wikidata. * Dataviz ** [https://tjukanovt.github.io/notable-people Find your most famous neighbour], a world map of notable people based on Wikipedia and Wikidata.</translate> '''<translate>Tool of the week</translate>''' <translate>* [https://larsgw.blogspot.com/2023/12/three-new-userscripts-for-wikidata.html Three new Userscripts for Wikidata] - [[d:User:Lagewi|User:Lagewi]] has written 3 scripts to simplify reading references, explore property-value pairs in use for a statement or attaching a full bibliography to the end of the item page.</translate> '''<translate>Other Noteworthy Stuff</translate>''' <translate>* [https://www.opensanctions.org/datasets/wd_categories/ OpenSactions:Wikidata Persons in Relevant Categories] - Using [https://petscan.wmcloud.org/ PETScan], generates a list of profiles of politically exposed persons by querying specific categories on Wikidata and extracting the entities.</translate> '''<translate>Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review</translate>''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * <translate>Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]:</translate> ** <translate>General datatypes: </translate> ***[[:d:Property:P12969|game designer]] (<nowiki>person(s) who devised and developed this game</nowiki>) ***[[:d:Property:P12981|handwriting example]] (<nowiki>sample image of the person's handwriting</nowiki>) ***[[:d:Property:P12992|objects of occurrence have role]] (<nowiki>role that objects of this occurrence take on in the context of this occurrence. (For selectional restrictions, use "object class of occurrence" (P12913) instead.)</nowiki>) ***[[:d:Property:P12993|agents of action have role]] (<nowiki>role that agents of this action take on in the context of this action. (For selectional restrictions, use "agent class of action" (P12994) instead. )</nowiki>) ***[[:d:Property:P12994|agent class of action]] (<nowiki>class of items that may initiate this action or class of actions (For roles filled by agents of an action, use "agents of action have role" (P12993) instead)</nowiki>) ***[[:d:Property:P12995|agent of action]] (<nowiki>particular item that initiates this action or class of actions</nowiki>) ** <translate>External identifiers: </translate>[[:d:Property:P12963|‎Altar of Gaming character ID]], [[:d:Property:P12964|WikiYeshiva article ID]], [[:d:Property:P12965|Yediot Books book ID]], [[:d:Property:P12966|Mapcarta ID]], [[:d:Property:P12967|VIRIN]], [[:d:Property:P12968|cnkgraph person ID]], [[:d:Property:P12970|Tabletopia game ID]], [[:d:Property:P12971|cnkgraph book ID]], [[:d:Property:P12973|cnkgraph poem ID]], [[:d:Property:P12975|Lexikon der Mathematik entry ID]], [[:d:Property:P12976|‎CNES ID]], [[:d:Property:P12977|‎Tretyakov Gallery artist ID]], [[:d:Property:P12978|‎TV Maze character ID]], [[:d:Property:P12979|Say Who ID]], [[:d:Property:P12980|‎Finnish Business ID]], [[:d:Property:P12983|Prosocour person ID]], [[:d:Property:P12984|Stadtwiki Karlsruhe ID]], [[:d:Property:P12985|Athletics New Zealand athlete ID]], [[:d:Property:P12986|Encyclopedia of Tunisian Women person ID]], [[:d:Property:P12987|‎LMFDB knowl ID]], [[:d:Property:P12988|ACUM performer ID]], [[:d:Property:P12989|ACUM creator/publisher ID]], [[:d:Property:P12990|ACUM Work ID]], [[:d:Property:P12991|ACUM album ID]], [[:d:Property:P12996|culture.ru organization ID]], [[:d:Property:P12997|‎Hindustan Times topic ID]], [[:d:Property:P12998|Newgrounds submission ID]], [[:d:Property:P12999|Storia della civiltà europea ID]], [[:d:Property:P13000|Encyclopedia of Brno History literature ID]], [[:d:Property:P13001|Linked Open Vocabularies ID]], [[:d:Property:P13002|‎Ontobee ID]], [[:d:Property:P13003|‎typeset.io journal ID]], [[:d:Property:P13004|NooSFere editorial collection ID]], [[:d:Property:P13005|pomniky.npmk.cz ID]], [[:d:Property:P13014|‎Dictionary of guerrillas and anti-Franco resistance fighters ID]], [[:d:Property:P13015|e-LIS publication ID]], [[:d:Property:P13016|GameReactor company ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> <translate>* New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review:</translate> <translate>** General datatypes: </translate> ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Larval host plant|Larval host plant]] (<nowiki>Larval host plant - used only for insects - subclass of P1034</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/has reading|has reading]] (<nowiki>phonetic reading or pronunciation of the kanji</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/chemical formula|chemical formula]] (<nowiki>Description of chemical compound giving element symbols and counts</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/mode of reproduction|mode of reproduction]] (<nowiki>ways for living organisms to propagate or produce their offsprings</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/health points|health points]] (<nowiki>health or armor points of this video game, board game or role-playing game character</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/damage|damage]] (<nowiki>damage value of this video game weapon, ability or character</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/magazine capacity|magazine capacity]] (<nowiki>In (real or fictional) devices like a firearm, weapon, or engineered thing, this is the default capacity or size of a devices' magazine, clip, or other container typically used to hold ammunition, bolts, cartridges, tools, etc. which pushes those items as needed usually through a spring-based mechanism into a receiver for further use by the device</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/male mean age|male mean age]] (<nowiki>male mean age in a given place; qualifier of {{P|4442}}</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/female mean age|female mean age]] (<nowiki>female mean age in a given place; qualifier of {{P|4442}}</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Mummy of a person|Mummy of a person]] (<nowiki>mummy of a person</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/publication type of scholarly article|publication type of scholarly article]] (<nowiki>Publication type of scholarly article</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/characteristic of|characteristic of]] (<nowiki>(qualifier only) statement value is a characteristic, quality, property, or state of this item</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Medietilsynets filmdatabase|Medietilsynets filmdatabase]] (<nowiki>identifier for a film in the Norwegian Medietilsynets database</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Western Australian Biographical Index|Western Australian Biographical Index]] (<nowiki>Card ID from the Western Australian Biographical Index, a set of handwritten index cards compiled in the 1970s.</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/leased to|leased to]] (<nowiki>person or organisation that holds or was granted a lease on the subject</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/WPBSA com player ID|WPBSA com player ID]] (<nowiki>Identifier for an athlete on the main website of WPBSA</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/JLPT level|JLPT level]] (<nowiki>difficulty of word by the level of JLPT</nowiki>) <translate>** External identifiers:</translate> [[:d:Wikidata:Property proposal/case id (mainland China)|case id (mainland China)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NWIS site ID|NWIS site ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Biblioteka Nauki IDs|Biblioteka Nauki IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/LWW journal ID|LWW journal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BioMed Central journal ID|BioMed Central journal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Historical Encyclopedia of Siberia ID|Historical Encyclopedia of Siberia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FightTime fighters ID|FightTime fighters ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Korean Basketball League ID|Korean Basketball League ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant L'Humanité d’un sujet|Identifiant L'Humanité d’un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Chinese Basketball Association ID2|Chinese Basketball Association ID2]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Koha Kütüphane ID|Koha Kütüphane ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MyWaifuList character ID|MyWaifuList character ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FantLab artist ID|FantLab artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Münzkabinett|Münzkabinett]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Latgales dati person ID|Latgales dati person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant inventaire Grand Est|identifiant inventaire Grand Est]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RedBA Granada authority ID|RedBA Granada authority ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MetalTabs.com musician ID|MetalTabs.com musician ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/HA! ID|HA! ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant Radio France d'une émission|Identifiant Radio France d'une émission]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant France Télévisions d'une émission|Identifiant France Télévisions d'une émission]], [[:d:Wikidata:Property proposal/beniabbandonati ID|beniabbandonati ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DDB person ID|DDB person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/European Parliament document ID|European Parliament document ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hlídač státu subject ID|Hlídač státu subject ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kramerius of Czech Digital Library UUID|Kramerius of Czech Digital Library UUID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Acervo de Literatura Digital Mato-Grossense ID|Acervo de Literatura Digital Mato-Grossense ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Persons and Names of the Middle Kingdom and early New Kingdom person ID|Persons and Names of the Middle Kingdom and early New Kingdom person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cihai encyclopedia entry ID|Cihai encyclopedia entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cihai dictionary entry ID|Cihai dictionary entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Duocet Wiki of Plants ID|Duocet Wiki of Plants ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> <translate>You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]!</translate> '''<translate>Did you know?''' * Query examples: ** [https://w.wiki/BJ2c Network of European Union Independent Fiscal Institutions] ** [https://w.wiki/BNAq Opera singers who are sopranos with an article on English Wikipedia] * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:Wikidata:Database_reports/Popular_items_without_claims|Popular_items_without_claims]] * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L1126190|هُئَڻُ L1126190]] Sindhi verb (to be)</translate> '''<translate>Development''' * Search: The [[mediawikiwiki:Help:Extension:WikibaseCirrusSearch#Keywords|haswbstatement search magic word]] has been improved by the Search Platform Team. Previously it was limited in which Properties were indexed for it. Going forward haswbstatement:P123 will work for all Properties, regardless of their datatype. This will allow you to filter search results for Items that have a statement with a specific Property. (Searching for a specific complete statement with haswbstatement:P123=xxx will still only work for specific datatypes.) For this to work all Items have to be reindexed and this will take up to 1 month. * Design system migration: We have migrated the Special:NewLexeme page from Wikit to Codex and are working on finishing the migration for the Query Builder. * EntitySchemas: We finished the investigation about how to support search for EntitySchemas by label or alias when linking to an EntitySchema in a statement. ([[phab:T362005]]) * Wikibase REST API: We worked on integrating language fallbacks into the API ([[phab:T371605]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer].</translate> <translate>'''Weekly Tasks''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]]</translate> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Read the full report]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Help translate]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Previous|Previous issue]] · [[User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] ([[User talk:Danny Benjafield (WMDE)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 19:03, 30 September 2024 (UTC)''' </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=27529326 --> == Wikidata weekly summary #648 == <languages/> <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' <translate> Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2024-10-07. Please help [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status_updates/2024_10_07|Translate]]. Missed the previous one?<br> See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Previous|#647]]</translate>''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> '''<translate>[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]]</translate>''' <translate>* Upcoming: ** [https://www.eventbrite.com/e/wikidata-day-2024-tickets-1034373879117?aff=erelexpmlt Wikidata Day 2024] at the Pratt Institute Manhattan Campus, New York - To celebrate Wikidata's 12th Birthday, a mini-conference with beginner workshops, lightning talks and keynote speeches will be held. October 26, 11am - 5pm EDT (UTC-4). More info, registration and full address on this [[w:Wikipedia:Meetup/NYC/Wikidata_Day_2024|Wikipedia event page]]. ** [[d:Wikidata:Events/Wikidata Days Bologna 2024|The Wikidata Days 2024 in Bologna, Italy]] will take place on November 8th and 9th. Its [[d:Wikidata:Events/Wikidata Days Bologna 2024/Programma|program]] revolves around Wikidata for libraries and academia, and features a wide range of Wikidata-enthusiastic librarians and researchers from Italy. [[d:Wikidata:Events/Wikidata Days Bologna 2024/Iscrizione|Registration]] is open until October 31st. ** The next [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events#Office_hours|Wikidata+Wikibase office hours]] will take place on Wednesday, 16th October 2024 at 18:00 CEST in the [https://t.me/joinchat/IeCRo0j5Uag1qR4Tk8Ftsg Wikidata Telegram group]. ''The Wikidata and Wikibase office hours are online events where the development team presents what they have been working on over the past quarter, and the community is welcome to ask questions and discuss important issues related to the development of Wikidata and Wikibase.'' ** [[Wikidata:Scholia/Events/Hackathon October 2024|Scholia hackathon]] on Oct 18-20, aimed at addressing changes related to the Wikidata graph split ** [https://ktieb.org.mt/en/festival/intangible-cultural-heritage-on-wikidata-wikimedia-community-malta-wcm-wcm-stand-37/ Intangible Cultural Heritage on Wikidata] - Hosted by Wikimedia Community Malta (WCM), November 8, 2024 18:00 - 19:00 CEST, Malta Fairs and Conference Centre (MFCC) in Ta’ Qali, Malta ** [https://library.osu.edu/site/cartoons/2024/10/02/graphic-possibilities-research-workshop/wikidata-event-fall24_-chambliss_/ Edit-A-Thon: 50 States of Comics - Ohio], take part in this virtual event held October 10, 10:00 - 16:00 EST (UTC-5).</translate> <translate>'''Press, articles, blog posts, videos'''</translate> <translate>* Blogs ** [https://www.dbreunig.com/2024/10/04/wikidata-is-a-giant-crosswalk-file.html Wikidata is a giant crosswalk file] dbreunig.com describes how with a little DuckDB and Ruby and data from Wikidata, you can produce a cross-walk file of geographic entities. * Videos ** (ru) [https://www.youtube.com/watch?v=qMAQtaKzH1o Wikidata Reconciliation Service] - This video shows how to add QID's to a large number of person-entities, add descriptions and search by full name and years of life. [https://wikidata.reconci.link/ Wikidata reconciliation for OR] (Script: [https://gist.github.com/Podbrushkin/43053bf16640afce96f01721e2f71d6a Github:Podbrushkin]) ** (fr) [https://www.youtube.com/watch?v=luIWdG9eTG0 Data recovery on Wikidata for the DataViz project] - PhilippGam presents the various methods to extract and sort data from Wikidata and use the wikidataMultiSearch tool. ** [https://youtube.com/9pPpwrK7Qq4?t=4984 Bridging the Digital Scriptorium Data Model and Wikidata to Expand Reuse of Manuscript Metadata] Rose McCandless gives this lighning talk at the LD4 2024 Conference. * Notebooks ** [https://observablehq.com/@pac02/continental-and-country-diversity-in-wikipedia-art Continental and country diversity of Wikipedia art]</translate> '''<translate>Tool of the week</translate>''' * (fr) [https://philippegambette.github.io/wikidataMultiSearch/ wikidata MultiSearch] - search for a list of elements in Wikidata. A GPLv3 licenced tool built by Philippe Gambette allows you to search for a list of words in Wikidata and retrieve some associated Wikidata properties. '''<translate>Other Noteworthy Stuff</translate>''' * Are you building applications or services with Wikidata's data? [[d:Wikidata:Usability and usefulness/2024-Data access methods|We'd love to hear from you]] to help us figure out the future of accessing Wikidata's data. * [[d:Wikidata:Event_Organizers|Wikidata: Event Organizers]] - If you are organizing or thinking about planning a Wikidata event, this new page listing the additional User rights the user-role 'event organizer' has will be a valuable resource. Including the process for applying for permission rights. '''<translate>Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review</translate>''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> <translate>* Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: ** General datatypes:</translate> ***[[:d:Property:P12981|handwriting example]] (<nowiki>sample image of the person's handwriting</nowiki>) ***[[:d:Property:P12992|objects of occurrence have role]] (<nowiki>role that objects of this occurrence take on in the context of this occurrence. (For selectional restrictions, use "object class of occurrence" (P12913) instead.)</nowiki>) ***[[:d:Property:P12993|agents of action have role]] (<nowiki>role that agents of this action take on in the context of this action. (For selectional restrictions, use "agent class of action" (P12994) instead. )</nowiki>) ***[[:d:Property:P12994|agent class of action]] (<nowiki>class of items that may initiate this action or class of actions (For roles filled by agents of an action, use "agents of action have role" (P12993) instead)</nowiki>) ***[[:d:Property:P12995|agent of action]] (<nowiki>particular item that initiates this action or class of actions</nowiki>) ***[[:d:Property:P13044|characteristic of]] (<nowiki>(qualifier only) statement value is a characteristic, quality, property, or state of this qualifier value</nowiki>) ***[[:d:Property:P13045|has kanji reading]] (<nowiki>phonetic reading or pronunciation of the kanji</nowiki>) ***[[:d:Property:P13046|publication type of scholarly work]] (<nowiki>Publication type of scholarly work</nowiki>) ***[[:d:Property:P13047|leased to]] (<nowiki>person or organisation that holds or was granted a lease on the subject</nowiki>) ***[[:d:Property:P13048|magazine capacity]] (<nowiki>number of projectiles or objects in the magazine feeding a weapon or tool</nowiki>) <translate>** External identifiers:</translate> [[:d:Property:P12980|‎Finnish Business ID]], [[:d:Property:P12983|Prosocour person ID]], [[:d:Property:P12984|Stadtwiki Karlsruhe ID]], [[:d:Property:P12985|Athletics New Zealand athlete ID]], [[:d:Property:P12986|Encyclopedia of Tunisian Women person ID]], [[:d:Property:P12987|‎LMFDB knowl ID]], [[:d:Property:P12988|ACUM performer ID]], [[:d:Property:P12989|ACUM creator/publisher ID]], [[:d:Property:P12990|ACUM Work ID]], [[:d:Property:P12991|ACUM album ID]], [[:d:Property:P12996|culture.ru organization ID]], [[:d:Property:P12997|‎Hindustan Times topic ID]], [[:d:Property:P12998|Newgrounds submission ID]], [[:d:Property:P12999|Storia della civiltà europea ID]], [[:d:Property:P13000|Encyclopedia of Brno History literature ID]], [[:d:Property:P13001|Linked Open Vocabularies ID]], [[:d:Property:P13002|‎Ontobee ID]], [[:d:Property:P13003|‎typeset.io journal ID]], [[:d:Property:P13004|NooSFere editorial collection ID]], [[:d:Property:P13005|pomniky.npmk.cz ID]], [[:d:Property:P13014|‎Dictionary of guerrillas and anti-Franco resistance fighters ID]], [[:d:Property:P13015|e-LIS publication ID]], [[:d:Property:P13016|GameReactor company ID]], [[:d:Property:P13017|Latgales dati person ID]], [[:d:Property:P13018|‎FantLab artist ID]], [[:d:Property:P13019|RedBA Granada authority ID]], [[:d:Property:P13020|‎NWIS site ID]], [[:d:Property:P13021|MetalTabs.com band ID]], [[:d:Property:P13022|Koha Kütüphane ID]], [[:d:Property:P13023|HA! artwork ID]], [[:d:Property:P13024|France television program ID]], [[:d:Property:P13026|Radio France program ID]], [[:d:Property:P13027|Grand Est inventory ID]], [[:d:Property:P13028|Norwegian Media Authority's film rating ID]], [[:d:Property:P13029|Historical Encyclopedia of Siberia ID]], [[:d:Property:P13030|‎Münzkabinett ID]], [[:d:Property:P13031|MyWaifuList character ID]], [[:d:Property:P13032|‎Kramerius of Czech Digital Library UUID]], [[:d:Property:P13034|‎European Parliament document ID]], [[:d:Property:P13035|‎Western Australian Biographical Index]], [[:d:Property:P13037|beniabbandonati (detailed sheet) ID]], [[:d:Property:P13038|beniabbandonati (summary sheet) ID]], [[:d:Property:P13039|Biblioteka Nauki article ID]], [[:d:Property:P13040|Biblioteka Nauki journal ID]], [[:d:Property:P13041|Biblioteka Nauki book ID]], [[:d:Property:P13042|Biblioteka Nauki publisher ID]], [[:d:Property:P13043|PNM Middle Kingdom and New Kingdom person ID]], [[:d:Property:P13049|DDB person ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> <translate>* New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review: ** General datatypes:</translate> ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Larval host plant|Larval host plant]] (<nowiki>Larval host plant - used only for insects - subclass of P1034</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/chemical formula|chemical formula]] (<nowiki>Description of chemical compound giving element symbols and counts</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/mode of reproduction|mode of reproduction]] (<nowiki>ways for living organisms to propagate or produce their offsprings</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/health points|health points]] (<nowiki>health or armor points of this video game, board game or role-playing game character</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/damage|damage]] (<nowiki>damage value of this video game weapon, ability or character</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/male mean age|male mean age]] (<nowiki>male mean age in a given place; qualifier of {{P|4442}}</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/female mean age|female mean age]] (<nowiki>female mean age in a given place; qualifier of {{P|4442}}</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Mummy of a person|Mummy of a person]] (<nowiki>mummy of a person</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/WPBSA com player ID|WPBSA com player ID]] (<nowiki>Identifier for an athlete on the main website of WPBSA</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/JLPT level|JLPT level]] (<nowiki>difficulty of word by the level of JLPT</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/beer style|beer style]] (<nowiki>Classification of a beer based on its style</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/has forks|has forks]] (<nowiki>Notable software forks of this software</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Monument Counter ID|Monument Counter ID]] (<nowiki>Digital memorial for women killed by violence</nowiki>) <translate>** External identifiers:</translate> [[:d:Wikidata:Property proposal/case id (mainland China)|case id (mainland China)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BioMed Central journal ID|BioMed Central journal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FightTime fighters ID|FightTime fighters ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Korean Basketball League ID|Korean Basketball League ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant L'Humanité d’un sujet|Identifiant L'Humanité d’un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Chinese Basketball Association ID2|Chinese Basketball Association ID2]], [[:d:Wikidata:Property proposal/KISTI institute ID|KISTI institute ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hlídač státu subject ID|Hlídač státu subject ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Acervo de Literatura Digital Mato-Grossense Person ID|Acervo de Literatura Digital Mato-Grossense Person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cihai encyclopedia entry ID|Cihai encyclopedia entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cihai dictionary entry ID|Cihai dictionary entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Duocet Wiki of Plants ID|Duocet Wiki of Plants ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Dwelly entry ID|Dwelly entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Indo-Tibetan Lexical Resource ID|Indo-Tibetan Lexical Resource ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A digital concordance of the R̥gveda ID|A digital concordance of the R̥gveda ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/vardnica.aizpute.lv ID|vardnica.aizpute.lv ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant CIRDOC d'un auteur ou d'une autrice|Identifiant CIRDOC d'un auteur ou d'une autrice]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant CIRDOC d'un document|Identifiant CIRDOC d'un document]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Department of Defense Identification Code|Department of Defense Identification Code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'un document audiovisuel dans le catalogue de l'Inathèque|Identifiant d'un document audiovisuel dans le catalogue de l'Inathèque]], [[:d:Wikidata:Property proposal/LWW journal ID|LWW journal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BAHRA ID|BAHRA ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/World Historical Gazetteer place ID|World Historical Gazetteer place ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Diccionario biográfico de Castilla-La Mancha ID|Diccionario biográfico de Castilla-La Mancha ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/AniSearch person ID|AniSearch person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Babelio d'un sujet|identifiant Babelio d'un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'une personne sur Madelen|Identifiant d'une personne sur Madelen]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ITTF PTT ID|ITTF PTT ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Push Square series ID|Push Square series ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/VG247 series ID|VG247 series ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/dtf.ru person ID|dtf.ru person ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> <translate>You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]!</translate> '''<translate>Did you know?''' * Query examples:</translate> ** [https://w.wiki/BSj8 Winners of the Guillaume Apollinaire Prize (1941-2023)] ** [https://w.wiki/BQms Libraries in Argentina (on Wikidata)] <translate>* Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: * WikiProject Highlights: ** [[d:Wikidata:Lingnan_University_Library_Wikidata_Pilot|Lingnan University Library: Wikidata Pilot Project]] - Creating and improving entries for Lingnan University academic staff, as well as generating entries for the Library's digital collections and Lingnan theses and dissertations. ** [[d:Wikidata:WikiProject_French_Literary_Prizes|French Literary Prizes]] - Aims to coordinate the development of a database on French literary prizes (list of prizes, jury members, list of winners) ** [[d:Wikidata:WikiProject_Cycling/2025_races|Cycling: 2025 Races]] - documenting the the planned Cycling races for 2025. * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:Wikidata:Database_reports/Abuse_filter_effectiveness|Abuse filter effectiveness]] - This DB report compiles a variety of statistics on combating vandalism.</translate> '''<translate>Development''' * Data access: ** We have published [[d:Wikidata:Usability and usefulness/2024-Data access methods|a survey to better understand the future needs of application developers]] who want to work with Wikidata's data. Please take part if you are developing applications or services using data from Wikidata. ** We are analyzing query logs to better understand which queries could be moved to other services in the future. * Design system: We continued migrating the Query Builder and Special:NewLexeme from Wikit to Codex</translate> <translate>[[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer].</translate> '''<translate>Weekly Tasks''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]]</translate> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Read the full report]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Help translate]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Previous|Previous issue]] · [[User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] ([[User talk:Danny Benjafield (WMDE)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 19:13, 07 October 2024 (UTC)''' </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=27557411 --> == Wikidata weekly summary #649 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2024-10-14. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 10 07|#648]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]] ''' * Upcoming: ** Next Linked Data for Libraries [[Wikidata: WikiProject LD4 Wikidata Affinity Group|LD4 Wikidata Affinity Group]] session 15 October, 2024: We have our next LD4 Wikidata Affinity Group Session on Tuesday, 15 October, 2024 at 9am PT / 12pm ET / 16:00 UTC / 6pm CEST (Time zone converter). https://zonestamp.toolforge.org/1729008000 Christa Strickler will be our first Project Series lead with her joint project with the Wikidata Religion & Theology Community of Practice to contribute biographical data to Wikidata from the IRFA database https://irfa.paris/en/en-learn-about-a-missionary/ using the Mix’n’Match tool. We are excited to learn more about this project, provide a forum for discussion and shared learning, and lend a hand while building new skills. Event page: [https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:WikiProject_LD4_Wikidata_Affinity_Group/Affinity_Group_Calls/First_Project_Series#Session_4_(October_15)_-_Working_session_to_demonstrate_an_image_search_for_item_enhancement_and_celebrate_with_data_visualizations] ** The next [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events#Office_hours|Wikidata+Wikibase office hours]] will take place on Wednesday, 16th October 2024 at 18:00 CEST in the [https://t.me/joinchat/IeCRo0j5Uag1qR4Tk8Ftsg Wikidata Telegram group]. ''The Wikidata and Wikibase office hours are online events where the development team presents what they have been working on over the past quarter, and the community is welcome to ask questions and discuss important issues related to the development of Wikidata and Wikibase.'' ** [[d:Wikidata:Twelfth Birthday|Wikidata:Twelfth Birthday]]: We already have 30 events scheduled on the list 😍. As a reminder, when your event is ready, don't forget to: *** create a wikipage with more information about the event, participants list, etc. *** add your event to the global calendar and the map, following the instructions here: [[d:Wikidata:Twelfth_Birthday/Run_an_event/Schedule|Wikidata:Twelfth Birthday/Run an event/Schedule]] ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [https://commonists.wordpress.com/2024/10/09/small-data-slow-data-a-snail-approach-to-wikidata/ Small data, slow data − a SNAIL approach to Wikidata]: discusses the value of small, carefully curated datasets in the era of big data. It emphasizes the importance of taking a methodical, "snail-paced" approach to data collection and analysis, which can lead to more meaningful and accurate insights. The blogpost also highlights how this approach can complement the broader trends of big data, ensuring that detailed, high-quality data is not overlooked. * Papers ** "[https://x.com/WikiResearch/status/1843699094579229068 WoolNet: Finding and Visualising Paths in Knowledge Graphs]" given two or more entities requested by a user, the system finds and visualises paths that connect these entities, forming a topical subgraph of Wikidata (Torres Gutiérrez and Hogan) * Videos ** [https://www.youtube.com/watch?v=7j0raFQh86c Introductory workshop to Wikidata within the framework of the Latin America Contest in Wikidata 2024] (in Italian) ** [https://www.youtube.com/watch?v=-_iJcKwCnZA GeoPython 2024: Bridging Worlds: Python-Powered Integration of Wikidata and OpenStreetMap]: This talk explores Python-powered tools that integrate Wikidata with OpenStreetMap, allowing users to link entries between the two platforms to enhance geospatial data accuracy while navigating legal and ethical challenges of cross-platform data sharing. ** [https://www.youtube.com/watch?v=_GYJ6V6ySpQ LD4 2024 Conference: Wikidata and Open Data: Enhancing the Hausa Community's Digital Presence] ** [https://www.youtube.com/watch?v=X88n85Q9O5U Dynamic Mapping using Collaborative Knowledge Graphs: Real-Time SKOS Mapping from Wikidata]: This presentation introduces a workflow using SPARQL queries to dynamically map live Wikidata data to SKOS concepts, featuring a Python tool that converts CSV outputs into RDF triples for integration into linked data environments and knowledge graphs, emphasizing real-time data retrieval and interoperability. ** [https://www.youtube.com/watch?v=PIvp1SqPF4c How to add location coordinates to Wikidata Items] (in Dagbanli) ** [https://www.youtube.com/watch?v=Die9VnTtep8 Clean-up of problematic Dagbani lexemes]: [[d:Wikidata:Lexicographical_data/Documentation/Languages/dag#Maintenance_tasks|Wikidata:Lexicographical data/Documentation/Languages/dag#Maintenance_tasks]] (in Dagbanli) ** [https://www.youtube.com/watch?v=T4jduWucxao How to link Wikidata Items to Wikipedia Articles] ** [https://www.youtube.com/watch?v=TPPrXFK3E10 Best Practices to editing Dagbani Lexemes on Wikidata] * Podcasts ** [https://podcasts.apple.com/lu/podcast/could-making-wikidata-human-readable-lead-to-better-ai/id1713408769?i=1000672273741&l=de-DE Could making Wikidata 'human' readable lead to better AI?]: [[User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]], Portfolio Lead Product Manager at Wikidata Deutschland, discussed a new project aimed at making Wikidata more 'human' readable for Large Language Models (LLMs), which could improve AI reliability by giving these models access to high-quality, human-curated data from Wikidata. * Notebooks ** [https://observablehq.com/@pac02/citizenship-concentration-in-nobel-prize Citizenship concentration in Nobel laureates] ** [https://observablehq.com/@pac02/continental-and-country-diversity-in-wikipedia-art Continental and country diversity in Wikipedia articles] ''' Tool of the week ''' * '''Elemwala (এলেমওয়ালা)''' ([https://elemwala.toolforge.org https://elemwala.toolforge.org]): is a proof-of-concept interface that allows you to input abstract content and get natural language text in a given output language. There may well be errors with particular inputs, and the text may not be quite as natural as you might expect, but that's where your improvements to your language's lexemes, other Wikidata items, and the tool's [https://gitlab.com/mahir256/ninai source] [https://gitlab.com/mahir256/udiron code] come in! * [https://github.com/johnsamuelwrites/mlscores mlscores]: Tool for calculating multilinguality score of Wikidata items (including properties). E.g. for [[d:Q2013|Wikidata (Q2013)]], the scores are - ''en'': 99.66%, ''fr'': 89.49%, ''es'': 84.07%, ''pt'': 68.47%. For [[d:Property:P31|instance of (P31)]], the scores are - ''en'': 99.86%, ''fr'': 87.12%, ''es'': 80.83%, ''pt'': 61.37%. ''' Other Noteworthy Stuff ''' * Launch of [[Wikidata:WikiProject Deprecate P642|WikiProject Deprecate P642]]: The goal of this project is to prepare for deprecation, and eventual removal, of the property [[d:Property:P642|of (P642)]]. Currently, [[d:Property:P642|of (P642)]] is labeled as "being deprecated", meaning its use is still allowed, but discouraged. From a peak of around 900,000 uses, the property now has around 700,000 uses (see status [https://query-chest.toolforge.org/redirect/oFt2TvlNg0iASOSOuASMuCO2wMaEqSYC6QGm2YkU08i here]). Our goal is to reduce that as much as possible in a systematic way, while ensuring that appropriate properties exist to replace all valid uses of [[d:Property:P642|of (P642)]]. The latter is key to officially deprecating the property. Before ''removing'' the property, we want to get as close to zero uses as possible. ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: ** General datatypes: ***[[:d:Property:P13044|characteristic of]] (<nowiki>(qualifier only) statement value is a characteristic, quality, property, or state of this qualifier value</nowiki>) ***[[:d:Property:P13045|has kanji reading]] (<nowiki>phonetic reading or pronunciation of the kanji</nowiki>) ***[[:d:Property:P13046|publication type of scholarly work]] (<nowiki>Publication type of scholarly work</nowiki>) ***[[:d:Property:P13047|leased to]] (<nowiki>person or organisation that holds or was granted a lease on the subject</nowiki>) ***[[:d:Property:P13048|magazine capacity]] (<nowiki>number of projectiles or objects in the magazine feeding a weapon or tool</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Property:P12998|Newgrounds submission ID]], [[:d:Property:P12999|Storia della civiltà europea ID]], [[:d:Property:P13000|Encyclopedia of Brno History literature ID]], [[:d:Property:P13001|Linked Open Vocabularies ID]], [[:d:Property:P13002|‎Ontobee ID]], [[:d:Property:P13003|‎typeset.io journal ID]], [[:d:Property:P13004|NooSFere editorial collection ID]], [[:d:Property:P13005|pomniky.npmk.cz ID]], [[:d:Property:P13014|‎Dictionary of guerrillas and anti-Franco resistance fighters ID]], [[:d:Property:P13015|e-LIS publication ID]], [[:d:Property:P13016|GameReactor company ID]], [[:d:Property:P13017|Latgales dati person ID]], [[:d:Property:P13018|‎FantLab artist ID]], [[:d:Property:P13019|RedBA Granada authority ID]], [[:d:Property:P13020|‎NWIS site ID]], [[:d:Property:P13021|MetalTabs.com band ID]], [[:d:Property:P13022|Koha Kütüphane ID]], [[:d:Property:P13023|HA! artwork ID]], [[:d:Property:P13024|France television program ID]], [[:d:Property:P13026|Radio France program ID]], [[:d:Property:P13027|Grand Est inventory ID]], [[:d:Property:P13028|Norwegian Media Authority's film rating ID]], [[:d:Property:P13029|Historical Encyclopedia of Siberia ID]], [[:d:Property:P13030|‎Münzkabinett ID]], [[:d:Property:P13031|MyWaifuList character ID]], [[:d:Property:P13032|‎Kramerius of Czech Digital Library UUID]], [[:d:Property:P13034|‎European Parliament document ID]], [[:d:Property:P13035|‎Western Australian Biographical Index]], [[:d:Property:P13037|beniabbandonati (detailed sheet) ID]], [[:d:Property:P13038|beniabbandonati (summary sheet) ID]], [[:d:Property:P13039|Biblioteka Nauki article ID]], [[:d:Property:P13040|Biblioteka Nauki journal ID]], [[:d:Property:P13041|Biblioteka Nauki book ID]], [[:d:Property:P13042|Biblioteka Nauki publisher ID]], [[:d:Property:P13043|PNM Middle Kingdom and New Kingdom person ID]], [[:d:Property:P13049|DDB person ID]], [[:d:Property:P13050|CIRDOC publication ID]], [[:d:Property:P13051|CIRDOC author ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review: ** General datatypes: ***[[:d:Wikidata:Property proposal/chemical formula|chemical formula]] (<nowiki>Description of chemical compound giving element symbols and counts</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/mode of reproduction|mode of reproduction]] (<nowiki>ways for living organisms to propagate or produce their offsprings</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/health points|health points]] (<nowiki>health or armor points of this video game, board game or role-playing game character</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/damage|damage]] (<nowiki>damage value of this video game weapon, ability or character</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/male mean age|male mean age]] (<nowiki>male mean age in a given place; qualifier of {{P|4442}}</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/female mean age|female mean age]] (<nowiki>female mean age in a given place; qualifier of {{P|4442}}</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Mummy of a person|Mummy of a person]] (<nowiki>mummy of a person</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/WPBSA com player ID|WPBSA com player ID]] (<nowiki>Identifier for an athlete on the main website of WPBSA</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/JLPT level|JLPT level]] (<nowiki>difficulty of word by the level of JLPT</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/beer style|beer style]] (<nowiki>Classification of a beer based on its style</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/has forks|has forks]] (<nowiki>Notable software forks of this software</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Monument Counter ID|Monument Counter ID]] (<nowiki>Digital memorial for women killed by violence</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/most populous settlement|most populous settlement]] (<nowiki>city, town, or other settlement with the largest population in this area (country, state, county, continent, etc.)</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/FAO fungal entity ID|FAO fungal entity ID]] (<nowiki>identifier from FAO ontology for fungal gross anatomy</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/TEES ID|TEES ID]] (<nowiki>Dictionary of Turkish literature works</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/bais|bais]] (<nowiki>Indicates a specific form of bias present in a media source, organization, or document, such as false balance, slant, or omission, affecting the representation of information.</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/TDK lexeme ID|TDK lexeme ID]] (<nowiki>Dictionary created by the [[Q1569712|Turkish Language Association]]</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Atatürk Ansiklopedisi ID|Atatürk Ansiklopedisi ID]] (<nowiki>Online Turkish encyclopedia created by [[Q6062914]] and [[Q19610584]]</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Eurotopics ID|Eurotopics ID]] (<nowiki>A database containing data on European media.</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Stated in unreliable source|Stated in unreliable source]] (<nowiki>used in the references field to refer to the database that is considered a unreliable source in which the claim is made</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/case id (mainland China)|case id (mainland China)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BioMed Central journal ID|BioMed Central journal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FightTime fighters ID|FightTime fighters ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Korean Basketball League ID|Korean Basketball League ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant L'Humanité d’un sujet|Identifiant L'Humanité d’un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Chinese Basketball Association ID2|Chinese Basketball Association ID2]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hlídač státu subject ID|Hlídač státu subject ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Acervo de Literatura Digital Mato-Grossense Person ID|Acervo de Literatura Digital Mato-Grossense Person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cihai encyclopedia entry ID|Cihai encyclopedia entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cihai dictionary entry ID|Cihai dictionary entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Duocet Wiki of Plants ID|Duocet Wiki of Plants ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Dwelly entry ID|Dwelly entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Indo-Tibetan Lexical Resource ID|Indo-Tibetan Lexical Resource ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A digital concordance of the R̥gveda ID|A digital concordance of the R̥gveda ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/vardnica.aizpute.lv ID|vardnica.aizpute.lv ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Department of Defense Identification Code|Department of Defense Identification Code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'un document audiovisuel dans le catalogue de l'Inathèque|Identifiant d'un document audiovisuel dans le catalogue de l'Inathèque]], [[:d:Wikidata:Property proposal/LWW journal ID|LWW journal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BAHRA ID|BAHRA ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/World Historical Gazetteer place ID|World Historical Gazetteer place ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Diccionario biográfico de Castilla-La Mancha ID|Diccionario biográfico de Castilla-La Mancha ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/AniSearch person ID|AniSearch person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Babelio d'un sujet|identifiant Babelio d'un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'une personne sur Madelen|Identifiant d'une personne sur Madelen]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ITTF PTT ID|ITTF PTT ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Push Square series ID|Push Square series ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/VG247 series ID|VG247 series ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/dtf.ru person ID|dtf.ru person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant Libération d’un sujet|Identifiant Libération d’un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NLI Newspaper Collection ID|NLI Newspaper Collection ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Enciclopedia bresciana ID|Enciclopedia bresciana ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/obastan.com dictionary IDs|obastan.com dictionary IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Israel Railways Corporation Ltd station number|Israel Railways Corporation Ltd station number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Spirit of Metal band ID|Spirit of Metal band ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Rate Your Music track ID|Rate Your Music track ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Legaseriea.it player ID|Legaseriea.it player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant Actu.fr d’un sujet|Identifiant Actu.fr d’un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant TF1 info d’un sujet|Identifiant TF1 info d’un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant RTL d’un sujet|Identifiant RTL d’un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant France Info d’un sujet|Identifiant France Info d’un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/graphclasses.org ID|graphclasses.org ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant L’Équipe d'une équipe de basketball|identifiant L’Équipe d'une équipe de basketball]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant L'Équipe d'un basketteur|identifiant L'Équipe d'un basketteur]], [[:d:Wikidata:Property proposal/eHLFL ID|eHLFL ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Journalistikon.de-ID|Journalistikon.de-ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NRW-Archivportal-ID|NRW-Archivportal-ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Taiwan Railways station number|Taiwan Railways station number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DVIDS unit ID|DVIDS unit ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Taiwan Professional Basketball League ID|Taiwan Professional Basketball League ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/BXjc Amount of population in cities in Israel over the last 45 years (where this information is entered)] ([https://x.com/idoklein1/status/1845525486463750598 source]) ** [https://w.wiki/9J7N Real numbers with their approximate value] ** [https://w.wiki/BXkH Youngest people (born or died in Dresden)] ([[d:User:Stefan_Kühn/Dresden#Jüngsten_Personen|source]]) * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: ** [[d:Wikidata:WikiProject PatternsKilkenny|PatternsKilkenny]] - Patterns were devotional days on the day of the patron saint of a parish or area or at least an annually occurring day when the people of the locality held their personal devotions in a certain pattern (hence the name), i.e. "doing the rounds" around trees or other landmarks at the sacred site. This project tries to collate the records and memories of these patterns for County Kilkenny. ** [[d:Wikidata:WikiProject Deprecate P642|Deprecate P642]] - The goal of this project is to prepare for deprecation, and eventual removal, of the property [[d:Property:P642|of (P642)]]. ** [[d:Wikidata:WikiProject AIDS Walks|AIDS Walks]] - This project aims to collaborate with Wiki editors across the globe to highlight AIDS Walks anywhere in the world. ** [[d:Wikidata:WikiProject Temples in Roman Britain|Temples in Roman Britain]] - The aim of the Wikiproject Temples in Roman Britain is to record and catalog sacred spaces in the Roman province Britannia between 43 to 409 CE. By sacred spaces, we include (for the moment) only built structures such as temples, sanctuaries and shrines. ** [[d:Wikidata:WikiProject LinkedReindeersAlta|LinkedReindeersAlta]] - Wikidata Entry: [[d:Q130442625|WikiProject LinkedReindeersAlta (Q130442625)]] supported by the [[d:Q73901970|Research Squirrel Engineers Network (Q73901970)]]. [[c:Category:Rock Art of Alta|Commons Category:Category:Rock Art of Alta]] ** [[d:Wikidata:WikiProject Nihongo|Nihongo]] - The goal of this project is to capture the Japanese Language [[d:Q5287|Japanese (Q5287)]] in its entirety on Wikidata. We aim to give advice and establish standards for representing Japanese words as [[d:Wikidata:Lexicographical data/Documentation|lexemes]]. * WikiProject Highlights: [[d:Wikidata:WikiProject Cycling/2025 teams|Cycling/2025 teams]] * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:User:Ivan A. Krestinin/Vandalized Commons links|User:Ivan A. Krestinin/Vandalized Commons links]] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q20921603|Queen of Katwe (Q20921603)]] - 2016 film directed by Mira Nair * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L311934|kuiri (L311934)]] - "cook" in Esperanto ''' Development ''' * EntitySchemas: We are continuing the work on making it possible to find an EntitySchema by its label or aliases when linking to an EntitySchema in a statement ([[phab:T375641]]) * Design system: We are continuing the work on migrating the Query Builder from Wikit to Codex * REST API: We finished the work on language fallback support in the REST API ([[phab:T371605]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Read the full report]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 10 07|Previous issue]] · [[User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] ([[User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]]) · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 14. oktobra 2024. u 19:02 (CEST)''' </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=27557411 --> == Wikidata weekly summary #650 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2024-10-21. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 10 14|#649]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * Open request for adminship: [[d:Wikidata:Requests for permissions/Administrator/Addshore 3|Addshore]] (RfP scheduled to end after 23 October 2024 18:03 UTC) * New requests for permissions/Bot: ** [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/CarbonBot|CarbonBot]] - (1) Add default mul labels to given and family names when the item has an existing default label with a mul language (2) Remove duplicated aliases matching the items mul label, when the item has a native label in with a mul language. As mul has not been fully adopted, a limited of aliases would be modified each day to ensure existing workflows are not disrupted. It is expected that these tasks will apply to roughly 800,000 given and family names. ** [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/So9qBot 10|So9qBot 10]] - Add [[d:Property:P1922|first line (P1922)]] with the first line of the paper to all scientific papers which has a full text link or where the abstract is available. ''' [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]] ''' * Upcoming: We are getting ready for [[d:Wikidata:Twelfth Birthday|Wikidata:Twelfth Birthday]] on the 29th October. We already have 30 events scheduled on the list 😍. As a reminder, when your event is ready, don't forget to (1) create a wikipage with more information about the event, participants list, etc. (2) add your event to the global calendar and the map, following the instructions here: [[d:Wikidata:Twelfth_Birthday/Run_an_event/Schedule|Wikidata:Twelfth Birthday/Run an event/Schedule]] * Past: ** Wikidata + Wikibase office hour log ([[d:Wikidata:Events/Telegram office hour 2024-10-16|16 October 2024]]) ** [[:d:Wikidata:Scholia/Events/Hackathon October 2024|Scholia hackathon]] (18-20 October) exploring technical options for handling the Wikidata graph split ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [https://medium.com/@jsamwrites/why-and-how-i-developed-wikidata-multilingual-calculator-22d3b2d65f03 Why and How I developed Wikidata Multilinguality Calculator - mlscores?] - a Wikidata multilingual calculator to facilitate data queries in multiple languages, enhancing accessibility and usability for non-English speakers. * Papers ** [https://periodicos.ufsc.br/index.php/eb/article/view/99594 Catalogação em dados conectados abertos: uma experiência de biblioteca universitária com a Wikidata] ** [https://arxiv.org/abs/2410.13707 Disjointness Violations in Wikidata] ** [https://doi.org/10.48550/arXiv.2410.06010 A large collection of bioinformatics question-query pairs over federated knowledge graphs: methodology and applications] * Notebooks: [https://observablehq.com/d/2c642cad1038e5ea Who are the most frequent guests of the show Real Time with Bill Maher?] * Videos ** [https://www.youtube.com/watch?v=nMDs8xnKMaA Wikidata Lexicographical Data | Lucas Werkmeister] - Introduction to Wikidata Lexicographical Data to Dagbani Wikimedians] ** [https://www.youtube.com/watch?v=wfN6qsEZTmg Why is Wikidata important for Wikipedia in Spanish] (in Spanish) - "In this workshop we will learn about the value that Wikidata can bring us when working on eswiki articles. We will learn how knowledge is shared between platforms, and how it can save a lot of work for both the Spanish Wikipedia community and other people working on an article on another Wikipedia." ** [https://www.youtube.com/watch?v=LaPy1yf9rk4 Empowering Lexicographical Data Contributions on Wikidata with Lexica] - "In this session, participants will explore the fascinating world of lexicographical data on Wikidata and learn how to contribute meaningfully using Lexica, a tool designed for easy micro-edits to Lexemes from mobile devices. We will start with a brief introduction to lexicographical data and importance of linking Lexemes to Items. Next, we’ll dive into Lexica, showcasing its key features and providing a step-by-step guide on linking Lexemes to Items on Wikidata. This hands-on workshop is open to both experienced contributors and newcomers, empowering everyone with the knowledge and skills to make impactful contributions to Wikidata’s lexicographical data. By the end of the session, participants will be ready to use Lexica to enrich language data on Wikidata." ** [https://www.youtube.com/watch?v=L1PssAyMfQQ Wikidata ontology, controlled vocabularies and Wikidata Graph Builder] - This video talks about the Wikidata ontology, how to connect controlled vocabularies to Wikidata, and how to use the Wikidata Graph Builder ** [https://www.youtube.com/watch?v=FrP2KXJyndk How to use Wikidata for GLAM institutions... - WMCEEM 2024 Istanbul] - How to use Wikidata for GLAM institutions: Case Study for museums in Türkiye and person data ** [https://www.youtube.com/watch?v=0Hc9AQU2tHI Hidden Histories: Illuminating LGBTQ+ archives at the University of Las Vegas, Nevada using Wikidata] - "The University of Nevada, Las Vegas Special Collections and Archives has been strategically working to increase the discoverability, visibility, and access to collections related to marginalized communities in Southern Nevada. In the first stage of this grant-funded Wiki project, over 60 archival collections and 80 oral histories, including related people, businesses, and events associated with the Las Vegas LGBTQ+ community, have been contributed to Wikidata. In this presentation, the author continues this work by introducing UNLV's Special Collections Wiki project, "LGBTQ Hidden Histories." The presentation will discuss ongoing efforts to create, expand, and enrich linked data about the Nevada LGBTQ+ community, address challenges faced during entity extraction using archival materials, and conclude with a linked data visualization exercise using Wikiframe-VG (Wikiframe Visual Graph)." ** [https://www.youtube.com/watch?v=zE0QuHCgB6k Africa Wiki Women Wikidata Birthday First Session] ** [https://www.youtube.com/watch?v=27WodYruHEw Africa Wiki Women Wikidata session on creating SPARQL Queries] ''' Tool of the week ''' * [[m:User:Ainali/PreViewStats.js|User:Ainali/PreViewStats.js]] - is a Userscript that gives a quick glance at the pageviews in the header (and links to the full views). If you install it on your global.js on meta, it works on all projects). * [[d:Wikidata:ProVe|Wikidata:ProVe]] - (Automated PROvenance VErification of Knowledge Graphs against Textual Sources) - is a tool for helping editors improve the references of Wikidata Items. ''' Other Noteworthy Stuff ''' * [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikibase-cloud@lists.wikimedia.org/thread/NVDXC2I2BIPF5UMV4LFVAXG6VKLTG4LS/ Deepesha Burse joins WMDE as Developer Advocate for Wikibase Suite] * [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikibase-cloud@lists.wikimedia.org/thread/RLNHTH3EQKOOV6N53KDELMVGAN2PWL46/ Wikibase Suite: Patch releases] as the first round of patch releases for all Wikibase Suite products, including all WBS Images as well as WBS Deploy * The CampaignEvents extension is now live on Wikidata! This means that if you are an event organizer, you can use several new tools to help manage your events more easily. By getting the Event Organizer right, you can: ** Use simple on-wiki registration for your events. ** Integrate Outreach Dashboard with your event registration page. ([[:File:Episode_4_How_To_Link_The_Outreach_Dashboard_To_Your_Event_Page.webm|see demo]]) ** Communicate more easily with your registered participants. ([[:File:Episode_5_How_To_Email_Participants.webm|see demo]]) ** Make your events more visible to other editors through the [[Special:AllEvents|Special:AllEvents page]]. ** Find potential participants for your next events. ([[:File:How_to_test_the_Invitation_List_tool.webm|see demo]]), and much more! ** With this extension, you can also see all global events (past, present, and future) on the Special:AllEvents page, but only events using the event registration feature will appear there. If you are an organizer and want to use these new tools, follow the instructions on the [[d:Wikidata:Event_Organizers|Wikidata:Event_Organizers page]] to request the Event Organizer right. ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P13044|characteristic of]] (<nowiki>(qualifier only) statement value is a characteristic, quality, property, or state of this qualifier value</nowiki>) **[[:d:Property:P13045|has kanji reading]] (<nowiki>phonetic reading or pronunciation of the kanji</nowiki>) **[[:d:Property:P13046|publication type of scholarly work]] (<nowiki>type of this scholarly work (e.g. “systematic review”, “proceedings”, etc.)</nowiki>) **[[:d:Property:P13047|leased to]] (<nowiki>person or organisation that holds or was granted a lease on the subject</nowiki>) **[[:d:Property:P13048|magazine capacity]] (<nowiki>number of projectiles or objects in the magazine feeding a weapon or tool</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P13005|pomniky.npmk.cz ID]], [[:d:Property:P13014|‎Dictionary of guerrillas and anti-Franco resistance fighters ID]], [[:d:Property:P13015|e-LIS publication ID]], [[:d:Property:P13016|GameReactor company ID]], [[:d:Property:P13017|Latgales dati person ID]], [[:d:Property:P13018|‎FantLab artist ID]], [[:d:Property:P13019|RedBA Granada authority ID]], [[:d:Property:P13020|‎NWIS site ID]], [[:d:Property:P13021|MetalTabs.com band ID]], [[:d:Property:P13022|Koha Kütüphane ID]], [[:d:Property:P13023|HA! artwork ID]], [[:d:Property:P13024|France television program ID]], [[:d:Property:P13026|Radio France program ID]], [[:d:Property:P13027|Grand Est inventory ID]], [[:d:Property:P13028|Norwegian Media Authority's film rating ID]], [[:d:Property:P13029|Historical Encyclopedia of Siberia ID]], [[:d:Property:P13030|‎Münzkabinett ID]], [[:d:Property:P13031|MyWaifuList character ID]], [[:d:Property:P13032|‎Kramerius of Czech Digital Library UUID]], [[:d:Property:P13034|‎European Parliament document ID]], [[:d:Property:P13035|‎Western Australian Biographical Index]], [[:d:Property:P13037|beniabbandonati (detailed sheet) ID]], [[:d:Property:P13038|beniabbandonati (summary sheet) ID]], [[:d:Property:P13039|Biblioteka Nauki article ID]], [[:d:Property:P13040|Biblioteka Nauki journal ID]], [[:d:Property:P13041|Biblioteka Nauki book ID]], [[:d:Property:P13042|Biblioteka Nauki publisher ID]], [[:d:Property:P13043|PNM Middle Kingdom and New Kingdom person ID]], [[:d:Property:P13049|DDB person ID]], [[:d:Property:P13050|CIRDOC publication ID]], [[:d:Property:P13051|CIRDOC author ID]], [[:d:Property:P13052|BAHRA ID]], [[:d:Property:P13053|‎AniSearch person ID]], [[:d:Property:P13055|Dwelly entry ID]], [[:d:Property:P13056|Rate Your Music track ID]], [[:d:Property:P13057|Spirit of Metal band ID]], [[:d:Property:P13058|Madelen person ID]], [[:d:Property:P13059|Babelio subject ID]], [[:d:Property:P13060|Indo-Tibetan Lexical Resource ID]], [[:d:Property:P13061|World Historical Gazetteer place ID]], [[:d:Property:P13062|VG247 series ID]], [[:d:Property:P13063|ITTF PTT ID]], [[:d:Property:P13064|Lega Serie A player ID]], [[:d:Property:P13065|Push Square series ID]], [[:d:Property:P13066|LWW journal ID]], [[:d:Property:P13067|Diccionario biográfico de Castilla-La Mancha ID]], [[:d:Property:P13068|Enciclopedia bresciana ID]], [[:d:Property:P13069|A digital concordance of the R̥gveda ID]], [[:d:Property:P13070|Inathèque document ID]], [[:d:Property:P13071|TEES ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/chemical formula|chemical formula]] (<nowiki>Description of chemical compound giving element symbols and counts</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/mode of reproduction|mode of reproduction]] (<nowiki>ways for living organisms to propagate or produce their offsprings</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/health points|health points]] (<nowiki>health or armor points of this video game, board game or role-playing game character</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/damage|damage]] (<nowiki>damage value of this video game weapon, ability or character</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/male mean age|male mean age]] (<nowiki>male mean age in a given place; qualifier of {{P|4442}}</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/female mean age|female mean age]] (<nowiki>female mean age in a given place; qualifier of {{P|4442}}</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Mummy of a person|Mummy of a person]] (<nowiki>mummy of a person</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/WPBSA com player ID|WPBSA com player ID]] (<nowiki>Identifier for an athlete on the main website of WPBSA</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/JLPT level|JLPT level]] (<nowiki>difficulty of word by the level of JLPT</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/beer style|beer style]] (<nowiki>Classification of a beer based on its style</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/has forks|has forks]] (<nowiki>Notable software forks of this software</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Monument Counter ID|Monument Counter ID]] (<nowiki>Digital memorial for women killed by violence</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/most populous settlement|most populous settlement]] (<nowiki>city, town, or other settlement with the largest population in this area (country, state, county, continent, etc.)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/FAO fungal entity ID|FAO fungal entity ID]] (<nowiki>identifier from FAO ontology for fungal gross anatomy</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/bais|bais]] (<nowiki>Indicates a specific form of bias present in a media source, organization, or document, such as false balance, slant, or omission, affecting the representation of information.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/TDK lexeme ID|TDK lexeme ID]] (<nowiki>Dictionary created by the [[Q1569712|Turkish Language Association]]</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Atatürk Ansiklopedisi ID|Atatürk Ansiklopedisi ID]] (<nowiki>Online Turkish encyclopedia created by [[Q6062914]] and [[Q19610584]]</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Eurotopics ID|Eurotopics ID]] (<nowiki>A database containing data on European media.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Stated in unreliable source|Stated in unreliable source]] (<nowiki>used in the references field to refer to the database that is considered a unreliable source in which the claim is made</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Google Plus code|Google Plus code]] (<nowiki>Identifier for a location as seen on Google Maps</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/reversal of|reversal of]] (<nowiki>reversal of, inversion of</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/rubrique d'une installation classée pour la protection de l'environnement|rubrique d'une installation classée pour la protection de l'environnement]] (<nowiki></nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/case id (mainland China)|case id (mainland China)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BioMed Central journal ID|BioMed Central journal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FightTime fighters ID|FightTime fighters ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Korean Basketball League ID|Korean Basketball League ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant L'Humanité d’un sujet|Identifiant L'Humanité d’un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Chinese Basketball Association ID2|Chinese Basketball Association ID2]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Acervo de Literatura Digital Mato-Grossense Person ID|Acervo de Literatura Digital Mato-Grossense Person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cihai encyclopedia entry ID|Cihai encyclopedia entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cihai dictionary entry ID|Cihai dictionary entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Duocet Wiki of Plants ID|Duocet Wiki of Plants ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/vardnica.aizpute.lv ID|vardnica.aizpute.lv ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Department of Defense Identification Code|Department of Defense Identification Code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/dtf.ru person ID|dtf.ru person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant Libération d’un sujet|Identifiant Libération d’un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NLI Newspaper Collection ID|NLI Newspaper Collection ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/obastan.com dictionary IDs|obastan.com dictionary IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Israel Railways Corporation Ltd station number|Israel Railways Corporation Ltd station number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant Actu.fr d’un sujet|Identifiant Actu.fr d’un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant TF1 info d’un sujet|Identifiant TF1 info d’un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant RTL d’un sujet|Identifiant RTL d’un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant France Info d’un sujet|Identifiant France Info d’un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/graphclasses.org ID|graphclasses.org ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant L’Équipe d'une équipe de basketball|identifiant L’Équipe d'une équipe de basketball]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant L'Équipe d'un basketteur|identifiant L'Équipe d'un basketteur]], [[:d:Wikidata:Property proposal/eHLFL ID|eHLFL ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Journalistikon.de-ID|Journalistikon.de-ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NRW-Archivportal-ID|NRW-Archivportal-ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Taiwan Railways station number|Taiwan Railways station number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DVIDS unit ID|DVIDS unit ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Taiwan Professional Basketball League ID|Taiwan Professional Basketball League ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Sapere.it Italian Dictionary ID|Sapere.it Italian Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Acervo de Literatura Digital Mato-Grossense Work of Art|Acervo de Literatura Digital Mato-Grossense Work of Art]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DDB institution ID|DDB institution ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Steam tag ID|Steam tag ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SWERIK Party ID|SWERIK Party ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Songkick area ID|Songkick area ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Damehåndbolddatabasen ID|Damehåndbolddatabasen ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/KISTI institute ID|KISTI institute ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant Les Inrockuptibles d'un sujet|Identifiant Les Inrockuptibles d'un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/AELC author ID|AELC author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Spirit of Metal IDs|Spirit of Metal IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Yandex Maps place ID|Yandex Maps place ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Finlandssvenska bebyggelsenamn ID|Finlandssvenska bebyggelsenamn ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/VK track ID|VK track ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Enciclopedia medica ID|Enciclopedia medica ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/GERS ID|GERS ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/European Legislation Identifier|European Legislation Identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Danbooru tag|Danbooru tag]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Digital LIMC ID|Digital LIMC ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Health Facility Registry ID|Health Facility Registry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/GamersGlobal genre|GamersGlobal genre]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/Baio Copyright duration by Country] ([https://t.me/c/1224298920/135958 source]) ** [https://w.wiki/Bcso The Mississippi River and its tributaries] ([https://x.com/idoklein1/status/1848355287838634145 source]) ** [https://w.wiki/6PAr List of countries sorted by life expectancy] * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:Wikiproject Dominio Público en América Latina|Dominio Público en América Latina]] - The Public Domain in Latin America Wikiproject aims to improve the data available in Wikidata on authors and works of authorship in Latin America, with emphasis on copyright status to identify whether or not authors and their works are in the public domain. * WikiProject Highlights: ** [[d:Wikidata:WikiProject India/Reservoirs|India/Reservoirs]] ** [[d:Wikidata:WikiProject every politician/Egypt|Every politician/Egypt]] * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:Wikidata:Database reports/List of properties/1-1000|Most used properties]] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q18647981|Moana (Q18647981)]]: 2016 American computer animated film (2024-10-21) * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L863492|rehbraun (L863492)]]: German adjective, means "light brown with a slight reddish tinge" ''' Development ''' * Vector 2020: We’re working on improving Wikibase’s dark mode support somewhat ([[phab:T369385]]) * We polished the automatic undo/redo messages to make them more useful ([[phab:T194402]]) * Design system: We’re close to finishing migrating Special:NewLexeme to the Codex design system * EntitySchemas: We’re working on searching EntitySchema values by label and alias ([[phab:T375641]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Read the full report]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 10 14|Previous issue]] · [[User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] ([[User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]]) · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 21. oktobra 2024. u 18:44 (CEST)''' </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=27557411 --> == Wikidata weekly summary #551 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2024-10-28. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 10 21|#650]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * Closed request for adminship: [[d:Wikidata:Requests for permissions/Administrator/Addshore 3|Addshore]] (successful) - Welcome back, Adam! * New request for comments: [[d:Wikidata_talk:Notability#Remove_the_"ceb"-Wikipedia_from_automatic_notability|Discussion about remove notability for ceb-Wiki]] ''' [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]] ''' * Wikidata's 12th Birthday is almost here! Let’s celebrate together and make it unforgettable! 🎂 Join in for events happening across the globe in October & November -- there's something for everyone! Here’s how you can be part of the fun. ** Find a local event and connect with fellow Wikidata enthusiasts! ** Give a birthday gift to the community -- whether it's a cool new tool or something fun! ** Join our big online celebration on October 29th -- don’t miss out! [[Wikidata:Twelfth_Birthday]] ** Join the special Wikidata [https://wikis.world/@wikimediaDE@social.wikimedia.de/113384930634982280 Query-party tomorrow] and win some branded Wikidata socks! 🎉 * The LD4 Wikidata Affinity Group is taking a break from our new project series format this coming Tuesday, October 29, 2024 at 9am PT / 12pm ET / 16:00 UTC / 6pm CEST ([https://zonestamp.toolforge.org/1730217600 Time zone converter]) to celebrate Hallowe'en! We'll be celebrating Spooky Season with a WitchyData Working Hour! Following on Christa Strickler's recent project series, we will continue building proficiency with the Mix'n'match tool, but with a ghoulish twist. Join the fall fun by updating your [https://www.canva.com/zoom-virtual-backgrounds/templates/halloween/ Zoom background] or even coming in costume. BYOC (bring your own candy). Event page: [[d:Wikidata:WikiProject_LD4_Wikidata_Affinity_Group/Wikidata_Working_Hours/2024-October-29_Wikidata_Working_Hour|Wikidata:WikiProject LD4 Wikidata Affinity Group/Wikidata Working Hours/2024-October-29 Wikidata Working Hour]] ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs: [https://blog.wikimedia.de/2024/10/28/wikidata-wird-12-jahre/ Wikidata celebrates 12. Birthday – These are the coolest queries from 112 million entries] (in German) - "Wikidata, the world's largest free knowledge base, celebrates the 12th of October. Birthday. The open data graph for structured knowledge collects facts about numerous terms (items). Meanwhile, Wikidata includes an impressive 112 million items – and many more facts! On the occasion of Wikidata's birthday, we put the collected knowledge to the test and present the most exciting 12 queries that were created from it." ** * Videos ** [https://www.youtube.com/watch?v=M88w_omwoHM 2024 Wikidata Cross-Domain Forum 2024] (in Chinese) ** [https://www.youtube.com/watch?v=DsU0LykhRBg Wikidata Day NYC 2024 @ Pratt] ** [https://www.youtube.com/watch?v=JQ6dPf5kgKM Mapping the Accused Witches of Scotland in place and time] ** [https://www.youtube.com/watch?v=0BIq8qDT6JE What is Wikibase and what is it used for?] (in Spanish) ** [https://www.youtube.com/watch?v=Lm7NWXX6qz4 Introduction to Wikidata - Wikidata Days 2024 (First day)] (in Spanish) ** [https://www.youtube.com/watch?v=2YxbOPVJXvY Is there a system to capture data in Wikidata automatically?] (in Spanish) ''' Tool of the week ''' * [[Wikidata:Lexica|Lexica]] – A mobile-friendly tool that simplifies micro contributions to lexicographical data on Wikidata, making various editing tasks accessible and intuitive for contributors of all experience levels. This tool is developed by the WMDE Wikidata Software Collaboration team in Indonesia. Try Lexica through this link: https://lexica-tool.toolforge.org/ ''' Other Noteworthy Stuff ''' * The [[m:Global Open Initiative|Global Open Initiative]] Foundation is building an open-source web app for Supreme Court cases in Ghana. We are looking for volunteers in the following roles: Frontend Developers, Backend Developers, Wikidata/SPARQL Experts, UI/UX Designers, Quality Assurance (QA) Testers, and Legal Professionals. Join us by sendind your resume and a brief description of your expertise to globalopeninitiative{{@}}gmail.com ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P13044|characteristic of]] (<nowiki>(qualifier only) statement value is a characteristic, quality, property, or state of this qualifier value</nowiki>) **[[:d:Property:P13045|has kanji reading]] (<nowiki>phonetic reading or pronunciation of the kanji</nowiki>) **[[:d:Property:P13046|publication type of scholarly work]] (<nowiki>type of this scholarly work (e.g. “systematic review”, “proceedings”, etc.)</nowiki>) **[[:d:Property:P13047|leased to]] (<nowiki>person or organisation that holds or was granted a lease on the subject</nowiki>) **[[:d:Property:P13048|magazine capacity]] (<nowiki>number of projectiles or objects in the magazine feeding a weapon or tool</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P13016|GameReactor company ID]], [[:d:Property:P13017|Latgales dati person ID]], [[:d:Property:P13018|‎FantLab artist ID]], [[:d:Property:P13019|RedBA Granada authority ID]], [[:d:Property:P13020|‎NWIS site ID]], [[:d:Property:P13021|MetalTabs.com band ID]], [[:d:Property:P13022|Koha Kütüphane ID]], [[:d:Property:P13023|HA! artwork ID]], [[:d:Property:P13024|France television program ID]], [[:d:Property:P13026|Radio France program ID]], [[:d:Property:P13027|Grand Est inventory ID]], [[:d:Property:P13028|Norwegian Media Authority's film rating ID]], [[:d:Property:P13029|Historical Encyclopedia of Siberia ID]], [[:d:Property:P13030|‎Münzkabinett ID]], [[:d:Property:P13031|MyWaifuList character ID]], [[:d:Property:P13032|‎Kramerius of Czech Digital Library UUID]], [[:d:Property:P13034|‎European Parliament document ID]], [[:d:Property:P13035|‎Western Australian Biographical Index]], [[:d:Property:P13037|beniabbandonati (detailed sheet) ID]], [[:d:Property:P13038|beniabbandonati (summary sheet) ID]], [[:d:Property:P13039|Biblioteka Nauki article ID]], [[:d:Property:P13040|Biblioteka Nauki journal ID]], [[:d:Property:P13041|Biblioteka Nauki book ID]], [[:d:Property:P13042|Biblioteka Nauki publisher ID]], [[:d:Property:P13043|PNM Middle Kingdom and New Kingdom person ID]], [[:d:Property:P13049|DDB person (GND) ID]], [[:d:Property:P13050|CIRDOC publication ID]], [[:d:Property:P13051|CIRDOC author ID]], [[:d:Property:P13052|BAHRA ID]], [[:d:Property:P13053|‎AniSearch person ID]], [[:d:Property:P13055|Dwelly entry ID]], [[:d:Property:P13056|Rate Your Music track ID]], [[:d:Property:P13057|Spirit of Metal band ID]], [[:d:Property:P13058|Madelen person ID]], [[:d:Property:P13059|Babelio subject ID]], [[:d:Property:P13060|Indo-Tibetan Lexical Resource ID]], [[:d:Property:P13061|World Historical Gazetteer place ID]], [[:d:Property:P13062|VG247 series ID]], [[:d:Property:P13063|ITTF PTT ID]], [[:d:Property:P13064|Lega Serie A player ID]], [[:d:Property:P13065|Push Square series ID]], [[:d:Property:P13066|LWW journal ID]], [[:d:Property:P13067|Diccionario biográfico de Castilla-La Mancha ID]], [[:d:Property:P13068|Enciclopedia bresciana ID]], [[:d:Property:P13069|A digital concordance of the R̥gveda ID]], [[:d:Property:P13070|Inathèque document ID]], [[:d:Property:P13071|TEES ID]], [[:d:Property:P13072|DVIDS unit ID]], [[:d:Property:P13073|Korean Basketball League player ID]], [[:d:Property:P13075|Acervo de Literatura Digital Mato-Grossense person ID]], [[:d:Property:P13076|Acervo de Literatura Digital Mato-Grossense work of art ID]], [[:d:Property:P13077|‎Atatürk Ansiklopedisi ID]], [[:d:Property:P13078|Cihai encyclopedia entry ID]], [[:d:Property:P13079|‎eHLFL ID]], [[:d:Property:P13080|Songkick area ID]], [[:d:Property:P13081|DDB institution ID]], [[:d:Property:P13082|Enciclopedia medica ID]], [[:d:Property:P13083|Sapere.it Italian Dictionary ID]], [[:d:Property:P13084|Steam tag ID]], [[:d:Property:P13085|L'Équipe basketball team ID]], [[:d:Property:P13086|AELC author ID]], [[:d:Property:P13087|TF1 info topic ID]], [[:d:Property:P13088|RTL topic ID]], [[:d:Property:P13089|Actu.fr topic ID]], [[:d:Property:P13090|FAO fungal entity ID]], [[:d:Property:P13091|France Info topic ID]], [[:d:Property:P13092|KISTI institute ID]], [[:d:Property:P13093|Israel Railways station number]], [[:d:Property:P13094|Digital LIMC ID]], [[:d:Property:P13095|TDK lexeme ID]], [[:d:Property:P13096|Yandex Maps organization ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/chemical formula|chemical formula]] (<nowiki>Description of chemical compound giving element symbols and counts</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/mode of reproduction|mode of reproduction]] (<nowiki>ways for living organisms to propagate or produce their offsprings</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/health points|health points]] (<nowiki>health or armor points of this video game, board game or role-playing game character</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/damage|damage]] (<nowiki>damage value of this video game weapon, ability or character</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Mummy of a person|Mummy of a person]] (<nowiki>mummy of a person</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/WPBSA com player ID|WPBSA com player ID]] (<nowiki>Identifier for an athlete on the main website of WPBSA</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/JLPT level|JLPT level]] (<nowiki>difficulty of word by the level of JLPT</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/beer style|beer style]] (<nowiki>Classification of a beer based on its style</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/has forks|has forks]] (<nowiki>Notable software forks of this software</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Monument Counter ID|Monument Counter ID]] (<nowiki>Digital memorial for women killed by violence</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/most populous settlement|most populous settlement]] (<nowiki>city, town, or other settlement with the largest population in this area (country, state, county, continent, etc.)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Eurotopics ID|Eurotopics ID]] (<nowiki>A database containing data on European media.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/rubrique d'une installation classée pour la protection de l'environnement|rubrique d'une installation classée pour la protection de l'environnement]] (<nowiki>Industrial or agricultural operations generating risks to health and the environment are regulated in France. The various risks are organized into headings in the nomenclature of installations classified for environmental protection. The dangers, pollution and nuisances of each operation are listed by public authorities.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/prototypical syntactic role of argument|prototypical syntactic role of argument]] (<nowiki>qualifier for {{P|9971}} indicating the most basic/fundamental syntactic position of that argument for that verb sense (that is, when the argument structure is not subject to any alternations)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/operating cost|operating cost]] (<nowiki>ongoing recurring cost for operating or using an object</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/effective life of asset|effective life of asset]] (<nowiki>duration of time which an object/asset is expected to be used before needing to be disposed of or replaced</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Toki Pona headnoun|Toki Pona headnoun]] (<nowiki>Toki Pona common noun for which the name serves as a proper modifier</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/case id (mainland China)|case id (mainland China)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BioMed Central journal ID|BioMed Central journal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant L'Humanité d’un sujet|Identifiant L'Humanité d’un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cihai dictionary entry ID|Cihai dictionary entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Duocet Wiki of Plants ID|Duocet Wiki of Plants ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/vardnica.aizpute.lv ID|vardnica.aizpute.lv ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Department of Defense Identification Code|Department of Defense Identification Code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/dtf.ru person ID|dtf.ru person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant Libération d’un sujet|Identifiant Libération d’un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NLI Newspaper Collection ID|NLI Newspaper Collection ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/obastan.com dictionary IDs|obastan.com dictionary IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/graphclasses.org ID|graphclasses.org ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant L'Équipe d'un basketteur|identifiant L'Équipe d'un basketteur]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Journalistikon.de-ID|Journalistikon.de-ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NRW-Archivportal-ID|NRW-Archivportal-ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Taiwan Railways station number|Taiwan Railways station number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Taiwan Professional Basketball League ID|Taiwan Professional Basketball League ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Damehåndbolddatabasen ID|Damehåndbolddatabasen ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant Les Inrockuptibles d'un sujet|Identifiant Les Inrockuptibles d'un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Spirit of Metal IDs|Spirit of Metal IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Finlandssvenska bebyggelsenamn ID|Finlandssvenska bebyggelsenamn ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/VK track ID|VK track ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/GERS ID|GERS ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/European Legislation Identifier|European Legislation Identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Danbooru tag|Danbooru tag]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Health Facility Registry ID|Health Facility Registry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/GamersGlobal genre|GamersGlobal genre]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Innovating Knowledge manuscript ID|Innovating Knowledge manuscript ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PublicationsList author ID|PublicationsList author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Alexander Keiller Museum ID|Alexander Keiller Museum ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Archivportal-D-ID|Archivportal-D-ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Islamic Scientific Manuscripts Initiative|Islamic Scientific Manuscripts Initiative]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FID performing arts agent GND ID|FID performing arts agent GND ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Бессмертный полк ID|Бессмертный полк ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ITV News topic ID|ITV News topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FightTime fighters ID|FightTime fighters ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Timenote.info Person ID|Timenote.info Person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Thai railway station identifier|Thai railway station identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Dictionary of affixes used in Czech ID|Dictionary of affixes used in Czech ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/Bj6S Languages with more than one writing system] ** [https://w.wiki/Bj83 Map of all the libraries in the world present on Wikidata] * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject Psychology|Psychology]] - This project aims to improve items related to [[d:Q9418|psychology (Q9418)]]. * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q15975673|Loomio (Q15975673)]]: decision-making software to assist groups with collaborative decision-making processes * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L680110|کھاوَݨ / ਖਾਵਣ (L680110)]] mean to "eat" in in Urdu ''' Development ''' * Vector 2022: We are continuing to make Wikidata Items pages work in dark-mode ([[phab:T369385]]) * EntitySchemas: We are continuing to work on making it possible to search for an EntitySchema by its label or alias when making a statement linking to an EntitySchema * Wikibase REST API: ** We discussed what will constitute breaking changes for the API ([[phab:T357775]]) ** We are working on the endpoint for creating Properties ([[phab:T342992]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 10 21|Previous issue]] · [[User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] ([[User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]]) · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 28. oktobra 2024. u 17:29 (CET)''' </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=27654100 --> == Wikidata weekly summary #652 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2024-11-04. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 10 28|#651]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * New requests for permissions/Bot: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/Andrebot_2|Andrebot 2]] - Task(s): Will check Romanian local election information on MongoDB against current relevant Items, where differences occur, will create new Items, link them and update associated information. * Closed request for permissions/Bot: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/CarbonBot|CarbonBot]] - Withdrawn by proposer. * New request for comments: ** [[d:Wikidata:Requests_for_comment/Use_of_P2389_as_a_qualifier|Use of (P2389) as a qualifier]] - Should [[d:Property:P2389|organization directed by the office or position (P2389)]] be allowed as a qualifier? ** [[d:Wikidata:Requests_for_comment/Rename_PeakFinder_ID_(P3770)|Rename Peakfinder ID (P3770)]] - The Peakfinder website content moved to cdnrockiesdatabases.ca, the associated Property ([[d:Property:P3770|P3770]]) has been relabeled to ''crdb peak ID''. ** [[d:Wikidata:Project_chat#Importing_WP_&_WMC_categories_into_Wikidata|Importing WP & WMC categories into Wikidata]] - Project chat discussion on importing Wikipedia Category information to Wikidata items. ''' [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]] ''' * Wikidata 12th Birthday happened. Special thanks to all the community members who prepared a present for Wikidata's birthday. New tools, updates, games, sparkly animations and of course plenty of maps! [[d:Wikidata:Twelfth_Birthday/Presents|Here's the list of presents, with all the links to try them]]. You can also watch the [[c:File:Wikidata%27s_12th_birthday_presents_demos.webm|demo of all the birthday presents in video]]. * Ongoing: [[m:Event:Africa_Wiki_Women-Wikidata_Birthday_Contest_2024|The Africa Wiki Women-Wikidata Birthday Contest]] ends tomorrow, 05.11.2024. If you're participating, now's your last chance to earn some points by adding [[d:Property:P106|P106]] to items on African women. * Upcoming ** A [[d:WD:Scholia|Scholia]] hackathon will take place on Nov 15-16 online &mdash; see [[d:Wikidata:Scholia/Events/Hackathon November 2024|Its documentation page]] for details. ** [[Event:Mois_de_l%27histoire_LGBTQ%2B_2024|Mois de l'histoire LGBTQ+ (LGBTQ+ History month)]]: A month-long edit-a-thon from November 1 to 30 for documenting, improving and translating articles on LGBTQ+ topics on Wikidata and French Wikimedia projects. ** Check out the call for papers for the "Wikidata and Research" Conference! It will be held at the University of Florence in Italy on June 5-6, 2025. You can submit your papers by December 9, 2024: [[m:Wikidata and research/Call|Wikidata and research/Call]] ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [https://professional.wiki/en/articles/wikibase-strengths-and-weaknesses Is Wikibase Right for Your Project?] ** [https://www.dariah.eu/2024/11/04/dhwiki-a-new-dariah-eu-working-group-focusing-on-building-bridges-between-different-sectors/ DHwiki:a new DARIAH EU-working group focusing on building bridges between different sectors] - this working group acts as a bridge between GLAM institutions, DH researchers and Wikimedians. ** [http://magnusmanske.de/wordpress/archives/746 Using AI to add to Wikidata] - Magnus Manske discusses the challenge of integrating Wikimedia Commons artworks into Wikidata. * Papers ** [https://arxiv.org/html/2410.13707v1 Disjointness Violations in Wikidata] Finds 51 pairs of classes on Wikidata that should be disjoint (e.g. "natural object" vs. "artificial object") but aren't, with over 10 million violations, caused by a small number of "culprits" ([https://x.com/WikiResearch/status/1852081531248099796 source]) ** Refining Wikidata Taxonomy using Large Language Models ([https://x.com/HimarshaJ/status/1849590078806556709 source]) * Videos ** [https://www.youtube.com/watch?v=ARQ22UcwJH4 LIVE Wikidata editing #116 at the 12th #WikidataBirthday] - [[d:user:ainali|User:Ainali]] and [[d:user:abbe98|User:Abbe98]] do some live editing (in english) on items related to Wikidata and the sister projects in celebration of Wikidata's 12th birthday. ** [https://www.youtube.com/watch?v=5wJ6D4OLUXM Women Do News at Wikidata Day] - This lightning talk from journalist Molly Stark Dean introduces the Women Do News project to increase visibility of women journalists and expand and enrich Wikipedia articles about them. The project could greatly benefit from Wikidata items being created and/or expanded. ** [https://www.youtube.com/watch?v=5Ez1VMoFFwA Knowledge Graphs Pt.2 - Enhancing Knowledge Graphs with LLM Keywords] - Valentin Buchner and Hans Mehlin describe their collaborative project between Nobel Prize Outreach (NPO) and EQT Motherbrain utilising Nobel Prize laureate’s biographies and Nobel Prize lectures. ** (en) [https://www.youtube.com/watch?v=biWYkba4pi0 Introduction to Wikidata|Dagbani WM UG] - [[User:Dnshitobu|User:Dnshitobu]] presents an introductory course to Wikidata, with many Ghanaian examples. ** (cz) [https://www.youtube.com/watch?v=4VrtjfgO8Dk&t=3998s Wikidata in practice: document and library record structure and examples of data searches using WDQS] - Morning lecture organised by the National Library of the Czech Republic, Wikimedia CR and the Prague organization SKIP. ** [https://www.youtube.com/watch?v=4_0-i_qEIA8 Introduction to Wikidata and linking it to OSM] - This short introduction is presented by [[d:user:ranjithsiji|User:Ranjithsiji]] on the benefits to OpenStreetMap when connecting it to Wikidata. ''' Tool of the week ''' * [[m:Wikidata One click Info Extension"OCI"|Wikidata One Click Info]] is a multilingual extension that enables you to search for any item or word that you come across while reading or browsing online. It's an extension that makes Wikidata's data easy to retrieve and access. Install on [https://chrome.google.com/webstore/detail/ooedcbicieekcihnnalhcmpenbhlfmnj Chrome browser] or [https://addons.mozilla.org/addon/wikidata-one-click-info/ Firefox browser]. A [https://drive.google.com/file/d/1pM8kpIV0qALgUNZ5Yq-XYWEDXKfYlfVn/view short video] about the usage of the extension. * [https://observablehq.com/@pac02/cat-most-frequent-properties CAT🐈: most frequent properties] a simple Observable tool which shows the most frequent properties for a set of Items. * Are you able to learn languages with Wikidata content? In Ordia there is the "[https://ordia.toolforge.org/guess-image-from-pronunciation/ Guess Image from Pronunciation]" game you can use to learn a few words from various languages. ''' Other Noteworthy Stuff ''' * A small project on benchmarking query engine performance on useful Wikidata queries is asking for queries from the Wikidata user community to potentially be part of the benchmark. If you are a user of any Wikidata SPARQL service please send queries that you find useful to [mailto:pfpschneider@gmail.com Peter F. Patel-Schneider]. Say what you used the query for and whether you would like to be noted as the source of the query. Queries that take considerable time or time out are especially welcome, particularly if the query caused you to switch from the official Wikidata Query Service to some other service. More information about the project is available in [[Wikidata:Scaling_Wikidata/Benchmarking]]. ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: none * External identifiers: [[:d:Property:P13049|DDB person (GND) ID]], [[:d:Property:P13050|CIRDOC publication ID]], [[:d:Property:P13051|CIRDOC author ID]], [[:d:Property:P13052|BAHRA ID]], [[:d:Property:P13053|‎AniSearch person ID]], [[:d:Property:P13055|Dwelly entry ID]], [[:d:Property:P13056|Rate Your Music track ID]], [[:d:Property:P13057|Spirit of Metal band ID]], [[:d:Property:P13058|Madelen person ID]], [[:d:Property:P13059|Babelio subject ID]], [[:d:Property:P13060|Indo-Tibetan Lexical Resource ID]], [[:d:Property:P13061|World Historical Gazetteer place ID]], [[:d:Property:P13062|VG247 series ID]], [[:d:Property:P13063|ITTF PTT ID]], [[:d:Property:P13064|Lega Serie A player ID]], [[:d:Property:P13065|Push Square series ID]], [[:d:Property:P13066|LWW journal ID]], [[:d:Property:P13067|Diccionario biográfico de Castilla-La Mancha ID]], [[:d:Property:P13068|Enciclopedia bresciana ID]], [[:d:Property:P13069|A digital concordance of the R̥gveda ID]], [[:d:Property:P13070|Inathèque document ID]], [[:d:Property:P13071|TEES ID]], [[:d:Property:P13072|DVIDS unit ID]], [[:d:Property:P13073|Korean Basketball League player ID]], [[:d:Property:P13075|Acervo de Literatura Digital Mato-Grossense person ID]], [[:d:Property:P13076|Acervo de Literatura Digital Mato-Grossense work of art ID]], [[:d:Property:P13077|‎Atatürk Ansiklopedisi ID]], [[:d:Property:P13078|Cihai encyclopedia entry ID]], [[:d:Property:P13079|‎eHLFL ID]], [[:d:Property:P13080|Songkick area ID]], [[:d:Property:P13081|DDB institution ID]], [[:d:Property:P13082|Enciclopedia medica ID]], [[:d:Property:P13083|Sapere.it Italian Dictionary ID]], [[:d:Property:P13084|Steam tag ID]], [[:d:Property:P13085|L'Équipe basketball team ID]], [[:d:Property:P13086|AELC author ID]], [[:d:Property:P13087|TF1 info topic ID]], [[:d:Property:P13088|RTL topic ID]], [[:d:Property:P13089|Actu.fr topic ID]], [[:d:Property:P13090|FAO fungal entity ID]], [[:d:Property:P13091|France Info topic ID]], [[:d:Property:P13092|KISTI institute ID]], [[:d:Property:P13093|Israel Railways station number]], [[:d:Property:P13094|Digital LIMC ID]], [[:d:Property:P13095|TDK lexeme ID]], [[:d:Property:P13096|Yandex Maps organization ID]], [[:d:Property:P13097|FightTime fighters ID]], [[:d:Property:P13098|Finlandssvenska bebyggelsenamn ID]], [[:d:Property:P13099|Cihai dictionary entry ID]], [[:d:Property:P13100|Innovating Knowledge manuscript ID]], [[:d:Property:P13101|L'Équipe basketball player ID]], [[:d:Property:P13102|Damehåndbolddatabasen ID]], [[:d:Property:P13103|Journalistikon.de ID]], [[:d:Property:P13104|graphclasses.org ID]], [[:d:Property:P13105|Taiwan Professional Basketball League player ID]], [[:d:Property:P13106|PublicationsList author ID]], [[:d:Property:P13107|Monument Counter ID]], [[:d:Property:P13108|Spirit of Metal album ID]], [[:d:Property:P13109|Spirit of Metal style ID]], [[:d:Property:P13110|Spirit of Metal artist ID]], [[:d:Property:P13111|Spirit of Metal label ID]], [[:d:Property:P13112|Spirit of Metal place ID]], [[:d:Property:P13113|Libération topic ID]], [[:d:Property:P13114|Azerbaijani Explanatory Dictionary ID]], [[:d:Property:P13115|Azerbaijani Dialect Dictionary ID]], [[:d:Property:P13116|Azerbaijani Phraseology Dictionary ID]], [[:d:Property:P13117|Lezgian Explanatory Dictionary ID]], [[:d:Property:P13118|VK Music track ID]], [[:d:Property:P13119|Taiwan Railways (TR) station number]], [[:d:Property:P13120|GamersGlobal genre]], [[:d:Property:P13121|Archivportal NRW ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/chemical formula|chemical formula]] (<nowiki>Description of chemical compound giving element symbols and counts</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/mode of reproduction|mode of reproduction]] (<nowiki>ways for living organisms to propagate or produce their offsprings</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/health points|health points]] (<nowiki>health or armor points of this video game, board game or role-playing game character</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/damage|damage]] (<nowiki>damage value of this video game weapon, ability or character</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Mummy of a person|Mummy of a person]] (<nowiki>mummy of a person</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/WPBSA com player ID|WPBSA com player ID]] (<nowiki>Identifier for an athlete on the main website of WPBSA</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/JLPT level|JLPT level]] (<nowiki>difficulty of word by the level of JLPT</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/beer style|beer style]] (<nowiki>classification of a beer based on its style</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/has forks|has forks]] (<nowiki>Notable software forks of this software</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/most populous settlement|most populous settlement]] (<nowiki>city, town, or other settlement with the largest population in this area (country, state, county, continent, etc.)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Eurotopics ID|Eurotopics ID]] (<nowiki>A database containing data on European media.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/rubrique d'une installation classée pour la protection de l'environnement|rubrique d'une installation classée pour la protection de l'environnement]] (<nowiki>Industrial or agricultural operations generating risks to health and the environment are regulated in France. The various risks are organized into headings in the nomenclature of installations classified for environmental protection. The dangers, pollution and nuisances of each operation are listed by public authorities.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/prototypical syntactic role of argument|prototypical syntactic role of argument]] (<nowiki>qualifier for {{P|9971}} indicating the most basic/fundamental syntactic position of that argument for that verb sense (that is, when the argument structure is not subject to any alternations)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/operating cost|operating cost]] (<nowiki>ongoing recurring cost for operating or using an object</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/effective life of asset|effective life of asset]] (<nowiki>duration of time which an object/asset is expected to be used before needing to be disposed of or replaced</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Toki Pona headnoun|Toki Pona headnoun]] (<nowiki>Toki Pona common noun for which the name serves as a proper modifier</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Provides data for property|Provides data for property]] (<nowiki>the dataset associated with this external id usually contains data applicable to this other wikidata property</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/TOPO id|TOPO id]] (<nowiki>unique code, defined by the {{Q|3029562}}, to identify topographical features of France (regions, departments, citys, hamlet, thoroughfares ...) and elsewhere (Countries, Foreign Cities, ...)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/ISCC|ISCC]] (<nowiki>International Standard Content Code. Hash code that identifies a media object based on fuzzy hashing.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/romantic orientation|romantic orientation]] (<nowiki>pattern of romantic attraction of this person or fictional character</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/GND-BEACON-URL|GND-BEACON-URL]] (<nowiki>URL of a website's BEACON file</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/case id (mainland China)|case id (mainland China)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BioMed Central journal ID|BioMed Central journal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant L'Humanité d’un sujet|Identifiant L'Humanité d’un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Duocet Wiki of Plants ID|Duocet Wiki of Plants ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/vardnica.aizpute.lv ID|vardnica.aizpute.lv ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Department of Defense Identification Code|Department of Defense Identification Code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/dtf.ru person ID|dtf.ru person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NLI Newspaper Collection ID|NLI Newspaper Collection ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant Les Inrockuptibles d'un sujet|Identifiant Les Inrockuptibles d'un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/GERS ID|GERS ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/European Legislation Identifier|European Legislation Identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Danbooru tag|Danbooru tag]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Health Facility Registry ID|Health Facility Registry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Alexander Keiller Museum ID|Alexander Keiller Museum ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Archivportal-D-ID|Archivportal-D-ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Islamic Scientific Manuscripts Initiative|Islamic Scientific Manuscripts Initiative]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FID performing arts agent GND ID|FID performing arts agent GND ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Бессмертный полк ID|Бессмертный полк ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ITV News topic ID|ITV News topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Timenote.info Person ID|Timenote.info Person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Thai railway station identifier|Thai railway station identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Dictionary of affixes used in Czech ID|Dictionary of affixes used in Czech ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Resistance in Belgium ID|Resistance in Belgium ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Comprehensive Information System on Korean Historical Figures ID|Comprehensive Information System on Korean Historical Figures ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SNCF station trigram|SNCF station trigram]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The Princeton Encyclopedia of Classical Sites ID|The Princeton Encyclopedia of Classical Sites ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DBIS ID|DBIS ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ISFDB editorial collection ID|ISFDB editorial collection ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Game Jolt username|Game Jolt username]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ANID Researcher Portal ID|ANID Researcher Portal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ninilchik Russian Dictionary ID|Ninilchik Russian Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant Mediapart d'un blogueur|Identifiant Mediapart d'un blogueur]], [[:d:Wikidata:Property proposal/WikiBaseball ID|WikiBaseball ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kultboy editor ID|Kultboy editor ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/TMDB network ID|TMDB network ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Centre d'études Picasso|identifiant Centre d'études Picasso]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ILEC World Lake Database ID|ILEC World Lake Database ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Indo-European Lexicon ID|Indo-European Lexicon ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SGES monument ID|SGES monument ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ranker ID|Ranker ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hindi Shabdamitra entry ID|Hindi Shabdamitra entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Presisov večjezični slovar ID|Presisov večjezični slovar ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Usito|Usito]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Sanzhi Dargwa dictionary ID|Sanzhi Dargwa dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FVDP Vietnamese dictionary ID|FVDP Vietnamese dictionary ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: **[https://w.wiki/BpFd Individual animals counted per species], [https://w.wiki/BpG9 list of these individual animals] ** [https://w.wiki/BgKJ Chronology of deaths of mathematicians, with their theorems] ([https://x.com/Pyb75/status/1849805466643181634 source]) * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject AveburyPapers|AveburyPapers]] - The Avebury Papers is a collaborative UKRI-funded research project between University of York; University of Bristol; the National Trust; English Heritage; and Historic England. As part of this project, the team are doing several tasks which are generating data, some of which will be shared via Wikidata, in an effort to link parts of the Avebury collection with other collections. * WikiProject Highlights: ** [[d:Wikidata:WikiProject India/Schools|India/Schools]] - focused on school in India ** [[d:Wikidata:WikiProject Video games/2025 video games|2025 video games]] - dedicated to the world of video games in 2025 * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:Wikidata:Lexicographical data/Statistics/Count of lexemes without senses|Count of lexemes without senses]] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q101110072|2024 United States presidential election (Q101110072)]] - 60th quadrennial U.S. presidential election * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L352|Katze (L352)]] - "domesticated feline animal" in German ''' Development ''' * Mobile statement editing: We are making progress on the technical investigation for how to make it easier to edit statements on mobile. A lot more work to be done after that though. * We fixed the sidebar link to the main page in many languages ([[phab:T184386]]) * Codex: We are continuing with the migration of the Query Builder to Codex, the new design system. The migration of Special:NewLexeme is almost finished. * Query Service: We have updated the list of languages for the language selector in the UI ([[phab:T358572]]) * Vector 2022: We are continuing to adress issues of the Item UI in dark mode ([[phab:T369385]]) * Wikibase REST API: ** We are moving from v0 to v1. ** We have finished the work on the new endpoint for creating Properties. * Action API: We’re improving the way the wbformatvalue API handles invalid options ([[phab:T323778]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 10 28|Previous issue]] · [[User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] ([[User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]]) · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 4. novembra 2024. u 19:32 (CET)''' </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=27679634 --> == Wikidata weekly summary #653 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2024-11-11. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 11 04|#652]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]] ''' * Upcoming ** [[d:Wikidata:Scholia/Events/Hackathon November 2024|Scholia Hackathon]] on November 15-16 (online) ** [https://news.harvard.edu/gazette/harvard-events/events-calendar/?trumbaEmbed=view%3Devent%26eventid%3D178656789 Black Teacher Archive Wikidata Edit-a-thon] - 19 November 2024, 9am - 12pm, Address: Gutman Library, 6 Appian Way, Cambridge, MA. Improve information about individual educators and their relationships with Colored Teachers Associations, HBCUs, the Divine Nine, religious institutions, and political organizations like the NAACP and Urban League. ** (German)[https://www.berliner-antike-kolleg.org/transfer/termine/2024_11_19_digital_classicist.html Seminar: Using wikibase as an integration platform for morphosyntactic and semantic annotations of Akkadian texts] - 19.11.2024, 16:00 - 18:00 CET (UTC+1), held at the Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften (Unter den Linden 8, 10117 Berlin) ** [https://capacoa.ca/event/wikidata-in-dance-workshop/ Wikidata in dance workshop] - 3 December 2024, 1pm EST (UTC+5). A step-by-step workshop for members of the Canadian Dance Assembly. A free, expert-led series on how open data can benefit dance companies and artists. ** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/VVBT5YD5I6OW4UQ37AGY2D32LATXT5ZU/ Save the date: Wikimedia Hackathon to be held in Istanbul, Turkey on May 2 - 4, 2025] ** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/african-wikimedians@lists.wikimedia.org/thread/TUBM6WI4LHPVEXVMFKHF5ZR3QNUBRYBG/ Apply for a scholarship to attend Wikimania 2025] Scholarships open: 7th November-8th December 2024 ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [https://blog.wikimedia.de/2024/10/31/wikidata-sprachen-im-internet-fordert/ Bridging language gaps: How Wikidata promotes languages on the Internet] (in German) about the [https://meta.wikimedia.org/wiki/Software_Collaboration_for_Wikidata Software Collaboration Project for Wikidata] ** [https://wikimedia.ch/en/news/swiss-server-helps-optimise-wikidata-in-the-field-of-medicine/ Swiss server helps optimise Wikidata in the field of medicine] - Wikimedia CH supporting Houcemeddine Turki in leveraging AI to transform Wikidata into a comprehensive, reliable biomedical resource, to bridge healthcare information gaps, especially in the Global South. ** [https://ultimategerardm.blogspot.com/2024/11/the-story-of-african-award-winning.html The story of African award winning scientists using Wikifunctions] * Videos ** [https://www.youtube.com/watch?v=JcoYXJUT-zQ Wikidata's 12th birthday presents demos] ** (es) [https://www.youtube.com/watch?v=9h4vcrqhNd0 Open data for journalistic investigation: The cases of Wikidata and Poderopedia] - This session held by Monica Ventura and Carla Toro discusses how open-data allow transparent analysis and evidence-based storytelling, enabling journalists to explore and verify complex information connections. ** (it) [https://www.youtube.com/watch?v=SgxpZzLrNCs AuthorityBox & Alphabetica] - The use of Wikidata's data in the Alphabetica portal and in the [[d:User:Bargioni/AuthorityBox_SBN.js|SBN AuthorityBox]] gadget that can be activated via Code Injector in the [https://opac.sbn.it/ SBN OPAC]. ** [https://www.youtube.com/live/7RYutAJdmLg?t=9720s Semantic Wikibase] - Kolja Bailly presents this session during the MediaWiki Users & Developers Conference Fall 2024 (Day 3). ** (zh-TW) [https://www.youtube.com/watch?v=xNAWiLh2o-M Wikidata lexeme editing demonstration] - Wikidata Taiwan provide a demonstration to lexeme editing. ** (es) [https://www.youtube.com/watch?v=LNlXZ97vb9E OpenRefine - Wikidata Days 2024] - Conducted by Omar Vega from Wikimedia Peru, learn how to create a project with a list, clean and collate data, create a Wikidata schema and upload using QuickStatements. ** (es) [https://www.youtube.com/watch?v=HSsoKIrvg2c Merging duplicate Items in Wikidata] ** [https://www.youtube.com/watch?v=biWYkba4pi0 Introduction to Wikidata for Beginners in the Mabia communities] ''' Tool of the week ''' * [https://wdrecentchanges.toolforge.org Wikidata Edits Heatmap]: Real-time map that visualizes recent changes in Wikidata with geospatial markers showing the location of updated Items. * [https://observablehq.com/@pac02/wwrw Western world versus the rest of the world]: a tool computing the distribution of mentioned entities in Wikipedia articles between Western world and the rest of the world. ''' Other Noteworthy Stuff ''' * Starting ca. today ({{ISOdate|2024-11-11}}), tools or bots which use the [[:wikitech:Help:Wiki Replicas|wiki replicas]] (such as Quarry) will observe outdated data for up to 8-10 days, as a result of necessary database maintenance ([[phabricator:T367856|T367856]]). Tools or bots which use the APIs will not be affected. * Job vacancy [https://wikimedia-deutschland.softgarden.io/job/50824818/Product-Manager-Wikibase-Suite-m-f-d-?jobDbPVId=167093023&l=en Product Manager: Wikibase Suite]: Wikibase Suite allows institutions to create and host their own linked knowledge base with maximum customizability, this role will be responsible for the vision and strategy of this exciting product! ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: none * External identifiers: [[:d:Property:P13052|BAHRA ID]], [[:d:Property:P13053|‎AniSearch person ID]], [[:d:Property:P13055|Dwelly entry ID]], [[:d:Property:P13056|Rate Your Music track ID]], [[:d:Property:P13057|Spirit of Metal band ID]], [[:d:Property:P13058|Madelen person ID]], [[:d:Property:P13059|Babelio subject ID]], [[:d:Property:P13060|Indo-Tibetan Lexical Resource ID]], [[:d:Property:P13061|World Historical Gazetteer place ID]], [[:d:Property:P13062|VG247 series ID]], [[:d:Property:P13063|ITTF PTT ID]], [[:d:Property:P13064|Lega Serie A player ID]], [[:d:Property:P13065|Push Square series ID]], [[:d:Property:P13066|LWW journal ID]], [[:d:Property:P13067|Diccionario biográfico de Castilla-La Mancha ID]], [[:d:Property:P13068|Enciclopedia bresciana ID]], [[:d:Property:P13069|A digital concordance of the R̥gveda ID]], [[:d:Property:P13070|Inathèque document ID]], [[:d:Property:P13071|TEES ID]], [[:d:Property:P13072|DVIDS unit ID]], [[:d:Property:P13073|Korean Basketball League player ID]], [[:d:Property:P13075|Acervo de Literatura Digital Mato-Grossense person ID]], [[:d:Property:P13076|Acervo de Literatura Digital Mato-Grossense work of art ID]], [[:d:Property:P13077|‎Atatürk Ansiklopedisi ID]], [[:d:Property:P13078|Cihai encyclopedia entry ID]], [[:d:Property:P13079|‎eHLFL ID]], [[:d:Property:P13080|Songkick area ID]], [[:d:Property:P13081|DDB institution ID]], [[:d:Property:P13082|Enciclopedia medica ID]], [[:d:Property:P13083|Sapere.it Italian Dictionary ID]], [[:d:Property:P13084|Steam tag ID]], [[:d:Property:P13085|L'Équipe basketball team ID]], [[:d:Property:P13086|AELC author ID]], [[:d:Property:P13087|TF1 info topic ID]], [[:d:Property:P13088|RTL topic ID]], [[:d:Property:P13089|Actu.fr topic ID]], [[:d:Property:P13090|FAO fungal entity ID]], [[:d:Property:P13091|France Info topic ID]], [[:d:Property:P13092|KISTI institute ID]], [[:d:Property:P13093|Israel Railways station number]], [[:d:Property:P13094|Digital LIMC ID]], [[:d:Property:P13095|TDK lexeme ID]], [[:d:Property:P13096|Yandex Maps organization ID]], [[:d:Property:P13097|FightTime fighters ID]], [[:d:Property:P13098|Finlandssvenska bebyggelsenamn ID]], [[:d:Property:P13099|Cihai dictionary entry ID]], [[:d:Property:P13100|Innovating Knowledge manuscript ID]], [[:d:Property:P13101|L'Équipe basketball player ID]], [[:d:Property:P13102|Damehåndbolddatabasen ID]], [[:d:Property:P13103|Journalistikon.de ID]], [[:d:Property:P13104|graphclasses.org ID]], [[:d:Property:P13105|Taiwan Professional Basketball League player ID]], [[:d:Property:P13106|PublicationsList author ID]], [[:d:Property:P13107|Monument Counter ID]], [[:d:Property:P13108|Spirit of Metal album ID]], [[:d:Property:P13109|Spirit of Metal style ID]], [[:d:Property:P13110|Spirit of Metal artist ID]], [[:d:Property:P13111|Spirit of Metal label ID]], [[:d:Property:P13112|Spirit of Metal place ID]], [[:d:Property:P13113|Libération topic ID]], [[:d:Property:P13114|Azerbaijani Explanatory Dictionary ID]], [[:d:Property:P13115|Azerbaijani Dialect Dictionary ID]], [[:d:Property:P13116|Azerbaijani Phraseology Dictionary ID]], [[:d:Property:P13117|Lezgian Explanatory Dictionary ID]], [[:d:Property:P13118|VK Music track ID]], [[:d:Property:P13119|Taiwan Railways (TR) station number]], [[:d:Property:P13120|GamersGlobal genre]], [[:d:Property:P13121|Archivportal NRW ID]], [[:d:Property:P13122|Department of Defense Identification Code]], [[:d:Property:P13123|Health Facility Registry ID]], [[:d:Property:P13124|BioMed Central journal ID]], [[:d:Property:P13125|Immortal Regiment ID]], [[:d:Property:P13126|dictionary of affixes used in Czech ID]], [[:d:Property:P13127|Eurotopics ID]], [[:d:Property:P13128|TMDB network ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/chemical formula|chemical formula]] (<nowiki>Description of chemical compound giving element symbols and counts</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/mode of reproduction|mode of reproduction]] (<nowiki>ways for living organisms to propagate or produce their offsprings</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/health points|health points]] (<nowiki>health or armor points of this video game, board game or role-playing game character</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/damage|damage]] (<nowiki>damage value of this video game weapon, ability or character</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Mummy of a person|Mummy of a person]] (<nowiki>mummy of a person</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/WPBSA com player ID|WPBSA com player ID]] (<nowiki>Identifier for an athlete on the main website of WPBSA</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/JLPT level|JLPT level]] (<nowiki>difficulty of word by the level of JLPT</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/beer style|beer style]] (<nowiki>classification of a beer based on its style</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/has forks|has forks]] (<nowiki>Notable software forks of this software</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/most populous settlement|most populous settlement]] (<nowiki>city, town, or other settlement with the largest population in this area (country, state, county, continent, etc.)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/rubrique d'une installation classée pour la protection de l'environnement|rubrique d'une installation classée pour la protection de l'environnement]] (<nowiki>Industrial or agricultural operations generating risks to health and the environment are regulated in France. The various risks are organized into headings in the nomenclature of installations classified for environmental protection. The dangers, pollution and nuisances of each operation are listed by public authorities.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/prototypical syntactic role of argument|prototypical syntactic role of argument]] (<nowiki>qualifier for {{P|9971}} indicating the most basic/fundamental syntactic position of that argument for that verb sense (that is, when the argument structure is not subject to any alternations)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/operating cost|operating cost]] (<nowiki>ongoing recurring cost for operating or using an object</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/effective life of asset|effective life of asset]] (<nowiki>duration of time which an object/asset is expected to be used before needing to be disposed of or replaced</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Toki Pona headnoun|Toki Pona headnoun]] (<nowiki>Toki Pona common noun for which the name serves as a proper modifier</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Provides data for property|Provides data for property]] (<nowiki>the dataset associated with this external id usually contains data applicable to this other wikidata property</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/TOPO id|TOPO id]] (<nowiki>unique code, defined by the {{Q|3029562}}, to identify topographical features of France (regions, departments, citys, hamlet, thoroughfares ...) and elsewhere (Countries, Foreign Cities, ...)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/ISCC|ISCC]] (<nowiki>International Standard Content Code. Hash code that identifies a media object based on fuzzy hashing.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/romantic orientation|romantic orientation]] (<nowiki>pattern of romantic attraction of this person or fictional character</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/GND-BEACON-URL|GND-BEACON-URL]] (<nowiki>URL of an online service's BEACON file</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Railway station linear reference (line & milestone)|Railway station linear reference (line & milestone)]] (<nowiki>Stations are located on one or more railway routes, each at a given milestone. This makes it possible to situate them in the topology of a railway infrastructure. A linear reference system can be used to position any object on this topology. In this case, we would add one or more route (or line) number + milestone data pairs.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Data analysis method|Data analysis method]] (<nowiki>methods used in the main item for inspecting, cleansing, transforming, and modeling data with the goal of discovering useful information</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Use data collection instrument|Use data collection instrument]] (<nowiki>Tool used by/in the subject to facilitate the collection of qualitative or quantitative data</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Data collection method|Data collection method]] (<nowiki>scientific data collection procedure used in/by the subject</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/World Snooker Tour tournament ID|World Snooker Tour tournament ID]] (<nowiki>Identifier for a tournament on the main website of World Snooker Tour (official site)</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/case id (mainland China)|case id (mainland China)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant L'Humanité d’un sujet|Identifiant L'Humanité d’un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Duocet Wiki of Plants ID|Duocet Wiki of Plants ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/vardnica.aizpute.lv ID|vardnica.aizpute.lv ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/dtf.ru person ID|dtf.ru person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NLI Newspaper Collection ID|NLI Newspaper Collection ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant Les Inrockuptibles d'un sujet|Identifiant Les Inrockuptibles d'un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/GERS ID|GERS ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/European Legislation Identifier|European Legislation Identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Danbooru tag|Danbooru tag]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Alexander Keiller Museum ID|Alexander Keiller Museum ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Islamic Scientific Manuscripts Initiative|Islamic Scientific Manuscripts Initiative]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ITV News topic ID|ITV News topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Timenote.info Person ID|Timenote.info Person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Thai railway station identifier|Thai railway station identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Resistance in Belgium ID|Resistance in Belgium ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Comprehensive Information System on Korean Historical Figures ID|Comprehensive Information System on Korean Historical Figures ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SNCF station trigram|SNCF station trigram]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The Princeton Encyclopedia of Classical Sites ID|The Princeton Encyclopedia of Classical Sites ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DBIS ID|DBIS ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ISFDB editorial collection ID|ISFDB editorial collection ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Game Jolt username|Game Jolt username]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ANID Researcher Portal ID|ANID Researcher Portal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ninilchik Russian Dictionary ID|Ninilchik Russian Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant Mediapart d'un blogueur|Identifiant Mediapart d'un blogueur]], [[:d:Wikidata:Property proposal/WikiBaseball ID|WikiBaseball ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kultboy editor ID|Kultboy editor ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Centre d'études Picasso|identifiant Centre d'études Picasso]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ILEC World Lake Database ID|ILEC World Lake Database ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Indo-European Lexicon ID|Indo-European Lexicon ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SGES monument ID|SGES monument ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ranker ID|Ranker ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hindi Shabdamitra entry ID|Hindi Shabdamitra entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Presisov večjezični slovar ID|Presisov večjezični slovar ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Usito|Usito]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Sanzhi Dargwa dictionary ID|Sanzhi Dargwa dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FVDP Vietnamese dictionary ID|FVDP Vietnamese dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FNAC author ID|FNAC author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/CAMRA Experience pub ID 2|CAMRA Experience pub ID 2]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Sage Social Science Thesaurus ID|Sage Social Science Thesaurus ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Estonian–Latvian Dictionary ID|Estonian–Latvian Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Everand author ID|Everand author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Phish.net Venue ID|Phish.net Venue ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/El Moudjahid tag ID|El Moudjahid tag ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/bruker-ID i Store norske leksikon|bruker-ID i Store norske leksikon]], [[:d:Wikidata:Property proposal/teams.by national team ID|teams.by national team ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Medieval Coin Hoards of the British Isles ID|Medieval Coin Hoards of the British Isles ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Measuring points uuid|Measuring points uuid]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DEX '09 entry ID|DEX '09 entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Marktstammdatenregisternummer (Einheit)|Marktstammdatenregisternummer (Einheit)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Paramount+ video ID|Paramount+ video ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Gerbang Kata ID|Gerbang Kata ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/World Women's Snooker player ID|World Women's Snooker player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Chinese Basketball Association player ID|Chinese Basketball Association player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NBA G League player ID|NBA G League player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Basketballnavi.DB player ID|Basketballnavi.DB player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Football Kit Archive ID|Football Kit Archive ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/Bsmj Recently edited lexemes since 'DATE'] (in this case Danish since 01.11.2024) ** [https://w.wiki/Bvap List films shot by filming location] - try changing the wd: Wikidata item to another country, city, or even a building or natural location. * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: ** [[d:Wikidata:WikiProject_Public_art/Reports/Suriname|Suriname Public Art]] - public artworks and memorials in Suriname ** [[d:Wikidata:WikiProject HDF|HDF]] - A WikiProject for work underway at the [[d:Q106509427|The HDF Group (Q106509427)]] to connect HDF data with Wikidata. ** [[d:Wikidata:WikiProject French Literary Prizes|French Literary Prizes]] - Aims to coordinate the development of a database on French literary prizes (prize list, jury members, list of winners). In 2008, Bertrand Labes listed more than 1,500 French-speaking literary prizes. To date, Wikidata has 709, including 24 including the list of winners and awarded works. * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [https://orthohin.toolforge.org/ Languages with the most lexemes without senses] (using Toolforge tool 'Orthohin') * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q5598|Rembrandt (Q5598)]] - Dutch painter and printmaker (1606–1669) * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L740318|ਜੀਵਣ/جِیوَݨ (L740318)]] - 'life' in Punjabi ''' Development ''' * Lua: We changed the Wikibase function ''getAllStatements'' logic to behave as ''getBestStatements''. When invoked, it was returning mutable direct-values, now it will return a copy of those values (which are immutable). ([[phab:T270851]]) * Wikibase REST API: ** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/thread/L7CPFQRY4RC5NCXOKRN4HWBTNBJ6GS4X/ Wikibase REST API is now on version 1!] ** We've finished the work on the create Property endpoint so it is now possible to create Properties via the REST API. * Configuration: We removed 'mainpage' from $wgForceUIMsgAsContentMsg for Wikidata as requested so translations of the main page are available ([[phab:T184386]]) * mul language code: We moved it to the top of the termbox so labels and aliases in mul are visible first ([[phab:T371802]]) * Revision table size: We are investigating the current state of the revision table of Wikidata's database and what the next steps should be to address its issues. [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 10 28|Previous issue]] · [[User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] ([[User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]]) · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 11. novembra 2024. u 18:31 (CET)''' </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=27703854 --> == Wikidata weekly summary #654 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2024-11-19. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 11 11|#653]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]] ''' * Next Linked Data for Libraries [[Wikidata: WikiProject LD4 Wikidata Affinity Group|LD4 Wikidata Affinity Group]] session (Attn: Please fill out Pre-Participation Survey!) 19 November, 2024: We have our next LD4 Wikidata Affinity Group Session on Tuesday, 19 November, 2024 at 9am PT / 12pm ET / 17:00 UTC / 6pm CET ([https://zonestamp.toolforge.org/1732035600 Time zone converter]) Wikimedian Mahir Morshed is leading a series of four sessions focused on lexicographical data in Wikidata. We are looking forward to learning more about these Wikibase entities! If you anticipate attending the workshop sessions, please fill out a brief survey linked from our [https://etherpad.wikimedia.org/p/LD4-WDAG_Lexicographical_Data_Series LD4-WDAG Lexicographical Data Series Etherpad] to help us prepare relevant materials for you. You only need to fill it out once, no matter how many sessions you plan to attend. Sessions will be held on November 5, November 19, December 3, and December 17, 2024 at our regular time of 9am PT / 12pm ET / 17:00 UTC / 6pm CET. Visit the [[Wikidata:WikiProject_LD4_Wikidata_Affinity_Group/Affinity_Group_Calls/Second_Project_Series|event LD4 Affinity Group WikiPoject page]] * [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wiki-research-l@lists.wikimedia.org/thread/YQ7CQXMFAYPWOHLEF7KLZZNR3SYIBURN/ Conference about Wikidata and research at the University of Florence in Italy - call for papers deadline December 9, 2024] * [[mw:Wikimedia_Hackathon_2025|Wikimedia Hackathon 2025]] Registration is open until mid-April 2025 (unless event reahes capacity earlier). Hackathon takes place in Istanbul May 2 - 5, 2025. ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** GLAM October Newsletter *** (Spanish + En) [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2024/Contents/Colombia report|Colombia Report]] - exploring uses of Wikidata in the Colombian context. *** [[outreach:GLAM/Newsletter/October_2024/Contents/Latvia_report|Stats and program of the Wikidata Workshop 2024: National Library of Latvia]] *** [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2024/Contents/Wikidata report|Wikidata 12th Birthday Report]] ** [https://blog.rayberger.org/wikidata-and-the-2024-open-library-community-celebration Wikidata and the 2024 Open Library Community Celebration] - Ray Berger shares their presentation for the Open Library celebration. ** [https://medium.com/@mark.reuter/a-hip-hop-world-map-7472a66da6a3 A Hip Hop World Map] - Mark Reuter uses Wikidata to create a map of Hip Hop artists birthplaces. * Papers ** [https://www.infodocket.com/2024/11/05/journal-article-shifting-paradigms-the-impact-of-streaming-on-diversity-in-academic-library-film-collections/ Journal Article: “Shifting Paradigms: The Impact of Streaming on Diversity in Academic Library Film Collections”] - Examines the impact of academic libraries shifting collections from physical to digital medium storage, and how Wikidata is used to analyse this. By Clarkson et al.,2024. ** [https://cgscholar.com/bookstore/works/encoding-archaeological-data-models-as-wikidata-schemas?category_id=cgrn&path=cgrn/296/301 Encoding Archaeological Data Models as Wikidata Schemas] - How Wikidata schema are being used to help the [[d:Wikidata:WikiProject_IDEA|Duros-Europos]] archaelogical archive By Thornton et al., 2024. ** [https://arxiv.org/abs/2411.08696 Population and Exploration of Conference Data in Wikidata using LLMs] - to automate addition of scholarly data. By extracting metadata from unstructured sources and adding over 6,000 entities, it demonstrates a scalable method to enhance Wikidata as a scholarly resource. By Mihindukulasooriya et al., 2024. ** [https://ceur-ws.org/Vol-3828/paper37.pdf DBLP to Wikidata: Populating Scholarly Articles in Wikidata] Presents a tool and method for adding scholarly articles and related entities, like co-authors and conference proceedings, to Wikidata using DBLP data, promoting the enhancement of Wikidata’s scholarly coverage. By Nandana Mihindukulasooriya. * Slides ** (Italian) all the slides of the presentations held during [[:d:Wikidata:Events/Wikidata Days Bologna 2024|Wikidata Days Bologna 2024]] are available in [[:commons:Category:Wikidata Days Bologna 2024 presentations]] (the links have also been added to the [[:d:Wikidata:Events/Wikidata Days Bologna 2024/Programma|program page]]) * Videos ** (Italian) all the videos of the presentations held during [[:d:Wikidata:Events/Wikidata Days Bologna 2024|Wikidata Days Bologna 2024]] in the main room are available in [[:commons:Category:Wikidata Days Bologna 2024 videos]] (the links have also been added to the [[:d:Wikidata:Events/Wikidata Days Bologna 2024/Programma|program page]]) ** [https://www.youtube.com/watch?v=QfOP3rPZCUg&pp=ygUIV2lraWRhdGE%3D Launch of Wikidata Lexicographical Data Contest] from the Dagaare Wikimedia Community. ** (Spanish) [https://www.youtube.com/watch?v=XmDgtf4YNCQ How to contribute to Wikidata with QuickStatements?] Omar Vegu of the Wikimedia Perú community will be showing how QS can be used to mass-edit Wikidata. ** (Spanish) [https://www.youtube.com/watch?v=HSsoKIrvg2c Wikidata - how to merge two elements that are repeated statements?] - What to do if you find more than one Wikidata item of the same, exact thing? This guide will show you what to do. ** [https://www.youtube.com/watch?v=zy8kv8VGMYU&pp=ygUIV2lraWRhdGE%3D WCNA 2024 Lightning talk: Designing a Wikidata Edit-a-thon for the Black Teacher Archive] - if you are interested in organising a Wikidata edit-a-thon (on any subject), this presentation shows the steps needed. ** [https://www.youtube.com/watch?v=zMSIok3W3io&pp=ygUIV2lraWRhdGE%3D WCNA 2024: Adding authority control properties in Wikidata for writer and artist biographies] - an example of using Wikidata to enrich and expand an item for biographies. ** [https://www.youtube.com/watch?v=3BYF6L-D350&pp=ygUIV2lraWRhdGE%3D WCNA 2024: Wikidata profiling of small town art] - an example of how structured data can be used to preserve cultural history. ** [https://www.youtube.com/watch?v=hRlW2hTvCPQ MediaWiki U&D Con Fall 2024 - Day 3 - Introduction to Wikibase: Managing Datasets & Collections] ''' Tool of the week ''' * [https://dblp-to-wikidata.streamlit.app/ DBLP to Wikidata] - This tool is for adding scholarly articles to Wikidata utilizing data from DBLP. It also provides article authors with a tool to enhance Wikidata with associated entities, such as missing co-authors or conference proceeding entities. [https://www.youtube.com/watch?v=OgrlGqoegTY Demo video] & [https://github.com/scholarly-wikidata/dblp-to-wikidata Github repo] ''' Other Noteworthy Stuff ''' * [https://observablehq.com/d/0099520872e082b9 Observable: Example SPARQL Queries Provenance Index LOD] ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: none ** External identifiers: [[:d:Property:P13071|TEES ID]], [[:d:Property:P13072|DVIDS unit ID]], [[:d:Property:P13073|Korean Basketball League player ID]], [[:d:Property:P13075|Acervo de Literatura Digital Mato-Grossense person ID]], [[:d:Property:P13076|Acervo de Literatura Digital Mato-Grossense work of art ID]], [[:d:Property:P13077|‎Atatürk Ansiklopedisi ID]], [[:d:Property:P13078|Cihai encyclopedia entry ID]], [[:d:Property:P13079|‎eHLFL ID]], [[:d:Property:P13080|Songkick area ID]], [[:d:Property:P13081|DDB institution ID]], [[:d:Property:P13082|Enciclopedia medica ID]], [[:d:Property:P13083|Sapere.it Italian Dictionary ID]], [[:d:Property:P13084|Steam tag ID]], [[:d:Property:P13085|L'Équipe basketball team ID]], [[:d:Property:P13086|AELC author ID]], [[:d:Property:P13087|TF1 info topic ID]], [[:d:Property:P13088|RTL topic ID]], [[:d:Property:P13089|Actu.fr topic ID]], [[:d:Property:P13090|FAO fungal entity ID]], [[:d:Property:P13091|France Info topic ID]], [[:d:Property:P13092|KISTI institute ID]], [[:d:Property:P13093|Israel Railways station number]], [[:d:Property:P13094|Digital LIMC ID]], [[:d:Property:P13095|TDK lexeme ID]], [[:d:Property:P13096|Yandex Maps organization ID]], [[:d:Property:P13097|FightTime fighters ID]], [[:d:Property:P13098|Finlandssvenska bebyggelsenamn ID]], [[:d:Property:P13099|Cihai dictionary entry ID]], [[:d:Property:P13100|Innovating Knowledge manuscript ID]], [[:d:Property:P13101|L'Équipe basketball player ID]], [[:d:Property:P13102|Damehåndbolddatabasen ID]], [[:d:Property:P13103|Journalistikon.de ID]], [[:d:Property:P13104|graphclasses.org ID]], [[:d:Property:P13105|Taiwan Professional Basketball League player ID]], [[:d:Property:P13106|PublicationsList author ID]], [[:d:Property:P13107|Monument Counter ID]], [[:d:Property:P13108|Spirit of Metal album ID]], [[:d:Property:P13109|Spirit of Metal style ID]], [[:d:Property:P13110|Spirit of Metal artist ID]], [[:d:Property:P13111|Spirit of Metal label ID]], [[:d:Property:P13112|Spirit of Metal place ID]], [[:d:Property:P13113|Libération topic ID]], [[:d:Property:P13114|Azerbaijani Explanatory Dictionary ID]], [[:d:Property:P13115|Azerbaijani Dialect Dictionary ID]], [[:d:Property:P13116|Azerbaijani Phraseology Dictionary ID]], [[:d:Property:P13117|Lezgian Explanatory Dictionary ID]], [[:d:Property:P13118|VK Music track ID]], [[:d:Property:P13119|Taiwan Railways (TR) station number]], [[:d:Property:P13120|GamersGlobal genre]], [[:d:Property:P13121|Archivportal NRW ID]], [[:d:Property:P13122|Department of Defense Identification Code]], [[:d:Property:P13123|Health Facility Registry ID]], [[:d:Property:P13124|BioMed Central journal ID]], [[:d:Property:P13125|Immortal Regiment ID]], [[:d:Property:P13126|dictionary of affixes used in Czech ID]], [[:d:Property:P13127|Eurotopics ID]], [[:d:Property:P13128|TMDB network ID]], [[:d:Property:P13129|Kultboy editor ID]], [[:d:Property:P13130|WikiBaseball ID]], [[:d:Property:P13131|Ninilchik Russian Dictionary ID]], [[:d:Property:P13132|ANID Researcher Portal]], [[:d:Property:P13133|TOPO ID]], [[:d:Property:P13134|DBIS Resource ID]], [[:d:Property:P13135|ITV News topic ID]], [[:d:Property:P13136|Princeton Encyclopedia of Classical Sites ID]], [[:d:Property:P13137|ISFDB editorial collection ID]], [[:d:Property:P13138|Great Norwegian Encyclopedia contributor ID]], [[:d:Property:P13139|ILEC World Lake Database ID]], [[:d:Property:P13140|Sage Social Science Thesaurus ID]], [[:d:Property:P13141|El Moudjahid tag ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * Newest General datatype property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/chemical formula|chemical formula]] (<nowiki>Description of chemical compound giving element symbols and counts</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/mode of reproduction|mode of reproduction]] (<nowiki>ways for living organisms to propagate or produce their offsprings</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/health points|health points]] (<nowiki>health or armor points of this video game, board game or role-playing game character</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/damage|damage]] (<nowiki>damage value of this video game weapon, ability or character</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Mummy of a person|Mummy of a person]] (<nowiki>mummy of a person</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/WPBSA com player ID|WPBSA com player ID]] (<nowiki>Identifier for an athlete on the main website of WPBSA</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/JLPT level|JLPT level]] (<nowiki>difficulty of word by the level of JLPT</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/beer style|beer style]] (<nowiki>classification of a beer based on its style</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/has forks|has forks]] (<nowiki>Notable software forks of this software</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/most populous settlement|most populous settlement]] (<nowiki>city, town, or other settlement with the largest population in this area (country, state, county, continent, etc.)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/rubrique d'une installation classée pour la protection de l'environnement|rubrique d'une installation classée pour la protection de l'environnement]] (<nowiki>Industrial or agricultural operations generating risks to health and the environment are regulated in France. The various risks are organized into headings in the nomenclature of installations classified for environmental protection. The dangers, pollution and nuisances of each operation are listed by public authorities.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/prototypical syntactic role of argument|prototypical syntactic role of argument]] (<nowiki>qualifier for {{P|9971}} indicating the most basic/fundamental syntactic position of that argument for that verb sense (that is, when the argument structure is not subject to any alternations)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/operating cost|operating cost]] (<nowiki>ongoing recurring cost for operating or using an object</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/effective life of asset|effective life of asset]] (<nowiki>duration of time which an object/asset is expected to be used before needing to be disposed of or replaced</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Toki Pona headnoun|Toki Pona headnoun]] (<nowiki>Toki Pona common noun for which the name serves as a proper modifier</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Provides data for property|Provides data for property]] (<nowiki>the dataset associated with this external id usually contains data applicable to this other wikidata property</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/ISCC|ISCC]] (<nowiki>International Standard Content Code. Hash code that identifies a media object based on fuzzy hashing.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/romantic orientation|romantic orientation]] (<nowiki>pattern of romantic attraction of this person or fictional character</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/GND-BEACON-URL|GND-BEACON-URL]] (<nowiki>URL of an online service's BEACON file</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Railway station linear reference (line & milestone)|Railway station linear reference (line & milestone)]] (<nowiki>Stations are located on one or more railway routes, each at a given milestone. This makes it possible to situate them in the topology of a railway infrastructure. A linear reference system can be used to position any object on this topology. In this case, we would add one or more route (or line) number + milestone data pairs.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Data analysis method|Data analysis method]] (<nowiki>methods used in the main item for inspecting, cleansing, transforming, and modeling data with the goal of discovering useful information</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Use data collection instrument|Use data collection instrument]] (<nowiki>Tool used by/in the subject to facilitate the collection of qualitative or quantitative data</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Data collection method|Data collection method]] (<nowiki>scientific data collection procedure used in/by the subject</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/World Snooker Tour tournament ID|World Snooker Tour tournament ID]] (<nowiki>Identifier for a tournament on the main website of World Snooker Tour (official site)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/study or design for this work|study or design for this work]] (<nowiki>preliminary work for this finished work</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/OAI formatter|OAI formatter]] (<nowiki>formatter to generate ID compatible with {{Q|2430433}} services</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Open Library Collection|Open Library Collection]] (<nowiki>Link to Open Library Collection which contain manually and automaticallly collections of editions and works on certain topics</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/scientific illustration|scientific illustration]] (<nowiki>a scientific or technical illustration of this subject</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/thesis submitted for|thesis submitted for]] (<nowiki>academic degree for which a thesis or dissertation is submitted</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/meeting of|meeting of]] (<nowiki>subject is a meeting or session of this body (legislature, committee, convention, etc.)</nowiki>) * External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/case id (mainland China)|case id (mainland China)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant L'Humanité d’un sujet|Identifiant L'Humanité d’un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Duocet Wiki of Plants ID|Duocet Wiki of Plants ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/vardnica.aizpute.lv ID|vardnica.aizpute.lv ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/dtf.ru person ID|dtf.ru person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NLI Newspaper Collection ID|NLI Newspaper Collection ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant Les Inrockuptibles d'un sujet|Identifiant Les Inrockuptibles d'un sujet]], [[:d:Wikidata:Property proposal/GERS ID|GERS ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/European Legislation Identifier|European Legislation Identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Danbooru tag|Danbooru tag]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Alexander Keiller Museum ID|Alexander Keiller Museum ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Islamic Scientific Manuscripts Initiative|Islamic Scientific Manuscripts Initiative]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Timenote.info Person ID|Timenote.info Person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Thai railway station identifier|Thai railway station identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Resistance in Belgium ID|Resistance in Belgium ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Comprehensive Information System on Korean Historical Figures ID|Comprehensive Information System on Korean Historical Figures ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SNCF station trigram|SNCF station trigram]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Game Jolt username|Game Jolt username]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant Mediapart d'un blogueur|Identifiant Mediapart d'un blogueur]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Centre d'études Picasso|identifiant Centre d'études Picasso]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Indo-European Lexicon ID|Indo-European Lexicon ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SGES monument ID|SGES monument ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hindi Shabdamitra entry ID|Hindi Shabdamitra entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Presisov večjezični slovar ID|Presisov večjezični slovar ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Usito|Usito]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Sanzhi Dargwa dictionary ID|Sanzhi Dargwa dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FVDP Vietnamese dictionary ID|FVDP Vietnamese dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FNAC author ID|FNAC author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/CAMRA Experience pub ID 2|CAMRA Experience pub ID 2]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Estonian–Latvian Dictionary ID|Estonian–Latvian Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Everand author ID|Everand author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Phish.net Venue ID|Phish.net Venue ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/teams.by national team ID|teams.by national team ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Medieval Coin Hoards of the British Isles ID|Medieval Coin Hoards of the British Isles ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Measuring points uuid|Measuring points uuid]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DEX '09 entry ID|DEX '09 entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Marktstammdatenregisternummer (Einheit)|Marktstammdatenregisternummer (Einheit)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Paramount+ video ID|Paramount+ video ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Gerbang Kata ID|Gerbang Kata ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/World Women's Snooker player ID|World Women's Snooker player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Chinese Basketball Association player ID|Chinese Basketball Association player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NBA G League player ID|NBA G League player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Basketballnavi.DB player ID|Basketballnavi.DB player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Football Kit Archive ID|Football Kit Archive ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Electronic Language International Festival Person ID|Electronic Language International Festival Person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ISLRN|ISLRN]], [[:d:Wikidata:Property proposal/erail.in railway station identifier|erail.in railway station identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Gallimard author ID|Gallimard author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Japanese Health Insurance System Facility ID|Japanese Health Insurance System Facility ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'un(e) artiste sur Reg-Arts|Identifiant d'un(e) artiste sur Reg-Arts]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Eyrolles author ID|Eyrolles author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Zvuk album ID|Zvuk album ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Chtyvo author ID|Chtyvo author ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/C6iL List Authors by work language (Latin)] ** [https://w.wiki/C6iZ Return Lexemes of Month and Day in the filtered languages] ** [https://w.wiki/C7BP Hip Hop artists by place of birth] * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: ** [[d:Wikidata:WikiProject_HelveticArchives|Helvetic Archives]] - coordination of data ingests and workshops related to the [[d:Q98557969|HelveticArchives]], operated by the Swiss National Library. ** [[d:Wikidata:WikiProject_Scholia/Surveys/2024|Scholia, 2024 Surveys]] - assists with the planning, conduct, analysis and communication of a user survey for Scholia. ** [[d:Wikidata:WikiProject_Biography/Authors_by_writing_language/Latin|Authors by writing language (Latin)]] - Wikidata list for the Biography WikiProject. * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:Special:EntitiesWithoutDescription|Entities without description]] - find items missing a description in a chosen language. * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q44387|Darius I (the Great) (QQ44387)]] * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L712968|Vrimle (L712968)]] This Lexeme is 'teem'ing with forms (Bokmål). ''' Development ''' * [BREAKING CHANGE ANNOUNCEMENT] [[listarchive:list/wikidata@lists.wikimedia.org/thread/DK3QH24M7SSZ76P7Q2QTRY4FVZOHBF7Z/|wbformatvalue API will no longer accepts most options]] * Wikibase REST API: We are looking into how to do search in the REST API. * Special:NewLexeme: We merged the full migration from the Wikit to the Codex design system. * EntitySchemas: We are polishing the patches to make it possible to search for EntitySchemas by label when linking to an EntitySchema in a new statement. * Wikidata support is now available to [[:tcy:ಮುಖ್ಯ_ಪುಟ|Tulu Wikipedia]] and [[:tcy:s:ಮುಖ್ಯ_ಪುಟ|Tulu Wikisource]] [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 11 11|Previous issue]] · [[User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] ([[User talk:Danny Benjafield (WMDE)|<span class="signature-talk">{{int:Talkpagelinktext}}</span>]]) 11:30, 19 November 2024 (UTC)''' </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=27703854 --> == Wikidata weekly summary #655 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2024-11-26. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 11 19|#654]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * New requests for permissions/Bot: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/333Bot|333Bot]] - Task(s): Add missing sitelinks to english Wikisource based on their header templates there. * Closed request for comments: [[d:Wikidata:Requests_for_comment/Additional_rights_for_bureaucrats|Additional rights for bureaucrats]] - Closed as successful. Bureaucrats will now be able to remove Admin rights. ''' [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]] ''' * Upcoming ** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikimedia-l@lists.wikimedia.org/message/KP4H3NIV4BUZU4MVFOPP656SBW7OE7P3/ 2025 Wikimedia Hackathon - registration is now open] ** Save the date: the [[d:Event:Data Reuse Days 2025|Data Reuse Days 2025]], an online event focusing on the use of Wikidata's data for tools and applications, will take place in February. You can already [[d:Event talk:Data Reuse Days 2025|propose sessions for the program]]. ** Next Linked Data for Libraries [[Wikidata: WikiProject LD4 Wikidata Affinity Group|LD4 Wikidata Affinity Group]] session (Attn: Please fill out Pre-Participation Survey!) 3 December 2024: We have our next LD4 Wikidata Affinity Group Session on Tuesday, 3 December 2024 at 9 am PT / 12 pm ET / 17:00 UTC / 6 pm CET ([https://zonestamp.toolforge.org/1733245200 Time zone converter]). Wikimedian Mahir Morshed is leading a series of four sessions focused on lexicographical data in Wikidata. We are looking forward to learning more about these Wikibase entities! If you anticipate attending the workshop sessions, please fill out a brief survey linked from our [https://etherpad.wikimedia.org/p/LD4-WDAG_Lexicographical_Data_Series Series Etherpad] to help us prepare relevant materials for you. You only need to fill it out once, no matter how many sessions you plan to attend. Sessions will be held on November 5, November 19, December 3, and December 17, 2024, at our regular time of 9 am PT / 12 pm ET / 17:00 UTC / 6 pm CET. [[d:Wikidata:WikiProject_LD4_Wikidata_Affinity_Group/Affinity_Group_Calls/Second_Project_Series|Event page]] ** [[wikimania:2025:Scholarships|Wikimania 2025 Scholarships are now open!]] This application is open until Sunday 8th December, 2024 ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [[outreach:GLAM/Newsletter/October 2024/Contents/Colombia report|Why and for what purpose should Wikidata be used in Colombia?]] ** [[outreach:GLAM/Newsletter/October_2024/Contents/Latvia_report|Wikidata Workshop 2024: National Library of Latvia]] ** [https://blog.rayberger.org/wikidata-and-the-2024-open-library-community-celebration Wikidata and the 2024 Open Library Community Celebration] ** [https://news.illinoisstate.edu/2024/11/where-the-data-may-roam-bringing-wild-west-performers-to-wikidata/ Where the data may roam]: Bringing Wild West performers to Wikidata. Author Jason Sharp documents their experience adding legendary showman Buffalo Bill to Wikidata. ** [https://blog.biodiversitylibrary.org/2024/11/meet-tiago-bhl-wikimedian-in-residence.html Advancing BHL’s Data for a Sustainable Future: Meet Tiago, Our New Wikimedian-in-Residence] The [[Wikidata:WikiProject BHL|BHL-Wiki Working Group]] has enrolled a Wikimedian-in-Residence with a focus on Wikidata and Structured Data on Commons. * Papers ** [https://apcz.umk.pl/FT/article/view/52732 Beyond the Library Catalogue: Connecting Library Metadata to Wikidata] - examines how integrating Wikidata into libraries enhances resource discoverability, fosters interoperability, and empowers users within a global knowledge network. By Okuonghae, O. (2024). ** [https://content.iospress.com/articles/semantic-web/sw243686 On assessing weaker logical status claims in Wikidata cultural heritage records] - approaches to representing weaker logical status (WLS) information in Wikidata, finding limited usage, variations and ambiguities between datasets, and proposes improvements for clarity and accuracy. By Di Pasquale et al.(2024) * Books: [https://doi.org/10.36253/979-12-215-0393-7 Tiziana Possemato, ''Entity modeling: la terza generazione della catalogazione'']: contains many references to the use of Wikidata in cataloguing * Videos ** (Portuguese)[https://www.youtube.com/watch?v=60Oq6LVZCdY Wikidata & OpenRefine] - Part of the “Introduction to digital platforms for research” sessions for the Centro Luís Krus of NOVA FCSH. Practical exercises for data reconciliation from the Portuguese Early Music Database using the OpenRefine tool. ** [https://www.youtube.com/watch?v=v8U9bheQorg NODES 2024: Using Dbpedia and Wikidata Knowledge Graphs With Neo4j] - Cuneyt Tyler presents 'Semantic Space', a project using Dbpedia and Wikidata to enhance the user experience browsing articles on the web. ** [https://www.youtube.com/watch?v=lGEDRHtRVtc Uploading Images From Public Sites] - Wikimedia Commons and Wikidata make great bedfellows. Margaret Donald shows how to create Commons categories, create structured data and link categories to Wikidata. ** [https://www.youtube.com/watch?v=O_Kry2fIHXc WCNA: LOFESQ Lots of Farmers Empty Silos Quicker]: building community through a named entity Wikibase. Experiences of the Smithsonian Libraries and Archives setting up the WikiNames Wikibase instance and breaking down knowledge silos * Podcast series: [https://whoseknowledge.org/dsd-whose-voices/ Decolonizing structured data: a new season of Whose Voices?] including "Episode 5 -- Unpacking Wikidata’s possibilities with [[d:User:Lydia Pintscher (WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]]" * Other ** [[m:Research:Newsletter/2024/November#"SPINACH":_LLM-based_tool_to_translate_"challenging_real-world_questions"_into_Wikidata_SPARQL_queries|SPINACH: AI help for asking Wikidata "challenging real-world questions"]] ** [[commons:File:De_Wikidata_à_Wikibase-CampusDuLibre-23-Novembre-2024-John_Samuel.pdf|De Wikidata à Wikibase : Pour une meilleure compréhension de vos données]], presentation by [[d:User:Jsamwrites|John Samuel]] at [[d:Q131312243|Le campus du libre 2024 (Q131312243)]], Lyon, November 23, 2024. ''' Tool of the week ''' * [https://ordia.toolforge.org/guess-image-from-pronunciation/ Guess Image from Pronunciation] is an Ordia game that uses lexicographic data in Wikidata and Wikimedia Commons. The game challenges players to match the correct image with the audio pronunciation of what the image depicts. * [https://github.com/fusion-jena/abecto/releases/tag/v3.1.1 ABECTO] is a tool that compares #RDF data to spot errors and assess completeness. Recent changes to the tool adjust result export for #Wikidata Mismatch Finder to changed format, add reporting of qualifier mismatches to Wikidata Mismatch Finder export, and suppress illegal empty external values in Wikidata Mismatch Finder export ([https://wikis.world/@janmartinkeil@mstdn.social/113480328404817505 Tweet]) * [https://wd-infernal.toolforge.org/ Wikidata Infernal] is an API that allows you to infer new facts from Wikidata. It uses a set of rules to infer new facts from existing ones. The generated statements will have qualifiers to indicate the source and method of the inference. Output is an array of statements in JSON/Wikidata format. ([http://magnusmanske.de/wordpress/archives/750 blog]) ''' Other Noteworthy Stuff ''' * ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P13146|picture of this person doing their job]] (<nowiki>picture of a person in action, especially for a sportsperson, visual artist, musican, actor. P18 is normally used for portraits</nowiki>) **[[:d:Property:P13150|ISCC]] (<nowiki>ISCC hash code that identifies a media object based on fuzzy hashing</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P13129|Kultboy editor ID]], [[:d:Property:P13130|WikiBaseball ID]], [[:d:Property:P13131|Ninilchik Russian Dictionary ID]], [[:d:Property:P13132|ANID Researcher Portal ID]], [[:d:Property:P13133|TOPO ID]], [[:d:Property:P13134|DBIS Resource ID]], [[:d:Property:P13135|ITV News topic ID]], [[:d:Property:P13136|Princeton Encyclopedia of Classical Sites ID]], [[:d:Property:P13137|ISFDB editorial collection ID]], [[:d:Property:P13138|Great Norwegian Encyclopedia contributor ID]], [[:d:Property:P13139|ILEC World Lake Database ID]], [[:d:Property:P13140|Sage Social Science Thesaurus ID]], [[:d:Property:P13141|El Moudjahid tag ID]], [[:d:Property:P13142|SGES monument ID]], [[:d:Property:P13143|DEX ’09 entry ID]], [[:d:Property:P13144|Electronic Language International Festival person ID]], [[:d:Property:P13145|Medieval Coin Hoards of the British Isles ID]], [[:d:Property:P13147|Paramount+ video ID]], [[:d:Property:P13148|Le Club Mediapart blogger ID]], [[:d:Property:P13149|Phish.net venue ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/study or design for this work|study or design for this work]] (<nowiki>preliminary work for this finished work</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/OAI formatter|OAI formatter]] (<nowiki>formatter to generate ID compatible with {{Q|2430433}} services</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Open Library Collection|Open Library Collection]] (<nowiki>Link to Open Library Collection which contain manually and automaticallly collections of editions and works on certain topics</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/scientific illustration|scientific illustration]] (<nowiki>an illustration of this subject to provide a detailed reference for its appearance. It should be ideally tied to the primary literature on the item.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/thesis submitted for|thesis submitted for]] (<nowiki>academic degree for which a thesis or dissertation is submitted</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/meeting of|meeting of]] (<nowiki>subject is a meeting or session of this body (legislature, committee, convention, etc.)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/UMC rating|UMC rating]] (<nowiki>Age rating category as designated by the UAE Media Council (UMC)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Non-binary population|Non-binary population]] (<nowiki>number of non-binary people inhabiting the place</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/role named as|role named as]] (<nowiki>use as qualifier to indicate how the object's role was named in the credits of it's respective work</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/bequest income|bequest income]] (<nowiki>The sum a organisations receives from bequests/legacies in a timeframe.</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/ISLRN|ISLRN]], [[:d:Wikidata:Property proposal/erail.in railway station identifier|erail.in railway station identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Gallimard author ID|Gallimard author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Japanese Health Insurance System Facility ID|Japanese Health Insurance System Facility ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'un(e) artiste sur Reg-Arts|Identifiant d'un(e) artiste sur Reg-Arts]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Eyrolles author ID|Eyrolles author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Zvuk album ID|Zvuk album ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Chtyvo author ID|Chtyvo author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bibliothèque du Séminaire de Tournai IDs|Bibliothèque du Séminaire de Tournai IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/EU Corporate body code|EU Corporate body code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SBOID|SBOID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Waymark code|Waymark code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Radio Algeria tag ID|Radio Algeria tag ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Academic Dictionary of Lithuanian entry ID|Academic Dictionary of Lithuanian entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PBY Ben-Yehuda dictionary identifier|PBY Ben-Yehuda dictionary identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ThePWHL.com player ID|ThePWHL.com player ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [[d:User:Ainali/30_Day_Map_Challenge_2024#/map/4|Map of Swedish municipalities colored by Wikipedia article length]] ([https://social.coop/@ainali/113498913509281376 source]) ** [https://w.wiki/C8KA Timeline of deaths from disasters in Spain] ([https://x.com/jmcollado/status/1861142531855032517 source]) * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: ** [[d:Wikidata:WikiProject Aargauer Bibliografie|Aargauer Bibliografie]] - WikiProject for the coordination of data ingests and Wikipedia workshops related to the official bibliography of the [[d:Q301235|Aargau Cantonal Library]], operated by [[d:Q113977165|Bibliothek und Archiv Aargau]] (Switzerland) ** [[d:Wikidata:WikiProject Taiwan/Amis|WikiProject Taiwan/Amis]] - collects information related to the Ami culture, including statistics and activity records. ** [[d:Wikidata:WikiProject Rwanda|Rwanda]] - aims to be a central hub for the curation of any and all items (biographical, cultural, geographical, organizational, etc...) relating to Rwanda [[d:Q1037|Rwanda (Q1037)]] * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:Wikidata:Database reports/without claims by site/enwiki|A list of Items with a sitelink to English Wikipedia but without any Statements]] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q223385|Cueva de las Manos (Q223385)]] - cave with cave paintings in Santa Cruz, Argentina * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L2781|bezczelny (L2781)]] - Polish adjective that can mean "impudent" or "brazen" in English ''' Development ''' * Wikidata Query Service: The [[d:Wikidata:SPARQL query service/WDQS graph split/Rules|graph split rules]] have been updated to now also include Items that contain a statement using "[[d:Property:P13046|publication type of scholarly work]]" into the scholarly article graph. * Wikibase.cloud now allows personal userscripts ([[phab:T378627]]) * EntitySchemas: We continued the work on making it possible to search for EntitySchemas by label and aliases when making a statement linking to an EntitySchema.([[phab:T375641]]) * Ontology file: We are updating the Wikibase ontology file. ([[phab:T371196]], [[phab:T371752]]) * Property Suggester: We are updating the suggestions data ([[phab:T377986]] but first need to improve the underlying scripts ([[phab:T376604]]) * Wikibase REST API: We are prototyping the search functionality for the REST API ([[phab:T379608]]) * Revision table: We are continuing the investigation into the size limitations of the table. [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: [[d:Wikidata:WikiProject Govdirectory/Ghana|Ghana]] * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 11 19|Previous issue]] · [[User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] ([[User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]]) · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 26. novembra 2024. u 12:43 (CET)''' </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=27853794 --> == Wikidata weekly summary #656 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2024-12-02. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 11 26|#655]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> '''Discussions''' * New requests for permissions/Bot: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/ThesaurusLinguaeAegyptiaeBot|ThesaurusLinguaeAegyptiaeBot]] - Task(s): Creating and updating Hieroglyphic Ancient Egyptian and Coptic lexemes and ancient Egyptian text artifact items. It is also to maintain links to the Thesaurus Linguae Aegyptiae project via approved properties. * New request for comments: [[d:Wikidata:Requests_for_comment/Schema_virtual_tour|Schema Virtual Tour]] - [[d:User_talk:Brechtd|User:Brechtd]] would like feedback on determining a data model and schema for Wikidata items that are an instance of [[d:Q2915546|virtual tour(Q2915546)]] - See [[d:Wikidata:Schema_proposals/virtual_tour|Schema Proposal - Virtual Tour]] for more info. * Closed request for comments: [[d:Wikidata:Requests_for_comment/Create_items_for_property_proposals|Create items for Property proposals]] - Despite a spirited discussion with many comments both in favour and opposition, no consensus was reached. '''[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Events]]''' * Upcoming: ** Wikimedia Deutschland is providing a total of 15 participation scholarships for Wikimania 2025 (7 individual and 4 tandem scholarships). Further information is available on [[w:de:Wikipedia:Förderung/Wikimania/English|this page]]. An overview of all questions in the application form is [[c:File:2024-11-14 Wikimania 2025 scholarship application (Wikimedia Deutschland).pdf|here]]. [https://zforms.wikimedia.de/wmde/form/Wikimania2025scholarshipapplicationform/formperma/z3vs3NSu6TildxnidcQlBrJ3YQiEDDXP0x9E3l6T6is Apply here]. Closes 8 December 2024. ** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/BL5D7RN65PLSLAA3AGNI32LTCXR7UKDM/ Talk to the Search Platform / Query Service Team—December 4, 2024]. The time is 17:00 CET ** Tomorrow / 3rd December 2024: Linked Data for Libraries [[d:Wikidata:WikiProject_LD4_Wikidata_Affinity_Group|LD4 Wikidata Affinity]] Group session @ 9am PT / 12pm ET / 5pm UTC / 6pm CET. If you would like to attend, please fill out the [https://etherpad.wikimedia.org/p/LD4-WDAG_Lexicographical_Data_Series Etherpad form] to ensure all necessary materials are provided for you. ** Deadline for the [[m:Central Asian WikiCon 2025|Central Asian WikiCon 2025]] scholarship application is December 30, 2024. We encourage you to make Wikidata-related submissions (the deadline for submission is March 22, 2025. '''Press, articles, blog posts, videos''' * Research ** [[m:Wikidata_For_Wikimedia_Projects/Research/Statement_Signals|Statement Signals: Wikidata usage on other Wikis]]: A new research report is available. Explores what trace Wikidata data is measurable on other Wiki pages and proposes initial metrics for measuring Wikidata statement usage on Wikimedia content pages. Also suggests methods to improve data analysis and collection. PDF is available on [[c:File:Statement_Signals_Measuring_Wikidata_Usage_on_Other_Wikis.pdf|Commons]] * Blogs ** [https://tech-news.wikimedia.de/2024/11/28/celebrating-wikidatas-12th-birthday-across-the-world/ Celebrating Wikidata’s 12th birthday across the world] - Wikidata celebrated its 12th birthday in October and November 2024, with a series of global events and activities aimed at commemorating the platform's contributions to the open knowledge movement, engaging its community of volunteers, and highlighting the significant role Wikidata plays in the digital landscape. By Dan Shick * Papers ** [https://www.researchgate.net/publication/386043293_Beyond_the_Library_Catalogue_Connecting_Library_Metadata_to_Wikidata Beyond the Library Catalogue: Connecting Library Metadata to Wikidata] - This paper explores how libraries can leverage Wikidata to enhance resource discoverability, foster interoperability, and integrate into the global knowledge ecosystem. By Omorodion Okuonghae (2024). ** [https://www.deslab.org/publication/a-framework-for-integrating-biomedical-knowledge-in-wikidata-with-open-biological-and-biomedical-ontologies-and-mesh-keywords/ A framework for integrating biomedical knowledge in Wikidata with open biological and biomedical ontologies and MeSH keywords] - Enhancing Wikidata’s biomedical knowledge by integrating OBO ontologies and PubMed’s MeSH keywords, addressing gaps, improving classification accuracy, and verifying relations for stronger interoperability and accuracy. By Chebil et al. (2024). ** [https://arxiv.org/html/2411.15550v1 Class Order Disorder in Wikidata and First Fixes] analyzes class order violations in Wikidata's ontology using SPARQL, evaluates fixes, and offers solutions through improved tools or community involvement. By P. Patel-Schneider and E. Doğan. * Videos ** [https://www.youtube.com/watch?v=Ey-D-oiBcx4 Edit a Wikidata Item and Lexeme] - The Tyap Wikimedia User Group produced this tutorial on editing as part of the Wikidata 12th Birthday celebrations for the Wikidata @12 Data-a-thon. ** [https://www.youtube.com/watch?v=gzo6IysvZNk State of the art in combining OpenStreetMap and Linked Data] - Covers Linked Data basics, its potential with OSM, and popular methods for linking, extracting, combining, and querying data from both sources. Jump to ([https://youtube.com/watch?v=gzo6IysvZNk?t=359 Wikidata]) ** (正體字, CN Trad.) [https://www.youtube.com/watch?v=q5WuyQh_m8s Getting Started with Wikidata] - An introduction and overview to Wikidata and some associated tools such as ORES and LiftWing. ** (正體字, CN Trad.) [https://youtube.com/watch?v=obvET8QyHRw Wikidata Basic Editing Tutorial] - This session was given as part of the COSCUP '24 conference on the OpenStreetMap x Wikidata Agenda Track. ** [https://www.youtube.com/watch?v=s499PeolbOg LLM-based natural-language representations for SPARQL queries over Wikidata and DBpedia] - LORiS: This tool can help you understand complex SPARQL queries by converting them to natural language. ** [https://www.youtube.com/watch?v=rrwvxIsWRKs Towards an Open NLI LLM-based System for KGs: A Wikidata Case Study] - At the 7th ISRITI 2024 conference, Jaycent Ongris shows how RAG (retrieval-augmented generation) has been used in a natural-language question-answer platform to directly query Wikidata. ** [https://www.youtube.com/watch?v=NmCbTOZ4Yos How knowledge representation is changing in a world of LLM's] - Denny Vrandečić gives this keynote session at the SWIB (Semantic Web in Libraries) conference. ** [https://youtube.com/watch?v=PKk_b7zC1KA?t=1170Finding the Capacity to Grieve Once More] - Alexandros Kosiaris of the Wikimedia Foundation explains changes made to make Wikipedia more stable and prevent outages, including how it calls and fetches data from Wikidata. Session given at SREcon24. '''Tool of the week''' * [https://wse-research.org/LoRiS-LLM-generated-representations-of-SPARQL-queries/ LoRiS] - Generate natural-language descriptions of SPARQL queries via LLM's. '''Other Noteworthy Stuff''' * [[d:Wikidata:WordGraph|Wikidata:WordGraph]]: Google released the WordGraph dataset as a belated present for Wikidata’s 12th birthday. The dataset contains 968,153 forms in 39 languages. * [https://wikimedia-deutschland.softgarden.io/job/50824818/Product-Manager-Wikibase-Suite-all-genders-?jobDbPVId=171424268&l=en Product Manager: Wikibase Suite]: Wikimedia Deutschland has an open and exciting vacancy for a Product Manager of Wikibase Suite. [https://jobdb.softgarden.de/jobdb/public/jobposting/applyonline/click?jp=50824818 Apply!] * Tools or bots which use the [[:wikitech:Help:Wiki Replicas|wiki replicas]] (such as Quarry) will observe outdated data for up to 8-10 days, as a result of necessary database maintenance ([[phabricator:T367856|T367856]]). Tools or bots which use the APIs will not be affected. (This was previously announced [[d:Wikidata:Status updates/2024 11 11|2024-11-11]] but didn’t actually take place yet.) '''Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: ** General datatypes: ***[[:d:Property:P13146|picture of this person doing their job]] (<nowiki>picture of a person in action, especially for a sportsperson, visual artist, musican, actor. P18 is normally used for portraits</nowiki>) ***[[:d:Property:P13150|ISCC]] (<nowiki>ISCC hash code that identifies a media object based on fuzzy hashing</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Property:P13129|Kultboy editor ID]], [[:d:Property:P13130|WikiBaseball ID]], [[:d:Property:P13131|Ninilchik Russian Dictionary ID]], [[:d:Property:P13132|ANID Researcher Portal ID]], [[:d:Property:P13133|TOPO ID]], [[:d:Property:P13134|DBIS Resource ID]], [[:d:Property:P13135|ITV News topic ID]], [[:d:Property:P13136|Princeton Encyclopedia of Classical Sites ID]], [[:d:Property:P13137|ISFDB editorial collection ID]], [[:d:Property:P13138|Great Norwegian Encyclopedia contributor ID]], [[:d:Property:P13139|ILEC World Lake Database ID]], [[:d:Property:P13140|Sage Social Science Thesaurus ID]], [[:d:Property:P13141|El Moudjahid tag ID]], [[:d:Property:P13142|SGES monument ID]], [[:d:Property:P13143|DEX ’09 entry ID]], [[:d:Property:P13144|Electronic Language International Festival person ID]], [[:d:Property:P13145|Medieval Coin Hoards of the British Isles ID]], [[:d:Property:P13147|Paramount+ video ID]], [[:d:Property:P13148|Le Club Mediapart blogger ID]], [[:d:Property:P13149|Phish.net venue ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review: ** General datatypes: ***[[:d:Wikidata:Property proposal/study or design for this work|study or design for this work]] (<nowiki>preliminary work for this finished work</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/OAI formatter|OAI formatter]] (<nowiki>formatter to generate ID compatible with {{Q|2430433}} services</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Open Library Collection|Open Library Collection]] (<nowiki>Link to Open Library Collection which contain manually and automaticallly collections of editions and works on certain topics</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/scientific illustration|scientific illustration]] (<nowiki>an illustration of this subject to provide a detailed reference for its appearance. It should be ideally tied to the primary literature on the item.</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/thesis submitted for|thesis submitted for]] (<nowiki>academic degree for which a thesis or dissertation is submitted</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/meeting of|meeting of]] (<nowiki>subject is a meeting or session of this body (legislature, committee, convention, etc.)</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/UMC rating|UMC rating]] (<nowiki>Age rating category as designated by the UAE Media Council (UMC)</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Third-gender population|Third-gender population]] (<nowiki>number of third-gender people inhabiting the place</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/role named as|role named as]] (<nowiki>use as qualifier to indicate how the object's role was named in the credits of it's respective work</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/bequest income|bequest income]] (<nowiki>The sum a organisations receives from bequests/legacies in a timeframe.</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Audio tour|Audio tour]] (<nowiki></nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Augmented reality tour|Augmented reality tour]] (<nowiki></nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Virtual reality tour|Virtual reality tour]] (<nowiki></nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/extension that populates category|extension that populates category]] (<nowiki>analogous to {{P|4329}} for tracking cat:s populated by extensions of MediaWiki, linking to extension causing the population</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/CUATM statistical code|CUATM statistical code]] (<nowiki>7-digits code attributed to administrative-territorial units of Moldova</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/CUATM unique identification code|CUATM unique identification code]] (<nowiki>4-digits code attributed to administrative-territorial units of Moldova</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/ISLRN|ISLRN]], [[:d:Wikidata:Property proposal/erail.in railway station identifier|erail.in railway station identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Gallimard author ID|Gallimard author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Japanese Health Insurance System Facility ID|Japanese Health Insurance System Facility ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'un(e) artiste sur Reg-Arts|Identifiant d'un(e) artiste sur Reg-Arts]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Eyrolles author ID|Eyrolles author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Zvuk album ID|Zvuk album ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Chtyvo author ID|Chtyvo author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bibliothèque du Séminaire de Tournai IDs|Bibliothèque du Séminaire de Tournai IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/EU Corporate body code|EU Corporate body code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SBOID|SBOID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Waymark code|Waymark code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Radio Algeria tag ID|Radio Algeria tag ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Academic Dictionary of Lithuanian entry ID|Academic Dictionary of Lithuanian entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PBY Ben-Yehuda dictionary identifier|PBY Ben-Yehuda dictionary identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ThePWHL.com player ID|ThePWHL.com player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Radio Algeria tag ID (Arabic)|Radio Algeria tag ID (Arabic)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant L'AF au champ d'honneur|Identifiant L'AF au champ d'honneur]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'un(e) auteurice dans Vidas|Identifiant d'un(e) auteurice dans Vidas]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ Open Source Security Foundation Best Practices Identifier| Open Source Security Foundation Best Practices Identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/OpenSSF Best Practices ID|OpenSSF Best Practices ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The American Heritage Dictionary of the English Language entry|The American Heritage Dictionary of the English Language entry]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant sur Mémoire des avocats|Identifiant sur Mémoire des avocats]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BCU Kirundi-English Dictionary ID|BCU Kirundi-English Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Wurfhand|Wurfhand]], [[:d:Wikidata:Property proposal/University Bibliography Tübingen ID|University Bibliography Tübingen ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ZSL Authority ID|ZSL Authority ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PUG authority ID|PUG authority ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Three Decks class ID|Three Decks class ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/HCERES expert ID|HCERES expert ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! '''Did you know?''' * Query examples: **[https://w.wiki/CCfd Using cross-product / cross-join to produce list of categories] **[https://w.wiki/CEmt Map of individuals charged, convicted and/or exonerated of Witchcraft with place of death in Switzerland] **[https://w.wiki/CEn6 Names and Locations of French Castles (Château)] **[https://w.wiki/CEnW Train Station information (with a Spanish Wikipedia article)] * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: ** [[d:Wikidata:WikiProject_Bibliotheek_UvA/HvA|Bibliothek UvA/HvA]] - documenting, archiving and creating items from collections from the UvA/AUAS Library in Amsterdam, beginning with the works of [[d:https://www.wikidata.org/wiki/Q130736773|Allard Pierson]]. ** [[d:Wikidata:WikiProject_Ghana|Ghana]] - A hub for Ghanaian activities and entities, including regional languages: Dagbanli, Twi and Dagari. ** [[d:Wikidata:WikiProject_Taiwan/Thao|Thao (Taiwan)]]: For collecting information related to Thao cultural themes, including statistics and activity records. * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:Wikidata:Database_reports/Recent_deaths|Recent Deaths]] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q5682|Miguel de Cervantes]]: Spanish novelist, poet, and playwright (1547-1616) * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L1236574|புறவு (L1236574)]] - A Tamil lemma for dense forest, impassable jungle and a pigeon dove. '''Development''' * EntitySchemas: We are continuing the work on making it possible to search for an EntitySchema by its label or alias when making a new statement linking to an EntitySchema. * PropertySuggester: We have updated the script that generates the suggestions and will update the suggestions next. * Lexicographical data: We fixed a visual issue with search results on the Codex-based Special:NewLexeme ([[phab:T370057]]) * Vector 2022: We are working on designs to fix the remaining issues with the skin on Wikidata. * Wikibase REST API: We are finishing the prototype for supporting search in the API. [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: [[d:Wikidata:WikiProject Govdirectory/Ghana|Ghana]] * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 11 26|Previous issue]] · [[User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] ([[User talk:Danny Benjafield (WMDE)|talk]]) · [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|talk]]) 15:30, 2 December 2024 (UTC)''' </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=27853794 --> == Wikidata weekly summary #657 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the <br>week leading up to 2024-12-09. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 12 02|#656]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * New requests for permissions/Bot: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/KlaraBot|KlaraBot]] - Task(s): Append a human's lifespan to descriptions when they can be authoritatively sourced. * Closed request for comments: [[d:Wikidata:Requests_for_comment/audio_transcription_(P9533)|Audio transcription (P9533)]] - Closed with no consensus. The discussion is ongoing on the Property [[d:Property_talk:P9533|P5933]] talk page. ''' Events ''' * Past: [[m:Amical_Wikimedia|Amical Wikimedia]], the Catalan-language and culture focused thematic Wikimedia Organization organized the [[w:ca:Viquipèdia:Celebrem_Wikidata|Celebrem Wikidata (Let's celebrate Wikidata)]] project to celebrate Wikidata's 12th anniversary, from November 10 - 30. This included a Wikidata introduction workshop to equip participants with the editing skills to tackle the project's main aim. This was presented as a game to delete duplicate info on Wikidata and [[w:ca:Portada|Catalan Viquipèdia]] infoboxes, in three areas: protected buildings, officers' positions and data related to sports teams players. At the end of the event, ~200 Wikidata-fed infoboxes and Wikidata items were improved and many Wikipedia editors edited Wikidata for the first time! * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming events]]: ** (Deutsch)[https://www.lhlt.mpg.de/events/40120/2368 Wikidata for Legal Historians] - Tue. 10 December, 3pm - 7pm (UTC+1). This presentation explores Wikidata as a key platform for LOD, explains its Semantic Web foundation, introduces FactGrid (a Wikidata-based platform for historical research). Highlights potential of both platforms using examples and encourages discussion for legal historical research. [https://plan.events.mpg.de/event/381/ Register here]. ** '''Today''' (09.12.2024) is the last chance to submit an Abstract for the [[m:Wikidata_and_research|Wikidata and Research]] conference (5 - 6 June 2025). If you are interested in participating, please review the [[m:Wikidata_and_research/Call#Call_for_abstracts|submission acceptance format]] before submitting [https://openreview.net/group?id=wikimedia.it/Wikidata_and_Research/2025/Conference#tab-active-submissions here]. ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [https://professional.wiki/en/news/mediawiki-users-and-developers-conference-2024-vienna MediaWiki Conference Highlights], featuring Wikibase talks including one by Christos Varvantakis and Jon Amar from Wikimedia Deutschland. ** [https://professional.wiki/en/news/connecting-wikibase-and-semantic-mediawiki Semantic Wikibase 2024 Update] ** [https://www.businesswire.com/news/home/20241203748270/en/Wikimedia-Deutschland-Launches-AI-Knowledge-Project-in-Collaboration-with-DataStax-Built-with-NVIDIA-AI WMDE launches AI Knowledge project in collaboration with DataStax built with NVIDIA AI] ** [https://diff.wikimedia.org/2024/12/07/ten-years-of-philippine-local-government-data-as-gift-to-wikidatas-12-year-anniversary/ Ten years of Philippine local Govt. data] for Wikidata's 12th Birthday. Read about SKAP's (Shared Knowledge Asia Pacific) efforts to add 10 years worth of financial data of local Government assets to Wikidata during a Datathon. * Papers ** [https://zenodo.org/records/14313263 Developing an OCR - Wikibase Pipeline for Place Names in the RGTC Series] - introduces a semi-automated workflow for extracting and digitally storing geographically relevant information, including spatial relations and contextual details, from place names in the Répertoire géographique des textes cunéiformes. By Matthew Ong (2024). * Videos ** [https://www.youtube.com/watch?v=tAJwmMrTF-M Wikibase4Research] - Kolja Bailly presents ways in which the Wikibase4Research tool by the TIB Open Science Lab supports researchers in dealing with Mediawiki software for knowledge bases such as Wikibase and facilitates better and FAIR Research Data Management. Includes a live demonstration and beginner-friendly instructions. ''' Tool of the week ''' * [https://observablehq.com/@pac02/cat-metrics CAT🐈: Metrics] computing simple metrics (number of labels, number of descriptions, number of sitelinks, number of statements) for item matching a simple claim. ''' Other Noteworthy Stuff ''' * [https://www.wikidata.org/wiki/Template:Image_properties Template:Image properties] New template listing properties that link to images. * [[m:Grants:Knowledge_Sharing/Connect|Let's Connect]] invites you to get involved in helping spread awareness and knowledge of Wikidata, potentially help organise a Wikidata Learning Clinic. Are you interested in participating? Please sign-up on this [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdiea87tSYmB2-1XHn_u8RLe7efMJifJBzffIM-6rtpx0PWqw/viewform registration form]. ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: ** General datatypes: ***[[:d:Property:P13162|reference illustration]] (<nowiki>an illustration of this subject to provide a detailed reference for its appearance. It should be ideally tied to the primary literature on the item.</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Property:P13151|Gallimard author ID]], [[:d:Property:P13152|Football Kit Archive ID]], [[:d:Property:P13153|Bibliothèque du Séminaire de Tournai author ID]], [[:d:Property:P13154|Bibliothèque du Séminaire de Tournai publisher ID]], [[:d:Property:P13155|Reg-Arts artist ID]], [[:d:Property:P13156|EU Corporate body code]], [[:d:Property:P13157|PBY Ben-Yehuda dictionary identifier]], [[:d:Property:P13158|Academic Dictionary of Lithuanian entry ID]], [[:d:Property:P13159|L'AF au champ d'honneur ID]], [[:d:Property:P13160|Radio Algeria tag ID (Arabic)]], [[:d:Property:P13161|Radio Algeria tag ID (French)]], [[:d:Property:P13163|The American Heritage Dictionary of the English Language entry ID]], [[:d:Property:P13164|Kamus Dewan Edisi Keempat ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review: ** General datatypes: ***[[:d:Wikidata:Property proposal/land acknowledgement|land acknowledgement]] (<nowiki>acknowledgement of indigenous or native people whose ancestors lived at a location</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/homonym of|homonym of]] (<nowiki>taxon item of which the taxon name is an exact homonym</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/taxon known by this common name|taxon known by this common name]] (<nowiki>taxon item of which this common name refers</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/PCGames.de product ID|PCGames.de product ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/AniSearch character ID|AniSearch character ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hachette author ID|Hachette author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/El Watan tag ID|El Watan tag ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Albin Michel author ID|Albin Michel author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DNCI label ID|DNCI label ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Battle.net game ID|Battle.net game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Collectie Nederland ID|Collectie Nederland ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/CMYo Items missing Hungarian labels or description that are part of Library and Information Science (Q13420675)] ** [https://w.wiki/CMZD Items from Maori Wikipedia missing English labels or descriptions] ** [https://w.wiki/CMZL Instances of "Shopping Center" located in administrative territorial entity subclass of Norway] * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: ** Nonprofit Organisations in [[d:Wikidata:WikiProject_Nonprofit_Organizations/Nigeria|Nigeria]], [[d:Wikidata:WikiProject_Nonprofit_Organizations/Belgium|Belgium]] and [[d:Wikidata:WikiProject_Nonprofit_Organizations/Italy|Italy]]. * WikiProject Highlights: ** [[d:Wikidata:WikiProject_Rwanda|Rwanda]] - since its creation a couple of weeks ago, it has expanded greatly with new sections for [[d:Wikidata:WikiProject_Rwanda/List|Lists]], [[d:Wikidata:WikiProject_Rwanda/Museums|Museums]] and [[d:Wikidata:WikiProject_Rwanda/Hospitals|Hospitals]]. * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:Wikidata:Database_reports/Unauthorized_bots|Unauthorized Bots]] - A list of bots and their edits, operating without a Bot flag. * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q49727|Das Erste]]: A German public service television channel broadcasting for more than 70 years. * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L8153|Kerzu (L8153)]] the [[d:Q12107|Breton]] word for December, directly translates from "totally black", rather appropriate for the cold, dark last month of the year. ''' Development ''' *[[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: [[d:Wikidata:WikiProject Govdirectory/Ghana|Ghana]] * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 12 02|Previous issue]] · [[User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] ([[User talk:Danny Benjafield (WMDE)|talk]]) · [[User:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[User talk:MediaWiki message delivery|talk]]) 15:19, 9 December 2024 (UTC)''' </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=27853794 --> == Wikidata weekly summary #658 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2024-12-16. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 12 09|#657]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * New requests for permissions/Bot: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/PWSBot|PWSBot]] - Task(s): Is a selfmade chatbot to answer factual questions as part of a final research project for educational purposes. * Closed request for permissions/Bot: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/CarbonBot|CarbonBot]] - ''Withdrawn by submitter'' ''' Events ''' [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming events]]: * Next Linked Data for Libraries [[Wikidata: WikiProject LD4 Wikidata Affinity Group|LD4 Wikidata Affinity Group]] session (Attn: Please fill out Pre-Participation Survey!) 17 December 2024: We have our next LD4 Wikidata Affinity Group Session on Tuesday, 17 December 2024 at 9 am PT / 12 pm ET / 17:00 UTC / 6 pm CET ([https://zonestamp.toolforge.org/1734454800 Time zone converter]) Wikimedian Mahir Morshed is leading a series of four sessions focused on lexicographical data in Wikidata. We are looking forward to learning more about these Wikibase entities! If you anticipate attending the workshop sessions, please fill out a brief survey linked from our Series [https://etherpad.wikimedia.org/p/LD4-WDAG_Lexicographical_Data_Series Etherpad] to help us prepare relevant materials for you. Sessions will be held on November 5, November 19, December 3, and December 17, 2024 at our regular time of 9am PT / 12pm ET / 17:00 UTC / 6pm CET. [[d:Wikidata:WikiProject_LD4_Wikidata_Affinity_Group/Affinity_Group_Calls/Second_Project_Series|Event page]] * [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikimedia-l@lists.wikimedia.org/message/PHUQQWNZZGTPYLOGGII4HVUO63OA2MFZ/ 2025 Wikimedia Hackathon - register now] ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Papers ** [[:w:en:Wikipedia:Wikipedia_Signpost/2024-12-12/In_focus|Are Wikipedia articles representative of Western or world knowledge?]], December 12, 2024, ''[[:w:en:Wikipedia:Wikipedia_Signpost/|The Signpost]]'' ** Baptiste de Coulon, "Les don­nées liées, Wikidata et les archi­ves : une oppor­tu­nité de contri­bu­tion aux com­muns numé­riques". In: [[d:Q15751263|La Gazette des archives]], n°271, 2024-2, p.37-56 (free access online after 3 years). * Videos: [https://www.youtube.com/watch?v=E9byadj0uko AWS re:Invent 2024] - Wikimedia Deutschland's [[d:User:Lydia_Pintscher_(WMDE)|Lydia Pintscher (WMDE)]] and Philippe Saadé talk about [[d:Wikidata:Embedding Project]]. ''' Tool of the week ''' * [https://shex-validator.toolforge.org/packages/shex-webapp/doc/shex-simple.html Tabular Online Validator] - checks if SPARQL query results conform to a provided schema by validating data and highlighting potential errors, such as missing properties, invalid values, or too many values, with the option to refine the schema if issues arise. (A major update to the current ShEx validator that is expected to get integrated into the existing validator soon) * [https://observablehq.com/@pac02/cat-overview-of-references CAT🐈: Overview if references]: looking at references for a set of Wikidata items ''' Other Noteworthy Stuff ''' * [https://openrefine.org/blog/2024/11/25/openrefine-developer-role Now Hiring: OpenRefine Developer & Contributor Engagement] * The Program for Cooperative Cataloging (PCC) is launching the Entity Management Cooperative (EMCO) program in 2025, aiming to unify entity management across the semantic web, including registries like Wikidata. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/message/PB4QXF34D5TN63QXSL6I2YIG7BKPSUYF/ Volunteers, including those with prior experience in PCC’s ISNI or Wikidata pilots, are invited to join the Early Adopters Phase by January 17, 2025]. * The Biodiversity Heritage Library Working Group has set up [[m:BHL|a page on Meta t]]<nowiki/>o coordinate contributions across projects, including Wikidata ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: ** [[:d:Property:P13171|bequest income]] (<nowiki>the sum a organisations receives from bequests/legacies in a timeframe</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P13165|PCGames.de product ID]], [[:d:Property:P13166|PUG authority ID]], [[:d:Property:P13167|Three Decks class ID]], [[:d:Property:P13168|Vidas author ID]], [[:d:Property:P13169|Usito ID]], [[:d:Property:P13170|ZSL authority ID]], [[:d:Property:P13172|Collectie Nederland ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/About box|About box]] (<nowiki>Screenshot of the About Box of the respective software (contains important information such as authors, license, version number and year(s) and is included in almost every software)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/nonprofit tax status|nonprofit tax status]] (<nowiki>country specific tax status of non-profit organisations</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Рахимов, Гафур Рахимович|Рахимов, Гафур Рахимович]] (<nowiki>Gʻafur Rahimov</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/nomenclatural type of|nomenclatural type of]] (<nowiki>taxon item of wich this item is the taxonomic type</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/Three Decks conflict ID|Three Decks conflict ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (French)|Algeria Press Service tag ID (French)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (English)|Algeria Press Service tag ID (English)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (Arabic)|Algeria Press Service tag ID (Arabic)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/JudaicaLink person ID|JudaicaLink person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Newmark Albanian-English Dictionary ID|Newmark Albanian-English Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Norsk oversettterleksikon ID|Norsk oversettterleksikon ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/footballdatabase.eu match ID|footballdatabase.eu match ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kamus Pelajar Edisi Kedua ID|Kamus Pelajar Edisi Kedua ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Berlinische Galerie object ID|Berlinische Galerie object ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Singapore Unique Entity Number|Singapore Unique Entity Number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Lyricfind artist ID|Lyricfind artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/HonestGamers game ID|HonestGamers game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant MACM d'un artisite|identifiant MACM d'un artisite]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Syrian Memory person ID|Syrian Memory person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'un(e) auteurice sur le site Mille ans de littérature d'oc|Identifiant d'un(e) auteurice sur le site Mille ans de littérature d'oc]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Paris Match ID|Paris Match ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kamus Dewan Edisi Tiga|Kamus Dewan Edisi Tiga]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Registre national des gels|identifiant Registre national des gels]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DOSBox Wiki|DOSBox Wiki]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant Cimetières de France|Identifiant Cimetières de France]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/4fKM World map of recent censuses known at Wikidata for each decade] (select decade on the right side) ** [https://w.wiki/CS6f Timeline of inception of Ghanaian universities] ** [https://w.wiki/3Sxm Most common name in Germany by year of birth] * WikiProject Highlights: ** [[d:Wikidata:WikiProject Chemistry/Elements|Chemistry/Elements]] ** [[d:Wikidata:WikiProject Taiwan/Truku|Taiwan/Truku]] - a compilation of information on the subject of Taroko culture, including statistics and records of activities. * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [https://w.wiki/CSEU Dagbani Lexemes with Glosses which are the same as the Lemma] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q17485699|Alice Through the Looking Glass (Q17485699)]] - 2016 film directed by James Bobin where now 22-year-old Alice comes across a magical looking glass that takes her back to Wonderland. * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L744998|آب‌لرزه‌یاب (L744998)]] - Persian noun, translates to "hydro-seismometer" ''' Development ''' * Wikibase REST API: We prototyped search support for the REST API and would like [[d:Wikidata talk:REST API feedback round#Give us feedback on the search proof of concept in the REST API!|your feedback on it]]. * Property Suggestions: We updated the underlying data so you should have more up-to-date suggestions again when making new statements. * EntitySchemas: We continued the work on making it possible to search for EntitySchemas by their label and aliases when linking to them in a statement. * Query Service: We are investigating if we can do something about the issue where not all edgeLabels are shown on a graph visualisation ([[phab:T381857]]) and if there are any alternatives to the library used for the graph builder in the Query Service ([[phab:T381764]]) * Under the hood: We are optimizing the server setup for the term store to accommodate its growth ([[phab:T351802]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 12 09|Previous issue]] · [[User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] ([[User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]]) · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 16. decembra 2024. u 17:57 (CET)''' </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=27940631 --> == Wikidata weekly summary #659 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2024-12-23. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 12 16|#658]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * New request for comments: ** [[d:Wikidata:Requests for comment/P518 scope|P518 scope]] - Should scope of league or [[d:Property:P118|competition (P118)]] include forms and aspects? ** [[d:Wikidata:Project_chat#Trying_to_get_a_consensus_on_English_label_for_Q30_--_"United_States_of_America"_vs_"United_States"|Trying to get a consensus on English label for Q30 -- "United States of America" vs "United States"]] ''' Events ''' * Ongoing: [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/thread/AATBE57724357T7QC6EAXNGO2KKBJRDE/ Wikidata Cleanup 2024] - [[d:User:Romaine|Romaine]] continues his initiative, "Wikidata Cleanup," to coordinate community efforts in addressing the problem of items missing basic properties during the last ten days of 2024, when many users have extra time due to holidays. The aim is to improve data quality by focusing on ensuring all items have essential properties like "instance of" (P31) or "subclass of" (P279), adding relevant country and location data, and maintaining consistency within item series. * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming events]]: [[d:Event:Data Reuse Days 2025|Data Reuse Days]] - online event focusing on projects using Wikidata's data, 18-27 February 2025. You can submit a proposal for the program [[d:Event talk:Data Reuse Days 2025|on the talk page]] until January 12th. ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [https://www.calishat.com/2024/12/16/exploring-youtube-channels-via-wikidata/ Exploring YouTube Channels Via Wikidata], by Tara Calishain. "This time I'm playing with a way to browse YouTube channels while using Wikidata as context. And you can try it too, because it doesn't need any API keys!" ** [http://magnusmanske.de/wordpress/archives/754 Wikidata Items "described at URL" domain ranked list], by Magnus Manske * Papers: [https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/9783111082486-003/html Finding Female Film Editors in Wikidata: How to Query and Visualize Filmographic Records] * Videos: [https://www.youtube.com/watch?v=l7sK-nFiRbM How to link a Wikipedia article to Wikidata] (Spanish) ''' Tool of the week ''' * [https://ordia.toolforge.org/flying-dehyphenator/ Flying Dehyphenator] is an Ordia game. Given the start part of a word, use the spacebar to move the word and hit the next part of the word. Only hyphenations described with the Unicode hyphenation character work. * Want a wrap of your Wikidata activities in 2024? [https://wikipediayir.netlify.app Wiki Year In Review] has it for you! (use www.wikidata.org for the project URL) ''' Other Noteworthy Stuff ''' * [[mw:Wikibase/Suite-Contributing-Guide|Wikibase/Suite-Contributing-Guide]]: Wikibase Suite's contributing guide has been published. This guide aims to help anyone who wants to contribute and make sure they are equipped with all the relevant information to do so. ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P13171|bequest income]] (<nowiki>the sum a organisations receives from bequests/legacies in a timeframe</nowiki>) **[[:d:Property:P13176|taxon known by this common name]] (<nowiki>taxon item of which this common name refers</nowiki>) **[[:d:Property:P13177|homonymous taxon]] (<nowiki>taxon item of which the taxon name is an exact homonym</nowiki>) **[[:d:Property:P13187|role named as]] (<nowiki>use as qualifier to indicate how the object's role was named in the credits of its respective work</nowiki>) **[[:d:Property:P13188|meeting of]] (<nowiki>subject is a meeting or session of this organization</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P13165|PCGames.de product ID]], [[:d:Property:P13166|PUG authority ID]], [[:d:Property:P13167|Three Decks class ID]], [[:d:Property:P13168|Vidas author ID]], [[:d:Property:P13169|Usito ID]], [[:d:Property:P13170|ZSL authority ID]], [[:d:Property:P13172|Collectie Nederland ID]], [[:d:Property:P13173|Hachette author ID]], [[:d:Property:P13174|CamerounWeb person ID]], [[:d:Property:P13175|Hindi Shabdamitra entry ID]], [[:d:Property:P13178|OpenSSF Practices ID]], [[:d:Property:P13179|Japanese Health Insurance System Facility ID]], [[:d:Property:P13180|Centre d'Etudes Picasso ID]], [[:d:Property:P13181|CUATM statistical code]], [[:d:Property:P13182|CUATM unique identification code]], [[:d:Property:P13183|JudaicaLink person (GND) ID]], [[:d:Property:P13184|teams.by national team ID]], [[:d:Property:P13185|Eyrolles author ID]], [[:d:Property:P13186|Mémoire des avocats ID]], [[:d:Property:P13189|BCU Kirundi-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P13190|Estonian–Latvian Dictionary ID]], [[:d:Property:P13191|WHL player ID]], [[:d:Property:P13192|Indo-European Lexicon ID]], [[:d:Property:P13193|Battle.net game ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/About box|About box]] (<nowiki>Screenshot of the About Box of the respective software (contains important information such as authors, license, version number and year(s) and is included in almost every software)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/nonprofit tax status|nonprofit tax status]] (<nowiki>country specific tax status of organisations like non-profits</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/nomenclatural type of|nomenclatural type of]] (<nowiki>taxon item of wich this item is the taxonomic type</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/World Heritage type|World Heritage type]] (<nowiki>Propriety of World heritage site : the Type (Cultural, Natural, Mixed)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/DVD region code|DVD region code]] (<nowiki>DVD release is restricted to region code</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/number of shading units|number of shading units]] (<nowiki>Number of shading units in a graphics card.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Archaeological National Register code|Archaeological National Register code]] (<nowiki>identifier of elements of the National archaeological register of Moldova</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/presented works|presented works]] (<nowiki>works of art performed, displayed or presented at a given event</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant REGAFI|identifiant REGAFI]] (<nowiki></nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/Three Decks conflict ID|Three Decks conflict ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (French)|Algeria Press Service tag ID (French)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (English)|Algeria Press Service tag ID (English)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (Arabic)|Algeria Press Service tag ID (Arabic)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Newmark Albanian-English Dictionary ID|Newmark Albanian-English Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Norsk oversettterleksikon ID|Norsk oversettterleksikon ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/footballdatabase.eu match ID|footballdatabase.eu match ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kamus Pelajar Edisi Kedua ID|Kamus Pelajar Edisi Kedua ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Berlinische Galerie object ID|Berlinische Galerie object ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Singapore Unique Entity Number|Singapore Unique Entity Number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Lyricfind artist ID|Lyricfind artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/HonestGamers game ID|HonestGamers game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant MACM d'un artisite|identifiant MACM d'un artisite]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Syrian Memory person ID|Syrian Memory person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'un(e) auteurice sur le site Mille ans de littérature d'oc|Identifiant d'un(e) auteurice sur le site Mille ans de littérature d'oc]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Paris Match ID|Paris Match ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kamus Dewan Edisi Tiga|Kamus Dewan Edisi Tiga]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Registre national des gels|identifiant Registre national des gels]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DOSBox Wiki|DOSBox Wiki]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant Cimetières de France|Identifiant Cimetières de France]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ech-Chaab tag ID|Ech-Chaab tag ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Amsterdam Monumentenstad ID|Amsterdam Monumentenstad ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kyiv Independent Topic|Kyiv Independent Topic]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Lutris company ID|Lutris company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Shamela Algeria person ID|Shamela Algeria person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/enterprise number (Germany)|enterprise number (Germany)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ohio University ArchivesSpace Subject ID|Ohio University ArchivesSpace Subject ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Progetto Euploos ID|Progetto Euploos ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Nafziger Order of Battle ID|Nafziger Order of Battle ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/National Football Teams.com stadium ID|National Football Teams.com stadium ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Play:Right genre ID|Play:Right genre ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DataGov dataset|DataGov dataset]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ERR keyword ID|ERR keyword ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Comprehensive Historical Dictionary of Ladino entry ID|Comprehensive Historical Dictionary of Ladino entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ohio University ArchivesSpace Agent ID|Ohio University ArchivesSpace Agent ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Russian Football National League player ID|Russian Football National League player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Gaia ID|Gaia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Inventory of Natural Heritage site ID|Inventory of Natural Heritage site ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Inventory of Natural Heritage tree ID|Inventory of Natural Heritage tree ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Wellcome Collection concept ID|Wellcome Collection concept ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/CVwB Countries that have had a woman serving as Minister of Defense] ** [https://w.wiki/CUKR Leonardo DiCaprio's partners] ([https://x.com/Michal_J_Spacek/status/1870053341436223745 source]) ** [https://w.wiki/CGYX Countries that have most items with Mastodon or PeerTube (ActivityPub) social networks] ([https://wikis.world/redirect/statuses/113582298631341475 source]) ** [https://w.wiki/CVwi Olympians who died during the year 2024] ([[d:Wikidata:Request_a_query#Deaths_in_2024|source]]) * WikiProject Highlights: [[d:Wikidata:WikiProject Nonprofit Organizations/Japan|Nonprofit Organizations/Japan]] ** * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [https://w.wiki/CVtd Items with a sitelink to Dutch Wikipedia and have no P31 and/or P279] ([https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/thread/AATBE57724357T7QC6EAXNGO2KKBJRDE/ source]) (replace 2x the "nl" into the language code of your language) * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q66|Boeing (Q66)]] - American global aerospace and defense corporation * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L348887|julehilsen]] - Christmas greeting in Danish ''' Development ''' * With the winter holidays upon us, the development team is taking a break, and there will be no deployments for Wikidata during this time. [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 12 16|Previous issue]] · [[User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] ([[User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]]) · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 23. decembra 2024. u 19:01 (CET)''' </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=27940631 --> == Weekly Summary #660 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2024-12-30. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 12 23|#659]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Welcome to 2023’s Final Weekly Summary! ''' A huge thank you to everyone who contributed to the newsletter this year! 🎉 Each of your contributions, whether big or small, has made a difference and has helped us create a vibrant and informative resource for the Wikidata community. 🙏 Let's continue building and sharing knowledge together in the coming year! 🙌✨ '''Discussions''' * Open request for oversight: [[d:Wikidata:Requests for permissions/Oversight/Ameisenigel|Ameisenigel]] (RfP scheduled to end at 6 January 2025 21:52 UTC) '''Press, articles, blog posts, videos''' * Papers ** [https://doi.org/10.5282/o-bib/6081 Library Data in Wikimedia Projects: Case Study from the Czech Republic] by Jansová, L., Maixnerová, L., & Š´tastná, P. (2024). ''"The paper outlines the collaboration between the National Library of the Czech Republic and Wikimedia since 2006, focusing on linking authority records with Wikipedia articles and training librarians and users. By 2023, the National Library provided most of its databases under a CC0 license, launched a "Wikimedians in Residence" program, and collaborated on projects involving linked data and using authority records in Wikidata. This partnership has enhanced their cooperation for mutual benefit, identifying key factors for their successful long-term collaboration."'' ** [https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/24701475.2024.2431798 How have you modelled my gender? Reconstructing the history of gender representation in Wikidata] by Melis, B., Fioravanti, M., Paolini, C., & Metilli, D. (2024). ''"The paper traces the evolution of gender representation in Wikidata, showing how the community has moved from a binary interpretation of gender to a more inclusive model for trans and non-binary identities. The Wikidata Gender Diversity project (WiGeDi) timeline highlights the significant changes influenced by external historical events and the community's increased understanding of gender complexity."'' * Videos: Arabic Wikidata Days 2024 - Data Science Course - First Practical Session: Wikibase-CLI Tool ([https://www.youtube.com/watch?v=rTkF1Y5sOPY part 1], [https://www.youtube.com/watch?v=-fpWNtyO9Qg part 2]) by Saeed Habishan. "The Wikibase-CLI enables command-based interaction with Wikidata using shell scripts and JavaScript. The tool runs on NodeJS and enables automatic reading and editing of Wikidata." '''Tool of the week''' * [https://github.com/lubianat/wikiora WikiORA] - is a tool designed for gene over-representation analysis. It integrates data from Wikidata, Wikipedia, Gene Ontology, and PanglaoDB to help researchers identify significantly enriched gene sets in their data. '''Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P13171|bequest income]] (<nowiki>the sum a organisations receives from bequests/legacies in a timeframe</nowiki>) **[[:d:Property:P13176|taxon known by this common name]] (<nowiki>taxon item of which this common name refers</nowiki>) **[[:d:Property:P13177|homonymous taxon]] (<nowiki>taxon item of which the taxon name is an exact homonym</nowiki>) **[[:d:Property:P13187|role named as]] (<nowiki>use as qualifier to indicate how the object's role was named in the credits of its respective work</nowiki>) **[[:d:Property:P13188|meeting of]] (<nowiki>subject is a meeting or session of this organization</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P13165|PCGames.de product ID]], [[:d:Property:P13166|PUG authority ID]], [[:d:Property:P13167|Three Decks class ID]], [[:d:Property:P13168|Vidas author ID]], [[:d:Property:P13169|Usito ID]], [[:d:Property:P13170|ZSL authority ID]], [[:d:Property:P13172|Collectie Nederland ID]], [[:d:Property:P13173|Hachette author ID]], [[:d:Property:P13174|CamerounWeb person ID]], [[:d:Property:P13175|Hindi Shabdamitra entry ID]], [[:d:Property:P13178|OpenSSF Practices ID]], [[:d:Property:P13179|Japanese Health Insurance System Facility ID]], [[:d:Property:P13180|Centre d'Etudes Picasso ID]], [[:d:Property:P13181|CUATM statistical code]], [[:d:Property:P13182|CUATM unique identification code]], [[:d:Property:P13183|JudaicaLink person (GND) ID]], [[:d:Property:P13184|teams.by national team ID]], [[:d:Property:P13185|Eyrolles author ID]], [[:d:Property:P13186|Mémoire des avocats ID]], [[:d:Property:P13189|BCU Kirundi-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P13190|Estonian–Latvian Dictionary ID]], [[:d:Property:P13191|WHL player ID]], [[:d:Property:P13192|Indo-European Lexicon ID]], [[:d:Property:P13193|Battle.net game ID]], [[:d:Property:P13194|Singapore Unique Entity Number]], [[:d:Property:P13195|AniSearch character ID]], [[:d:Property:P13196|Three Decks conflict ID]], [[:d:Property:P13197|Berlinische Galerie object ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/About box|About box]] (<nowiki>Screenshot of the About Box of the respective software (contains important information such as authors, license, version number and year(s) and is included in almost every software)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/nonprofit tax status|nonprofit tax status]] (<nowiki>country specific tax status of organisations like non-profits</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/nomenclatural type of|nomenclatural type of]] (<nowiki>taxon item of which this item is the taxonomic type</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/World Heritage type|World Heritage type]] (<nowiki>Propriety of World heritage site : the Type (Cultural, Natural, Mixed)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/DVD region code|DVD region code]] (<nowiki>DVD release is restricted to region code</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/number of shading units|number of shading units]] (<nowiki>Number of shading units in a graphics card.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Archaeological National Register code|Archaeological National Register code]] (<nowiki>identifier of elements of the National archaeological register of Moldova</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/presented works|presented works]] (<nowiki>works of art performed, displayed or presented at a given event</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant REGAFI|identifiant REGAFI]] (<nowiki></nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Maximum beam energy|Maximum beam energy]] (<nowiki>Maximum beam energy of a particle accelerator</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Accused of|Accused of]] (<nowiki>Crime or other misdeed a person has been accused of, but ''not proven or convicted''</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/hat gespendet|hat gespendet]] (<nowiki>Amount of money donated to a person or organization</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (French)|Algeria Press Service tag ID (French)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (English)|Algeria Press Service tag ID (English)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (Arabic)|Algeria Press Service tag ID (Arabic)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Newmark Albanian-English Dictionary ID|Newmark Albanian-English Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Norsk oversettterleksikon ID|Norsk oversettterleksikon ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/hockey1946.ru player id|hockey1946.ru player id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/footballdatabase.eu match ID|footballdatabase.eu match ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kamus Pelajar Edisi Kedua ID|Kamus Pelajar Edisi Kedua ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Lyricfind artist ID|Lyricfind artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/HonestGamers game ID|HonestGamers game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant MACM d'un artisite|identifiant MACM d'un artisite]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Syrian Memory person ID|Syrian Memory person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'un(e) auteurice sur le site Mille ans de littérature d'oc|Identifiant d'un(e) auteurice sur le site Mille ans de littérature d'oc]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Paris Match ID|Paris Match ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kamus Dewan Edisi Tiga|Kamus Dewan Edisi Tiga]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Registre national des gels|identifiant Registre national des gels]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DOSBox Wiki|DOSBox Wiki]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant Cimetières de France|Identifiant Cimetières de France]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ech-Chaab tag ID|Ech-Chaab tag ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Amsterdam Monumentenstad ID|Amsterdam Monumentenstad ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kyiv Independent Topic|Kyiv Independent Topic]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Lutris company ID|Lutris company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Shamela Algeria person ID|Shamela Algeria person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/enterprise number (Germany)|enterprise number (Germany)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ohio University ArchivesSpace Subject ID|Ohio University ArchivesSpace Subject ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Progetto Euploos ID|Progetto Euploos ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Nafziger Order of Battle ID|Nafziger Order of Battle ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/National Football Teams.com stadium ID|National Football Teams.com stadium ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Play:Right genre ID|Play:Right genre ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DataGov dataset|DataGov dataset]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ERR keyword ID|ERR keyword ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Comprehensive Historical Dictionary of Ladino entry ID|Comprehensive Historical Dictionary of Ladino entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ohio University ArchivesSpace Agent ID|Ohio University ArchivesSpace Agent ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Russian Football National League player ID|Russian Football National League player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Gaia ID|Gaia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Inventory of Natural Heritage site ID|Inventory of Natural Heritage site ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Inventory of Natural Heritage tree ID|Inventory of Natural Heritage tree ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Wellcome Collection concept ID|Wellcome Collection concept ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Spanish-German Dictionary ID|Spanish-German Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/UAF match ID|UAF match ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'un(e) journaliste sur Francetvinfo|Identifiant d'un(e) journaliste sur Francetvinfo]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Game Vortex software ID|Game Vortex software ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/VG247 game ID|VG247 game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Pappers d'un dirigeant|identifiant Pappers d'un dirigeant]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Database of Canada's Early Women Writers ID|Database of Canada's Early Women Writers ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Canadian Writing Research Collaboratory ID|Canadian Writing Research Collaboratory ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Mishramilan catalog ID|Mishramilan catalog ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SearchCulture.gr ID|SearchCulture.gr ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cinema Belgica venue ID|Cinema Belgica venue ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cinema Belgica person ID|Cinema Belgica person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cinema Belgica film ID|Cinema Belgica film ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cinema Belgica company ID|Cinema Belgica company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cinema Belgica censorship ID|Cinema Belgica censorship ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Archaeological Cadastre (Greece) ID|Archaeological Cadastre (Greece) ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hankook Ilbo tag ID|Hankook Ilbo tag ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Rijksmuseum ID|Rijksmuseum ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SOIUSA code|SOIUSA code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/myCast work ID|myCast work ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! '''Did you know?''' * Query examples: ** [https://w.wiki/CZYW trees of motifs described in Thompson's motif index (first two levels)] ** [https://w.wiki/CZ$T Think tanks by country] ([https://x.com/AlexHinojo/status/1873636409262670255 source]) ** [https://w.wiki/Ca5f Painters that have died before 1925 but do not have a Wikimedia Commons category on their Wikidata Item] ([https://wikis.world/@magnusmanske/113583435538294677 source]) * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject_Uganda|Uganda]] - aims to be a central hub for the curation of any and all items (biographical, cultural, geographical, organisational, etc...) relating to [[d:Q1036|Uganda (Q1036)]] * WikiProject Highlights: ** [[d:Wikidata:WikiProject_Narration/Folktales|Narration/Folktales]] - creation of Items for motifs described in Thompson's motif index completed ** [[d:Wikidata:WikiProject Nonprofit Organizations/Austria|Austria]] - concerns itself with improving data from nonprofit organizations in Austria * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[D:Wikidata:Database reports/Deleted Wikidata entities used in SDC|Deleted Wikidata entities used in SDC]] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q8037764|Wressle Castle (Q8037764)]] - late 14th-century quadrangular castle in East Yorkshire, England, UK * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L750580|ਲੇਟਣ (L750580)]] - in Punjabi (pa) and "لیٹݨ" in Punjabi Shahmukhi (pnb) transliterate to "Leṭaṇ," which means "to lie down" or "to rest" in English. '''Development''' * Most of the development team staff are still taking a break, so no development happened. [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. '''Weekly Tasks''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: [[d:Wikidata:WikiProject Govdirectory/Liechtenstein|Liechtenstein]] * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]]</div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 12 30|Read the full report]]''' · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 12 23|Previous issue]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] [[:d:User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]] · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 30. decembra 2024. u 16:11 (CET) · </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28042872 --> == Wikidata weekly summary #661 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2025-01-06. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 12 30|#660]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * New request for comments: [[d:Wikidata:Requests_for_comment/Constraints_for_Germanies|Constraints for Germanies]] - Following from a property discussion on [[d:Property_talk:P17#German_non-states|P17 (German non-states)]], this RfC aims to find consensus on how to apply constraints that exclude items of historical periods in German history. ''' [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming events]] ''' * [https://wikimedia.pt/eventos/oficina-lexicografia-e-sustentabilidade-linguistica-documentacao-do-mirandes-com-recurso-a-wikidata/ Workshop: Lexicography and linguistic sustainability - Mirandese documentation using Wikidata] This Portuguese-language workshop takes place Thursday 16 January, 10:00 - 17:00, Room 208, 206 at the Faculty of Letters of the University of Porto. * Please submit your proposals for the [[d:Event:Data_Reuse_Days_2025|Data Reuse Days]] online event until January 12th. See current proposals on the [[d:Event_talk:Data_Reuse_Days_2025|talk page]] and here's some ideas to inspire you: presentations/demos of tools using Wikidata's data (10mins Lightning Talk presentations), discussions and presentations connecting Wikidata editors with reusers and/or explanations and demos on how to use a specific part of the technical infrastructure to reuse Wikidata's data (APIs, dumps, etc.). * [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/AXIS6LCWODKBHKBBA26KTLZ2BESHWSFA/ Talk to the Search Platform / Query Service Team --January 8, 2025]. The Search Platform Team holds monthly meetings to discuss anything related to Wikimedia search, Wikidata Query Service (WDQS), Wikimedia Commons Query Service (WCQS), etc.! Time: 16:00-17:00 UTC / 08:00 PDT / 11:00 EDT / 17:00 CET * The next [[d:Wikidata:Events#Office_hours|Wikidata+Wikibase office hours]] will take place on Wednesday, 17:00 UTC, 15th January 2025 (18:00 Berlin time) in the [https://t.me/joinchat/IeCRo0j5Uag1qR4Tk8Ftsg Wikidata Telegram group]. The Wikidata and Wikibase office hours are online events where the development team presents what they have been working on over the past quarter, and the community is welcome to ask questions and discuss important issues related to the development of Wikidata and Wikibase. * [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/message/H266YWDOBVUZ3OMANPP7N7BLDHWDAO4N/ Wiki Workshop 2025 Announcement and Call for Papers]. Submission deadline: March 9, 2025 (23:59 AoE) ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs: (fr) [https://george2etexte.wordpress.com/2024/12/12/autrices-au-pseudonyme-masculin/ female authors with male pseudonyms], blog post by ''Le Deuxième Texte'' including SPARQL queries to find female authors with male pseudonyms. * Websites :[https://matlaofmalta.github.io/PRA3006/ Global Dementia and Risk Factors], website by 'Students at the Maastricht Science Programme', includes data visualizations of the prevalence and current treatments of dementia across the world. It utilises data extracted as SPARQL Endpoints from Wikidata. * Papers ** [https://arxiv.org/abs/2412.20942 Ontology-grounded Automatic Knowledge Graph Construction by LLM under Wikidata schema] - This paper proposes an ontology-driven approach to KG construction using LLMs where competency questions guide ontology creation and relation extraction, leveraging Wikidata for semantic consistency. A scalable pipeline minimizes human effort while producing high-quality, interpretable KGs interoperable with Wikidata for knowledge base expansion. By Xiaohan Feng, Xixin Wu & Helen Meng (2024). ** [https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-981-97-6995-7_39 Knowledge Incorporated Image Question Answering Using Wikidata Repository] - Proposes a Visual Question Answering (VQA) model that integrates external knowledge from Wikidata to address complex open-domain questions by combining image, question, and knowledge modalities. Evaluated on the VQAv2 dataset, the model outperforms prior state-of-the-art approaches, demonstrating improved reasoning and accuracy (Koshti et al., 2024). * Videos: (arabic) [https://www.youtube.com/watch?v=Kbuks8jCyGw Part 6: SPARQL Demo Session: connecting external services] - Sparql SERVICE clause gives access to additional data such as labels via wikibase:label, interaction with MediaWiki APIs using wikibase:mwapi, and integration of data from subgraphs (such as the main graph and the scholarly articles graph). Integration of data from external SPARQL endpoints such as DBpedia. ''' Tool of the week ''' * [https://github.com/thadguidry/wikidata-entity-linker Wikidata Entity Linker] - is a Microsoft Edge browser extension that creates web links for matching inner HTML text based on a regex format of Q\d+ which is the format of a Wikidata Entity ID. ([https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/thread/SEM4F3VBD3SJ5URR3VXRP26FGO2LSOGN/ email]) ''' Other Noteworthy Stuff ''' * [https://www.leibniz-gemeinschaft.de/karriere/stellenportal/detail/job/show/Job/research-software-engineer-wikibase-expertin-mwd Vacancy: Research Software Engineer / Wikibase-Expert] - The Technische Informationsbibliothek (TIB) located in Hannover has a research position open for someone interested in the deployment, administration and maintenance of open source knowledge management software such as Mediawiki, Wikibase and OpenRefine as part of the NFDI4Culture partnership within the OSL. * January 1, 2025, marked Public Domain Day, with hundreds of 1929 films entering the public domain. [[d:User:Spinster|Sandra]] has shared [[d:User:Spinster/Work notes/202501 1929 US films for Public Domain Day|helpful notes]] to assist in making these films discoverable via [[d:Help:WikiFlix|WikiFlix]], by adding video files to Wikicommons and Wikidata. Join the effort! '''Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P13171|bequest income]] (<nowiki>the sum a organisations receives from bequests/legacies in a timeframe</nowiki>) **[[:d:Property:P13176|taxon known by this common name]] (<nowiki>taxon item of which this common name refers</nowiki>) **[[:d:Property:P13177|homonymous taxon]] (<nowiki>taxon item of which the taxon name is an exact homonym</nowiki>) **[[:d:Property:P13187|role named in credits as]] (<nowiki>use as qualifier to indicate how the object's role was named in the credits of its respective work</nowiki>) **[[:d:Property:P13188|meeting of]] (<nowiki>subject is a meeting or session of this organization</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P13165|PCGames.de product ID]], [[:d:Property:P13166|PUG authority ID]], [[:d:Property:P13167|Three Decks class ID]], [[:d:Property:P13168|Vidas author ID]], [[:d:Property:P13169|Usito ID]], [[:d:Property:P13170|ZSL authority ID]], [[:d:Property:P13172|Collectie Nederland ID]], [[:d:Property:P13173|Hachette author ID]], [[:d:Property:P13174|CamerounWeb person ID]], [[:d:Property:P13175|Hindi Shabdamitra entry ID]], [[:d:Property:P13178|OpenSSF Practices ID]], [[:d:Property:P13179|Japanese Health Insurance System Facility ID]], [[:d:Property:P13180|Centre d'Etudes Picasso ID]], [[:d:Property:P13181|CUATM statistical code]], [[:d:Property:P13182|CUATM unique identification code]], [[:d:Property:P13183|JudaicaLink person (GND) ID]], [[:d:Property:P13184|teams.by national team ID]], [[:d:Property:P13185|Eyrolles author ID]], [[:d:Property:P13186|Mémoire des avocats ID]], [[:d:Property:P13189|BCU Kirundi-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P13190|Estonian–Latvian Dictionary ID]], [[:d:Property:P13191|WHL player ID]], [[:d:Property:P13192|Indo-European Lexicon ID]], [[:d:Property:P13193|Battle.net game ID]], [[:d:Property:P13194|Singapore Unique Entity Number]], [[:d:Property:P13195|AniSearch character ID]], [[:d:Property:P13196|Three Decks conflict ID]], [[:d:Property:P13197|Berlinische Galerie object ID]], [[:d:Property:P13198|ThePWHL.com player ID]], [[:d:Property:P13199|Play:Right genre ID]], [[:d:Property:P13200|Resistance in Belgium ID]], [[:d:Property:P13201|Paris Match ID]], [[:d:Property:P13202|Kyiv Independent topic]], [[:d:Property:P13203|Newmark Albanian-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P13204|Wellcome Collection concept ID]], [[:d:Property:P13205|Amsterdam Monumentenstad ID]], [[:d:Property:P13206|VG247 game ID]], [[:d:Property:P13207|DNCI label ID]], [[:d:Property:P13208|National Football Teams.com stadium ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/About box|About box]] (<nowiki>Screenshot of the About Box of the respective software (contains important information such as authors, license, version number and year(s) and is included in almost every software)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/nonprofit tax status|nonprofit tax status]] (<nowiki>country specific tax status of organisations like non-profits</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/nomenclatural type of|nomenclatural type of]] (<nowiki>taxon item of which this item is the taxonomic type</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/World Heritage type|World Heritage type]] (<nowiki>Propriety of World heritage site : the Type (Cultural, Natural, Mixed)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/DVD region code|DVD region code]] (<nowiki>DVD release is restricted to region code</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/number of shading units|number of shading units]] (<nowiki>Number of shading units in a graphics card.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Archaeological National Register code|Archaeological National Register code]] (<nowiki>identifier of elements of the National archaeological register of Moldova</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/presented works|presented works]] (<nowiki>works of art performed, displayed or presented at a given event</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant REGAFI|identifiant REGAFI]] (<nowiki></nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Maximum beam energy|Maximum beam energy]] (<nowiki>Maximum beam energy of a particle accelerator</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Accused of|Accused of]] (<nowiki>Crime or other misdeed a person has been accused of, but ''not proven or convicted''</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/hat gespendet|hat gespendet]] (<nowiki>Amount of money donated to a person or organization</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/name starts with|name starts with]] (<nowiki>The name that this qualifies, the full contents of which are unknown, is known to start with these characters.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/духовный сан|духовный сан]] (<nowiki>formal styles of address used for members of the clergy</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/A2B2 user ID|A2B2 user ID]] (<nowiki>User ID on a2b2.org</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (French)|Algeria Press Service tag ID (French)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (English)|Algeria Press Service tag ID (English)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (Arabic)|Algeria Press Service tag ID (Arabic)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Norsk oversettterleksikon ID|Norsk oversettterleksikon ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/hockey1946.ru player id|hockey1946.ru player id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/footballdatabase.eu match ID|footballdatabase.eu match ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kamus Pelajar Edisi Kedua ID|Kamus Pelajar Edisi Kedua ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Lyricfind artist ID|Lyricfind artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/HonestGamers game ID|HonestGamers game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant MACM d'un artisite|identifiant MACM d'un artisite]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Syrian Memory person ID|Syrian Memory person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'un(e) auteurice sur le site Mille ans de littérature d'oc|Identifiant d'un(e) auteurice sur le site Mille ans de littérature d'oc]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kamus Dewan Edisi Tiga|Kamus Dewan Edisi Tiga]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Registre national des gels|identifiant Registre national des gels]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DOSBox Wiki|DOSBox Wiki]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant Cimetières de France|Identifiant Cimetières de France]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ech-Chaab tag ID|Ech-Chaab tag ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Lutris company ID|Lutris company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Shamela Algeria person ID|Shamela Algeria person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/enterprise number (Germany)|enterprise number (Germany)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ohio University ArchivesSpace Subject ID|Ohio University ArchivesSpace Subject ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Progetto Euploos ID|Progetto Euploos ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Nafziger Order of Battle ID|Nafziger Order of Battle ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DataGov dataset|DataGov dataset]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ERR keyword ID|ERR keyword ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Comprehensive Historical Dictionary of Ladino entry ID|Comprehensive Historical Dictionary of Ladino entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ohio University ArchivesSpace Agent ID|Ohio University ArchivesSpace Agent ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Russian Football National League player ID|Russian Football National League player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Gaia ID|Gaia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Inventory of Natural Heritage site ID|Inventory of Natural Heritage site ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Inventory of Natural Heritage tree ID|Inventory of Natural Heritage tree ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Spanish-German Dictionary ID|Spanish-German Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/UAF match ID|UAF match ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'un(e) journaliste sur Francetvinfo|Identifiant d'un(e) journaliste sur Francetvinfo]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Game Vortex software ID|Game Vortex software ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Pappers d'un dirigeant|identifiant Pappers d'un dirigeant]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Database of Canada's Early Women Writers ID|Database of Canada's Early Women Writers ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Canadian Writing Research Collaboratory ID|Canadian Writing Research Collaboratory ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Mishramilan catalog ID|Mishramilan catalog ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SearchCulture.gr ID|SearchCulture.gr ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cinema Belgica venue ID|Cinema Belgica venue ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cinema Belgica person ID|Cinema Belgica person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cinema Belgica film ID|Cinema Belgica film ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cinema Belgica company ID|Cinema Belgica company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cinema Belgica censorship ID|Cinema Belgica censorship ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Archaeological Cadastre (Greece) ID|Archaeological Cadastre (Greece) ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hankook Ilbo tag ID|Hankook Ilbo tag ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Rijksmuseum ID|Rijksmuseum ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SOIUSA code|SOIUSA code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/myCast work ID|myCast work ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MetalTabs.com track ID|MetalTabs.com track ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MUBI Festival ID|MUBI Festival ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Beaux Arts ID|Beaux Arts ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/rutracker.org page ID|rutracker.org page ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Park Merwestein Bomenwijzer ID|Park Merwestein Bomenwijzer ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RPG Maker game ID|RPG Maker game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RateMyProfessors ID|RateMyProfessors ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PubMed author ID|PubMed author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BodyMeasurements.org ID|BodyMeasurements.org ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hessian Biography person ID|Hessian Biography person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kvikmyndavefurinn|Kvikmyndavefurinn]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kvikmyndavefurinn person ID|Kvikmyndavefurinn person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bluepages article ID|Bluepages article ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kvikmyndavefurinn company ID|Kvikmyndavefurinn company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Archaeological Cadastre (Greece) info ID|Archaeological Cadastre (Greece) info ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Geology and Earth Sciences entry ID|A Dictionary of Geology and Earth Sciences entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Wikishia item ID|Wikishia item ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/EHIS educational institution ID|EHIS educational institution ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bertsolaritzaren Datu Basea ID|Bertsolaritzaren Datu Basea ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Sociology entry ID|A Dictionary of Sociology entry ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/Cc7k French Photographers born before 1870, who do not have a French Wikipedia article] ** [https://w.wiki/CdzY The 10 smallest countries with some kind of urban rail transit system] ** [https://w.wiki/Cdzc Last meals of people] * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject_French_scientific_prizes|French Scientific Prizes]] aims to list French-language awards and to ensure the mention of a source associated with each award. * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:Property:P641|Items with "sport (P641)" only]] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q19455277|2015 Iditarod Q19455277)]] - sled dog race * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L478233|trekke (L478233)]] - Norwegian irregular verb "to pull", "to drag", or "to draw" ''' Development ''' * The development team is just settling back in after the holidays, so there haven’t been any significant updates yet. [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 01 06|Read the full report]]''' · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2024 12 30|Previous issue]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] [[:d:User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]] · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 6. januara 2025. u 18:00 (CET) · </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28065367 --> == Wikidata weekly summary #662 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2025-01-13. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 01 06|#661]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Events ''' * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming events]]: ** The next [[d:Wikidata:Events#Office_hours|Wikidata+Wikibase office hours]] will take place on Wednesday, 17:00 UTC, 15th January 2025 (18:00 Berlin time) in the [https://t.me/joinchat/IeCRo0j5Uag1qR4Tk8Ftsg Wikidata Telegram group]. The Wikidata and Wikibase office hours are online events where the development team presents what they have been working on over the past quarter, and the community is welcome to ask questions and discuss important issues related to the development of Wikidata and Wikibase. ** [https://m.facebook.com/ActivatingBotswana/photos/-join-the-wikidata-bw-2025-training-contest-date-saturday-18012025-time-1000-am-/603821475632432/ Join the Wikidata Training Event 2025] organised by Wikimedia Botswana UG for Wikidata enthusiasts of all levels. Starts 18 Jan 10:00am CAT (UTC+2), registration required. ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs **[[metawiki:BHL/Our_outcomes/WiR/Status_updates/2025-01-10|Updates on the Wikimedian-in-Residence at the Biodiversity Heritage Library focusing on Structured Data on Commons and Wikidata]] ** [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2024/Contents/New Zealand report|Wikidata module for the Hidden Figures CURE]] - The newly published Wikidata module for the Hidden Figures CURE teaches undergraduates to use Wikidata for uncovering and highlighting the contributions of hidden figures in natural history, such as women, people of color, and Indigenous peoples. ** [[outreach:GLAM/Newsletter/December 2024/Contents/Memory of the World report|Memory of the World: Ways forward]] - Efforts to improve the representation of UNESCO's Memory of the World (MOW) international register on Wikidata include new articles, enhanced data quality, and training on creating structured data. Key contributions involve updating Wikipedia and Wikidata entries, addressing data inconsistencies, and expanding the visibility of MOW inscriptions across languages. ** [[diffblog:2025/01/12/empowering-multilingual-knowledge-the-journey-behind-the-1-click-info-extension-powered-by-wikidata/|Empowering Multilingual Knowledge: The Journey Behind the 1-Click-Info Extension Powered by Wikidata]] - Introduces the [[m:Wikidata_One_click_Info_Extension%22OCI%22|1-Click Data extension]] for your browser. A project funded by the Arcadia grant through Wikimedia Deutschland and fiscally sponsored by the Dagbani Wikimedians user group. ** [https://wikimedia.cat/2025/01/09/visibilitzacio-del-domini-public-a-wikidata/ Public domain visibility on Wikidata] (in Catalan). The article discusses how Wikidata is being used to enhance the visibility of public domain works by integrating copyright information and making it easily accessible. * Videos ** [https://www.youtube.com/watch?v=_U2TDZCGBs8 Tracking Looted Art with Graphs, Graphs and Networks in the Humanities 2022 Conference] ** [https://www.youtube.com/watch?v=3hBerusj198 How Wikimedia Uses AI to Vectorize its Knowledge Base] * Presentations: ''Wikibase e Wikidata per lo studio dell'epigrafia greca'' (in Italian, i.e. Wikibase and Wikidata for the study of Greek epigraphy), presentation at SAEG (Advanced Seminar of Greek Epigraphy) IX in Rome, 10 January 2025, by [[:d:User:Pietro Ortimini|Pietro Ortimini]], [[:d:User:Anna Clara Maniero Azzolini|Anna Clara Maniero Azzolini]], [[:d:User:Epìdosis|Epìdosis]] - [[:commons:File:Wikibase e Wikidata per lo studio dell'epigrafia greca - SAEG.pdf|slides]] ''' Tool of the week ''' * [https://www.johl.io/dungeonofknowledge/roguelike.html Dungeon Of Knowledge] - is a roguelike game with Items generated from Wikidata that lets you crawl through the Dungeon of Knowledge in a classic ASCII interface. ([https://wikis.world/@johl@mastodon.xyz/113537541434127802 toot]) ([https://www.johl.io/dungeonofknowledge/ blog]) ''' Other Noteworthy Stuff ''' * [[d:User:Zita Zage (WMDE)|Zita Ursula Zage]] has joined the [https://www.wikimedia.de/ueber-uns/ansprechpartner_innen/ Software Communication team] (SCoT) at Wikimedia Deutschland as an intern until the end of June 2025. Welcome Zita! * [https://viaf.org/ VIAF] (cf. [[:d:Q54919|Q54919]] and [[:d:Property:P214|P214]]) underwent a relevant change of interface on January 10; the way of visualizing clusters in JSON format has changed in comparison with [https://www.oclc.org/developer/api/oclc-apis/viaf/authority-cluster.en.html present OCLC documentation] and e.g. http://viaf.org/viaf/102333412/viaf.json doesn't work anymore; this broke most or all Wikidata gadgets using VIAF data; in the absence of official communications from OCLC, developers are trying to understand if the new VIAF interface is stable before changing their gadgets accordingly '''Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P13171|bequest income]] (<nowiki>the sum a organisations receives from bequests/legacies in a timeframe</nowiki>) **[[:d:Property:P13176|taxon known by this common name]] (<nowiki>taxon item of which this common name refers</nowiki>) **[[:d:Property:P13177|homonymous taxon]] (<nowiki>taxon item of which the taxon name is an exact homonym</nowiki>) **[[:d:Property:P13187|role named in credits as]] (<nowiki>use as qualifier to indicate how the object's role was named in the credits of its respective work</nowiki>) **[[:d:Property:P13188|meeting of]] (<nowiki>subject is a meeting or session of this organization</nowiki>) **[[:d:Property:P13210|organisation tax status]] (<nowiki>jurisdiction specific tax status of organisations like non-profits</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P13172|Collectie Nederland ID]], [[:d:Property:P13173|Hachette author ID]], [[:d:Property:P13174|CamerounWeb person ID]], [[:d:Property:P13175|Hindi Shabdamitra entry ID]], [[:d:Property:P13178|OpenSSF Practices ID]], [[:d:Property:P13179|Japanese Health Insurance System Facility ID]], [[:d:Property:P13180|Centre d'Etudes Picasso ID]], [[:d:Property:P13181|CUATM statistical code]], [[:d:Property:P13182|CUATM unique identification code]], [[:d:Property:P13183|JudaicaLink person (GND) ID]], [[:d:Property:P13184|teams.by national team ID]], [[:d:Property:P13185|Eyrolles author ID]], [[:d:Property:P13186|Mémoire des avocats ID]], [[:d:Property:P13189|BCU Kirundi-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P13190|Estonian–Latvian Dictionary ID]], [[:d:Property:P13191|WHL player ID]], [[:d:Property:P13192|Indo-European Lexicon ID]], [[:d:Property:P13193|Battle.net game ID]], [[:d:Property:P13194|Singapore Unique Entity Number]], [[:d:Property:P13195|AniSearch character ID]], [[:d:Property:P13196|Three Decks conflict ID]], [[:d:Property:P13197|Berlinische Galerie object ID]], [[:d:Property:P13198|ThePWHL.com player ID]], [[:d:Property:P13199|Play:Right genre ID]], [[:d:Property:P13200|Resistance in Belgium ID]], [[:d:Property:P13201|Paris Match ID]], [[:d:Property:P13202|Kyiv Independent topic]], [[:d:Property:P13203|Newmark Albanian-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P13204|Wellcome Collection concept ID]], [[:d:Property:P13205|Amsterdam Monumentenstad ID]], [[:d:Property:P13206|VG247 game ID]], [[:d:Property:P13207|DNCI label ID]], [[:d:Property:P13208|National Football Teams.com stadium ID]], [[:d:Property:P13209|Kamus Pelajar ID]], [[:d:Property:P13211|Dictionary of Norwegian Translators ID]], [[:d:Property:P13212|MACM artist ID]], [[:d:Property:P13213|Lutris company ID]], [[:d:Property:P13214|hockey1946.ru player ID]], [[:d:Property:P13215|DOSBoxWiki article]], [[:d:Property:P13216|NBA G League player ID]], [[:d:Property:P13217|World Women's Snooker player ID]], [[:d:Property:P13218|footballdatabase.eu match ID]], [[:d:Property:P13219|GERS ID]], [[:d:Property:P13220|Comprehensive Historical Dictionary of Ladino entry ID]], [[:d:Property:P13221|SBOID]], [[:d:Property:P13222|Game Vortex software ID]], [[:d:Property:P13223|Syrian Memory Institution person ID]], [[:d:Property:P13224|Mishramilan catalog ID]], [[:d:Property:P13225|myCast work ID]], [[:d:Property:P13226|Hessian Biography person (GND) ID]], [[:d:Property:P13227|Beaux-Arts ID]], [[:d:Property:P13228|Gaia ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/About box|About box]] (<nowiki>Screenshot of the About Box of the respective software (contains important information such as authors, license, version number and year(s) and is included in almost every software)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/nomenclatural type of|nomenclatural type of]] (<nowiki>taxon item of which this item is the taxonomic type (name-bearing type), e.g. the family for which this genus is the type, the genus for which this species is the type, the taxon for which this type specimen is the type, ect...</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/World Heritage type|World Heritage type]] (<nowiki>Propriety of World heritage site : the Type (Cultural, Natural, Mixed)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/DVD region code|DVD region code]] (<nowiki>DVD release is restricted to region code</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/number of shading units|number of shading units]] (<nowiki>number of shading units in a graphics processing unit</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Archaeological National Register code|Archaeological National Register code]] (<nowiki>identifier of elements of the National archaeological register of Moldova</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/presented works|presented works]] (<nowiki>works of art performed, displayed or presented at a given event</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant REGAFI|identifiant REGAFI]] (<nowiki></nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Maximum beam energy|Maximum beam energy]] (<nowiki>Maximum beam energy of a particle accelerator</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Accused of|Accused of]] (<nowiki>Crime or other misdeed a person has been accused of, but ''not proven or convicted''</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/hat gespendet|hat gespendet]] (<nowiki>Amount of money donated to a person or organization</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/name starts with|name starts with]] (<nowiki>The name that this qualifies, the full contents of which are unknown, is known to start with these characters.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/духовный сан|духовный сан]] (<nowiki>formal styles of address used for members of the clergy</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/A2B2 user ID|A2B2 user ID]] (<nowiki>User ID on a2b2.org</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Source language|Source language]] (<nowiki>headword languge of dictionary</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Entry height|Entry height]] (<nowiki>Height of the entrance above ground level for boarding public transport vehicles.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/location code|location code]] (<nowiki>the location code of the location item. Should be used with qualifier property {{Q|P459}} to specify which location code system being used.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/DIF historia player ID|DIF historia player ID]] (<nowiki>Identifier for a sportsperson connected to Djurgårdens IF on difhistoria.se (official site)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/number of texture mapping units|number of texture mapping units]] (<nowiki>number of texture mapping units in a graphics processing unit</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/number of render output units|number of render output units]] (<nowiki>number of render output units in a graphics processing unit</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/number of ray tracing cores|number of ray tracing cores]] (<nowiki>number of ray tracing cores in a graphics processing unit</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (French)|Algeria Press Service tag ID (French)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (English)|Algeria Press Service tag ID (English)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (Arabic)|Algeria Press Service tag ID (Arabic)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Lyricfind artist ID|Lyricfind artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/HonestGamers game ID|HonestGamers game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'un(e) auteurice sur le site Mille ans de littérature d'oc|Identifiant d'un(e) auteurice sur le site Mille ans de littérature d'oc]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kamus Dewan Edisi Tiga|Kamus Dewan Edisi Tiga]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Registre national des gels|identifiant Registre national des gels]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant Cimetières de France|Identifiant Cimetières de France]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ech-Chaab tag ID|Ech-Chaab tag ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Shamela Algeria person ID|Shamela Algeria person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/enterprise number (Germany)|enterprise number (Germany)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ohio University ArchivesSpace Subject ID|Ohio University ArchivesSpace Subject ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Progetto Euploos ID|Progetto Euploos ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Nafziger Order of Battle ID|Nafziger Order of Battle ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DataGov dataset|DataGov dataset]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ERR keyword ID|ERR keyword ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ohio University ArchivesSpace Agent ID|Ohio University ArchivesSpace Agent ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Russian Football National League player ID|Russian Football National League player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Inventory of Natural Heritage site ID|Inventory of Natural Heritage site ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Inventory of Natural Heritage tree ID|Inventory of Natural Heritage tree ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Spanish-German Dictionary ID|Spanish-German Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/UAF match ID|UAF match ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'un(e) journaliste sur Francetvinfo|Identifiant d'un(e) journaliste sur Francetvinfo]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Pappers d'un dirigeant|identifiant Pappers d'un dirigeant]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Database of Canada's Early Women Writers ID|Database of Canada's Early Women Writers ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Canadian Writing Research Collaboratory ID|Canadian Writing Research Collaboratory ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SearchCulture.gr ID|SearchCulture.gr ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cinema Belgica venue ID|Cinema Belgica venue ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cinema Belgica person ID|Cinema Belgica person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cinema Belgica film ID|Cinema Belgica film ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cinema Belgica company ID|Cinema Belgica company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cinema Belgica censorship ID|Cinema Belgica censorship ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Archaeological Cadastre (Greece) ID|Archaeological Cadastre (Greece) ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hankook Ilbo tag ID|Hankook Ilbo tag ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Rijksmuseum ID|Rijksmuseum ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SOIUSA code|SOIUSA code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MetalTabs.com track ID|MetalTabs.com track ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MUBI Festival ID|MUBI Festival ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/rutracker.org page ID|rutracker.org page ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Park Merwestein Bomenwijzer ID|Park Merwestein Bomenwijzer ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RPG Maker game ID|RPG Maker game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RateMyProfessors ID|RateMyProfessors ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PubMed author ID|PubMed author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BodyMeasurements.org ID|BodyMeasurements.org ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kvikmyndavefurinn|Kvikmyndavefurinn]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kvikmyndavefurinn person ID|Kvikmyndavefurinn person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bluepages article ID|Bluepages article ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kvikmyndavefurinn company ID|Kvikmyndavefurinn company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Archaeological Cadastre (Greece) info ID|Archaeological Cadastre (Greece) info ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Geology and Earth Sciences entry ID|A Dictionary of Geology and Earth Sciences entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Wikishia item ID|Wikishia item ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/EHIS educational institution ID|EHIS educational institution ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bertsolaritzaren Datu Basea ID|Bertsolaritzaren Datu Basea ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Sociology entry ID|A Dictionary of Sociology entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Cultural Anthropology entry ID|A Dictionary of Cultural Anthropology entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Geography entry ID|A Dictionary of Geography entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DGLAi ID|DGLAi ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Jeune Afrique person ID|Jeune Afrique person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/norskeflyplasser.no-ID|norskeflyplasser.no-ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/taz topic ID|taz topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID (English)|Euronews topic ID (English)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID (French)|Euronews topic ID (French)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID (Spanish)|Euronews topic ID (Spanish)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID (Arabic)|Euronews topic ID (Arabic)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Roman Inscriptions of Britain Online ID|Roman Inscriptions of Britain Online ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Unine thesis id|Unine thesis id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Enpedia ID|Enpedia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Dizionario Biografico della Calabria Contemporanea ID|Dizionario Biografico della Calabria Contemporanea ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bahamut Animation Crazy Serial Number|Bahamut Animation Crazy Serial Number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Finnish Olympic Committee ID|Finnish Olympic Committee ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Team Norway profile ID (new)|Team Norway profile ID (new)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NOC of Belarus champion ID (new)|NOC of Belarus champion ID (new)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/JOC profile ID (new)|JOC profile ID (new)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Répertoire du patrimoine bâti de Québec|Répertoire du patrimoine bâti de Québec]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/Ci3h Search for Items where description begins with capitalised letters, filter by language, country of citizenship and occupation] ** [https://w.wiki/Ci5D Wikidata Items using the 'smells of' property] * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject Writing Systems|Writing Systems]] aims to standardize and enhance Wikipedia's coverage of writing systems and related subjects. * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:User:Pasleim/Sitelink statistics|Some statistics about sitelinks]] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q219831|The Night Watch (Q219831)]] - 1642 painting by Rembrandt * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L107276|дополнение (L107276)]] - Rusian noun (dopólnenie) that can mean "addition", "supplement" or an "an object" ''' Development ''' * Wikidata Query Service UI: We fixed a long-standing issue with missing edge labels in graph visualisations ([[phab:T317702]]) * Wikibase REST API: We implemented a [[d:Wikidata talk:REST API feedback round#Give us feedback on the search proof of concept in the REST API!|proof of concept for a search endpoint]] you can try out. * EntitySchemas: We’re working on language fallback for the heading on EntitySchema pages ([[phab:T228423]]) * Language codes: We cleaned up language codes in WikibaseLexeme after moving some of them to CLDR ([[phab:T352922]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: [[Wikidata:WikiProject Govdirectory/Greenland|Greenland]] * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 01 06|Previous issue]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] [[:d:User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]] · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 13. januara 2025. u 16:26 (CET)''' </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28092985 --> == Wikidata weekly summary #663 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2025-01-20. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 01 13|#662]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * Open request for adminship: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Administrator/Xezbeth|Xezbeth]] - RfP scheduled to end after 26 January 2025 09:17 (UTC). ''' Events ''' * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming]]: ** [https://calendar.colorado.edu/event/black-history-month-wikidata-comics-edit-a-thon Edit-A-Thon for Black History Month]: 12 February 1300 - 1500 MST (UTC+7) is an onsite event at the University of Colorado Boulder, with a theme to add or expand items on Black and African-American comics creators. ** [[d:Event:Data Reuse Days 2025|Data Reuse Days 2025]] is from February 18 to 27, 2025! This is an online event focusing on how people and organizations use Wikidata's data to build interesting applications and tools. Don't forget to register so we can know you are coming. * Past: Missed the Q1 Wikidata+Wikibase office hour? You can catch up by reading the session log here: [[d:Wikidata:Events/Telegram_office_hour_2025-01-15|2025-01-15 (Q1 2025)]] ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs: [https://blog.rayberger.org/cleaning-up-legacy-wikipedia-links Cleaning up legacy Wikipedia links in Open Library]: The blog post discusses cleaning up outdated Wikipedia links to improve article accuracy and navigation, while highlighting the importance of integrating Wikidata for better data management. * Papers ** [https://doi.org/10.36253/jlis.it-630 Tiziana Possemato, ''Recording Gender in the Person Entity: An Ongoing Discussion'']: it compares the practices of gender-registration of person-type entities in LCNAF and ISNI with the use of P21 in Wikidata. By Ray Berger ** [https://arxiv.org/abs/2501.06699v1 Large Language Models, Knowledge Graphs and Search Engines - A Crossroads for Answering Users' Questions]: this paper seeks to establish a taxonomy of user information needs to help establish a roadmap of future research for finding synergies between LLM's, Search engines and Knowledge graphs. By Hogan et al., (2025) * Videos ** [https://www.youtube.com/watch?v=QQRKMWFK5yE Replacing deprecated Wikipedia links with Wikidata items in Open Library] ** [https://www.youtube.com/watch?v=jjrDTHdsWOo&pp=ygUIV2lraWRhdGE%3D Tracking Looted Art with Wikidata Queries] - As part of ''Art History Loves Wiki 25'', Laurel Zuckerman will show how Wikidata SPARQL queries can aid provenance researchers and historians find, identify and track looted art. ** [https://www.youtube.com/watch?v=HZnAp7oovlg OpenStreetMap and Wikidata in Disaster Times]: Ormat Murat Yilmaz will speak on how Wikidata and OSM play a role in coordinating relief efforts by providing a collaborative platform for providing data about affected areas. Part of WM CEE meeting 2024 Istanbul. ** [https://www.youtube.com/watch?v=aMDO5ZMYyLg&pp=ygUIV2lraWRhdGE%3D Serbian Novels on Wikidata]: Presented by Filip Maljkovič on the progress and process of adding Serbian literature into Wikidata, using OCR methods to map pages and assign Properties. ** (german)[https://www.youtube.com/watch?v=tL7cj6h6YZk Wikidata for NGOs: Use and network open data sensibly]: Johan Hoelderle discusses how nonprofits can benefit from the largest free knowledge base and show what potential open data offers for non-profit projects. ** [https://www.youtube.com/watch?v=Khj5jIOeKHE Data partnerships and Libraries combating misinformation]: WMDE's [[d:User:Alan Ang (WMDE)|Alan Ang]] delivers a speech on how GLAM institutions can help prevent the spread of dis- and misinformation whether hallucinatory AI or malicious, part of the Wikimedia+Libraries International Convention 2025. ''' Tool of the week ''' * [https://fist.toolforge.org/file_candidates/#/ Wikidata file candidates📱] - This tool can show you candidate matches of Wikidata Items to files on Commons and Flickr. ([http://magnusmanske.de/wordpress/archives/509 original blog]) ''' Other Noteworthy Stuff ''' * [https://github.com/OpenRefine/OpenRefine/releases/tag/3.9-beta1 OpenRefine 3.9-beta1 was released] * [https://wikimedia-deutschland.softgarden.io/job/50824818/Product-Manager-Wikibase-Suite-all-genders-?jobDbPVId=179781902&l=en Product Manager: Wikibase Suite]: Wikimedia Deutschland is looking for a PM to lead Wikibase Suite, empowering institutions like GLAMs and research groups to build customizable linked knowledge bases and contribute to the world’s largest open data graph. '''Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P13210|organisation tax status]] (<nowiki>jurisdiction specific tax status of organisations like non-profits</nowiki>) **[[:d:Property:P13238|entry height]] (<nowiki>height of the entrance above ground level for boarding vehicles</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P13194|Singapore Unique Entity Number]], [[:d:Property:P13195|AniSearch character ID]], [[:d:Property:P13196|Three Decks conflict ID]], [[:d:Property:P13197|Berlinische Galerie object ID]], [[:d:Property:P13198|ThePWHL.com player ID]], [[:d:Property:P13199|Play:Right genre ID]], [[:d:Property:P13200|Resistance in Belgium ID]], [[:d:Property:P13201|Paris Match ID]], [[:d:Property:P13202|Kyiv Independent topic]], [[:d:Property:P13203|Newmark Albanian-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P13204|Wellcome Collection concept ID]], [[:d:Property:P13205|Amsterdam Monumentenstad ID]], [[:d:Property:P13206|VG247 game ID]], [[:d:Property:P13207|DNCI label ID]], [[:d:Property:P13208|National Football Teams.com stadium ID]], [[:d:Property:P13209|Kamus Pelajar ID]], [[:d:Property:P13211|Dictionary of Norwegian Translators ID]], [[:d:Property:P13212|MACM artist ID]], [[:d:Property:P13213|Lutris company ID]], [[:d:Property:P13214|hockey1946.ru player ID]], [[:d:Property:P13215|DOSBoxWiki article]], [[:d:Property:P13216|NBA G League player ID]], [[:d:Property:P13217|World Women's Snooker player ID]], [[:d:Property:P13218|footballdatabase.eu match ID]], [[:d:Property:P13219|GERS ID]], [[:d:Property:P13220|Comprehensive Historical Dictionary of Ladino entry ID]], [[:d:Property:P13221|SBOID]], [[:d:Property:P13222|Game Vortex software ID]], [[:d:Property:P13223|Syrian Memory Institution person ID]], [[:d:Property:P13224|Mishramilan catalog ID]], [[:d:Property:P13225|myCast work ID]], [[:d:Property:P13226|Hessian Biography person (GND) ID]], [[:d:Property:P13227|Beaux-Arts ID]], [[:d:Property:P13228|Gaia ID]], [[:d:Property:P13229|Franceinfo journalist ID]], [[:d:Property:P13230|Hankook Ilbo tag ID]], [[:d:Property:P13231|Cinema Belgica person ID]], [[:d:Property:P13232|Cinema Belgica venue ID]], [[:d:Property:P13233|Ukrainian Association of Football match ID]], [[:d:Property:P13234|Rijksmuseum ID]], [[:d:Property:P13235|Cinema Belgica film ID]], [[:d:Property:P13236|Danbooru tag]], [[:d:Property:P13237|Russian Football National League player ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/About box|About box]] (<nowiki>Screenshot of the About Box of the respective software (contains important information such as authors, license, version number and year(s) and is included in almost every software)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/nomenclatural type of|nomenclatural type of]] (<nowiki>taxon item of which this item is the taxonomic type (name-bearing type), e.g. the family for which this genus is the type, the genus for which this species is the type, the taxon for which this type specimen is the type, ect...</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/World Heritage type|World Heritage type]] (<nowiki>Propriety of World heritage site : the Type (Cultural, Natural, Mixed)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/DVD region code|DVD region code]] (<nowiki>DVD release is restricted to region code</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/number of shading units|number of shading units]] (<nowiki>number of shading units in a graphics processing unit</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Archaeological National Register code|Archaeological National Register code]] (<nowiki>identifier of elements of the National archaeological register of Moldova</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/presented works|presented works]] (<nowiki>works of art performed, displayed or presented at a given event</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant REGAFI|identifiant REGAFI]] (<nowiki></nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Maximum beam energy|Maximum beam energy]] (<nowiki>Maximum beam energy of a particle accelerator</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/hat gespendet|hat gespendet]] (<nowiki>Amount of money donated to a person or organization</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/name starts with|name starts with]] (<nowiki>The name that this qualifies, the full contents of which are unknown, is known to start with these characters.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/духовный сан|духовный сан]] (<nowiki>formal styles of address used for members of the clergy</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/A2B2 user ID|A2B2 user ID]] (<nowiki>User ID on a2b2.org</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Source language|Source language]] (<nowiki>headword languge of dictionary</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/location code|location code]] (<nowiki>the location code of the location item. Should be used with qualifier property {{Q|P459}} to specify which location code system being used.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/DIF historia player ID|DIF historia player ID]] (<nowiki>Identifier for a sportsperson connected to Djurgårdens IF on difhistoria.se (official site)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/number of texture mapping units|number of texture mapping units]] (<nowiki>number of texture mapping units in a graphics processing unit</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/number of render output units|number of render output units]] (<nowiki>number of render output units in a graphics processing unit</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/number of ray tracing cores|number of ray tracing cores]] (<nowiki>number of ray tracing cores in a graphics processing unit</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Bibliography for subject|Bibliography for subject]] (<nowiki>Wikidata property on this item providing a link to a bibliography about the subject that is a good starting point.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/likes / dislikes|likes / dislikes]] (<nowiki>''(no English description proposed yet)''</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/number of goals scored in penalty shootouts|number of goals scored in penalty shootouts]] (<nowiki>total number of goals scored by a team in a penalty shootout</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/broadcasting days and time|broadcasting days and time]] (<nowiki>days of the week in which a TV or radio program is broadcasted</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (French)|Algeria Press Service tag ID (French)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (English)|Algeria Press Service tag ID (English)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (Arabic)|Algeria Press Service tag ID (Arabic)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/HonestGamers game ID|HonestGamers game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'un(e) auteurice sur le site Mille ans de littérature d'oc|Identifiant d'un(e) auteurice sur le site Mille ans de littérature d'oc]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kamus Dewan Edisi Tiga|Kamus Dewan Edisi Tiga]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Registre national des gels|identifiant Registre national des gels]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ech-Chaab tag ID|Ech-Chaab tag ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Shamela Algeria person ID|Shamela Algeria person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/enterprise number (Germany)|enterprise number (Germany)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ohio University ArchivesSpace Subject ID|Ohio University ArchivesSpace Subject ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Progetto Euploos ID|Progetto Euploos ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Nafziger Order of Battle ID|Nafziger Order of Battle ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DataGov dataset|DataGov dataset]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ERR keyword ID|ERR keyword ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ohio University ArchivesSpace Agent ID|Ohio University ArchivesSpace Agent ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Inventory of Natural Heritage site ID|Inventory of Natural Heritage site ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Inventory of Natural Heritage tree ID|Inventory of Natural Heritage tree ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Spanish-German Dictionary ID|Spanish-German Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Pappers d'un dirigeant|identifiant Pappers d'un dirigeant]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Database of Canada's Early Women Writers ID|Database of Canada's Early Women Writers ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Canadian Writing Research Collaboratory ID|Canadian Writing Research Collaboratory ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SearchCulture.gr ID|SearchCulture.gr ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cinema Belgica company ID|Cinema Belgica company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cinema Belgica censorship ID|Cinema Belgica censorship ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Archaeological Cadastre (Greece) ID|Archaeological Cadastre (Greece) ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SOIUSA code|SOIUSA code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MetalTabs.com track ID|MetalTabs.com track ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MUBI Festival ID|MUBI Festival ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/rutracker.org page ID|rutracker.org page ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Park Merwestein Bomenwijzer ID|Park Merwestein Bomenwijzer ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RPG Maker game ID|RPG Maker game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RateMyProfessors ID|RateMyProfessors ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PubMed author ID|PubMed author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BodyMeasurements.org ID|BodyMeasurements.org ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kvikmyndavefurinn|Kvikmyndavefurinn]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kvikmyndavefurinn person ID|Kvikmyndavefurinn person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bluepages article ID|Bluepages article ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kvikmyndavefurinn company ID|Kvikmyndavefurinn company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Archaeological Cadastre (Greece) info ID|Archaeological Cadastre (Greece) info ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Geology and Earth Sciences entry ID|A Dictionary of Geology and Earth Sciences entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Wikishia item ID|Wikishia item ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/EHIS educational institution ID|EHIS educational institution ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bertsolaritzaren Datu Basea ID|Bertsolaritzaren Datu Basea ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Sociology entry ID|A Dictionary of Sociology entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Cultural Anthropology entry ID|A Dictionary of Cultural Anthropology entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Geography entry ID|A Dictionary of Geography entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DGLAi ID|DGLAi ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Jeune Afrique person ID|Jeune Afrique person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/norskeflyplasser.no-ID|norskeflyplasser.no-ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/taz topic ID|taz topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID (English)|Euronews topic ID (English)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID (French)|Euronews topic ID (French)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID (Spanish)|Euronews topic ID (Spanish)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID (Arabic)|Euronews topic ID (Arabic)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Roman Inscriptions of Britain Online ID|Roman Inscriptions of Britain Online ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Unine thesis id|Unine thesis id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Enpedia ID|Enpedia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Dizionario Biografico della Calabria Contemporanea ID|Dizionario Biografico della Calabria Contemporanea ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bahamut Animation Crazy Serial Number|Bahamut Animation Crazy Serial Number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Finnish Olympic Committee ID|Finnish Olympic Committee ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Team Norway profile ID (new)|Team Norway profile ID (new)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NOC of Belarus champion ID (new)|NOC of Belarus champion ID (new)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/JOC profile ID (new)|JOC profile ID (new)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Répertoire du patrimoine bâti de Québec|Répertoire du patrimoine bâti de Québec]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RFI topic ID (French)|RFI topic ID (French)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RFI topic ID (English)|RFI topic ID (English)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RFI topic ID (Spanish)|RFI topic ID (Spanish)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/EJU profile ID|EJU profile ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/University of Pécs teachers identifier|University of Pécs teachers identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ROAR id|ROAR id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/CPB profile ID|CPB profile ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/TERMCAT term ID|TERMCAT term ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Handle prefix|Handle prefix]], [[:d:Wikidata:Property proposal/U.S. Soccer player ID|U.S. Soccer player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Celfic FC player ID|Celfic FC player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/WSGF game ID|WSGF game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Sutian entry ID|Sutian entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/wikiHow article ID|wikiHow article ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Graceful17 ID|Graceful17 ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IATI Organisation Identifier|IATI Organisation Identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Suno artist ID|Suno artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/VAi Archiefhub Agent ID|VAi Archiefhub Agent ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Soccerbase season ID|Soccerbase season ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PlaymakerStats season ID|PlaymakerStats season ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ESPN.com football match ID|ESPN.com football match ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Eurosport person ID|Eurosport person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Newsweek topic ID|Newsweek topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/New York Post topic ID|New York Post topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RaiPlay Sound IDs|RaiPlay Sound IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Chinese Church and Organization Dictionary Identifier|Chinese Church and Organization Dictionary Identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DDLC entry ID|DDLC entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Fluorophores.org substance ID|Fluorophores.org substance ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/CnZG Most common eponyms] (a name or noun formed after a person) ** [https://w.wiki/FRz Number of Lexemes including recordings from Lingua Libre by language] ** [https://w.wiki/CnZP Boiling point of alkanes] ([[d:Wikidata:Request_a_query#Boiling_point_of_alkanes|source]]) ** [https://query-chest.toolforge.org/redirect/APjvLNGJSiKismGqMmYUogq6Ieq6qgkAcSc8M2AYsKw Train station in Germany without image] ([[d:Wikidata:Request_a_query#train_stations_in_Germany_without_image|source]]) * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject IIT|WikiProject IIT]] aims to describe current and former IIT faculty members. The following property schema is based on a similar schema found at [[Wikidata:WikiProject IUPUI University Library|WikiProject IUPUI University Library]] * WikiProject Highlights: [[d:Wikidata:WikiProject sum of all paintings/Historic collections|Sum of all paintings/Historic collections]] - keep track of historic collections as part of the provenance of paintings * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [http://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/project_stats.php Links per language] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q3030|4 Vesta (Q3030)]] - second largest asteroid of the main asteroid belt * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L347296|L347296]] - Tamil noun that can mean "priest", "teacher" or "preceptor" ''' Development ''' * mul language code: [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata-tech@lists.wikimedia.org/thread/CEANO2X2PMFMEBFY6ZTCUUYR4P6O54CD/ The "mul" language code for labels, descriptions and aliases will be fully enabled on #Wikidata starting 28th Jan!] * Constraint violations: ** We’re making good progress on checking format constraints more efficiently and with fewer errors ([[phab:T380751|T380751]]) ** We’re working on making distinct-values constraint checks works with the split Query Service ([[phab:T369079|T369079]]) * EntitySchemas: We’re working on making the heading on EntitySchema pages apply language fallback ([[phab:T228423|T228423]]) * Search: We’ve started working on the new search UI component which will let you search for additional entity types from the main search bar and not just Items anymore ([[phab:T338483|T338483]]) * Wikibase REST API: We're working on adding search to the API ([[phab:T383209|T383209]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: [[Wikidata:WikiProject Govdirectory/United States of America|United States of America]] * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 01 13|Previous issue]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] [[:d:User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]] · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 20. januara 2025. u 22:38 (CET)''' </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28136359 --> == Wikidata weekly summary #663 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2025-01-20. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 01 13|#662]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * Open request for adminship: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Administrator/Xezbeth|Xezbeth]] - RfP scheduled to end after 26 January 2025 09:17 (UTC). ''' Events ''' * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming]]: ** [https://calendar.colorado.edu/event/black-history-month-wikidata-comics-edit-a-thon Edit-A-Thon for Black History Month]: 12 February 1300 - 1500 MST (UTC+7) is an onsite event at the University of Colorado Boulder, with a theme to add or expand items on Black and African-American comics creators. ** [[d:Event:Data Reuse Days 2025|Data Reuse Days 2025]] is from February 18 to 27, 2025! This is an online event focusing on how people and organizations use Wikidata's data to build interesting applications and tools. Don't forget to register so we can know you are coming. * Past: Missed the Q1 Wikidata+Wikibase office hour? You can catch up by reading the session log here: [[d:Wikidata:Events/Telegram_office_hour_2025-01-15|2025-01-15 (Q1 2025)]] ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs: [https://blog.rayberger.org/cleaning-up-legacy-wikipedia-links Cleaning up legacy Wikipedia links in Open Library]: The blog post discusses cleaning up outdated Wikipedia links to improve article accuracy and navigation, while highlighting the importance of integrating Wikidata for better data management. * Papers ** [https://doi.org/10.36253/jlis.it-630 Tiziana Possemato, ''Recording Gender in the Person Entity: An Ongoing Discussion'']: it compares the practices of gender-registration of person-type entities in LCNAF and ISNI with the use of P21 in Wikidata. By Ray Berger ** [https://arxiv.org/abs/2501.06699v1 Large Language Models, Knowledge Graphs and Search Engines - A Crossroads for Answering Users' Questions]: this paper seeks to establish a taxonomy of user information needs to help establish a roadmap of future research for finding synergies between LLM's, Search engines and Knowledge graphs. By Hogan et al., (2025) * Videos ** [https://www.youtube.com/watch?v=QQRKMWFK5yE Replacing deprecated Wikipedia links with Wikidata items in Open Library] ** [https://www.youtube.com/watch?v=jjrDTHdsWOo&pp=ygUIV2lraWRhdGE%3D Tracking Looted Art with Wikidata Queries] - As part of ''Art History Loves Wiki 25'', Laurel Zuckerman will show how Wikidata SPARQL queries can aid provenance researchers and historians find, identify and track looted art. ** [https://www.youtube.com/watch?v=HZnAp7oovlg OpenStreetMap and Wikidata in Disaster Times]: Ormat Murat Yilmaz will speak on how Wikidata and OSM play a role in coordinating relief efforts by providing a collaborative platform for providing data about affected areas. Part of WM CEE meeting 2024 Istanbul. ** [https://www.youtube.com/watch?v=aMDO5ZMYyLg&pp=ygUIV2lraWRhdGE%3D Serbian Novels on Wikidata]: Presented by Filip Maljkovič on the progress and process of adding Serbian literature into Wikidata, using OCR methods to map pages and assign Properties. ** (german)[https://www.youtube.com/watch?v=tL7cj6h6YZk Wikidata for NGOs: Use and network open data sensibly]: Johan Hoelderle discusses how nonprofits can benefit from the largest free knowledge base and show what potential open data offers for non-profit projects. ** [https://www.youtube.com/watch?v=Khj5jIOeKHE Data partnerships and Libraries combating misinformation]: WMDE's [[d:User:Alan Ang (WMDE)|Alan Ang]] delivers a speech on how GLAM institutions can help prevent the spread of dis- and misinformation whether hallucinatory AI or malicious, part of the Wikimedia+Libraries International Convention 2025. ''' Tool of the week ''' * [https://fist.toolforge.org/file_candidates/#/ Wikidata file candidates📱] - This tool can show you candidate matches of Wikidata Items to files on Commons and Flickr. ([http://magnusmanske.de/wordpress/archives/509 original blog]) ''' Other Noteworthy Stuff ''' * [https://github.com/OpenRefine/OpenRefine/releases/tag/3.9-beta1 OpenRefine 3.9-beta1 was released] * [https://wikimedia-deutschland.softgarden.io/job/50824818/Product-Manager-Wikibase-Suite-all-genders-?jobDbPVId=179781902&l=en Product Manager: Wikibase Suite]: Wikimedia Deutschland is looking for a PM to lead Wikibase Suite, empowering institutions like GLAMs and research groups to build customizable linked knowledge bases and contribute to the world’s largest open data graph. '''Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P13210|organisation tax status]] (<nowiki>jurisdiction specific tax status of organisations like non-profits</nowiki>) **[[:d:Property:P13238|entry height]] (<nowiki>height of the entrance above ground level for boarding vehicles</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P13194|Singapore Unique Entity Number]], [[:d:Property:P13195|AniSearch character ID]], [[:d:Property:P13196|Three Decks conflict ID]], [[:d:Property:P13197|Berlinische Galerie object ID]], [[:d:Property:P13198|ThePWHL.com player ID]], [[:d:Property:P13199|Play:Right genre ID]], [[:d:Property:P13200|Resistance in Belgium ID]], [[:d:Property:P13201|Paris Match ID]], [[:d:Property:P13202|Kyiv Independent topic]], [[:d:Property:P13203|Newmark Albanian-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P13204|Wellcome Collection concept ID]], [[:d:Property:P13205|Amsterdam Monumentenstad ID]], [[:d:Property:P13206|VG247 game ID]], [[:d:Property:P13207|DNCI label ID]], [[:d:Property:P13208|National Football Teams.com stadium ID]], [[:d:Property:P13209|Kamus Pelajar ID]], [[:d:Property:P13211|Dictionary of Norwegian Translators ID]], [[:d:Property:P13212|MACM artist ID]], [[:d:Property:P13213|Lutris company ID]], [[:d:Property:P13214|hockey1946.ru player ID]], [[:d:Property:P13215|DOSBoxWiki article]], [[:d:Property:P13216|NBA G League player ID]], [[:d:Property:P13217|World Women's Snooker player ID]], [[:d:Property:P13218|footballdatabase.eu match ID]], [[:d:Property:P13219|GERS ID]], [[:d:Property:P13220|Comprehensive Historical Dictionary of Ladino entry ID]], [[:d:Property:P13221|SBOID]], [[:d:Property:P13222|Game Vortex software ID]], [[:d:Property:P13223|Syrian Memory Institution person ID]], [[:d:Property:P13224|Mishramilan catalog ID]], [[:d:Property:P13225|myCast work ID]], [[:d:Property:P13226|Hessian Biography person (GND) ID]], [[:d:Property:P13227|Beaux-Arts ID]], [[:d:Property:P13228|Gaia ID]], [[:d:Property:P13229|Franceinfo journalist ID]], [[:d:Property:P13230|Hankook Ilbo tag ID]], [[:d:Property:P13231|Cinema Belgica person ID]], [[:d:Property:P13232|Cinema Belgica venue ID]], [[:d:Property:P13233|Ukrainian Association of Football match ID]], [[:d:Property:P13234|Rijksmuseum ID]], [[:d:Property:P13235|Cinema Belgica film ID]], [[:d:Property:P13236|Danbooru tag]], [[:d:Property:P13237|Russian Football National League player ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/About box|About box]] (<nowiki>Screenshot of the About Box of the respective software (contains important information such as authors, license, version number and year(s) and is included in almost every software)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/nomenclatural type of|nomenclatural type of]] (<nowiki>taxon item of which this item is the taxonomic type (name-bearing type), e.g. the family for which this genus is the type, the genus for which this species is the type, the taxon for which this type specimen is the type, ect...</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/World Heritage type|World Heritage type]] (<nowiki>Propriety of World heritage site : the Type (Cultural, Natural, Mixed)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/DVD region code|DVD region code]] (<nowiki>DVD release is restricted to region code</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/number of shading units|number of shading units]] (<nowiki>number of shading units in a graphics processing unit</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Archaeological National Register code|Archaeological National Register code]] (<nowiki>identifier of elements of the National archaeological register of Moldova</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/presented works|presented works]] (<nowiki>works of art performed, displayed or presented at a given event</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant REGAFI|identifiant REGAFI]] (<nowiki></nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Maximum beam energy|Maximum beam energy]] (<nowiki>Maximum beam energy of a particle accelerator</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/hat gespendet|hat gespendet]] (<nowiki>Amount of money donated to a person or organization</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/name starts with|name starts with]] (<nowiki>The name that this qualifies, the full contents of which are unknown, is known to start with these characters.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/духовный сан|духовный сан]] (<nowiki>formal styles of address used for members of the clergy</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/A2B2 user ID|A2B2 user ID]] (<nowiki>User ID on a2b2.org</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Source language|Source language]] (<nowiki>headword languge of dictionary</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/location code|location code]] (<nowiki>the location code of the location item. Should be used with qualifier property {{Q|P459}} to specify which location code system being used.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/DIF historia player ID|DIF historia player ID]] (<nowiki>Identifier for a sportsperson connected to Djurgårdens IF on difhistoria.se (official site)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/number of texture mapping units|number of texture mapping units]] (<nowiki>number of texture mapping units in a graphics processing unit</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/number of render output units|number of render output units]] (<nowiki>number of render output units in a graphics processing unit</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/number of ray tracing cores|number of ray tracing cores]] (<nowiki>number of ray tracing cores in a graphics processing unit</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Bibliography for subject|Bibliography for subject]] (<nowiki>Wikidata property on this item providing a link to a bibliography about the subject that is a good starting point.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/likes / dislikes|likes / dislikes]] (<nowiki>''(no English description proposed yet)''</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/number of goals scored in penalty shootouts|number of goals scored in penalty shootouts]] (<nowiki>total number of goals scored by a team in a penalty shootout</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/broadcasting days and time|broadcasting days and time]] (<nowiki>days of the week in which a TV or radio program is broadcasted</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (French)|Algeria Press Service tag ID (French)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (English)|Algeria Press Service tag ID (English)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (Arabic)|Algeria Press Service tag ID (Arabic)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/HonestGamers game ID|HonestGamers game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'un(e) auteurice sur le site Mille ans de littérature d'oc|Identifiant d'un(e) auteurice sur le site Mille ans de littérature d'oc]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kamus Dewan Edisi Tiga|Kamus Dewan Edisi Tiga]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Registre national des gels|identifiant Registre national des gels]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ech-Chaab tag ID|Ech-Chaab tag ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Shamela Algeria person ID|Shamela Algeria person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/enterprise number (Germany)|enterprise number (Germany)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ohio University ArchivesSpace Subject ID|Ohio University ArchivesSpace Subject ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Progetto Euploos ID|Progetto Euploos ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Nafziger Order of Battle ID|Nafziger Order of Battle ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DataGov dataset|DataGov dataset]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ERR keyword ID|ERR keyword ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ohio University ArchivesSpace Agent ID|Ohio University ArchivesSpace Agent ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Inventory of Natural Heritage site ID|Inventory of Natural Heritage site ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Inventory of Natural Heritage tree ID|Inventory of Natural Heritage tree ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Spanish-German Dictionary ID|Spanish-German Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Pappers d'un dirigeant|identifiant Pappers d'un dirigeant]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Database of Canada's Early Women Writers ID|Database of Canada's Early Women Writers ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Canadian Writing Research Collaboratory ID|Canadian Writing Research Collaboratory ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SearchCulture.gr ID|SearchCulture.gr ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cinema Belgica company ID|Cinema Belgica company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cinema Belgica censorship ID|Cinema Belgica censorship ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Archaeological Cadastre (Greece) ID|Archaeological Cadastre (Greece) ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SOIUSA code|SOIUSA code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MetalTabs.com track ID|MetalTabs.com track ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MUBI Festival ID|MUBI Festival ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/rutracker.org page ID|rutracker.org page ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Park Merwestein Bomenwijzer ID|Park Merwestein Bomenwijzer ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RPG Maker game ID|RPG Maker game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RateMyProfessors ID|RateMyProfessors ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PubMed author ID|PubMed author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BodyMeasurements.org ID|BodyMeasurements.org ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kvikmyndavefurinn|Kvikmyndavefurinn]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kvikmyndavefurinn person ID|Kvikmyndavefurinn person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bluepages article ID|Bluepages article ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kvikmyndavefurinn company ID|Kvikmyndavefurinn company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Archaeological Cadastre (Greece) info ID|Archaeological Cadastre (Greece) info ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Geology and Earth Sciences entry ID|A Dictionary of Geology and Earth Sciences entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Wikishia item ID|Wikishia item ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/EHIS educational institution ID|EHIS educational institution ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bertsolaritzaren Datu Basea ID|Bertsolaritzaren Datu Basea ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Sociology entry ID|A Dictionary of Sociology entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Cultural Anthropology entry ID|A Dictionary of Cultural Anthropology entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Geography entry ID|A Dictionary of Geography entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DGLAi ID|DGLAi ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Jeune Afrique person ID|Jeune Afrique person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/norskeflyplasser.no-ID|norskeflyplasser.no-ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/taz topic ID|taz topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID (English)|Euronews topic ID (English)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID (French)|Euronews topic ID (French)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID (Spanish)|Euronews topic ID (Spanish)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID (Arabic)|Euronews topic ID (Arabic)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Roman Inscriptions of Britain Online ID|Roman Inscriptions of Britain Online ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Unine thesis id|Unine thesis id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Enpedia ID|Enpedia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Dizionario Biografico della Calabria Contemporanea ID|Dizionario Biografico della Calabria Contemporanea ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bahamut Animation Crazy Serial Number|Bahamut Animation Crazy Serial Number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Finnish Olympic Committee ID|Finnish Olympic Committee ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Team Norway profile ID (new)|Team Norway profile ID (new)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NOC of Belarus champion ID (new)|NOC of Belarus champion ID (new)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/JOC profile ID (new)|JOC profile ID (new)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Répertoire du patrimoine bâti de Québec|Répertoire du patrimoine bâti de Québec]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RFI topic ID (French)|RFI topic ID (French)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RFI topic ID (English)|RFI topic ID (English)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RFI topic ID (Spanish)|RFI topic ID (Spanish)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/EJU profile ID|EJU profile ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/University of Pécs teachers identifier|University of Pécs teachers identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ROAR id|ROAR id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/CPB profile ID|CPB profile ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/TERMCAT term ID|TERMCAT term ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Handle prefix|Handle prefix]], [[:d:Wikidata:Property proposal/U.S. Soccer player ID|U.S. Soccer player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Celfic FC player ID|Celfic FC player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/WSGF game ID|WSGF game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Sutian entry ID|Sutian entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/wikiHow article ID|wikiHow article ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Graceful17 ID|Graceful17 ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IATI Organisation Identifier|IATI Organisation Identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Suno artist ID|Suno artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/VAi Archiefhub Agent ID|VAi Archiefhub Agent ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Soccerbase season ID|Soccerbase season ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PlaymakerStats season ID|PlaymakerStats season ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ESPN.com football match ID|ESPN.com football match ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Eurosport person ID|Eurosport person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Newsweek topic ID|Newsweek topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/New York Post topic ID|New York Post topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RaiPlay Sound IDs|RaiPlay Sound IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Chinese Church and Organization Dictionary Identifier|Chinese Church and Organization Dictionary Identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DDLC entry ID|DDLC entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Fluorophores.org substance ID|Fluorophores.org substance ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/CnZG Most common eponyms] (a name or noun formed after a person) ** [https://w.wiki/FRz Number of Lexemes including recordings from Lingua Libre by language] ** [https://w.wiki/CnZP Boiling point of alkanes] ([[d:Wikidata:Request_a_query#Boiling_point_of_alkanes|source]]) ** [https://query-chest.toolforge.org/redirect/APjvLNGJSiKismGqMmYUogq6Ieq6qgkAcSc8M2AYsKw Train station in Germany without image] ([[d:Wikidata:Request_a_query#train_stations_in_Germany_without_image|source]]) * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject IIT|WikiProject IIT]] aims to describe current and former IIT faculty members. The following property schema is based on a similar schema found at [[Wikidata:WikiProject IUPUI University Library|WikiProject IUPUI University Library]] * WikiProject Highlights: [[d:Wikidata:WikiProject sum of all paintings/Historic collections|Sum of all paintings/Historic collections]] - keep track of historic collections as part of the provenance of paintings * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [http://tools.wmflabs.org/wikidata-todo/project_stats.php Links per language] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q3030|4 Vesta (Q3030)]] - second largest asteroid of the main asteroid belt * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L347296|L347296]] - Tamil noun that can mean "priest", "teacher" or "preceptor" ''' Development ''' * mul language code: [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata-tech@lists.wikimedia.org/thread/CEANO2X2PMFMEBFY6ZTCUUYR4P6O54CD/ The "mul" language code for labels, descriptions and aliases will be fully enabled on #Wikidata starting 28th Jan!] * Constraint violations: ** We’re making good progress on checking format constraints more efficiently and with fewer errors ([[phab:T380751|T380751]]) ** We’re working on making distinct-values constraint checks works with the split Query Service ([[phab:T369079|T369079]]) * EntitySchemas: We’re working on making the heading on EntitySchema pages apply language fallback ([[phab:T228423|T228423]]) * Search: We’ve started working on the new search UI component which will let you search for additional entity types from the main search bar and not just Items anymore ([[phab:T338483|T338483]]) * Wikibase REST API: We're working on adding search to the API ([[phab:T383209|T383209]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: [[Wikidata:WikiProject Govdirectory/United States of America|United States of America]] * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 01 13|Previous issue]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] [[:d:User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]] · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 20. januara 2025. u 22:40 (CET)''' </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28136359 --> == Wikidata weekly summary #664 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2025-01-27. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 01 20|#663]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * Closed request for adminship: [[d:Wikidata:Requests for permissions/Administrator/Xezbeth|Xezbeth]] (closed as successful). Welcome onboard \o/ ''' Events ''' * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming events]]: ** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/message/UYJB44NLH4SEB6QC4LDTL6T6OG3H3C7L/ Call for Proposals: IslandoraCon 2025]. ''"IslandoraCon brings together a community of librarians, archivists, cultural heritage collections managers, technologists, developers, project managers, and open source project enthusiasts in support of the Islandora framework for digital curation and asset management."'' Deadline for session proposals: February 14, 2024. ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs: [http://simia.net/wiki/Progress_in_lexicographic_data_in_Wikidata_2024 Progress in lexicographic data in Wikidata 2024] by Denny Vrandečić. See also ** [http://simia.net/wiki/Languages_with_the_best_lexicographic_data_coverage_in_Wikidata_2024 Languages with the best lexicographic data coverage in Wikidata 2024] ** [http://simia.net/wiki/Wikidata_lexicographic_data_coverage_for_Croatian_in_2024 Wikidata lexicographic data coverage for Croatian in 2024] * Videos ** (replay) [https://www.youtube.com/playlist?list=PLs-DUSOdPkl7GiF6yPQH8vYhr8trSEY-s Arabic Wikidata Days 2024] full playlist ** [https://www.youtube.com/watch?v=faUAEZBf7dA NYC Parks on Wikidata] (Wikipedia Day NYC 22nd Birthday Bash) ** [https://www.youtube.com/watch?v=znuP1Rp_YZc From books to Bytes (10): Factgrid. A Wikibase instance for historical data] ''' Tool of the week ''' * [[d:User:Bamyers99/PhotoNearby.js|PhotoNearby.js]] - a user script that checks Wikimedia Commons for a nearby photo if no [[d:Property:P18|image (P18)]] statement and has [[d:Property:P625|coordinate location (P625)]]. Displays above the Statements heading. Defaults to a 500 meter radius. Displays a link to WikiShootMe. ''' Other Noteworthy Stuff ''' * As part of an effort to benchmark open source SPARQL engines on Wikidata, the page [[d:Wikidata:Scaling_Wikidata/Benchmarking/Existing_Benchmarks|Wikidata:Scaling Wikidata/Benchmarking/Existing Benchmarks]] contains some initial results and analyses of benchmarking Blazegraph, MilleniumDB, QLever, and Virtuoso on several existing SPARQL query benchmarks for Wikidata. There are some surprising results there, particularly related to different answers produced by different engines. Suggestions on how to improve the effort or provide deeper explanations of the results are particularly welcome on the discussion page. * '''Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review''' * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P13210|organisation tax status]] (<nowiki>jurisdiction specific tax status of organisations like non-profits</nowiki>) **[[:d:Property:P13238|entry height]] (<nowiki>height of the entrance above ground level for boarding vehicles</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P13197|Berlinische Galerie object ID]], [[:d:Property:P13198|ThePWHL.com player ID]], [[:d:Property:P13199|Play:Right genre ID]], [[:d:Property:P13200|Resistance in Belgium ID]], [[:d:Property:P13201|Paris Match ID]], [[:d:Property:P13202|Kyiv Independent topic]], [[:d:Property:P13203|Newmark Albanian-English Dictionary ID]], [[:d:Property:P13204|Wellcome Collection concept ID]], [[:d:Property:P13205|Amsterdam Monumentenstad ID]], [[:d:Property:P13206|VG247 game ID]], [[:d:Property:P13207|DNCI label ID]], [[:d:Property:P13208|National Football Teams.com stadium ID]], [[:d:Property:P13209|Kamus Pelajar ID]], [[:d:Property:P13211|Dictionary of Norwegian Translators ID]], [[:d:Property:P13212|MACM artist ID]], [[:d:Property:P13213|Lutris company ID]], [[:d:Property:P13214|hockey1946.ru player ID]], [[:d:Property:P13215|DOSBoxWiki article]], [[:d:Property:P13216|NBA G League player ID]], [[:d:Property:P13217|World Women's Snooker player ID]], [[:d:Property:P13218|footballdatabase.eu match ID]], [[:d:Property:P13219|GERS ID]], [[:d:Property:P13220|Comprehensive Historical Dictionary of Ladino entry ID]], [[:d:Property:P13221|SBOID]], [[:d:Property:P13222|Game Vortex software ID]], [[:d:Property:P13223|Syrian Memory Institution person ID]], [[:d:Property:P13224|Mishramilan catalog ID]], [[:d:Property:P13225|myCast work ID]], [[:d:Property:P13226|Hessian Biography person (GND) ID]], [[:d:Property:P13227|Beaux-Arts ID]], [[:d:Property:P13228|Gaia ID]], [[:d:Property:P13229|Franceinfo journalist ID]], [[:d:Property:P13230|Hankook Ilbo tag ID]], [[:d:Property:P13231|Cinema Belgica person ID]], [[:d:Property:P13232|Cinema Belgica venue ID]], [[:d:Property:P13233|Ukrainian Association of Football match ID]], [[:d:Property:P13234|Rijksmuseum ID]], [[:d:Property:P13235|Cinema Belgica film ID]], [[:d:Property:P13236|Danbooru tag]], [[:d:Property:P13237|Russian Football National League player ID]], [[:d:Property:P13239|Database of Canada's Early Women Writers ID]], [[:d:Property:P13240|taz ID]], [[:d:Property:P13241|Roman Inscriptions of Britain Online ID]], [[:d:Property:P13242|Répertoire du patrimoine bâti de Québec ID]], [[:d:Property:P13243|Game Jolt username]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/nomenclatural type of|nomenclatural type of]] (<nowiki>taxon item of which this item is the taxonomic type (name-bearing type), e.g. the family for which this genus is the type, the genus for which this species is the type, the taxon for which this type specimen is the type, ect...</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/World Heritage type|World Heritage type]] (<nowiki>Propriety of World heritage site : the Type (Cultural, Natural, Mixed)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/DVD region code|DVD region code]] (<nowiki>DVD release is restricted to region code</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/number of shading units|number of shading units]] (<nowiki>number of shading units in a graphics processing unit</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Archaeological National Register code|Archaeological National Register code]] (<nowiki>identifier of elements of the National archaeological register of Moldova</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/presented works|presented works]] (<nowiki>works of art performed, displayed or presented at a given event</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant REGAFI|identifiant REGAFI]] (<nowiki></nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Maximum beam energy|Maximum beam energy]] (<nowiki>Maximum beam energy of a particle accelerator</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/hat gespendet|hat gespendet]] (<nowiki>Amount of money donated to a person or organization</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/name starts with|name starts with]] (<nowiki>The name that this qualifies, the full contents of which are unknown, is known to start with these characters.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/духовный сан|духовный сан]] (<nowiki>formal styles of address used for members of the clergy</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/A2B2 user ID|A2B2 user ID]] (<nowiki>User ID on a2b2.org</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Source language|Source language]] (<nowiki>headword languge of dictionary</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/location code|location code]] (<nowiki>the location code of the location item. Should be used with qualifier property {{Q|P459}} to specify which location code system being used.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/DIF historia player ID|DIF historia player ID]] (<nowiki>Identifier for a sportsperson connected to Djurgårdens IF on difhistoria.se (official site)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/number of texture mapping units|number of texture mapping units]] (<nowiki>number of texture mapping units in a graphics processing unit</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/number of render output units|number of render output units]] (<nowiki>number of render output units in a graphics processing unit</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/number of ray tracing cores|number of ray tracing cores]] (<nowiki>number of ray tracing cores in a graphics processing unit</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Bibliography for subject|Bibliography for subject]] (<nowiki>Wikidata property on this item providing a link to a bibliography about the subject that is a good starting point.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/likes / dislikes|likes / dislikes]] (<nowiki>''(no English description proposed yet)''</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/number of goals scored in penalty shootouts|number of goals scored in penalty shootouts]] (<nowiki>total number of goals scored by a team in a penalty shootout</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/broadcasting days and time|broadcasting days and time]] (<nowiki>days of the week in which a TV or radio program is broadcasted</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/reverse compound|reverse compound]] (<nowiki>compound where the parts are reversed</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/cognate-citation|cognate-citation]] (<nowiki>lexeme with with the same etymological origin and where a source supports it.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Instrument de recherche (inventaire)|Instrument de recherche (inventaire)]] (<nowiki>{{Translate this | fr = <!-- | xx = descriptions dans d'autres langues --> }}</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Instrument de recherche|Instrument de recherche]] (<nowiki>document containing detailed information about a specific collection of papers or records within an archive</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Ratsinformationssystem|Ratsinformationssystem]] (<nowiki>Link to the council information system of the municipality</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/name with acutes|name with acutes]] (<nowiki>item name with acute accents showing stressed vowels</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (French)|Algeria Press Service tag ID (French)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (English)|Algeria Press Service tag ID (English)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (Arabic)|Algeria Press Service tag ID (Arabic)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/HonestGamers game ID|HonestGamers game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'un(e) auteurice sur le site Mille ans de littérature d'oc|Identifiant d'un(e) auteurice sur le site Mille ans de littérature d'oc]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kamus Dewan Edisi Tiga|Kamus Dewan Edisi Tiga]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Registre national des gels|identifiant Registre national des gels]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ech-Chaab tag ID|Ech-Chaab tag ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Shamela Algeria person ID|Shamela Algeria person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/enterprise number (Germany)|enterprise number (Germany)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ohio University ArchivesSpace Subject ID|Ohio University ArchivesSpace Subject ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Progetto Euploos ID|Progetto Euploos ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Nafziger Order of Battle ID|Nafziger Order of Battle ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DataGov dataset|DataGov dataset]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ERR keyword ID|ERR keyword ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ohio University ArchivesSpace Agent ID|Ohio University ArchivesSpace Agent ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Inventory of Natural Heritage site ID|Inventory of Natural Heritage site ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Inventory of Natural Heritage tree ID|Inventory of Natural Heritage tree ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Spanish-German Dictionary ID|Spanish-German Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Pappers d'un dirigeant|identifiant Pappers d'un dirigeant]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Canadian Writing Research Collaboratory ID|Canadian Writing Research Collaboratory ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SearchCulture.gr ID|SearchCulture.gr ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cinema Belgica company ID|Cinema Belgica company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cinema Belgica censorship ID|Cinema Belgica censorship ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Archaeological Cadastre (Greece) ID|Archaeological Cadastre (Greece) ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SOIUSA code|SOIUSA code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MetalTabs.com track ID|MetalTabs.com track ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MUBI Festival ID|MUBI Festival ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/rutracker.org page ID|rutracker.org page ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RPG Maker game ID|RPG Maker game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RateMyProfessors ID|RateMyProfessors ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PubMed author ID|PubMed author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BodyMeasurements.org ID|BodyMeasurements.org ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kvikmyndavefurinn|Kvikmyndavefurinn]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kvikmyndavefurinn person ID|Kvikmyndavefurinn person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bluepages article ID|Bluepages article ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kvikmyndavefurinn company ID|Kvikmyndavefurinn company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Archaeological Cadastre (Greece) info ID|Archaeological Cadastre (Greece) info ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Geology and Earth Sciences entry ID|A Dictionary of Geology and Earth Sciences entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Wikishia item ID|Wikishia item ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/EHIS educational institution ID|EHIS educational institution ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bertsolaritzaren Datu Basea ID|Bertsolaritzaren Datu Basea ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Sociology entry ID|A Dictionary of Sociology entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Cultural Anthropology entry ID|A Dictionary of Cultural Anthropology entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Geography entry ID|A Dictionary of Geography entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DGLAi ID|DGLAi ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Jeune Afrique person ID|Jeune Afrique person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/norskeflyplasser.no-ID|norskeflyplasser.no-ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID (English)|Euronews topic ID (English)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID (French)|Euronews topic ID (French)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID (Spanish)|Euronews topic ID (Spanish)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID (Arabic)|Euronews topic ID (Arabic)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Unine thesis id|Unine thesis id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Enpedia ID|Enpedia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Dizionario Biografico della Calabria Contemporanea ID|Dizionario Biografico della Calabria Contemporanea ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bahamut Animation Crazy Serial Number|Bahamut Animation Crazy Serial Number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Finnish Olympic Committee ID|Finnish Olympic Committee ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Team Norway profile ID (new)|Team Norway profile ID (new)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NOC of Belarus champion ID (new)|NOC of Belarus champion ID (new)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/JOC profile ID (new)|JOC profile ID (new)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RFI topic ID (French)|RFI topic ID (French)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RFI topic ID (English)|RFI topic ID (English)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RFI topic ID (Spanish)|RFI topic ID (Spanish)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/EJU profile ID|EJU profile ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/University of Pécs teachers identifier|University of Pécs teachers identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ROAR id|ROAR id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/CPB profile ID|CPB profile ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/TERMCAT term ID|TERMCAT term ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Handle prefix|Handle prefix]], [[:d:Wikidata:Property proposal/U.S. Soccer player ID|U.S. Soccer player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Celfic FC player ID|Celfic FC player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/WSGF game ID|WSGF game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Sutian entry ID|Sutian entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/wikiHow article ID|wikiHow article ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Graceful17 ID|Graceful17 ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IATI Organisation Identifier|IATI Organisation Identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Suno artist ID|Suno artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/VAi Archiefhub Agent ID|VAi Archiefhub Agent ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Soccerbase season ID|Soccerbase season ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PlaymakerStats season ID|PlaymakerStats season ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ESPN.com football match ID|ESPN.com football match ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Eurosport person ID|Eurosport person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Newsweek topic ID|Newsweek topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/New York Post topic ID|New York Post topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RaiPlay Sound IDs|RaiPlay Sound IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Chinese Church and Organization Dictionary Identifier|Chinese Church and Organization Dictionary Identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DDLC entry ID|DDLC entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Fluorophores.org substance ID|Fluorophores.org substance ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Yahoo Knowledge Graph ID|Yahoo Knowledge Graph ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Biographical Dictionary of Republican China (X-Boorman) ID|Biographical Dictionary of Republican China (X-Boorman) ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Modern China Biographical Database ID|Modern China Biographical Database ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Chinese Engineers Relational Database ID|Chinese Engineers Relational Database ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The Biographical Encyclopaedia of Islamic Philosophy ID|The Biographical Encyclopaedia of Islamic Philosophy ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Letterboxd studio ID|Letterboxd studio ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Izvestia topic ID|Izvestia topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The Oxford Dictionary of Late Antiquity ID|The Oxford Dictionary of Late Antiquity ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Museum Data Service museum ID|Museum Data Service museum ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BGSU Historical Collections of the Great Lakes vessel ID|BGSU Historical Collections of the Great Lakes vessel ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/booru tag|booru tag]], [[:d:Wikidata:Property proposal/critify.de game ID|critify.de game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Iowa State University Library Vocabularies ID|Iowa State University Library Vocabularies ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MikuWiki article ID|MikuWiki article ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Trade register Switzerland ID|Trade register Switzerland ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/JSR package|JSR package]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Storytel author ID|Storytel author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/TvStar.info person ID|TvStar.info person ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: **[https://w.wiki/CrWS Pairs of things, of different types, that smell of the same thing]. ([[:d:Wikidata:WikiProject_Smell/Tools-tasks|Source]]) ** [https://w.wiki/CrfV Literary work (1700-1830) with more than 25 sitelinks] ([[d:Wikidata:Request_a_query#Old_books_that_appear_on_lots_of_wikipedias?|source]]) ** [https://w.wiki/Crfk What are the statistics for lexemes in language A that are derived from lexemes in language B?] ([[d:Wikidata:Request_a_query#Lexeme_Etymological_data_for_language|source]]) * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject No Longer at the Margins|No Longer at the Margins]] - aims to highlight and document the contributions of women in science, ensuring their visibility and recognition in the historical and archival record by addressing biases and gaps in representation. * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:User:Pasleim/commonsmerge|Merge candidates based on same commons category]] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q309988|Karlsruhe Institute of Technology (Q309988)]] - technical university and research center in Karlsruhe, Germany * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L113869|истина (L113869)]] - Russian noun (pronounced "istina"), translates to "truth", "reality" or a fact in English. ''' Development ''' * Storage growth: We are making some changes to the terms-related database table in order to scale better ([[phab:T351802]]) * Constraint violations: We’re working on making distinct-values constraint checks works with the split Query Service ([[phab:T369079]]) * EntitySchemas: We’re working on making the heading on EntitySchema pages apply language fallback ([[phab:T228423]]) * Search: We are working on the new search UI component which will let you search for additional entity types from the main search bar and not just Items anymore ([[phab:T338483]]) * Wikibase REST API: We're continuing the work on adding search to the API ([[phab:T383209]]) * Lua: We are investigating if we can increase the Entity Usage Limit on client pages ([[phab:T381098]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: [[d:Wikidata:WikiProject Govdirectory/United States of America|United States of America]] * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 01 20|Previous issue]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] [[:d:User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]] · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 27. januara 2025. u 20:36 (CET)''' </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28179464 --> == Weekly Summary #665 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2025-02-03. Missed the previous one? See issue [[d:Wikidata:Status updates/2025 02 03|#664]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> '''Discussions''' * New requests for permissions/Bot: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/WhitneyBot|WhitneyBot]] - Task: Sync artist data from the [[w:Whitney_Museum|Whitney Museum of American Art's]] collection to Wikidata. * Closed request for permissions/Bot: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/ZLBot|ZLBot]] - Closed as unsuccessful. * New request for comments: [[d:Wikidata:Requests_for_comment/Proper_names_in_multiple_languages|Proper names in multiple languages]] - This RfC seeks to address concerns regarding the recent MUL announcement for [[d:Help:Default_values_for_labels_and_aliases|default values for labels and aliases]]. '''Events''' * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming events]]: ** We are excited to reveal [[d:Wikidata:WikidataCon_2025|WikidataCon 2025]] will be returning this year, keep an eye on the project page for more details to come, and block your calendar for October 31 - November 2. ** New Linked Data for Libraries [[Wikidata: WikiProject LD4 Wikidata Affinity Group|LD4 Wikidata Affinity Group]] project series! The next [[d:Wikidata:WikiProject_LD4_Wikidata_Affinity_Group/Affinity_Group_Calls/Starting_A_Wikidata_Project|LD4 Wikidata Affinity Group project]] series session on Tuesday, 4 February, 2025 at 9am PT / 12pm ET / 17:00 UTC / 6pm CET [https://zonestamp.toolforge.org/1738688400 Time Zone Converter] Eric Willey will be facilitating a series of four sessions focused on starting a Wikidata project from the foundation up at your institution. The first session will focus on selling your project to administrators. ** Wikidata Indonesia is holding a [https://www.instagram.com/p/DFhh69fv7qg/ Datathon] (February 5 - 7) and [https://www.instagram.com/p/DFekzK5PCzE/ Quiz] (January 31 - February 7), take part! ** OpenStreetMap X Wikidata Meetup #73 February 10 Time: 19:30-21:00 UTC+8 at Taipei {{Q|61752245}} ** [[d:Event:Data Reuse Days 2025|Data Reuse Days]], February 18-27: online event dedicated to the applications using Wikidata's data and their technical setup. [[d:Event:Data_Reuse_Days_2025#Sessions|A first version of the program]] is now available. Make sure to [[d:Special:RegisterForEvent/1050|register]] to receive the event's access links. ** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/DULCWTDLOMIRQYLBPSIVZZXDGTX7ZLMJ/ Talk to the Search Platform / Query Service Team - February 12].Time: 16:00-17:00 UTC / 08:00 PST / 11:00 EST / 17:00 CET ** [https://events.illinoisstate.edu/event/why-wikidata-introduction-and-edit-a-thon/ Why Wikidata? and edit-a-thon] hosted by Illinois State University on February 4, 1400 - 1600 CST (UTC-6). Eric Willey and Rebecca Fitzsimmons will hold a hands-on demonstration of Wikidata, at the Milner Library, ISU (Room 165). * Past Events ** [[m:Event:Wikimedia_Canada/Wikidata_Workshop_Jan_2025|Wikidata Workshop Jan 2025]] - Hosted by Wikimedia Canada, this workshop offered 2 sessions for English and French-speaking attendees. Subjects covered include the basics of Wikidata, intro to editing, linking photos to Commons and how to query Wikidata. The workshop took place 30 January 01:00 - 03:00 UTC. '''Press, articles, blog posts, videos''' * Blogs ** Bob duCharme, author of ''Learning SPARQL'' posts a blog entry on [https://www.bobdc.com/blog/filterforeignliterals/ filtering (only) foreign labels] from a SPARQL query, using the WDQS to illustrate their example. ** (german)[https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/abitech-2025-0011/html How does library work in the Wikiverse affect the use of your own holdings?] - Wikidata enthusiast Christian Erlinger explores in this article how GLAM institutions measure their contributions to the Wikiverse and how Wikidata items and sitelinking contribute to their connectedness. * Papers ** [https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-031-78952-6_48 Towards a Sustainable Community-Driven Documentation of Semantic Web Tools] A Wikidata-based toolkit to help knowledge engineers and developers find and document semantic web tools by categorizing them into a taxonomy and integrating GitHub metadata to track their maintenance status. By A. Reiz, F.J. Ekaputra & N. Mihindukulasooriya (2025). ** [[commons:File:FOSDEM-2025-Wikidata-Wikibase-JohnSamuel.pdf|From Open Collaboration to Customized Control - Transitioning from Wikidata to Wikibase]] by John Samuel at FOSDEM 2025 (Track: Collaboration and Content Management) on February 1, 2025. * Videos ** [https://www.youtube.com/watch?v=T-q8vgVOrQM Biodiversity Heritage Library Creator IDs on Wikidata via Mix'n'match] - Tiago Lubiana will demonstrate the workflow of Mix'n'Match curation and adding BHL Creator ID's to Wikidata. ** (arabic)[https://www.youtube.com/watch?v=7zmFylVYalc OpenRefine and QuickStatements] - In this 2nd session of the Arabic Wikidata Days 2024, advanced skills of OR such as improving and importing tabular data. QS will also be demonstrated and how it simplifies adding and editing Wikidata. Presented by Professor Qais Shraideh. ** [https://www.youtube.com/watch?v=v82D_Q2MFVk Resource, Description & Access & STA] - Michaela Edelmann introduces the cataloging platform that runs on Wikibase for the German-speaking DACH countries. ** (Czech) 25th Annual Conference: National Archives of Czech Republic had 2 segments for Wikibases: [https://www.youtube.com/watch?v=nssngihJCnQ&t=2098s Wikibase for Welsh Authority Control] and [https://www.youtube.com/watch?v=nssngihJCnQ&t=2896s Wikibase: a tool for creating/sharing LOD] * Presentations ** [https://zenodo.org/records/14755184 New developments of Wikibase-as-a-Service] at the Open Science Lab (part of NFDI4Culture). Presented at Art Loves History Wiki Conference, it shows developments to the WB software suite. '''Tool of the week''' * [https://holonetgalacticmap-frontend.vercel.app/ Holonet Galactic Map] - Explore information and facts of the planets that inhabit the Star Wars universe, powered by Wikidata. '''Other Noteworthy Stuff''' * ⚠️ '''Wikidata Query Service graph split''': The graph split is about 2 months away. If you are doing queries that involve scholarly articles or if you have an application that does you will be affected. Please check [[d:Wikidata:SPARQL query service/WDQS graph split]] for details. * We ([[d:User:Peter F. Patel-Schneider|Peter F. Patel-Schneider]] and [[User:Egezort|Egezort]]) want to run a course on the Wikidata Ontology for a limited number of participants. Designed for those already familiar with Wikidata, it will present information about ontologies and how they form the core of Wikidata, incorporating several exercises on analyses of and fixes to the Wikidata ontology. Upon successful completion (ending with a group project in consultation by us), participants will receive certificates. Please give feedback and suggestions to improve the structure and course content (found in more detail at [[d:Wikidata:WikiProject_Ontology/Ontology_Course|WikiProject:Ontology Course]]) which will be incorporated into our Wikimedia [[M:Grants:Project/Rapid|rapid grant application]] to support the effort. Interested in helping or want to share your thoughts? [[d:Wikidata_talk:WikiProject_Ontology/Ontology_Course|Let us know]]. * Several database changes will impact Wikidata in the coming months, including the migration of the term store (<code>wbt_ tables</code>) to a dedicated cluster to improve performance and enable future growth. This move will speed up most Wikidata SQL queries but prevent direct joins between term store data and other Wikidata tables. Additionally, the wb_type table will be removed, with its mapping hardcoded in Wikibase, simplifying the codebase. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata-tech@lists.wikimedia.org/thread/7AMRB7G4CZ6BBOILAA6PK4QX44MUAHT4/ More details]. * Call for projects and mentors for Google Summer of Code 2025! Deadline: February 28th. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikitech-l@lists.wikimedia.org/thread/GQWJNAPQFXZRW2KN4AO3OV5YMVMO6SNQ/ More info]! * [https://www.wikimedia.de/presse/europaeischer-open-source-award-fuer-lydia-pintscher-auszeichnung-fuer-ihren-beitrag-zu-wikidata/ Lydia Pintscher awarded the] [[d:Q131702864|European Open Source Award]] - Wikidata Portfolio Manager for WMDE, Lydia's contributions to the development of Wikidata have been recognised in the category of ''Advocacy and Awareness''. '''Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: ** General datatypes: ***[[:d:Property:P13210|organisation tax status]] (<nowiki>jurisdiction specific tax status of organisations like non-profits</nowiki>) ***[[:d:Property:P13238|entry height]] (<nowiki>height of the entrance above ground level for boarding vehicles</nowiki>) ***[[:d:Property:P13251|number of shading units]] (<nowiki>number of shading units in a graphics processing unit (GPU)</nowiki>) ***[[:d:Property:P13252|land acknowledgement]] (<nowiki>acknowledgement of indigenous or native people who live and whose ancestors lived at a location</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Property:P13205|Amsterdam Monumentenstad ID]], [[:d:Property:P13206|VG247 game ID]], [[:d:Property:P13207|DNCI label ID]], [[:d:Property:P13208|National Football Teams.com stadium ID]], [[:d:Property:P13209|Kamus Pelajar ID]], [[:d:Property:P13211|Dictionary of Norwegian Translators ID]], [[:d:Property:P13212|MACM artist ID]], [[:d:Property:P13213|Lutris company ID]], [[:d:Property:P13214|hockey1946.ru player ID]], [[:d:Property:P13215|DOSBoxWiki article]], [[:d:Property:P13216|NBA G League player ID]], [[:d:Property:P13217|World Women's Snooker player ID]], [[:d:Property:P13218|footballdatabase.eu match ID]], [[:d:Property:P13219|GERS ID]], [[:d:Property:P13220|Comprehensive Historical Dictionary of Ladino entry ID]], [[:d:Property:P13221|SBOID]], [[:d:Property:P13222|Game Vortex software ID]], [[:d:Property:P13223|Syrian Memory Institution person ID]], [[:d:Property:P13224|Mishramilan catalog ID]], [[:d:Property:P13225|myCast work ID]], [[:d:Property:P13226|Hessian Biography person (GND) ID]], [[:d:Property:P13227|Beaux-Arts ID]], [[:d:Property:P13228|Gaia ID]], [[:d:Property:P13229|Franceinfo journalist ID]], [[:d:Property:P13230|Hankook Ilbo tag ID]], [[:d:Property:P13231|Cinema Belgica person ID]], [[:d:Property:P13232|Cinema Belgica venue ID]], [[:d:Property:P13233|Ukrainian Association of Football match ID]], [[:d:Property:P13234|Rijksmuseum ID]], [[:d:Property:P13235|Cinema Belgica film ID]], [[:d:Property:P13236|Danbooru tag]], [[:d:Property:P13237|Russian Football National League player ID]], [[:d:Property:P13239|Database of Canada's Early Women Writers ID]], [[:d:Property:P13240|taz ID]], [[:d:Property:P13241|Roman Inscriptions of Britain Online ID]], [[:d:Property:P13242|Répertoire du patrimoine bâti de Québec ID]], [[:d:Property:P13243|Game Jolt username]], [[:d:Property:P13244|Kvikmyndavefurinn work ID]], [[:d:Property:P13245|Kvikmyndavefurinn person ID]], [[:d:Property:P13246|EHIS educational institution ID]], [[:d:Property:P13247|WSGF game ID]], [[:d:Property:P13248|‎Kvikmyndavefurinn company ID]], [[:d:Property:P13249|‎Museum Data Service museum ID]], [[:d:Property:P13250|HonestGamers game ID]], [[:d:Property:P13253|Pappers executive ID]], [[:d:Property:P13254|Islamic Philosophy ID]], [[:d:Property:P13255|L'Humanité topic ID]], [[:d:Property:P13256|Kamus Dewan Edisi Tiga ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review: ** General datatypes: ***[[:d:Wikidata:Property proposal/nomenclatural type of|nomenclatural type of]] (<nowiki>taxon item of which this item is the taxonomic type (name-bearing type), e.g. the family for which this genus is the type, the genus for which this species is the type, the taxon for which this type specimen is the type, ect...</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/World Heritage type|World Heritage type]] (<nowiki>Propriety of World heritage site : the Type (Cultural, Natural, Mixed)</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/DVD region code|DVD region code]] (<nowiki>DVD release is restricted to region code</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Archaeological National Register code|Archaeological National Register code]] (<nowiki>identifier of elements of the National archaeological register of Moldova</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/presented works|presented works]] (<nowiki>works of art performed, displayed or presented at a given event</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant REGAFI|identifiant REGAFI]] (<nowiki></nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Maximum beam energy|Maximum beam energy]] (<nowiki>Maximum beam energy of a particle accelerator</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/name starts with|name starts with]] (<nowiki>The name that this qualifies, the full contents of which are unknown, is known to start with these characters.</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/духовный сан|духовный сан]] (<nowiki>formal styles of address used for members of the clergy</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/A2B2 user ID|A2B2 user ID]] (<nowiki>User ID on a2b2.org</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Source language|Source language]] (<nowiki>headword languge of dictionary</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/location code|location code]] (<nowiki>the location code of the location item. Should either be used with qualifier property {{Q|P459}} to specify which location code system being used, or be used as the qualifier of {{P|31}}.</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/DIF historia player ID|DIF historia player ID]] (<nowiki>Identifier for a sportsperson connected to Djurgårdens IF on difhistoria.se (official site)</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/number of texture mapping units|number of texture mapping units]] (<nowiki>number of texture mapping units in a graphics processing unit</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/number of render output units|number of render output units]] (<nowiki>number of render output units in a graphics processing unit</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/number of ray tracing cores|number of ray tracing cores]] (<nowiki>number of ray tracing cores in a graphics processing unit</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Bibliography for subject|Bibliography for subject]] (<nowiki>Wikidata property on this item providing a link to a bibliography about the subject that is a good starting point.</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/likes / dislikes|likes / dislikes]] (<nowiki>''(no English description proposed yet)''</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/number of goals scored in penalty shootouts|number of goals scored in penalty shootouts]] (<nowiki>total number of goals scored by a team in a penalty shootout</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/broadcasting days and time|broadcasting days and time]] (<nowiki>days of the week in which a TV or radio program is broadcasted</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/reverse compound|reverse compound]] (<nowiki>compound where the parts are reversed</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/cognate-citation|cognate-citation]] (<nowiki>lexeme with with the same etymological origin and where a source supports it.</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Instrument de recherche (inventaire)|Instrument de recherche (inventaire)]] (<nowiki>{{Translate this | fr = <!-- | xx = descriptions dans d'autres langues --> }}</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Instrument de recherche|Instrument de recherche]] (<nowiki>document containing detailed information about a specific collection of papers or records within an archive</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Ratsinformationssystem|Ratsinformationssystem]] (<nowiki>Link to the council information system of the municipality</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/name with acutes|name with acutes]] (<nowiki>item name with acute accents showing stressed vowels</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/doors open on the… / exit train on the…|doors open on the… / exit train on the…]] (<nowiki>side of the train where the doors open at this station or only side where this vehicle has doors</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/directs readers to|directs readers to]] (<nowiki>document or class of documents to which this item or class directs readers (aliases: is citation of {{!}} links to {{!}} refers to {{!}} target)</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/items classified|items classified]] (<nowiki>class of items that this classification system classifies (aliases: items categorized {{!}} classifies {{!}} categorizes)</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/reason not to be used with instances of|reason not to be used with instances of]] (<nowiki>clarification for why P31 (instance of) can not be used with this property</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/dislikes of fictional character|dislikes of fictional character]] (<nowiki>''(no English description proposed yet)''</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/AI-generated media prompt|AI-generated media prompt]] (<nowiki>exact prompt that was used to generate an AI-generated media</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Text-to-image software used for creation|Text-to-image software used for creation]] (<nowiki>text-to-image generation software that was used to create this media or work</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/schism|schism]] (<nowiki></nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Lemmy instance URL|Lemmy instance URL]] (<nowiki>the Lemmy instance of/about the subject</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (French)|Algeria Press Service tag ID (French)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (English)|Algeria Press Service tag ID (English)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (Arabic)|Algeria Press Service tag ID (Arabic)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'un(e) auteurice sur le site Mille ans de littérature d'oc|Identifiant d'un(e) auteurice sur le site Mille ans de littérature d'oc]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Registre national des gels|identifiant Registre national des gels]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ech-Chaab tag ID|Ech-Chaab tag ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Shamela Algeria person ID|Shamela Algeria person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/enterprise number (Germany)|enterprise number (Germany)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ohio University ArchivesSpace Subject ID|Ohio University ArchivesSpace Subject ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Progetto Euploos ID|Progetto Euploos ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Nafziger Order of Battle ID|Nafziger Order of Battle ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DataGov dataset|DataGov dataset]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ERR keyword ID|ERR keyword ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ohio University ArchivesSpace Agent ID|Ohio University ArchivesSpace Agent ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Inventory of Natural Heritage site ID|Inventory of Natural Heritage site ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Inventory of Natural Heritage tree ID|Inventory of Natural Heritage tree ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Spanish-German Dictionary ID|Spanish-German Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Canadian Writing Research Collaboratory ID|Canadian Writing Research Collaboratory ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SearchCulture.gr ID|SearchCulture.gr ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cinema Belgica company ID|Cinema Belgica company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cinema Belgica censorship ID|Cinema Belgica censorship ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Archaeological Cadastre (Greece) ID|Archaeological Cadastre (Greece) ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SOIUSA code|SOIUSA code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MetalTabs.com track ID|MetalTabs.com track ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MUBI Festival ID|MUBI Festival ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/rutracker.org page ID|rutracker.org page ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RPG Maker game ID|RPG Maker game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RateMyProfessors ID|RateMyProfessors ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PubMed author ID|PubMed author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BodyMeasurements.org ID|BodyMeasurements.org ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bluepages article ID|Bluepages article ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Archaeological Cadastre (Greece) info ID|Archaeological Cadastre (Greece) info ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Geology and Earth Sciences entry ID|A Dictionary of Geology and Earth Sciences entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Wikishia item ID|Wikishia item ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bertsolaritzaren Datu Basea ID|Bertsolaritzaren Datu Basea ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Sociology entry ID|A Dictionary of Sociology entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Cultural Anthropology entry ID|A Dictionary of Cultural Anthropology entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Geography entry ID|A Dictionary of Geography entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DGLAi ID|DGLAi ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Jeune Afrique person ID|Jeune Afrique person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/norskeflyplasser.no-ID|norskeflyplasser.no-ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID (English)|Euronews topic ID (English)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID (French)|Euronews topic ID (French)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID (Spanish)|Euronews topic ID (Spanish)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID (Arabic)|Euronews topic ID (Arabic)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Unine thesis id|Unine thesis id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Enpedia ID|Enpedia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Dizionario Biografico della Calabria Contemporanea ID|Dizionario Biografico della Calabria Contemporanea ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bahamut Animation Crazy Serial Number|Bahamut Animation Crazy Serial Number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Finnish Olympic Committee ID|Finnish Olympic Committee ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Team Norway profile ID (new)|Team Norway profile ID (new)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NOC of Belarus champion ID (new)|NOC of Belarus champion ID (new)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/JOC profile ID (new)|JOC profile ID (new)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RFI topic ID (French)|RFI topic ID (French)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RFI topic ID (English)|RFI topic ID (English)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RFI topic ID (Spanish)|RFI topic ID (Spanish)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/EJU profile ID|EJU profile ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/University of Pécs teachers identifier|University of Pécs teachers identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ROAR id|ROAR id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/CPB profile ID|CPB profile ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/TERMCAT term ID|TERMCAT term ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Handle prefix|Handle prefix]], [[:d:Wikidata:Property proposal/U.S. Soccer player ID|U.S. Soccer player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Celfic FC player ID|Celfic FC player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Sutian entry ID|Sutian entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/wikiHow article ID|wikiHow article ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Graceful17 ID|Graceful17 ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IATI Organisation Identifier|IATI Organisation Identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Suno artist ID|Suno artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/VAi Archiefhub Agent ID|VAi Archiefhub Agent ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Soccerbase season ID|Soccerbase season ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PlaymakerStats season ID|PlaymakerStats season ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ESPN.com football match ID|ESPN.com football match ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Eurosport person ID|Eurosport person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Newsweek topic ID|Newsweek topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/New York Post topic ID|New York Post topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RaiPlay Sound IDs|RaiPlay Sound IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Chinese Church and Organization Dictionary Identifier|Chinese Church and Organization Dictionary Identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DDLC entry ID|DDLC entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Fluorophores.org substance ID|Fluorophores.org substance ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Yahoo Knowledge Graph ID|Yahoo Knowledge Graph ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Biographical Dictionary of Republican China (X-Boorman) ID|Biographical Dictionary of Republican China (X-Boorman) ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Modern China Biographical Database ID|Modern China Biographical Database ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Chinese Engineers Relational Database ID|Chinese Engineers Relational Database ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Letterboxd studio ID|Letterboxd studio ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Izvestia topic ID|Izvestia topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The Oxford Dictionary of Late Antiquity ID|The Oxford Dictionary of Late Antiquity ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BGSU Historical Collections of the Great Lakes vessel ID|BGSU Historical Collections of the Great Lakes vessel ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/booru tag|booru tag]], [[:d:Wikidata:Property proposal/critify.de game ID|critify.de game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Iowa State University Library Vocabularies ID|Iowa State University Library Vocabularies ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MikuWiki article ID|MikuWiki article ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Trade register Switzerland ID|Trade register Switzerland ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/JSR package|JSR package]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Storytel author ID|Storytel author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/TvStar.info person ID|TvStar.info person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Amazon Music track ID|Amazon Music track ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/National Trust Heritage Records ID|National Trust Heritage Records ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Toonopedia ID|Toonopedia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Oorlogsbronnen-identifier|Oorlogsbronnen-identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/CPC Zone game ID|CPC Zone game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Patristic Text Archive|Patristic Text Archive]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Biblioteca italiana work ID|Biblioteca italiana work ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant d'une œuvre au MACM|identifiant d'une œuvre au MACM]], [[:d:Wikidata:Property proposal/nesdb.se game ID|nesdb.se game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'une personne sur le site du musée du diocèse de Lyon|Identifiant d'une personne sur le site du musée du diocèse de Lyon]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Número de Identificación Tributaria|Número de Identificación Tributaria]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hiking Note trail identifier|Hiking Note trail identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hiking Note mountain identifier|Hiking Note mountain identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Video Game History Foundation Library|Video Game History Foundation Library]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Yandex Music track ID|Yandex Music track ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PromoDJ track ID|PromoDJ track ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Jamendo track ID|Jamendo track ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Know Your Meme slug|Know Your Meme slug]], [[:d:Wikidata:Property proposal/CriticDB IDs|CriticDB IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID|Euronews topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RFI topic ID|RFI topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service topic ID|Algeria Press Service topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hiking Note chalet identifier|Hiking Note chalet identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Encyclopedia of Marxism ID|Encyclopedia of Marxism ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! '''Did you know?''' * Query examples: ** [https://w.wiki/Cvmf Old books (1700 - 1830) with many (+25) Sitelinks] ** [https://w.wiki/CrbD List of translated songs or musical works, with 'role named in credits' as a qualifier] * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]:[[d:Wikidata:WikiProject Musée d'art contemporain de Montréal|WikiProject Musée d'art contemporain de Montréal]] - This project with the Museum of Contemporary Art of Montreal aims to share its data model. * WikiProject Highlights: ** [[d:Wikidata:WikiProject_Antiquity/Patristic_Text_Archive|Antiquity: Patristic Text Archive]] is a web archive for (mostly) Greek [[d:Q189380|Patristic]] archival texts. ** [[d:Wikidata:WikiProject_Ontology/Ontology_Course|WikiProject: Ontology Course]] - as mentioned above, this WikiProject plans to be a certified course to teahc participants about proper Wikidata ontologies. * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:User:Mr._Ibrahem/Language_statistics_for_items|Language statistics for Items]] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]:[[d:Q3554288|Valérie Masson-Delmotte (Q3554288)]] - French engineer and climatologist * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]:[[d:Lexeme:L30087|lasku(L30087)]] - Finnish noun, translates to "landing", "calculation" or "invoice" in English. '''Development''' * Storage growth: We are continuing to make some changes to the terms-related database table in order to scale better ([[phab:T351802]]) * Wikibase REST API: We are continuing to work on bringing search to the REST API ([[phab:T383126]]) * mul language code: Support for the language code has been rolled out fully * EntitySchemas: We finished adding language fallback to the heading of EntitySchema pages ([[phab:T228423]]) * Sitelinks: Fixed a bug that prevented linking Wikidata Items from Wikipedias ([[phab:T385261]]) * Scoped search: We continued working on improving the main search field on Wikidata in order to allow you to search for Properties, Lexemes, etc more easily with it ([[phab:T321543]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. '''Weekly Tasks''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: [[d:Wikidata:WikiProject Govdirectory/Liechtenstein|Liechtenstein]] * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''·[[d:Wikidata:Status updates/2025 01 27|Previous issue]] · [[:d:User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] [[:d:User talk:Danny Benjafield (WMDE)|talk]] · 3. februara 2025. u 17:15 (CET)''' </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28182031 --> == Wikidata weekly summary #666 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2025-02-10. Missed the previous one? See issue [[d:Wikidata:Status updates/2025 02 03|#665]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> '''Discussions''' * New requests for permissions/Bot: ** [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/TiagoLubianaBot_5|TiagoLubianaBot 5]] - Task(s): Add [[d:Property:P18|image]] or [[d:Property:P13162|reference illustration]] based on categories for botanical illustrations on Wikimedia Commons. Only add when only 1 or 2 files in category. ** [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/Sapper-bot|Sapper Bot]] - Task(s): Daily updates the [[d:Q126982|Sea of Galilee]]'s [[d:Property:P2044|elevation above sea level]] based on official government data. * Closed request for permissions/Bot: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/MangadexBot|MangadexBot]] - Task(s): add metadata from mangadex to manga with Mangadex manga ID - closed as relevant Property has been deprecated and marked for deletion. '''Events''' * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming events]]: ** Data Reuse Days, starting on February 18th. [[d:Event:Data Reuse Days 2025#Sessions|Check out the program]] and don't forget to [[d:Special:RegisterForEvent/1050|register on wiki]] to receive the access link. ** [https://calendar.library.torontomu.ca/event/3855376 Whose (Wiki)Data is it anyway?] - Ethics & Consent when cataloguing people, places and things. An on-site Library workshop of the Toronto Metropolitan University, February 12, 1200 - 1600 EST (UTC-5). ** [https://calendar.colorado.edu/event/black-history-month-wikidata-comics-edit-a-thon Comics Edit-A-Thon for Black History month], hosted by the ''Center for Research Data and Digital Scholarship'' of the University of Colorado (onsite only & registration required). February 12, 1300 - 1500 MST (UTC-7). '''Press, articles, blog posts, videos''' * Blogs ** [https://www.daniel-motz.de/articles/query-by-graph Making SPARQL more accessible]: Daniel Motz's bachelor's thesis on visual query graphs, check out their project in Tool of the Week ** [https://tech-news.wikimedia.de/2025/02/05/glam-rockers/ GLAM Rockers: an interview with the creators of GLAMorous Europe] - Anne Mühlich and Gerd Müller speak about their project [https://www.glam-europe.de/ GLAMorous Europe] which uses Wikidata to enrich the digital art collection. ** [https://tech-news.wikimedia.de/2025/02/10/preserving-community-history-with-wikibase/ Preserving Community History with Wikibase] - Tan Li Qi of MyCommunity, a Singaporean nonprofit dedicated to preserving the stories of everyday people by documenting community narratives, social memories, and local heritage. ** [https://sites.harvard.edu/harvard-library-circ/2025/02/03/wikidata-edit-a-thon-for-the-black-teacher-archive/ Wikidata Edit-A-Thon for Black Teacher archive] by the Harvard Library University. A write-up of the event which saw more than 400 items edited. * Project Chat - join the discussion ** [[d:Wikidata:Project_chat#Should_we_certify_Wikidata_trainers?|Should Wikidata trainers be certified?]] '''Tool of the week''' * [https://query.daniel-motz.de/ Query by Graph] - build a SPARQL query using drag'n'drop visual elements. This is an interesting tool that provides another way to approach building SPARQL queries, especially for those that find the Query builder or raw SPARQL unintuitive or complex. * [https://cividata.org/en/ CivData] - "Cividata makes the diverse world of non-profit organizations visible. As a volunteer project, Cividata provides a comprehensive overview of non-profit organizations worldwide, based on data from Wikipedia's sister project Wikidata." '''Other Noteworthy Stuff''' * [[m:Global_Resource_Distribution_Committee/Creation_of_the_interim_GRDC|Creation of the interim Global Resource Distribution Committee]] - Call for candidates ends February 25, [[m:Midnight_deadline|midnight (AOE)]].<br />The interim GDRC is being established to oversee and adjust resource distribution for the Community Fund, aligning with the movement's evolving needs. Currently open to applications from candidates with experience in grantmaking, budgeting and knowledge of Wikimedia's grant types. Further information on the role and how to apply can be found on the [[m:Submit_your_application|GDRC Meta page]] * [https://www.curationist.org/news/curationist-is-seeking-a-part-time-remote-digital-archivist Curationist seeks Digital Archivist] - Curationist, a free online resource for cultural heritage seeks a part-time archiver who can navigate Wikidata, SPARQL and create metadata and support writers. * For the upcoming [[m:Wikidata_and_research|Wikidata and Research]] conference in July, the [https://openreview.net/group?id=wikimedia.it/Wikidata_and_Research/2025/Conference&referrer=%5BHomepage%5D(%2F)#tab-accept-paper list of accepted papers] has been posted. '''Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: ** General datatypes: ***[[:d:Property:P13238|entry height]] (<nowiki>height of the entrance above ground level for boarding vehicles</nowiki>) ***[[:d:Property:P13251|number of shading units]] (<nowiki>number of shading units in a graphics processing unit (GPU)</nowiki>) ***[[:d:Property:P13260|romantic orientation]] (<nowiki>pattern of romantic attraction of this person or fictional character — use ONLY IF they have stated it themselves, unambiguously, or it has been widely agreed upon by historians after their death</nowiki>) ***[[:d:Property:P13262|location code]] (<nowiki>the location code of the location (please use more specific property if available)</nowiki>) ***[[:d:Property:P13269|directs readers to]] (<nowiki>document or class of documents to which this item or class directs readers</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Property:P13229|Franceinfo journalist ID]], [[:d:Property:P13230|Hankook Ilbo tag ID]], [[:d:Property:P13231|Cinema Belgica person ID]], [[:d:Property:P13232|Cinema Belgica venue ID]], [[:d:Property:P13233|Ukrainian Association of Football match ID]], [[:d:Property:P13234|Rijksmuseum ID]], [[:d:Property:P13235|Cinema Belgica film ID]], [[:d:Property:P13236|Danbooru tag]], [[:d:Property:P13237|Russian Football National League player ID]], [[:d:Property:P13239|Database of Canada's Early Women Writers ID]], [[:d:Property:P13240|taz ID]], [[:d:Property:P13241|Roman Inscriptions of Britain Online ID]], [[:d:Property:P13242|Répertoire du patrimoine bâti de Québec ID]], [[:d:Property:P13243|Game Jolt username]], [[:d:Property:P13244|Kvikmyndavefurinn work ID]], [[:d:Property:P13245|Kvikmyndavefurinn person ID]], [[:d:Property:P13246|EHIS educational institution ID]], [[:d:Property:P13247|WSGF game ID]], [[:d:Property:P13248|‎Kvikmyndavefurinn company ID]], [[:d:Property:P13249|‎Museum Data Service museum ID]], [[:d:Property:P13250|HonestGamers game ID]], [[:d:Property:P13253|Pappers executive ID]], [[:d:Property:P13254|Islamic Philosophy ID]], [[:d:Property:P13255|L'Humanité topic ID]], [[:d:Property:P13256|Kamus Dewan Edisi Tiga ID]], [[:d:Property:P13257|Izvestia topic ID]], [[:d:Property:P13258|Presisov večjezični slovar ID]], [[:d:Property:P13259|Zvuk release ID]], [[:d:Property:P13261|Mille ans de littérature d'oc author ID]], [[:d:Property:P13263|norskeflyplasser.no ID]], [[:d:Property:P13264|HCERES expert ID]], [[:d:Property:P13265|Registre national des gels ID]], [[:d:Property:P13266|A Dictionary of Geology and Earth Sciences entry ID]], [[:d:Property:P13267|DGLAi ID]], [[:d:Property:P13268|Finnish Olympic Committee athlete ID]], [[:d:Property:P13270|Cinema Belgica company ID]], [[:d:Property:P13271|RPG Maker game ID (archived)]], [[:d:Property:P13272|Chinese Church and Organization Dictionary ID]], [[:d:Property:P13273|Letterboxd studio ID]], [[:d:Property:P13274|Biblioteca Italiana work ID]], [[:d:Property:P13275|A Dictionary of Cultural Anthropology entry ID]], [[:d:Property:P13276|A Dictionary of Geography entry ID]], [[:d:Property:P13277|A Dictionary of Sociology entry ID]], [[:d:Property:P13278|Jeune Afrique person ID]], [[:d:Property:P13279|Dictionary of Late Antiquity ID]], [[:d:Property:P13280|University of Pécs Almanac ID]], [[:d:Property:P13281|TERMCAT term ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review: ** General datatypes: ***[[:d:Wikidata:Property proposal/nomenclatural type of|nomenclatural type of]] (<nowiki>taxon item of which this item is the taxonomic type (name-bearing type), e.g. the family for which this genus is the type, the genus for which this species is the type, the taxon for which this type specimen is the type, ect...</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/DVD region code|DVD region code]] (<nowiki>DVD release is restricted to region code</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Archaeological National Register code|Archaeological National Register code]] (<nowiki>identifier of elements of the National archaeological register of Moldova</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/presented works|presented works]] (<nowiki>works of art performed, displayed or presented at a given event</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant REGAFI|identifiant REGAFI]] (<nowiki></nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Maximum beam energy|Maximum beam energy]] (<nowiki>Maximum beam energy of a particle accelerator</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/name starts with|name starts with]] (<nowiki>The name that this qualifies, the full contents of which are unknown, is known to start with these characters.</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/духовный сан|духовный сан]] (<nowiki>formal styles of address used for members of the clergy</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/A2B2 user ID|A2B2 user ID]] (<nowiki>User ID on a2b2.org</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Source language|Source language]] (<nowiki>headword languge of dictionary</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/DIF historia player ID|DIF historia player ID]] (<nowiki>Identifier for a sportsperson connected to Djurgårdens IF on difhistoria.se (official site)</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/number of texture mapping units|number of texture mapping units]] (<nowiki>number of texture mapping units in a graphics processing unit</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/number of render output units|number of render output units]] (<nowiki>number of render output units in a graphics processing unit</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/number of ray tracing cores|number of ray tracing cores]] (<nowiki>number of ray tracing cores in a graphics processing unit</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Bibliography for subject|Bibliography for subject]] (<nowiki>Wikidata property on this item providing a link to a bibliography about the subject that is a good starting point.</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/likes / dislikes|likes / dislikes]] (<nowiki>''(no English description proposed yet)''</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/number of goals scored in penalty shootouts|number of goals scored in penalty shootouts]] (<nowiki>total number of goals scored by a team in a penalty shootout</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/broadcasting days and time|broadcasting days and time]] (<nowiki>days of the week in which a TV or radio program is broadcasted</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/reverse compound|reverse compound]] (<nowiki>compound where the parts are reversed</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/cognate-citation|cognate-citation]] (<nowiki>lexeme with with the same etymological origin and where a source supports it.</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Instrument de recherche (inventaire)|Instrument de recherche (inventaire)]] (<nowiki>{{Translate this | fr = <!-- | xx = descriptions dans d'autres langues --> }}</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Instrument de recherche|Instrument de recherche]] (<nowiki>document containing detailed information about a specific collection of papers or records within an archive</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Ratsinformationssystem|Ratsinformationssystem]] (<nowiki>Link to the council information system of the municipality</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/name with acutes|name with acutes]] (<nowiki>item name with acute accents showing stressed vowels</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/doors open on the… / exit train on the…|doors open on the… / exit train on the…]] (<nowiki>side of the train where the doors open at this station or only side where this vehicle has doors</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/items classified|items classified]] (<nowiki>class of items that this classification system classifies (aliases: items categorized {{!}} classifies {{!}} categorizes)</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/reason not to be used with instances of|reason not to be used with instances of]] (<nowiki>clarification for why P31 (instance of) can not be used with this property</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/dislikes of fictional character|dislikes of fictional character]] (<nowiki>''(no English description proposed yet)''</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/AI-generated media prompt|AI-generated media prompt]] (<nowiki>exact prompt that was used to generate an AI-generated media</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Text-to-image software used for creation|Text-to-image software used for creation]] (<nowiki>software that was used to create this media or work</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Lemmy instance URL|Lemmy instance URL]] (<nowiki>the Lemmy instance of/about the subject</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/reason for event cancellation|reason for event cancellation]] (<nowiki>circumstances leading to the cancellation of the event</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/stylized title|stylized title]] (<nowiki>''(no English description proposed yet)''</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/RAM capacity|RAM capacity]] (<nowiki>amount of volatile random-access memory (RAM) modules used by this device</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/VRAM capacity|VRAM capacity]] (<nowiki>amount of dual-ported video RAM (VRAM) modules used by this device</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/nombre anterior|nombre anterior]] (<nowiki>Former official name used by an entity, organization, place, or object.</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/earliest start date|earliest start date]] (<nowiki>earliest start date</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/model number|model number]] (<nowiki>Identifier for a product model</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Nation Ranking (primary) and Nation Ranking (secondary)|Nation Ranking (primary) and Nation Ranking (secondary)]] (<nowiki>Nation Ranking (primary)</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/has license|has license]] (<nowiki>licenses the subject have</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/representing sports team|representing sports team]] (<nowiki>a sports team or club representing this organisation or geographic area</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (French)|Algeria Press Service tag ID (French)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (English)|Algeria Press Service tag ID (English)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service tag ID (Arabic)|Algeria Press Service tag ID (Arabic)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ech-Chaab tag ID|Ech-Chaab tag ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Shamela Algeria person ID|Shamela Algeria person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/enterprise number (Germany)|enterprise number (Germany)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ohio University ArchivesSpace Subject ID|Ohio University ArchivesSpace Subject ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Progetto Euploos ID|Progetto Euploos ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DataGov dataset|DataGov dataset]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ERR keyword ID|ERR keyword ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ohio University ArchivesSpace Agent ID|Ohio University ArchivesSpace Agent ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Inventory of Natural Heritage site ID|Inventory of Natural Heritage site ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Inventory of Natural Heritage tree ID|Inventory of Natural Heritage tree ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Spanish-German Dictionary ID|Spanish-German Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Canadian Writing Research Collaboratory ID|Canadian Writing Research Collaboratory ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SearchCulture.gr ID|SearchCulture.gr ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cinema Belgica censorship ID|Cinema Belgica censorship ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Archaeological Cadastre (Greece) ID|Archaeological Cadastre (Greece) ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SOIUSA code|SOIUSA code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MetalTabs.com track ID|MetalTabs.com track ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/rutracker.org page ID|rutracker.org page ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RateMyProfessors ID|RateMyProfessors ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PubMed author ID|PubMed author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BodyMeasurements.org ID|BodyMeasurements.org ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bluepages article ID|Bluepages article ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Archaeological Cadastre (Greece) info ID|Archaeological Cadastre (Greece) info ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Wikishia item ID|Wikishia item ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bertsolaritzaren Datu Basea ID|Bertsolaritzaren Datu Basea ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID (English)|Euronews topic ID (English)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID (French)|Euronews topic ID (French)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID (Spanish)|Euronews topic ID (Spanish)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID (Arabic)|Euronews topic ID (Arabic)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Unine thesis id|Unine thesis id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Enpedia ID|Enpedia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Dizionario Biografico della Calabria Contemporanea ID|Dizionario Biografico della Calabria Contemporanea ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bahamut Animation Crazy Serial Number|Bahamut Animation Crazy Serial Number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Team Norway profile ID (new)|Team Norway profile ID (new)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NOC of Belarus champion ID (new)|NOC of Belarus champion ID (new)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/JOC profile ID (new)|JOC profile ID (new)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RFI topic ID (French)|RFI topic ID (French)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RFI topic ID (English)|RFI topic ID (English)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RFI topic ID (Spanish)|RFI topic ID (Spanish)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/EJU profile ID|EJU profile ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ROAR id|ROAR id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/CPB profile ID|CPB profile ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/U.S. Soccer player ID|U.S. Soccer player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Celfic FC player ID|Celfic FC player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Sutian entry ID|Sutian entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/wikiHow article ID|wikiHow article ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Graceful17 ID|Graceful17 ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IATI Organisation Identifier|IATI Organisation Identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Suno artist ID|Suno artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/VAi Archiefhub Agent ID|VAi Archiefhub Agent ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Soccerbase season ID|Soccerbase season ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PlaymakerStats season ID|PlaymakerStats season ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ESPN.com football match ID|ESPN.com football match ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Eurosport person ID|Eurosport person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Newsweek topic ID|Newsweek topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/New York Post topic ID|New York Post topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RaiPlay Sound IDs|RaiPlay Sound IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DDLC entry ID|DDLC entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Fluorophores.org substance ID|Fluorophores.org substance ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Yahoo Knowledge Graph ID|Yahoo Knowledge Graph ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Biographical Dictionary of Republican China (X-Boorman) ID|Biographical Dictionary of Republican China (X-Boorman) ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Modern China Biographical Database ID|Modern China Biographical Database ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Chinese Engineers Relational Database ID|Chinese Engineers Relational Database ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BGSU Historical Collections of the Great Lakes vessel ID|BGSU Historical Collections of the Great Lakes vessel ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/booru tag|booru tag]], [[:d:Wikidata:Property proposal/critify.de game ID|critify.de game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Iowa State University Library Vocabularies ID|Iowa State University Library Vocabularies ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MikuWiki article ID|MikuWiki article ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/JSR package|JSR package]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Storytel author ID|Storytel author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/TvStar.info person ID|TvStar.info person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Amazon Music track ID|Amazon Music track ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/National Trust Heritage Records ID|National Trust Heritage Records ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Toonopedia ID|Toonopedia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Oorlogsbronnen-identifier|Oorlogsbronnen-identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/CPC Zone game ID|CPC Zone game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Patristic Text Archive|Patristic Text Archive]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant d'une œuvre au MACM|identifiant d'une œuvre au MACM]], [[:d:Wikidata:Property proposal/nesdb.se game ID|nesdb.se game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'une personne sur le site du musée du diocèse de Lyon|Identifiant d'une personne sur le site du musée du diocèse de Lyon]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Número de Identificación Tributaria|Número de Identificación Tributaria]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hiking Note trail identifier|Hiking Note trail identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hiking Note mountain identifier|Hiking Note mountain identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Video Game History Foundation Library|Video Game History Foundation Library]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Yandex Music track ID|Yandex Music track ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PromoDJ track ID|PromoDJ track ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Jamendo track ID|Jamendo track ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Know Your Meme slug|Know Your Meme slug]], [[:d:Wikidata:Property proposal/CriticDB IDs|CriticDB IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID|Euronews topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RFI topic ID|RFI topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Algeria Press Service topic ID|Algeria Press Service topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hiking Note chalet identifier|Hiking Note chalet identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Encyclopedia of Marxism ID|Encyclopedia of Marxism ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Helden van het Verzet person ID|Helden van het Verzet person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Records of Early English Drama ID|Records of Early English Drama ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The New Yorker topic ID|The New Yorker topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/top50|top50]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PBA.com player ID|PBA.com player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PWBA.com player ID|PWBA.com player ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/LEMAC ID|LEMAC ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Rate Your Music music video ID|Rate Your Music music video ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Rate Your Music release issue ID|Rate Your Music release issue ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Nonbinary Wiki id|Nonbinary Wiki id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/goal.com football match ID|goal.com football match ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/LEMAV ID|LEMAV ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/AllGame game ID|AllGame game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Repertorium kleine politieke partijen 1918-1967 (Partij)|Repertorium kleine politieke partijen 1918-1967 (Partij)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/TechRaptor IDs|TechRaptor IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kompass company ID|Kompass company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/TechSavvy.de GPU ID|TechSavvy.de GPU ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PCPartPicker hardware ID|PCPartPicker hardware ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Wine AppDB ID developer ID|Wine AppDB ID developer ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Memoria Chilena ID|Memoria Chilena ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The Soka Gakkai Dictionary of Buddhism ID|The Soka Gakkai Dictionary of Buddhism ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! '''Did you know?''' * Query examples: ** [https://w.wiki/8HMC Specifiying colours for a gender representation of Scottish witches] ** [https://w.wiki/D2TF Currently active rock metal bands, their hometowns and latest release] ** [https://w.wiki/Cwm5 Map of Global Administrative Areas with links to Xeno-canto datasets in GBIF] ** [https://w.wiki/Cxfy Map of drowned places and their images] * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: ** [[d:Wikidata:WikiProject_Events_and_Role_Frames/Game_plan|Events and Role Frames]] - the goal is to enhance Wikidata’s representation of lexemes by linking lexeme senses to PropBank role sets. ** [[d:Wikidata:WikiProject_Medicine/List_of_Canadian_doctors|List of Canadian doctors (WikiProject Medicine)]] * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:Wikidata:Database_reports/List_of_properties/1-1000|List of most used Properties]] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q634873|Newton's parakeet (Q634873)]] - extinct species of bird * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]:[[d:Lexeme:L1328922|kuchapa (L1328922)]] - Swahili noun that can mean "photographic print", "print", "printer", "act of typing" or an "publishing." '''Development''' * Search in the UI: We continued the work on adding a search UI that lets you search in Properties, Lexemes and EntitySchemas more easily ([[phab:T338483]]) * Search in the API: We are continuing our work on search in the REST API ([[phab:T383126]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. '''Weekly Tasks''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: [[d:Wikidata:WikiProject Govdirectory/Nigeria|Nigeria]] * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] </div> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Wikidata:Status updates/2025_02_10|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] 10. februara 2025. u 19:13 (CET) </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28241170 --> == Wikidata weekly summary #667 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2025-02-17. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 02 10|#666]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * Open request for CheckUser: [[d:Wikidata:Requests for permissions/CheckUser/Lymantria|Lymantria]] (RfP scheduled to end at 19 February 2025 04:22 UTC) * New request for comments: [[d:Wikidata:Requests for comment/Anna's Archive|Anna's Archive]] - The RFC is about whether Wikidata should import and store metadata from Anna's Archive, considering legal, copyright, and technical challenges. ''' Events ''' * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming]]: ** Data Reuse Days, starting on February 18th. [[d:Event:Data Reuse Days 2025#Sessions|Check out the program]] and don't forget to [[d:Special:RegisterForEvent/1050|register on wiki]] to receive the access link. ** How to the use the [[:w:20th Century Press Archives]] as Source ([[Wikipedia:Digitaler_Themenabend#111._DTA:_„Das_Pressearchiv_20._Jahrhundert_als_Quelle“,_18._Februar_2025,_19_Uhr|Digitaler Themenabend: Das Pressearchiv 20. Jahrhundert als Quelle]] - in German) will introduce into research in the archives and into the work of [[:de:Wikipedia:Projekt Pressearchiv|Wikipedia Projekt Pressearchiv]] - Tuesday, February 18, at 18:00 UTC (informal [[:de:Wikipedia:Digitaler_Themenabend#111._DTA:_%E2%80%9EDas_Pressearchiv_20._Jahrhundert_als_Quelle%E2%80%9C,_18._Februar_2025,_19_Uhr|registration]]) ** New Linked Data for Libraries [[Wikidata: WikiProject LD4 Wikidata Affinity Group|LD4 Wikidata Affinity Group]] project series! We have our next LD4 Wikidata Affinity Group project series session on Tuesday, 18 February, 2025 at 9am PT / 12pm ET / 17:00 UTC / 6pm CET [https://zonestamp.toolforge.org/1738688400 Time Zone Converter]. Eric Willey will be facilitating a series of four sessions focused on starting a Wikidata project from the foundation up at your institution. The second session will focus on choosing your project. [[d:Wikidata:WikiProject_LD4_Wikidata_Affinity_Group/Affinity_Group_Calls/Starting_A_Wikidata_Project|Event page]] ** (workshop) [[WMFdashboard:courses/Grupo de Usuários Wiki Movimento Brasil/Wikidata Lab XLIV|Wikidata Lab XLIV: Launch of QuickStatements 3.0]] on February 24 at 15:00 UTC. Register [[WMFdashboard:courses/Grupo de Usuários Wiki Movimento Brasil/Wikidata Lab XLIV|here]] and watch it on [https://www.youtube.com/watch?v=yHqyRynWGvQ WMB's YouTube channel]! ** Wikidata and Wikibase: Curriculum Transformation in the Digital Humanities. Talk on Wednesday, 5 March. By Information Services, University of Edinburgh. ([https://www.eventbrite.co.uk/e/wikidata-and-wikibase-curriculum-transformation-in-the-digital-humanities-tickets-1247440079859 register]) * Past: ** [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2025/Contents/Wikidata report|Wikidata at WikiLibCon 2025]] ** [[outreach:GLAM/Newsletter/January 2025/Contents/Germany report|Exploring Wikidata & Building Community for Cultural Heritage Professionals]] ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [https://addshore.com/2025/02/visualizing-wikibase-ecosystem-using-wikibase-world/ Visualising the Wikibase ecosystem using Wikibase World] by [[d:User:Addshore|Addshore]] ** [[foundationsite:news/2025/02/12/wikipedia-recognized-as-a-digital-public-good/|Wikipedia Recognized as a Digital Public Good]] * Videos ** [https://www.youtube.com/watch?v=CAfpEYXb2WI From Open Collaboration to Customized Control: Transitioning from Wikidata to Wikibase]. Presented by John Samuel, this talk explores Wikibase, a self-hosted platform that brings the power of Wikidata to your own infrastructure. ** (Ukranian) [https://www.youtube.com/watch?v=ROuOz8gxMoU The Role of Wikidata in the development of the Crimean Tatar Wikipedia]. This talk discusses how Wikidata has been used to support populating a small language Wikipedia with content. ** (Portuguese) [https://www.youtube.com/watch?v=7Gw0Wdh6CNQ Mapping etymology on OpenStreetMaps with Wikidata] Tiago Lubjana demonstrates how to map etymology in OpenStreetMaps with Wikidata, using the streets of the [[d:Q971299|Butantanã Institute]] as an example. * Podcasts: Between The Brackets Episode 173: [https://betweenthebrackets.libsyn.com/episode-173-adam-shorland-tom-arrow-and-ollie-hyde Adam Shorland, Tom Arrow and Ollie Hyde] ''' Tool of the week ''' * [https://rstockm.github.io/fedipol/index.html Fedipol] (Fediverse Activity Tracker) is a Wikidata-based tool used for tracking activity and analyzing accounts related to German political parties, institutions, and instances on the Fediverse. * [https://openrefine.org/blog/2025/02/13/version-3-9-0 OpenRefine 3.9.0 was released] ''' Other Noteworthy Stuff ''' * [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikimedia-l@lists.wikimedia.org/message/N4RKFU6DYVJFJ3PIS3PEGKH7YJSRLRVJ/ Call for Projects and Mentors for Outreachy Round 30 is open!] The deadline to submit projects on the Outreachy website is March 4, 2025 at 4pm UTC and the project list will be finalized by March 14, 2025. '''Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P13282|land acknowledgement]] (<nowiki>acknowledgement of indigenous or native people who live and whose ancestors lived at a location</nowiki>) **[[:d:Property:P13296|study or design for this work]] (<nowiki>preliminary work for this finished work</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P13283|Dizionario Biografico della Calabria Contemporanea ID]], [[:d:Property:P13284|ESPN.com football match ID]], [[:d:Property:P13285|WPBSA.com player ID]], [[:d:Property:P13286|World Snooker Tour tournament ID]], [[:d:Property:P13287|Bertsolaritzaren Datu Basea ID]], [[:d:Property:P13288|EJU judoka ID]], [[:d:Property:P13289|Yandex Music track ID]], [[:d:Property:P13290|Video Game History Foundation Library agent ID]], [[:d:Property:P13291|Video Game History Foundation Library subject ID]], [[:d:Property:P13292|Video Game History Foundation Library resource ID]], [[:d:Property:P13293|Toonopedia ID]], [[:d:Property:P13294|PlaymakerStats season ID]], [[:d:Property:P13295|ERR keyword ID]], [[:d:Property:P13297|El Watan topic ID]], [[:d:Property:P13298|BGSU Historical Collections of the Great Lakes entry ID]], [[:d:Property:P13299|‎CPC Zone game ID]], [[:d:Property:P13300|New York Post topic ID]], [[:d:Property:P13301|National Trust Heritage Records ID]], [[:d:Property:P13302|Records of Early English Drama ID]], [[:d:Property:P13303|Shamela Algeria person ID]], [[:d:Property:P13304|PWBA.com player ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/The College of Cardinals Report|The College of Cardinals Report]] (<nowiki>ID of the person on the The College of Cardinals Report website</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Nation Ranking (secondary)|Nation Ranking (secondary)]] (<nowiki>Nation Ranking (primary)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Peh-oe-ji|Peh-oe-ji]] (<nowiki>writing system for {{Q|36778|Taiwan Taigi}} or other {{Q|36495}} language varieties in Fujian and South East Asia.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Taiwanese Taigi Romanization System|Taiwanese Taigi Romanization System]] (<nowiki>romanization system for {{Q|36778|Taiwan Taigi}} or other {{Q|36495}} language varieties in Fujian and South East Asia.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/leader of organization|leader of organization]] (<nowiki>This property identifies the top executive leader of an organization, regardless of the specific title used by the organization.</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/National Gallery ID|National Gallery ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SteamDB developer ID|SteamDB developer ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Steam Group ID|Steam Group ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'une personne dans le Dictionnaire de la déportation gardoise|Identifiant d'une personne dans le Dictionnaire de la déportation gardoise]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Digital Scriptorium Catalog item ID|Digital Scriptorium Catalog item ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DRTV IDs|DRTV IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cultural Heritage Online (Japan) special ID|Cultural Heritage Online (Japan) special ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hiking Note plant identifier|Hiking Note plant identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'une personnalité sur Calindex|Identifiant d'une personnalité sur Calindex]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'un(e) auteurice sur Calindex|Identifiant d'un(e) auteurice sur Calindex]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant dans le dictionnaire de la BnF|Identifiant dans le dictionnaire de la BnF]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The Atlantic topic ID|The Atlantic topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kulturenvanteri place ID|Kulturenvanteri place ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Global Energy Monitor Wiki ID|Global Energy Monitor Wiki ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/VGC IDs|VGC IDs]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Audiomack artist-ID|Audiomack artist-ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Audiomack album-ID|Audiomack album-ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Audiomack sang-ID|Audiomack sang-ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Wikishire Page ID|Wikishire Page ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kulturdatenbank-ID|Kulturdatenbank-ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/TERMDAT ID|TERMDAT ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/United Nations Multilingual Terminology Database ID|United Nations Multilingual Terminology Database ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Homosaurus ID (V4)|Homosaurus ID (V4)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IRIS UNIL author ID|IRIS UNIL author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kantonsspital St.Gallen Author ID|Kantonsspital St.Gallen Author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Platform for Taiwan Religion and Folk Culture ID|Platform for Taiwan Religion and Folk Culture ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Big Finish Release ID|Big Finish Release ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/TermTerm UUID|TermTerm UUID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FU-Lexikon ID|FU-Lexikon ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Miraheze wiki ID|Miraheze wiki ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Eurobasket.com club ID|Eurobasket.com club ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/domain name|domain name]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/CweX What tropical cyclones have hit Indonesia?] ([https://x.com/4sqa/status/1887868955102228579 source]) ** [https://w.wiki/6CBD Cheeses named after towns] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q183529|Olimpiyskiy National Sports Complex (Q183529)]] - stadium in Kyiv, Ukraine * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L39182|hacer (L39182)]] - Spanish verb that can mean "do", "create", "pretend" or "play a role". ''' Development ''' * Search: We are continuing the work on the improved search that lets you limit your search more easily to other entity types besides Items like Lexemes and Properties ([[phab:T321543]]) * RDF: We are working on aligning the RDF export to the Query Service prefixes ([[phab:T384344]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: [[d:Wikidata:WikiProject Govdirectory/Cuba|Cuba]] * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 02 17|Read the full report]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 02 10|Previous issue]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] [[:d:User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]] · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 17. februara 2025. u 22:11 (CET)''' </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28241170 --> == Wikidata weekly summary #668 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2025-02-24. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 02 17|#667]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * New requests for permissions/Bot: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/MatSuBot_10|MatSuBot_10]] - Task(s): Import aliases from [[d:Property:P2521|Female form of Label (P2521)]] and [[d:Property:P3321|Male form of Label(P3321)]]. * New request for comments: [[d:Wikidata:Requests_for_comment/Trainers|Certify the Wikidata trainers?]] - Initially discussed in [[d:Wikidata:Project_chat#Should_we_certify_Wikidata_trainers?|Project Chat]], this RfC looks to establish a clear community-endorsed policy on how Wikidata Trainers can be appropriately certified and their skills demonstrated and recognized. ''' Events ''' * Ongoing events: Data Reuse Days, until February 28th: [[d:Event:Data_Reuse_Days_2025#Sessions|watch the sessions that you missed and check the program for this week]]. * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming events]]: ** [[d:Wikidata:WikiProject India/Events/International Mother Language Day 2025 Datathon|International Mother Language Day 2025 Datathon]] - online event by [[d:Wikidata:WikiProject India|WikiProject India]] from 21-28 February 2025. ** OpenStreetMap X Wikidata Meetup #74 March 10 Time: 19:30-21:00 UTC+8 at Taipei {{Q|61752245}} * Past: ** [[:m:Wikisource Conference 2025/Submissions/Wikidata and Bangla Wikisource: When two cool kids play together!|Wikidata and Bangla Wikisource: When two cool kids play together!]] at [[:m:Wikisource Conference 2025|Wikisource Conference 2025]] ** [https://www.youtube.com/watch?v=yHqyRynWGvQ Wiki Movimento Brasil unveil QuickStatements 3.0] - A livetsreamed workshop showcasing the latest version of QuickStatements. Discover the new features implemented based on community research. ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Videos: ** [https://www.youtube.com/watch?v=WmHhcBIFQAM Live Wikidata Editing] - User:Ainali and User:Abbe98 return for a Wikidata live edit session for Data Reuse Days. ** (Czech) [https://www.youtube.com/watch?v=4TMYlp9NlMU Wikibase as a tool for database operation in a memory institution] Linda Jansová presents this session on Wikibase (first streamed 9 November, 2024) at the 13th Wikiconference 2024, hosted by WM Česká republika. * Podcasts: [https://creators.spotify.com/pod/show/civichackerpodcast/episodes/Using-Wikidata-to-Connect-Constituents-With-Their-Government-e1or922/a-a963q1t Using Wikidata to connect constituents with their government] - User:Ainali (Co-founder of ''Wikimedians for Sustainable Development'' discusses their knowledge about Wikidata and how it underpins [[d:Wikidata:WikiProject_Govdirectory|Govdirectory]], their vision for the future impact of Wikidata. ''' Tool of the week ''' * The [https://github.com/WikiEducationFoundation/wikidata-diff-analyzer WikidataDiffAnalyzer] is a Ruby gem designed to parse and analyze differences between Wikidata revisions, providing detailed statistics on changes to claims, labels, descriptions, aliases, site links, and more, while also supporting analysis of merges, redirects, and other edit types. * [https://rstockm.github.io/fedipol/index.html German Political parties and politicians tracked on the Fediverse] - Powered by Wikidata, this Fediverse tracker aggregates social media links to official channels of German politicians. ([https://chaos.social/@rstockm/113982039705706466 toot]) ''' Other Noteworthy Stuff ''' * [https://wikimedia-deutschland.softgarden.io/job/53795746/Senior-UX-Designer-Wikidata-all-genders-?jobDbPVId=191749381&l=en Job Vacancy: Senior UX Designer for Wikidata] - If you have a passion for UX design and open and free knowledge, please consider applying! * [Wikibase] [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikibaseug@lists.wikimedia.org/thread/YCM3S7ZOJL6JL3BFHOM4ILWQ4PDR42LW/ Bug Fixes: Wikibase Suite Deploy 1.0.2, 3.0.4, Wikibase 1.0.2, 3.0.3] '''Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P13308|software used for creation]] (<nowiki>software that was used to create this media or work</nowiki>) **[[:d:Property:P13318|mode of reproduction]] (<nowiki>ways for living organisms to propagate or produce their offsprings</nowiki>) **[[:d:Property:P13326|Toki Pona headnoun]] (<nowiki>Toki Pona common noun for which the name serves as a proper modifier</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P13304|PWBA.com player ID]], [[:d:Property:P13305|IATI organisation ID]], [[:d:Property:P13306|Oorlogsbronnen ID]], [[:d:Property:P13307|DIF historia player ID]], [[:d:Property:P13309|Cinema Belgica censorship ID]], [[:d:Property:P13310|critify.de game ID]], [[:d:Property:P13311|Digital Scriptorium Catalog item ID]], [[:d:Property:P13312|Patristic Text Archive author ID]], [[:d:Property:P13313|Patristic Text Archive work ID]], [[:d:Property:P13314|Patristic Text Archive manuscript ID]], [[:d:Property:P13315|Patristic Text Archive person ID]], [[:d:Property:P13316|Patristic Text Archive organization ID]], [[:d:Property:P13317|The New Yorker topic ID]], [[:d:Property:P13319|CriticDB author ID]], [[:d:Property:P13320|Rate Your Music music video ID]], [[:d:Property:P13321|Eurosport person ID]], [[:d:Property:P13322|Soccerbase season ID]], [[:d:Property:P13323|nesdb.se game ID]], [[:d:Property:P13324|Albin Michel author ID]], [[:d:Property:P13325|National Gallery ID]], [[:d:Property:P13327|Wine AppDB ID developer ID]], [[:d:Property:P13328|Brussels Inventory of Natural Heritage site ID]], [[:d:Property:P13329|Brussels Inventory of Natural Heritage tree ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/Date filed|Date filed]] (<nowiki>Filing date for a document, e.g. a patent or court case. Alternative names include <code>date submitted</code>, <code>submission date</code>, <code>filing date</code>, etc. These are all distinct from dates of issuance, granting, acceptance, publication, etc. that are public-facing and have to do with the last stage in a publication process. Searches for [https://www.wikidata.org/w/index.php?search=date+filed&title=Special:Search&profile=advanced&fulltext=1&ns120=1 similar] terms yielded [https://www.wikidata.org/wiki/Special:Search?search=filing&ns120=1&fulltext=Search+for+a+property&fulltext=Search no results], so apologies if this is redundant.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/API documentation|API documentation]] (<nowiki>API documentation URL</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/Euronews topic ID|Euronews topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NES Directory game ID|NES Directory game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Friends of Friendless Churches ID|Friends of Friendless Churches ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bane NOR station ID|Bane NOR station ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Meine Abgeordneten ID|Meine Abgeordneten ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Wikidot article ID|Wikidot article ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Breitbart tag ID|Breitbart tag ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SMB-digital asset ID|SMB-digital asset ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Authority control/Korean National Species list ID|Authority control/Korean National Species list ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FMJD person ID|FMJD person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/KNDB person ID|KNDB person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Radiomuseum.org vacuum tube transitor ID|Radiomuseum.org vacuum tube transitor ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Lenape Talking Dictionary ID|Lenape Talking Dictionary ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Thinky Games database game ID|Thinky Games database game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Encyclopædia Universalis index ID|Encyclopædia Universalis index ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Archives in Bavaria ID|Archives in Bavaria ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/CBFC record ID|CBFC record ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/DBhe Show missing alias when they exist as another gendered form] ** [https://w.wiki/DACK Items with Human Settlement, but lack a Country] ** [https://w.wiki/DByA Image gallery of works by William Hogarth] [[:d:User:MartinPoulter/queries/collections#Works_of_William_Hogarth_by_collection|(source)]] ** [https://w.wiki/DC7Q Objects in Sri Lanka] (differentiated by different color icons) ([[d:Wikidata:Request_a_query#Generating_a_list_of_subjects_for_a_photo_project|source]]) ** [https://query-chest.toolforge.org/redirect/O3WoHEep4y0uC2cwkYkIq8WOIQKqEEqo6IkmAkUAEa8 Find a certain edit summary in page history] ([[d:Wikidata:Request_a_query#Find_a_certain_edit_summary_in_page_history|source]]) * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject Wiki-PR Puerto Rican Cultural Heritage|Puerto Rican Cultural Heritage]] - serves as a central hub for various initiatives highlighting Puerto Ricans and Puerto Rican culture in Wikidata * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:Wikidata:SPARQL_query_service/Federation_report|SPARQL: Federation report]] - Check the status of different SPARQL endpoints. * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q466611|The Incredible Hulk (Q466611)]] - 2008 superhero film directed by Louis Leterrier * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L743600|år (L743600)]] - Nynorsk noun that can mean "a vein", "road", "talent", "an ore", "insect wing part" or "small stripe with a different colour from its surroundings." ''' Development ''' * Hosting the Data Reuse Days * Wikibase REST API: We are continuing the work on a search endpoint for the API ([[phab:T383126]]) * Search: We are continuing to work on the search field that lets you search other entity types as well and not just Items ([[phab:T321543]] * Mobile editing: We are designing prototypes for first testing sessions [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: [[d:Wikidata:WikiProject Govdirectory/Uganda|Uganda]] * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!] <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''' · [[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 02 24|Read the full report]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 02 17|Previous issue]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] [[:d:User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]] · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 24. februara 2025. u 19:59 (CET)''' </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28298643 --> == Wikidata weekly summary #669 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2025-03-03. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 02 24|#668]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * Other: Email Chain [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/thread/JPY7EHO7ANRYAY7ATDZ6GR3NT2VWCU22/ "Elephant in the room"] - discussing the large number of Wikidata Items lacking Statements, Sitelinks or Labels/Descriptions. ''' Events ''' * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming events]]: ** All the information you need to start working on your [[wikimania:2025:Program|Wikimania 2025 program]] submissions is now available on the Wiki. Deadline: March 31 st, Anywhere on Earth. ** New Wikidata Event! The upcoming [[d:Event:Wikidata_and_Sister_Projects|"Wikidata and Sister Projects"]] event (May 29–June 1) is looking for speakers to share how Wikidata connects with other Wikimedia projects - if you are interested, request more info or [[d:Event_talk:Wikidata_and_Sister_Projects|submit your session idea here]]. ** New Linked Data for Libraries [[Wikidata: WikiProject LD4 Wikidata Affinity Group|LD4 Wikidata Affinity Group]] project series! We have our next LD4 Wikidata Affinity Group project series session on Tuesday, March 4, 2025 at 9am PT / 12pm ET / 17:00 UTC / 6pm CET [https://zonestamp.toolforge.org/1741107600 Time Zone Converter] Eric Willey will be facilitating a series of four sessions focused on starting a Wikidata project from the foundation up at your institution. The third session will focus on making the most of your time and work. [[d:Wikidata:WikiProject_LD4_Wikidata_Affinity_Group/Affinity_Group_Calls/Starting_A_Wikidata_Project#Session_3_(March_4)_-_Making_the_Most_of_Your_Time_and_Work|Event page]]. ** [https://www.eventbrite.co.uk/e/wikidata-and-wikibase-curriculum-transformation-in-the-digital-humanities-tickets-1247440079859 Wikidata and Wikibase - Curriculum Transformation in the Digital Humanities] - Join for 4 free talks showcasing how linked open data can support teaching, research and collections. March 5, 1500 - 1700 GMT (UTC-0). ** [[m:Wiki_Workshop_2025/Call_for_Papers|Wiki Workshop 2025 CfP - Call for Papers]] (Submission deadline: March 9) ** [[m:Wikimedia Taiwan/Wikidata Taiwan/Open Data Day Taiwan 2025|Open Data Day Taiwan 2025]] March 9 Time: 09:30-17:30 UTC+8 at Taipei [[d:Q122750631|Humanities Building (Q122750631)]] ** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/african-wikimedians@lists.wikimedia.org/thread/U752LT3K7ZRDD6WLBB6T4IJSGH3LVQSE/ Wiki Mentor Africa (WMA) Hackathon 2025 - Registration & Scholarship Now Open]. Date: 28th - 30th March 2025. Who Can Participate? African developers, Wikimedia contributors, and anyone interested in Wikimedia projects. * Ongoing: ** [[m:Wiki Loves Ramadan 2025|Wiki Loves Ramadan 2025]] - annual global contest aimed at documenting and sharing the diverse customs and traditions observed during the month of Ramadan. Date: 25 February 2025 – 16 April 2025. Register [[m:Event:Wiki Loves Ramadan 2025|here]]! ** Items with [[d:Property:P31|P31 (instance of)]] = human settlement without a country has dropped from 7600 to below 4600 Items. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/message/SNG4X263GJBGFNKY5LX2WDD7KU3IICQI/ You can help to get it even lower]. ** [[:d:Wikidata:WikiProject India/Events/Open Data Days 2025/Datathon|Wikidata & OpenStreetMap Datathon & Mapathon as part of International Open Data Day 2025]] from 1st - 15th March 2025 by [[d:Q11037573|WikiProject India (Q11037573)]]. * Past events: Data Reuse Days 2025: you can [[d:Event:Data_Reuse_Days_2025#Sessions|watch the sessions that you missed]] at your own pace. ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [https://www.theguardian.com/education/2025/feb/24/uk-universities-educate-the-most-national-leaders-globally-analysis-shows UK universities educate the most national leaders globally], analysis (based on Wikidata) shows. By The Guardian ** Two Wikimedians-in-Residence appointed to increase Maltese literature representation on Wikipedia and Wikidata [https://timesofmalta.com/article/national-book-council-appoints-wikimediansinresidence.1105754 Times of Malta] * Videos ** (French) PasseGares: Bug fixes and data imports from Wikidata [https://www.youtube.com/watch?v=kNhmxBAryys YouTube] ** Adding Wikidata label and descriptions, from the Wali Language Art+Feminism Editathon (Ghana 2025) [https://www.youtube.com/watch?v=Il7trmWUXv0 YouTube] ** Workshop showcasing QuickStatements 3.0! Learn how this updated tool streamlines your workflow and discover new features. [https://www.youtube.com/watch?v=yHqyRynWGvQ YouTube] ** Contributing to Wikidata 101, a series of demonstrations organised by WM Community UG Uganda [https://www.youtube.com/watch?v=8Zo8Z3_vqvM Part 1], [https://www.youtube.com/watch?v=c59Z2tpEsuU Part 2], [https://www.youtube.com/watch?v=wTWs5fCyok8 Part 3] ** Optimize SPARQL queries to avoid timeouts: Efficiently count entities sharing values [https://www.youtube.com/watch?v=ksj8n4IyOqQ YouTube] ** Data Reuse Days [https://www.youtube.com/playlist?list=PLduaHBu_3ejMPb2P_3XWnLH4K14f7wGRd playlist] and live-editing session with User:Ainali and User:Abbe98 [https://www.youtube.com/watch?v=OoRjMUP95x4 YouTube] ** LUDAP: Shared authority file for Luxembourg's Scientific and Cultural Heritage, with Wikibase [https://www.youtube.com/watch?v=qpwdTwteY5w YouTube] ''' Tool of the week ''' * [[m:QuickStatements 3.0|QuickStatements 3.0]] - new version of the original QuickStatements with enhanced functionality, performance, and user experience. ''' Other Noteworthy Stuff ''' * [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/message/GQ5FOALWYP6P6JXBPDQNC4RZPIPZ5VDZ/ On March 17, Vector 2022 will become the default skin on Wikidata] * Jobs ** Senior UX Designer for Wikidata - [https://wikimedia-deutschland.softgarden.io/job/53795746/Senior-UX-Designer-Wikidata-all-genders-?jobDbPVId=191749381&l=en Apply online] ** Product Manager for Wikibase Suite - [https://wikimedia-deutschland.softgarden.io/job/53665453/Product-Manager-Wikibase-Suite-all-genders-?jobDbPVId=190245769&l=en Apply online] '''Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P13338|thesis submitted for degree]] (<nowiki>the academic degree for which a thesis or dissertation is submitted</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P13330|Korean National Species list ID]], [[:d:Property:P13331|NES Directory game ID]], [[:d:Property:P13332|Miraheze wiki ID]], [[:d:Property:P13333|Global Energy Monitor Wiki ID]], [[:d:Property:P13334|FU-Lexikon ID]], [[:d:Property:P13335|MACM artwork ID]], [[:d:Property:P13336|Hiking Note chalet identifier]], [[:d:Property:P13337|domain name]], [[:d:Property:P13339|‎TechRaptor game ID]], [[:d:Property:P13340|‎TechRaptor company ID]], [[:d:Property:P13341|‎TechRaptor genre ID]], [[:d:Property:P13342|Sanzhi Dargwa dictionary ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/copy present in institution|copy present in institution]] (<nowiki>copy present in institution</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/single extrait de l'album|single extrait de l'album]] (<nowiki>indicates the album from which the item is taken</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/HelloAsso organization ID|HelloAsso organization ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/europlayers.com club ID|europlayers.com club ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/eLIBRARY Document Number|eLIBRARY Document Number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/LIBRIS Library ID|LIBRIS Library ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/parlament.fyi person ID|parlament.fyi person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Embryo Project Encyclopedia ID|Embryo Project Encyclopedia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/factordb id|factordb id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Yukon Register of Historic Places ID|Yukon Register of Historic Places ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Our Campaigns container ID|Our Campaigns container ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Encyclopaedia of Islam (glossary and index of terms) ID|Encyclopaedia of Islam (glossary and index of terms) ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/badmintoncn.com star ID|badmintoncn.com star ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Game Input Database ID|Game Input Database ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Historia Hispánica ID|Historia Hispánica ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Coasterpedia ID|Coasterpedia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Captain Coaster coaster ID|Captain Coaster coaster ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Captain Coaster park ID|Captain Coaster park ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Dark Ride Database IDs|Dark Ride Database IDs]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/DE5f Map of Birthplace of Polish Nationals, born after 1900 who have an article on Polish Wikipedia] ** [https://w.wiki/DGqj Items with no Statement or Sitelinks] - You can help by expanding these Items! ** [https://w.wiki/DH2r Showcase lexemes and their language/lexical category] ([https://t.me/c/1325756915/35747 source]) * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject Climate Change/Policies|Climate Change Policies]] - aims to model policies related to Climate change on Wikidata. * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:Wikidata:Database reports/Most linked category items|Most linked category Items]] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q383541|Basshunter (Q383541)]] - Swedish singer, record producer, and DJ * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L7347|baguette (L7347)]] - French noun that can mean "elongated type of bread loaf", "elongated type of bread loaf", "conductor's baton", "chopsticks", "drum sticks" or "magic wand". ''' Development ''' * Wikibase REST API: We are continuing the work on the simple Item search ([[phab:T383126]]) * Dumps: We fixed an issue that prevented the dumps from being generated ([[phab:T386401]]) * Search: We are continuing to work on the search UI that will let you search not just Items but also other entity types ([[phab:T321543]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: [[d:Wikidata:WikiProject Govdirectory/Australia|Australia]] * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 03 03|Read the full report]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 02 24|Previous issue]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] [[:d:User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]] · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 3. marta 2025. u 16:27 (CET)''' </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28317525 --> == Wikidata weekly summary #670 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2025-03-10. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 03 03|#669]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Events ''' * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming events]]: [https://www.unifi.it/it/eventi/incontro-donne-toscane-wikidata-laboratorio-di-inserimento-dati-una-memoria-condivisa Tuscan Women & Wikidata] - data entry lab for shared memory, 5 March. ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [https://blog.wikimedia.de/2025/03/03/data-reuse-days-2025/ WMDE Blog - Highlights of Data Reuse Days]: The post showcases 3 excellent apps: WikiFlix (public domain full-length films), KDE Itinerary (travel assistant app) and Scribe Keyboard (easier writing in secondary languages). These are just some of the applications built using Wikidata; check out more at the [[d:Event:Data_Reuse_Days_2025|Data Reuse Days]] pages. ** (German) [https://blog.wikimedia.de/2025/03/05/digitale-stolpersteine/ Digital Stumbling Blocks – How the Wiki Community Drives Remembrance Culture]: User:Cookroach highlights the efforts of Wikimedians across projects (Wikidata, Wikipedia, Commons) to digitally document the [[w:Stolperstein|Stolpersteine]], brass-plaques laid to commemorate victims of the National Socialism. ** (German) [https://dhistory.hypotheses.org/9858 Digital History Berlin: Field research with LOD] - a write-up of the methods, experiences data-model and SPARQl queries of the field research conducted as part of the [[d:Wikidata:WikiProject_Field_Survey_Digital_Humanities_/_Digital_History|WikiProject: Field Survey Digital Humanities]]. ** (Italian) [https://www.sc-politiche.unifi.it/art-1343-progetto-wikipedia-e-wikidata-per-la-cesare-alfieri.html# Wikipedia & Wikidata project for Cesare Alfieri] - an introduction to the project to expand articles and data of the archives of Cesare Alfieri University of Florence. ** [https://semlab.io/blog/communicating-ontology Communicating Ontology: Technical approaches for facilitating use of our Wikibase data] (Semantic Lab at Pratt Institute) ''' Tool of the week ''' * [https://github.com/acrion/zelph zelph]: A new tool for detecting logical contradictions and making inferences in Wikidata, using a rule-based system to improve data quality and derive new facts. Check it out on GitHub or explore results on the [https://zelph.org/ project website]. * New Tool for Women’s Day: [https://scheherazade-temp.toolforge.org/ Scheherazade] identifies women without articles in your Wikipedia but present in many others, helping editors prioritize creating missing biographies. ''' Other Noteworthy Stuff ''' * [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wiki-research-l@lists.wikimedia.org/thread/ZX63E4GPQC6ZQBKGLI7XJUANKT6KOKHE/ Wikimedia Research Fund had launched]. You're encourage to submit proposals around Wikidata. The deadline to submit your proposal is April 16, 2025. * The 4th iteration of the [[d:Wikidata:Open Online Course|Wikidata:Open Online Course]] will begin from March 17 until April 30. Whether you're a beginner taking your first steps, an individual in need of a refresher on Wikidata concepts, or a seasoned trainer looking to level up your skills - this course is right for you. '''Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review''' * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P13351|model number]] (<nowiki>identifier for a product model</nowiki>) **[[:d:Property:P13353|provides data for property]] (<nowiki>dataset associated with this external ID usually contains data applicable to this other Wikidata property</nowiki>) **[[:d:Property:P13359|items classified]] (<nowiki>class of items that this classification system classifies</nowiki>) **[[:d:Property:P13360|presented works]] (<nowiki>works of art or creative works performed, displayed or presented at a given event</nowiki>) **[[:d:Property:P13361|number of goals scored in penalty shootouts]] (<nowiki>total number of goals scored by a team in a penalty shootout</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P13343|‎Thinky Games game ID]], [[:d:Property:P13344|Lenape Talking Dictionary ID]], [[:d:Property:P13345|Biographical Dictionary of Republican China (X-Boorman) ID]], [[:d:Property:P13346|LEMAC ID]], [[:d:Property:P13347|Bane NOR station ID]], [[:d:Property:P13348|Sutian entry ID]], [[:d:Property:P13349|Platform for Taiwan Religion and Folk Culture ID]], [[:d:Property:P13350|Meine Abgeordneten ID]], [[:d:Property:P13352|Hiking Note plant ID]], [[:d:Property:P13354|VGC game ID]], [[:d:Property:P13355|VGC company ID]], [[:d:Property:P13356|VGC people ID]], [[:d:Property:P13357|Archives in Bavaria ID]], [[:d:Property:P13358|VGC theme ID]], [[:d:Property:P13362|‎Steam group ID]], [[:d:Property:P13363|AllGame game ID (archived)]] * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/kigo of|kigo of]] (<nowiki>the season the sense denotes in haiku in Japanese</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Hare Psychopathy Checklist-Revised score|Hare Psychopathy Checklist-Revised score]] (<nowiki>score that the subject have received on the Hare Psychopathy Checklist-Revised psychological assessment tool as administered by a suitably qualified and experienced clinician under scientifically controlled and licensed conditions, standardized conditions</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/Archaeological site (Japan) ID|Archaeological site (Japan) ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hmong Studies Citations ID|Hmong Studies Citations ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/GitLab topic|GitLab topic]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Christchurch City Council Park ID|Christchurch City Council Park ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Clio-online researcher ID|Clio-online researcher ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Clio-online web resource ID|Clio-online web resource ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Clio-online organization ID|Clio-online organization ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Congress.gov committee ID|Congress.gov committee ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/AGORHA ID|AGORHA ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Crunchyroll artist ID|Crunchyroll artist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ZOOM Platform product ID|ZOOM Platform product ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/GCMD keyword ID|GCMD keyword ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/KnowWhereGraph entity ID|KnowWhereGraph entity ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/VejinBooks author ID|VejinBooks author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SteamDB tech ID|SteamDB tech ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant Cartofaf d'une organisation|Identifiant Cartofaf d'une organisation]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Saarland Biografien ID|Saarland Biografien ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Murderpedia ID|Murderpedia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Big Fish Games game ID|Big Fish Games game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Danskefilmstemmer.dk work ID|Danskefilmstemmer.dk work ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: **[https://w.wiki/DHxF Obscure units of measurement and where to find them] ** [https://w.wiki/DNQ7 Female scientists with most number of sitelinks] (but not English Wikipedia) * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject AncientCoinsAndModernMedals|AncientCoinsAndModernMedals]] * WikiProject Highlights: ** [[d:Wikidata:WikiProject_Biology/List_of_mushrooms|WikiProject Biology: List of Mushrooms]] - revived by [[d:User:Prototyperspective|User:Prototyperspective]], help catalogue all known fungal friends, and join the subreddit (for all Wikidata topics): r/WData ** [[d:Wikidata:WikiProject India/Police Stations|India/Police Stations]] * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:Wikidata:WikiProject Software/List of free software without an image set|List of free software without an image set]] - This is a table of Wikidata items about a free software missing an image. * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q18406872|Doctor Strange (Q18406872)]] - 2016 film directed by Scott Derrickson * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L476372|felle (L476372)]] - Bokmål verb that can mean "to make something fall", "to kill", "to force a resignation", "to prove guilt", "to let lose", "to announce" or "to join." ''' Development ''' * Search: The search team at the WMF has added a new search keyword for Lexemes. You can use the keyword "inlanguage:en" or "inlanguage:Q1860" to limit your search to Lexemes with Lexeme language English and so on. Here is an example search for "bank" within English Lexemes: https://www.wikidata.org/w/index.php?search=L%3Abank+inlanguage%3Aen ([[phab:T271776]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 03 10|Read the full report]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 03 03|Previous issue]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] [[:d:User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]] · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 10. marta 2025. u 16:02 (CET)''' </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28349310 --> == Wikidata weekly summary #671 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2025-03-17. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 03 10|#670]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * New request for comments: [[d:Wikidata:Requests_for_comment/Deprecate_P642|Time to deprecate P642]] - [[d:Property:P642|of (P642)]] has spent 3 years marked as''deprecated''. Is it time to finally mark it as an [[d:Q18644427|obsolete Wikidata property(Q18644427)]]? ''' Events ''' * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming events]]: ** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/african-wikimedians@lists.wikimedia.org/thread/EDXCS7QM3QYJBORQUKBJ3NTIDUYIZSKU/ Call for Wikimania 2025 Programme reviewers]. Apply until Monday 17 March 12:00 UTC ** Wikidata Affinity Group Update: The fourth session of Starting a Wikidata Project, originally set for March 18, will now be an asynchronous Slack discussion in the #wikidata channel of the LD4 Slack Space. Join us at [https://zonestamp.toolforge.org/1742313600 9am PT / 16:00 UTC] to discuss Reporting Your Outcomes and Results. Join Slack [https://join.slack.com/t/ld4/shared_invite/zt-31379okvn-8IVWvbCZerKnN352sKCa2g here]. Note: April programming will pause as we prepare the next series. ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [[d:outreach:GLAM/Newsletter/February 2025/Contents/Poland report|Training for the staff of the Museum of Photography in Krakow on Wikimedia Commons and Wikidata]] - "The training aimed to enable the MuFo staff to effectively navigate and develop skills in editing and managing the museum's digital resources within the Wikimedia projects." ** (German) [https://temporaerhaus.de/tag/wikimedia/ Wikipedia Unterwegs - this time in Neu-Ulm]: This travelling community meetup for German Wikimedians discusses the growing ecosystem of Wikipedia, Wikidata and Commons. ** [http://magnusmanske.de/wordpress/archives/757 REST in Rust] by Magnus: "A new Rust crate has been developed to simplify access to the Wikibase REST API, featuring industry-level coding standards, 248 unit tests, >97% code coverage, and high maintainability. Check out the GitHub repo and contribute via the issue tracker or pull requests!" * Videos ** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikibase-cloud@lists.wikimedia.org/thread/2MZ7O26YWZDLNDUU5YKW3RKQHRKR6D5C/ Useful videos that explain how to set up/make use of Wikibases]. Put together by Valerie ** [https://www.youtube.com/watch?v=uk7Lfr9mAAk&pp=ygUIV2lraWJhc2U%3D Wikidata and Wikibase - Curriculum Transformation in the Digital Humanities] ** (Chinese) [https://www.youtube.com/watch?v=1IT_dl08DMA Open Data Day Taiwan 2025]: more details and program agenda on the [[m:Wikimedia_Taiwan/Wikidata_Taiwan/Open_Data_Day_Taiwan_2025|Wikimedia Taiwan Meta Event]] page ** [https://www.youtube.com/watch?v=DQneCQUk9d8 Wikidata as an Open Data Resource]: Ian Watt at Open Source SG ** [https://www.youtube.com/watch?v=bRY2mtj1MFY Bridging GLAM and Wiki: The Khalili Perspective]: Dr. Martin Poulter, WiR at Khalili Foundation. ''' Tool of the week ''' * [https://www.expeditia.info/ Research Expeditions on Wikidata with itineraries] - Visualization tool for research expeditions itineraries and natural history collections. ''' Other Noteworthy Stuff ''' * An [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata-tech@lists.wikimedia.org/thread/KDZXE3S57G34WUHHB4R5DTQ4RLOZKLCY/ update regarding the WDQS backend] has been published, about the adoption of the new endpoints and the next steps that will take place. * [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/african-wikimedians@lists.wikimedia.org/thread/A6OR2H5UHG6CNDE4LHIXBX4KAVK2KLKZ/ Call for Projects – Wiki Mentor Africa Hackathon 2025]. Do you have a technical project that needs contributions? Or a testing initiative that could use more hands? Submit a project BY 21st March 2025. * [https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Embedding_Project The Wikidata Vector Database] prototype is almost ready! Developers interested in integrating semantic search into their applications and editors looking to explore Wikidata items using natural language search are invited to reach out for more details: philippe.saade{{@}}wikimedia.de * Join the Wikimedia Deutschland software development team: [https://wikimedia-deutschland.softgarden.io/job/53665453/Product-Manager-Wikibase-Suite-all-genders-?jobDbPVId=198705093&l=en Product Manager Wikibase Suite] (all genders) '''Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review''' * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P13380|OAI formatter]] (<nowiki>formatter to generate ID compatible with Open Archives Initiative Protocol for Metadata Harvesting services</nowiki>) **[[:d:Property:P13381|AI-generation prompt]] (<nowiki>exact prompt that was used to generate this AI-generated media or work</nowiki>) **[[:d:Property:P13391|data analysis method]] (<nowiki>methods used in the main item for inspecting, cleansing, transforming, and modeling data with the goal of discovering useful information</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P13364|Wikishire article ID]], [[:d:Property:P13365|HelloAsso organization ID]], [[:d:Property:P13366|Dictionnaire de la déportation gardoise person ID]], [[:d:Property:P13367|Graceful17 entity ID]], [[:d:Property:P13368|‎Game Input Database ID]], [[:d:Property:P13369|DRTV ID]], [[:d:Property:P13370|Calindex person ID]], [[:d:Property:P13371|Historia Hispánica ID]], [[:d:Property:P13372|‎TERMDAT ID]], [[:d:Property:P13373|Kulturdatenbank ID]], [[:d:Property:P13374|DDLC entry ID]], [[:d:Property:P13375|Chinese Basketball Association player ID]], [[:d:Property:P13376|‎Captain Coaster coaster ID]], [[:d:Property:P13377|Memoria Chilena ID]], [[:d:Property:P13378|Jamendo track ID]], [[:d:Property:P13379|MikuWiki article ID]], [[:d:Property:P13382|‎ZOOM Platform product ID]], [[:d:Property:P13383|Clio-online researcher ID]], [[:d:Property:P13384|Clio-online organization ID]], [[:d:Property:P13385|‎SteamDB tech ID]], [[:d:Property:P13386|‎Big Fish Games game ID]], [[:d:Property:P13387|Clio-online web resource ID]], [[:d:Property:P13388|Iowa State University Library Vocabularies ID]], [[:d:Property:P13389|Newsweek topic ID]], [[:d:Property:P13390|booru tag]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/watercraft prefix|watercraft prefix]] (<nowiki>prefix applied to watercraft operated by different organisations</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/accused|accused]] (<nowiki>person or organization who has been accused of carrying out this harmful, illegal, or immoral act without having received a criminal conviction or where the accused have been acquitted in a court of law</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/applies to volume|applies to volume]] (<nowiki>volume of the item (usually edition of a work) to which the claim applies</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/oxygen endurance|oxygen endurance]] (<nowiki>The maximum time a submarine, spacecraft or enclosed vehicle can sustain life using its onboard oxygen supply.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Coefficient of thermal expansion|Coefficient of thermal expansion]] (<nowiki></nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/fracture toughness|fracture toughness]] (<nowiki></nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/Danskefilmstemmer.dk work ID|Danskefilmstemmer.dk work ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Danskefilmstemmer.dk character ID|Danskefilmstemmer.dk character ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Internet-Portal „Westfälische Geschichte“ person ID|Internet-Portal „Westfälische Geschichte“ person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kosovo NGO registration number|Kosovo NGO registration number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Yale LUX ID|Yale LUX ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/geraldika.ru symbol ID|geraldika.ru symbol ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Swimcloud swimmer ID|Swimcloud swimmer ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/CACI company ID|CACI company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/VD 16 ID|VD 16 ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/World Higher Education Database ID|World Higher Education Database ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Qur'an Wiki article ID|Qur'an Wiki article ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/JSIC code|JSIC code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Macrotransactions game ID|Macrotransactions game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Landtag Tirol person ID|Landtag Tirol person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NexusMods mod ID|NexusMods mod ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Thunderstore game ID|Thunderstore game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SideQuest app ID|SideQuest app ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IndExs Exsiccata ID|IndExs Exsiccata ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/National Academy of Engineering member ID|National Academy of Engineering member ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DGO ID|DGO ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The Rural Settlement of Roman Britain ID|The Rural Settlement of Roman Britain ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Audiovisual Identity Database page|Audiovisual Identity Database page]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Encyclopaedia of Islam (Arabic edition) ID|Encyclopaedia of Islam (Arabic edition) ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Rodovid family ID|Rodovid family ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cultural Heritage Azerbaijan ID|Cultural Heritage Azerbaijan ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Zurich Kantonsrat and Regierungsrat member ID|Zurich Kantonsrat and Regierungsrat member ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/D4EV Location of fire stations in Spain] ([https://x.com/angelobregons/status/1889979376768614743 source]) ** [https://w.wiki/DTc9 Oldest known individual per taxon] (pre-20th century) ([https://wikis.world/@WikidataFacts@mastodon.social/114173501080142856 source]) * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject AncientMaths|AncientMaths]] * WikiProject Highlights: New country page for [[Wikidata:WikiProject_Nonprofit_Organizations/Poland|Poland]] in [[Wikidata:WikiProject_Nonprofit_Organizations|WikiProject Nonprofit Organizations]], and on [https://cividata.org/en/poland/ cividata.org]. Help expanding it! * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [https://w.wiki/DQWP German lexemes without forms divided by lexical category] ([https://t.me/c/1325756915/35931 source]) * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q915|Perm (Q915)]] - city in Russia * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L298686|Knoten (L298686)]] - German noun that can mean "knot", "fundamental unit of which graphs (in graph theory) are formed", "point where an orbit crosses a plane of reference to which it is inclined", or "hair wrapped in a circular coil around itself (bun)." ''' Development ''' * Wikibase REST API: We continued the work on adding search to the API ([[phab:T383126]]) * Search: We are continuing the work on making it easier to search for entities other than Items in the search box ([[phab:T338483]]) * Query Service: We set up the constraint checks to use the split graph instead of the full graph ([[phab:T374021]]) * Integration in the other Wikimedia projects: We are looking into how changes from Wikidata are represented on the other Wikimedia projects and how that can be improved ([[phab:T386200]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 03 17|Read the full report]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 03 10|Previous issue]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] [[:d:User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]] · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 17. marta 2025. u 17:55 (CET)''' </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28385923 --> == Wikidata weekly summary #672 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2025-03-17. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 03 10|#670]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * New request for comments: [[d:Wikidata:Requests_for_comment/Deprecate_P642|Time to deprecate P642]] - [[d:Property:P642|of (P642)]] has spent 3 years marked as''deprecated''. Is it time to finally mark it as an [[d:Q18644427|obsolete Wikidata property(Q18644427)]]? ''' Events ''' * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming events]]: ** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/african-wikimedians@lists.wikimedia.org/thread/EDXCS7QM3QYJBORQUKBJ3NTIDUYIZSKU/ Call for Wikimania 2025 Programme reviewers]. Apply until Monday 17 March 12:00 UTC ** Wikidata Affinity Group Update: The fourth session of Starting a Wikidata Project, originally set for March 18, will now be an asynchronous Slack discussion in the #wikidata channel of the LD4 Slack Space. Join us at [https://zonestamp.toolforge.org/1742313600 9am PT / 16:00 UTC] to discuss Reporting Your Outcomes and Results. Join Slack [https://join.slack.com/t/ld4/shared_invite/zt-31379okvn-8IVWvbCZerKnN352sKCa2g here]. Note: April programming will pause as we prepare the next series. ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [[d:outreach:GLAM/Newsletter/February 2025/Contents/Poland report|Training for the staff of the Museum of Photography in Krakow on Wikimedia Commons and Wikidata]] - "The training aimed to enable the MuFo staff to effectively navigate and develop skills in editing and managing the museum's digital resources within the Wikimedia projects." ** (German) [https://temporaerhaus.de/tag/wikimedia/ Wikipedia Unterwegs - this time in Neu-Ulm]: This travelling community meetup for German Wikimedians discusses the growing ecosystem of Wikipedia, Wikidata and Commons. ** [http://magnusmanske.de/wordpress/archives/757 REST in Rust] by Magnus: "A new Rust crate has been developed to simplify access to the Wikibase REST API, featuring industry-level coding standards, 248 unit tests, >97% code coverage, and high maintainability. Check out the GitHub repo and contribute via the issue tracker or pull requests!" * Videos ** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikibase-cloud@lists.wikimedia.org/thread/2MZ7O26YWZDLNDUU5YKW3RKQHRKR6D5C/ Useful videos that explain how to set up/make use of Wikibases]. Put together by Valerie ** [https://www.youtube.com/watch?v=uk7Lfr9mAAk&pp=ygUIV2lraWJhc2U%3D Wikidata and Wikibase - Curriculum Transformation in the Digital Humanities] ** (Chinese) [https://www.youtube.com/watch?v=1IT_dl08DMA Open Data Day Taiwan 2025]: more details and program agenda on the [[m:Wikimedia_Taiwan/Wikidata_Taiwan/Open_Data_Day_Taiwan_2025|Wikimedia Taiwan Meta Event]] page ** [https://www.youtube.com/watch?v=DQneCQUk9d8 Wikidata as an Open Data Resource]: Ian Watt at Open Source SG ** [https://www.youtube.com/watch?v=bRY2mtj1MFY Bridging GLAM and Wiki: The Khalili Perspective]: Dr. Martin Poulter, WiR at Khalili Foundation. ''' Tool of the week ''' * [https://www.expeditia.info/ Research Expeditions on Wikidata with itineraries] - Visualization tool for research expeditions itineraries and natural history collections. ''' Other Noteworthy Stuff ''' * An [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata-tech@lists.wikimedia.org/thread/KDZXE3S57G34WUHHB4R5DTQ4RLOZKLCY/ update regarding the WDQS backend] has been published, about the adoption of the new endpoints and the next steps that will take place. * [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/african-wikimedians@lists.wikimedia.org/thread/A6OR2H5UHG6CNDE4LHIXBX4KAVK2KLKZ/ Call for Projects – Wiki Mentor Africa Hackathon 2025]. Do you have a technical project that needs contributions? Or a testing initiative that could use more hands? Submit a project BY 21st March 2025. * [https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Embedding_Project The Wikidata Vector Database] prototype is almost ready! Developers interested in integrating semantic search into their applications and editors looking to explore Wikidata items using natural language search are invited to reach out for more details: philippe.saade{{@}}wikimedia.de * Join the Wikimedia Deutschland software development team: [https://wikimedia-deutschland.career.softgarden.de/jobs/53665453/Product-Manager-Wikibase-Suite-all-genders-/ Product Manager Wikibase Suite] (all genders) '''Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review''' * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P13380|OAI formatter]] (<nowiki>formatter to generate ID compatible with Open Archives Initiative Protocol for Metadata Harvesting services</nowiki>) **[[:d:Property:P13381|AI-generation prompt]] (<nowiki>exact prompt that was used to generate this AI-generated media or work</nowiki>) **[[:d:Property:P13391|data analysis method]] (<nowiki>methods used in the main item for inspecting, cleansing, transforming, and modeling data with the goal of discovering useful information</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P13364|Wikishire article ID]], [[:d:Property:P13365|HelloAsso organization ID]], [[:d:Property:P13366|Dictionnaire de la déportation gardoise person ID]], [[:d:Property:P13367|Graceful17 entity ID]], [[:d:Property:P13368|‎Game Input Database ID]], [[:d:Property:P13369|DRTV ID]], [[:d:Property:P13370|Calindex person ID]], [[:d:Property:P13371|Historia Hispánica ID]], [[:d:Property:P13372|‎TERMDAT ID]], [[:d:Property:P13373|Kulturdatenbank ID]], [[:d:Property:P13374|DDLC entry ID]], [[:d:Property:P13375|Chinese Basketball Association player ID]], [[:d:Property:P13376|‎Captain Coaster coaster ID]], [[:d:Property:P13377|Memoria Chilena ID]], [[:d:Property:P13378|Jamendo track ID]], [[:d:Property:P13379|MikuWiki article ID]], [[:d:Property:P13382|‎ZOOM Platform product ID]], [[:d:Property:P13383|Clio-online researcher ID]], [[:d:Property:P13384|Clio-online organization ID]], [[:d:Property:P13385|‎SteamDB tech ID]], [[:d:Property:P13386|‎Big Fish Games game ID]], [[:d:Property:P13387|Clio-online web resource ID]], [[:d:Property:P13388|Iowa State University Library Vocabularies ID]], [[:d:Property:P13389|Newsweek topic ID]], [[:d:Property:P13390|booru tag]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/watercraft prefix|watercraft prefix]] (<nowiki>prefix applied to watercraft operated by different organisations</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/accused|accused]] (<nowiki>person or organization who has been accused of carrying out this harmful, illegal, or immoral act without having received a criminal conviction or where the accused have been acquitted in a court of law</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/applies to volume|applies to volume]] (<nowiki>volume of the item (usually edition of a work) to which the claim applies</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/oxygen endurance|oxygen endurance]] (<nowiki>The maximum time a submarine, spacecraft or enclosed vehicle can sustain life using its onboard oxygen supply.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Coefficient of thermal expansion|Coefficient of thermal expansion]] (<nowiki></nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/fracture toughness|fracture toughness]] (<nowiki></nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/Danskefilmstemmer.dk work ID|Danskefilmstemmer.dk work ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Danskefilmstemmer.dk character ID|Danskefilmstemmer.dk character ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Internet-Portal „Westfälische Geschichte“ person ID|Internet-Portal „Westfälische Geschichte“ person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kosovo NGO registration number|Kosovo NGO registration number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Yale LUX ID|Yale LUX ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/geraldika.ru symbol ID|geraldika.ru symbol ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Swimcloud swimmer ID|Swimcloud swimmer ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/CACI company ID|CACI company ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/VD 16 ID|VD 16 ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/World Higher Education Database ID|World Higher Education Database ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Qur'an Wiki article ID|Qur'an Wiki article ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/JSIC code|JSIC code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Macrotransactions game ID|Macrotransactions game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Landtag Tirol person ID|Landtag Tirol person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NexusMods mod ID|NexusMods mod ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Thunderstore game ID|Thunderstore game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SideQuest app ID|SideQuest app ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IndExs Exsiccata ID|IndExs Exsiccata ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/National Academy of Engineering member ID|National Academy of Engineering member ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DGO ID|DGO ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The Rural Settlement of Roman Britain ID|The Rural Settlement of Roman Britain ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Audiovisual Identity Database page|Audiovisual Identity Database page]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Encyclopaedia of Islam (Arabic edition) ID|Encyclopaedia of Islam (Arabic edition) ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Rodovid family ID|Rodovid family ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cultural Heritage Azerbaijan ID|Cultural Heritage Azerbaijan ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Zurich Kantonsrat and Regierungsrat member ID|Zurich Kantonsrat and Regierungsrat member ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/D4EV Location of fire stations in Spain] ([https://x.com/angelobregons/status/1889979376768614743 source]) ** [https://w.wiki/DTc9 Oldest known individual per taxon] (pre-20th century) ([https://wikis.world/@WikidataFacts@mastodon.social/114173501080142856 source]) * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject AncientMaths|AncientMaths]] * WikiProject Highlights: New country page for [[Wikidata:WikiProject_Nonprofit_Organizations/Poland|Poland]] in [[Wikidata:WikiProject_Nonprofit_Organizations|WikiProject Nonprofit Organizations]], and on [https://cividata.org/en/poland/ cividata.org]. Help expanding it! * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [https://w.wiki/DQWP German lexemes without forms divided by lexical category] ([https://t.me/c/1325756915/35931 source]) * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q915|Perm (Q915)]] - city in Russia * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L298686|Knoten (L298686)]] - German noun that can mean "knot", "fundamental unit of which graphs (in graph theory) are formed", "point where an orbit crosses a plane of reference to which it is inclined", or "hair wrapped in a circular coil around itself (bun)." ''' Development ''' * Wikibase REST API: We continued the work on adding search to the API ([[phab:T383126]]) * Search: We are continuing the work on making it easier to search for entities other than Items in the search box ([[phab:T338483]]) * Query Service: We set up the constraint checks to use the split graph instead of the full graph ([[phab:T374021]]) * Integration in the other Wikimedia projects: We are looking into how changes from Wikidata are represented on the other Wikimedia projects and how that can be improved ([[phab:T386200]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 03 10|Previous issue]] · [[:d:User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] [[:d:User talk:Danny Benjafield (WMDE)|talk]] ·''' </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28439177 --> == Wikidata weekly summary #672 (correct version!) == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2025-03-24. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 03 17|#671]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> '''Discussions''' * New requests for permissions/Bot:[[d:Wikidata:Requests for permissions/Administrator/MsynABot (2025)|Request for admin flag for MsynBot]] - From 2021 through 2024, this bot has implemented the 2019 RfC “[[d:Wikidata:Requests for comment/semi-protection to prevent vandalism on most used Items|semi-protection to prevent vandalism on most used Items]]” by maintaining page protections based on the outcome, [[d:Wikidata:Protection policy#Highly used items]]. The admin flag got lost due to bot inactivity but the bot operation could be resumed immediately if the admin flag is given back. '''Events''' * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming events]]: ** [[d:Event:AAFRennes2025|AAFRennes2025, 26-28 Mars 2025]] ** 5-6 April & 12 April: [[d:Wikidata:Scholia/Events/Hackathon April 2025|Scholia Hackathon]] ** [[d:Event:Wikidata_and_Sister_Projects|Wikidata and Sister Projects]] to take place '''May 29 - June 1'''. Please send us your session ideas, we still have lots of space for proposals. This is a great chance to highlight the benefits of Wikidata use in other WM projects. See [[d:Event_talk:Wikidata_and_Sister_Projects|Talk page]] for proposals. '''Press, articles, blog posts, videos''' * Blogs ** [https://professional.wiki/en/articles/wikibase-extensions Enhance Your Wikibase With Extensions] ** [https://tech-news.wikimedia.de/2025/03/21/editing-lexemes-with-your-little-finger/ Editing Lexemes with your little finger] ** [https://commonists.wordpress.com/2025/03/24/wikidata-and-the-sum-of-all-video-games-2024-edition/ Wikidata and the sum of all video games − 2024 edition] by [[User:Jean-Frédéric|Jean-Fred]] * [https://threadreaderapp.com/thread/1902026975210025181.html Thread: Who wins in a Wikipedia race between GPT-4.5, o1, Claude 3.7 Sonnet, and @OpenAI's new Computer-Using Agent?] '''Tool of the week''' * [[d:Wikidata:Lexica|Lexica]] - a mobile-friendly tool that simplifies micro contributions to lexicographical data on Wikidata, making various editing tasks accessible and intuitive for contributors of all experience levels. '''Other Noteworthy Stuff''' *[[d:Wikidata:Usability and usefulness/Item editing experience/Mobile editing of statements | Mobile Editing of Statements]] - You have been asking for the ability to edit statements from mobile devices for years, this project will make editing statements on Wikidata Items more accessible and user-friendly for mobile users. [https://greatquestion.co/wikimediadeutschland/bo2e7e2a/apply Sign up to participate in prototype testing and interviews with our UX team] *Join the Wikimedia Deutschland software development team: [https://wikimedia-deutschland.career.softgarden.de/jobs/53665453/Product-Manager-Wikibase-Suite-all-genders-/ Product Manager Wikibase Suite] (all genders) '''Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: ** General datatypes: ***[[:d:Property:P13391|data analysis method]] (<nowiki>methods used in the main item for inspecting, cleansing, transforming, and modeling data with the goal of discovering useful information</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Property:P13390|booru tag]], [[:d:Property:P13392|Steam Group numeric ID]], [[:d:Property:P13393|Kompass company ID]], [[:d:Property:P13394|‎Macrotransactions game ID]], [[:d:Property:P13395|Thunderstore game ID]], [[:d:Property:P13396|‎JSR package ID]], [[:d:Property:P13397|‎GitLab topic ID]], [[:d:Property:P13398|Amazon Music track ID]], [[:d:Property:P13399|Crunchyroll artist ID]], [[:d:Property:P13400|SideQuest app ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review: ** General datatypes: ***[[:d:Wikidata:Property proposal/levels|levels]] (<nowiki>levels, maps, episodes, chapters or stages of this video game</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Scilit scholar ID|Scilit scholar ID]] (<nowiki>author identifier on {{Q|77125337}}</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/وزن صرفي عربي|وزن صرفي عربي]] (<nowiki>A feature to adjust the pattern of Arabic words in lexemes</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/باب صرفي للأفعال العربية الثلاثية المجردة|باب صرفي للأفعال العربية الثلاثية المجردة]] (<nowiki>Morphology of the Arabic triliteral verbs</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/land degradation|land degradation]] (<nowiki>The amount of land that is degraded by an object. Mainly for infrastructure projects</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Research projects that contributed to this data set|Research projects that contributed to this data set]] (<nowiki>This property allows to identify research projects that they have contributed to or created an item</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Platform height|Platform height]] (<nowiki>platform height above the top of the rail (or above the road for buses)</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/extended by (addons for this item)|extended by (addons for this item)]] (<nowiki>Class of software this software is extended by</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/Congressional Medal of Honor Society recipient ID|Congressional Medal of Honor Society recipient ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Delfi.ee theme ID|Delfi.ee theme ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Dezède d'un individu|identifiant Dezède d'un individu]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SeqCode Registry ID|SeqCode Registry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Openalfa street ID|Openalfa street ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The Oxford Dictionary of Music entry ID|The Oxford Dictionary of Music entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Education entry ID|A Dictionary of Education entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/TDKIV wikibase ID|TDKIV wikibase ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! '''Did you know?''' * Query examples: ** [https://w.wiki/DZF7 2024 Population Census in Uganda] ([https://x.com/kateregga1/status/1900953102976512383 source]) * WikiProject Highlights: **[[d:Wikidata:WikiProject Musée d'art contemporain de Montréal/Liste des artistes de la collection|Musée d'art contemporain de Montréal/Liste des artistes de la collection]] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q15046091|Cinderella (Q15046091)]] - 2015 film directed by Kenneth Branagh * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L166968|страсть (L166968)]] - Russian noun that can mean "love", "passion", "desire", or "suffering." '''Development''' * Wikibase REST API: We finished work on the simple Item search ([[phab:T383126]]) and started on the one for Properties ([[phab:T386377]]) * Vector 2022 skin: We fixed a number of the remaining issues with dark mode ([[phab:T385039]]) and sitelink positioning ([[phab:T316797]]) * Search: We continued the work on making it easier to search in other entity types (Properties, Lexemes, EntitySchemas) besides Items ([[phab:T321543]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. '''Weekly Tasks''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] Anything to add? Please share! :) <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 03 10|Previous issue]] · [[:d:User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] [[:d:User talk:Danny Benjafield (WMDE)|talk]] ·''' </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28449306 --> == Wikidata weekly summary #673 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2025-04-01. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 03 24|#672]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> '''Discussions''' * Open request for adminship: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Administrator/BRPever_2|BRPever 2]] adminship request closes tomorrow. '''Events''' * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming events]]: ** [https://www.mcls.org/news/2025/03/31/mclss-linked-data-users-group-invites-you-to-the-annual-wikidata-edit-a-thon-from-april-7-11-2025/ MCL's Linked Data Usergroup's Wikidata Edit-A-Thon] - The Midwest Collaborative for Library Services is hosting an editathon between April 7 - 11, 2025. This is an onsite event and only available to USA states: Indiana and Michigan. ** (German) [https://sammlungen.io/termine/digitale-provenienzforschung-in-universitaetssammlungen-werkstattberichte-im-sommersemester-2025/yann-legall Wikidata models on colonial looting and African cultural heritage] - June 4, 2025, 1300 UTC+2. This event will be presented in German. ** [https://www.instagram.com/wikimediauganda/p/DH3ZdaHxNo2/ Wikidata Training Workshop by WM Uganda] - on April 26, discover how Wikidata powers Wikipedia and beyond! [https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLScmrjO-SkG4Y1-O8G5I5dMH97PMQNaMWxJZN-kJHHSmouM-wQ/viewform Register here] '''Press, articles, blog posts, videos''' * Blogs ** [https://diginomica.com/wikidata-adds-ai-vectors-graph-and-knowledge-bases-heres-why Diginomica: Wikidata adds AI vectors graph and knowledge bases, here's why] ** [https://diginomica.com/something-weekend-differing-versions-reality-what-can-we-learn-how-wikidata-navigating-conflicting Diginomica: Differing versions of reality; how Wikidata navigates conflicting accounts] * Papers ** [https://www.iastatedigitalpress.com/jlsc/article/id/18295/ The New Zealand Thesis Project: Connecting a nation’s dissertations using Wikidata] ** [https://arxiv.org/abs/2503.10294v1 Wikipedia is Not a Dictionary, Delete! Text Classification as a Proxy for Analysing Wiki Deletion Discussions] - includes Wikidata. * Presentations ** [https://doi.org/10.5281/zenodo.15109700 Using chemistry data in Wikidata in AI], at the [https://www.acs.org/meetings/acs-meetings/spring.html American Chemical Society Spring 2025] meeting * Videos ** [https://www.youtube.com/watch?v=eVI4jwmRS64&pp=ygUId2lraWRhdGE%3D Live Wikidata editing - creating Property proposals] with Jan Ainali. ** [https://www.youtube.com/watch?v=AvHVlK_3qJ8 Entity Management Cooperative meeting, with Wikidata] ** (Taiwanese) [https://www.youtube.com/watch?v=HTcKU2K-Vqw Seediq Wikimedia 2024 Annual Conference] - hosted by Wikidata Taiwan, here are the opening remarks by Principal Zhan Su'e's opening speech. ** [https://www.youtube.com/watch?v=ac7laU1WH7o Open translations in mathematics (Oxford Seminar)] - This presentation from Tim Osgood discusses the utility of mathematics for translations, a community-driven approach, and how Wikidata is contributing. ** (Spanish) [https://www.youtube.com/watch?v=7IDUzn5sC9g Socialisation: Literary Data in Bogota 2015 - 2020] - The Colombian Publishing Observatory of the Caro y Cuervo Institute presents "Metadata Model for Independent Publishing in Bogotá", containing over 31,500 data points, all catalogued in Wikidata. ** (Italian) [https://www.youtube.com/watch?v=xaZno818m5o Tools for Visualising Wikidata] - Carlo Bianchini presents some useful tools for visualising data and queries from Wikidata, with a focus on Digital Humanities. '''Tool of the week''' * [[d:Wikidata:Twelfth_Birthday/Presents|Revisiting the Twelfth Birthday Presents]] - if you haven't seen the birthday presents already, go check them out! '''Other Noteworthy Stuff''' * '''[BREAKING CHANGE ANNOUNCEMENT]''' [https://www.youtube.com/watch?v=dQw4w9WgXcQ Please find full information here] * [[d:Wikidata:WikiProject_Ontology/Ontology_Course|Wikidata Ontology Course]] Peter Patel-Schneider and Ege Doğan will run a seven-week Wikidata Ontology Course starting late April / early May. It aims to expand the Wikidata community’s knowledge of the Wikidata ontology through lectures, exercises, and group projects. Participants should have prior Wikidata experience and are expected to attend lectures, complete exercises (about one hour per week), and contribute to a group project. More details [[d:Wikidata:WikiProject_Ontology/Ontology_Course||available here]]. '''Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: ** General datatypes: none ** External identifiers: [[:d:Property:P13399|Crunchyroll artist ID]], [[:d:Property:P13400|SideQuest app ID]], [[:d:Property:P13401|The Atlantic topic ID]], [[:d:Property:P13402|TechSavvy.de GPU ID]], [[:d:Property:P13403|‎Delfi.ee theme ID]], [[:d:Property:P13404|The College of Cardinals Report ID]], [[:d:Property:P13405|NexusMods mod ID]], [[:d:Property:P13406|Hiking Note Trail identifier]], [[:d:Property:P13407|Hiking Note mountain identifier]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review: ** General datatypes: ***[[:d:Wikidata:Property proposal/SWIS-WEM Facility Code|SWIS-WEM Facility Code]] (<nowiki>Unique identifier for facilities registered with the Australian Energy Market Operator for facilities operating in the South West Interconnected System Wholesale Electricity Market (SWIS-WEM Facility Code)</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/number of downloads (2)|number of downloads (2)]] (<nowiki>number of downloads of times this application or creative work have been downloaded</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/species protection status|species protection status]] (<nowiki>Links species, habitat or biotope type with the regulation international or national that protects this species</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Number of Heads of Families|Number of Heads of Families]] (<nowiki>number of family cards (KK) in an area</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/mother's maiden name|mother's maiden name]] (<nowiki>maiden name of this person’s mother</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/FirstCycling team season ID|FirstCycling team season ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/FirstCycling race ID|FirstCycling race ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Dizionario della Musica in Italia ID|Dizionario della Musica in Italia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Ethnologue language family ID|Ethnologue language family ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Untappd beer ID|Untappd beer ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Catálogo Histórico de Teses e Dissertações da Área de História ID|Catálogo Histórico de Teses e Dissertações da Área de História ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The Sun topic ID|The Sun topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Databáze her platform ID|Databáze her platform ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Rekhta Gujarati author ID|Rekhta Gujarati author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Itch.io tag ID|Itch.io tag ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The Jerusalem Post topic ID|The Jerusalem Post topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/DVIDS Photo ID|DVIDS Photo ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/LUX person ID|LUX person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/LUX group ID|LUX group ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/LUX place ID|LUX place ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Shazoo tag ID|Shazoo tag ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ідентифікатор особи в Бібліометрика української науки|ідентифікатор особи в Бібліометрика української науки]], [[:d:Wikidata:Property proposal/SCImago Institutions Rankings ID|SCImago Institutions Rankings ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/UniRank ID|UniRank ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Climate Policy Radar ID|Climate Policy Radar ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/LUX concept ID|LUX concept ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/iNaturalist photo ID|iNaturalist photo ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Ordre national du Québec|identifiant Ordre national du Québec]], [[:d:Wikidata:Property proposal/LUX event ID|LUX event ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Cabinet minutes of the Federal Government ID|Cabinet minutes of the Federal Government ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/R-Sport match ID|R-Sport match ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Sport Express football match ID|Sport Express football match ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/CPJ topic ID|CPJ topic ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! '''Did you know?''' * Query examples: ** [https://w.wiki/Dfaf Find Good or Featured Articles in Spanish and Portuguese Wikipedia] * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: ** [[d:Wikidata:WikiProject_Govdirectory/Rwanda|Govdirectory: Rwanda]] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q252320|Pleinfeld (Q252320)]] - market municipality in Germany * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]:[[d:Lexeme:L322138|humpback (L322138)]] - English noun that can mean " kyphosis (condition of the spine)", "a person with an abnormal curvature of the spine", "humpback whale, a particular marine mammal variety", "pink salmon", "lake skygazer, a type of ray-finned fish", " type of arch bridge where the span is larger than the ramps on either side", or " humpback dolphin, a particular variety of marine mammal." '''Development''' * Search: We continued the work on making it easier to search entity types other than Items (Lexemes, Properties, EntitySchemas) in the search box ([[phab:T321543]]) * Vector 2022 theme: We are fixing remaining issues with dark mode ([[phab:T385039]]) * Wikibase REST API: We are continuing to build out the simple Item search endpoint ([[phab:T386228]]) and are looking into the one for Properties ([[phab:T386377]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. '''Weekly Tasks''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: [[d:Wikidata:WikiProject_Govdirectory/Australia|Australia]] * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] Anything to add? Please share! :) <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''[[:d:Special:Wikidata:Status updates/2025_04_01|Read the full report]]''' &middot; [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] &middot; [[:d:User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] 1. aprila 2025. u 18:38 (CEST) </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28449306 --> == Wikidata weekly summary #674 == <div class="plainlinks"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]]<div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;"></div> <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata over the last week.<br>This is the Wikidata summary of the week before 2025-04-07. Please help [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Translate]].''</div> ''' <!--T:1--> Events ''' <!--T:2--> * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming events]]: ** [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wiki-research-l@lists.wikimedia.org/thread/GQR2VT7LONW5AHMHUT7RGMZFUQBGYJCF/ Wiki Workshop Registration is Now Open!] The event will be held virtually over two days on May 21 & 22, 2025. ** OpenStreetMap X Wikidata Meetup #75 April 14 Time: 19:30-21:00 UTC+8 at [[d:Special:MyLanguage/Q61752245|Mozilla Community Space Taipei (Q61752245)]] ** (French) [https://geographie-cites.cnrs.fr/collecte-et-usages-de-donnees-issues-de-wikipedia-et-wikidata-dans-les-recherches-en-shs/ Collection and use of Wikipedia and Wikidata data in SHS searches] - 17 June, 2025. Participation via video-conference available, [https://framaforms.org/je-collecte-et-usages-des-donnees-wikipedia-dans-les-recherches-en-shs-1741892154 register here] and [https://site-fef6fe.gitpages.huma-num.fr/journee/wikipedia.html program info here]. ''' <!--T:3--> Press, articles, blog posts, videos ''' <!--T:4--> * Blogs ** Inference, continued - Magnus Manske adds 2 new functions to WD-infernal. [http://magnusmanske.de/wordpress/archives/777 The Whelming] ** (French) Illustrious women in public spaces. Streets, buildings and other places overwhelmingly feature men [https://porte-plume.app/projet/challenge-wikidata-en-classe/blog/billet/b69566ea-713d-44d0-845c-3501d5bb5ff2 Porte Plumpe] ** [https://www.veradekok.nl/en/2025/03/kahle-receives-projectuil-from-wikipedia/ Brewster Kahle (Internet Archive) receives ProjectUil from Dutch Wikipedia] * Papers: Enabling disaggregation of Asian American subgroups: a dataset of Wikidata names for disparity estimation [https://www.nature.com/articles/s41597-025-04753-y - Paper] by Lin, Q. et al (2025). * Videos ** Curationist: What is it and how does it work? - Curationist utilises Wikidata to help discover, curate and share public-domian art and cultural heritage content. [https://www.youtube.com/watch?v=kj9FDIX0JSg YouTube] ** (Swedish) Connecting Wikidata, OpenStreetMap and the National Archives with Magnus Sälgö [https://www.youtube.com/watch?v=byqopx1aQLI YouTube] ** (French) Focus on Wikidata, Wikifying Science, a presentation from Delphine Montagne and Pierre-Yves Beaudouin. [https://www.canal-u.tv/chaines/renatis/cfe-renatis-focus-sur-wikidata-wikifier-la-science Canal-U TV: C@fé Renatis] * Other ** (Portuguese) Wikidata at School: expanding access to knowledge and tackling gender gaps! [https://www.instagram.com/p/DH9qZcENJ75/ Instagram: Projeto Mais] ''' <!--T:5--> Tool of the week ''' * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Tools/Wikidata for Web|Wikidata:Tools/Wikidata for Web]] - <!--T:6--> also known as Wikidata for Firefox is a browser extension for Mozilla Firefox that displays data from Wikidata on various websites, enhancing the information you are already looking at, and also allows extraction of data from these websites. ''' <!--T:7--> Other Noteworthy Stuff ''' <!--T:8--> * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProject_Ontology/Ontology_Course|Wikidata Ontology Course]] Peter Patel-Schneider and Ege Doğan will run a seven-week Wikidata Ontology Course starting late April / early May. It aims to expand the Wikidata community’s knowledge of the Wikidata ontology through lectures, exercises, and group projects. Participants should have prior Wikidata experience and are expected to attend lectures, complete exercises (about one hour per week), and contribute to a group project. More details [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProject_Ontology/Ontology_Course|available here]]. * Job Vacancy - Are you interested in helping shape the technical future of Wikimedia's knowledge graph? We are looking for a [https://wikimedia-deutschland.career.softgarden.de/jobs/55063868/Staff-Engineer-Wikidata-all-genders-/ Staff Engineer (Wikidata)] ''' <!--T:9--> Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> <!--T:10--> * Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: ** General datatypes: ***[[:d:Property:P13413|beam energy]] (<nowiki>kinetic energy of elementary or composite particles moving together (for example in a particle accelerator)</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Property:P13408|National Academy of Engineering member ID]], [[:d:Property:P13409|Murderpedia ID]], [[:d:Property:P13410|Cultural Heritage Azerbaijan ID]], [[:d:Property:P13411|‎TDKIV Wikibase ID]], [[:d:Property:P13412|Landtag Tirol person ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * <!--T:11--> New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review: ** General datatypes: ***[[:d:Wikidata:Property proposal/interior decorator|interior decorator]] (<nowiki>A property for the interior decorator of notable buildings</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/incompatible with|incompatible with]] (<nowiki>significant elements with which an entity is incompatible and indicates a significant property of this entity</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/warranty period|warranty period]] (<nowiki>warranty period of this product as covered by the original manufacturer or creator</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Trafikplatssignatur|Trafikplatssignatur]] (<nowiki>Swedish station code</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/outcome 2|outcome 2]] (<nowiki>outcome of a criminal charge or a civil complaint</nowiki>) ** <!--T:12--> External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/TechPowerup GPU ID|TechPowerup GPU ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ISFDB category of an award ID|ISFDB category of an award ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/L'Expression topic ID|L'Expression topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'un(e) auteurice dans le catalogue de la bibliothèque du Saulchoir|Identifiant d'un(e) auteurice dans le catalogue de la bibliothèque du Saulchoir]], [[:d:Wikidata:Property proposal/National Gallery (London) PID|National Gallery (London) PID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant sur Orthodox World|Identifiant sur Orthodox World]] <!-- END NEW PROPOSALS --> <!--T:13--> You can comment on [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' <!--T:14--> Did you know? ''' <!--T:15--> * Query examples: ** [https://w.wiki/DjTs Plants missing a French description] ** [https://w.wiki/DjTv Sorting Organisations by the no. of subsidiaries it owns] ** [https://w.wiki/DhPF Popular German Family names] * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: ** [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProject_Govdirectory/Chile|Govdirectory: Chile]] ** [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProject_Bahamas|WikiProject: Bahamas]] * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Database_reports/identical_birth_and_death_dates|Items with identical Birth and Death dates]] - another way to identify duplicate items. * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q23572|Game of Thrones (Q23572)]] - American fantasy drama television series * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L1215369|umuyagankuba (L1215369)]] - "electricity" in Kirundi ''' <!--T:16--> Development ''' <!--T:17--> * We made some progress on the ScopedTypeaheadSearch feature by improving the UI, and making it translatable ([[phab:T390269]]) * We continued working on dark mode support ([[phab:T389633]]) * Wikibase REST API: We are almost done adding the last [[phab:T389013|few features]] on the simple item and property search endpoint. We'll be happy to get feedback on these from 15.04 when they're completed * We will begin user testing to improve Mobile Editing Experience: [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Usability_and_usefulness/Item_editing_experience/Mobile_editing_of_statements|Mobile editing of statements]] <!--T:18--> [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' <!--T:19--> Weekly Tasks ''' <!--T:20--> * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: [[Wikidata:WikiProject_Govdirectory/European Union|European Union]] * Summarize your [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 04 01|Previous issue]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current| Help translate]] · [[:d:User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] [[:d:User talk:Danny Benjafield (WMDE)|talk]] · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 7. aprila 2025. u 18:19 (CEST)''' </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28449306 --> == Wikidata weekly summary #675 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2025-04-14. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 04 07|#674]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Events ''' * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming events]]: The next [[d:Wikidata:Events#Office_hours|Wikidata+Wikibase office hours]] will take place on Wednesday, 16:00 UTC, 16th April 2025 (18:00 Berlin time) in the [https://t.me/joinchat/IeCRo0j5Uag1qR4Tk8Ftsg Wikidata Telegram group]. The Wikidata and Wikibase office hours are online events where the development team presents what they have been working on over the past quarter, and the community is welcome to ask questions and discuss important issues related to the development of Wikidata and Wikibase. ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [https://lucaswerkmeister.de/posts/2025/04/12/introducing-m3api/ Introducing m3api], By Lucas Werkmeister ** [https://techblog.wikimedia.org/2025/04/08/wikidata-query-service-graph-database-reload-at-home-2025-edition/ Wikidata Query Service graph database reload at home, 2025 edition]. By Adam Baso * Videos ** [https://www.youtube.com/watch?v=IVqCEeVuzTQ Understanding Why Your OPTIONAL Properties in Wikidata Queries Might Be Ignored] ** [https://www.youtube.com/watch?v=eh6hi94Imn8 Playing with LEGO on Wikidata]. By Tiago Lubiana * Other: [[d:User:Spinster/Wikidata references made easier|Wikidata references made easier]]. "Several tricks to make it easier and faster, using various scripts and gadgets" to add references to Wikidata statements. By [[d:User:Spinster|Spinster]] ''' Tool of the week ''' * [https://topic-curator.toolforge.org/ Wikidata Topic Curator] is a React-based web application. It’s a new and improved version of [https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Tools/ItemSubjector ItemSubjector] created to help Wikimedians connect items on Wikidata to the right topics. By entering a topic QID, it finds related articles using the topic’s label, aliases, or custom terms. ''' Other Noteworthy Stuff ''' * Join the Wikidata development team at Wikimedia Deutschland ** [https://wikimedia-deutschland.career.softgarden.de/jobs/55063868/Staff-Engineer-Wikidata-all-genders-/ Staff Engineer Wikidata (all genders)] ** [https://wikimedia-deutschland.career.softgarden.de/jobs/53795746/Senior-UX-Designer-Wikidata-all-genders-/ Senior UX Designer Wikidata (all genders)] '''Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P13413|beam energy]] (<nowiki>kinetic energy of elementary or composite particles moving together (for example in a particle accelerator)</nowiki>) **[[:d:Property:P13414|number of downloads]] (<nowiki>number of downloads of times this application or creative work have been downloaded</nowiki>) **[[:d:Property:P13415|Taiwanese Taigi Romanization System]] (<nowiki>Romanization system for Taiwan Taigi or other Southern Min language varieties in Fujian and South East Asia</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P13408|National Academy of Engineering member ID]], [[:d:Property:P13409|Murderpedia ID]], [[:d:Property:P13410|Cultural Heritage Azerbaijan ID]], [[:d:Property:P13411|‎TDKIV Wikibase ID]], [[:d:Property:P13412|Landtag Tirol person ID]], [[:d:Property:P13416|Fluorophores.org substance ID]], [[:d:Property:P13417|Kosovo NGO registration number]], [[:d:Property:P13418|TechPowerUp GPU Specs Database ID]], [[:d:Property:P13419|iNaturalist photo ID]], [[:d:Property:P13420|Climate Policy Radar ID]], [[:d:Property:P13421|LIBRIS library ID]], [[:d:Property:P13422|Dizionario della Musica in Italia ID]], [[:d:Property:P13423|Untappd beer ID]], [[:d:Property:P13424|Bahamut Animation Crazy ID]], [[:d:Property:P13425|KnowWhereGraph entity ID]], [[:d:Property:P13426|GCMD keyword ID]], [[:d:Property:P13427|Ohio University ArchivesSpace Agent ID]], [[:d:Property:P13428|CBFC record ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/interior decorator|interior decorator]] (<nowiki>A property for the interior decorator of notable buildings</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/incompatible with|incompatible with]] (<nowiki>significant elements with which an entity is incompatible and indicates a significant property of this entity</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/warranty period|warranty period]] (<nowiki>warranty period of this product as covered by the original manufacturer or creator</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Trafikplatssignatur|Trafikplatssignatur]] (<nowiki>Swedish station code</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/outcome 2|outcome 2]] (<nowiki>outcome of a criminal charge or a civil complaint</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/output color|output color]] (<nowiki>color of the generated images</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/proposal of|proposal of]] (<nowiki>Qualifier for the statement {{P|31}} {{Q|64728694}} to state what the proposed thing is.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/floral diagram|floral diagram]] (<nowiki>picture on commons of a floral diagram of a Taxon</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/member of sequence or class of number|member of sequence or class of number]] (<nowiki>The number is of a special form or class or member of a sequence</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/ISFDB category of an award ID|ISFDB category of an award ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/L'Expression topic ID|L'Expression topic ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'un(e) auteurice dans le catalogue de la bibliothèque du Saulchoir|Identifiant d'un(e) auteurice dans le catalogue de la bibliothèque du Saulchoir]], [[:d:Wikidata:Property proposal/National Gallery (London) PID|National Gallery (London) PID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant sur Orthodox World|Identifiant sur Orthodox World]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Steam Deck HQ game ID|Steam Deck HQ game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Hardcore gaming 101 ID|Hardcore gaming 101 ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/torial username|torial username]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BirdLife DataZone species ID|BirdLife DataZone species ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/BirdLife DataZone site ID|BirdLife DataZone site ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Schulnummer Schleswig-Holstein|Schulnummer Schleswig-Holstein]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Kunstkamera ID|Kunstkamera ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Corago singer ID|Corago singer ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MoNA spectrum ID|MoNA spectrum ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'un(e) auteurice dans La Croix|Identifiant d'un(e) auteurice dans La Croix]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Meta-Doctrinal.org|identifiant Meta-Doctrinal.org]], [[:d:Wikidata:Property proposal/CvLAC ID|CvLAC ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/OGDB genre ID|OGDB genre ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IGDB genre ID|IGDB genre ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/WSGF taxonomy term ID|WSGF taxonomy term ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/GameSpot platform ID|GameSpot platform ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PerformArt ID|PerformArt ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Billie Jean King Cup player ID 2024|Billie Jean King Cup player ID 2024]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/Doco Top 10 items instance of Wikimedia category ordered by number of Sitelinks] ([https://t.me/c/1224298920/141683 source]) ** [https://w.wiki/Dor5 Twitter accounts of biologists] * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject USC Libraries|WikiProject USC Libraries]] A WikiProject for work done at University of Southern California Libraries to connect library data with Wikidata. * WikiProject Highlights: [[d:Wikidata:WikiProject Nonprofit Organizations/Kosovo|Nonprofit Organizations/Kosovo]] - Add the most important NGOs of Kosovo * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]: [[d:User:Pasleim/Connectivity|User:Pasleim/Connectivity]] - Connectivity between Wikimedia projects * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q714581|Nea Salamis Famagusta FC (Q714581)]] - professional association football club based in Ammochostos (Famagusta) * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L44061|Straße (L44061)]] - German noun that can mean "road", "straight", "street", "strait", "group of people inhabiting buildings along a perticular street" or "production line". ''' Development ''' * We merged and prepared changes to rename <code>wikibase:EntitySchema</code> to <code>wikibase:WikibaseEntitySchema</code> in RDF ([[phab:T371196]]) – this has been [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/thread/AAKO2VGVKJXEDH2HPZBGMAUDVGC7SA7R/ announced as a breaking change] and will be deployed to Wikidata on 24 April * We made some more improvements to dark mode support ([[phab:T389633]]) * We’re working on tests for the <code>ScopedTypeaheadSearch</code> feature ([[phab:T385790]]) * Wikibase REST API: We're going to wrap up pagination on the simple Item and property search endpoint and are working to improve our test architecture for search ([[phab:T386691]]). We're going to pick up prefix search for Items and phrase matching next! [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: [[d:Wikidata:WikiProject_Govdirectory/Chile|Chile]] * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[:d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 04 07|Read the full report]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 04 07|Previous issue]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] [[:d:User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]] · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 14. aprila 2025. u 18:33 (CEST)''' </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28532948 --> == Wikidata weekly summary #676 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2025-04-22. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 04 14|#675]].<br><translate>Translations are [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|available]]</translate>''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' <translate>Events</translate> ''' * <translate>[[<tvar name="1">d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events</tvar>|Upcoming]]:</translate> [[Wikimedia Taiwan/Wikidata Taiwan/2025年4月雲林維基街景踏查團暨工作坊| <translate>Yunlin Liu Fang Tien Shang Sheng Mu OpenStreetMap x Wikidata Workshop</translate> ]] <translate> April 27 Time: 09:30-17:00 UTC+8 at {{Q|708809}} Red Altar (Hongtan)</translate>. * <translate>Past: Missed the Q2 Wikidata+Wikibase office hour? You can catch up by reading the session log here: [[<tvar name="2">d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events/Telegram office hour 2025-04-16</tvar>|2025-04-16 (Q2 2025)]]</translate> ''' <translate> Press, articles, blog posts, videos </translate>''' * <translate>Blogs</translate> ** [https://thottingal.in/blog/2025/04/15/qjson/ qjson: <translate>Fetching all properties of a Wikidata item in a single API call</translate>] <translate>By Santhosh Thottingal</translate> ** [https://olea.org/diario/2025/04/14/Wikimedia_Hackathon_2025-proposals-Wikibase.html <translate> A Wikibase call for action at the Wikimedia Hackathon 2025</translate>] <translate>By Ismael Olea </translate> ** [https://museumdata.uk/blog/putting-uk-collections-on-the-map/ <translate> Putting UK collections on the map</translate>] <translate>by the Museum Data Service</translate> ** [https://chem-bla-ics.linkedchemistry.info/2025/04/20/the-april-2025-scholia-hackathon.html The April 2025 Scholia Hackathon] by Egon Willighagen * <translate>Papers</translate> ** [https://kclpure.kcl.ac.uk/portal/en/publications/talking-wikidata-communication-patterns-and-their-impact-on-commu <translate>Talking Wikidata: Communication Patterns and Their Impact on Community Engagement in Collaborative Knowledge Graphs</translate>] - <translate> Investigative study on Wikidata discussions, revealing that the community is generally inclusive and conflict is rare, but many controversial topics lack consensus, and valuable contributors disengage early. By Koutsiana et. al., (2025)</translate> **[https://zenodo.org/records/15226371 <translate>Natural history specimens collected and/or identified and deposited</translate>] - <translate>By Latham (2025)</translate> *<translate>Videos</translate> ** [https://www.youtube.com/watch?v=vWoNZLBj7mM Wiki Workshop 2025 - Wikidata Inconsistencies with Language Models and Data Mining in a Pipeline] by Houcemeddine Turki ** (Italian) [https://youtube.com/dL9JEfHpU68?si=RXymgDS8-ZE687aE Cla-G, an instance of Wikibase as a tool to support game classification] by Carlo Bianchini * <translate>Other</translate> ** [https://x.com/afliacon/status/1908928893727211669?s=46 <translate>Wikidata & Wikibase for Authority Control & Knowledge Organization Workshop</translate>] <translate>By AfLIA</translate> ** [https://github.com/oolonek/daily-lotus <translate>Mastodon bot</translate>] <translate> that "highlights natural compounds found in plants, fungi, bacteria or animals — and includes Wikidata references and visual structure depictions."</translate> '''<translate>Tool of the week</translate>''' * <translate>[[<tvar name="3">d:Special:MyLanguage/User:Spinster/Wikidata_references_made_easier</tvar>|User:Spinster/Wikidata references made easier]]: The script helps in adding references to statements, in order to provide context for our data, make the data more reliable, transparent and trustworthy for anyone who uses it </translate>. ''' <translate>Other Noteworthy Stuff</translate>''' * <translate>Registration is open for a Wikidata ontology course led by Peter Patel-Schneider and Ege Doğan.</translate> <translate>To register, email pfpschneider{{@}}gmail.com with your Wikidata username and a brief note on your interest. The course starts 1 May, with weekly lectures on Thursdays from 1–3pm EDT (skipping 29 May and 12 June).</translate> <translate>Space may be limited; priority goes to those already interested. Participants should know Wikidata, attend sessions, complete weekly exercises (~1 hour), and join a group project</translate>. <translate>Details: [[d:Wikidata:WikiProject_Ontology/Ontology_Course|Course page]]</translate> * [[wikifunctions:Wikifunctions:Main_Page|Wikifunctions]] is now integrated with Dagbani Wikipedia since April 15. It is the first project that will be able to call functions from Wikifunctions and integrate them in articles. * <translate>Wikidata job openings at the The Wikimedia Foundation</translate> ** [https://job-boards.greenhouse.io/wikimedia/jobs/6814912 <translate>Lead Product Manager, Wikidata Platform</translate>] (<translate>remote</translate>) ** [https://job-boards.greenhouse.io/wikimedia/jobs/6816145 <translate>Tech Lead, Wikidata Platform</translate>] (<translate>remote</translate>) '''Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P13430|number of texture mapping units]] (<nowiki>number of texture mapping units in a graphics processing unit</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P13429|Saarland Biografien ID]], [[:d:Property:P13431|A Dictionary of Education entry ID]], [[:d:Property:P13432|Cultural Heritage in Japan site ID]], [[:d:Property:P13433|BirdLife DataZone site ID]], [[:d:Property:P13434|BirdLife DataZone species ID]], [[:d:Property:P13435|Canadian Writing Research Collaboratory ID]], [[:d:Property:P13436|Internet-Portal „Westfälische Geschichte“ person ID]], [[:d:Property:P13437|Chtyvo author ID]], [[:d:Property:P13438|Homosaurus ID (V4)]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/terminal speaker|terminal speaker]] (<nowiki></nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/organization code|organization code]] (<nowiki>the organization code of the organization item. Should either be used with qualifier property {{Q|P459}} to specify which system being used, or be used as the qualifier of {{P|31}}.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/organization unit code|organization unit code]] (<nowiki>the organization unit code of the organization unit/part/(sub)division item. Should either be used with qualifier property {{Q|P459}} to specify which system being used, or be used as the qualifier of {{P|31}}.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Picture composition|Picture composition]] (<nowiki>Description of a picture composition (design rules) analogous to the Commons category “[[:commons:Category:Picture composition]]”</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/MANDALA Tibetan Living Dictionary ID|MANDALA Tibetan Living Dictionary ID]] (<nowiki>entry for a lexeme in the Tibetan Living Dictionary by MANDALA</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Monarque régnant|Monarque régnant]] (<nowiki>Person who has held or is holding the role of king, queen, sultan, or other monarch at the head of a kingdom or empire.</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/Moure's Catalog ID|Moure's Catalog ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MobyGames attribute ID|MobyGames attribute ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Número RPJ|Número RPJ]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identificador de obra no Catálogo Mourisco|Identificador de obra no Catálogo Mourisco]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IPRESS ID|IPRESS ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/TeamUSA.com athlete ID|TeamUSA.com athlete ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IEC document kind classification code|IEC document kind classification code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Europe PMC Preprint identifier|Europe PMC Preprint identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Snopes ID|Snopes ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Media and Communication entry ID|A Dictionary of Media and Communication entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Black Sea Cultural Inventory ID|Black Sea Cultural Inventory ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PyPI organization name|PyPI organization name]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PlayStation Museum product ID|PlayStation Museum product ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The Concise Oxford Dictionary of Archaeology entry ID|The Concise Oxford Dictionary of Archaeology entry ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/A Dictionary of Public Health entry ID|A Dictionary of Public Health entry ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! '''<translate>Did you know?</translate> ''' *<translate> Query examples</translate>: **[https://w.wiki/Dk9f All Genres of Classical Musical Compositions and their Labels in English and German] ([[d:Wikidata:Request_a_query#All_Genres_of_Classical_Musical_Compositions_and_their_Labels_in_English_and_German|source]]) * <translate>WikiProject Highlights</translate>: <translate>[[<tvar name="51">d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProject Taiwan/Travel</tvar>|Taiwan Travel]]</translate> - <translate>aims to create travel related items about Taiwan</translate> * <translate>[[<tvar name="6">d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items</tvar>|Showcase Items]] </translate>: [[d:Q18786473|Pete's Dragon (Q18786473)]] - 2016, film by David Lowery * <translate>[[<tvar name="7">d:Wikidata:Showcase lexemes</tvar>|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L3855|Bill (L3855)]] - English noun (/bɪl/) that can mean "invoice", "proposed law", "bird's beak", or "a given name"</translate>: ''' <translate>Development</translate> ''' * <translate>Wikidata changes in watchlist and recent changes on Wikipedia and co: We are continuing the work on making the edit summaries more understandable </translate>([[phab:T386200]]) * <translate>Wikibase REST API: We are continuing to build out the simple search functionality</translate> ([[phab:T389011]]) * <translate>Dark mode: We are fixing a few remaining issues with dark mode support in the Vector 2022 theme</translate> ([[phab:T389633]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|<translate>You can see all open tickets related to Wikidata here</translate>]]. <translate>If you want to help, you can also have a look at</translate> [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority <translate>the tasks needing a volunteer</translate>]. ''' <translate>Weekly Tasks</translate> ''' * <translate> Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[<tvar name="8">d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review</tvar>|above]] </translate>. * <translate>Contribute to the showcase Item and Lexeme [[<tvar name="9">d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?</tvar>|above]]</translate>. * <translate>Govdirectory weekly focus country: [[<tvar name="10">d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProject_Govdirectory/Chile</tvar>|Chile]]</translate> * <translate> Summarize your [[<tvar name="11">d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?</tvar>|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences</translate>. * <translate>Help [[<tvar name="11">d:Special:LanguageStats</tvar>|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language!</translate> * <translate> [[<tvar name="12">d:Special:MyLanguage/User:Pasleim/projectmerge</tvar>|Help merge identical items]] across Wikimedia projects </translate>. * <translate>Help [[<tvar name="13">d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Next</tvar>|write the next summary!]]</translate> <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 04 14|Previous issue]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Full report]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] [[:d:User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]] · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 22. aprila 2025. u 17:23 (CEST)''' </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28574345 --> == Wikidata weekly summary #677 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2025-04-28. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 04 22|#676]].<br> Translations are [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|available]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * Open request for bureaucrat: [[Wikidata:Requests for permissions/Bureaucrat/Wüstenspringmaus|Wüstenspringmaus]] ''' Events ''' * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming events]]: ** [[m:Special:MyLanguage/Wikidata_and_research|Wikidata and Research Conference]] June 5-6, 2025 at the University of Florence. ** [https://wikidataworkshop.github.io/2025/ The 5th Wikidata Workshop] taking place November 2-3, 2025 during the [https://iswc2025.semanticweb.org/ 25th International Semantic Web Conference] hosted in Nara, Japan. Call for Papers is open until 23:59 [[w:Special:MyLanguage/Anywhere_on_Earth|AoE]], August 2. This year, the program tracks are ''1. Novel Work'' and ''2. Previously Published Work''. Submission template and guidelines are [https://www.overleaf.com/read/pwspggxsbdvy available here] and you can [https://openreview.net/group?id=swsa.semanticweb.org/ISWC/2025/Workshop/Wikidata submit your topic here]. ** The [[d:Special:MyLanguage/Event:Wikidata_and_Sister_Projects|Wikidata and Sister Projects]] online conference approaches: May 29 - July 1, 2025. Have you [[d:Special:RegisterForEvent/1291|registered]] yet? ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [https://datascientistsdiary.com/how-to-build-a-production-ready-knowledge-graph/ How to Build a Production-Ready Knowledge Graph(with Code): A Practical Guide ] By Amit Yadav ** [https://nearby.hypotheses.org/2478 Who are the Cardinal Electors of 2025 papal conclave? A typical question for Wikidata? ] by {{Q|67173261}} * Papers ** [https://dl.acm.org/doi/proceedings/10.1145/3696410?tocHeading=heading2 Proceedings of the Association for Computing Machinery on Web Conference 2025.] By Guodong et. al., (2025) ** [https://dl.acm.org/doi/10.1145/3696410.3714757 Passage: Ensuring Completeness and Responsiveness of Public SPARQL Endpoints with SPARQL Continuation Queries ] By Thi Hoang et. al., (2025) ''' Tool of the week ''' * [https://quarry.wmcloud.org/ quarry.wmcloud.org] is a public querying interface for Wiki Replicas, a set of live replica SQL databases of public Wikimedia Wikis. Quarry is designed to make running queries against Wiki Replicas easy. Quarry can also be used to query public databases stored in ToolsDB. ''' Other Noteworthy Stuff ''' * [https://scholia.toolforge.org/ Scholia] is running a [https://survey.wikimedia.it/index.php/179555 user survey] until the end of May . * Researchers from the University of Regina in Canada invite you to participate in the Open Data Community Survey 2025. [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/message/XHXV4P6DILOUG6QFAO22FEJHXAWOS7YH/ Read more]! '''Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P13449|BEACON file URL]] (<nowiki>URL of an online service's BEACON file, a data interchange format for large numbers of uniform links.</nowiki>) **[[:d:Property:P13459|research projects that contributed to this data set]] (<nowiki>research projects that have contributed to or otherwise created an item</nowiki>) **[[:d:Property:P13464|‎terminal speaker]] (<nowiki>the last person able to speak the language fluently</nowiki>) **[[:d:Property:P13478|‎nomenclatural type of]] (<nowiki>taxon item of which this item is the taxonomic type (name-bearing type), e.g. the family for which this genus is the type, the genus for which this species is the type, the taxon for which this type specimen is the type, ect...</nowiki>) **[[:d:Property:P13497|interior designer]] (<nowiki>person responsible for the interior design of a notable building or structure</nowiki>) **[[:d:Property:P13504|‎kigo of]] (<nowiki>season which denotes the sense in haiku in Japanese</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P13438|Homosaurus ID (V4)]], [[:d:Property:P13439|Helden van het Verzet person ID]], [[:d:Property:P13440|Our Campaigns container ID]], [[:d:Property:P13441|Catálogo Histórico de Tese e Dissertações da Área de História ID]], [[:d:Property:P13442|Congress.gov committee ID]], [[:d:Property:P13443|Congressional Medal of Honor Society recipient ID]], [[:d:Property:P13444|Israeli Governmental Data Repository ID]], [[:d:Property:P13445|Deutsche Genbank Obst (‎DGO) ID]], [[:d:Property:P13446|DVIDS photo ID]], [[:d:Property:P13447|FirstCycling race ID]], [[:d:Property:P13448|FirstCycling team season ID]], [[:d:Property:P13450|Hmong Studies Citations ID]], [[:d:Property:P13451|Cartofaf organization ID]], [[:d:Property:P13452|Calindex author ID]], [[:d:Property:P13453|Diocese of Lyon Museum person ID]], [[:d:Property:P13454|BnF dictionary ID]], [[:d:Property:P13455|Dezède person ID]], [[:d:Property:P13456|Meta-Doctrinal ID]], [[:d:Property:P13457|Ordre national du Québec ID]], [[:d:Property:P13458|‎Internet Game Database genre ID]], [[:d:Property:P13460|Shazoo tag ID]], [[:d:Property:P13461|‎OGDB genre ID]], [[:d:Property:P13465|Tax Identification Number (Colombia)]], [[:d:Property:P13466|‎National Gallery (London) PID]], [[:d:Property:P13467|Kunstkamera ID]], [[:d:Property:P13468|Zurich Kantonsrat and Regierungsrat member ID]], [[:d:Property:P13469|‎WSGF taxonomy term ID]], [[:d:Property:P13470|World Higher Education Database ID]], [[:d:Property:P13471|‎VD 16 ID]], [[:d:Property:P13472|United Nations Terminology Database ID]], [[:d:Property:P13473|Trafikplatssignatur]], [[:d:Property:P13474|Top50 system ID]], [[:d:Property:P13475|IndExs exsiccata ID]], [[:d:Property:P13476|Markstammdatenregister ID]], [[:d:Property:P13479|Ech-Chaab tag ID]], [[:d:Property:P13480|‎SearchCulture.gr ID]], [[:d:Property:P13481|RaiPlay Sound program ID]], [[:d:Property:P13482|RaiPlay Sound playlist ID]], [[:d:Property:P13483|Modern China Biographical Database ID]], [[:d:Property:P13484|Know Your Meme slug]], [[:d:Property:P13485|LEMAV ID]], [[:d:Property:P13486|PerformArt ID]], [[:d:Property:P13487|Chilean NPO number]], [[:d:Property:P13488|TermTerm UUID]], [[:d:Property:P13489|Steam Deck HQ game ID]], [[:d:Property:P13490|‎SeqCode Registry ID]], [[:d:Property:P13491|School ID Schleswig-Holstein]], [[:d:Property:P13492|Rodovid family ID]], [[:d:Property:P13493|Repertorium kleine politieke partijen 1918-1967 (Party)]], [[:d:Property:P13494|Captain Coaster park ID]], [[:d:Property:P13495|Scilit scholar ID]], [[:d:Property:P13496|The Rural Settlement of Roman Britain ID]], [[:d:Property:P13498|PCPartPicker product ID]], [[:d:Property:P13499|goal.com football match ID]], [[:d:Property:P13500|The Soka Gakkai Dictionary of Buddhism ID]], [[:d:Property:P13501|Cultural Heritage Online (Japan) special ID]], [[:d:Property:P13502|Eurobasket.com club ID]], [[:d:Property:P13503|europlayers.com club ID]], [[:d:Property:P13505|badmintoncn.com star ID]], [[:d:Property:P13506|‎Danskefilmstemmer.dk work or dubbing ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/defined for|defined for]] (<nowiki>the subject takes the object as parameter (or parameter tuple)</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/The Long Distance Walkers Association|The Long Distance Walkers Association]] (<nowiki>External Identifier (URL slug) for a hiking route on The Long Distance Walkers Association website (United Kingdom only)</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/IEC CDD for electronics|IEC CDD for electronics]], [[:d:Wikidata:Property proposal/GOG Dreamlist ID|GOG Dreamlist ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IEC CDD units|IEC CDD units]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Urban Dictionary ID (2)|Urban Dictionary ID (2)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/RCI number|RCI number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Portable Antiquities Scheme image ID|Portable Antiquities Scheme image ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/myCast person ID|myCast person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Personality Database category ID|Personality Database category ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/parliament.uk bill ID|parliament.uk bill ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Bierista beer ID|Bierista beer ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Encyclopedia of the Serbian National Theatre ID|Encyclopedia of the Serbian National Theatre ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: **[https://w.wiki/Dv$w All national parties that are members of a European party and whose country is a member of the European Union] ([[d:Wikidata:Request_a_query#Query_on_national_parties_and_their_seats|source]]) **[https://w.wiki/Dw23 Related works from co-citation analysis] ([[d:Wikidata:Request_a_query#Scholia's_"Related_works_from_co-citation_analysis"_as_federated_query|source]]) * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]] : [[d:Wikidata:WikiProject_Saint_Mary%27s_College_(IN)|WikiProject Saint Mary's College (IN)]] aims to improve the coverage of Saint Mary's and the scholarly works being created at Saint Mary's. * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L642328|Córdoba (L642328)]] - Spanish noun (kór-do-ba) that can mean "a city in Spain", "a city in Argentina", or "a Mexican city" ''' Development ''' * Bug: We fixed an issue where newly created Properties became inaccessible after adding a statement with a Property linking to an Item or Lexeme. The fix will go live on Wednesday. ([[phab:T374230]]) * Search: We continued implementing the new search that will make it easier to search for Properties and Lexemes in the UI ([[phab:T321543]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Summarize your [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 04 22|Previous issue]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Full report]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] [[:d:User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]] · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 28. aprila 2025. u 17:47 (CEST)''' </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28574345 --> == Wikidata weekly summary #678 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2025-05-05. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 04 28|#677]].<br>Translations are [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|available]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> '''Discussions''' * Closed request for permissions/Bot: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/Mr_Robot|Mr Robot]] - No consensus reached. '''Events''' * Past events: [[m:Wikimedia Hackathon 2025|Wikimedia Hackathon in Istanbul]] *[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming events:]] **[https://meta.wikimedia.org/wiki/Event:Volunteer_Supporters_Network/Wikidata_pour_les_débutants_2025-05-16 Volunteer Supporters Network/Wikidata for beginners] May 16, 2025 **[[d:Special:MyLanguage/Event:Wikidata_and_Sister_Projects| Wikidata and Sister Projects]] May 29 - June 1, 2025. [[d:Special:RegisterForEvent/1291|register here]] ** [[m:Special:MyLanguage/Wikidata_and_research|Wikidata and Research Conference]] June 5-6, 2025 at the University of Florence. ** [https://pretalx.coscup.org/coscup-2025/ Call for Proposals]:[[m:Wikimedia Taiwan/Wikidata Taiwan/COSCUP 2025|Wikidata Taiwan x OpenStreetMap Taiwam @ COSCUP 2025]],Submission Deadline: May 10, 2025 (AoE). **[[d:Special:MyLanguage/Event:WikidataCon_2025| WikidataCon 2025]] Oct 31 - Nov 2, 2025. [[d:Special:RegisterForEvent/1340|Register here]] *Ongoing event: [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events/Coordinate_Me_2025| Coordinate Me 2025]] May 1 - May 31, 2025 '''Press, articles, blog posts, videos''' * Blogs ** [[d:Special:MyLanguage/Event_talk:WikidataCon_2025#WikidataCon_update_-_May_2025|WikidataCon 2025 - programme track categories are ready]] - time to start thinking about session proposals! ** [https://r.iresmi.net/posts/2025/osm_Wikidata/Cross checking OSM IDs between OSM and Wikidata] By Michaël ** [https://www.advanced-television.com/2025/05/02/wikiflix-goes-live/ WikiFlix, a new free streaming platform goes live] * Papers ** [https://hackernoon.com/how-to-develop-a-privacy-first-entity-recognition-system How to Develop a Privacy-First Entity Recognition System] By Papadopoulou et. al., (2025) ** [https://hackernoon.com/detecting-and-masking-personal-data-in-text Detecting and Masking Personal Data in Text] By Papadopoulou et. al., (2025) ** [https://ieeexplore.ieee.org/document/10840323 EA2N: Evidence-Based AMR Attention Network for Fake News Detection ] By Gupta et. al., (2025) '''Tool of the week''' * [https://wiki.openstreetmap.org/wiki/Main_Page OpenStreetMap]: OpenStreetMap, is a project that creates and distributes free geographic data for the world. It was started because most maps you think of as free actually have legal or technical restrictions on their use, holding back people from using them in creative, productive, or unexpected ways . '''Other Noteworthy Stuff''' * Ever played Redactle? [[d:User:Lucas Werkmeister|Lucas]] put together a Wikidata version of it. Can you guess the Item? Still needs a bit of work but you can [https://wdactle.toolforge.org/ try it out now]. * [https://mamot.fr/@pintoch/114449249307450950 EditGroups has a new maintainer ] '''Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: ** General datatypes: ***[[:d:Property:P13517|organization unit code]] (<nowiki>organization unit code of the organization unit/part/(sub)division item</nowiki>) ***[[:d:Property:P13518|likes of fictional character]] (<nowiki>particular likes which applies to this fictional character as (usually) stated in their official profile or biography</nowiki>) ***[[:d:Property:P13519|dislikes of fictional character]] (<nowiki>particular dislikes which applies to this fictional character as stated in their official profile or biography</nowiki>) ***[[:d:Property:P13522|number of render output units]] (<nowiki>number of render output units in a graphics processing unit</nowiki>) ***[[:d:Property:P13525|RAM capacity]] (<nowiki>amount of volatile random-access memory (RAM) modules used by this device</nowiki>) ***[[:d:Property:P13549|species protection status]] (<nowiki>Links species, habitat or biotope type with the regulation international or national that protects this species</nowiki>) ***[[:d:Property:P13551|Nation Ranking (primary)]] (<nowiki>main/general ranking for a cycling tournament season</nowiki>) ***[[:d:Property:P13552|Nation Ranking (secondary)]] (<nowiki>youth/U23 ranking for this cycling tournament season</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Property:P13505|badmintoncn.com star ID]], [[:d:Property:P13506|‎Danskefilmstemmer.dk work or dubbing ID]], [[:d:Property:P13507|geraldika.ru symbol ID]], [[:d:Property:P13508|‎JSIC code]], [[:d:Property:P13509|The Oxford Dictionary of Music entry ID]], [[:d:Property:P13510|Dark Ride Database ride ID]], [[:d:Property:P13511|Dark Ride Database park ID]], [[:d:Property:P13512|Dark Ride Database manufacturer ID]], [[:d:Property:P13513|‎Databáze her platform ID]], [[:d:Property:P13514|Mourisco Catalogue work ID]], [[:d:Property:P13515|Radiomuseum vacuum tube/transistor ID]], [[:d:Property:P13516|‎CAMRA pub ID]], [[:d:Property:P13520|MobyGames attribute ID]], [[:d:Property:P13521|MetalTabs.com track ID]], [[:d:Property:P13523|Moure's Catalog ID]], [[:d:Property:P13524|PromoDJ track ID]], [[:d:Property:P13526|Euronews topic ID]], [[:d:Property:P13527|Audiomack artist ID]], [[:d:Property:P13528|Audiomack album ID]], [[:d:Property:P13529|Europe PMC preprint ID]], [[:d:Property:P13531|‎SMB-digital asset ID]], [[:d:Property:P13532|Audiomack song ID]], [[:d:Property:P13533|Encyclopaedia of Islam (glossary and index of terms) ID]], [[:d:Property:P13534|Qur'an Wiki article ID]], [[:d:Property:P13535|Itch.io tag ID]], [[:d:Property:P13536|Corago singer ID]], [[:d:Property:P13537|‎MoNA spectrum ID]], [[:d:Property:P13538|La Croix author ID]], [[:d:Property:P13539|‎Billie Jean King Cup player ID 2024]], [[:d:Property:P13540|‎TeamUSA.com athlete ID]], [[:d:Property:P13541|‎Snopes ID]], [[:d:Property:P13542|A Dictionary of Media and Communication entry ID]], [[:d:Property:P13544|Black Sea Cultural Inventory ID]], [[:d:Property:P13545|‎PyPI organization name]], [[:d:Property:P13546|The Concise Oxford Dictionary of Archaeology entry ID]], [[:d:Property:P13550|‎PlayStation Museum product ID]], [[:d:Property:P13553|Urban Dictionary ID]], [[:d:Property:P13554|‎GOG Dreamlist ID]], [[:d:Property:P13555|RCI number]], [[:d:Property:P13556|‎Portable Antiquities Scheme image ID]], [[:d:Property:P13557|Orthodox World ID]], [[:d:Property:P13558|‎Coasterpedia ID]], [[:d:Property:P13559|Ethnologue language family ID]], [[:d:Property:P13560|‎factordb ID]], [[:d:Property:P13561|SCImago Institutions Rankings ID]], [[:d:Property:P13562|UniRank ID]], [[:d:Property:P13563|Bibliometrics of Ukrainian science person ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review: ** General datatypes: ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Context Window|Context Window]] (<nowiki>The maximum length of an input token in the language model.</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/contains nutrient|contains nutrient]] (<nowiki>Food contains nutrient</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/underlying data|underlying data]] (<nowiki>this mathematical structure has these data as part</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/échelle de Beaufort|échelle de Beaufort]] (<nowiki>empirical measure describing wind speed based on observed conditions</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/vlaamsekunstcollectie.be ID|vlaamsekunstcollectie.be ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Mobility Database ID|Mobility Database ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Patrimonio Galego ID|Patrimonio Galego ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Substack username|Substack username]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Private Enterprise Number|Private Enterprise Number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ComputerLanguage.com definition|ComputerLanguage.com definition]], [[:d:Wikidata:Property proposal/otzovik.com review ID|otzovik.com review ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Repertorium kleine politieke partijen 1918-1967 (Persoon)|Repertorium kleine politieke partijen 1918-1967 (Persoon)]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! '''Did you know ?''' * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]] : ** [[d:Wikidata:WikiProject_Nonprofit_Organizations/Ukraine|Nonprofit Organisations: Ukraine]] ** [[d:Wikidata:WikiProject_Stockholm_Archipelago_Trail|Stockholm Archilepago Trail]] * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Database reports|database reports]] : [[d:Wikidata:Database_reports/Descriptions_with_Q|Descriptions with QID]] - These Item descriptions contain a QID or Item ID. * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q288771|Hans van Mierlo (Q288771)]] - Dutch politician (1931–2010) * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L28956|Tribe (L28956)]] - English noun (trīb) that can mean "a social division in traditional society", "a political subdivision", or "a genre of Techno Music": '''Development''' * Wikidata Query Service: The search platform team finished the remaining work for the [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:SPARQL query service/WDQS graph split|graph split]] and it is going live [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/thread/ZLIUAGRLPQLLBVJSC2AEG7FNTTOER66I/ this week]. * We took part in the [[m:Wikimedia Hackathon 2025|Wikimedia Hackathon in Istanbul]] * Wikipedia and co: We continued working on improving how Wikidata edits are shown on the watchlist on Wikipedia and co. We are focusing on showing labels instead of IDs for the entities (Items, Properties, ...) linked in the edit summaries ([[phab:T388685]]) * UI: We continued doing small fixes for dark mode support in the UI ([[phab:T385039]]) * Wikibase REST API: We are continuing the work on the search endpoint ([[phab:T383126]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R| You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. '''Weekly Tasks''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: [[Wikidata:WikiProject_Govdirectory/Philippines|Philippines]] * Summarize your [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 04 28|Previous issue]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Full report]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] [[:d:User talk:Danny Benjafield (WMDE)|talk]] · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 5. maja 2025. u 17:07 (CEST)''' </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28574345 --> == Wikidata weekly summary #678 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2025-05-05. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 04 28|#677]].<br>Translations are [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|available]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> '''Discussions''' * Closed request for permissions/Bot: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/Mr_Robot|Mr Robot]] - No consensus reached. '''Events''' * Past events: [[m:Wikimedia Hackathon 2025|Wikimedia Hackathon in Istanbul]] *[[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming events:]] **[https://meta.wikimedia.org/wiki/Event:Volunteer_Supporters_Network/Wikidata_pour_les_débutants_2025-05-16 Volunteer Supporters Network/Wikidata for beginners] May 16, 2025 **[[d:Special:MyLanguage/Event:Wikidata_and_Sister_Projects| Wikidata and Sister Projects]] May 29 - June 1, 2025. [[d:Special:RegisterForEvent/1291|register here]] ** [[m:Special:MyLanguage/Wikidata_and_research|Wikidata and Research Conference]] June 5-6, 2025 at the University of Florence. ** [https://pretalx.coscup.org/coscup-2025/ Call for Proposals]:[[m:Wikimedia Taiwan/Wikidata Taiwan/COSCUP 2025|Wikidata Taiwan x OpenStreetMap Taiwam @ COSCUP 2025]],Submission Deadline: May 10, 2025 (AoE). **[[d:Special:MyLanguage/Event:WikidataCon_2025| WikidataCon 2025]] Oct 31 - Nov 2, 2025. [[d:Special:RegisterForEvent/1340|Register here]] *Ongoing event: [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events/Coordinate_Me_2025| Coordinate Me 2025]] May 1 - May 31, 2025 '''Press, articles, blog posts, videos''' * Blogs ** [[d:Special:MyLanguage/Event_talk:WikidataCon_2025#WikidataCon_update_-_May_2025|WikidataCon 2025 - programme track categories are ready]] - time to start thinking about session proposals! ** [https://r.iresmi.net/posts/2025/osm_Wikidata/Cross checking OSM IDs between OSM and Wikidata] By Michaël ** [https://www.advanced-television.com/2025/05/02/wikiflix-goes-live/ WikiFlix, a new free streaming platform goes live] * Papers ** [https://hackernoon.com/how-to-develop-a-privacy-first-entity-recognition-system How to Develop a Privacy-First Entity Recognition System] By Papadopoulou et. al., (2025) ** [https://hackernoon.com/detecting-and-masking-personal-data-in-text Detecting and Masking Personal Data in Text] By Papadopoulou et. al., (2025) ** [https://ieeexplore.ieee.org/document/10840323 EA2N: Evidence-Based AMR Attention Network for Fake News Detection ] By Gupta et. al., (2025) '''Tool of the week''' * [https://wiki.openstreetmap.org/wiki/Main_Page OpenStreetMap]: OpenStreetMap, is a project that creates and distributes free geographic data for the world. It was started because most maps you think of as free actually have legal or technical restrictions on their use, holding back people from using them in creative, productive, or unexpected ways . '''Other Noteworthy Stuff''' * Ever played Redactle? [[d:User:Lucas Werkmeister|Lucas]] put together a Wikidata version of it. Can you guess the Item? Still needs a bit of work but you can [https://wdactle.toolforge.org/ try it out now]. * [https://mamot.fr/@pintoch/114449249307450950 EditGroups has a new maintainer ] '''Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: ** General datatypes: ***[[:d:Property:P13517|organization unit code]] (<nowiki>organization unit code of the organization unit/part/(sub)division item</nowiki>) ***[[:d:Property:P13518|likes of fictional character]] (<nowiki>particular likes which applies to this fictional character as (usually) stated in their official profile or biography</nowiki>) ***[[:d:Property:P13519|dislikes of fictional character]] (<nowiki>particular dislikes which applies to this fictional character as stated in their official profile or biography</nowiki>) ***[[:d:Property:P13522|number of render output units]] (<nowiki>number of render output units in a graphics processing unit</nowiki>) ***[[:d:Property:P13525|RAM capacity]] (<nowiki>amount of volatile random-access memory (RAM) modules used by this device</nowiki>) ***[[:d:Property:P13549|species protection status]] (<nowiki>Links species, habitat or biotope type with the regulation international or national that protects this species</nowiki>) ***[[:d:Property:P13551|Nation Ranking (primary)]] (<nowiki>main/general ranking for a cycling tournament season</nowiki>) ***[[:d:Property:P13552|Nation Ranking (secondary)]] (<nowiki>youth/U23 ranking for this cycling tournament season</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Property:P13505|badmintoncn.com star ID]], [[:d:Property:P13506|‎Danskefilmstemmer.dk work or dubbing ID]], [[:d:Property:P13507|geraldika.ru symbol ID]], [[:d:Property:P13508|‎JSIC code]], [[:d:Property:P13509|The Oxford Dictionary of Music entry ID]], [[:d:Property:P13510|Dark Ride Database ride ID]], [[:d:Property:P13511|Dark Ride Database park ID]], [[:d:Property:P13512|Dark Ride Database manufacturer ID]], [[:d:Property:P13513|‎Databáze her platform ID]], [[:d:Property:P13514|Mourisco Catalogue work ID]], [[:d:Property:P13515|Radiomuseum vacuum tube/transistor ID]], [[:d:Property:P13516|‎CAMRA pub ID]], [[:d:Property:P13520|MobyGames attribute ID]], [[:d:Property:P13521|MetalTabs.com track ID]], [[:d:Property:P13523|Moure's Catalog ID]], [[:d:Property:P13524|PromoDJ track ID]], [[:d:Property:P13526|Euronews topic ID]], [[:d:Property:P13527|Audiomack artist ID]], [[:d:Property:P13528|Audiomack album ID]], [[:d:Property:P13529|Europe PMC preprint ID]], [[:d:Property:P13531|‎SMB-digital asset ID]], [[:d:Property:P13532|Audiomack song ID]], [[:d:Property:P13533|Encyclopaedia of Islam (glossary and index of terms) ID]], [[:d:Property:P13534|Qur'an Wiki article ID]], [[:d:Property:P13535|Itch.io tag ID]], [[:d:Property:P13536|Corago singer ID]], [[:d:Property:P13537|‎MoNA spectrum ID]], [[:d:Property:P13538|La Croix author ID]], [[:d:Property:P13539|‎Billie Jean King Cup player ID 2024]], [[:d:Property:P13540|‎TeamUSA.com athlete ID]], [[:d:Property:P13541|‎Snopes ID]], [[:d:Property:P13542|A Dictionary of Media and Communication entry ID]], [[:d:Property:P13544|Black Sea Cultural Inventory ID]], [[:d:Property:P13545|‎PyPI organization name]], [[:d:Property:P13546|The Concise Oxford Dictionary of Archaeology entry ID]], [[:d:Property:P13550|‎PlayStation Museum product ID]], [[:d:Property:P13553|Urban Dictionary ID]], [[:d:Property:P13554|‎GOG Dreamlist ID]], [[:d:Property:P13555|RCI number]], [[:d:Property:P13556|‎Portable Antiquities Scheme image ID]], [[:d:Property:P13557|Orthodox World ID]], [[:d:Property:P13558|‎Coasterpedia ID]], [[:d:Property:P13559|Ethnologue language family ID]], [[:d:Property:P13560|‎factordb ID]], [[:d:Property:P13561|SCImago Institutions Rankings ID]], [[:d:Property:P13562|UniRank ID]], [[:d:Property:P13563|Bibliometrics of Ukrainian science person ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review: ** General datatypes: ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Context Window|Context Window]] (<nowiki>The maximum length of an input token in the language model.</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/contains nutrient|contains nutrient]] (<nowiki>Food contains nutrient</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/underlying data|underlying data]] (<nowiki>this mathematical structure has these data as part</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/échelle de Beaufort|échelle de Beaufort]] (<nowiki>empirical measure describing wind speed based on observed conditions</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/vlaamsekunstcollectie.be ID|vlaamsekunstcollectie.be ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Mobility Database ID|Mobility Database ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Patrimonio Galego ID|Patrimonio Galego ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Substack username|Substack username]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Private Enterprise Number|Private Enterprise Number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ComputerLanguage.com definition|ComputerLanguage.com definition]], [[:d:Wikidata:Property proposal/otzovik.com review ID|otzovik.com review ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Repertorium kleine politieke partijen 1918-1967 (Persoon)|Repertorium kleine politieke partijen 1918-1967 (Persoon)]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! '''Did you know ?''' * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]] : ** [[d:Wikidata:WikiProject_Nonprofit_Organizations/Ukraine|Nonprofit Organisations: Ukraine]] ** [[d:Wikidata:WikiProject_Stockholm_Archipelago_Trail|Stockholm Archilepago Trail]] * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Database reports|database reports]] : [[d:Wikidata:Database_reports/Descriptions_with_Q|Descriptions with QID]] - These Item descriptions contain a QID or Item ID. * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q288771|Hans van Mierlo (Q288771)]] - Dutch politician (1931–2010) * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L28956|Tribe (L28956)]] - English noun (trīb) that can mean "a social division in traditional society", "a political subdivision", or "a genre of Techno Music": '''Development''' * Wikidata Query Service: The search platform team finished the remaining work for the [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:SPARQL query service/WDQS graph split|graph split]] and it is going live [https://lists.wikimedia.org/hyperkitty/list/wikidata@lists.wikimedia.org/thread/ZLIUAGRLPQLLBVJSC2AEG7FNTTOER66I/ this week]. * We took part in the [[m:Wikimedia Hackathon 2025|Wikimedia Hackathon in Istanbul]] * Wikipedia and co: We continued working on improving how Wikidata edits are shown on the watchlist on Wikipedia and co. We are focusing on showing labels instead of IDs for the entities (Items, Properties, ...) linked in the edit summaries ([[phab:T388685]]) * UI: We continued doing small fixes for dark mode support in the UI ([[phab:T385039]]) * Wikibase REST API: We are continuing the work on the search endpoint ([[phab:T383126]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R| You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. '''Weekly Tasks''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: [[Wikidata:WikiProject_Govdirectory/Philippines|Philippines]] * Summarize your [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/2025 04 28|Previous issue]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Full report]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] [[:d:User talk:Danny Benjafield (WMDE)|talk]] · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 5. maja 2025. u 17:08 (CEST)''' </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28574345 --> == Wikidata weekly summary #679 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2025-05-12. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Previous|#678]].<br>Translations are [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|available]]''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Events ''' * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming]]: ** [[d:Wikidata:WikiProject Taiwan/噶哈巫 Wikidata 工作坊|Kaxabu Wikidata Workshop]] May 17 at Puli DOC, Nantou ** [[d:Wikidata:WikiProject Taiwan/賽德克 Wikidata Lexeme 工作坊|Seediq Wikidata Lexeme Workshop]] May 18 at Puli DOC, Nantou * Past: Wikimedia Hackathon happened on May 4. Check out the closing showcase that included some Wikidata-related projects: [https://etherpad.wikimedia.org/p/Wikimedia_Hackathon_2025_Closing_Showcase Etherpad (Hackaton 2025)] '''Press, articles, blog posts, videos''' * Blogs ** [[outreach:GLAM/Newsletter/April_2025/Contents/Serbia_report|GLAM and Wikidata: The "GLAMorous Wikidata" Campaign]]: In March 2025, Wikimedia Serbia launched a local thematic campaign called GLAMurous Wikidata, focused on improving data about cultural and heritage institutions on Wikidata. ** [[outreach:GLAM/Newsletter/April_2025/Contents/Netherlands_report|Project "Open Topstukken" ("Open Collection Highlights") - Maastricht University and Radboud University]]: The "Open Topstukken" project is a collaboration between Maastricht University and Radboud University to digitize and publish rare books and manuscripts, with metadata from their Omeka S systems automatically transferred to Wikidata by Wikidata specialists. ** [[outreach:GLAM/Newsletter/April_2025/Contents/Italy_report|Wikidata and Research]]: The programme for the “Wikidata and Research” conference is now available online. Scheduled for 5–6 June 2025 at the University of Florence, this event is convened by a volunteer Scientific Committee in collaboration with Wikimedia Italia and the University of Florence. * Papers ** [https://www.researchgate.net/publication/391431150_Capacitating_Librarians_with_Wikidata_Literacy_for_Managing_Wikipedia_Information_Resources_Implications_to_Libraries Capacitating Librarians with Wikidata Literacy for Managing Wikipedia Information Resources: Implications to Libraries] By Oyighan et. al., (2025) ** [https://www.researchgate.net/publication/391461181_Social_Biases_in_Knowledge_Representations_of_Wikidata_separates_Global_North_from_Global_South Social Biases in Knowledge Representations of Wikidata separates Global North from Global South] By Das et. al., (2025) ** [https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-031-89366-7_6 Automatic Curriculum Cohesion Analysis Based on Knowledge Graphs] By Gacek & Adrian (2025). * Videos ** [https://m.youtube.com/watch?v=2i2w0L2rcRI African Wiki Women Wikidata training for the gender equality campaign] ** [https://m.youtube.com/watch?v=_8JbA1AC4yY Using Listeria tool to create Wikidata lists from Wikidata] ** [https://m.youtube.com/watch?v=OZXEtUrjJrY Using the Mix'n'match tool to match external datasets to Wikidata items.] ** [https://www.youtube.com/watch?v=a57QK4rARpw Connecting the World’s Knowledge with Abstract Wikipedia] By Denny Vrandečić '''Tool of the week''' * [https://wdactle.toolforge.org/ Wdactle game] -- is a Wikidata version of Redactle! It's a game where you are shown a Wikidata Item with all labels and words redacted and have to figure out what it is. Guessing a word reveals all the places where it is used. Built by Luca Werkmeister during the Wikimedia Hackathon 2025. '''Other Noteworthy Stuff''' * ⚠️ Wikidata Query Service graph split: As you know Wikidata Query Service was no longer able to handle the complete set of data Wikidata has. To address this the graph in Wikidata Query Service has now been split into a main graph (that continues to be at query.wikidata.org) and a scholarly graph (that is at query-scholarly.wikidata.org). For more details please see [[d:Wikidata:SPARQL query service/WDQS graph split|Wikidata:SPARQL query service/WDQS graph split]]. *Join the [[d:Wikidata:Impact stories|Wikidata:Impact stories]] global campiagn. We're celebrating the amazing Wikidata community - editors, developers, librarians, and creators - and inviting you to share how Wikidata is used. Your story can inspire others and grow the community. Submit yours or nominate a cool project by June 6. '''Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review''' * Newest General datatypes: **[[:d:Property:P13564|‎third-gender population]] (<nowiki>number of third-gender people inhabiting the place</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P13565|Encyclopedia of the Serbian National Theatre ID]], [[:d:Property:P13566|vlaamsekunstcollectie.be ID]], [[:d:Property:P13567|Patrimonio Galego ID]], [[:d:Property:P13568|‎Substack handle]], [[:d:Property:P13569|Sport Express football match ID]], [[:d:Property:P13570|R-Sport match ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/related video|related video]] (<nowiki>less fitting video, used only because a better alternative is not available. If an appropriate video of the item is available, use P10 instead. Value should not be a generic placeholder.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/cosplay of|cosplay of]] (<nowiki>character(s) that are cosplayed in this image or video</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/RFI station ID (timetables)|RFI station ID (timetables)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/registration number of japanese invoice system|registration number of japanese invoice system]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Jesuit Online Necrology ID|Jesuit Online Necrology ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Geographicus-cartographer|Geographicus-cartographer]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Harper's tag|Harper's tag]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Database of Czech Librarians ID|Database of Czech Librarians ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Open Location Code|Open Location Code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/CABR-identifier|CABR-identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Onsland-identifier|Onsland-identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/National Library of Spain Alma ID (BNE v2.0)|National Library of Spain Alma ID (BNE v2.0)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PC98 Images game ID|PC98 Images game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Stadtwiki Meißen ID|Stadtwiki Meißen ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Rhein-Neckar-Wiki-ID|Rhein-Neckar-Wiki-ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! '''Did you know?''' * Query examples: **[https://w.wiki/E3Yi All you want to know about] [[d:Q1030833|The Blue Coats (Q1030833)]] ** [https://w.wiki/97bM Birthplace of Colombians in the Public Domain] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q18386245|Soir d'été sur la plage de Skagen – l'artiste et sa femme (Q18386245)]] - painting by Peder Severin Krøyer from 1899 * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L494436|Projektion (L494436)]] - German noun (pro-yek-tsi̯oːn) that can mean "projection", "image display", or "defence mechanism in Psychoanalysis" '''Development''' * mul language code: We are fixing an issue where Items can't be found by their mul language label or alias ([[phab:T392058]]) * Wikibase REST API: We are working on phrase matching for the simple search ([[phab:T389011]]) * Dark mode: We fixed a color contrast bug with the entity selector when making new statements ([[phab:T393641]]) * Ontology: We’re working on an updated, more complete version of the wikibase.owl ontology file ([[phab:T371752]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. '''Weekly Tasks''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: [[Wikidata:WikiProject_Govdirectory/Italy|Italy]] * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;"> '''· [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Previous|Previous issue]] · [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Full report]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] [[:d:User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]] · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 12. maja 2025. u 18:02 (CEST)''' </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28671619 --> == Wikidata weekly summary #680 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2025-05-19. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Previous|#679]].<br> Help with [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Translations]].''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * Open request for adminship: [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/THEbotIT 2|THEbotIT 2]] - New functional aspect to [[d:Wikidata:Requests for permissions/Bot/THEbotIT 1|automatic creation of items]] describing lexicographical articles of [[s:de:Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft|Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft]] (RE). The described topics of an RE article should also link back to the article. ''' Events ''' * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming events]]: ** On Thursday, 22 May 2025, from 10:00 to 12:00 (CEST), [https://www.digis-berlin.de/ digiS Berlin] will offer an online workshop titled "Wikidata for GLAMs." The event is free, open to all, and conducted in German. More information and registration is [https://www.digis-berlin.de/wikidata-workshop-am-22-05-2025/ here]. ** (Italian) [https://www.attoppa.it/event/introduzione-a-wikidata-e-ai-progetti-wikimedia-lm43 Introduction to Wikidata and Wikimedia projects - LM43] May 29, 2025 12:00 PM to 2:00 PM ** The [[d:Event:Wikidata_and_Sister_Projects|Wikidata and Sister Projects]] online event is nearly here! Four days of sessions on the use of Wikidata in the Wikimedia Projects, join us from '''May 29 - June 1'''. [[d:Special:RegisterForEvent/1291|Register here]]. [[d:Event:Wikidata_and_Sister_Projects#Sessions|See the Program schedule]]. ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [https://diff.wikimedia.org/2025/05/15/wikilearn-news-may-2025/ Diff Blog: Spotlight on Wikidata in the WikiLearn newsletter]: WikiLearn's May 2025 update highlights how its online courses, including Wikidata 101, are effectively helping Wikimedians develop key skills, reduce edit reversion rates, and foster engagement across multiple language communities. ** [https://googlemapsmania.blogspot.com/2025/05/the-meaning-behind-our-place-names.html The Meaning Behind Our Place Names] - The Open Etymology Map uses Wikidata-linked etymology tags in OpenStreetMap to reveal the origins of place names, offering an interactive way to explore the historical and linguistic roots of streets, towns, and landmarks * Papers ** Preprint: [https://doi.org/10.26434/chemrxiv-2025-53n0w Scholia Chemistry: access to chemistry in Wikidata] - This study explores Wikidata's role in chemistry, highlighting how thousands of new chemicals were added, how new properties and database links enhance chemical representation, and how Scholia ** [https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-031-91428-7_15 Making an Under-Resourced Language Available on the Wikidata Knowledge Graph: Quechua Language] By Huaman et. al., (2025) - This study integrates Quechua lexical data into Wikidata, adding 1,591 lexemes along with senses, forms, and pronunciation audio, demonstrating how Wikidata can support under-resourced languages in AI-driven Knowledge Graphs to promote linguistic diversity and inclusivity. ** [https://arxiv.org/html/2505.10142v1 Knowledge-Based Aerospace Engineering - A Systematic Literature Review] By Wittenborg et al., (2025) - This study systematically reviews Knowledge-Based Aerospace Engineering, analyzing over 1,000 articles, constructing a knowledge graph mapped to Wikidata, and demonstrating how structured, semantic-based approaches can enhance aerospace design, collaboration, and sustainable aviation * Videos ** (Italian) [https://m.youtube.com/watch?v=9ELzahfQqY8 Introduction to Wikidata for archives] ** (Sweden) [https://m.youtube.com/watch?v=sGbFNnZi7Pk Stockholm Archipelago Trail OSM Wikidata SDC] By Magnus Salgo ** (German) [https://m.youtube.com/watch?v=Zbq0Y0PnTE0 Instructional video on SPARQL queries in Wikidata] By OER4SDI ''' Tool of the week ''' *[https://www.npmjs.com/package/wikidata-taxonomy Wikidata-Taxonomy] is a Command-line tool and library to extract taxonomies from Wikidata. ''' Other Noteworthy Stuff ''' * We are improving and expanding our Help and documentation pages, please tell us what you think: [[d:Wikidata:How_to_use_data_on_Wikimedia_projects/Parser_function|Parser Functions]] ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' * Newest General datatypes **[[:d:Property:P13564|third-gender population]] (<nowiki>number of third-gender people inhabiting the place</nowiki>) **[[:d:Property:P13571|context window]] (<nowiki>maximum length of an input token in the language model</nowiki>) **[[:d:Property:P13574|‎most populous urban area]] (<nowiki>city or town with the largest population in this area (country, state, county, continent, etc.)</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P13565|Encyclopedia of the Serbian National Theatre ID]], [[:d:Property:P13566|vlaamsekunstcollectie.be ID]], [[:d:Property:P13567|Patrimonio Galego ID]], [[:d:Property:P13568|‎Substack handle]], [[:d:Property:P13569|Sport Express football match ID]], [[:d:Property:P13570|R-Sport match ID]], [[:d:Property:P13572|‎ComputerLanguage.com definition]], [[:d:Property:P13573|Repertorium kleine politieke partijen 1918-1967 (Person)]], [[:d:Property:P13575|‎RFI station ID (timetables)]], [[:d:Property:P13576|Geographicus cartographer ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New General datatypes property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/related video|related video]] (<nowiki>less fitting video, used only because a better alternative is not available. If an appropriate video of the item is available, use P10 instead. Value should not be a generic placeholder.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/cosplay of|cosplay of]] (<nowiki>character(s) that are cosplayed in this image or video</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/breed belongs to taxon|breed belongs to taxon]] (<nowiki>taxon to which members of this breed (or these breeds) belong</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Reason for no value|Reason for no value]] (<nowiki>qualifier property to be used with statements having the object "no value", given to provide a reason for "no value"</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/over|over]] (<nowiki>base field of this vector space, base ring of this module, pair of base rings for this bimodule, base monoidal category of this enriched category, etc.</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/has WikiProject|has WikiProject]] (<nowiki>WikiProject which has this topic as its main subject</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/mixing engineer|mixing engineer]] (<nowiki>person responsible for mixing the different sonic elements of a piece of recorded music into a final version of a track</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/normally caused by|normally caused by]] (<nowiki>item that normally causes this effect, but that is not necessarily the cause here</nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/criminal motive|criminal motive]] (<nowiki>verified reasoning behind a crime</nowiki>) * New External identifier property proposals to review: [[:d:Wikidata:Property proposal/registration number of japanese invoice system|registration number of japanese invoice system]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Jesuit Online Necrology ID|Jesuit Online Necrology ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Harper's tag|Harper's tag]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Database of Czech Librarians ID|Database of Czech Librarians ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Open Location Code|Open Location Code]], [[:d:Wikidata:Property proposal/CABR-identifier|CABR-identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Onsland-identifier|Onsland-identifier]], [[:d:Wikidata:Property proposal/National Library of Spain Alma ID (BNE v2.0)|National Library of Spain Alma ID (BNE v2.0)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/PC98 Images game ID|PC98 Images game ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Stadtwiki Meißen ID|Stadtwiki Meißen ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Rhein-Neckar-Wiki-ID|Rhein-Neckar-Wiki-ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/R-Sport team ID|R-Sport team ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/WürzburgWiki ID|WürzburgWiki ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/AW-Wiki ID|AW-Wiki ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Wetzipedia ID|Wetzipedia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/OberpfalzWiki article ID|OberpfalzWiki article ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Tüik village id|Tüik village id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/viberate.com Artist Id|viberate.com Artist Id]], [[:d:Wikidata:Property proposal/African Music Library Band ID|African Music Library Band ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Delfi.lv theme ID|Delfi.lv theme ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ESPN soccer team ID|ESPN soccer team ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/15min.lt theme ID|15min.lt theme ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/trove.scot ID|trove.scot ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Identifiant d'une personne sur PRET19|Identifiant d'une personne sur PRET19]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Židovski biografski leksikon ID|Židovski biografski leksikon ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/IMDb Interest ID|IMDb Interest ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/E4T9 Map of pubs in Scotland] ([https://wikis.world/@AllyD@mastodon.online/114482324831243753 source]) ** [https://w.wiki/EC5v Data about all 60 members of the European Association for Quality Assurance in Higher Education] ([https://x.com/AlexHinojo/status/1923605850607735114 source]) * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[d:Wikidata:WikiProject_zelph |WikiProject_zelph]] - WikiProject zelph focuses on integrating a semantic network system with Wikidata to enhance data quality. * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]:[[d:Q16857406| The Jungle Book (Q16857406)]] - 2016 film directed by Jon Favreau * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L339628|pukka (L339628)]] - English adjective (puh-kuh) that can mean "genuine", "highest class", or "complete" ''' Development ''' * UI: We are putting the finishing touches on the new search box that will make it easier to search for Properties, Lexemes and EntitySchemas as well ([[phab:T321543]]) * Dark mode: We fixed the last known issues and are getting ready to roll it out * Mobile statement editing: We are refining prototypes for testing and started technical investigations * Wikibase REST API: We are continuing the work on simple search, focusing on phrase matching now ([[phab:T389011]]) * Query Service: We are working on a small experiment to show a notification for simple queries that are better run on other APIs ([[phab:T391264]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Read the full report]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] [[:d:User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]] · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 19. maja 2025. u 16:46 (CEST)''' </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28740206 --> == Wikidata weekly summary #681 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">''Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2025-05-27. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Previous|#680]].<br> Help with [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Translations]].''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * New requests for permissions/Bot: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/William_Avery_Bot_12|William Avery Bot 12]] - Task(s): Add [[d:Property:P698|PubMed publication ID(P698)]] to items that lack it, but have [[d:Property:P356|DOI(P356)]], which allows it to be looked up using the [https://biopython.org/docs/1.76/api/Bio.Entrez.html PubMed API]. * [[:d:Wikidata talk:Identifiers#Novalue for missing IDs|Talk: Wikidata Identifiers (No value for missing Ids)]]: about how to indicate that a certain entity is absent in a given database ''' Events ''' * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming events]]: ** [[d:Event:Wikidata_and_Sister_Projects|Wikidata and Sister Projects]]<br/>During 4 half-days of sessions showcasing and showing how Wikidata supports and is integrated to the other Wikimedia projects<br/>From Thursday, May 29 from 16:00 UTC to Sunday, June 1 13:30 UTC.<br/> [[d:Special:RegisterForEvent/1291|Registration link]] - [[d:Event:Wikidata_and_Sister_Projects#Sessions|Program]] - [[d:Event_talk:Wikidata_and_Sister_Projects|Questions? (Talk page)]] ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [https://www.openstreetmap.org/user/s8321414/diary/406703 Taiwan Street-view Expedition (Huwei and Tuku, Yunlin, Taiwan)] - joint OSM and Wikidata activity ** * Papers ** (Italian) [https://www.datocms-assets.com/103094/1747654189-imagines-n-12-cencetti_pellizzari_viti.pdf ''Termini, dati e collegamenti: ‘conversazioni’ tra il Thesaurus del Nuovo soggettario e Wikidata'']: This study is about the history of the cooperation between the [[:d:Q16583225|Thesaurus del Nuovo soggettario]] (the main [[:d:Q17152639|thesaurus]] used by Italian libraries for subject indexing) and Wikimedia projects, initially Wikipedia and now mainly Wikidata ** [https://arxiv.org/pdf/2505.16635 WikiDBGraph: Large-Scale Database Graph of Wikidata for Collaborative Learning] By Wu et al., (2025) — This study introduces WikiDBGraph, a network of 100,000 linked databases from Wikidata, using 17 million connections to improve AI learning and reveal challenges in handling interconnected data. ** [https://arxiv.org/pdf/2505.16383 Filling in the Blanks? A Systematic Review and Theoretical Conceptualisation for Measuring WikiData Content Gaps] By Ripoll et al., (2025) – The paper systematically reviews content gaps in Wikidata, proposing a typology of missing data and a framework to measure these gaps, highlighting their impact on knowledge quality and completeness. ** [https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-031-91705-9_5 AI in Data Management and Analysis] By Haber et al., (2025) – This paper explores how AI streamlines academic data tasks like cleaning and analysis, whike tools like Google DataPrep, Airtable and Wikidata help researchers, but human oversight is key to maintaining accuracy and ethics in research. * Videos ** [https://m.youtube.com/watch?v=CBCgyF-WAP4&pp=0gcJCdgAo7VqN5tD Using PetScan to create lists from Wikipedia and Wikidata] By Tamsin Braisher ([[d:User:DrThneed|Dr Thneed]]). ** (Spanish) [https://m.youtube.com/watch?v=nxgB7LvG1N0 Connecting Collections: Wikidata as a Bridge between Museums and Communities] By Museo de los Museos and Carla Toro. ''' Tool of the week ''' * [[mw:Special:MyLanguage/Wikidata_Toolkit|Wikidata Toolkit]] The Wikidata Toolkit is an open-source Java library for using data from Wikidata and other Wikibase sites. Its main goal is to make it easy for external developers to take advantage of this data in their own applications. ''' Other Noteworthy Stuff ''' * A discussion on Meta about a very delicate issue for the development of [[m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia|Abstract Wikipedia]] is now open: where to store the abstract content that will be developed through functions from Wikifunctions and data from Wikidata. Some of the hypothesis involve Wikidata. You can read the various hypothesis and have your say at [[m:Special:MyLanguage/Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content|Abstract Wikipedia/Location of Abstract Content]]. ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: ** General datatypes: none ** External identifiers: [[:d:Property:P13576|Geographicus cartographer ID]], [[:d:Property:P13577|‎Wikibase of Czech Librarians ID]], [[:d:Property:P13578|Jesuit Online Necrology ID]], [[:d:Property:P13579|Ons Land ID]], [[:d:Property:P13580|‎VejinBooks author ID]], [[:d:Property:P13581|‎PC98 Images game ID]], [[:d:Property:P13582|Rhein-Neckar-Wiki ID]], [[:d:Property:P13583|CvLAC ID]], [[:d:Property:P13584|‎Stadtwiki Meißen ID]], [[:d:Property:P13585|‎WürzburgWiki ID]], [[:d:Property:P13586|Wetzipedia ID]], [[:d:Property:P13587|AW-Wiki ID]], [[:d:Property:P13588|‎Tüik village ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review: ** General datatypes: ***[[:d:Wikidata:Property proposal/LSF rating|LSF rating]] (<nowiki>Indonesia film classification administered by the Indonesian Film Censorship Board</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/image of cosplay|image of cosplay]] (<nowiki>cosplay that depicts this character or person</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/Classificazione Guizzi degli strumenti musicali|Classificazione Guizzi degli strumenti musicali]] (<nowiki>Guizzi's classification system of musical instruments</nowiki>) ***[[:d:Wikidata:Property proposal/name translation|name translation]] (<nowiki>translation into native language</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/Concertzender ID|Concertzender ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MCW-PL article ID|MCW-PL article ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Polska Biblioteka Muzyczna PBM|Polska Biblioteka Muzyczna PBM]], [[:d:Wikidata:Property proposal/norsk soldatregister person ID|norsk soldatregister person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Databank verkiezingsuitslagen|Databank verkiezingsuitslagen]], [[:d:Wikidata:Property proposal/TNT Sports soccer team ID|TNT Sports soccer team ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/NHK Archives Portal Broadcasting History ID|NHK Archives Portal Broadcasting History ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Lithuanian lake ID|Lithuanian lake ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Sierra Wiki article ID|Sierra Wiki article ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Fondazione Ragghianti Fototeca image ID|Fondazione Ragghianti Fototeca image ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/archive creator archieven.nl|archive creator archieven.nl]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: [https://w.wiki/EFJi Exemplars of the Magna Carta] ([[d:Special:MyLanguage/Wikidata_talk:WikiProject_Manuscripts#Magna_Carta |source]]) * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [[m:Special:MyLanguage/Event:Revitalizing_UK_History|Revitalizing UK History]]- A wikiproject with the aim of enriching UK historical figures. * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]:[[d:Q19689203|The BFG (Q19689203)]] - 2016 film by Steven Spielberg * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L580449|trucco (L580449)]] - Italian noun (ˈtruk.ko) meaning "deceptive ploy", "makeup", or "strategic maneuver" ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Previous|Previous issue]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] [[:d:User talk:Danny Benjafield (WMDE)|talk]] · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 27. maja 2025. u 18:46 (CEST)''' </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28755133 --> == Wikidata weekly summary #682 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2025-06-02. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Previous|#681]].<br> Help with [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Translations]].''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * New requests for permissions/Bot: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Bot/Wikidata_Translation_Bot|Wikidata Translation Bot]] - task/s: Automate translation of Item Labels and Descriptions across supported languages and submit them using the official Wikidata API. * New request for comments: [[d:Wikidata:Requests for comment/Mass-editing policy|Mass-editing policy]] * Closed request for comments: ** [[d:Wikidata:Requests_for_comment/Rename_PeakFinder_ID_(P3770)|Rename PeakFinder ID (P3770)]] - Property was renamed. ** [[d:Wikidata:Requests_for_comment/Domain_name_as_data|Domain name as data]] - property [[d:Property:P13337|domain name (P13337)]] was created. ''' Events ''' * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming events]]: ** New Linked Data for Libraries [[Wikidata: WikiProject LD4 Wikidata Affinity Group|LD4 Wikidata Affinity Group]] project series! We have our next LD4 Wikidata Affinity Group event series on the Wikidata Graph Split project. Our first event will include guests from the Wikidata Search team to discuss the recent graph split project. Join us Tuesday, June 3, 2025 at 9am PT/ 12pm ET/ 16:00 UTC / 6pm CEST (Time zone converter). Please see our [https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:WikiProject_LD4_Wikidata_Affinity_Group/Project_Series/GraphSplit project page] for more information and Zoom links. ** OpenStreetMap X Wikidata Meetup #77 June 9 Time: 19:30-21:00 UTC+8 at [[d:Special:MyLanguage/Q61752245|Mozilla Community Space Taipei (Q61752245)]] ** Revitalizing UK History #June 7 Time 16:00 UTC [https://meta.wikimedia.org/wiki/Event:Revitalizing_UK_History Revitalizing UK History] * Just missed it? ** Wikidata and Sister Projects: [[d:Event:Wikidata_and_Sister_Projects#Sessions|full day videos and presentation slides are being made available on the program page]]. ** [https://wikimedia.es/evento/concurso-coordinate-me-2025-online/ Coordinate Me 2025], the contest to add [[d:Property:P625|geographic coordinates (P625)]] for countries with low representation has ended. Who will be declared winner? ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [https://osl.hypotheses.org/16774 Wikidata promotes Sister Projects through interwiki links] SLUB Open Science Lab writer Jens Bemme has put together a comprehensive article covering the recent online event and many examples of Wikidata being used. * Papers ** [https://arxiv.org/pdf/2505.21693 MAKIEVAL: A Multilingual Automatic Wikidata-based Framework for Cultural Awareness Evaluation for LLMs] By Zhao et al., (2025) - This paper presents MAKIEVAL, a framework for evaluating cultural awareness in LLMs across languages, showing that models exhibit stronger cultural awareness when prompted in English. ** [https://www.arxiv.org/pdf/2505.19971 Conversational Lexicography: Querying Lexicographic Data on Knowledge Graphs with SPARQL through Natural Language] By Sennrich & Ahmadi (2025) - This paper develops a natural language interface for retrieving lexicographic data from Wikidata, creating a taxonomy and dataset, and evaluating language models, with GPT-3.5-Turbo showing the best generalization despite scalability challenges. ** [https://arxiv.org/pdf/2505.23461 UAQFact: Evaluating Factual Knowledge Utilization of LLMs on Unanswerable Questions] By Tan et al., (2025) - This paper introduces UAQFact, a bilingual dataset for evaluating LLMs on unanswerable questions, showing that models struggle to fully utilize stored factual knowledge even with external support. * Videos ** [https://m.youtube.com/watch?v=NC6zkOznAeM Listful Thinking:Using Wikidata to support editing workflows] By Dr Thneed ** (French) [https://m.youtube.com/watch?v=sdsPS8Af6YE Using Wikidata to gain visibility on the internet?] By Nelly Darbois ** [https://m.youtube.com/watch?v=BY_2T6yB56Q How to create a SPARQL Query to search Wikidata Item Description] By vlogize ** (Spanish) [https://m.youtube.com/watch?v=1j6pHOBRqt0 Wikimedia Commons and Wikidata tutorial for the subject of Virreinal Art] By Luis Alvaz ** [https://youtube.com/playlist?list=PLduaHBu_3ejPiMknpyQFM43rivJbn33Ff&si=F7kedfs1h48e-xQ7 Wikidata and Sister Projects (YouTube Playlist)] - full daily recordings from the Wikidata and Sister Projects event. ''' Tool of the week ''' * [https://github.com/brawer/wikidata-qrank Wikidata Qrank] is a ranking signal for Wikidata entities. It gets computed by aggregating page view statistics for Wikipedia, Wikitravel, Wikibooks, Wikispecies and other Wikimedia projects. For example, according to the QRank signal, the fictional character Pippi Longstocking ranks lower than Harry Potter, but still much higher than the obscure Äffle & Pferdle. ''' Other Noteworthy Stuff ''' * [https://www.should-i-watch-this.com Should I watch this?] - Enter a film title or IMDb ID to get a recommendation, uses data from Wikidata. * Job Openings - want to help shape the future of Wikidata or Wikibase? ** [https://wikimedia-deutschland.softgarden.io/job/56640059/Software-Engineer-Wikidata-all-genders-?jobDbPVId=220899039&l=en Software Engineer (Wikidata)] ** [https://wikimedia-deutschland.softgarden.io/job/55063868/Staff-Engineer-Wikidata-all-genders-?jobDbPVId=209936577&l=en Staff Engineer (Wikidata)] ** [https://wikimedia-deutschland.softgarden.io/job/56244967/UX-Designer-Wikibase-Cloud-all-genders-?jobDbPVId=216209752&l=en UX Designer (Wikibase Cloud)] ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' <!-- NEW PROPERTIES DO NOT REMOVE --> * Newest [[d:Special:ListProperties|properties]]: ** General datatypes: ***[[:d:Property:P13589|‎reason for no value]] (<nowiki>qualifier property to be used with statements having the object "no value", given to provide a reason for "no value"</nowiki>) ***[[:d:Property:P13593|cosplay of]] (<nowiki>characters that are cosplayed in this image or video</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Property:P13590|espn.com soccer team ID]], [[:d:Property:P13591|‎Yale LUX ID]], [[:d:Property:P13592|Židovski biografski leksikon ID]], [[:d:Property:P13594|verkiezingsuitslagen database ID]], [[:d:Property:P13595|Norwegian soldier register 1940 ID]], [[:d:Property:P13596|Polish Music Library PBM ID]], [[:d:Property:P13597|‎MCW-PL article ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review: ** General datatypes: ***[[:d:Wikidata:Property proposal/UK Mutual Registration Number|UK Mutual Registration Number]] (<nowiki>identifier for an organisation in the UK's Mutuals Public Register</nowiki>) ** External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/Scilit organization ID|Scilit organization ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/paleo.ru person ID|paleo.ru person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Assemblée nationale du Québec non-élu|identifiant Assemblée nationale du Québec non-élu]], [[:d:Wikidata:Property proposal/ThinkyGames genre ID|ThinkyGames genre ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Letopis of MSU person ID|Letopis of MSU person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MAI person ID|MAI person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/istina.msu.ru journal ID|istina.msu.ru journal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/MultimediaWiki page ID|MultimediaWiki page ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Submarine Cable Map ID|Submarine Cable Map ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Nederlands Film Festival person ID|Nederlands Film Festival person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/CTS URN|CTS URN]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Scientific heritage of Russia person ID|Scientific heritage of Russia person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Virtual necropolis of Ukrainian emigration person ID|Virtual necropolis of Ukrainian emigration person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Russian Cycling Federation person ID|Russian Cycling Federation person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/The Memories of the Gulag and Their Authors person ID|The Memories of the Gulag and Their Authors person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Yandex Books author ID|Yandex Books author ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Theatre museums of Russia person ID|Theatre museums of Russia person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Reabilitovani istoriyeyu person ID|Reabilitovani istoriyeyu person ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/CARLA ID|CARLA ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Boosty author ID|Boosty author ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/ELXS All lexemes in Minangkabau (sorted chronologically by their entry time)] ** [https://w.wiki/EMbF Film Directors who are still alive] * Schema examples: ** * Newest [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProjects]]: [https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Status_updates/Next WikiProject WordNet] * WikiProject Highlights: ** * Newest [[d:Wikidata:Database reports|database reports]]:[[Wikidata:Database reports/Most linked category items|list of the most linked category page items]] * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]:[[d:Q18407657| Captain America: Civil War (Q18407657)]] - 22016 film by Anthony and Joe Russo * [[d:Wikidata:Showcase lexemes|Showcase Lexemes]]: [[d:Lexeme:L1250690|(L1250690) spegnere (L1250690)]] - Italian verb "switch off" or "to die" ''' Development ''' * Vector 2022 skin: We enabled dark mode for Items, Properties and Lexemes on Wikidata ([[phab:T389330]]) * Mobile statement editing: We are continuing with the technical investigation. * Diffs: We merged a volunteer patch by Matěj Suchánek to format quantity diffs a bit more sensibly ([[phab:T394585]]) * Search in the UI: We enabled the new search on https://test.wikidata.org and https://wikidata.beta.wmflabs.org. It lets you easily search in other entity types as well now, not just Items. Please give it a try. * Wikibase REST API: We are continuing the work on integrating simple search, specifically phrase matching ([[phab:T389011]]) * Query Service: We are working on an experiment to add a small dialog to inform people about alternative access methods for very simple queries that don't require SPARQL ([[phab:T391261]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Govdirectory weekly focus country: * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Previous|Previous issue]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Danny Benjafield (WMDE)|Danny Benjafield (WMDE)]] [[:d:User talk:Danny Benjafield (WMDE)|talk]] · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 2. juna 2025. u 17:17 (CEST)''' </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Danny Benjafield (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28806202 --> == Wikidata weekly summary #683 == <div class="plainlinks mw-content-ltr" lang="en" dir="ltr"> [[File:Wikidata-logo-en.svg|150px|right]] <div style="margin-top:10px; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'' Here's your quick overview of what has been happening around Wikidata in the<br>week leading up to 2025-06-10. Missed the previous one? See issue [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Previous|#682]].<br> Help with [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Current|Translations]].''</div> <div style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-width: 400px; -moz-column-width: 400px; column-width: 400px;"> ''' Discussions ''' * Open request for adminship: [[d:Wikidata:Requests_for_permissions/Administrator/Coinhote|Coinhoe]] - RfP scheduled to end after 10 June 2025 23:49 (UTC) ''' Events ''' * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Events|Upcoming events]]: New Linked Data for Libraries [[d:Wikidata: WikiProject LD4 Wikidata Affinity Group|LD4 Wikidata Affinity Group]] project series! We have our next LD4 Wikidata Affinity Group event series on the Wikidata Graph Split project. Our second event will be a conversation with Daniel Mietchen and Lane Rasberry about [https://scholia.toolforge.org/ Scholia], the Wikidata frontend which generates and presents scholarly profiles based on WikiCite content. They'll speak to Scholia's current state and roadmap, with consideration for the recent Wikidata graph split. Tuesday, June 10, 2025 at 9am PT/ 12pm ET/ 16:00 UTC / 6pm CEST. More info and Zoom links: [[d:Wikidata:WikiProject_LD4_Wikidata_Affinity_Group/Project_Series/GraphSplit|project page]]. ''' Press, articles, blog posts, videos ''' * Blogs ** [https://github.com/trokhymovych/wikidata-vandalism-detection Graph-Linguistic Fusion: Using Language Models for Wikidata Vandalism Detection]: resources to reproduce training and evaluation procedure for the paper Graph-Linguistic Fusion: Using Language Models for Wikidata Vandalism Detection ** [https://docs.google.com/document/d/1EyInxNXvz3rmmlTeYOKg6Sr5EKG--4mzBXlaz_HhYRY/edit?usp=sharing Cataloguing guidelines for representing the Memory of the World International Register on Wikidata] Google Doc to shape the process of a coming data upload: comments are open. ** [https://outreach.wikimedia.org/wiki/GLAM/Newsletter/May_2025/Contents/Memory_of_the_World_report GLAM:Memory of the World Report:] Hannah Drummen at UNESCO, alongside data expert Martin, has completed a structured dataset of 496 International Register items, ready for bulk upload to Wikidata in June, with an aim to enhance accessibility and define best practices for future updates. ** [[d:outreach:GLAM/Newsletter/May_2025/Contents/Biodiversity_Heritage_Library_report|Wikidata QID updates to BHL catalogue]]: The BHL Lead Developer, Mike Lichtenberg, is ensuring periodic Wikidata Qid refreshes in the BHL Catalogue, with the working group advising a downloadable post-refresh report for OpenRefine integration, to be sent to the BHL Metacat group for reconciliation by Siobhan or other Wikidata editors. ** [[d:outreach:GLAM/Newsletter/May_2025/Contents/Indonesia_report GLAM Wiki|Wikidata training & Datathon in Indonesia]]: Wikimedia Indonesia hosts WikiLatih Wikidata training to enhance skills in editing Indonesian cultural heritage data on Wikidata, while Datathon challenges participants to make the most edits on museum-related topics in Indonesia. * Papers ** [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/40481658/ Wikidata for Botanists: Benefits of collaborating and sharing Linked Open Data] By von Mering et al., (2025) - This paper explores Wikidata as a multilingual open knowledge base for botany, highlighting its role in connecting botanical information across sources, and calling on the botanical community to enhance its content. ** [https://www.nature.com/articles/s41597-025-05200-8 CS-KG 2.0: A Large-scale Knowledge Graph of Computer Science] By Dessí et al., (2025) - This paper introduces CS-KG 2.0, an advanced AI-powered knowledge graph built from 15 million research papers, designed to enhance scientific exploration by structuring and interconnecting vast amounts of computer science literature. * Videos ** [https://www.youtube.com/watch?v=FHhvcvvFPsA Using the Wiki List tool] - GoogleSheet with formulae for retrieving Wikidata values and writing QuickStatements commands. ** [https://m.youtube.com/watch?v=0eGNxqvW89M Introduction to Wikidata] By Robin Isadora Brown and Lane Rasberry ** [https://m.youtube.com/watch?v=ijwiYthh6CY Wikidata Editing] By Kusaal Wikipedia Community ** (Portuguese) [https://m.youtube.com/watch?v=UWuRQstMm8E Federating academic SPARQL searches in Wikidata] By Tiago Lubiana ''' Tool of the week ''' * [https://phonemes.toolforge.org/ Wikidata Phonemes] This is the web application developed specifically for Wikidata IOLab. In here you can add phonemes to a whole bunch of languages, basing your work on the work that the brazilian students of their national olympiad did while editing Wikipedia. * [https://www.should-i-watch-this.com/Mission%20Imposible/2018 Should I watch this?] is a tool that helps users decide whether a movie or show is worth watching. ''' Newest [[d:Special:ListProperties|properties]] and [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Property proposal|property proposals]] to review ''' * Newest General datatypes **[[:d:Property:P13598|Guizzi's classification of musical instruments]] (<nowiki>Guizzi's classification system of musical instruments</nowiki>) **[[:d:Property:P13602|single taken from the album]] (<nowiki>indicates the album from which the item is taken</nowiki>) * Newest External identifiers: [[:d:Property:P13599|‎GameSpot platform ID]], [[:d:Property:P13600|‎OberpfalzWiki article ID]], [[:d:Property:P13601|‎Private Enterprise Number]], [[:d:Property:P13603|TNT Sports soccer team ID]], [[:d:Property:P13604|‎Fondazione Ragghianti Fototeca image ID]], [[:d:Property:P13605|ROAR ID]], [[:d:Property:P13606|‎15min.lt theme ID]], [[:d:Property:P13607|FMJD person ID]], [[:d:Property:P13608|NAQ non-elected person ID]], [[:d:Property:P13609|paleo.ru person ID]], [[:d:Property:P13610|‎Sierra Wiki article ID]] <!-- END NEW PROPERTIES --> <!-- NEW PROPOSALS DO NOT REMOVE --> * New External identifier property proposals to review: **[[:d:Wikidata:Property proposal/Biblioteca Pública|Biblioteca Pública]] (<nowiki><nowiki>{{TranslateThis</nowiki></nowiki>) **[[:d:Wikidata:Property proposal/Libretexts ID|Libretexts ID]] (<nowiki>the world's largest collection of free OER textbooks online</nowiki>) * External identifiers: [[:d:Wikidata:Property proposal/identifiant Évêques suisses|identifiant Évêques suisses]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Enciclopedia Galega Universal ID|Enciclopedia Galega Universal ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Deaf Movie Database|Deaf Movie Database]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Biographical Dictionary of Affiliated Dissemination of Literacy among Georgians ID|Biographical Dictionary of Affiliated Dissemination of Literacy among Georgians ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Biographical Dictionary of Physicians of Georgia ID|Biographical Dictionary of Physicians of Georgia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Biographical Dictionary of Athletes of Georgia ID|Biographical Dictionary of Athletes of Georgia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Biographical Dictionary of Winemakers of Georgia ID|Biographical Dictionary of Winemakers of Georgia ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/matricule number|matricule number]], [[:d:Wikidata:Property proposal/inn|inn]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Debian Wiki article|Debian Wiki article]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Desura game ID (archived)|Desura game ID (archived)]], [[:d:Wikidata:Property proposal/Diccionario de catedráticos españoles de derecho ID|Diccionario de catedráticos españoles de derecho ID]], [[:d:Wikidata:Property proposal/QUDT dimension ID|QUDT dimension ID]] <!-- END NEW PROPOSALS --> You can comment on [[d:Wikidata:Property proposal/Overview|all open property proposals]]! ''' Did you know? ''' * Query examples: ** [https://w.wiki/ERgB Wikisource transcriptions of texts on the Memory of the World International Register], ([[d:User:MartinPoulter/queries/memory_of_the_world#Wikisource_transcriptions_of_individual_texts|source]]) ** [https://w.wiki/4cn2 Bills and coins of Brazilian Real (with pictures)] * [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:WikiProjects|WikiProject]] highlights: [https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:WikiProject_Names/be-tarask Names/Belarusian] - This WikiProject aims to add structured and linguistic data to Wikidata to enable the study of people's names across all time periods, regions, and languages. * [[d:Wikidata:Showcase items|Showcase Items]]: [[d:Q5901134|Ant-Man (Q5901134)]] - 2015 film directed by Peyton Reed ''' Development ''' * Mobile editing of statements: We are doing initial development focusing on technical investigations and basic UI elements ([[phab:T394292]], [[phab:T394886]]) * Lexemes: We are looking into a rare error when trying to do undo certain Lexeme edits ([[phab:T392372]]) * Watchlist/Recent changes on Wikipedia: We continued working on showing labels instead of IDs in the edit summaries of Wikidata changes that are shown in the watchlist and recent changes of Wikipedia and co ([[phab:T388685]]) * Wikibase REST API: Finishing touches on simple search ([[phab:T383126]]) * Query Service UI: Added experimental popup to point people running very simple queries to other available access methods ([[phab:T391264]]) [[phab:maniphest/query/4RotIcw5oINo/#R|You can see all open tickets related to Wikidata here]]. If you want to help, you can also have a look at [https://phabricator.wikimedia.org/project/board/71/query/zfiRgTnZF7zu/?filter=zfiRgTnZF7zu&order=priority the tasks needing a volunteer]. ''' Weekly Tasks ''' * Add labels, in your own language(s), for the new properties listed [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Newest_properties_and_property_proposals_to_review|above]]. * Contribute to the showcase Item and Lexeme [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|above]]. * Summarize your [[d:Wikidata:Status_updates/Next#Did_you_know?|WikiProject's ongoing activities]] in one or two sentences. * Help [[d:Special:LanguageStats|translate]] or proofread the interface and documentation pages, in your own language! * [[d:User:Pasleim/projectmerge|Help merge identical items]] across Wikimedia projects. * Help [[d:Wikidata:Status updates/Next|write the next summary!]] <div style="margin-top:10px; font-size:90%; padding-left:5px; font-family:Georgia, Palatino, Palatino Linotype, Times, Times New Roman, serif;">'''· [[d:Special:MyLanguage/Wikidata:Status updates/Previous|Previous issue]] · [[m:Global message delivery/Targets/Wikidata|Unsubscribe]] · [[:d:User:Mohammed Abdulai (WMDE)|Mohammed Abdulai (WMDE)]] [[:d:User talk:Mohammed Abdulai (WMDE)|talk]] · [[Korisnik:MediaWiki message delivery|MediaWiki message delivery]] ([[Razgovor s korisnikom:MediaWiki message delivery|razgovor]]) 10. juna 2025. u 15:21 (CEST)''' </div> </div> </div> <!-- Pošiljalac poruke: Korisnik:Mohammed Abdulai (WMDE)@metawiki; spisak primalaca: https://meta.wikimedia.org/w/index.php?title=Global_message_delivery/Targets/Wikidata&oldid=28846270 --> mqtbcs3cw11ujs719ksimnb24nupwau Animirani film 0 143383 42470786 42457513 2025-06-11T03:14:45Z ~2025-66373 259714 /* Studiji animiranih filmova */ 42470786 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Pinochio2_1940.jpg|250px|desno|mini|Pinokio]] '''Animirani''' ili '''crtani film''' je vid filmske [[umetnost]]i. Za razliku od [[igrani film|igranog filma]], u crtanom filmu su [[animirani lik|likovi]] i pozadina nacrtani. U ovu se skupinu često stavljaju filmovi u kojoj ni likovi ni pozadina nisu nacrtani ali nisu niti stvarni, živi, likovi nego lutke. Države najveći proizvođači crtanih filmova su [[Sjedinjene Američke Države|SAD]], [[Japan]]i Indija. == Počeci == Sredinom [[19. vek]]a, kada je u evropskoj umetnosti, posebno slikarstvu, došlo do razvoja realizma Kurbea i Domijea, stvorena je fotografija - dagerotipija. Slikarstvu i fotografiji zajedničko je bilo prikazivanje stvarnosti. Ubrzo, već krajem 19. veka, braća Limijer su na osvetljenom platnu prikazala sliku koja je oživela. Ovaj događaj se smatra početkom razvoja filma. Od nastanka prvih pokretnih slika do danas, sa usavršavanjem filmske tehnike ova umetnost se sve više razvijala - od nemog do zvučnog filma, od crno-belog do filma u boji. == Prvi animirani filmovi == [[Datoteka:Felix Laff clean.svg|mini|mačak Feliks]] Prvi animirani filmovi, koje nazivamo i crtanim filmovima, prikazani su u poslednjoj deceniji 19. veka, i bili su delo francuskog umetnika [[Emil Rejno|Emila Rejnoa]]. Međutim, pre [[1910]]. godine i pojave smešnih likova, kao što su nespretni Fantoš i dinosaurus Greti, publika se nije zanimala za animirane koliko za stvarne zabavljačke. Crtani filmovi su najčešće prikazivani pre celovečernjeg filma u bioskopima i trajali su otprilike pet minuta. Uskoro su otvoreni filmski studiji koji su se bavili isključivo proizvodnjom animiranih filmova. Tokom dvadesetih godina prošlog veka, braća Dejv i Maks Flajšer stvorili su nekoliko čuvenih animiranih junaka, kao što su [[Mornar Popaj|Popaj]] i klovn Koko. Nije bilo neuobičajeno da glavni lik crtanog filma bude životinja, na primer nevaljali mačak Feliks. == Studiji animiranih filmova == Sredinom 19. veka, kada je u evropskoj umetnosti, posebno slikarstvu, došlo do razvoja realizma Kurbea i Domijea, stvorena je fotografija – dagerotipija. Slikarstvu i fotografiji zajedničko je bilo prikazivanje stvarnosti. Ubrzo, već krajem 19. veka, braća Limijer su na osvetljenom platnu prikazala sliku koja je oživela. Ovaj događaj se smatra početkom razvoja filma. Od nastanka prvih pokretnih slika do danas, sa usavršavanjem filmske tehnike ova umetnost se sve više razvijala – od nemog do zvučnog filma, od crno-belog do filma u boji. == Prvi animirani filmovi == Prvi animirani filmovi, koje nazivamo i crtanim filmovima, prikazani su u poslednjoj deceniji 19. veka, i bili su delo francuskog umetnika Emila Rejnoa. Međutim, pre 1910. godine i pojave smešnih likova, kao što su nespretni Fantoš i dinosaurus Greti, publika se nije zanimala za animirane koliko za stvarne zabavljačke. Crtani filmovi su najčešće prikazivani pre celovečernjeg filma u bioskopima i trajali su otprilike pet minuta. Uskoro su otvoreni filmski studiji koji su se bavili isključivo proizvodnjom animiranih filmova. Tokom dvadesetih godina prošlog veka, braća Dejv i Maks Flajšer stvorili su nekoliko čuvenih animiranih junaka, kao što su Popaj i klovn Koko. Nije bilo neuobičajeno da glavni lik crtanog filma bude životinja, na primer nevaljali mačak Feliks. == Studiji animiranih filmova == Najpoznatija animirana životinja svih vremena svakako je Miki Maus. Mikija je stvorio Volt Dizni, a prvi film u kom se pojavio bio je „Ludi avion“ iz 1928. godine. Ubrzo je publika svih godišta hrlila da vidi njegove najnovije dogodovštine, kao i dogodovštine njegovih prijatelja – Šilje, Paje Patka i Plutona. Dizni je ipak želeo još da se isprobva sa animacijom, pa je napravio niz filmova nazvan „Smešne simfonije“. Animacija u svakom filmu bila je nadahnuta poznatim delima klasične muzike. Ipak, njegova najodvažnija odluka bila je da snimi dugometražni animirani film. Većina kritičara smatrala je da da će se gledaoci dosađivati gledajući animirani film od 80 minuta, ali je film „Snežana i sedam patuljaka“ iz 1937. godine postigao izvanredan uspeh na blagajnama. Od tada je Diznijev filmski studio neprikosnoven u toj grani filmske industrije. Ne treba zaboraviti ni druge velike likove, nastale u studijima Dizni, Vorner Braders i Hana-Barbera. === Likovi studija Dizni === * Miki Maus * Paja Patak * Šilja * Pluton * Hromi Daba * Čip i Dejl * Vini Pu === Likovi studija Vorner Braders === * Duško Dugouško * Mačak Silvester * Sofronije * Patak Dača * Elmer Davež * Gica Prasić * Pera Kojot * Ptica trkačica * Looney Tunes * Merrie Melodies === Likovi studija drugi === * Mornar Popaj * Beti Bup * Mačak Feliks * Pera Detlić * Roki i Bulvinkl * Mala Lulu * Ogi i bubice * Prijatelji Srećnog drveta * Zmajeva Kugla * Zmajeva Kugla Z * Pingu * Poštar Pet * Pokemon * Doremon * Naruto * Astro Boj * Moj komšija Totoro * Superšpijunke * Pink Panter * Štrumpfovi * Garfild * Hitklif * Cubitus * Mighty Mouse * Terrytoons * Deputy Dawg * Peanuts * Mirakulus: Avanture Bubamare i Crnog Mačora * Asteriks * Bim i Bum * Blondi * Supermen * Betmen * Spajdermen * Hulk * Iks-men * Ajron Men * Pčelica Maja * Volas i Gromit * Ovčica Šone * Inspektor Gadžet === Likovi studija 20th Century Studios, Comedy Central, Cartoon Network, Nikelodeon i Nick Jr. === * Simpsonovi * Futurama * Porodični čovek * Saut Park * Moćne devojčice * Ben 10 * Čorba * Sunđer Bob Kockalone * Dora istražuje === Likovi studija Hana-Barbera === * Porodica Kremenko * Džetsonovi * Skubi-Du * Medved Jogi * Uvrnute trke === Neki dugometražni filmovi === Neki dugometražni filmovi studija Dizni, Piksar, Paramount, DreamWorks, Touchstone, Focus Features, Blue Sky Studios i Illumination: * „Snežana i sedam patuljaka“ (1937) * „Guliverova putovanja“ (1939) * „Pinokio“ (1940) * „Fantazija“ (1940) * „Dambo“ (1941) * „Bambi“ (1942) * „Pepeljuga“ (1950) * „101 dalmatinac“ (1961) * „Knjiga o džungli“ (1967) * „Ko je smestio Zeki Rodžeru” (1988) * „Mala sirena” (1989) * „Lepotica i zver“ (1991) * „Aladin“ (1992) * „Kralj lavova“ (1994) * „Pokahontas“ (1995) * „Priča o igračkama“ (1995) * „Zvonar Bogorodičine crkve“ (1996) * „Herkules“ (1997) * „Mulan“ (1998) * „Tarzan“ (1999) * „Šrek” (2001) * „Dedeno doba” (2002) * „Lilo i Stič“ (2002) * „Madagaskar” (2005) * „Kung fu panda” (2008) * „Koralina” (2009) * „Grozan ja” (2010) * „Zlatokosa i razbojnik” (2010) * „Zaleđeno kraljevstvo” (2013) == Animacija == {{main|Animacija }} Animacija je tehnika kojom nastaju animirani, ili crtani filmovi. Da bi se snimila jedna sekunda animiranog filma potrebno je 24 crteža. To znači da je za desetominutni film neophodno nacrtati 14.400 pojedinačnih scena. Za nastanak prvih animiranih filmova bilo je potrebno mnogo vremena i trud, pošto je pozadina svakog crteža morala biti istovetna. Animacija je doživela korenitu promenu pojavom providnih folija, na kojima su se mogle crtati samo promene koje bi odavale utisak pokreta, gesta ili izraza lica. Te folije su slagane preko pozadine, a slika koju bi zajedno davale fotografisana je kadar po kadar. Gotovo svi autori crtanih filmova koristili su ovu tehniku doskoro, kada je u masovnu upotrebu ušla računarska animacija. Diznijev film „Priča o igračkama“ prvi je u istoriji u potpunosti nastao pomoću računarske animacije. == Literatura == {{refbegin|2}} * {{cite book|author=Barrier, J. Michael|title=Hollywood Cartoons: American Animation in Its Golden Age|url=https://archive.org/details/hollywoodcartoon00barr|location=New York|publisher=Oxford University Press|year=1999|isbn=978-0-19-503759-3|pages=}} * {{Cite book |ref= harv|last=Bendazzi|first=Giannalberto|title=Cartoons: One Hundred Years of Cinema Animation|url=https://archive.org/details/cartoonsonehundr0000bend|year=1994|location=Bloomington, Indiana|publisher=Indiana University Press|isbn=978-0-253-20937-5}} * {{Cite book |ref= harv|last=Maltin|first=Leonard|title=Of Mice and Magic: A History of American Animated Cartoons|url=|year=1980|location=New York|publisher=Plume|isbn=978-0-452-25993-5}} * {{cite book|ref= harv|last1=Stabile|first1=Carol|last2=Harrison|first2=Mark|title=Prime Time Animation: Television Animation and American Culture|location=London|publisher=Routledge|year=2003|isbn=978-0-415-28326-7|pages=}} * {{Cite book |ref= harv|last=Stephenson|first=Ralph|title=The Animated Film|url=https://archive.org/details/animatedfilm0000step|year=1973|location=London|publisher=Tantivity Press|isbn=978-0-498-01202-0}} }{{refend}} == Vanjske veze == * [http://www.filmsite.org/animatedfilms.html Animated Films] * [http://www.saunalahti.fi/animato/cartoon/cartoon.html The making of an animated cartoon] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120930071921/http://www.saunalahti.fi/animato/cartoon/cartoon.html |date=2012-09-30 }} [[Kategorija:Animirani filmovi|*]] [[Kategorija:Film]] 1qwn9ptz4dn36fnrgnq3nge58s99duv 42470787 42470786 2025-06-11T03:16:07Z ~2025-66545 259715 /* Prvi animirani filmovi */ 42470787 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Pinochio2_1940.jpg|250px|desno|mini|Pinokio]] '''Animirani''' ili '''crtani film''' je vid filmske [[umetnost]]i. Za razliku od [[igrani film|igranog filma]], u crtanom filmu su [[animirani lik|likovi]] i pozadina nacrtani. U ovu se skupinu često stavljaju filmovi u kojoj ni likovi ni pozadina nisu nacrtani ali nisu niti stvarni, živi, likovi nego lutke. Države najveći proizvođači crtanih filmova su [[Sjedinjene Američke Države|SAD]], [[Japan]]i Indija. == Počeci == Sredinom [[19. vek]]a, kada je u evropskoj umetnosti, posebno slikarstvu, došlo do razvoja realizma Kurbea i Domijea, stvorena je fotografija - dagerotipija. Slikarstvu i fotografiji zajedničko je bilo prikazivanje stvarnosti. Ubrzo, već krajem 19. veka, braća Limijer su na osvetljenom platnu prikazala sliku koja je oživela. Ovaj događaj se smatra početkom razvoja filma. Od nastanka prvih pokretnih slika do danas, sa usavršavanjem filmske tehnike ova umetnost se sve više razvijala - od nemog do zvučnog filma, od crno-belog do filma u boji. == Prvi animirani filmovi == [[Datoteka:Felix Laff clean.svg|mini|mačak Feliks]] Prvi animirani filmovi, koje nazivamo i crtanim filmovima, prikazani su u poslednjoj deceniji 19. veka, i bili su delo francuskog umetnika [[Emil Rejno|Emila Rejnoa]]. Međutim, pre [[1910]]. godine i pojave smešnih likova, kao što su nespretni Fantoš i dinosaurus Greti, publika se nije zanimala za animirane koliko za stvarne zabavljačke. Crtani filmovi su najčešće prikazivani pre celovečernjeg filma u bioskopima i trajali su otprilike pet minuta. Uskoro su otvoreni filmski studiji koji su se bavili isključivo proizvodnjom animiranih filmova. Tokom dvadesetih godina prošlog veka, braća Dejv i Maks Flajšer stvorili su nekoliko čuvenih animiranih junaka, kao što su [[Mornar Popaj|Popaj]] i klovn Koko. Nije bilo neuobičajeno da glavni lik crtanog filma bude životinja, na primer nevaljali mačak Feliks. == Studiji animiranih filmova == Sredinom 19. veka, kada je u evropskoj umetnosti, posebno slikarstvu, došlo do razvoja realizma Kurbea i Domijea, stvorena je fotografija – dagerotipija. Slikarstvu i fotografiji zajedničko je bilo prikazivanje stvarnosti. Ubrzo, već krajem 19. veka, braća Limijer su na osvetljenom platnu prikazala sliku koja je oživela. Ovaj događaj se smatra početkom razvoja filma. Od nastanka prvih pokretnih slika do danas, sa usavršavanjem filmske tehnike ova umetnost se sve više razvijala – od nemog do zvučnog filma, od crno-belog do filma u boji. == Prvi animirani filmovi == Prvi animirani filmovi, koje nazivamo i crtanim filmovima, prikazani su u poslednjoj deceniji 19. veka, i bili su delo francuskog umetnika Emila Rejnoa. Međutim, pre 1910. godine i pojave smešnih likova, kao što su nespretni Fantoš i dinosaurus Greti, publika se nije zanimala za animirane koliko za stvarne zabavljačke. Crtani filmovi su najčešće prikazivani pre celovečernjeg filma u bioskopima i trajali su otprilike pet minuta. Uskoro su otvoreni filmski studiji koji su se bavili isključivo proizvodnjom animiranih filmova. Tokom dvadesetih godina prošlog veka, braća Dejv i Maks Flajšer stvorili su nekoliko čuvenih animiranih junaka, kao što su Popaj, Beti Bup i klovn Koko. Nije bilo neuobičajeno da glavni lik crtanog filma bude životinja, na primer nevaljali mačak Feliks. == Studiji animiranih filmova == Najpoznatija animirana životinja svih vremena svakako je Miki Maus. Mikija je stvorio Volt Dizni, a prvi film u kom se pojavio bio je „Ludi avion“ iz 1928. godine. Ubrzo je publika svih godišta hrlila da vidi njegove najnovije dogodovštine, kao i dogodovštine njegovih prijatelja – Šilje, Paje Patka i Plutona. Dizni je ipak želeo još da se isprobva sa animacijom, pa je napravio niz filmova nazvan „Smešne simfonije“. Animacija u svakom filmu bila je nadahnuta poznatim delima klasične muzike. Ipak, njegova najodvažnija odluka bila je da snimi dugometražni animirani film. Većina kritičara smatrala je da da će se gledaoci dosađivati gledajući animirani film od 80 minuta, ali je film „Snežana i sedam patuljaka“ iz 1937. godine postigao izvanredan uspeh na blagajnama. Od tada je Diznijev filmski studio neprikosnoven u toj grani filmske industrije. Ne treba zaboraviti ni druge velike likove, nastale u studijima Dizni, Vorner Braders i Hana-Barbera. === Likovi studija Dizni === * Miki Maus * Paja Patak * Šilja * Pluton * Hromi Daba * Čip i Dejl * Vini Pu === Likovi studija Vorner Braders === * Duško Dugouško * Mačak Silvester * Sofronije * Patak Dača * Elmer Davež * Gica Prasić * Pera Kojot * Ptica trkačica * Looney Tunes * Merrie Melodies === Likovi studija drugi === * Mornar Popaj * Beti Bup * Mačak Feliks * Pera Detlić * Roki i Bulvinkl * Mala Lulu * Ogi i bubice * Prijatelji Srećnog drveta * Zmajeva Kugla * Zmajeva Kugla Z * Pingu * Poštar Pet * Pokemon * Doremon * Naruto * Astro Boj * Moj komšija Totoro * Superšpijunke * Pink Panter * Štrumpfovi * Garfild * Hitklif * Cubitus * Mighty Mouse * Terrytoons * Deputy Dawg * Peanuts * Mirakulus: Avanture Bubamare i Crnog Mačora * Asteriks * Bim i Bum * Blondi * Supermen * Betmen * Spajdermen * Hulk * Iks-men * Ajron Men * Pčelica Maja * Volas i Gromit * Ovčica Šone * Inspektor Gadžet === Likovi studija 20th Century Studios, Comedy Central, Cartoon Network, Nikelodeon i Nick Jr. === * Simpsonovi * Futurama * Porodični čovek * Saut Park * Moćne devojčice * Ben 10 * Čorba * Sunđer Bob Kockalone * Dora istražuje === Likovi studija Hana-Barbera === * Porodica Kremenko * Džetsonovi * Skubi-Du * Medved Jogi * Uvrnute trke === Neki dugometražni filmovi === Neki dugometražni filmovi studija Dizni, Piksar, Paramount, DreamWorks, Touchstone, Focus Features, Blue Sky Studios i Illumination: * „Snežana i sedam patuljaka“ (1937) * „Guliverova putovanja“ (1939) * „Pinokio“ (1940) * „Fantazija“ (1940) * „Dambo“ (1941) * „Bambi“ (1942) * „Pepeljuga“ (1950) * „101 dalmatinac“ (1961) * „Knjiga o džungli“ (1967) * „Ko je smestio Zeki Rodžeru” (1988) * „Mala sirena” (1989) * „Lepotica i zver“ (1991) * „Aladin“ (1992) * „Kralj lavova“ (1994) * „Pokahontas“ (1995) * „Priča o igračkama“ (1995) * „Zvonar Bogorodičine crkve“ (1996) * „Herkules“ (1997) * „Mulan“ (1998) * „Tarzan“ (1999) * „Šrek” (2001) * „Dedeno doba” (2002) * „Lilo i Stič“ (2002) * „Madagaskar” (2005) * „Kung fu panda” (2008) * „Koralina” (2009) * „Grozan ja” (2010) * „Zlatokosa i razbojnik” (2010) * „Zaleđeno kraljevstvo” (2013) == Animacija == {{main|Animacija }} Animacija je tehnika kojom nastaju animirani, ili crtani filmovi. Da bi se snimila jedna sekunda animiranog filma potrebno je 24 crteža. To znači da je za desetominutni film neophodno nacrtati 14.400 pojedinačnih scena. Za nastanak prvih animiranih filmova bilo je potrebno mnogo vremena i trud, pošto je pozadina svakog crteža morala biti istovetna. Animacija je doživela korenitu promenu pojavom providnih folija, na kojima su se mogle crtati samo promene koje bi odavale utisak pokreta, gesta ili izraza lica. Te folije su slagane preko pozadine, a slika koju bi zajedno davale fotografisana je kadar po kadar. Gotovo svi autori crtanih filmova koristili su ovu tehniku doskoro, kada je u masovnu upotrebu ušla računarska animacija. Diznijev film „Priča o igračkama“ prvi je u istoriji u potpunosti nastao pomoću računarske animacije. == Literatura == {{refbegin|2}} * {{cite book|author=Barrier, J. Michael|title=Hollywood Cartoons: American Animation in Its Golden Age|url=https://archive.org/details/hollywoodcartoon00barr|location=New York|publisher=Oxford University Press|year=1999|isbn=978-0-19-503759-3|pages=}} * {{Cite book |ref= harv|last=Bendazzi|first=Giannalberto|title=Cartoons: One Hundred Years of Cinema Animation|url=https://archive.org/details/cartoonsonehundr0000bend|year=1994|location=Bloomington, Indiana|publisher=Indiana University Press|isbn=978-0-253-20937-5}} * {{Cite book |ref= harv|last=Maltin|first=Leonard|title=Of Mice and Magic: A History of American Animated Cartoons|url=|year=1980|location=New York|publisher=Plume|isbn=978-0-452-25993-5}} * {{cite book|ref= harv|last1=Stabile|first1=Carol|last2=Harrison|first2=Mark|title=Prime Time Animation: Television Animation and American Culture|location=London|publisher=Routledge|year=2003|isbn=978-0-415-28326-7|pages=}} * {{Cite book |ref= harv|last=Stephenson|first=Ralph|title=The Animated Film|url=https://archive.org/details/animatedfilm0000step|year=1973|location=London|publisher=Tantivity Press|isbn=978-0-498-01202-0}} }{{refend}} == Vanjske veze == * [http://www.filmsite.org/animatedfilms.html Animated Films] * [http://www.saunalahti.fi/animato/cartoon/cartoon.html The making of an animated cartoon] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120930071921/http://www.saunalahti.fi/animato/cartoon/cartoon.html |date=2012-09-30 }} [[Kategorija:Animirani filmovi|*]] [[Kategorija:Film]] n4nwdas3cmzn1538mfnuaeba2iwimte 42470788 42470787 2025-06-11T03:18:41Z ~2025-66553 259716 /* Prvi animirani filmovi */ 42470788 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Pinochio2_1940.jpg|250px|desno|mini|Pinokio]] '''Animirani''' ili '''crtani film''' je vid filmske [[umetnost]]i. Za razliku od [[igrani film|igranog filma]], u crtanom filmu su [[animirani lik|likovi]] i pozadina nacrtani. U ovu se skupinu često stavljaju filmovi u kojoj ni likovi ni pozadina nisu nacrtani ali nisu niti stvarni, živi, likovi nego lutke. Države najveći proizvođači crtanih filmova su [[Sjedinjene Američke Države|SAD]], [[Japan]]i Indija. == Počeci == Sredinom [[19. vek]]a, kada je u evropskoj umetnosti, posebno slikarstvu, došlo do razvoja realizma Kurbea i Domijea, stvorena je fotografija - dagerotipija. Slikarstvu i fotografiji zajedničko je bilo prikazivanje stvarnosti. Ubrzo, već krajem 19. veka, braća Limijer su na osvetljenom platnu prikazala sliku koja je oživela. Ovaj događaj se smatra početkom razvoja filma. Od nastanka prvih pokretnih slika do danas, sa usavršavanjem filmske tehnike ova umetnost se sve više razvijala - od nemog do zvučnog filma, od crno-belog do filma u boji. == Prvi animirani filmovi == [[Datoteka:Felix Laff clean.svg|mini|mačak Feliks]] Prvi animirani filmovi, koje nazivamo i crtanim filmovima, prikazani su u poslednjoj deceniji 19. veka, i bili su delo francuskog umetnika [[Emil Rejno|Emila Rejnoa]]. Međutim, pre [[1910]]. godine i pojave smešnih likova, kao što su nespretni Fantoš i dinosaurus Greti, publika se nije zanimala za animirane koliko za stvarne zabavljačke. Crtani filmovi su najčešće prikazivani pre celovečernjeg filma u bioskopima i trajali su otprilike pet minuta. Uskoro su otvoreni filmski studiji koji su se bavili isključivo proizvodnjom animiranih filmova. Tokom dvadesetih godina prošlog veka, braća Dejv i Maks Flajšer stvorili su nekoliko čuvenih animiranih junaka, kao što su [[Mornar Popaj]], Beti Bup i klovn Koko. Nije bilo neuobičajeno da glavni lik crtanog filma bude životinja, na primer nevaljali mačak Feliks. == Studiji animiranih filmova == Sredinom 19. veka, kada je u evropskoj umetnosti, posebno slikarstvu, došlo do razvoja realizma Kurbea i Domijea, stvorena je fotografija – dagerotipija. Slikarstvu i fotografiji zajedničko je bilo prikazivanje stvarnosti. Ubrzo, već krajem 19. veka, braća Limijer su na osvetljenom platnu prikazala sliku koja je oživela. Ovaj događaj se smatra početkom razvoja filma. Od nastanka prvih pokretnih slika do danas, sa usavršavanjem filmske tehnike ova umetnost se sve više razvijala – od nemog do zvučnog filma, od crno-belog do filma u boji. == Prvi animirani filmovi == Prvi animirani filmovi, koje nazivamo i crtanim filmovima, prikazani su u poslednjoj deceniji 19. veka, i bili su delo francuskog umetnika Emila Rejnoa. Međutim, pre 1910. godine i pojave smešnih likova, kao što su nespretni Fantoš i dinosaurus Greti, publika se nije zanimala za animirane koliko za stvarne zabavljačke. Crtani filmovi su najčešće prikazivani pre celovečernjeg filma u bioskopima i trajali su otprilike pet minuta. Uskoro su otvoreni filmski studiji koji su se bavili isključivo proizvodnjom animiranih filmova. Tokom dvadesetih godina prošlog veka, braća Dejv i Maks Flajšer stvorili su nekoliko čuvenih animiranih junaka, kao što su Popaj, Beti Bup i klovn Koko. Nije bilo neuobičajeno da glavni lik crtanog filma bude životinja, na primer nevaljali mačak Feliks. == Studiji animiranih filmova == Najpoznatija animirana životinja svih vremena svakako je Miki Maus. Mikija je stvorio Volt Dizni, a prvi film u kom se pojavio bio je „Ludi avion“ iz 1928. godine. Ubrzo je publika svih godišta hrlila da vidi njegove najnovije dogodovštine, kao i dogodovštine njegovih prijatelja – Šilje, Paje Patka i Plutona. Dizni je ipak želeo još da se isprobva sa animacijom, pa je napravio niz filmova nazvan „Smešne simfonije“. Animacija u svakom filmu bila je nadahnuta poznatim delima klasične muzike. Ipak, njegova najodvažnija odluka bila je da snimi dugometražni animirani film. Većina kritičara smatrala je da da će se gledaoci dosađivati gledajući animirani film od 80 minuta, ali je film „Snežana i sedam patuljaka“ iz 1937. godine postigao izvanredan uspeh na blagajnama. Od tada je Diznijev filmski studio neprikosnoven u toj grani filmske industrije. Ne treba zaboraviti ni druge velike likove, nastale u studijima Dizni, Vorner Braders i Hana-Barbera. === Likovi studija Dizni === * Miki Maus * Paja Patak * Šilja * Pluton * Hromi Daba * Čip i Dejl * Vini Pu === Likovi studija Vorner Braders === * Duško Dugouško * Mačak Silvester * Sofronije * Patak Dača * Elmer Davež * Gica Prasić * Pera Kojot * Ptica trkačica * Looney Tunes * Merrie Melodies === Likovi studija drugi === * Mornar Popaj * Beti Bup * Mačak Feliks * Pera Detlić * Roki i Bulvinkl * Mala Lulu * Ogi i bubice * Prijatelji Srećnog drveta * Zmajeva Kugla * Zmajeva Kugla Z * Pingu * Poštar Pet * Pokemon * Doremon * Naruto * Astro Boj * Moj komšija Totoro * Superšpijunke * Pink Panter * Štrumpfovi * Garfild * Hitklif * Cubitus * Mighty Mouse * Terrytoons * Deputy Dawg * Peanuts * Mirakulus: Avanture Bubamare i Crnog Mačora * Asteriks * Bim i Bum * Blondi * Supermen * Betmen * Spajdermen * Hulk * Iks-men * Ajron Men * Pčelica Maja * Volas i Gromit * Ovčica Šone * Inspektor Gadžet === Likovi studija 20th Century Studios, Comedy Central, Cartoon Network, Nikelodeon i Nick Jr. === * Simpsonovi * Futurama * Porodični čovek * Saut Park * Moćne devojčice * Ben 10 * Čorba * Sunđer Bob Kockalone * Dora istražuje === Likovi studija Hana-Barbera === * Porodica Kremenko * Džetsonovi * Skubi-Du * Medved Jogi * Uvrnute trke === Neki dugometražni filmovi === Neki dugometražni filmovi studija Dizni, Piksar, Paramount, DreamWorks, Touchstone, Focus Features, Blue Sky Studios i Illumination: * „Snežana i sedam patuljaka“ (1937) * „Guliverova putovanja“ (1939) * „Pinokio“ (1940) * „Fantazija“ (1940) * „Dambo“ (1941) * „Bambi“ (1942) * „Pepeljuga“ (1950) * „101 dalmatinac“ (1961) * „Knjiga o džungli“ (1967) * „Ko je smestio Zeki Rodžeru” (1988) * „Mala sirena” (1989) * „Lepotica i zver“ (1991) * „Aladin“ (1992) * „Kralj lavova“ (1994) * „Pokahontas“ (1995) * „Priča o igračkama“ (1995) * „Zvonar Bogorodičine crkve“ (1996) * „Herkules“ (1997) * „Mulan“ (1998) * „Tarzan“ (1999) * „Šrek” (2001) * „Dedeno doba” (2002) * „Lilo i Stič“ (2002) * „Madagaskar” (2005) * „Kung fu panda” (2008) * „Koralina” (2009) * „Grozan ja” (2010) * „Zlatokosa i razbojnik” (2010) * „Zaleđeno kraljevstvo” (2013) == Animacija == {{main|Animacija }} Animacija je tehnika kojom nastaju animirani, ili crtani filmovi. Da bi se snimila jedna sekunda animiranog filma potrebno je 24 crteža. To znači da je za desetominutni film neophodno nacrtati 14.400 pojedinačnih scena. Za nastanak prvih animiranih filmova bilo je potrebno mnogo vremena i trud, pošto je pozadina svakog crteža morala biti istovetna. Animacija je doživela korenitu promenu pojavom providnih folija, na kojima su se mogle crtati samo promene koje bi odavale utisak pokreta, gesta ili izraza lica. Te folije su slagane preko pozadine, a slika koju bi zajedno davale fotografisana je kadar po kadar. Gotovo svi autori crtanih filmova koristili su ovu tehniku doskoro, kada je u masovnu upotrebu ušla računarska animacija. Diznijev film „Priča o igračkama“ prvi je u istoriji u potpunosti nastao pomoću računarske animacije. == Literatura == {{refbegin|2}} * {{cite book|author=Barrier, J. Michael|title=Hollywood Cartoons: American Animation in Its Golden Age|url=https://archive.org/details/hollywoodcartoon00barr|location=New York|publisher=Oxford University Press|year=1999|isbn=978-0-19-503759-3|pages=}} * {{Cite book |ref= harv|last=Bendazzi|first=Giannalberto|title=Cartoons: One Hundred Years of Cinema Animation|url=https://archive.org/details/cartoonsonehundr0000bend|year=1994|location=Bloomington, Indiana|publisher=Indiana University Press|isbn=978-0-253-20937-5}} * {{Cite book |ref= harv|last=Maltin|first=Leonard|title=Of Mice and Magic: A History of American Animated Cartoons|url=|year=1980|location=New York|publisher=Plume|isbn=978-0-452-25993-5}} * {{cite book|ref= harv|last1=Stabile|first1=Carol|last2=Harrison|first2=Mark|title=Prime Time Animation: Television Animation and American Culture|location=London|publisher=Routledge|year=2003|isbn=978-0-415-28326-7|pages=}} * {{Cite book |ref= harv|last=Stephenson|first=Ralph|title=The Animated Film|url=https://archive.org/details/animatedfilm0000step|year=1973|location=London|publisher=Tantivity Press|isbn=978-0-498-01202-0}} }{{refend}} == Vanjske veze == * [http://www.filmsite.org/animatedfilms.html Animated Films] * [http://www.saunalahti.fi/animato/cartoon/cartoon.html The making of an animated cartoon] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120930071921/http://www.saunalahti.fi/animato/cartoon/cartoon.html |date=2012-09-30 }} [[Kategorija:Animirani filmovi|*]] [[Kategorija:Film]] cquoiv9diy3esvutavdipfcfb4yid4b 42470789 42470788 2025-06-11T03:19:31Z ~2025-66706 259717 /* Prvi animirani filmovi */ 42470789 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Pinochio2_1940.jpg|250px|desno|mini|Pinokio]] '''Animirani''' ili '''crtani film''' je vid filmske [[umetnost]]i. Za razliku od [[igrani film|igranog filma]], u crtanom filmu su [[animirani lik|likovi]] i pozadina nacrtani. U ovu se skupinu često stavljaju filmovi u kojoj ni likovi ni pozadina nisu nacrtani ali nisu niti stvarni, živi, likovi nego lutke. Države najveći proizvođači crtanih filmova su [[Sjedinjene Američke Države|SAD]], [[Japan]]i Indija. == Počeci == Sredinom [[19. vek]]a, kada je u evropskoj umetnosti, posebno slikarstvu, došlo do razvoja realizma Kurbea i Domijea, stvorena je fotografija - dagerotipija. Slikarstvu i fotografiji zajedničko je bilo prikazivanje stvarnosti. Ubrzo, već krajem 19. veka, braća Limijer su na osvetljenom platnu prikazala sliku koja je oživela. Ovaj događaj se smatra početkom razvoja filma. Od nastanka prvih pokretnih slika do danas, sa usavršavanjem filmske tehnike ova umetnost se sve više razvijala - od nemog do zvučnog filma, od crno-belog do filma u boji. == Prvi animirani filmovi == [[Datoteka:Felix Laff clean.svg|mini|mačak Feliks]] Prvi animirani filmovi, koje nazivamo i crtanim filmovima, prikazani su u poslednjoj deceniji 19. veka, i bili su delo francuskog umetnika [[Emil Rejno|Emila Rejnoa]]. Međutim, pre [[1910]]. godine i pojave smešnih likova, kao što su nespretni Fantoš i dinosaurus Greti, publika se nije zanimala za animirane koliko za stvarne zabavljačke. Crtani filmovi su najčešće prikazivani pre celovečernjeg filma u bioskopima i trajali su otprilike pet minuta. Uskoro su otvoreni filmski studiji koji su se bavili isključivo proizvodnjom animiranih filmova. Tokom dvadesetih godina prošlog veka, braća Dejv i Maks Flajšer stvorili su nekoliko čuvenih animiranih junaka, kao što su [[Mornar Popaj]], Beti Bup i klovn Koko. Nije bilo neuobičajeno da glavni lik crtanog filma bude životinja, na primer nevaljali mačak Feliks. == Studiji animiranih filmova == Sredinom 19. veka, kada je u evropskoj umetnosti, posebno slikarstvu, došlo do razvoja realizma Kurbea i Domijea, stvorena je fotografija – dagerotipija. Slikarstvu i fotografiji zajedničko je bilo prikazivanje stvarnosti. Ubrzo, već krajem 19. veka, braća Limijer su na osvetljenom platnu prikazala sliku koja je oživela. Ovaj događaj se smatra početkom razvoja filma. Od nastanka prvih pokretnih slika do danas, sa usavršavanjem filmske tehnike ova umetnost se sve više razvijala – od nemog do zvučnog filma, od crno-belog do filma u boji. == Prvi animirani filmovi == Prvi animirani filmovi, koje nazivamo i crtanim filmovima, prikazani su u poslednjoj deceniji 19. veka, i bili su delo francuskog umetnika Emila Rejnoa. Međutim, pre 1910. godine i pojave smešnih likova, kao što su nespretni Fantoš i dinosaurus Greti, publika se nije zanimala za animirane koliko za stvarne zabavljačke. Crtani filmovi su najčešće prikazivani pre celovečernjeg filma u bioskopima i trajali su otprilike pet minuta. Uskoro su otvoreni filmski studiji koji su se bavili isključivo proizvodnjom animiranih filmova. Tokom dvadesetih godina prošlog veka, braća Dejv i Maks Flajšer stvorili su nekoliko čuvenih animiranih junaka, kao što su Mornar Popaj, Beti Bup i klovn Koko. Nije bilo neuobičajeno da glavni lik crtanog filma bude životinja, na primer nevaljali mačak Feliks. == Studiji animiranih filmova == Najpoznatija animirana životinja svih vremena svakako je Miki Maus. Mikija je stvorio Volt Dizni, a prvi film u kom se pojavio bio je „Ludi avion“ iz 1928. godine. Ubrzo je publika svih godišta hrlila da vidi njegove najnovije dogodovštine, kao i dogodovštine njegovih prijatelja – Šilje, Paje Patka i Plutona. Dizni je ipak želeo još da se isprobva sa animacijom, pa je napravio niz filmova nazvan „Smešne simfonije“. Animacija u svakom filmu bila je nadahnuta poznatim delima klasične muzike. Ipak, njegova najodvažnija odluka bila je da snimi dugometražni animirani film. Većina kritičara smatrala je da da će se gledaoci dosađivati gledajući animirani film od 80 minuta, ali je film „Snežana i sedam patuljaka“ iz 1937. godine postigao izvanredan uspeh na blagajnama. Od tada je Diznijev filmski studio neprikosnoven u toj grani filmske industrije. Ne treba zaboraviti ni druge velike likove, nastale u studijima Dizni, Vorner Braders i Hana-Barbera. === Likovi studija Dizni === * Miki Maus * Paja Patak * Šilja * Pluton * Hromi Daba * Čip i Dejl * Vini Pu === Likovi studija Vorner Braders === * Duško Dugouško * Mačak Silvester * Sofronije * Patak Dača * Elmer Davež * Gica Prasić * Pera Kojot * Ptica trkačica * Looney Tunes * Merrie Melodies === Likovi studija drugi === * Mornar Popaj * Beti Bup * Mačak Feliks * Pera Detlić * Roki i Bulvinkl * Mala Lulu * Ogi i bubice * Prijatelji Srećnog drveta * Zmajeva Kugla * Zmajeva Kugla Z * Pingu * Poštar Pet * Pokemon * Doremon * Naruto * Astro Boj * Moj komšija Totoro * Superšpijunke * Pink Panter * Štrumpfovi * Garfild * Hitklif * Cubitus * Mighty Mouse * Terrytoons * Deputy Dawg * Peanuts * Mirakulus: Avanture Bubamare i Crnog Mačora * Asteriks * Bim i Bum * Blondi * Supermen * Betmen * Spajdermen * Hulk * Iks-men * Ajron Men * Pčelica Maja * Volas i Gromit * Ovčica Šone * Inspektor Gadžet === Likovi studija 20th Century Studios, Comedy Central, Cartoon Network, Nikelodeon i Nick Jr. === * Simpsonovi * Futurama * Porodični čovek * Saut Park * Moćne devojčice * Ben 10 * Čorba * Sunđer Bob Kockalone * Dora istražuje === Likovi studija Hana-Barbera === * Porodica Kremenko * Džetsonovi * Skubi-Du * Medved Jogi * Uvrnute trke === Neki dugometražni filmovi === Neki dugometražni filmovi studija Dizni, Piksar, Paramount, DreamWorks, Touchstone, Focus Features, Blue Sky Studios i Illumination: * „Snežana i sedam patuljaka“ (1937) * „Guliverova putovanja“ (1939) * „Pinokio“ (1940) * „Fantazija“ (1940) * „Dambo“ (1941) * „Bambi“ (1942) * „Pepeljuga“ (1950) * „101 dalmatinac“ (1961) * „Knjiga o džungli“ (1967) * „Ko je smestio Zeki Rodžeru” (1988) * „Mala sirena” (1989) * „Lepotica i zver“ (1991) * „Aladin“ (1992) * „Kralj lavova“ (1994) * „Pokahontas“ (1995) * „Priča o igračkama“ (1995) * „Zvonar Bogorodičine crkve“ (1996) * „Herkules“ (1997) * „Mulan“ (1998) * „Tarzan“ (1999) * „Šrek” (2001) * „Dedeno doba” (2002) * „Lilo i Stič“ (2002) * „Madagaskar” (2005) * „Kung fu panda” (2008) * „Koralina” (2009) * „Grozan ja” (2010) * „Zlatokosa i razbojnik” (2010) * „Zaleđeno kraljevstvo” (2013) == Animacija == {{main|Animacija }} Animacija je tehnika kojom nastaju animirani, ili crtani filmovi. Da bi se snimila jedna sekunda animiranog filma potrebno je 24 crteža. To znači da je za desetominutni film neophodno nacrtati 14.400 pojedinačnih scena. Za nastanak prvih animiranih filmova bilo je potrebno mnogo vremena i trud, pošto je pozadina svakog crteža morala biti istovetna. Animacija je doživela korenitu promenu pojavom providnih folija, na kojima su se mogle crtati samo promene koje bi odavale utisak pokreta, gesta ili izraza lica. Te folije su slagane preko pozadine, a slika koju bi zajedno davale fotografisana je kadar po kadar. Gotovo svi autori crtanih filmova koristili su ovu tehniku doskoro, kada je u masovnu upotrebu ušla računarska animacija. Diznijev film „Priča o igračkama“ prvi je u istoriji u potpunosti nastao pomoću računarske animacije. == Literatura == {{refbegin|2}} * {{cite book|author=Barrier, J. Michael|title=Hollywood Cartoons: American Animation in Its Golden Age|url=https://archive.org/details/hollywoodcartoon00barr|location=New York|publisher=Oxford University Press|year=1999|isbn=978-0-19-503759-3|pages=}} * {{Cite book |ref= harv|last=Bendazzi|first=Giannalberto|title=Cartoons: One Hundred Years of Cinema Animation|url=https://archive.org/details/cartoonsonehundr0000bend|year=1994|location=Bloomington, Indiana|publisher=Indiana University Press|isbn=978-0-253-20937-5}} * {{Cite book |ref= harv|last=Maltin|first=Leonard|title=Of Mice and Magic: A History of American Animated Cartoons|url=|year=1980|location=New York|publisher=Plume|isbn=978-0-452-25993-5}} * {{cite book|ref= harv|last1=Stabile|first1=Carol|last2=Harrison|first2=Mark|title=Prime Time Animation: Television Animation and American Culture|location=London|publisher=Routledge|year=2003|isbn=978-0-415-28326-7|pages=}} * {{Cite book |ref= harv|last=Stephenson|first=Ralph|title=The Animated Film|url=https://archive.org/details/animatedfilm0000step|year=1973|location=London|publisher=Tantivity Press|isbn=978-0-498-01202-0}} }{{refend}} == Vanjske veze == * [http://www.filmsite.org/animatedfilms.html Animated Films] * [http://www.saunalahti.fi/animato/cartoon/cartoon.html The making of an animated cartoon] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120930071921/http://www.saunalahti.fi/animato/cartoon/cartoon.html |date=2012-09-30 }} [[Kategorija:Animirani filmovi|*]] [[Kategorija:Film]] 3q2544qtvjzamuh8avy9d6gxpml400b 42470790 42470789 2025-06-11T03:22:29Z ~2025-65771 259721 42470790 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Pinochio2_1940.jpg|250px|desno|mini|Pinokio]] '''Animirani''' ili '''crtani film''' je vid filmske [[umetnost]]i. Za razliku od [[igrani film|igranog filma]], u crtanom filmu su [[animirani lik|likovi]] i pozadina nacrtani. U ovu se skupinu često stavljaju filmovi u kojoj ni likovi ni pozadina nisu nacrtani ali nisu niti stvarni, živi, likovi nego lutke. Države najveći proizvođači crtanih filmova su [[Sjedinjene Američke Države|SAD]], [[Japan]]i Indija. == Počeci == Sredinom [[19. vek]]a, kada je u evropskoj umetnosti, posebno slikarstvu, došlo do razvoja realizma Kurbea i Domijea, stvorena je fotografija - dagerotipija. Slikarstvu i fotografiji zajedničko je bilo prikazivanje stvarnosti. Ubrzo, već krajem 19. veka, braća Limijer su na osvetljenom platnu prikazala sliku koja je oživela. Ovaj događaj se smatra početkom razvoja filma. Od nastanka prvih pokretnih slika do danas, sa usavršavanjem filmske tehnike ova umetnost se sve više razvijala - od nemog do zvučnog filma, od crno-belog do filma u boji. == Prvi animirani filmovi == [[Datoteka:Felix Laff clean.svg|mini|mačak Feliks]] Prvi animirani filmovi, koje nazivamo i crtanim filmovima, prikazani su u poslednjoj deceniji 19. veka, i bili su delo francuskog umetnika [[Emil Rejno|Emila Rejnoa]]. Međutim, pre [[1910]]. godine i pojave smešnih likova, kao što su nespretni Fantoš i dinosaurus Greti, publika se nije zanimala za animirane koliko za stvarne zabavljačke. Crtani filmovi su najčešće prikazivani pre celovečernjeg filma u bioskopima i trajali su otprilike pet minuta. Uskoro su otvoreni filmski studiji koji su se bavili isključivo proizvodnjom animiranih filmova. Tokom dvadesetih godina prošlog veka, braća Dejv i Maks Flajšer stvorili su nekoliko čuvenih animiranih junaka, kao što su [[Mornar Popaj]], Beti Bup i klovn Koko. Nije bilo neuobičajeno da glavni lik crtanog filma bude životinja, na primer nevaljali mačak Feliks. == Studiji animiranih filmova == Najpoznatija animirana životinja svih vremena svakako je Miki Maus. Mikija je stvorio Volt Dizni, a prvi film u kom se pojavio bio je „Ludi avion“ iz 1928. godine. Ubrzo je publika svih godišta hrlila da vidi njegove najnovije dogodovštine, kao i dogodovštine njegovih prijatelja – Šilje, Paje Patka i Plutona. Dizni je ipak želeo još da se isprobva sa animacijom, pa je napravio niz filmova nazvan „Smešne simfonije“. Animacija u svakom filmu bila je nadahnuta poznatim delima klasične muzike. Ipak, njegova najodvažnija odluka bila je da snimi dugometražni animirani film. Većina kritičara smatrala je da da će se gledaoci dosađivati gledajući animirani film od 80 minuta, ali je film „Snežana i sedam patuljaka“ iz 1937. godine postigao izvanredan uspeh na blagajnama. Od tada je Diznijev filmski studio neprikosnoven u toj grani filmske industrije. Ne treba zaboraviti ni druge velike likove, nastale u studijima Dizni, Vorner Braders i Hana-Barbera. === Likovi studija Dizni === * Miki Maus * Paja Patak * Šilja * Pluton * Hromi Daba * Čip i Dejl * Vini Pu === Likovi studija Vorner Braders === * Duško Dugouško * Mačak Silvester * Sofronije * Patak Dača * Elmer Davež * Gica Prasić * Pera Kojot * Ptica trkačica * Looney Tunes * Merrie Melodies === Likovi studija drugi === * Mornar Popaj * Beti Bup * Mačak Feliks * Pera Detlić * Roki i Bulvinkl * Mala Lulu * Ogi i bubice * Prijatelji Srećnog drveta * Zmajeva Kugla * Zmajeva Kugla Z * Pingu * Poštar Pet * Pokemon * Doremon * Naruto * Astro Boj * Moj komšija Totoro * Superšpijunke * Pink Panter * Štrumpfovi * Garfild * Hitklif * Cubitus * Mighty Mouse * Terrytoons * Deputy Dawg * Peanuts * Mirakulus: Avanture Bubamare i Crnog Mačora * Asteriks * Bim i Bum * Blondi * Supermen * Betmen * Spajdermen * Hulk * Iks-men * Ajron Men * Osvetnici * Pčelica Maja * Volas i Gromit * Ovčica Šone * Inspektor Gadžet === Likovi studija 20th Century Studios, Comedy Central, Cartoon Network, Nikelodeon i Nick Jr. === * Simpsonovi * Futurama * Porodični čovek * Saut Park * Moćne devojčice * Ben 10 * Čorba * Sunđer Bob Kockalone * Dora istražuje === Likovi studija Hana-Barbera === * Porodica Kremenko * Džetsonovi * Skubi-Du * Medved Jogi * Uvrnute trke === Neki dugometražni filmovi === Neki dugometražni filmovi studija Dizni, Piksar, Paramount, DreamWorks, Touchstone, Focus Features, Blue Sky Studios i Illumination: * „Snežana i sedam patuljaka“ (1937) * „Guliverova putovanja“ (1939) * „Pinokio“ (1940) * „Fantazija“ (1940) * „Dambo“ (1941) * „Bambi“ (1942) * „Pepeljuga“ (1950) * „101 dalmatinac“ (1961) * „Knjiga o džungli“ (1967) * „Ko je smestio Zeki Rodžeru” (1988) * „Mala sirena” (1989) * „Lepotica i zver“ (1991) * „Aladin“ (1992) * „Kralj lavova“ (1994) * „Pokahontas“ (1995) * „Priča o igračkama“ (1995) * „Zvonar Bogorodičine crkve“ (1996) * „Herkules“ (1997) * „Mulan“ (1998) * „Tarzan“ (1999) * „Šrek” (2001) * „Dedeno doba” (2002) * „Lilo i Stič“ (2002) * „Madagaskar” (2005) * „Kung fu panda” (2008) * „Koralina” (2009) * „Grozan ja” (2010) * „Zlatokosa i razbojnik” (2010) * „Zaleđeno kraljevstvo” (2013) == Animacija == {{main|Animacija }} Animacija je tehnika kojom nastaju animirani, ili crtani filmovi. Da bi se snimila jedna sekunda animiranog filma potrebno je 24 crteža. To znači da je za desetominutni film neophodno nacrtati 14.400 pojedinačnih scena. Za nastanak prvih animiranih filmova bilo je potrebno mnogo vremena i trud, pošto je pozadina svakog crteža morala biti istovetna. Animacija je doživela korenitu promenu pojavom providnih folija, na kojima su se mogle crtati samo promene koje bi odavale utisak pokreta, gesta ili izraza lica. Te folije su slagane preko pozadine, a slika koju bi zajedno davale fotografisana je kadar po kadar. Gotovo svi autori crtanih filmova koristili su ovu tehniku doskoro, kada je u masovnu upotrebu ušla računarska animacija. Diznijev film „Priča o igračkama“ prvi je u istoriji u potpunosti nastao pomoću računarske animacije. == Literatura == {{refbegin|2}} * {{cite book|author=Barrier, J. Michael|title=Hollywood Cartoons: American Animation in Its Golden Age|url=https://archive.org/details/hollywoodcartoon00barr|location=New York|publisher=Oxford University Press|year=1999|isbn=978-0-19-503759-3|pages=}} * {{Cite book |ref= harv|last=Bendazzi|first=Giannalberto|title=Cartoons: One Hundred Years of Cinema Animation|url=https://archive.org/details/cartoonsonehundr0000bend|year=1994|location=Bloomington, Indiana|publisher=Indiana University Press|isbn=978-0-253-20937-5}} * {{Cite book |ref= harv|last=Maltin|first=Leonard|title=Of Mice and Magic: A History of American Animated Cartoons|url=|year=1980|location=New York|publisher=Plume|isbn=978-0-452-25993-5}} * {{cite book|ref= harv|last1=Stabile|first1=Carol|last2=Harrison|first2=Mark|title=Prime Time Animation: Television Animation and American Culture|location=London|publisher=Routledge|year=2003|isbn=978-0-415-28326-7|pages=}} * {{Cite book |ref= harv|last=Stephenson|first=Ralph|title=The Animated Film|url=https://archive.org/details/animatedfilm0000step|year=1973|location=London|publisher=Tantivity Press|isbn=978-0-498-01202-0}} }{{refend}} == Vanjske veze == * [http://www.filmsite.org/animatedfilms.html Animated Films] * [http://www.saunalahti.fi/animato/cartoon/cartoon.html The making of an animated cartoon] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120930071921/http://www.saunalahti.fi/animato/cartoon/cartoon.html |date=2012-09-30 }} [[Kategorija:Animirani filmovi|*]] [[Kategorija:Film]] p8f4t2sfhayy2s4be490oiwedjfdgvu 42470820 42470790 2025-06-11T10:30:13Z Edgar Allan Poe 29250 42470820 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Pinochio2_1940.jpg|250px|desno|mini|Pinokio]] '''Animirani''' ili '''crtani film''' je vid filmske [[umetnost]]i. Za razliku od [[igrani film|igranog filma]], u crtanom filmu su [[animirani lik|likovi]] i pozadina nacrtani. U ovu se skupinu često stavljaju filmovi u kojoj ni likovi ni pozadina nisu nacrtani ali nisu niti stvarni, živi, likovi nego lutke. Države najveći proizvođači crtanih filmova su [[Sjedinjene Američke Države|SAD]], [[Japan]]i Indija. == Počeci == Sredinom [[19. vek]]a, kada je u evropskoj umetnosti, posebno slikarstvu, došlo do razvoja realizma Kurbea i Domijea, stvorena je fotografija - dagerotipija. Slikarstvu i fotografiji zajedničko je bilo prikazivanje stvarnosti. Ubrzo, već krajem 19. veka, braća Limijer su na osvetljenom platnu prikazala sliku koja je oživela. Ovaj događaj se smatra početkom razvoja filma. Od nastanka prvih pokretnih slika do danas, sa usavršavanjem filmske tehnike ova umetnost se sve više razvijala - od nemog do zvučnog filma, od crno-belog do filma u boji. == Prvi animirani filmovi == [[Datoteka:Felix Laff clean.svg|mini|mačak Feliks]] Prvi animirani filmovi, koje nazivamo i crtanim filmovima, prikazani su u poslednjoj deceniji 19. veka, i bili su delo francuskog umetnika [[Emil Rejno|Emila Rejnoa]]. Međutim, pre [[1910]]. godine i pojave smešnih likova, kao što su nespretni Fantoš i dinosaurus Greti, publika se nije zanimala za animirane koliko za stvarne zabavljačke. Crtani filmovi su najčešće prikazivani pre celovečernjeg filma u bioskopima i trajali su otprilike pet minuta. Uskoro su otvoreni filmski studiji koji su se bavili isključivo proizvodnjom animiranih filmova. Tokom dvadesetih godina prošlog veka, braća Dejv i Maks Flajšer stvorili su nekoliko čuvenih animiranih junaka, kao što su [[Mornar Popaj|Popaj]] i klovn Koko. Nije bilo neuobičajeno da glavni lik crtanog filma bude životinja, na primer nevaljali mačak Feliks. == Studiji animiranih filmova == Sredinom 19. veka, kada je u evropskoj umetnosti, posebno slikarstvu, došlo do razvoja realizma Kurbea i Domijea, stvorena je fotografija – dagerotipija. Slikarstvu i fotografiji zajedničko je bilo prikazivanje stvarnosti. Ubrzo, već krajem 19. veka, braća Limijer su na osvetljenom platnu prikazala sliku koja je oživela. Ovaj događaj se smatra početkom razvoja filma. Od nastanka prvih pokretnih slika do danas, sa usavršavanjem filmske tehnike ova umetnost se sve više razvijala – od nemog do zvučnog filma, od crno-belog do filma u boji. == Prvi animirani filmovi == Prvi animirani filmovi, koje nazivamo i crtanim filmovima, prikazani su u poslednjoj deceniji 19. veka, i bili su delo francuskog umetnika Emila Rejnoa. Međutim, pre 1910. godine i pojave smešnih likova, kao što su nespretni Fantoš i dinosaurus Greti, publika se nije zanimala za animirane koliko za stvarne zabavljačke. Crtani filmovi su najčešće prikazivani pre celovečernjeg filma u bioskopima i trajali su otprilike pet minuta. Uskoro su otvoreni filmski studiji koji su se bavili isključivo proizvodnjom animiranih filmova. Tokom dvadesetih godina prošlog veka, braća Dejv i Maks Flajšer stvorili su nekoliko čuvenih animiranih junaka, kao što su Popaj i klovn Koko. Nije bilo neuobičajeno da glavni lik crtanog filma bude životinja, na primer nevaljali mačak Feliks. == Studiji animiranih filmova == Najpoznatija animirana životinja svih vremena svakako je Miki Maus. Mikija je stvorio Volt Dizni, a prvi film u kom se pojavio bio je „Ludi avion“ iz 1928. godine. Ubrzo je publika svih godišta hrlila da vidi njegove najnovije dogodovštine, kao i dogodovštine njegovih prijatelja – Šilje, Paje Patka i Plutona. Dizni je ipak želeo još da se isprobva sa animacijom, pa je napravio niz filmova nazvan „Smešne simfonije“. Animacija u svakom filmu bila je nadahnuta poznatim delima klasične muzike. Ipak, njegova najodvažnija odluka bila je da snimi dugometražni animirani film. Većina kritičara smatrala je da da će se gledaoci dosađivati gledajući animirani film od 80 minuta, ali je film „Snežana i sedam patuljaka“ iz 1937. godine postigao izvanredan uspeh na blagajnama. Od tada je Diznijev filmski studio neprikosnoven u toj grani filmske industrije. Ne treba zaboraviti ni druge velike likove, nastale u studijima Dizni, Vorner Braders i Hana-Barbera. === Likovi studija Dizni === * Miki Maus * Paja Patak * Šilja * Pluton * Hromi Daba * Čip i Dejl * Vini Pu === Likovi studija Vorner Braders === * Duško Dugouško * Mačak Silvester * Sofronije * Patak Dača * Elmer Davež * Gica Prasić * Pera Kojot * Ptica trkačica * Looney Tunes * Merrie Melodies === Likovi studija drugi === * Mornar Popaj * Beti Bup * Mačak Feliks * Pera Detlić * Roki i Bulvinkl * Mala Lulu * Ogi i bubice * Prijatelji Srećnog drveta * Zmajeva Kugla * Zmajeva Kugla Z * Pingu * Poštar Pet * Pokemon * Doremon * Naruto * Astro Boj * Moj komšija Totoro * Superšpijunke * Pink Panter * Štrumpfovi * Garfild * Hitklif * Cubitus * Mighty Mouse * Terrytoons * Deputy Dawg * Peanuts * Mirakulus: Avanture Bubamare i Crnog Mačora * Asteriks * Bim i Bum * Supermen * Betmen * Čudesna Žena * Spajdermen * Hulk * Iks-men * Pčelica Maja * Volas i Gromit * Ovčica Šone * Inspektor Gadžet === Likovi studija 20th Century Studios, Comedy Central, Cartoon Network, Nikelodeon i Nick Jr. === * Simpsonovi * Futurama * Porodični čovek * Saut Park * Moćne devojčice * Ben 10 * Čorba * Dora istražuje * Sunđer Bob Kockalone === Likovi studija Hana-Barbera === * Porodica Kremenko * Džetsonovi * Skubi-Du * Medved Jogi * Uvrnute trke === Neki dugometražni filmovi === Neki dugometražni filmovi studija Dizni, Piksar, Paramount, DreamWorks, Touchstone, Focus Features, Blue Sky Studios i Illumination: * „Snežana i sedam patuljaka“ (1937) * „Guliverova putovanja“ (1939) * „Pinokio“ (1940) * „Fantazija“ (1940) * „Dambo“ (1941) * „Bambi“ (1942) * „Pepeljuga“ (1950) * „101 dalmatinac“ (1961) * „Knjiga o džungli“ (1967) * „Ko je smestio Zeki Rodžeru” (1988) * „Mala sirena” (1989) * „Lepotica i zver“ (1991) * „Aladin“ (1992) * „Kralj lavova“ (1994) * „Pokahontas“ (1995) * „Priča o igračkama“ (1995) * „Zvonar Bogorodičine crkve“ (1996) * „Herkules“ (1997) * „Mulan“ (1998) * „Tarzan“ (1999) * „Šrek” (2001) * „Dedeno doba” (2002) * „Lilo i Stič“ (2002) * „Madagaskar” (2005) * „Kung fu panda” (2008) * „Koralina” (2009) * „Grozan ja” (2010) * „Zlatokosa i razbojnik” (2010) * „Zaleđeno kraljevstvo” (2013) == Animacija == {{main|Animacija }} Animacija je tehnika kojom nastaju animirani, ili crtani filmovi. Da bi se snimila jedna sekunda animiranog filma potrebno je 24 crteža. To znači da je za desetominutni film neophodno nacrtati 14.400 pojedinačnih scena. Za nastanak prvih animiranih filmova bilo je potrebno mnogo vremena i trud, pošto je pozadina svakog crteža morala biti istovetna. Animacija je doživela korenitu promenu pojavom providnih folija, na kojima su se mogle crtati samo promene koje bi odavale utisak pokreta, gesta ili izraza lica. Te folije su slagane preko pozadine, a slika koju bi zajedno davale fotografisana je kadar po kadar. Gotovo svi autori crtanih filmova koristili su ovu tehniku doskoro, kada je u masovnu upotrebu ušla računarska animacija. Diznijev film „Priča o igračkama“ prvi je u istoriji u potpunosti nastao pomoću računarske animacije. == Literatura == {{refbegin|2}} * {{cite book|author=Barrier, J. Michael|title=Hollywood Cartoons: American Animation in Its Golden Age|url=https://archive.org/details/hollywoodcartoon00barr|location=New York|publisher=Oxford University Press|year=1999|isbn=978-0-19-503759-3|pages=}} * {{Cite book |ref= harv|last=Bendazzi|first=Giannalberto|title=Cartoons: One Hundred Years of Cinema Animation|url=https://archive.org/details/cartoonsonehundr0000bend|year=1994|location=Bloomington, Indiana|publisher=Indiana University Press|isbn=978-0-253-20937-5}} * {{Cite book |ref= harv|last=Maltin|first=Leonard|title=Of Mice and Magic: A History of American Animated Cartoons|url=|year=1980|location=New York|publisher=Plume|isbn=978-0-452-25993-5}} * {{cite book|ref= harv|last1=Stabile|first1=Carol|last2=Harrison|first2=Mark|title=Prime Time Animation: Television Animation and American Culture|location=London|publisher=Routledge|year=2003|isbn=978-0-415-28326-7|pages=}} * {{Cite book |ref= harv|last=Stephenson|first=Ralph|title=The Animated Film|url=https://archive.org/details/animatedfilm0000step|year=1973|location=London|publisher=Tantivity Press|isbn=978-0-498-01202-0}} }{{refend}} == Vanjske veze == * [http://www.filmsite.org/animatedfilms.html Animated Films] * [http://www.saunalahti.fi/animato/cartoon/cartoon.html The making of an animated cartoon] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120930071921/http://www.saunalahti.fi/animato/cartoon/cartoon.html |date=2012-09-30 }} [[Kategorija:Animirani filmovi|*]] [[Kategorija:Film]] 4anf01qiemj0kgfi0c7pyc7xhoks3sz Dragočaj (Banja Luka) 0 164368 42470819 42349217 2025-06-11T10:07:30Z ~2025-66439 259805 /* Historija */ istina. 42470819 wikitext text/x-wiki {{Naseljeno mjesto u Bosni i Hercegovini |mjesto= Dragočaj |slika= Православна црква у Драгочају.jpg |opis_slike= Pravoslavna crkva u Dragočaju |grb= |entitet=Republika Srpska |kanton = |opština = [[Banja Luka]] |nadm visina= |populacija= 2.578 |poštanski kod= |pozivni broj= |gšir= 44.85 |gduž= 17.16 }} '''Dragočaj''' je naseljeno mjesto u [[Bosna i Hercegovina|Bosni i Hercegovini]] u opštini [[Banja Luka]] koja pripada entitetu [[Republika Srpska]]. Na popisu stanovništva 1991. u njemu je živjelo 2.578 stanovnika.<ref>{{cite book |last= |first=. |editor= |title=Nacionalni sastav stanovništva - Rezultati za Republiku po opštinama i naseljenim mjestima 1991. |year= |publisher=Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Bosne i Hercegovine|location=Sarajevo |isbn= |pages= |chapter=}}</ref> == Geografija == Nalazi se sjeverozapadno od centra grada, u pravcu [[Kozara|Kozare]] i [[Prijedor]]a. Kroz Dragočaj prolazi put i željeznička pruga koji povezuju Banju Luku i Prijedor. Ova mjesna zajednica obuhvata naseljena mjesta Dragočaj, [[Ramići (Banja Luka)|Ramići]] i [[Barlovci]], a od 2010. i dio naseljenog mjesta [[Zalužani]]. == Historija == U Dragočaju su srbi ubijali i mučili hrvate 1992.g. i zatvarali u logoru po današnjoj genocidnoj republici srpskoj.<ref name="Jasenovac posle Jasenovca">''Jasenovac posle Jasenovca, 150'', episkop Atanasije Javtić, Univerzitetski obrazovni pravoslavni Bogoslovi Hilandarski fond, Zadužbina „Nikolaj Velimirović i Justin Popović“, Beograd - Valjevo (1995) str. 150</ref> == Stanovništvo == {| border=1 cellpadding=4 cellspacing=0 class="toccolours" style="align: left; margin: 0.5em 0 0 0; border-style: solid; border: 1px solid #999; border-right-width: 2px; border-bottom-width: 2px; border-collapse: collapse; font-size: 100%;" |- | style="background:#ddffdd;" | '''Nacionalnost''' | colspan=1 style="background:#ddffdd;" align="center" | '''1991.''' |- | style="background:#f3fff3;" | [[Srbi]] | align="right" | 478 |- | style="background:#f3fff3;" | [[Muslimani (narod)|Muslimani]] | align="right" | 21 |- | style="background:#f3fff3;" | [[Hrvati]] | align="right" | 1.890 |- | style="background:#f3fff3;" | [[Jugoslaveni|Jugosloveni]] | align="right" | 141 |- | style="background:#f3fff3;" | ostali | align="right" | 48 |- | style="background:#f3fff3;" | Ukupno | align="right" | 2.578 |} == Privreda == {{...}} == Obrazovanje == Osnovna škola „Desanka Maksimović“ postoji od 1909. godine.<ref name="U Dragočaju 100 godina zvoni školsko zvono">{{cite web |url=http://www.glassrpske.com/banjaluka/gradske_vijesti/U-Dragocaju-100-godina-zvoni-skolsko-zvono/30862.html |title=U Dragočaju 100 godina zvoni školsko zvono |author= |authorlink= |coauthors= |date=13. 11. 2009. |format= |work= |publisher=Glas Srpske |pages= |language=sr |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150402121645/http://www.glassrpske.com/banjaluka/gradske_vijesti/U-Dragocaju-100-godina-zvoni-skolsko-zvono/30862.html |archivedate=2015-04-02 |quote= |accessdate=29. 3. 2012. |dead-url=yes }}</ref> == Reference == {{reflist}} == Vanjske veze == {{portal|Bosna i Hercegovina}} {{Commonscat|Dragočaj}} {{Banja Luka}} [[Kategorija:Naseljena mjesta u Republici Srpskoj]] [[Kategorija:Banja Luka]] psrmfioggenymlcn8ffeszvnca31suu 42470835 42470819 2025-06-11T11:46:02Z نوفاك اتشمان 11942 Poništena izmjena [[Special:Diff/42470819|42470819]] korisnika [[Special:Contributions/~2025-66439|~2025-66439]] ([[User talk:~2025-66439|razgovor]]) 42470835 wikitext text/x-wiki {{Naseljeno mjesto u Bosni i Hercegovini |mjesto= Dragočaj |slika= Православна црква у Драгочају.jpg |opis_slike= Pravoslavna crkva u Dragočaju |grb= |entitet=Republika Srpska |kanton = |opština = [[Banja Luka]] |nadm visina= |populacija= 2.578 |poštanski kod= |pozivni broj= |gšir= 44.85 |gduž= 17.16 }} '''Dragočaj''' je naseljeno mjesto u [[Bosna i Hercegovina|Bosni i Hercegovini]] u opštini [[Banja Luka]] koja pripada entitetu [[Republika Srpska]]. Na popisu stanovništva 1991. u njemu je živjelo 2.578 stanovnika.<ref>{{cite book |last= |first=. |editor= |title=Nacionalni sastav stanovništva - Rezultati za Republiku po opštinama i naseljenim mjestima 1991. |year= |publisher=Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Bosne i Hercegovine|location=Sarajevo |isbn= |pages= |chapter=}}</ref> == Geografija == Nalazi se sjeverozapadno od centra grada, u pravcu [[Kozara|Kozare]] i [[Prijedor]]a. Kroz Dragočaj prolazi put i željeznička pruga koji povezuju Banju Luku i Prijedor. Ova mjesna zajednica obuhvata naseljena mjesta Dragočaj, [[Ramići (Banja Luka)|Ramići]] i [[Barlovci]], a od 2010. i dio naseljenog mjesta [[Zalužani]]. == Historija == U Dragočaju su [[ustaše]] prije 1. avgusta 1941. izvršile masovno hapšenje Srba.<ref name="Jasenovac posle Jasenovca">''Jasenovac posle Jasenovca, 150'', episkop Atanasije Javtić, Univerzitetski obrazovni pravoslavni Bogoslovi Hilandarski fond, Zadužbina „Nikolaj Velimirović i Justin Popović“, Beograd - Valjevo (1995) str. 150</ref> Ustaše su Srbe nakon hapšenja zatvarali u kuće i ubijali ih puščanim i mitraljeskim mecima koje su ispaljivli u vrata i prozore kuća.<ref name="Jasenovac posle Jasenovca"/> Ustaše su Srbe ubijale i hladnim oružjem poput krampova i lopata.<ref name="Jasenovac posle Jasenovca"/> == Stanovništvo == {| border=1 cellpadding=4 cellspacing=0 class="toccolours" style="align: left; margin: 0.5em 0 0 0; border-style: solid; border: 1px solid #999; border-right-width: 2px; border-bottom-width: 2px; border-collapse: collapse; font-size: 100%;" |- | style="background:#ddffdd;" | '''Nacionalnost''' | colspan=1 style="background:#ddffdd;" align="center" | '''1991.''' |- | style="background:#f3fff3;" | [[Srbi]] | align="right" | 478 |- | style="background:#f3fff3;" | [[Muslimani (narod)|Muslimani]] | align="right" | 21 |- | style="background:#f3fff3;" | [[Hrvati]] | align="right" | 1.890 |- | style="background:#f3fff3;" | [[Jugoslaveni|Jugosloveni]] | align="right" | 141 |- | style="background:#f3fff3;" | ostali | align="right" | 48 |- | style="background:#f3fff3;" | Ukupno | align="right" | 2.578 |} == Privreda == {{...}} == Obrazovanje == Osnovna škola „Desanka Maksimović“ postoji od 1909. godine.<ref name="U Dragočaju 100 godina zvoni školsko zvono">{{cite web |url=http://www.glassrpske.com/banjaluka/gradske_vijesti/U-Dragocaju-100-godina-zvoni-skolsko-zvono/30862.html |title=U Dragočaju 100 godina zvoni školsko zvono |author= |authorlink= |coauthors= |date=13. 11. 2009. |format= |work= |publisher=Glas Srpske |pages= |language=sr |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150402121645/http://www.glassrpske.com/banjaluka/gradske_vijesti/U-Dragocaju-100-godina-zvoni-skolsko-zvono/30862.html |archivedate=2015-04-02 |quote= |accessdate=29. 3. 2012. |dead-url=yes }}</ref> == Reference == {{reflist}} == Vanjske veze == {{portal|Bosna i Hercegovina}} {{Commonscat|Dragočaj}} {{Banja Luka}} [[Kategorija:Naseljena mjesta u Republici Srpskoj]] [[Kategorija:Banja Luka]] ram9mh76xmyvxzrxjs7dvuevdf7ea15 Valjevski partizanski odred 0 170644 42470745 42459449 2025-06-10T21:09:22Z Mladifilozof 604 /* Nakon gušenja ustanka */ 42470745 wikitext text/x-wiki {{Vojna jedinica |jedinica= <span style="font-size: medium;">'''Valjevski partizanski odred''' |deo='''[[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|Narodnooslobodilački partizanskih odreda Jugoslavije]]''' |slika = Valjevski partizanski odred.jpg |o slici=''Borci Valjevskog partizanskog odreda u jesen 1941.'' |vreme=[[jun]] [[1941]]. |mesto= |formacija= |jačina= |komandant=[[Zdravko Jovanović]] |politički komesar=[[Milosav Milosavljević]] |oficir3= |oficir4= |bitke= [[Bitka za Krupanj 1941.]] <br>[[Napad NOVJ na Lazarevac 1943]] |odlikovanja= }} '''Valjevski narodnooslobodilački partizanski (NOP) odred''' formiran je krajem juna [[1941]]. godine, po odluci donesnoj na sastanku u [[Valjevo|Valjevu]] [[23. 6.|23. juna]]. Komandant odreda je bio [[Zdravko Jovanović]], [[narodni heroj Jugoslavije|narodni heroj]], a [[politički komesar]] [[Milosav Milosavljević]], [[narodni heroj Jugoslavije|narodni heroj]]. Od strane [[Vrhovni štab|Vrhovnog štaba]] u ovaj kraj bio je poslat [[Miloš Minić]], [[narodni heroj Jugoslavije|narodni heroj]]. == Ustanak u Srbiji == Ovaj odred je bio jedan od najjačih u [[Srbija|Srbiji]] i on je, u saradnji sa [[Mačvanski partizanski odred|Mačvanskim odredom]], izvršio niz uspešnih akcija i velikim pobedama nad okupatorom mnogo doprineo razvoju ustanka u [[Srbija|Srbiji]]. Valjevski odred je svoje napade usmerio naročito na železničku prugu [[Beograd]]-[[Čačak]] i [[Lajkovac]]-[[Valjevo]]. Značajna akcija je i napad na nemački voz u železničkoj stanici [[Lajkovac]], zatim napad na [[Ljig]] izvršen [[9. 8.|9. avgusta]] i napad na Lajkovac izvršen [[15. 8.|15. avgusta]] [[1941]]. godine. U Lajkovcu je uništena železnička ložionica, železnička vodovodna instalacija i dve lokomotive. Izvršeni su takođe i napadi na nemačke kolone u [[Mušići (Kosjerić)|Mušiću]] i [[Vračević]]u, gde su [[Nemci]] pretrpeli velike gubitke, što je takođe u one dane predstavljalo značajan uspeh. {{izdvojeni citat|Avgusta, 1941 Mihailović, iako se bio uspešno sporazumeo sa pretstavnicima Valjevskog partizanskog odreda da se četnici i partizani ne napadaju, napao je mučki i iznenada jedan vod Valjevskog partizanskog odreda u selu Planinici (nedaleko od Mionice). U tom napadu Mihailović je lično komandovao četnicima, koji su tom prilikom ubili dva partizana, nekoliko ranili i nekoliko zarobili.<ref>https://www.znaci.org/00001/60_1_5.pdf</ref>|Iz optužnice Draži Mihailoviću}} Posle niza uspelih akcija na komunikacije i napade na nemačke kolone, Valjevski odred dobija od [[Vrhovni štab|Vrhovnog štaba]] zadatak da, očisti teritoriju do linije [[Valjevo]]-[[Suvobor]], da se tamo spoji sa [[Užički partizanski odred|Užičkim]] i [[Čačanski partizanski odred|Čačanskim odredom]]. U bojevima za izvršenje ovog zadatka najznačajnije su borbe za rudnik [[Les Chaises|Stolice]] i [[Krupanj]]. Napad na rudnik Stolice izvršen je [[30. 8.|30. avgusta]] [[1941]]. godine. Rudnik je oslobođen, a nemački garnizon uništen. [[Bitka za Krupanj]], otpočela je [[1. 9.|1. septembra]] [[1941]]. godine, trajala je dva dana i dve noći. Nemački bombarderi pomagali su odbranu garnizona u Krupnju. Međutim, ni to nije pomoglo fašističkim osvajačima. Borba se završila oslobođenjem Krupnja i potpunim uništenjem nemačkog garnizona. Samo zarobljenih Nemaca bilo je oko 40, a zaplenjen je i veliki materijal. Tako je u prvoj polovini avgusta [[1941]]. godine bila oslobođena cela teritorija rađevačkog, azbukovačkog i jadarskog sreza, sem gradova [[Krupanj|Krupnja]], [[Ljubovija|Ljubovije]] i [[Banja Koviljača|Banje Koviljače]], koje su Nemci uspeli da zadrže još neko vreme. Jedan od značajnijih događaja u borbi Valjevskog partizanskog odreda jeste blokada [[Valjevo|Valjeva]]. Blokada Valjeva trajala je oko dva meseca. U njoj je učestvovao Valjevski odred i jedan bataljon [[Posavski partizanski odred|Posavskog odreda]]. U blokiranom Valjevu bio je nemački garnizon u jačini 3.000-5.000 vojnika. Skoro svakodnevno su vođene Borbe kako sa jedinicama garnizona u Valjevu, tako i sa nemačkim jedinicama koje su se probijale u Valjevo po pomoć opkoljenom garnizonu. [[Nemci]] su bili prisiljeni da i [[avion]]ima dobacuju hranu opkoljenom garnizonu u [[Valjevo|Valjevu]]. == Nakon gušenja ustanka == {{main|Suvoborski partizanski odred}} [[Datoteka:Valjevski odred 1942.jpg|thumb|Valjevski odred na putu za Ravnu goru početkom 1942.]] Posle [[Prva neprijateljska ofanziva|Prve neprijateljske ofantive]], u Zapadnoj Srbiji ostaje Valjevski partizanski odred, koji je u decembru 1941. godine još uvek imao preko 1.000 prekaljenih boraca. Nakon gušenja ustanka u Srbiji, preostali valjevski partizani su prošli "sve muke zime 1941", gonjeni od Nemaca, četnika, nedićevaca, belogardejaca. {{izdvojeni citat|Više nismo mislili ko je ispred nas: belogardejci, četnici, nedićevci. Nemci noću nisu imali potrebe da izlaze na visove, zamenjivali su ih četnici. [...] Gotovo da smo se kretali u krugu. Sa svih strana, kuda god krenemo, neprijateljska kolona.<ref name="znaci.org">https://www.znaci.org/00001/9_6.htm</ref>|[[Ratko Martinović]]}} Posle niza teških borbi i višestrukog deljenja odreda (iz njega su se posle dirljivog rastanka na Divčibrama izdvojili Kosmajski, Tamnavski i Suvoborski odred koji su uništeni), poslednji ostaci Valjevskog partizanskog odreda (grupa od 85) boraca i rukovodilaca raznih jedinica Valjevskog partizanskog odreda), marta 1942. godine se prebacuju, noću preko Drine u Istočnu Bosnu. Pod maskom četničkih oznaka, probijaju se ka Proleterskim brigadama, na koje konačno nailaze. Od oko 1.300 boraca Valjevskog i Podrinskog odreda, od novembra 1941. do marta 1942. prešlo je Drinu samo oko osamdesetak.<ref name="znaci.org">https://www.znaci.org/00001/9_6.htm</ref> {{izdvojeni citat|Izražavamo naše priznanje i zahvalnost herojskim borcima Valjevskog i Podrinskog narodnooslobodilačkog partizanskog odreda, koji su u toku čitave zime vodili neprekidne i krvave borbe sa udruženim neprijateljima srpskog naroda: Nemcima, četnicima Pećanca i Draže Mihailovića i ruskim belogardejcima. Natčovečanske žrtve i napori ovih herojskih horaca za slobodu srpskog naroda ući će u istoriju kao jedna od najsvetlijih tačaka oslobodilačke borbe srpskog naroda.<ref name="znaci.org">https://www.znaci.org/00001/9_6.htm</ref>|Vrhovni štab Narodnooslobodilačke partizanske i dobrovoljačke vojske Jugoslavije}} == Narodni heroji Valjevskog odreda == [[Datoteka:Stjepan Stevo Filipović.jpg|mini|[[Stjepan Stevo Filipović]], komandir Kolubarske čete Valjevskog partizanskog odreda, prilikom javnog pogubljenja u Valjevu 22. maja 1942.]] Neki od boraca Valjevskog narodnooslobodilačkog partizanskog odreda koji su odlikovani [[Orden narodnog heroja|Ordenom narodnog heroja]]: * '''[[Dragojlo Dudić]]''', zamenik političkog komesara odreda * '''[[Miloš Dudić]]''', komandir Rađevskog bataljona * '''[[Đuro Dulić]]''', borac Rađevskog bataljona * '''[[Žikica Jovanović Španac]]''', politički komesar Rađevskog bataljona * '''[[Zdravko Jovanović]]''', komandant odreda * '''[[Radivoje Jovanović]]''', komandir Kolubarske čete * '''[[Živan Marković Žića]]''', borac Rađevskog bataljona * '''[[Milosav Milosavljević]]''', politički komesar odreda * '''[[Milorad Mića Stojanović]]''', komandira Podgorske čete * '''[[Stjepan Filipović|Stjepan Stevo Filipović]]''', komandir Kolubarske čete == Literatura == * '''Pregled Narodnooslobodilačke borbe u Srbiji''', [[Moma Marković]], Beograd 1947. godina == Reference == {{reflist}} == Vidi još == {{Portal NOB}} * [[Suvoborski partizanski odred]] [[Kategorija:Ustanak u Srbiji 1941.]] [[Kategorija:Partizanski odredi iz Srbije]] [[Kategorija:Valjevo u Narodnooslobodilačkoj borbi]] 9u2y75p6omhx23f2w2ad26bm904y4qc 42470747 42470745 2025-06-10T21:17:36Z Mladifilozof 604 /* Ustanak u Srbiji */ 42470747 wikitext text/x-wiki {{Vojna jedinica |jedinica= <span style="font-size: medium;">'''Valjevski partizanski odred''' |deo='''[[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|Narodnooslobodilački partizanskih odreda Jugoslavije]]''' |slika = Valjevski partizanski odred.jpg |o slici=''Borci Valjevskog partizanskog odreda u jesen 1941.'' |vreme=[[jun]] [[1941]]. |mesto= |formacija= |jačina= |komandant=[[Zdravko Jovanović]] |politički komesar=[[Milosav Milosavljević]] |oficir3= |oficir4= |bitke= [[Bitka za Krupanj 1941.]] <br>[[Napad NOVJ na Lazarevac 1943]] |odlikovanja= }} '''Valjevski narodnooslobodilački partizanski (NOP) odred''' formiran je krajem juna [[1941]]. godine, po odluci donesnoj na sastanku u [[Valjevo|Valjevu]] [[23. 6.|23. juna]]. Komandant odreda je bio [[Zdravko Jovanović]], [[narodni heroj Jugoslavije|narodni heroj]], a [[politički komesar]] [[Milosav Milosavljević]], [[narodni heroj Jugoslavije|narodni heroj]]. Od strane [[Vrhovni štab|Vrhovnog štaba]] u ovaj kraj bio je poslat [[Miloš Minić]], [[narodni heroj Jugoslavije|narodni heroj]]. == Ustanak u Srbiji == {{main|Ustanak u Srbiji}} Ovaj odred je bio jedan od najjačih u [[Srbija|Srbiji]] i on je, u saradnji sa [[Mačvanski partizanski odred|Mačvanskim odredom]], izvršio niz uspešnih akcija i velikim pobedama nad okupatorom mnogo doprineo razvoju ustanka u [[Srbija|Srbiji]]. Valjevski odred je svoje napade usmerio naročito na železničku prugu [[Beograd]]-[[Čačak]] i [[Lajkovac]]-[[Valjevo]]. Značajna akcija je i napad na nemački voz u železničkoj stanici [[Lajkovac]], zatim napad na [[Ljig]] izvršen [[9. 8.|9. avgusta]] i napad na Lajkovac izvršen [[15. 8.|15. avgusta]] [[1941]]. godine. U Lajkovcu je uništena železnička ložionica, železnička vodovodna instalacija i dve lokomotive. Izvršeni su takođe i napadi na nemačke kolone u [[Mušići (Kosjerić)|Mušiću]] i [[Vračević]]u, gde su [[Nemci]] pretrpeli velike gubitke, što je takođe u one dane predstavljalo značajan uspeh. {{izdvojeni citat|Avgusta, 1941 Mihailović, iako se bio uspešno sporazumeo sa pretstavnicima Valjevskog partizanskog odreda da se četnici i partizani ne napadaju, napao je mučki i iznenada jedan vod Valjevskog partizanskog odreda u selu Planinici (nedaleko od Mionice). U tom napadu Mihailović je lično komandovao četnicima, koji su tom prilikom ubili dva partizana, nekoliko ranili i nekoliko zarobili.<ref>https://www.znaci.org/00001/60_1_5.pdf</ref>|Iz optužnice Draži Mihailoviću}} Tako je u prvoj polovini avgusta [[1941]]. godine bila oslobođena cela teritorija rađevačkog, azbukovačkog i jadarskog sreza, sem gradova [[Krupanj|Krupnja]], [[Ljubovija|Ljubovije]] i [[Banja Koviljača|Banje Koviljače]], koje su Nemci uspeli da zadrže još neko vreme. Posle niza uspelih akcija na komunikacije i napade na nemačke kolone, Valjevski odred dobija od [[Vrhovni štab|Vrhovnog štaba]] zadatak da, očisti teritoriju do linije [[Valjevo]]-[[Suvobor]], da se tamo spoji sa [[Užički partizanski odred|Užičkim]] i [[Čačanski partizanski odred|Čačanskim odredom]]. U bojevima za izvršenje ovog zadatka najznačajnije su borbe za rudnik [[Les Chaises|Stolice]] i [[Krupanj]]. Napad na rudnik Stolice izvršen je [[30. 8.|30. avgusta]] [[1941]]. godine. Rudnik je oslobođen, a nemački garnizon uništen. [[Bitka za Krupanj]], otpočela je [[1. 9.|1. septembra]] [[1941]]. godine, trajala je dva dana i dve noći. Nemački bombarderi pomagali su odbranu garnizona u Krupnju. Međutim, ni to nije pomoglo fašističkim osvajačima. Borba se završila oslobođenjem Krupnja i potpunim uništenjem nemačkog garnizona. Samo zarobljenih Nemaca bilo je oko 40, a zaplenjen je i veliki materijal. Jedan od značajnijih operacija Valjevskog partizanskog odreda jeste blokada [[Valjevo|Valjeva]]. Blokada Valjeva trajala je oko dva meseca. U njoj je učestvovao Valjevski odred i jedan bataljon [[Posavski partizanski odred|Posavskog odreda]]. U blokiranom Valjevu bio je nemački garnizon u jačini 3.000-5.000 vojnika. Skoro svakodnevno su vođene Borbe kako sa jedinicama garnizona u Valjevu, tako i sa nemačkim jedinicama koje su se probijale u Valjevo po pomoć opkoljenom garnizonu. {{citat|Naše partizanske čete Valjevskog odreda bile su na glasu i važile su kao elitne trupe po svojoj borbenosti. Oni nisu izmicali i mi smo zaista sa nekim naročitim optimizmom gledali na uspeh. Znali smo da neprijatelj neće prodreti. To naše verovanje oni su opravdali, jer neprijatelj nije uspeo.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 196), Prosveta, Beograd, 1957.</ref>|[[Dragojlo Dudić]], dnevnički unos od 12. oktobra 1941. godine}} Usled ustaničke opsade Valjeva, [[Nemci]] su bili prisiljeni da i [[avion]]ima dobacuju hranu opkoljenom garnizonu u [[Valjevo|Valjevu]]. == Nakon gušenja ustanka == {{main|Suvoborski partizanski odred}} [[Datoteka:Valjevski odred 1942.jpg|thumb|Valjevski odred na putu za Ravnu goru početkom 1942.]] Posle [[Prva neprijateljska ofanziva|Prve neprijateljske ofantive]], u Zapadnoj Srbiji ostaje Valjevski partizanski odred, koji je u decembru 1941. godine još uvek imao preko 1.000 prekaljenih boraca. Nakon gušenja ustanka u Srbiji, preostali valjevski partizani su prošli "sve muke zime 1941", gonjeni od Nemaca, četnika, nedićevaca, belogardejaca. {{izdvojeni citat|Više nismo mislili ko je ispred nas: belogardejci, četnici, nedićevci. Nemci noću nisu imali potrebe da izlaze na visove, zamenjivali su ih četnici. [...] Gotovo da smo se kretali u krugu. Sa svih strana, kuda god krenemo, neprijateljska kolona.<ref name="znaci.org">https://www.znaci.org/00001/9_6.htm</ref>|[[Ratko Martinović]]}} Posle niza teških borbi i višestrukog deljenja odreda (iz njega su se posle dirljivog rastanka na Divčibrama izdvojili Kosmajski, Tamnavski i Suvoborski odred koji su uništeni), poslednji ostaci Valjevskog partizanskog odreda (grupa od 85) boraca i rukovodilaca raznih jedinica Valjevskog partizanskog odreda), marta 1942. godine se prebacuju, noću preko Drine u Istočnu Bosnu. Pod maskom četničkih oznaka, probijaju se ka Proleterskim brigadama, na koje konačno nailaze. Od oko 1.300 boraca Valjevskog i Podrinskog odreda, od novembra 1941. do marta 1942. prešlo je Drinu samo oko osamdesetak.<ref name="znaci.org">https://www.znaci.org/00001/9_6.htm</ref> {{izdvojeni citat|Izražavamo naše priznanje i zahvalnost herojskim borcima Valjevskog i Podrinskog narodnooslobodilačkog partizanskog odreda, koji su u toku čitave zime vodili neprekidne i krvave borbe sa udruženim neprijateljima srpskog naroda: Nemcima, četnicima Pećanca i Draže Mihailovića i ruskim belogardejcima. Natčovečanske žrtve i napori ovih herojskih horaca za slobodu srpskog naroda ući će u istoriju kao jedna od najsvetlijih tačaka oslobodilačke borbe srpskog naroda.<ref name="znaci.org">https://www.znaci.org/00001/9_6.htm</ref>|Vrhovni štab Narodnooslobodilačke partizanske i dobrovoljačke vojske Jugoslavije}} == Narodni heroji Valjevskog odreda == [[Datoteka:Stjepan Stevo Filipović.jpg|mini|[[Stjepan Stevo Filipović]], komandir Kolubarske čete Valjevskog partizanskog odreda, prilikom javnog pogubljenja u Valjevu 22. maja 1942.]] Neki od boraca Valjevskog narodnooslobodilačkog partizanskog odreda koji su odlikovani [[Orden narodnog heroja|Ordenom narodnog heroja]]: * '''[[Dragojlo Dudić]]''', zamenik političkog komesara odreda * '''[[Miloš Dudić]]''', komandir Rađevskog bataljona * '''[[Đuro Dulić]]''', borac Rađevskog bataljona * '''[[Žikica Jovanović Španac]]''', politički komesar Rađevskog bataljona * '''[[Zdravko Jovanović]]''', komandant odreda * '''[[Radivoje Jovanović]]''', komandir Kolubarske čete * '''[[Živan Marković Žića]]''', borac Rađevskog bataljona * '''[[Milosav Milosavljević]]''', politički komesar odreda * '''[[Milorad Mića Stojanović]]''', komandira Podgorske čete * '''[[Stjepan Filipović|Stjepan Stevo Filipović]]''', komandir Kolubarske čete == Literatura == * '''Pregled Narodnooslobodilačke borbe u Srbiji''', [[Moma Marković]], Beograd 1947. godina == Reference == {{reflist}} == Vidi još == {{Portal NOB}} * [[Suvoborski partizanski odred]] [[Kategorija:Ustanak u Srbiji 1941.]] [[Kategorija:Partizanski odredi iz Srbije]] [[Kategorija:Valjevo u Narodnooslobodilačkoj borbi]] fp9w8lt3nm5bd3yqj9w5n59r1rvzt0x 42470749 42470747 2025-06-10T21:21:30Z Mladifilozof 604 42470749 wikitext text/x-wiki {{Vojna jedinica |jedinica= <span style="font-size: medium;">'''Valjevski partizanski odred''' |deo='''[[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|Narodnooslobodilački partizanskih odreda Jugoslavije]]''' |slika = Valjevski partizanski odred.jpg |o slici=''Borci Valjevskog partizanskog odreda u jesen 1941.'' |vreme=[[jun]] [[1941]]. |mesto= |formacija= |jačina= |komandant=[[Zdravko Jovanović]] |politički komesar=[[Milosav Milosavljević]] |oficir3= |oficir4= |bitke= Napad na Stolice<br>[[Bitka za Krupanj 1941.]]<br>Opada Valjeva<br>[[Napad NOVJ na Lazarevac 1943]] |odlikovanja= }} '''Valjevski narodnooslobodilački partizanski (NOP) odred''' formiran je krajem juna [[1941]]. godine, po odluci donesnoj na sastanku u [[Valjevo|Valjevu]] [[23. 6.|23. juna]]. Komandant odreda je bio [[Zdravko Jovanović]], [[narodni heroj Jugoslavije|narodni heroj]], a [[politički komesar]] [[Milosav Milosavljević]], [[narodni heroj Jugoslavije|narodni heroj]]. Od strane [[Vrhovni štab|Vrhovnog štaba]] u ovaj kraj bio je poslat [[Miloš Minić]], [[narodni heroj Jugoslavije|narodni heroj]]. == Ustanak u Srbiji == {{main|Ustanak u Srbiji}} [[File:Ustanici valjevskog odreda sa zaplenjenim tenkom Somua, koji su Nemci zaplenili od Francuza.jpg|thumb|Borci valjevskog odreda sa zaplenjenim tenkom Somua, koji su Nemci zaplenili od Francuza.]] Ovaj odred je bio jedan od najjačih u [[Srbija|Srbiji]] i on je, u saradnji sa [[Mačvanski partizanski odred|Mačvanskim odredom]], izvršio niz uspešnih akcija i velikim pobedama nad okupatorom mnogo doprineo razvoju ustanka u [[Srbija|Srbiji]]. Valjevski odred je svoje napade usmerio naročito na železničku prugu [[Beograd]]-[[Čačak]] i [[Lajkovac]]-[[Valjevo]]. Značajna akcija je i napad na nemački voz u železničkoj stanici [[Lajkovac]], zatim napad na [[Ljig]] izvršen [[9. 8.|9. avgusta]] i napad na Lajkovac izvršen [[15. 8.|15. avgusta]] [[1941]]. godine. U Lajkovcu je uništena železnička ložionica, železnička vodovodna instalacija i dve lokomotive. Izvršeni su takođe i napadi na nemačke kolone u [[Mušići (Kosjerić)|Mušiću]] i [[Vračević]]u, gde su [[Nemci]] pretrpeli velike gubitke, što je takođe u one dane predstavljalo značajan uspeh. {{izdvojeni citat|Avgusta, 1941 Mihailović, iako se bio uspešno sporazumeo sa pretstavnicima Valjevskog partizanskog odreda da se četnici i partizani ne napadaju, napao je mučki i iznenada jedan vod Valjevskog partizanskog odreda u selu Planinici (nedaleko od Mionice). U tom napadu Mihailović je lično komandovao četnicima, koji su tom prilikom ubili dva partizana, nekoliko ranili i nekoliko zarobili.<ref>https://www.znaci.org/00001/60_1_5.pdf</ref>|Iz optužnice Draži Mihailoviću}} Tako je u prvoj polovini avgusta [[1941]]. godine bila oslobođena cela teritorija rađevačkog, azbukovačkog i jadarskog sreza, sem gradova [[Krupanj|Krupnja]], [[Ljubovija|Ljubovije]] i [[Banja Koviljača|Banje Koviljače]], koje su Nemci uspeli da zadrže još neko vreme. Posle niza uspelih akcija na komunikacije i napade na nemačke kolone, Valjevski odred dobija od [[Vrhovni štab|Vrhovnog štaba]] zadatak da, očisti teritoriju do linije [[Valjevo]]-[[Suvobor]], da se tamo spoji sa [[Užički partizanski odred|Užičkim]] i [[Čačanski partizanski odred|Čačanskim odredom]]. U bojevima za izvršenje ovog zadatka najznačajnije su borbe za rudnik [[Stolice]] i [[Krupanj]]. Napad na rudnik Stolice izvršen je [[30. 8.|30. avgusta]] [[1941]]. godine. Rudnik je oslobođen, a nemački garnizon uništen. [[Bitka za Krupanj]], otpočela je [[1. 9.|1. septembra]] [[1941]]. godine, trajala je dva dana i dve noći. Nemački bombarderi pomagali su odbranu garnizona u Krupnju. Međutim, ni to nije pomoglo fašističkim osvajačima. Borba se završila oslobođenjem Krupnja i potpunim uništenjem nemačkog garnizona. Samo zarobljenih Nemaca bilo je oko 40, a zaplenjen je i veliki materijal. Jedan od značajnijih operacija Valjevskog partizanskog odreda jeste blokada [[Valjevo|Valjeva]]. Blokada Valjeva trajala je oko dva meseca. U njoj je učestvovao Valjevski odred i jedan bataljon [[Posavski partizanski odred|Posavskog odreda]]. U blokiranom Valjevu bio je nemački garnizon u jačini 3.000-5.000 vojnika. Skoro svakodnevno su vođene Borbe kako sa jedinicama garnizona u Valjevu, tako i sa nemačkim jedinicama koje su se probijale u Valjevo po pomoć opkoljenom garnizonu. {{citat|Naše partizanske čete Valjevskog odreda bile su na glasu i važile su kao elitne trupe po svojoj borbenosti. Oni nisu izmicali i mi smo zaista sa nekim naročitim optimizmom gledali na uspeh. Znali smo da neprijatelj neće prodreti. To naše verovanje oni su opravdali, jer neprijatelj nije uspeo.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 196), Prosveta, Beograd, 1957.</ref>|[[Dragojlo Dudić]], dnevnički unos od 12. oktobra 1941. godine}} Usled ustaničke opsade Valjeva, [[Nemci]] su bili prisiljeni da i [[avion]]ima dobacuju hranu opkoljenom garnizonu u [[Valjevo|Valjevu]]. == Nakon gušenja ustanka == {{main|Suvoborski partizanski odred}} [[Datoteka:Valjevski odred 1942.jpg|thumb|Valjevski odred na putu za Ravnu goru početkom 1942.]] Posle [[Prva neprijateljska ofanziva|Prve neprijateljske ofantive]], u Zapadnoj Srbiji ostaje Valjevski partizanski odred, koji je u decembru 1941. godine još uvek imao preko 1.000 prekaljenih boraca. Nakon gušenja ustanka u Srbiji, preostali valjevski partizani su prošli "sve muke zime 1941", gonjeni od Nemaca, četnika, nedićevaca, belogardejaca. {{izdvojeni citat|Više nismo mislili ko je ispred nas: belogardejci, četnici, nedićevci. Nemci noću nisu imali potrebe da izlaze na visove, zamenjivali su ih četnici. [...] Gotovo da smo se kretali u krugu. Sa svih strana, kuda god krenemo, neprijateljska kolona.<ref name="znaci.org">https://www.znaci.org/00001/9_6.htm</ref>|[[Ratko Martinović]]}} Posle niza teških borbi i višestrukog deljenja odreda (iz njega su se posle dirljivog rastanka na Divčibrama izdvojili Kosmajski, Tamnavski i Suvoborski odred koji su uništeni), poslednji ostaci Valjevskog partizanskog odreda (grupa od 85) boraca i rukovodilaca raznih jedinica Valjevskog partizanskog odreda), marta 1942. godine se prebacuju, noću preko Drine u Istočnu Bosnu. Pod maskom četničkih oznaka, probijaju se ka Proleterskim brigadama, na koje konačno nailaze. Od oko 1.300 boraca Valjevskog i Podrinskog odreda, od novembra 1941. do marta 1942. prešlo je Drinu samo oko osamdesetak.<ref name="znaci.org">https://www.znaci.org/00001/9_6.htm</ref> {{izdvojeni citat|Izražavamo naše priznanje i zahvalnost herojskim borcima Valjevskog i Podrinskog narodnooslobodilačkog partizanskog odreda, koji su u toku čitave zime vodili neprekidne i krvave borbe sa udruženim neprijateljima srpskog naroda: Nemcima, četnicima Pećanca i Draže Mihailovića i ruskim belogardejcima. Natčovečanske žrtve i napori ovih herojskih horaca za slobodu srpskog naroda ući će u istoriju kao jedna od najsvetlijih tačaka oslobodilačke borbe srpskog naroda.<ref name="znaci.org">https://www.znaci.org/00001/9_6.htm</ref>|Vrhovni štab Narodnooslobodilačke partizanske i dobrovoljačke vojske Jugoslavije}} == Narodni heroji Valjevskog odreda == [[Datoteka:Stjepan Stevo Filipović.jpg|mini|[[Stjepan Stevo Filipović]], komandir Kolubarske čete Valjevskog partizanskog odreda, prilikom javnog pogubljenja u Valjevu 22. maja 1942.]] Neki od boraca Valjevskog narodnooslobodilačkog partizanskog odreda koji su odlikovani [[Orden narodnog heroja|Ordenom narodnog heroja]]: * '''[[Dragojlo Dudić]]''', zamenik političkog komesara odreda * '''[[Miloš Dudić]]''', komandir Rađevskog bataljona * '''[[Đuro Dulić]]''', borac Rađevskog bataljona * '''[[Žikica Jovanović Španac]]''', politički komesar Rađevskog bataljona * '''[[Zdravko Jovanović]]''', komandant odreda * '''[[Radivoje Jovanović]]''', komandir Kolubarske čete * '''[[Živan Marković Žića]]''', borac Rađevskog bataljona * '''[[Milosav Milosavljević]]''', politički komesar odreda * '''[[Milorad Mića Stojanović]]''', komandira Podgorske čete * '''[[Stjepan Filipović|Stjepan Stevo Filipović]]''', komandir Kolubarske čete == Literatura == * '''Pregled Narodnooslobodilačke borbe u Srbiji''', [[Moma Marković]], Beograd 1947. godina == Reference == {{reflist}} == Vidi još == {{Portal NOB}} * [[Suvoborski partizanski odred]] [[Kategorija:Ustanak u Srbiji 1941.]] [[Kategorija:Partizanski odredi iz Srbije]] [[Kategorija:Valjevo u Narodnooslobodilačkoj borbi]] ejbrz2u19avxpdwc0uqkcrx224of6nx Njemački zločini u Jugoslaviji u Drugom svjetskom ratu 0 173791 42470695 42215549 2025-06-10T18:07:17Z Mladifilozof 604 /* Literatura */ 42470695 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Masovna streljanja u Celju.jpg|thumb|Masovna streljanja u [[Celje|Celju]] 1942.]] [[Datoteka:Kraljevo-streljanje-doubijanje-41.jpg|thumb|[[Masakr u Kraljevu|Streljani taoci u Kraljevu]] 1941. godine.]] [[Datoteka:Kragujevac oktobar 1941.jpg|right|thumb|[[Masakr u Kragujevcu|Streljanje civila u Kragujevcu]], oktobra 1941. godine.]] Nemačke vlasti su u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] za vreme i nakon [[Aprilski rat|Aprilskog rata]] sistematski vršile masovne ratne zločine. Ove zločine vršile su nemačke upravne ustanove, policija, žandarmerija, kao i snage [[Wehrmacht|Vermahta]] i [[SS]]. [[Jugoslavija]] je ukinuta kao država, a delovi njene teritorije anektirani su od strane Nemačke, Italije i satelitskih država. Okupatori su do krajnjih granica bezobzirno iscrpljivali ljudske i materijalne resurse [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nastojeći da održe takvo stanje masovnim terorom nad stanovništvom. == Bombardovanje Beograda == Vlada [[Jugoslavija|Jugoslavije]] proglasila je [[Beograd]] otvorenim gradom. Uprkos tome, nemačko vazduhovplovstvo bombardovalo je [[Beograd]] bez objave rata, namerno ciljajući civilne ciljeve, stambene objekte i objekte od nacionalnog i kulturno-istorijskog značaja. Državna komisija za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača došla je do zaključka da je od bombardovanja poginulo preko 2.000 ljudi, jer ih je toliko sahranjeno, a pretpostavlja se da je oko 1.000 zatrpano u ruševinama. Takođe, 692 zgrade su srušene, dok je 1.601 jako oštećena.<ref>Arhiv Vojnoistorijskog instituta, Nemačka arhiva, 2B-1-1</ref> Nemačkom generalpukovniku [[Alexander Löhr|Aleksandru Leru]], koji je kao komandant 4. nemačke vazdušne flote komandovao [[Bombardiranje Beograda u Drugom svjetskom ratu|bombardovanjem Beograda]], a kasnije bio komandant [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]], februara 1947. u Beogradu suđeno je između ostalog i za "zločinačko bombardovanje Beograda". Proglašen je krivim po ovoj i po drugim tačkama optužnice, i osuđen na smrt. == Rasno i etnički motivisani zločini == {{izdvojeni citat|Da bi se zavere sasekle u korenu, u prvom pojavljivanju i bez oklevanja, moraju se preduzeti najoštrije mere tako da se nametne autoritet okupacione sile i predupredi svako dalje širenje ideje o zaveri. Kad to činite, morate biti svesni da u tim zemljama ljudski život nema nikakvu vrednost i da efekat zastrašivanja može biti postignut samo neuobičajenom oštrinom. U odmazdu za jednog nemačkog vojnika mora se izvršiti proporcionalna smrtna kazna nad 50 do 100 komunista. Način smrti mora da stvori zastrašujući učinak.<ref name="Čitanka">{{Cite web |title=Historijska čitanka, Drugi svjetski rat |url=http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |access-date=2012-11-28 |archivedate=2014-01-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140109140648/http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |deadurl=yes }}</ref>|[[Adolf Hitler|Hitlerova]] naredba o ponašanju vojske na okupiranim teritorijama u jugoistočnoj Evropi (iz septembra 1941)}} Nemačke snage u [[Drugi svjetski rat|Drugom svetskom ratu]] bile su rukovođene [[nacionalsocijalizam|nacističkom ideologijom]], koja je bila ekstremno rasistička i predviđala fizičko uništenje nekih etničkih grupa i deportaciju drugih. U okupiranoj [[Jugoslavija|Jugoslaviji]], kao i u drugim krajevima posednutim od nacista, žrtve progona i istrebljenja na etničkoj osnovi bili su [[Jevreji]] i [[Romi]]. Osim njih, ekstremne progone i masovno unišavanje civilnog stanovništva preduzeto je u saradnji sa ustaškim režimom protiv srpske populacije u [[Nezavisna Država Hrvatska|Nezavisnoj Državi Hrvatskoj]]. [[Slovenci]] u oblasti [[Koruška|Koruške]] i [[Štajerska]] koje su anektirane u sastav [[Nemačka|Nemačke]], bili su izloženi deportaciji i germanizaciji. Glavni logor za uništenje Jevreja sa teritorije [[Srbija|Srbije]] bio je [[logor Staro sajmište]], a u Hrvatskoj [[Jasenovac, koncentracioni logor|Jasenovac]], kojim je upravljala ustaška vlast. == Ideološki i politički motivisani zločini == Osim po etničkom, teror je vršen i po političkom i ideološkom principu. Počev od [[22. 6.|22. juna]] [[1941]]. nemačke vlasti zavele su teror protiv pripadnika i simpatizera [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističke partije]] i povezanih organizacija. Zavisno od razvoja situacije, teror je primenjivan i protiv istaknutih nacionalističkih prvaka i intelektualaca, koji su smatrani potencijalno opasnim za nemačke interese. U [[Beograd]]u je za političke krivce i internirce formiran [[Logor Banjica|Banjički logor]]. Praktično u svim gradovima postojali su manji ili veći logori u kojima su provođene tortura i masovna ubistva. Na teritoriji [[Srbija|Srbije]] tim logorima je upravljano pomoću [[Milan Nedić|Nedićevih]] kvislinških snaga, a na teritoriji [[Nezavisna Država Hrvatska|NDH]] u saradnji sa ustašama. == Zločini bezobzirne odmazde nad civilima == {{Glavni članak|Zločini 7. SS divizije Prinz Eugen}} [[Datoteka:Notification on 21 October 1941.jpg|mini|desno|Obznana o odmazdi: za 10 ubijenih i 26 ranjenih Nemaca streljano je 2300 stanovnika Kragujevca, "''pre svega komunista, bandita i njihovih pomagača''".]] {{izdvojeni citat|„Kopanje jama oduzima nam najveći deo vremena dok ubijanje ide dosta brzo: 100 ljudi za 40 minuta.” <ref>Heer/Naumann, „Totalni rat”, str. 48</ref>|kapetan prve klase Hans Diter Valter, kasnije major Bundesvera, 1. novembar 1941. g.}} Po izbijanju ustanka, nemačka uprava zavela je bezobzirne mere odmazde, koje su se zasnivale na uzimanju talaca, koji bi bili streljani u slučaju napada na nemačko ljudstvo i vojne objekte. U septembru [[1941]]. u [[Srbija|Srbiji]] su naređene drakonske mere odmazde, prema kojima je za jednog ubijenog nemačkog vojnika moralo biti streljano 100 talaca. Provodeći ovo naređenje, nemačke vojne snage izvele su u Srbiji tokom jeseni 1941. niz masakra, kao što su [[masakr u Šapcu septembra 1941]], [[masakr u Kragujevcu]] i [[Masakr u Kraljevu oktobra 1941|u Kraljevu oktobra 1941]]. U toku prvih godinu dana ustanka, samo u Srbiji i NDH, Nemci su streljali preko 45.000 ljudi: {{citiranje|Prema tome, do sada je ukupno streljano u Srbiji i u Hrvatskoj, u toku borbenih dejstava ili kao odmazda, 45.261 lice.<ref>[https://znaci.org/dokument.php?br=32677 Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta]</ref>|Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta}} Tokom borbi protiv pobunjenika, tokom [[1942]]. nemački štabovi uveli su, pored principa odmazde, i princip preventivne internacije i deportacije celokupnog stanovništva određenih oblasti, kao i pljačkanje i uništavanje svih sredstava za život. Ovi principi eksplicitno su navedeni u naređenjima za operacije poput [[Ofanziva na Kozaru juna/jula 1942|ofanzive na Kozaru juna/jula 1942]], [[operacija Weiss|operacija Vajs I]] i zaposedanja dalmatinskih ostrva tokom zime 1943/44. Masovna ubistva civila u zahvatu ratnih dejstava primenjivana su od strane nemačkih snaga vrlo često u cilju zastrašivanja. U tome su se naročito isticale SS jedinice, na primer [[Masakr u Pivskoj župi juna 1943|u Pivskoj župi juna 1943]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u dolini Cetine marta 1944|u dolini Cetine marta 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u Sremskoj Rači marta 1944|u selu Sremska rača marta 1944]] ([[13. SS oružana brdska divizija Handžar|13. SS divizija]]), [[Masakr u selu Velika jula 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7.]] i [[21. SS divizija]])... Pohodi [[Prva konjička kozačka divizija (nemačka)|Prve kozačke divizije]] bili su redovno praćeni pljačkom, nasumičnim ubistvima i silovanjem žena. == Ratni zločini nemačkih snaga nad ratnim zarobljenicima == {{Wikisource|Naređenje načelnika generalštaba Vrhovne komande Vermahta od 16. decembra 1942.}}Nemačke snage za sve vreme rata nisu priznavale pobunjenim formacijama u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] legalni status zaraćene strane sa pripadajućim pravima po ženevskoj konvenciji. Pripadnike [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] tretirali su kao ilegalne pobunjenite, i zvali ih "banditima" u svojim dokumentima. Zarobljenici su u pravilu ubijani, ili u određenim slučajevima deportovani u koncentracione logore ([[Auschwitz (koncentracioni logor)|Aušvic]], [[Buhenvald]]...). Na primer, [[Prva brdska divizija]] izvestila je nakon [[Bitka na Sutjesci|operacije Švarc]] o 498 zarobljenih, od kojih je 411 streljano na licu mesta.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_12_3_103.htm Sumarni izveštaj Prve brdske divizije o operaciji Švarc, 10. 7. 1943, Zbornik dokumenata i podataka Vojnoistorijskog instituta, tom XII, knjiga 3]</ref> Da bi smanjila ove gubitke, [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] je od septembra 1942. uspostavila kontakte za razmenu zarobljenika. Ove razmene zarobljenika vršene su povremeno do kraja rata, na primer prilikom zarobljavanja majora Štrekera marta [[1943]], generala fon Devica septembra [[1944]], ili pukovnika Eberlajna januara [[1945]]. Vrhovna komanda Vermahta je prema [[Adolf Hitler|Hitlerovoj]] instrukciji [[16. 12.|16. decembra]] [[1942]]. izdala izričito naređenje da nemačke snage na istoku u borbi protiv "bandi" primenjuje drastične mere zabranjene [[Ženevske konvencije|Ženevskim konvencijama]]. Pri tom je naglašeno da "ni jedan u borbi protiv bandi angažovan Nemac ne sme da bude pozvan na disciplinsku ili sudsku odgovornost". == Ekonomski motivisani zločini == Ulazeći u svetski rat, Nemci su bili svesni da će to znatno povećati potrebe za industrijskim i poljoprivrednim proizvodima, i doneli su odluku o bezobzirnom iskorišćavanju resursa i populacije okupiranih zemalja ([https://en.wikipedia.org/wiki/Hunger_Plan Hungerplan]). Kao generalni opunomoćenik Rajha za privredu ({{jez-nem|Generalbevollmächtigter für die Wirtschaft}}), za Jugoslaviju imenovan je Franc Nojhauzen ({{jez-nem|Franz Neuhausen}}), koji je na suđenju 1947. izjavio da ga je Göring u Beograd poslao sa savetom: {{izdvojeni citat|Hvala bogu, vi ne idete tamo da radite za blagostanje potčinjenog naroda, nego da oduzmete sve što je moguće oduzeti... A bit će mi savršeno svejedno javite li mi da će narod pod vašom upravom skapati od gladi!{{sfn|Popović|1986|pp=43}}}} Nemačke snage sistematski su vršile zaplenu imovine u svoju korist. U mnoge privredne objekte od značaja dovođeno je radno sposobno stanovništvo na prisilni rad. Takođe je uveden prisilni otkup poljoprivrednih proizvoda. Za eksploataciju svih privrednih resursa bio je zadužen Privredni štab sa sedištem u [[Zemun]]u. Na čelu ovog štaba nalazio se generalni opunomoćenik za privredu Franc Nojhauzen, predratni generalni konzul u [[Beograd]]u. Ovaj štab formirao je vlastite snage ([[Ogranizacija TODT]]), čiji su pripadnici brojali više desetina hiljada ljudi i raspolagali su pešadijskim naoružanjem i jednim brojem oklopnih kola. U organizovanju prisilnog rada, prikupljanju poljoprivrednih proizvoda i sirovina i vrbovanju za rad u Nemačkoj veliku pomoć nemačkim ustanovama pružili su organi Nedićeve kvislinške vlade. Franc Nojhauzen osuđen je na suđenju pred Vojnim sudom u Beogradu, od 22. do 31. oktobra 1947. godine na 20 godina lišenja slobode sa prinudnim radom. Sve što bi moglo poslužiti pobunjenicima sistematski je uništavano. Prilikom povlačenja iz pojedinih delova [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nemačke snage su vršile potpunu evakuaciju svih životnih potreba i rušenja svih privrednih objekata i komunikacija. == Reference == {{izvori|2}} == Literatura == * [https://www.znaci.org/00001/84.htm Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945, Institut za istoriju radničkog pokreta Srbije, Rad, Beograd 1970] {{Webarchive|url=https://archive.today/20190122134017/https://www.znaci.org/00001/84.htm |date=2019-01-22 }} * {{Cite book|last= Popović|first=Jovo |authorlink=|coauthors=|title=VJEŠALA ZA GENERALE|year=1986|url=https://www.znaci.org/00001/218.htm|publisher=Stvarnost|location=Zagreb|id=}} * Hannes Heer i Klaus Naumann (ur.), ''Rat istrebljenja: Zločini Vermahta 1941–1944'', prev. Saša Ilić, Beograd: Biblioteka XX vek, 2004. == Povezano == * [[Progon Srba u Drugom svetskom ratu]] * [[Holokaust u Jugoslaviji]] * [[Holokaust u Srbiji]] == Vanjske veze == {{commonscat|German war crimes in Serbia|Nemački zločini u Srbiji}} * [http://guskova.ru/q?a=l&doc=/~mladich/Kragujevac/mas_sr Nemački masakri u Srbiji] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140418220643/http://guskova.ru/q?a=l&doc=%2F~mladich%2FKragujevac%2Fmas_sr |date=2014-04-18 }} * [https://www.znaci.org/00001/84 Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945]{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Drugi svetski rat u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Zločini nacista u Jugoslaviji u Drugom svjetskom ratu| ]] oewcsem60dokxilordp3o21i1digbfp 42470696 42470695 2025-06-10T18:10:48Z Mladifilozof 604 42470696 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Masovna streljanja u Celju.jpg|thumb|Masovna streljanja u [[Celje|Celju]] 1942.]] [[Datoteka:Kraljevo-streljanje-doubijanje-41.jpg|thumb|[[Masakr u Kraljevu|Streljani taoci u Kraljevu]] 1941. godine.]] [[Datoteka:Kragujevac oktobar 1941.jpg|right|thumb|[[Masakr u Kragujevcu|Streljanje civila u Kragujevcu]], oktobra 1941. godine.]] Nemačke vlasti su u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] za vreme i nakon [[Aprilski rat|Aprilskog rata]] sistematski vršile masovne ratne zločine. Ove zločine vršile su nemačke upravne ustanove, policija, žandarmerija, kao i snage [[Wehrmacht|Vermahta]] i [[SS]]. [[Jugoslavija]] je ukinuta kao država, a delovi njene teritorije anektirani su od strane Nemačke, Italije i satelitskih država. Okupatori su do krajnjih granica bezobzirno iscrpljivali ljudske i materijalne resurse [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nastojeći da održe takvo stanje masovnim terorom nad stanovništvom. == Bombardovanje Beograda == Vlada [[Jugoslavija|Jugoslavije]] proglasila je [[Beograd]] otvorenim gradom. Uprkos tome, nemačko vazduhovplovstvo bombardovalo je [[Beograd]] bez objave rata, namerno ciljajući civilne ciljeve, stambene objekte i objekte od nacionalnog i kulturno-istorijskog značaja. Državna komisija za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača došla je do zaključka da je od bombardovanja poginulo preko 2.000 ljudi, jer ih je toliko sahranjeno, a pretpostavlja se da je oko 1.000 zatrpano u ruševinama. Takođe, 692 zgrade su srušene, dok je 1.601 jako oštećena.<ref>Arhiv Vojnoistorijskog instituta, Nemačka arhiva, 2B-1-1</ref> Nemačkom generalpukovniku [[Alexander Löhr|Aleksandru Leru]], koji je kao komandant 4. nemačke vazdušne flote komandovao [[Bombardiranje Beograda u Drugom svjetskom ratu|bombardovanjem Beograda]], a kasnije bio komandant [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]], februara 1947. u Beogradu suđeno je između ostalog i za "zločinačko bombardovanje Beograda". Proglašen je krivim po ovoj i po drugim tačkama optužnice, i osuđen na smrt. == Zločini nad civilima == === Rasno i etnički motivisani zločini === {{izdvojeni citat|Da bi se zavere sasekle u korenu, u prvom pojavljivanju i bez oklevanja, moraju se preduzeti najoštrije mere tako da se nametne autoritet okupacione sile i predupredi svako dalje širenje ideje o zaveri. Kad to činite, morate biti svesni da u tim zemljama ljudski život nema nikakvu vrednost i da efekat zastrašivanja može biti postignut samo neuobičajenom oštrinom. U odmazdu za jednog nemačkog vojnika mora se izvršiti proporcionalna smrtna kazna nad 50 do 100 komunista. Način smrti mora da stvori zastrašujući učinak.<ref name="Čitanka">{{Cite web |title=Historijska čitanka, Drugi svjetski rat |url=http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |access-date=2012-11-28 |archivedate=2014-01-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140109140648/http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |deadurl=yes }}</ref>|[[Adolf Hitler|Hitlerova]] naredba o ponašanju vojske na okupiranim teritorijama u jugoistočnoj Evropi (iz septembra 1941)}} Nemačke snage u [[Drugi svjetski rat|Drugom svetskom ratu]] bile su rukovođene [[nacionalsocijalizam|nacističkom ideologijom]], koja je bila ekstremno rasistička i predviđala fizičko uništenje nekih etničkih grupa i deportaciju drugih. U okupiranoj [[Jugoslavija|Jugoslaviji]], kao i u drugim krajevima posednutim od nacista, žrtve progona i istrebljenja na etničkoj osnovi bili su [[Jevreji]] i [[Romi]]. Osim njih, ekstremne progone i masovno unišavanje civilnog stanovništva preduzeto je u saradnji sa ustaškim režimom protiv srpske populacije u [[Nezavisna Država Hrvatska|Nezavisnoj Državi Hrvatskoj]]. [[Slovenci]] u oblasti [[Koruška|Koruške]] i [[Štajerska]] koje su anektirane u sastav [[Nemačka|Nemačke]], bili su izloženi deportaciji i germanizaciji. Glavni logor za uništenje Jevreja sa teritorije [[Srbija|Srbije]] bio je [[logor Staro sajmište]], a u Hrvatskoj [[Jasenovac, koncentracioni logor|Jasenovac]], kojim je upravljala ustaška vlast. === Ideološki i politički motivisani zločini === Osim po etničkom, teror je vršen i po političkom i ideološkom principu. Počev od [[22. 6.|22. juna]] [[1941]]. nemačke vlasti zavele su teror protiv pripadnika i simpatizera [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističke partije]] i povezanih organizacija. Zavisno od razvoja situacije, teror je primenjivan i protiv istaknutih nacionalističkih prvaka i intelektualaca, koji su smatrani potencijalno opasnim za nemačke interese. U [[Beograd]]u je za političke krivce i internirce formiran [[Logor Banjica|Banjički logor]]. Praktično u svim gradovima postojali su manji ili veći logori u kojima su provođene tortura i masovna ubistva. Na teritoriji [[Srbija|Srbije]] tim logorima je upravljano pomoću [[Milan Nedić|Nedićevih]] kvislinških snaga, a na teritoriji [[Nezavisna Država Hrvatska|NDH]] u saradnji sa ustašama. === Zločini bezobzirne odmazde nad civilima === {{Glavni članak|Zločini 7. SS divizije Prinz Eugen}} [[Datoteka:Notification on 21 October 1941.jpg|mini|desno|Obznana o odmazdi: za 10 ubijenih i 26 ranjenih Nemaca streljano je 2300 stanovnika Kragujevca, "''pre svega komunista, bandita i njihovih pomagača''".]] {{izdvojeni citat|„Kopanje jama oduzima nam najveći deo vremena dok ubijanje ide dosta brzo: 100 ljudi za 40 minuta.” <ref>Heer/Naumann, „Totalni rat”, str. 48</ref>|kapetan prve klase Hans Diter Valter, kasnije major Bundesvera, 1. novembar 1941. g.}} Po izbijanju ustanka, nemačka uprava zavela je bezobzirne mere odmazde, koje su se zasnivale na uzimanju talaca, koji bi bili streljani u slučaju napada na nemačko ljudstvo i vojne objekte. U septembru [[1941]]. u [[Srbija|Srbiji]] su naređene drakonske mere odmazde, prema kojima je za jednog ubijenog nemačkog vojnika moralo biti streljano 100 talaca. Provodeći ovo naređenje, nemačke vojne snage izvele su u Srbiji tokom jeseni 1941. niz masakra, kao što su [[masakr u Šapcu septembra 1941]], [[masakr u Kragujevcu]] i [[Masakr u Kraljevu oktobra 1941|u Kraljevu oktobra 1941]]. U toku prvih godinu dana ustanka, samo u Srbiji i NDH, Nemci su streljali preko 45.000 ljudi: {{citiranje|Prema tome, do sada je ukupno streljano u Srbiji i u Hrvatskoj, u toku borbenih dejstava ili kao odmazda, 45.261 lice.<ref>[https://znaci.org/dokument.php?br=32677 Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta]</ref>|Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta}} Tokom borbi protiv pobunjenika, tokom [[1942]]. nemački štabovi uveli su, pored principa odmazde, i princip preventivne internacije i deportacije celokupnog stanovništva određenih oblasti, kao i pljačkanje i uništavanje svih sredstava za život. Ovi principi eksplicitno su navedeni u naređenjima za operacije poput [[Ofanziva na Kozaru juna/jula 1942|ofanzive na Kozaru juna/jula 1942]], [[operacija Weiss|operacija Vajs I]] i zaposedanja dalmatinskih ostrva tokom zime 1943/44. Masovna ubistva civila u zahvatu ratnih dejstava primenjivana su od strane nemačkih snaga vrlo često u cilju zastrašivanja. U tome su se naročito isticale SS jedinice, na primer [[Masakr u Pivskoj župi juna 1943|u Pivskoj župi juna 1943]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u dolini Cetine marta 1944|u dolini Cetine marta 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u Sremskoj Rači marta 1944|u selu Sremska rača marta 1944]] ([[13. SS oružana brdska divizija Handžar|13. SS divizija]]), [[Masakr u selu Velika jula 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7.]] i [[21. SS divizija]])... Pohodi [[Prva konjička kozačka divizija (nemačka)|Prve kozačke divizije]] bili su redovno praćeni pljačkom, nasumičnim ubistvima i silovanjem žena. === Ekonomski motivisani zločini === Ulazeći u svetski rat, Nemci su bili svesni da će to znatno povećati potrebe za industrijskim i poljoprivrednim proizvodima, i doneli su odluku o bezobzirnom iskorišćavanju resursa i populacije okupiranih zemalja ([https://en.wikipedia.org/wiki/Hunger_Plan Hungerplan]). Kao generalni opunomoćenik Rajha za privredu ({{jez-nem|Generalbevollmächtigter für die Wirtschaft}}), za Jugoslaviju imenovan je Franc Nojhauzen ({{jez-nem|Franz Neuhausen}}), koji je na suđenju 1947. izjavio da ga je Göring u Beograd poslao sa savetom: {{izdvojeni citat|Hvala bogu, vi ne idete tamo da radite za blagostanje potčinjenog naroda, nego da oduzmete sve što je moguće oduzeti... A bit će mi savršeno svejedno javite li mi da će narod pod vašom upravom skapati od gladi!{{sfn|Popović|1986|pp=43}}}} Nemačke snage sistematski su vršile zaplenu imovine u svoju korist. U mnoge privredne objekte od značaja dovođeno je radno sposobno stanovništvo na prisilni rad. Takođe je uveden prisilni otkup poljoprivrednih proizvoda. Za eksploataciju svih privrednih resursa bio je zadužen Privredni štab sa sedištem u [[Zemun]]u. Na čelu ovog štaba nalazio se generalni opunomoćenik za privredu Franc Nojhauzen, predratni generalni konzul u [[Beograd]]u. Ovaj štab formirao je vlastite snage ([[Ogranizacija TODT]]), čiji su pripadnici brojali više desetina hiljada ljudi i raspolagali su pešadijskim naoružanjem i jednim brojem oklopnih kola. U organizovanju prisilnog rada, prikupljanju poljoprivrednih proizvoda i sirovina i vrbovanju za rad u Nemačkoj veliku pomoć nemačkim ustanovama pružili su organi Nedićeve kvislinške vlade. Franc Nojhauzen osuđen je na suđenju pred Vojnim sudom u Beogradu, od 22. do 31. oktobra 1947. godine na 20 godina lišenja slobode sa prinudnim radom. Sve što bi moglo poslužiti pobunjenicima sistematski je uništavano. Prilikom povlačenja iz pojedinih delova [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nemačke snage su vršile potpunu evakuaciju svih životnih potreba i rušenja svih privrednih objekata i komunikacija. == Ratni zločini nad ratnim zarobljenicima == {{Wikisource|Naređenje načelnika generalštaba Vrhovne komande Vermahta od 16. decembra 1942.}}Nemačke snage za sve vreme rata nisu priznavale pobunjenim formacijama u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] legalni status zaraćene strane sa pripadajućim pravima po ženevskoj konvenciji. Pripadnike [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] tretirali su kao ilegalne pobunjenite, i zvali ih "banditima" u svojim dokumentima. Zarobljenici su u pravilu ubijani, ili u određenim slučajevima deportovani u koncentracione logore ([[Auschwitz (koncentracioni logor)|Aušvic]], [[Buhenvald]]...). Na primer, [[Prva brdska divizija]] izvestila je nakon [[Bitka na Sutjesci|operacije Švarc]] o 498 zarobljenih, od kojih je 411 streljano na licu mesta.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_12_3_103.htm Sumarni izveštaj Prve brdske divizije o operaciji Švarc, 10. 7. 1943, Zbornik dokumenata i podataka Vojnoistorijskog instituta, tom XII, knjiga 3]</ref> Da bi smanjila ove gubitke, [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] je od septembra 1942. uspostavila kontakte za razmenu zarobljenika. Ove razmene zarobljenika vršene su povremeno do kraja rata, na primer prilikom zarobljavanja majora Štrekera marta [[1943]], generala fon Devica septembra [[1944]], ili pukovnika Eberlajna januara [[1945]]. Vrhovna komanda Vermahta je prema [[Adolf Hitler|Hitlerovoj]] instrukciji [[16. 12.|16. decembra]] [[1942]]. izdala izričito naređenje da nemačke snage na istoku u borbi protiv "bandi" primenjuje drastične mere zabranjene [[Ženevske konvencije|Ženevskim konvencijama]]. Pri tom je naglašeno da "ni jedan u borbi protiv bandi angažovan Nemac ne sme da bude pozvan na disciplinsku ili sudsku odgovornost". == Reference == {{izvori|2}} == Literatura == * [https://www.znaci.org/00001/84.htm Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945, Institut za istoriju radničkog pokreta Srbije, Rad, Beograd 1970] {{Webarchive|url=https://archive.today/20190122134017/https://www.znaci.org/00001/84.htm |date=2019-01-22 }} * {{Cite book|last= Popović|first=Jovo |authorlink=|coauthors=|title=VJEŠALA ZA GENERALE|year=1986|url=https://www.znaci.org/00001/218.htm|publisher=Stvarnost|location=Zagreb|id=}} * Hannes Heer i Klaus Naumann (ur.), ''Rat istrebljenja: Zločini Vermahta 1941–1944'', prev. Saša Ilić, Beograd: Biblioteka XX vek, 2004. == Povezano == * [[Progon Srba u Drugom svetskom ratu]] * [[Holokaust u Jugoslaviji]] * [[Holokaust u Srbiji]] == Vanjske veze == {{commonscat|German war crimes in Serbia|Nemački zločini u Srbiji}} * [http://guskova.ru/q?a=l&doc=/~mladich/Kragujevac/mas_sr Nemački masakri u Srbiji] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140418220643/http://guskova.ru/q?a=l&doc=%2F~mladich%2FKragujevac%2Fmas_sr |date=2014-04-18 }} * [https://www.znaci.org/00001/84 Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945]{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Drugi svetski rat u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Zločini nacista u Jugoslaviji u Drugom svjetskom ratu| ]] lp9jbb189bvz2j6xmbod6jp6yxzk0m0 42470697 42470696 2025-06-10T18:12:33Z Mladifilozof 604 /* Zločini bezobzirne odmazde nad civilima */ 42470697 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Masovna streljanja u Celju.jpg|thumb|Masovna streljanja u [[Celje|Celju]] 1942.]] [[Datoteka:Kraljevo-streljanje-doubijanje-41.jpg|thumb|[[Masakr u Kraljevu|Streljani taoci u Kraljevu]] 1941. godine.]] [[Datoteka:Kragujevac oktobar 1941.jpg|right|thumb|[[Masakr u Kragujevcu|Streljanje civila u Kragujevcu]], oktobra 1941. godine.]] Nemačke vlasti su u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] za vreme i nakon [[Aprilski rat|Aprilskog rata]] sistematski vršile masovne ratne zločine. Ove zločine vršile su nemačke upravne ustanove, policija, žandarmerija, kao i snage [[Wehrmacht|Vermahta]] i [[SS]]. [[Jugoslavija]] je ukinuta kao država, a delovi njene teritorije anektirani su od strane Nemačke, Italije i satelitskih država. Okupatori su do krajnjih granica bezobzirno iscrpljivali ljudske i materijalne resurse [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nastojeći da održe takvo stanje masovnim terorom nad stanovništvom. == Bombardovanje Beograda == Vlada [[Jugoslavija|Jugoslavije]] proglasila je [[Beograd]] otvorenim gradom. Uprkos tome, nemačko vazduhovplovstvo bombardovalo je [[Beograd]] bez objave rata, namerno ciljajući civilne ciljeve, stambene objekte i objekte od nacionalnog i kulturno-istorijskog značaja. Državna komisija za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača došla je do zaključka da je od bombardovanja poginulo preko 2.000 ljudi, jer ih je toliko sahranjeno, a pretpostavlja se da je oko 1.000 zatrpano u ruševinama. Takođe, 692 zgrade su srušene, dok je 1.601 jako oštećena.<ref>Arhiv Vojnoistorijskog instituta, Nemačka arhiva, 2B-1-1</ref> Nemačkom generalpukovniku [[Alexander Löhr|Aleksandru Leru]], koji je kao komandant 4. nemačke vazdušne flote komandovao [[Bombardiranje Beograda u Drugom svjetskom ratu|bombardovanjem Beograda]], a kasnije bio komandant [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]], februara 1947. u Beogradu suđeno je između ostalog i za "zločinačko bombardovanje Beograda". Proglašen je krivim po ovoj i po drugim tačkama optužnice, i osuđen na smrt. == Zločini nad civilima == === Rasno i etnički motivisani zločini === {{izdvojeni citat|Da bi se zavere sasekle u korenu, u prvom pojavljivanju i bez oklevanja, moraju se preduzeti najoštrije mere tako da se nametne autoritet okupacione sile i predupredi svako dalje širenje ideje o zaveri. Kad to činite, morate biti svesni da u tim zemljama ljudski život nema nikakvu vrednost i da efekat zastrašivanja može biti postignut samo neuobičajenom oštrinom. U odmazdu za jednog nemačkog vojnika mora se izvršiti proporcionalna smrtna kazna nad 50 do 100 komunista. Način smrti mora da stvori zastrašujući učinak.<ref name="Čitanka">{{Cite web |title=Historijska čitanka, Drugi svjetski rat |url=http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |access-date=2012-11-28 |archivedate=2014-01-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140109140648/http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |deadurl=yes }}</ref>|[[Adolf Hitler|Hitlerova]] naredba o ponašanju vojske na okupiranim teritorijama u jugoistočnoj Evropi (iz septembra 1941)}} Nemačke snage u [[Drugi svjetski rat|Drugom svetskom ratu]] bile su rukovođene [[nacionalsocijalizam|nacističkom ideologijom]], koja je bila ekstremno rasistička i predviđala fizičko uništenje nekih etničkih grupa i deportaciju drugih. U okupiranoj [[Jugoslavija|Jugoslaviji]], kao i u drugim krajevima posednutim od nacista, žrtve progona i istrebljenja na etničkoj osnovi bili su [[Jevreji]] i [[Romi]]. Osim njih, ekstremne progone i masovno unišavanje civilnog stanovništva preduzeto je u saradnji sa ustaškim režimom protiv srpske populacije u [[Nezavisna Država Hrvatska|Nezavisnoj Državi Hrvatskoj]]. [[Slovenci]] u oblasti [[Koruška|Koruške]] i [[Štajerska]] koje su anektirane u sastav [[Nemačka|Nemačke]], bili su izloženi deportaciji i germanizaciji. Glavni logor za uništenje Jevreja sa teritorije [[Srbija|Srbije]] bio je [[logor Staro sajmište]], a u Hrvatskoj [[Jasenovac, koncentracioni logor|Jasenovac]], kojim je upravljala ustaška vlast. === Ideološki i politički motivisani zločini === Osim po etničkom, teror je vršen i po političkom i ideološkom principu. Počev od [[22. 6.|22. juna]] [[1941]]. nemačke vlasti zavele su teror protiv pripadnika i simpatizera [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističke partije]] i povezanih organizacija. Zavisno od razvoja situacije, teror je primenjivan i protiv istaknutih nacionalističkih prvaka i intelektualaca, koji su smatrani potencijalno opasnim za nemačke interese. U [[Beograd]]u je za političke krivce i internirce formiran [[Logor Banjica|Banjički logor]]. Praktično u svim gradovima postojali su manji ili veći logori u kojima su provođene tortura i masovna ubistva. Na teritoriji [[Srbija|Srbije]] tim logorima je upravljano pomoću [[Milan Nedić|Nedićevih]] kvislinških snaga, a na teritoriji [[Nezavisna Država Hrvatska|NDH]] u saradnji sa ustašama. === Bezobzirne odmazde nad civilima === {{Glavni članak|Zločini 7. SS divizije Prinz Eugen}} [[Datoteka:Notification on 21 October 1941.jpg|mini|desno|Obznana o odmazdi: za 10 ubijenih i 26 ranjenih Nemaca streljano je 2300 stanovnika Kragujevca, "''pre svega komunista, bandita i njihovih pomagača''".]] {{izdvojeni citat|„Kopanje jama oduzima nam najveći deo vremena dok ubijanje ide dosta brzo: 100 ljudi za 40 minuta.” <ref>Heer/Naumann, „Totalni rat”, str. 48</ref>|kapetan prve klase Hans Diter Valter, kasnije major Bundesvera, 1. novembar 1941. g.}} Po izbijanju ustanka, nemačka uprava zavela je bezobzirne mere odmazde, koje su se zasnivale na uzimanju talaca, koji bi bili streljani u slučaju napada na nemačko ljudstvo i vojne objekte. U septembru [[1941]]. u [[Srbija|Srbiji]] su naređene drakonske mere odmazde, prema kojima je za jednog ubijenog nemačkog vojnika moralo biti streljano 100 talaca. Provodeći ovo naređenje, nemačke vojne snage izvele su u Srbiji tokom jeseni 1941. niz masakra, kao što su [[masakr u Šapcu septembra 1941]], [[masakr u Kragujevcu]] i [[Masakr u Kraljevu oktobra 1941|u Kraljevu oktobra 1941]]. U toku prvih godinu dana ustanka, samo u Srbiji i NDH, Nemci su streljali preko 45.000 ljudi: {{citiranje|Prema tome, do sada je ukupno streljano u Srbiji i u Hrvatskoj, u toku borbenih dejstava ili kao odmazda, 45.261 lice.<ref>[https://znaci.org/dokument.php?br=32677 Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta]</ref>|Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta}} Tokom borbi protiv pobunjenika, tokom [[1942]]. nemački štabovi uveli su, pored principa odmazde, i princip preventivne internacije i deportacije celokupnog stanovništva određenih oblasti, kao i pljačkanje i uništavanje svih sredstava za život. Ovi principi eksplicitno su navedeni u naređenjima za operacije poput [[Ofanziva na Kozaru juna/jula 1942|ofanzive na Kozaru juna/jula 1942]], [[operacija Weiss|operacija Vajs I]] i zaposedanja dalmatinskih ostrva tokom zime 1943/44. Masovna ubistva civila u zahvatu ratnih dejstava primenjivana su od strane nemačkih snaga vrlo često u cilju zastrašivanja. U tome su se naročito isticale SS jedinice, na primer [[Masakr u Pivskoj župi juna 1943|u Pivskoj župi juna 1943]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u dolini Cetine marta 1944|u dolini Cetine marta 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u Sremskoj Rači marta 1944|u selu Sremska rača marta 1944]] ([[13. SS oružana brdska divizija Handžar|13. SS divizija]]), [[Masakr u selu Velika jula 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7.]] i [[21. SS divizija]])... Pohodi [[Prva konjička kozačka divizija (nemačka)|Prve kozačke divizije]] bili su redovno praćeni pljačkom, nasumičnim ubistvima i silovanjem žena. === Ekonomski motivisani zločini === Ulazeći u svetski rat, Nemci su bili svesni da će to znatno povećati potrebe za industrijskim i poljoprivrednim proizvodima, i doneli su odluku o bezobzirnom iskorišćavanju resursa i populacije okupiranih zemalja ([https://en.wikipedia.org/wiki/Hunger_Plan Hungerplan]). Kao generalni opunomoćenik Rajha za privredu ({{jez-nem|Generalbevollmächtigter für die Wirtschaft}}), za Jugoslaviju imenovan je Franc Nojhauzen ({{jez-nem|Franz Neuhausen}}), koji je na suđenju 1947. izjavio da ga je Göring u Beograd poslao sa savetom: {{izdvojeni citat|Hvala bogu, vi ne idete tamo da radite za blagostanje potčinjenog naroda, nego da oduzmete sve što je moguće oduzeti... A bit će mi savršeno svejedno javite li mi da će narod pod vašom upravom skapati od gladi!{{sfn|Popović|1986|pp=43}}}} Nemačke snage sistematski su vršile zaplenu imovine u svoju korist. U mnoge privredne objekte od značaja dovođeno je radno sposobno stanovništvo na prisilni rad. Takođe je uveden prisilni otkup poljoprivrednih proizvoda. Za eksploataciju svih privrednih resursa bio je zadužen Privredni štab sa sedištem u [[Zemun]]u. Na čelu ovog štaba nalazio se generalni opunomoćenik za privredu Franc Nojhauzen, predratni generalni konzul u [[Beograd]]u. Ovaj štab formirao je vlastite snage ([[Ogranizacija TODT]]), čiji su pripadnici brojali više desetina hiljada ljudi i raspolagali su pešadijskim naoružanjem i jednim brojem oklopnih kola. U organizovanju prisilnog rada, prikupljanju poljoprivrednih proizvoda i sirovina i vrbovanju za rad u Nemačkoj veliku pomoć nemačkim ustanovama pružili su organi Nedićeve kvislinške vlade. Franc Nojhauzen osuđen je na suđenju pred Vojnim sudom u Beogradu, od 22. do 31. oktobra 1947. godine na 20 godina lišenja slobode sa prinudnim radom. Sve što bi moglo poslužiti pobunjenicima sistematski je uništavano. Prilikom povlačenja iz pojedinih delova [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nemačke snage su vršile potpunu evakuaciju svih životnih potreba i rušenja svih privrednih objekata i komunikacija. == Ratni zločini nad ratnim zarobljenicima == {{Wikisource|Naređenje načelnika generalštaba Vrhovne komande Vermahta od 16. decembra 1942.}}Nemačke snage za sve vreme rata nisu priznavale pobunjenim formacijama u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] legalni status zaraćene strane sa pripadajućim pravima po ženevskoj konvenciji. Pripadnike [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] tretirali su kao ilegalne pobunjenite, i zvali ih "banditima" u svojim dokumentima. Zarobljenici su u pravilu ubijani, ili u određenim slučajevima deportovani u koncentracione logore ([[Auschwitz (koncentracioni logor)|Aušvic]], [[Buhenvald]]...). Na primer, [[Prva brdska divizija]] izvestila je nakon [[Bitka na Sutjesci|operacije Švarc]] o 498 zarobljenih, od kojih je 411 streljano na licu mesta.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_12_3_103.htm Sumarni izveštaj Prve brdske divizije o operaciji Švarc, 10. 7. 1943, Zbornik dokumenata i podataka Vojnoistorijskog instituta, tom XII, knjiga 3]</ref> Da bi smanjila ove gubitke, [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] je od septembra 1942. uspostavila kontakte za razmenu zarobljenika. Ove razmene zarobljenika vršene su povremeno do kraja rata, na primer prilikom zarobljavanja majora Štrekera marta [[1943]], generala fon Devica septembra [[1944]], ili pukovnika Eberlajna januara [[1945]]. Vrhovna komanda Vermahta je prema [[Adolf Hitler|Hitlerovoj]] instrukciji [[16. 12.|16. decembra]] [[1942]]. izdala izričito naređenje da nemačke snage na istoku u borbi protiv "bandi" primenjuje drastične mere zabranjene [[Ženevske konvencije|Ženevskim konvencijama]]. Pri tom je naglašeno da "ni jedan u borbi protiv bandi angažovan Nemac ne sme da bude pozvan na disciplinsku ili sudsku odgovornost". == Reference == {{izvori|2}} == Literatura == * [https://www.znaci.org/00001/84.htm Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945, Institut za istoriju radničkog pokreta Srbije, Rad, Beograd 1970] {{Webarchive|url=https://archive.today/20190122134017/https://www.znaci.org/00001/84.htm |date=2019-01-22 }} * {{Cite book|last= Popović|first=Jovo |authorlink=|coauthors=|title=VJEŠALA ZA GENERALE|year=1986|url=https://www.znaci.org/00001/218.htm|publisher=Stvarnost|location=Zagreb|id=}} * Hannes Heer i Klaus Naumann (ur.), ''Rat istrebljenja: Zločini Vermahta 1941–1944'', prev. Saša Ilić, Beograd: Biblioteka XX vek, 2004. == Povezano == * [[Progon Srba u Drugom svetskom ratu]] * [[Holokaust u Jugoslaviji]] * [[Holokaust u Srbiji]] == Vanjske veze == {{commonscat|German war crimes in Serbia|Nemački zločini u Srbiji}} * [http://guskova.ru/q?a=l&doc=/~mladich/Kragujevac/mas_sr Nemački masakri u Srbiji] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140418220643/http://guskova.ru/q?a=l&doc=%2F~mladich%2FKragujevac%2Fmas_sr |date=2014-04-18 }} * [https://www.znaci.org/00001/84 Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945]{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Drugi svetski rat u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Zločini nacista u Jugoslaviji u Drugom svjetskom ratu| ]] 3xnwoa3i7djbttbvbydh497qpbvlq3a 42470698 42470697 2025-06-10T18:13:06Z Mladifilozof 604 /* Ratni zločini nad ratnim zarobljenicima */ 42470698 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Masovna streljanja u Celju.jpg|thumb|Masovna streljanja u [[Celje|Celju]] 1942.]] [[Datoteka:Kraljevo-streljanje-doubijanje-41.jpg|thumb|[[Masakr u Kraljevu|Streljani taoci u Kraljevu]] 1941. godine.]] [[Datoteka:Kragujevac oktobar 1941.jpg|right|thumb|[[Masakr u Kragujevcu|Streljanje civila u Kragujevcu]], oktobra 1941. godine.]] Nemačke vlasti su u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] za vreme i nakon [[Aprilski rat|Aprilskog rata]] sistematski vršile masovne ratne zločine. Ove zločine vršile su nemačke upravne ustanove, policija, žandarmerija, kao i snage [[Wehrmacht|Vermahta]] i [[SS]]. [[Jugoslavija]] je ukinuta kao država, a delovi njene teritorije anektirani su od strane Nemačke, Italije i satelitskih država. Okupatori su do krajnjih granica bezobzirno iscrpljivali ljudske i materijalne resurse [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nastojeći da održe takvo stanje masovnim terorom nad stanovništvom. == Bombardovanje Beograda == Vlada [[Jugoslavija|Jugoslavije]] proglasila je [[Beograd]] otvorenim gradom. Uprkos tome, nemačko vazduhovplovstvo bombardovalo je [[Beograd]] bez objave rata, namerno ciljajući civilne ciljeve, stambene objekte i objekte od nacionalnog i kulturno-istorijskog značaja. Državna komisija za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača došla je do zaključka da je od bombardovanja poginulo preko 2.000 ljudi, jer ih je toliko sahranjeno, a pretpostavlja se da je oko 1.000 zatrpano u ruševinama. Takođe, 692 zgrade su srušene, dok je 1.601 jako oštećena.<ref>Arhiv Vojnoistorijskog instituta, Nemačka arhiva, 2B-1-1</ref> Nemačkom generalpukovniku [[Alexander Löhr|Aleksandru Leru]], koji je kao komandant 4. nemačke vazdušne flote komandovao [[Bombardiranje Beograda u Drugom svjetskom ratu|bombardovanjem Beograda]], a kasnije bio komandant [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]], februara 1947. u Beogradu suđeno je između ostalog i za "zločinačko bombardovanje Beograda". Proglašen je krivim po ovoj i po drugim tačkama optužnice, i osuđen na smrt. == Zločini nad civilima == === Rasno i etnički motivisani zločini === {{izdvojeni citat|Da bi se zavere sasekle u korenu, u prvom pojavljivanju i bez oklevanja, moraju se preduzeti najoštrije mere tako da se nametne autoritet okupacione sile i predupredi svako dalje širenje ideje o zaveri. Kad to činite, morate biti svesni da u tim zemljama ljudski život nema nikakvu vrednost i da efekat zastrašivanja može biti postignut samo neuobičajenom oštrinom. U odmazdu za jednog nemačkog vojnika mora se izvršiti proporcionalna smrtna kazna nad 50 do 100 komunista. Način smrti mora da stvori zastrašujući učinak.<ref name="Čitanka">{{Cite web |title=Historijska čitanka, Drugi svjetski rat |url=http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |access-date=2012-11-28 |archivedate=2014-01-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140109140648/http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |deadurl=yes }}</ref>|[[Adolf Hitler|Hitlerova]] naredba o ponašanju vojske na okupiranim teritorijama u jugoistočnoj Evropi (iz septembra 1941)}} Nemačke snage u [[Drugi svjetski rat|Drugom svetskom ratu]] bile su rukovođene [[nacionalsocijalizam|nacističkom ideologijom]], koja je bila ekstremno rasistička i predviđala fizičko uništenje nekih etničkih grupa i deportaciju drugih. U okupiranoj [[Jugoslavija|Jugoslaviji]], kao i u drugim krajevima posednutim od nacista, žrtve progona i istrebljenja na etničkoj osnovi bili su [[Jevreji]] i [[Romi]]. Osim njih, ekstremne progone i masovno unišavanje civilnog stanovništva preduzeto je u saradnji sa ustaškim režimom protiv srpske populacije u [[Nezavisna Država Hrvatska|Nezavisnoj Državi Hrvatskoj]]. [[Slovenci]] u oblasti [[Koruška|Koruške]] i [[Štajerska]] koje su anektirane u sastav [[Nemačka|Nemačke]], bili su izloženi deportaciji i germanizaciji. Glavni logor za uništenje Jevreja sa teritorije [[Srbija|Srbije]] bio je [[logor Staro sajmište]], a u Hrvatskoj [[Jasenovac, koncentracioni logor|Jasenovac]], kojim je upravljala ustaška vlast. === Ideološki i politički motivisani zločini === Osim po etničkom, teror je vršen i po političkom i ideološkom principu. Počev od [[22. 6.|22. juna]] [[1941]]. nemačke vlasti zavele su teror protiv pripadnika i simpatizera [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističke partije]] i povezanih organizacija. Zavisno od razvoja situacije, teror je primenjivan i protiv istaknutih nacionalističkih prvaka i intelektualaca, koji su smatrani potencijalno opasnim za nemačke interese. U [[Beograd]]u je za političke krivce i internirce formiran [[Logor Banjica|Banjički logor]]. Praktično u svim gradovima postojali su manji ili veći logori u kojima su provođene tortura i masovna ubistva. Na teritoriji [[Srbija|Srbije]] tim logorima je upravljano pomoću [[Milan Nedić|Nedićevih]] kvislinških snaga, a na teritoriji [[Nezavisna Država Hrvatska|NDH]] u saradnji sa ustašama. === Bezobzirne odmazde nad civilima === {{Glavni članak|Zločini 7. SS divizije Prinz Eugen}} [[Datoteka:Notification on 21 October 1941.jpg|mini|desno|Obznana o odmazdi: za 10 ubijenih i 26 ranjenih Nemaca streljano je 2300 stanovnika Kragujevca, "''pre svega komunista, bandita i njihovih pomagača''".]] {{izdvojeni citat|„Kopanje jama oduzima nam najveći deo vremena dok ubijanje ide dosta brzo: 100 ljudi za 40 minuta.” <ref>Heer/Naumann, „Totalni rat”, str. 48</ref>|kapetan prve klase Hans Diter Valter, kasnije major Bundesvera, 1. novembar 1941. g.}} Po izbijanju ustanka, nemačka uprava zavela je bezobzirne mere odmazde, koje su se zasnivale na uzimanju talaca, koji bi bili streljani u slučaju napada na nemačko ljudstvo i vojne objekte. U septembru [[1941]]. u [[Srbija|Srbiji]] su naređene drakonske mere odmazde, prema kojima je za jednog ubijenog nemačkog vojnika moralo biti streljano 100 talaca. Provodeći ovo naređenje, nemačke vojne snage izvele su u Srbiji tokom jeseni 1941. niz masakra, kao što su [[masakr u Šapcu septembra 1941]], [[masakr u Kragujevcu]] i [[Masakr u Kraljevu oktobra 1941|u Kraljevu oktobra 1941]]. U toku prvih godinu dana ustanka, samo u Srbiji i NDH, Nemci su streljali preko 45.000 ljudi: {{citiranje|Prema tome, do sada je ukupno streljano u Srbiji i u Hrvatskoj, u toku borbenih dejstava ili kao odmazda, 45.261 lice.<ref>[https://znaci.org/dokument.php?br=32677 Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta]</ref>|Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta}} Tokom borbi protiv pobunjenika, tokom [[1942]]. nemački štabovi uveli su, pored principa odmazde, i princip preventivne internacije i deportacije celokupnog stanovništva određenih oblasti, kao i pljačkanje i uništavanje svih sredstava za život. Ovi principi eksplicitno su navedeni u naređenjima za operacije poput [[Ofanziva na Kozaru juna/jula 1942|ofanzive na Kozaru juna/jula 1942]], [[operacija Weiss|operacija Vajs I]] i zaposedanja dalmatinskih ostrva tokom zime 1943/44. Masovna ubistva civila u zahvatu ratnih dejstava primenjivana su od strane nemačkih snaga vrlo često u cilju zastrašivanja. U tome su se naročito isticale SS jedinice, na primer [[Masakr u Pivskoj župi juna 1943|u Pivskoj župi juna 1943]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u dolini Cetine marta 1944|u dolini Cetine marta 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u Sremskoj Rači marta 1944|u selu Sremska rača marta 1944]] ([[13. SS oružana brdska divizija Handžar|13. SS divizija]]), [[Masakr u selu Velika jula 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7.]] i [[21. SS divizija]])... Pohodi [[Prva konjička kozačka divizija (nemačka)|Prve kozačke divizije]] bili su redovno praćeni pljačkom, nasumičnim ubistvima i silovanjem žena. === Ekonomski motivisani zločini === Ulazeći u svetski rat, Nemci su bili svesni da će to znatno povećati potrebe za industrijskim i poljoprivrednim proizvodima, i doneli su odluku o bezobzirnom iskorišćavanju resursa i populacije okupiranih zemalja ([https://en.wikipedia.org/wiki/Hunger_Plan Hungerplan]). Kao generalni opunomoćenik Rajha za privredu ({{jez-nem|Generalbevollmächtigter für die Wirtschaft}}), za Jugoslaviju imenovan je Franc Nojhauzen ({{jez-nem|Franz Neuhausen}}), koji je na suđenju 1947. izjavio da ga je Göring u Beograd poslao sa savetom: {{izdvojeni citat|Hvala bogu, vi ne idete tamo da radite za blagostanje potčinjenog naroda, nego da oduzmete sve što je moguće oduzeti... A bit će mi savršeno svejedno javite li mi da će narod pod vašom upravom skapati od gladi!{{sfn|Popović|1986|pp=43}}}} Nemačke snage sistematski su vršile zaplenu imovine u svoju korist. U mnoge privredne objekte od značaja dovođeno je radno sposobno stanovništvo na prisilni rad. Takođe je uveden prisilni otkup poljoprivrednih proizvoda. Za eksploataciju svih privrednih resursa bio je zadužen Privredni štab sa sedištem u [[Zemun]]u. Na čelu ovog štaba nalazio se generalni opunomoćenik za privredu Franc Nojhauzen, predratni generalni konzul u [[Beograd]]u. Ovaj štab formirao je vlastite snage ([[Ogranizacija TODT]]), čiji su pripadnici brojali više desetina hiljada ljudi i raspolagali su pešadijskim naoružanjem i jednim brojem oklopnih kola. U organizovanju prisilnog rada, prikupljanju poljoprivrednih proizvoda i sirovina i vrbovanju za rad u Nemačkoj veliku pomoć nemačkim ustanovama pružili su organi Nedićeve kvislinške vlade. Franc Nojhauzen osuđen je na suđenju pred Vojnim sudom u Beogradu, od 22. do 31. oktobra 1947. godine na 20 godina lišenja slobode sa prinudnim radom. Sve što bi moglo poslužiti pobunjenicima sistematski je uništavano. Prilikom povlačenja iz pojedinih delova [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nemačke snage su vršile potpunu evakuaciju svih životnih potreba i rušenja svih privrednih objekata i komunikacija. == Ratni zločini nad ratnim zarobljenicima == {{Wikisource|Naređenje načelnika generalštaba Vrhovne komande Vermahta od 16. decembra 1942.}}Nemačke snage za sve vreme rata nisu priznavale pobunjenim formacijama u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] legalni status zaraćene strane sa pripadajućim pravima po ženevskoj konvenciji. Pripadnike [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] tretirali su kao ilegalne pobunjenite, i zvali ih "banditima" u svojim dokumentima. Zarobljenici su u pravilu ubijani, ili u određenim slučajevima deportovani u koncentracione logore ([[Auschwitz (koncentracioni logor)|Aušvic]], [[Buhenvald]]...). Na primer, [[Prva brdska divizija]] izvestila je nakon [[Bitka na Sutjesci|operacije Švarc]] o 498 zarobljenih, od kojih je 411 streljano na licu mesta.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_12_3_103.htm Sumarni izveštaj Prve brdske divizije o operaciji Švarc, 10. 7. 1943, Zbornik dokumenata i podataka Vojnoistorijskog instituta, tom XII, knjiga 3]</ref> Da bi smanjila ove gubitke, [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] je od septembra 1942. uspostavila kontakte za razmenu zarobljenika. Ove razmene zarobljenika vršene su povremeno do kraja rata, na primer prilikom zarobljavanja majora Štrekera marta [[1943]], generala fon Devica septembra [[1944]], ili pukovnika Eberlajna januara [[1945]]. Vrhovna komanda Vermahta je prema [[Adolf Hitler|Hitlerovoj]] instrukciji [[16. 12.|16. decembra]] [[1942]]. izdala izričito naređenje da nemačke snage na istoku u borbi protiv "bandi" primenjuje drastične mere zabranjene [[Ženevske konvencije|Ženevskim konvencijama]]. Pri tom je naglašeno da "ni jedan u borbi protiv bandi angažovan Nemac ne sme da bude pozvan na disciplinsku ili sudsku odgovornost".<ref>[https://sr.wikisource.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%92%D0%B5%D1%9A%D0%B5_%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%88%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B0_%D0%92%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B5_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5_%D0%92%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%85%D1%82%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_16._%D0%B4%D0%B5%D1%86%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D1%80%D0%B0_1942. Наређење начелника генералштаба Врховне команде Вермахта од 16. децембра 1942.]</ref> == Reference == {{izvori|2}} == Literatura == * [https://www.znaci.org/00001/84.htm Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945, Institut za istoriju radničkog pokreta Srbije, Rad, Beograd 1970] {{Webarchive|url=https://archive.today/20190122134017/https://www.znaci.org/00001/84.htm |date=2019-01-22 }} * {{Cite book|last= Popović|first=Jovo |authorlink=|coauthors=|title=VJEŠALA ZA GENERALE|year=1986|url=https://www.znaci.org/00001/218.htm|publisher=Stvarnost|location=Zagreb|id=}} * Hannes Heer i Klaus Naumann (ur.), ''Rat istrebljenja: Zločini Vermahta 1941–1944'', prev. Saša Ilić, Beograd: Biblioteka XX vek, 2004. == Povezano == * [[Progon Srba u Drugom svetskom ratu]] * [[Holokaust u Jugoslaviji]] * [[Holokaust u Srbiji]] == Vanjske veze == {{commonscat|German war crimes in Serbia|Nemački zločini u Srbiji}} * [http://guskova.ru/q?a=l&doc=/~mladich/Kragujevac/mas_sr Nemački masakri u Srbiji] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140418220643/http://guskova.ru/q?a=l&doc=%2F~mladich%2FKragujevac%2Fmas_sr |date=2014-04-18 }} * [https://www.znaci.org/00001/84 Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945]{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Drugi svetski rat u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Zločini nacista u Jugoslaviji u Drugom svjetskom ratu| ]] g2eic9b27to21mvpd8fe2lnruw8pam0 42470702 42470698 2025-06-10T18:16:17Z Mladifilozof 604 /* Bezobzirne odmazde nad civilima */ 42470702 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Masovna streljanja u Celju.jpg|thumb|Masovna streljanja u [[Celje|Celju]] 1942.]] [[Datoteka:Kraljevo-streljanje-doubijanje-41.jpg|thumb|[[Masakr u Kraljevu|Streljani taoci u Kraljevu]] 1941. godine.]] [[Datoteka:Kragujevac oktobar 1941.jpg|right|thumb|[[Masakr u Kragujevcu|Streljanje civila u Kragujevcu]], oktobra 1941. godine.]] Nemačke vlasti su u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] za vreme i nakon [[Aprilski rat|Aprilskog rata]] sistematski vršile masovne ratne zločine. Ove zločine vršile su nemačke upravne ustanove, policija, žandarmerija, kao i snage [[Wehrmacht|Vermahta]] i [[SS]]. [[Jugoslavija]] je ukinuta kao država, a delovi njene teritorije anektirani su od strane Nemačke, Italije i satelitskih država. Okupatori su do krajnjih granica bezobzirno iscrpljivali ljudske i materijalne resurse [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nastojeći da održe takvo stanje masovnim terorom nad stanovništvom. == Bombardovanje Beograda == Vlada [[Jugoslavija|Jugoslavije]] proglasila je [[Beograd]] otvorenim gradom. Uprkos tome, nemačko vazduhovplovstvo bombardovalo je [[Beograd]] bez objave rata, namerno ciljajući civilne ciljeve, stambene objekte i objekte od nacionalnog i kulturno-istorijskog značaja. Državna komisija za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača došla je do zaključka da je od bombardovanja poginulo preko 2.000 ljudi, jer ih je toliko sahranjeno, a pretpostavlja se da je oko 1.000 zatrpano u ruševinama. Takođe, 692 zgrade su srušene, dok je 1.601 jako oštećena.<ref>Arhiv Vojnoistorijskog instituta, Nemačka arhiva, 2B-1-1</ref> Nemačkom generalpukovniku [[Alexander Löhr|Aleksandru Leru]], koji je kao komandant 4. nemačke vazdušne flote komandovao [[Bombardiranje Beograda u Drugom svjetskom ratu|bombardovanjem Beograda]], a kasnije bio komandant [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]], februara 1947. u Beogradu suđeno je između ostalog i za "zločinačko bombardovanje Beograda". Proglašen je krivim po ovoj i po drugim tačkama optužnice, i osuđen na smrt. == Zločini nad civilima == === Rasno i etnički motivisani zločini === {{izdvojeni citat|Da bi se zavere sasekle u korenu, u prvom pojavljivanju i bez oklevanja, moraju se preduzeti najoštrije mere tako da se nametne autoritet okupacione sile i predupredi svako dalje širenje ideje o zaveri. Kad to činite, morate biti svesni da u tim zemljama ljudski život nema nikakvu vrednost i da efekat zastrašivanja može biti postignut samo neuobičajenom oštrinom. U odmazdu za jednog nemačkog vojnika mora se izvršiti proporcionalna smrtna kazna nad 50 do 100 komunista. Način smrti mora da stvori zastrašujući učinak.<ref name="Čitanka">{{Cite web |title=Historijska čitanka, Drugi svjetski rat |url=http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |access-date=2012-11-28 |archivedate=2014-01-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140109140648/http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |deadurl=yes }}</ref>|[[Adolf Hitler|Hitlerova]] naredba o ponašanju vojske na okupiranim teritorijama u jugoistočnoj Evropi (iz septembra 1941)}} Nemačke snage u [[Drugi svjetski rat|Drugom svetskom ratu]] bile su rukovođene [[nacionalsocijalizam|nacističkom ideologijom]], koja je bila ekstremno rasistička i predviđala fizičko uništenje nekih etničkih grupa i deportaciju drugih. U okupiranoj [[Jugoslavija|Jugoslaviji]], kao i u drugim krajevima posednutim od nacista, žrtve progona i istrebljenja na etničkoj osnovi bili su [[Jevreji]] i [[Romi]]. Osim njih, ekstremne progone i masovno unišavanje civilnog stanovništva preduzeto je u saradnji sa ustaškim režimom protiv srpske populacije u [[Nezavisna Država Hrvatska|Nezavisnoj Državi Hrvatskoj]]. [[Slovenci]] u oblasti [[Koruška|Koruške]] i [[Štajerska]] koje su anektirane u sastav [[Nemačka|Nemačke]], bili su izloženi deportaciji i germanizaciji. Glavni logor za uništenje Jevreja sa teritorije [[Srbija|Srbije]] bio je [[logor Staro sajmište]], a u Hrvatskoj [[Jasenovac, koncentracioni logor|Jasenovac]], kojim je upravljala ustaška vlast. === Ideološki i politički motivisani zločini === Osim po etničkom, teror je vršen i po političkom i ideološkom principu. Počev od [[22. 6.|22. juna]] [[1941]]. nemačke vlasti zavele su teror protiv pripadnika i simpatizera [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističke partije]] i povezanih organizacija. Zavisno od razvoja situacije, teror je primenjivan i protiv istaknutih nacionalističkih prvaka i intelektualaca, koji su smatrani potencijalno opasnim za nemačke interese. U [[Beograd]]u je za političke krivce i internirce formiran [[Logor Banjica|Banjički logor]]. Praktično u svim gradovima postojali su manji ili veći logori u kojima su provođene tortura i masovna ubistva. Na teritoriji [[Srbija|Srbije]] tim logorima je upravljano pomoću [[Milan Nedić|Nedićevih]] kvislinških snaga, a na teritoriji [[Nezavisna Država Hrvatska|NDH]] u saradnji sa ustašama. === Bezobzirne odmazde nad civilima === {{Glavni članak|Masakr u Kraljevu|Masakr u Šapcu|Masakr u Kragujevcu}} [[Datoteka:Notification on 21 October 1941.jpg|mini|desno|Obznana o odmazdi: za 10 ubijenih i 26 ranjenih Nemaca streljano je 2300 stanovnika Kragujevca, "''pre svega komunista, bandita i njihovih pomagača''".]] {{izdvojeni citat|„Kopanje jama oduzima nam najveći deo vremena dok ubijanje ide dosta brzo: 100 ljudi za 40 minuta.” <ref>Heer/Naumann, „Totalni rat”, str. 48</ref>|kapetan prve klase Hans Diter Valter, kasnije major Bundesvera, 1. novembar 1941. g.}} Po izbijanju ustanka, nemačka uprava zavela je bezobzirne mere odmazde, koje su se zasnivale na uzimanju talaca, koji bi bili streljani u slučaju napada na nemačko ljudstvo i vojne objekte. U septembru [[1941]]. u [[Srbija|Srbiji]] su naređene drakonske mere odmazde, prema kojima je za jednog ubijenog nemačkog vojnika moralo biti streljano 100 talaca. Provodeći ovo naređenje, nemačke vojne snage izvele su u Srbiji tokom jeseni 1941. niz masakra, kao što su [[masakr u Šapcu septembra 1941]], [[masakr u Kragujevcu]] i [[Masakr u Kraljevu oktobra 1941|u Kraljevu oktobra 1941]]. U toku prvih godinu dana ustanka, samo u Srbiji i NDH, Nemci su streljali preko 45.000 ljudi: {{citiranje|Prema tome, do sada je ukupno streljano u Srbiji i u Hrvatskoj, u toku borbenih dejstava ili kao odmazda, 45.261 lice.<ref>[https://znaci.org/dokument.php?br=32677 Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta]</ref>|Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta}} Tokom borbi protiv pobunjenika, tokom [[1942]]. nemački štabovi uveli su, pored principa odmazde, i princip preventivne internacije i deportacije celokupnog stanovništva određenih oblasti, kao i pljačkanje i uništavanje svih sredstava za život. Ovi principi eksplicitno su navedeni u naređenjima za operacije poput [[Ofanziva na Kozaru juna/jula 1942|ofanzive na Kozaru juna/jula 1942]], [[operacija Weiss|operacija Vajs I]] i zaposedanja dalmatinskih ostrva tokom zime 1943/44. Masovna ubistva civila u zahvatu ratnih dejstava primenjivana su od strane nemačkih snaga vrlo često u cilju zastrašivanja. U tome su se naročito isticale SS jedinice, na primer [[Masakr u Pivskoj župi juna 1943|u Pivskoj župi juna 1943]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u dolini Cetine marta 1944|u dolini Cetine marta 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u Sremskoj Rači marta 1944|u selu Sremska rača marta 1944]] ([[13. SS oružana brdska divizija Handžar|13. SS divizija]]), [[Masakr u selu Velika jula 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7.]] i [[21. SS divizija]])... Pohodi [[Prva konjička kozačka divizija (nemačka)|Prve kozačke divizije]] bili su redovno praćeni pljačkom, nasumičnim ubistvima i silovanjem žena. === Ekonomski motivisani zločini === Ulazeći u svetski rat, Nemci su bili svesni da će to znatno povećati potrebe za industrijskim i poljoprivrednim proizvodima, i doneli su odluku o bezobzirnom iskorišćavanju resursa i populacije okupiranih zemalja ([https://en.wikipedia.org/wiki/Hunger_Plan Hungerplan]). Kao generalni opunomoćenik Rajha za privredu ({{jez-nem|Generalbevollmächtigter für die Wirtschaft}}), za Jugoslaviju imenovan je Franc Nojhauzen ({{jez-nem|Franz Neuhausen}}), koji je na suđenju 1947. izjavio da ga je Göring u Beograd poslao sa savetom: {{izdvojeni citat|Hvala bogu, vi ne idete tamo da radite za blagostanje potčinjenog naroda, nego da oduzmete sve što je moguće oduzeti... A bit će mi savršeno svejedno javite li mi da će narod pod vašom upravom skapati od gladi!{{sfn|Popović|1986|pp=43}}}} Nemačke snage sistematski su vršile zaplenu imovine u svoju korist. U mnoge privredne objekte od značaja dovođeno je radno sposobno stanovništvo na prisilni rad. Takođe je uveden prisilni otkup poljoprivrednih proizvoda. Za eksploataciju svih privrednih resursa bio je zadužen Privredni štab sa sedištem u [[Zemun]]u. Na čelu ovog štaba nalazio se generalni opunomoćenik za privredu Franc Nojhauzen, predratni generalni konzul u [[Beograd]]u. Ovaj štab formirao je vlastite snage ([[Ogranizacija TODT]]), čiji su pripadnici brojali više desetina hiljada ljudi i raspolagali su pešadijskim naoružanjem i jednim brojem oklopnih kola. U organizovanju prisilnog rada, prikupljanju poljoprivrednih proizvoda i sirovina i vrbovanju za rad u Nemačkoj veliku pomoć nemačkim ustanovama pružili su organi Nedićeve kvislinške vlade. Franc Nojhauzen osuđen je na suđenju pred Vojnim sudom u Beogradu, od 22. do 31. oktobra 1947. godine na 20 godina lišenja slobode sa prinudnim radom. Sve što bi moglo poslužiti pobunjenicima sistematski je uništavano. Prilikom povlačenja iz pojedinih delova [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nemačke snage su vršile potpunu evakuaciju svih životnih potreba i rušenja svih privrednih objekata i komunikacija. == Ratni zločini nad ratnim zarobljenicima == {{Wikisource|Naređenje načelnika generalštaba Vrhovne komande Vermahta od 16. decembra 1942.}}Nemačke snage za sve vreme rata nisu priznavale pobunjenim formacijama u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] legalni status zaraćene strane sa pripadajućim pravima po ženevskoj konvenciji. Pripadnike [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] tretirali su kao ilegalne pobunjenite, i zvali ih "banditima" u svojim dokumentima. Zarobljenici su u pravilu ubijani, ili u određenim slučajevima deportovani u koncentracione logore ([[Auschwitz (koncentracioni logor)|Aušvic]], [[Buhenvald]]...). Na primer, [[Prva brdska divizija]] izvestila je nakon [[Bitka na Sutjesci|operacije Švarc]] o 498 zarobljenih, od kojih je 411 streljano na licu mesta.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_12_3_103.htm Sumarni izveštaj Prve brdske divizije o operaciji Švarc, 10. 7. 1943, Zbornik dokumenata i podataka Vojnoistorijskog instituta, tom XII, knjiga 3]</ref> Da bi smanjila ove gubitke, [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] je od septembra 1942. uspostavila kontakte za razmenu zarobljenika. Ove razmene zarobljenika vršene su povremeno do kraja rata, na primer prilikom zarobljavanja majora Štrekera marta [[1943]], generala fon Devica septembra [[1944]], ili pukovnika Eberlajna januara [[1945]]. Vrhovna komanda Vermahta je prema [[Adolf Hitler|Hitlerovoj]] instrukciji [[16. 12.|16. decembra]] [[1942]]. izdala izričito naređenje da nemačke snage na istoku u borbi protiv "bandi" primenjuje drastične mere zabranjene [[Ženevske konvencije|Ženevskim konvencijama]]. Pri tom je naglašeno da "ni jedan u borbi protiv bandi angažovan Nemac ne sme da bude pozvan na disciplinsku ili sudsku odgovornost".<ref>[https://sr.wikisource.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%92%D0%B5%D1%9A%D0%B5_%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%88%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B0_%D0%92%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B5_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5_%D0%92%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%85%D1%82%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_16._%D0%B4%D0%B5%D1%86%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D1%80%D0%B0_1942. Наређење начелника генералштаба Врховне команде Вермахта од 16. децембра 1942.]</ref> == Reference == {{izvori|2}} == Literatura == * [https://www.znaci.org/00001/84.htm Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945, Institut za istoriju radničkog pokreta Srbije, Rad, Beograd 1970] {{Webarchive|url=https://archive.today/20190122134017/https://www.znaci.org/00001/84.htm |date=2019-01-22 }} * {{Cite book|last= Popović|first=Jovo |authorlink=|coauthors=|title=VJEŠALA ZA GENERALE|year=1986|url=https://www.znaci.org/00001/218.htm|publisher=Stvarnost|location=Zagreb|id=}} * Hannes Heer i Klaus Naumann (ur.), ''Rat istrebljenja: Zločini Vermahta 1941–1944'', prev. Saša Ilić, Beograd: Biblioteka XX vek, 2004. == Povezano == * [[Progon Srba u Drugom svetskom ratu]] * [[Holokaust u Jugoslaviji]] * [[Holokaust u Srbiji]] == Vanjske veze == {{commonscat|German war crimes in Serbia|Nemački zločini u Srbiji}} * [http://guskova.ru/q?a=l&doc=/~mladich/Kragujevac/mas_sr Nemački masakri u Srbiji] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140418220643/http://guskova.ru/q?a=l&doc=%2F~mladich%2FKragujevac%2Fmas_sr |date=2014-04-18 }} * [https://www.znaci.org/00001/84 Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945]{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Drugi svetski rat u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Zločini nacista u Jugoslaviji u Drugom svjetskom ratu| ]] 99nu1mr95u1xht8u3i4h99fco8g0ue0 42470703 42470702 2025-06-10T18:16:47Z Mladifilozof 604 /* Bezobzirne odmazde nad civilima */ 42470703 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Masovna streljanja u Celju.jpg|thumb|Masovna streljanja u [[Celje|Celju]] 1942.]] [[Datoteka:Kraljevo-streljanje-doubijanje-41.jpg|thumb|[[Masakr u Kraljevu|Streljani taoci u Kraljevu]] 1941. godine.]] [[Datoteka:Kragujevac oktobar 1941.jpg|right|thumb|[[Masakr u Kragujevcu|Streljanje civila u Kragujevcu]], oktobra 1941. godine.]] Nemačke vlasti su u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] za vreme i nakon [[Aprilski rat|Aprilskog rata]] sistematski vršile masovne ratne zločine. Ove zločine vršile su nemačke upravne ustanove, policija, žandarmerija, kao i snage [[Wehrmacht|Vermahta]] i [[SS]]. [[Jugoslavija]] je ukinuta kao država, a delovi njene teritorije anektirani su od strane Nemačke, Italije i satelitskih država. Okupatori su do krajnjih granica bezobzirno iscrpljivali ljudske i materijalne resurse [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nastojeći da održe takvo stanje masovnim terorom nad stanovništvom. == Bombardovanje Beograda == Vlada [[Jugoslavija|Jugoslavije]] proglasila je [[Beograd]] otvorenim gradom. Uprkos tome, nemačko vazduhovplovstvo bombardovalo je [[Beograd]] bez objave rata, namerno ciljajući civilne ciljeve, stambene objekte i objekte od nacionalnog i kulturno-istorijskog značaja. Državna komisija za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača došla je do zaključka da je od bombardovanja poginulo preko 2.000 ljudi, jer ih je toliko sahranjeno, a pretpostavlja se da je oko 1.000 zatrpano u ruševinama. Takođe, 692 zgrade su srušene, dok je 1.601 jako oštećena.<ref>Arhiv Vojnoistorijskog instituta, Nemačka arhiva, 2B-1-1</ref> Nemačkom generalpukovniku [[Alexander Löhr|Aleksandru Leru]], koji je kao komandant 4. nemačke vazdušne flote komandovao [[Bombardiranje Beograda u Drugom svjetskom ratu|bombardovanjem Beograda]], a kasnije bio komandant [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]], februara 1947. u Beogradu suđeno je između ostalog i za "zločinačko bombardovanje Beograda". Proglašen je krivim po ovoj i po drugim tačkama optužnice, i osuđen na smrt. == Zločini nad civilima == === Rasno i etnički motivisani zločini === {{izdvojeni citat|Da bi se zavere sasekle u korenu, u prvom pojavljivanju i bez oklevanja, moraju se preduzeti najoštrije mere tako da se nametne autoritet okupacione sile i predupredi svako dalje širenje ideje o zaveri. Kad to činite, morate biti svesni da u tim zemljama ljudski život nema nikakvu vrednost i da efekat zastrašivanja može biti postignut samo neuobičajenom oštrinom. U odmazdu za jednog nemačkog vojnika mora se izvršiti proporcionalna smrtna kazna nad 50 do 100 komunista. Način smrti mora da stvori zastrašujući učinak.<ref name="Čitanka">{{Cite web |title=Historijska čitanka, Drugi svjetski rat |url=http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |access-date=2012-11-28 |archivedate=2014-01-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140109140648/http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |deadurl=yes }}</ref>|[[Adolf Hitler|Hitlerova]] naredba o ponašanju vojske na okupiranim teritorijama u jugoistočnoj Evropi (iz septembra 1941)}} Nemačke snage u [[Drugi svjetski rat|Drugom svetskom ratu]] bile su rukovođene [[nacionalsocijalizam|nacističkom ideologijom]], koja je bila ekstremno rasistička i predviđala fizičko uništenje nekih etničkih grupa i deportaciju drugih. U okupiranoj [[Jugoslavija|Jugoslaviji]], kao i u drugim krajevima posednutim od nacista, žrtve progona i istrebljenja na etničkoj osnovi bili su [[Jevreji]] i [[Romi]]. Osim njih, ekstremne progone i masovno unišavanje civilnog stanovništva preduzeto je u saradnji sa ustaškim režimom protiv srpske populacije u [[Nezavisna Država Hrvatska|Nezavisnoj Državi Hrvatskoj]]. [[Slovenci]] u oblasti [[Koruška|Koruške]] i [[Štajerska]] koje su anektirane u sastav [[Nemačka|Nemačke]], bili su izloženi deportaciji i germanizaciji. Glavni logor za uništenje Jevreja sa teritorije [[Srbija|Srbije]] bio je [[logor Staro sajmište]], a u Hrvatskoj [[Jasenovac, koncentracioni logor|Jasenovac]], kojim je upravljala ustaška vlast. === Ideološki i politički motivisani zločini === Osim po etničkom, teror je vršen i po političkom i ideološkom principu. Počev od [[22. 6.|22. juna]] [[1941]]. nemačke vlasti zavele su teror protiv pripadnika i simpatizera [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističke partije]] i povezanih organizacija. Zavisno od razvoja situacije, teror je primenjivan i protiv istaknutih nacionalističkih prvaka i intelektualaca, koji su smatrani potencijalno opasnim za nemačke interese. U [[Beograd]]u je za političke krivce i internirce formiran [[Logor Banjica|Banjički logor]]. Praktično u svim gradovima postojali su manji ili veći logori u kojima su provođene tortura i masovna ubistva. Na teritoriji [[Srbija|Srbije]] tim logorima je upravljano pomoću [[Milan Nedić|Nedićevih]] kvislinških snaga, a na teritoriji [[Nezavisna Država Hrvatska|NDH]] u saradnji sa ustašama. === Bezobzirne odmazde nad civilima === {{Glavni članak|Masakr u Skeli|Masakr u Kraljevu|Masakr u Šapcu|Masakr u Kragujevcu}} [[Datoteka:Notification on 21 October 1941.jpg|mini|desno|Obznana o odmazdi: za 10 ubijenih i 26 ranjenih Nemaca streljano je 2300 stanovnika Kragujevca, "''pre svega komunista, bandita i njihovih pomagača''".]] {{izdvojeni citat|„Kopanje jama oduzima nam najveći deo vremena dok ubijanje ide dosta brzo: 100 ljudi za 40 minuta.” <ref>Heer/Naumann, „Totalni rat”, str. 48</ref>|kapetan prve klase Hans Diter Valter, kasnije major Bundesvera, 1. novembar 1941. g.}} Po izbijanju ustanka, nemačka uprava zavela je bezobzirne mere odmazde, koje su se zasnivale na uzimanju talaca, koji bi bili streljani u slučaju napada na nemačko ljudstvo i vojne objekte. U septembru [[1941]]. u [[Srbija|Srbiji]] su naređene drakonske mere odmazde, prema kojima je za jednog ubijenog nemačkog vojnika moralo biti streljano 100 talaca. Provodeći ovo naređenje, nemačke vojne snage izvele su u Srbiji tokom jeseni 1941. niz masakra, kao što su [[masakr u Šapcu septembra 1941]], [[masakr u Kragujevcu]] i [[Masakr u Kraljevu oktobra 1941|u Kraljevu oktobra 1941]]. U toku prvih godinu dana ustanka, samo u Srbiji i NDH, Nemci su streljali preko 45.000 ljudi: {{citiranje|Prema tome, do sada je ukupno streljano u Srbiji i u Hrvatskoj, u toku borbenih dejstava ili kao odmazda, 45.261 lice.<ref>[https://znaci.org/dokument.php?br=32677 Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta]</ref>|Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta}} Tokom borbi protiv pobunjenika, tokom [[1942]]. nemački štabovi uveli su, pored principa odmazde, i princip preventivne internacije i deportacije celokupnog stanovništva određenih oblasti, kao i pljačkanje i uništavanje svih sredstava za život. Ovi principi eksplicitno su navedeni u naređenjima za operacije poput [[Ofanziva na Kozaru juna/jula 1942|ofanzive na Kozaru juna/jula 1942]], [[operacija Weiss|operacija Vajs I]] i zaposedanja dalmatinskih ostrva tokom zime 1943/44. Masovna ubistva civila u zahvatu ratnih dejstava primenjivana su od strane nemačkih snaga vrlo često u cilju zastrašivanja. U tome su se naročito isticale SS jedinice, na primer [[Masakr u Pivskoj župi juna 1943|u Pivskoj župi juna 1943]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u dolini Cetine marta 1944|u dolini Cetine marta 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u Sremskoj Rači marta 1944|u selu Sremska rača marta 1944]] ([[13. SS oružana brdska divizija Handžar|13. SS divizija]]), [[Masakr u selu Velika jula 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7.]] i [[21. SS divizija]])... Pohodi [[Prva konjička kozačka divizija (nemačka)|Prve kozačke divizije]] bili su redovno praćeni pljačkom, nasumičnim ubistvima i silovanjem žena. === Ekonomski motivisani zločini === Ulazeći u svetski rat, Nemci su bili svesni da će to znatno povećati potrebe za industrijskim i poljoprivrednim proizvodima, i doneli su odluku o bezobzirnom iskorišćavanju resursa i populacije okupiranih zemalja ([https://en.wikipedia.org/wiki/Hunger_Plan Hungerplan]). Kao generalni opunomoćenik Rajha za privredu ({{jez-nem|Generalbevollmächtigter für die Wirtschaft}}), za Jugoslaviju imenovan je Franc Nojhauzen ({{jez-nem|Franz Neuhausen}}), koji je na suđenju 1947. izjavio da ga je Göring u Beograd poslao sa savetom: {{izdvojeni citat|Hvala bogu, vi ne idete tamo da radite za blagostanje potčinjenog naroda, nego da oduzmete sve što je moguće oduzeti... A bit će mi savršeno svejedno javite li mi da će narod pod vašom upravom skapati od gladi!{{sfn|Popović|1986|pp=43}}}} Nemačke snage sistematski su vršile zaplenu imovine u svoju korist. U mnoge privredne objekte od značaja dovođeno je radno sposobno stanovništvo na prisilni rad. Takođe je uveden prisilni otkup poljoprivrednih proizvoda. Za eksploataciju svih privrednih resursa bio je zadužen Privredni štab sa sedištem u [[Zemun]]u. Na čelu ovog štaba nalazio se generalni opunomoćenik za privredu Franc Nojhauzen, predratni generalni konzul u [[Beograd]]u. Ovaj štab formirao je vlastite snage ([[Ogranizacija TODT]]), čiji su pripadnici brojali više desetina hiljada ljudi i raspolagali su pešadijskim naoružanjem i jednim brojem oklopnih kola. U organizovanju prisilnog rada, prikupljanju poljoprivrednih proizvoda i sirovina i vrbovanju za rad u Nemačkoj veliku pomoć nemačkim ustanovama pružili su organi Nedićeve kvislinške vlade. Franc Nojhauzen osuđen je na suđenju pred Vojnim sudom u Beogradu, od 22. do 31. oktobra 1947. godine na 20 godina lišenja slobode sa prinudnim radom. Sve što bi moglo poslužiti pobunjenicima sistematski je uništavano. Prilikom povlačenja iz pojedinih delova [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nemačke snage su vršile potpunu evakuaciju svih životnih potreba i rušenja svih privrednih objekata i komunikacija. == Ratni zločini nad ratnim zarobljenicima == {{Wikisource|Naređenje načelnika generalštaba Vrhovne komande Vermahta od 16. decembra 1942.}}Nemačke snage za sve vreme rata nisu priznavale pobunjenim formacijama u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] legalni status zaraćene strane sa pripadajućim pravima po ženevskoj konvenciji. Pripadnike [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] tretirali su kao ilegalne pobunjenite, i zvali ih "banditima" u svojim dokumentima. Zarobljenici su u pravilu ubijani, ili u određenim slučajevima deportovani u koncentracione logore ([[Auschwitz (koncentracioni logor)|Aušvic]], [[Buhenvald]]...). Na primer, [[Prva brdska divizija]] izvestila je nakon [[Bitka na Sutjesci|operacije Švarc]] o 498 zarobljenih, od kojih je 411 streljano na licu mesta.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_12_3_103.htm Sumarni izveštaj Prve brdske divizije o operaciji Švarc, 10. 7. 1943, Zbornik dokumenata i podataka Vojnoistorijskog instituta, tom XII, knjiga 3]</ref> Da bi smanjila ove gubitke, [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] je od septembra 1942. uspostavila kontakte za razmenu zarobljenika. Ove razmene zarobljenika vršene su povremeno do kraja rata, na primer prilikom zarobljavanja majora Štrekera marta [[1943]], generala fon Devica septembra [[1944]], ili pukovnika Eberlajna januara [[1945]]. Vrhovna komanda Vermahta je prema [[Adolf Hitler|Hitlerovoj]] instrukciji [[16. 12.|16. decembra]] [[1942]]. izdala izričito naređenje da nemačke snage na istoku u borbi protiv "bandi" primenjuje drastične mere zabranjene [[Ženevske konvencije|Ženevskim konvencijama]]. Pri tom je naglašeno da "ni jedan u borbi protiv bandi angažovan Nemac ne sme da bude pozvan na disciplinsku ili sudsku odgovornost".<ref>[https://sr.wikisource.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%92%D0%B5%D1%9A%D0%B5_%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%88%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B0_%D0%92%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B5_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5_%D0%92%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%85%D1%82%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_16._%D0%B4%D0%B5%D1%86%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D1%80%D0%B0_1942. Наређење начелника генералштаба Врховне команде Вермахта од 16. децембра 1942.]</ref> == Reference == {{izvori|2}} == Literatura == * [https://www.znaci.org/00001/84.htm Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945, Institut za istoriju radničkog pokreta Srbije, Rad, Beograd 1970] {{Webarchive|url=https://archive.today/20190122134017/https://www.znaci.org/00001/84.htm |date=2019-01-22 }} * {{Cite book|last= Popović|first=Jovo |authorlink=|coauthors=|title=VJEŠALA ZA GENERALE|year=1986|url=https://www.znaci.org/00001/218.htm|publisher=Stvarnost|location=Zagreb|id=}} * Hannes Heer i Klaus Naumann (ur.), ''Rat istrebljenja: Zločini Vermahta 1941–1944'', prev. Saša Ilić, Beograd: Biblioteka XX vek, 2004. == Povezano == * [[Progon Srba u Drugom svetskom ratu]] * [[Holokaust u Jugoslaviji]] * [[Holokaust u Srbiji]] == Vanjske veze == {{commonscat|German war crimes in Serbia|Nemački zločini u Srbiji}} * [http://guskova.ru/q?a=l&doc=/~mladich/Kragujevac/mas_sr Nemački masakri u Srbiji] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140418220643/http://guskova.ru/q?a=l&doc=%2F~mladich%2FKragujevac%2Fmas_sr |date=2014-04-18 }} * [https://www.znaci.org/00001/84 Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945]{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Drugi svetski rat u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Zločini nacista u Jugoslaviji u Drugom svjetskom ratu| ]] rn2utycp4wdecxzk57jecsetv1r6p6s 42470705 42470703 2025-06-10T18:18:20Z Mladifilozof 604 /* Bezobzirne odmazde nad civilima */ 42470705 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Masovna streljanja u Celju.jpg|thumb|Masovna streljanja u [[Celje|Celju]] 1942.]] [[Datoteka:Kraljevo-streljanje-doubijanje-41.jpg|thumb|[[Masakr u Kraljevu|Streljani taoci u Kraljevu]] 1941. godine.]] [[Datoteka:Kragujevac oktobar 1941.jpg|right|thumb|[[Masakr u Kragujevcu|Streljanje civila u Kragujevcu]], oktobra 1941. godine.]] Nemačke vlasti su u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] za vreme i nakon [[Aprilski rat|Aprilskog rata]] sistematski vršile masovne ratne zločine. Ove zločine vršile su nemačke upravne ustanove, policija, žandarmerija, kao i snage [[Wehrmacht|Vermahta]] i [[SS]]. [[Jugoslavija]] je ukinuta kao država, a delovi njene teritorije anektirani su od strane Nemačke, Italije i satelitskih država. Okupatori su do krajnjih granica bezobzirno iscrpljivali ljudske i materijalne resurse [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nastojeći da održe takvo stanje masovnim terorom nad stanovništvom. == Bombardovanje Beograda == Vlada [[Jugoslavija|Jugoslavije]] proglasila je [[Beograd]] otvorenim gradom. Uprkos tome, nemačko vazduhovplovstvo bombardovalo je [[Beograd]] bez objave rata, namerno ciljajući civilne ciljeve, stambene objekte i objekte od nacionalnog i kulturno-istorijskog značaja. Državna komisija za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača došla je do zaključka da je od bombardovanja poginulo preko 2.000 ljudi, jer ih je toliko sahranjeno, a pretpostavlja se da je oko 1.000 zatrpano u ruševinama. Takođe, 692 zgrade su srušene, dok je 1.601 jako oštećena.<ref>Arhiv Vojnoistorijskog instituta, Nemačka arhiva, 2B-1-1</ref> Nemačkom generalpukovniku [[Alexander Löhr|Aleksandru Leru]], koji je kao komandant 4. nemačke vazdušne flote komandovao [[Bombardiranje Beograda u Drugom svjetskom ratu|bombardovanjem Beograda]], a kasnije bio komandant [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]], februara 1947. u Beogradu suđeno je između ostalog i za "zločinačko bombardovanje Beograda". Proglašen je krivim po ovoj i po drugim tačkama optužnice, i osuđen na smrt. == Zločini nad civilima == === Rasno i etnički motivisani zločini === {{izdvojeni citat|Da bi se zavere sasekle u korenu, u prvom pojavljivanju i bez oklevanja, moraju se preduzeti najoštrije mere tako da se nametne autoritet okupacione sile i predupredi svako dalje širenje ideje o zaveri. Kad to činite, morate biti svesni da u tim zemljama ljudski život nema nikakvu vrednost i da efekat zastrašivanja može biti postignut samo neuobičajenom oštrinom. U odmazdu za jednog nemačkog vojnika mora se izvršiti proporcionalna smrtna kazna nad 50 do 100 komunista. Način smrti mora da stvori zastrašujući učinak.<ref name="Čitanka">{{Cite web |title=Historijska čitanka, Drugi svjetski rat |url=http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |access-date=2012-11-28 |archivedate=2014-01-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140109140648/http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |deadurl=yes }}</ref>|[[Adolf Hitler|Hitlerova]] naredba o ponašanju vojske na okupiranim teritorijama u jugoistočnoj Evropi (iz septembra 1941)}} Nemačke snage u [[Drugi svjetski rat|Drugom svetskom ratu]] bile su rukovođene [[nacionalsocijalizam|nacističkom ideologijom]], koja je bila ekstremno rasistička i predviđala fizičko uništenje nekih etničkih grupa i deportaciju drugih. U okupiranoj [[Jugoslavija|Jugoslaviji]], kao i u drugim krajevima posednutim od nacista, žrtve progona i istrebljenja na etničkoj osnovi bili su [[Jevreji]] i [[Romi]]. Osim njih, ekstremne progone i masovno unišavanje civilnog stanovništva preduzeto je u saradnji sa ustaškim režimom protiv srpske populacije u [[Nezavisna Država Hrvatska|Nezavisnoj Državi Hrvatskoj]]. [[Slovenci]] u oblasti [[Koruška|Koruške]] i [[Štajerska]] koje su anektirane u sastav [[Nemačka|Nemačke]], bili su izloženi deportaciji i germanizaciji. Glavni logor za uništenje Jevreja sa teritorije [[Srbija|Srbije]] bio je [[logor Staro sajmište]], a u Hrvatskoj [[Jasenovac, koncentracioni logor|Jasenovac]], kojim je upravljala ustaška vlast. === Ideološki i politički motivisani zločini === Osim po etničkom, teror je vršen i po političkom i ideološkom principu. Počev od [[22. 6.|22. juna]] [[1941]]. nemačke vlasti zavele su teror protiv pripadnika i simpatizera [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističke partije]] i povezanih organizacija. Zavisno od razvoja situacije, teror je primenjivan i protiv istaknutih nacionalističkih prvaka i intelektualaca, koji su smatrani potencijalno opasnim za nemačke interese. U [[Beograd]]u je za političke krivce i internirce formiran [[Logor Banjica|Banjički logor]]. Praktično u svim gradovima postojali su manji ili veći logori u kojima su provođene tortura i masovna ubistva. Na teritoriji [[Srbija|Srbije]] tim logorima je upravljano pomoću [[Milan Nedić|Nedićevih]] kvislinških snaga, a na teritoriji [[Nezavisna Država Hrvatska|NDH]] u saradnji sa ustašama. === Bezobzirne odmazde nad civilima === {{Glavni članak|Masakr u Skeli|Masakr u Kraljevu|Masakr u Šapcu|Masakr u Kragujevcu|Masakr u Pivskoj župi}} [[Datoteka:Notification on 21 October 1941.jpg|mini|desno|Obznana o odmazdi: za 10 ubijenih i 26 ranjenih Nemaca streljano je 2300 stanovnika Kragujevca, "''pre svega komunista, bandita i njihovih pomagača''".]] {{izdvojeni citat|„Kopanje jama oduzima nam najveći deo vremena dok ubijanje ide dosta brzo: 100 ljudi za 40 minuta.” <ref>Heer/Naumann, „Totalni rat”, str. 48</ref>|kapetan prve klase Hans Diter Valter, kasnije major Bundesvera, 1. novembar 1941. g.}} Po izbijanju ustanka, nemačka uprava zavela je bezobzirne mere odmazde, koje su se zasnivale na uzimanju talaca, koji bi bili streljani u slučaju napada na nemačko ljudstvo i vojne objekte. U septembru [[1941]]. u [[Srbija|Srbiji]] su naređene drakonske mere odmazde, prema kojima je za jednog ubijenog nemačkog vojnika moralo biti streljano 100 talaca. Provodeći ovo naređenje, nemačke vojne snage izvele su u Srbiji tokom jeseni 1941. niz masakra, kao što su [[masakr u Šapcu septembra 1941]], [[masakr u Kragujevcu]] i [[Masakr u Kraljevu oktobra 1941|u Kraljevu oktobra 1941]]. U toku prvih godinu dana ustanka, samo u Srbiji i NDH, Nemci su streljali preko 45.000 ljudi: {{citiranje|Prema tome, do sada je ukupno streljano u Srbiji i u Hrvatskoj, u toku borbenih dejstava ili kao odmazda, 45.261 lice.<ref>[https://znaci.org/dokument.php?br=32677 Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta]</ref>|Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta}} Tokom borbi protiv pobunjenika, tokom [[1942]]. nemački štabovi uveli su, pored principa odmazde, i princip preventivne internacije i deportacije celokupnog stanovništva određenih oblasti, kao i pljačkanje i uništavanje svih sredstava za život. Ovi principi eksplicitno su navedeni u naređenjima za operacije poput [[Ofanziva na Kozaru juna/jula 1942|ofanzive na Kozaru juna/jula 1942]], [[operacija Weiss|operacija Vajs I]] i zaposedanja dalmatinskih ostrva tokom zime 1943/44. Masovna ubistva civila u zahvatu ratnih dejstava primenjivana su od strane nemačkih snaga vrlo često u cilju zastrašivanja. U tome su se naročito isticale SS jedinice, na primer [[Masakr u Pivskoj župi juna 1943|u Pivskoj župi juna 1943]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u dolini Cetine marta 1944|u dolini Cetine marta 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u Sremskoj Rači marta 1944|u selu Sremska rača marta 1944]] ([[13. SS oružana brdska divizija Handžar|13. SS divizija]]), [[Masakr u selu Velika jula 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7.]] i [[21. SS divizija]])... Pohodi [[Prva konjička kozačka divizija (nemačka)|Prve kozačke divizije]] bili su redovno praćeni pljačkom, nasumičnim ubistvima i silovanjem žena. === Ekonomski motivisani zločini === Ulazeći u svetski rat, Nemci su bili svesni da će to znatno povećati potrebe za industrijskim i poljoprivrednim proizvodima, i doneli su odluku o bezobzirnom iskorišćavanju resursa i populacije okupiranih zemalja ([https://en.wikipedia.org/wiki/Hunger_Plan Hungerplan]). Kao generalni opunomoćenik Rajha za privredu ({{jez-nem|Generalbevollmächtigter für die Wirtschaft}}), za Jugoslaviju imenovan je Franc Nojhauzen ({{jez-nem|Franz Neuhausen}}), koji je na suđenju 1947. izjavio da ga je Göring u Beograd poslao sa savetom: {{izdvojeni citat|Hvala bogu, vi ne idete tamo da radite za blagostanje potčinjenog naroda, nego da oduzmete sve što je moguće oduzeti... A bit će mi savršeno svejedno javite li mi da će narod pod vašom upravom skapati od gladi!{{sfn|Popović|1986|pp=43}}}} Nemačke snage sistematski su vršile zaplenu imovine u svoju korist. U mnoge privredne objekte od značaja dovođeno je radno sposobno stanovništvo na prisilni rad. Takođe je uveden prisilni otkup poljoprivrednih proizvoda. Za eksploataciju svih privrednih resursa bio je zadužen Privredni štab sa sedištem u [[Zemun]]u. Na čelu ovog štaba nalazio se generalni opunomoćenik za privredu Franc Nojhauzen, predratni generalni konzul u [[Beograd]]u. Ovaj štab formirao je vlastite snage ([[Ogranizacija TODT]]), čiji su pripadnici brojali više desetina hiljada ljudi i raspolagali su pešadijskim naoružanjem i jednim brojem oklopnih kola. U organizovanju prisilnog rada, prikupljanju poljoprivrednih proizvoda i sirovina i vrbovanju za rad u Nemačkoj veliku pomoć nemačkim ustanovama pružili su organi Nedićeve kvislinške vlade. Franc Nojhauzen osuđen je na suđenju pred Vojnim sudom u Beogradu, od 22. do 31. oktobra 1947. godine na 20 godina lišenja slobode sa prinudnim radom. Sve što bi moglo poslužiti pobunjenicima sistematski je uništavano. Prilikom povlačenja iz pojedinih delova [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nemačke snage su vršile potpunu evakuaciju svih životnih potreba i rušenja svih privrednih objekata i komunikacija. == Ratni zločini nad ratnim zarobljenicima == {{Wikisource|Naređenje načelnika generalštaba Vrhovne komande Vermahta od 16. decembra 1942.}}Nemačke snage za sve vreme rata nisu priznavale pobunjenim formacijama u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] legalni status zaraćene strane sa pripadajućim pravima po ženevskoj konvenciji. Pripadnike [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] tretirali su kao ilegalne pobunjenite, i zvali ih "banditima" u svojim dokumentima. Zarobljenici su u pravilu ubijani, ili u određenim slučajevima deportovani u koncentracione logore ([[Auschwitz (koncentracioni logor)|Aušvic]], [[Buhenvald]]...). Na primer, [[Prva brdska divizija]] izvestila je nakon [[Bitka na Sutjesci|operacije Švarc]] o 498 zarobljenih, od kojih je 411 streljano na licu mesta.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_12_3_103.htm Sumarni izveštaj Prve brdske divizije o operaciji Švarc, 10. 7. 1943, Zbornik dokumenata i podataka Vojnoistorijskog instituta, tom XII, knjiga 3]</ref> Da bi smanjila ove gubitke, [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] je od septembra 1942. uspostavila kontakte za razmenu zarobljenika. Ove razmene zarobljenika vršene su povremeno do kraja rata, na primer prilikom zarobljavanja majora Štrekera marta [[1943]], generala fon Devica septembra [[1944]], ili pukovnika Eberlajna januara [[1945]]. Vrhovna komanda Vermahta je prema [[Adolf Hitler|Hitlerovoj]] instrukciji [[16. 12.|16. decembra]] [[1942]]. izdala izričito naređenje da nemačke snage na istoku u borbi protiv "bandi" primenjuje drastične mere zabranjene [[Ženevske konvencije|Ženevskim konvencijama]]. Pri tom je naglašeno da "ni jedan u borbi protiv bandi angažovan Nemac ne sme da bude pozvan na disciplinsku ili sudsku odgovornost".<ref>[https://sr.wikisource.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%92%D0%B5%D1%9A%D0%B5_%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%88%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B0_%D0%92%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B5_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5_%D0%92%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%85%D1%82%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_16._%D0%B4%D0%B5%D1%86%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D1%80%D0%B0_1942. Наређење начелника генералштаба Врховне команде Вермахта од 16. децембра 1942.]</ref> == Reference == {{izvori|2}} == Literatura == * [https://www.znaci.org/00001/84.htm Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945, Institut za istoriju radničkog pokreta Srbije, Rad, Beograd 1970] {{Webarchive|url=https://archive.today/20190122134017/https://www.znaci.org/00001/84.htm |date=2019-01-22 }} * {{Cite book|last= Popović|first=Jovo |authorlink=|coauthors=|title=VJEŠALA ZA GENERALE|year=1986|url=https://www.znaci.org/00001/218.htm|publisher=Stvarnost|location=Zagreb|id=}} * Hannes Heer i Klaus Naumann (ur.), ''Rat istrebljenja: Zločini Vermahta 1941–1944'', prev. Saša Ilić, Beograd: Biblioteka XX vek, 2004. == Povezano == * [[Progon Srba u Drugom svetskom ratu]] * [[Holokaust u Jugoslaviji]] * [[Holokaust u Srbiji]] == Vanjske veze == {{commonscat|German war crimes in Serbia|Nemački zločini u Srbiji}} * [http://guskova.ru/q?a=l&doc=/~mladich/Kragujevac/mas_sr Nemački masakri u Srbiji] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140418220643/http://guskova.ru/q?a=l&doc=%2F~mladich%2FKragujevac%2Fmas_sr |date=2014-04-18 }} * [https://www.znaci.org/00001/84 Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945]{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Drugi svetski rat u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Zločini nacista u Jugoslaviji u Drugom svjetskom ratu| ]] gt3epdhu4jr5dxnwup2xg98s0t6agua 42470706 42470705 2025-06-10T18:19:42Z Mladifilozof 604 /* Ratni zločini nad ratnim zarobljenicima */ 42470706 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Masovna streljanja u Celju.jpg|thumb|Masovna streljanja u [[Celje|Celju]] 1942.]] [[Datoteka:Kraljevo-streljanje-doubijanje-41.jpg|thumb|[[Masakr u Kraljevu|Streljani taoci u Kraljevu]] 1941. godine.]] [[Datoteka:Kragujevac oktobar 1941.jpg|right|thumb|[[Masakr u Kragujevcu|Streljanje civila u Kragujevcu]], oktobra 1941. godine.]] Nemačke vlasti su u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] za vreme i nakon [[Aprilski rat|Aprilskog rata]] sistematski vršile masovne ratne zločine. Ove zločine vršile su nemačke upravne ustanove, policija, žandarmerija, kao i snage [[Wehrmacht|Vermahta]] i [[SS]]. [[Jugoslavija]] je ukinuta kao država, a delovi njene teritorije anektirani su od strane Nemačke, Italije i satelitskih država. Okupatori su do krajnjih granica bezobzirno iscrpljivali ljudske i materijalne resurse [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nastojeći da održe takvo stanje masovnim terorom nad stanovništvom. == Bombardovanje Beograda == Vlada [[Jugoslavija|Jugoslavije]] proglasila je [[Beograd]] otvorenim gradom. Uprkos tome, nemačko vazduhovplovstvo bombardovalo je [[Beograd]] bez objave rata, namerno ciljajući civilne ciljeve, stambene objekte i objekte od nacionalnog i kulturno-istorijskog značaja. Državna komisija za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača došla je do zaključka da je od bombardovanja poginulo preko 2.000 ljudi, jer ih je toliko sahranjeno, a pretpostavlja se da je oko 1.000 zatrpano u ruševinama. Takođe, 692 zgrade su srušene, dok je 1.601 jako oštećena.<ref>Arhiv Vojnoistorijskog instituta, Nemačka arhiva, 2B-1-1</ref> Nemačkom generalpukovniku [[Alexander Löhr|Aleksandru Leru]], koji je kao komandant 4. nemačke vazdušne flote komandovao [[Bombardiranje Beograda u Drugom svjetskom ratu|bombardovanjem Beograda]], a kasnije bio komandant [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]], februara 1947. u Beogradu suđeno je između ostalog i za "zločinačko bombardovanje Beograda". Proglašen je krivim po ovoj i po drugim tačkama optužnice, i osuđen na smrt. == Zločini nad civilima == === Rasno i etnički motivisani zločini === {{izdvojeni citat|Da bi se zavere sasekle u korenu, u prvom pojavljivanju i bez oklevanja, moraju se preduzeti najoštrije mere tako da se nametne autoritet okupacione sile i predupredi svako dalje širenje ideje o zaveri. Kad to činite, morate biti svesni da u tim zemljama ljudski život nema nikakvu vrednost i da efekat zastrašivanja može biti postignut samo neuobičajenom oštrinom. U odmazdu za jednog nemačkog vojnika mora se izvršiti proporcionalna smrtna kazna nad 50 do 100 komunista. Način smrti mora da stvori zastrašujući učinak.<ref name="Čitanka">{{Cite web |title=Historijska čitanka, Drugi svjetski rat |url=http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |access-date=2012-11-28 |archivedate=2014-01-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140109140648/http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |deadurl=yes }}</ref>|[[Adolf Hitler|Hitlerova]] naredba o ponašanju vojske na okupiranim teritorijama u jugoistočnoj Evropi (iz septembra 1941)}} Nemačke snage u [[Drugi svjetski rat|Drugom svetskom ratu]] bile su rukovođene [[nacionalsocijalizam|nacističkom ideologijom]], koja je bila ekstremno rasistička i predviđala fizičko uništenje nekih etničkih grupa i deportaciju drugih. U okupiranoj [[Jugoslavija|Jugoslaviji]], kao i u drugim krajevima posednutim od nacista, žrtve progona i istrebljenja na etničkoj osnovi bili su [[Jevreji]] i [[Romi]]. Osim njih, ekstremne progone i masovno unišavanje civilnog stanovništva preduzeto je u saradnji sa ustaškim režimom protiv srpske populacije u [[Nezavisna Država Hrvatska|Nezavisnoj Državi Hrvatskoj]]. [[Slovenci]] u oblasti [[Koruška|Koruške]] i [[Štajerska]] koje su anektirane u sastav [[Nemačka|Nemačke]], bili su izloženi deportaciji i germanizaciji. Glavni logor za uništenje Jevreja sa teritorije [[Srbija|Srbije]] bio je [[logor Staro sajmište]], a u Hrvatskoj [[Jasenovac, koncentracioni logor|Jasenovac]], kojim je upravljala ustaška vlast. === Ideološki i politički motivisani zločini === Osim po etničkom, teror je vršen i po političkom i ideološkom principu. Počev od [[22. 6.|22. juna]] [[1941]]. nemačke vlasti zavele su teror protiv pripadnika i simpatizera [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističke partije]] i povezanih organizacija. Zavisno od razvoja situacije, teror je primenjivan i protiv istaknutih nacionalističkih prvaka i intelektualaca, koji su smatrani potencijalno opasnim za nemačke interese. U [[Beograd]]u je za političke krivce i internirce formiran [[Logor Banjica|Banjički logor]]. Praktično u svim gradovima postojali su manji ili veći logori u kojima su provođene tortura i masovna ubistva. Na teritoriji [[Srbija|Srbije]] tim logorima je upravljano pomoću [[Milan Nedić|Nedićevih]] kvislinških snaga, a na teritoriji [[Nezavisna Država Hrvatska|NDH]] u saradnji sa ustašama. === Bezobzirne odmazde nad civilima === {{Glavni članak|Masakr u Skeli|Masakr u Kraljevu|Masakr u Šapcu|Masakr u Kragujevcu|Masakr u Pivskoj župi}} [[Datoteka:Notification on 21 October 1941.jpg|mini|desno|Obznana o odmazdi: za 10 ubijenih i 26 ranjenih Nemaca streljano je 2300 stanovnika Kragujevca, "''pre svega komunista, bandita i njihovih pomagača''".]] {{izdvojeni citat|„Kopanje jama oduzima nam najveći deo vremena dok ubijanje ide dosta brzo: 100 ljudi za 40 minuta.” <ref>Heer/Naumann, „Totalni rat”, str. 48</ref>|kapetan prve klase Hans Diter Valter, kasnije major Bundesvera, 1. novembar 1941. g.}} Po izbijanju ustanka, nemačka uprava zavela je bezobzirne mere odmazde, koje su se zasnivale na uzimanju talaca, koji bi bili streljani u slučaju napada na nemačko ljudstvo i vojne objekte. U septembru [[1941]]. u [[Srbija|Srbiji]] su naređene drakonske mere odmazde, prema kojima je za jednog ubijenog nemačkog vojnika moralo biti streljano 100 talaca. Provodeći ovo naređenje, nemačke vojne snage izvele su u Srbiji tokom jeseni 1941. niz masakra, kao što su [[masakr u Šapcu septembra 1941]], [[masakr u Kragujevcu]] i [[Masakr u Kraljevu oktobra 1941|u Kraljevu oktobra 1941]]. U toku prvih godinu dana ustanka, samo u Srbiji i NDH, Nemci su streljali preko 45.000 ljudi: {{citiranje|Prema tome, do sada je ukupno streljano u Srbiji i u Hrvatskoj, u toku borbenih dejstava ili kao odmazda, 45.261 lice.<ref>[https://znaci.org/dokument.php?br=32677 Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta]</ref>|Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta}} Tokom borbi protiv pobunjenika, tokom [[1942]]. nemački štabovi uveli su, pored principa odmazde, i princip preventivne internacije i deportacije celokupnog stanovništva određenih oblasti, kao i pljačkanje i uništavanje svih sredstava za život. Ovi principi eksplicitno su navedeni u naređenjima za operacije poput [[Ofanziva na Kozaru juna/jula 1942|ofanzive na Kozaru juna/jula 1942]], [[operacija Weiss|operacija Vajs I]] i zaposedanja dalmatinskih ostrva tokom zime 1943/44. Masovna ubistva civila u zahvatu ratnih dejstava primenjivana su od strane nemačkih snaga vrlo često u cilju zastrašivanja. U tome su se naročito isticale SS jedinice, na primer [[Masakr u Pivskoj župi juna 1943|u Pivskoj župi juna 1943]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u dolini Cetine marta 1944|u dolini Cetine marta 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u Sremskoj Rači marta 1944|u selu Sremska rača marta 1944]] ([[13. SS oružana brdska divizija Handžar|13. SS divizija]]), [[Masakr u selu Velika jula 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7.]] i [[21. SS divizija]])... Pohodi [[Prva konjička kozačka divizija (nemačka)|Prve kozačke divizije]] bili su redovno praćeni pljačkom, nasumičnim ubistvima i silovanjem žena. === Ekonomski motivisani zločini === Ulazeći u svetski rat, Nemci su bili svesni da će to znatno povećati potrebe za industrijskim i poljoprivrednim proizvodima, i doneli su odluku o bezobzirnom iskorišćavanju resursa i populacije okupiranih zemalja ([https://en.wikipedia.org/wiki/Hunger_Plan Hungerplan]). Kao generalni opunomoćenik Rajha za privredu ({{jez-nem|Generalbevollmächtigter für die Wirtschaft}}), za Jugoslaviju imenovan je Franc Nojhauzen ({{jez-nem|Franz Neuhausen}}), koji je na suđenju 1947. izjavio da ga je Göring u Beograd poslao sa savetom: {{izdvojeni citat|Hvala bogu, vi ne idete tamo da radite za blagostanje potčinjenog naroda, nego da oduzmete sve što je moguće oduzeti... A bit će mi savršeno svejedno javite li mi da će narod pod vašom upravom skapati od gladi!{{sfn|Popović|1986|pp=43}}}} Nemačke snage sistematski su vršile zaplenu imovine u svoju korist. U mnoge privredne objekte od značaja dovođeno je radno sposobno stanovništvo na prisilni rad. Takođe je uveden prisilni otkup poljoprivrednih proizvoda. Za eksploataciju svih privrednih resursa bio je zadužen Privredni štab sa sedištem u [[Zemun]]u. Na čelu ovog štaba nalazio se generalni opunomoćenik za privredu Franc Nojhauzen, predratni generalni konzul u [[Beograd]]u. Ovaj štab formirao je vlastite snage ([[Ogranizacija TODT]]), čiji su pripadnici brojali više desetina hiljada ljudi i raspolagali su pešadijskim naoružanjem i jednim brojem oklopnih kola. U organizovanju prisilnog rada, prikupljanju poljoprivrednih proizvoda i sirovina i vrbovanju za rad u Nemačkoj veliku pomoć nemačkim ustanovama pružili su organi Nedićeve kvislinške vlade. Franc Nojhauzen osuđen je na suđenju pred Vojnim sudom u Beogradu, od 22. do 31. oktobra 1947. godine na 20 godina lišenja slobode sa prinudnim radom. Sve što bi moglo poslužiti pobunjenicima sistematski je uništavano. Prilikom povlačenja iz pojedinih delova [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nemačke snage su vršile potpunu evakuaciju svih životnih potreba i rušenja svih privrednih objekata i komunikacija. == Ratni zločini nad ratnim zarobljenicima == [[File:Nemci ubijaju ranjenike na Sutjesci.jpg|thumb|Nemci ubijaju ranjenike na Sutjesci]] Nemačke snage za sve vreme rata nisu priznavale pobunjenim formacijama u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] legalni status zaraćene strane sa pripadajućim pravima po ženevskoj konvenciji. Pripadnike [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] tretirali su kao ilegalne pobunjenite, i zvali ih "banditima" u svojim dokumentima. Zarobljenici su u pravilu ubijani, ili u određenim slučajevima deportovani u koncentracione logore ([[Auschwitz (koncentracioni logor)|Aušvic]], [[Buhenvald]]...). Na primer, [[Prva brdska divizija]] izvestila je nakon [[Bitka na Sutjesci|operacije Švarc]] o 498 zarobljenih, od kojih je 411 streljano na licu mesta.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_12_3_103.htm Sumarni izveštaj Prve brdske divizije o operaciji Švarc, 10. 7. 1943, Zbornik dokumenata i podataka Vojnoistorijskog instituta, tom XII, knjiga 3]</ref> Da bi smanjila ove gubitke, [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] je od septembra 1942. uspostavila kontakte za razmenu zarobljenika. Ove razmene zarobljenika vršene su povremeno do kraja rata, na primer prilikom zarobljavanja majora Štrekera marta [[1943]], generala fon Devica septembra [[1944]], ili pukovnika Eberlajna januara [[1945]]. Vrhovna komanda Vermahta je prema [[Adolf Hitler|Hitlerovoj]] instrukciji [[16. 12.|16. decembra]] [[1942]]. izdala izričito naređenje da nemačke snage na istoku u borbi protiv "bandi" primenjuje drastične mere zabranjene [[Ženevske konvencije|Ženevskim konvencijama]]. Pri tom je naglašeno da "ni jedan u borbi protiv bandi angažovan Nemac ne sme da bude pozvan na disciplinsku ili sudsku odgovornost".<ref>[https://sr.wikisource.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%92%D0%B5%D1%9A%D0%B5_%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%88%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B0_%D0%92%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B5_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5_%D0%92%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%85%D1%82%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_16._%D0%B4%D0%B5%D1%86%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D1%80%D0%B0_1942. Наређење начелника генералштаба Врховне команде Вермахта од 16. децембра 1942.]</ref> == Reference == {{izvori|2}} == Literatura == * [https://www.znaci.org/00001/84.htm Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945, Institut za istoriju radničkog pokreta Srbije, Rad, Beograd 1970] {{Webarchive|url=https://archive.today/20190122134017/https://www.znaci.org/00001/84.htm |date=2019-01-22 }} * {{Cite book|last= Popović|first=Jovo |authorlink=|coauthors=|title=VJEŠALA ZA GENERALE|year=1986|url=https://www.znaci.org/00001/218.htm|publisher=Stvarnost|location=Zagreb|id=}} * Hannes Heer i Klaus Naumann (ur.), ''Rat istrebljenja: Zločini Vermahta 1941–1944'', prev. Saša Ilić, Beograd: Biblioteka XX vek, 2004. == Povezano == * [[Progon Srba u Drugom svetskom ratu]] * [[Holokaust u Jugoslaviji]] * [[Holokaust u Srbiji]] == Vanjske veze == {{commonscat|German war crimes in Serbia|Nemački zločini u Srbiji}} * [http://guskova.ru/q?a=l&doc=/~mladich/Kragujevac/mas_sr Nemački masakri u Srbiji] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140418220643/http://guskova.ru/q?a=l&doc=%2F~mladich%2FKragujevac%2Fmas_sr |date=2014-04-18 }} * [https://www.znaci.org/00001/84 Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945]{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Drugi svetski rat u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Zločini nacista u Jugoslaviji u Drugom svjetskom ratu| ]] 2enib2rxsum08gcmif8o59ghmmzgqt9 42470707 42470706 2025-06-10T18:20:49Z Mladifilozof 604 /* Ekonomski motivisani zločini */ 42470707 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Masovna streljanja u Celju.jpg|thumb|Masovna streljanja u [[Celje|Celju]] 1942.]] [[Datoteka:Kraljevo-streljanje-doubijanje-41.jpg|thumb|[[Masakr u Kraljevu|Streljani taoci u Kraljevu]] 1941. godine.]] [[Datoteka:Kragujevac oktobar 1941.jpg|right|thumb|[[Masakr u Kragujevcu|Streljanje civila u Kragujevcu]], oktobra 1941. godine.]] Nemačke vlasti su u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] za vreme i nakon [[Aprilski rat|Aprilskog rata]] sistematski vršile masovne ratne zločine. Ove zločine vršile su nemačke upravne ustanove, policija, žandarmerija, kao i snage [[Wehrmacht|Vermahta]] i [[SS]]. [[Jugoslavija]] je ukinuta kao država, a delovi njene teritorije anektirani su od strane Nemačke, Italije i satelitskih država. Okupatori su do krajnjih granica bezobzirno iscrpljivali ljudske i materijalne resurse [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nastojeći da održe takvo stanje masovnim terorom nad stanovništvom. == Bombardovanje Beograda == Vlada [[Jugoslavija|Jugoslavije]] proglasila je [[Beograd]] otvorenim gradom. Uprkos tome, nemačko vazduhovplovstvo bombardovalo je [[Beograd]] bez objave rata, namerno ciljajući civilne ciljeve, stambene objekte i objekte od nacionalnog i kulturno-istorijskog značaja. Državna komisija za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača došla je do zaključka da je od bombardovanja poginulo preko 2.000 ljudi, jer ih je toliko sahranjeno, a pretpostavlja se da je oko 1.000 zatrpano u ruševinama. Takođe, 692 zgrade su srušene, dok je 1.601 jako oštećena.<ref>Arhiv Vojnoistorijskog instituta, Nemačka arhiva, 2B-1-1</ref> Nemačkom generalpukovniku [[Alexander Löhr|Aleksandru Leru]], koji je kao komandant 4. nemačke vazdušne flote komandovao [[Bombardiranje Beograda u Drugom svjetskom ratu|bombardovanjem Beograda]], a kasnije bio komandant [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]], februara 1947. u Beogradu suđeno je između ostalog i za "zločinačko bombardovanje Beograda". Proglašen je krivim po ovoj i po drugim tačkama optužnice, i osuđen na smrt. == Zločini nad civilima == === Rasno i etnički motivisani zločini === {{izdvojeni citat|Da bi se zavere sasekle u korenu, u prvom pojavljivanju i bez oklevanja, moraju se preduzeti najoštrije mere tako da se nametne autoritet okupacione sile i predupredi svako dalje širenje ideje o zaveri. Kad to činite, morate biti svesni da u tim zemljama ljudski život nema nikakvu vrednost i da efekat zastrašivanja može biti postignut samo neuobičajenom oštrinom. U odmazdu za jednog nemačkog vojnika mora se izvršiti proporcionalna smrtna kazna nad 50 do 100 komunista. Način smrti mora da stvori zastrašujući učinak.<ref name="Čitanka">{{Cite web |title=Historijska čitanka, Drugi svjetski rat |url=http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |access-date=2012-11-28 |archivedate=2014-01-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140109140648/http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |deadurl=yes }}</ref>|[[Adolf Hitler|Hitlerova]] naredba o ponašanju vojske na okupiranim teritorijama u jugoistočnoj Evropi (iz septembra 1941)}} Nemačke snage u [[Drugi svjetski rat|Drugom svetskom ratu]] bile su rukovođene [[nacionalsocijalizam|nacističkom ideologijom]], koja je bila ekstremno rasistička i predviđala fizičko uništenje nekih etničkih grupa i deportaciju drugih. U okupiranoj [[Jugoslavija|Jugoslaviji]], kao i u drugim krajevima posednutim od nacista, žrtve progona i istrebljenja na etničkoj osnovi bili su [[Jevreji]] i [[Romi]]. Osim njih, ekstremne progone i masovno unišavanje civilnog stanovništva preduzeto je u saradnji sa ustaškim režimom protiv srpske populacije u [[Nezavisna Država Hrvatska|Nezavisnoj Državi Hrvatskoj]]. [[Slovenci]] u oblasti [[Koruška|Koruške]] i [[Štajerska]] koje su anektirane u sastav [[Nemačka|Nemačke]], bili su izloženi deportaciji i germanizaciji. Glavni logor za uništenje Jevreja sa teritorije [[Srbija|Srbije]] bio je [[logor Staro sajmište]], a u Hrvatskoj [[Jasenovac, koncentracioni logor|Jasenovac]], kojim je upravljala ustaška vlast. === Ideološki i politički motivisani zločini === Osim po etničkom, teror je vršen i po političkom i ideološkom principu. Počev od [[22. 6.|22. juna]] [[1941]]. nemačke vlasti zavele su teror protiv pripadnika i simpatizera [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističke partije]] i povezanih organizacija. Zavisno od razvoja situacije, teror je primenjivan i protiv istaknutih nacionalističkih prvaka i intelektualaca, koji su smatrani potencijalno opasnim za nemačke interese. U [[Beograd]]u je za političke krivce i internirce formiran [[Logor Banjica|Banjički logor]]. Praktično u svim gradovima postojali su manji ili veći logori u kojima su provođene tortura i masovna ubistva. Na teritoriji [[Srbija|Srbije]] tim logorima je upravljano pomoću [[Milan Nedić|Nedićevih]] kvislinških snaga, a na teritoriji [[Nezavisna Država Hrvatska|NDH]] u saradnji sa ustašama. === Bezobzirne odmazde nad civilima === {{Glavni članak|Masakr u Skeli|Masakr u Kraljevu|Masakr u Šapcu|Masakr u Kragujevcu|Masakr u Pivskoj župi}} [[Datoteka:Notification on 21 October 1941.jpg|mini|desno|Obznana o odmazdi: za 10 ubijenih i 26 ranjenih Nemaca streljano je 2300 stanovnika Kragujevca, "''pre svega komunista, bandita i njihovih pomagača''".]] {{izdvojeni citat|„Kopanje jama oduzima nam najveći deo vremena dok ubijanje ide dosta brzo: 100 ljudi za 40 minuta.” <ref>Heer/Naumann, „Totalni rat”, str. 48</ref>|kapetan prve klase Hans Diter Valter, kasnije major Bundesvera, 1. novembar 1941. g.}} Po izbijanju ustanka, nemačka uprava zavela je bezobzirne mere odmazde, koje su se zasnivale na uzimanju talaca, koji bi bili streljani u slučaju napada na nemačko ljudstvo i vojne objekte. U septembru [[1941]]. u [[Srbija|Srbiji]] su naređene drakonske mere odmazde, prema kojima je za jednog ubijenog nemačkog vojnika moralo biti streljano 100 talaca. Provodeći ovo naređenje, nemačke vojne snage izvele su u Srbiji tokom jeseni 1941. niz masakra, kao što su [[masakr u Šapcu septembra 1941]], [[masakr u Kragujevcu]] i [[Masakr u Kraljevu oktobra 1941|u Kraljevu oktobra 1941]]. U toku prvih godinu dana ustanka, samo u Srbiji i NDH, Nemci su streljali preko 45.000 ljudi: {{citiranje|Prema tome, do sada je ukupno streljano u Srbiji i u Hrvatskoj, u toku borbenih dejstava ili kao odmazda, 45.261 lice.<ref>[https://znaci.org/dokument.php?br=32677 Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta]</ref>|Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta}} Tokom borbi protiv pobunjenika, tokom [[1942]]. nemački štabovi uveli su, pored principa odmazde, i princip preventivne internacije i deportacije celokupnog stanovništva određenih oblasti, kao i pljačkanje i uništavanje svih sredstava za život. Ovi principi eksplicitno su navedeni u naređenjima za operacije poput [[Ofanziva na Kozaru juna/jula 1942|ofanzive na Kozaru juna/jula 1942]], [[operacija Weiss|operacija Vajs I]] i zaposedanja dalmatinskih ostrva tokom zime 1943/44. Masovna ubistva civila u zahvatu ratnih dejstava primenjivana su od strane nemačkih snaga vrlo često u cilju zastrašivanja. U tome su se naročito isticale SS jedinice, na primer [[Masakr u Pivskoj župi juna 1943|u Pivskoj župi juna 1943]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u dolini Cetine marta 1944|u dolini Cetine marta 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u Sremskoj Rači marta 1944|u selu Sremska rača marta 1944]] ([[13. SS oružana brdska divizija Handžar|13. SS divizija]]), [[Masakr u selu Velika jula 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7.]] i [[21. SS divizija]])... Pohodi [[Prva konjička kozačka divizija (nemačka)|Prve kozačke divizije]] bili su redovno praćeni pljačkom, nasumičnim ubistvima i silovanjem žena. === Ekonomski motivisani zločini === [[File:Pripadnici njemačke 718. divizije pljačkaju blago naroda na Romaniji, januara 1942.jpg|thumb|Izvorni opis se nalazi u naslovu fajla.]] Ulazeći u svetski rat, Nemci su bili svesni da će to znatno povećati potrebe za industrijskim i poljoprivrednim proizvodima, i doneli su odluku o bezobzirnom iskorišćavanju resursa i populacije okupiranih zemalja ([https://en.wikipedia.org/wiki/Hunger_Plan Hungerplan]). Kao generalni opunomoćenik Rajha za privredu ({{jez-nem|Generalbevollmächtigter für die Wirtschaft}}), za Jugoslaviju imenovan je Franc Nojhauzen ({{jez-nem|Franz Neuhausen}}), koji je na suđenju 1947. izjavio da ga je Göring u Beograd poslao sa savetom: {{izdvojeni citat|Hvala bogu, vi ne idete tamo da radite za blagostanje potčinjenog naroda, nego da oduzmete sve što je moguće oduzeti... A bit će mi savršeno svejedno javite li mi da će narod pod vašom upravom skapati od gladi!{{sfn|Popović|1986|pp=43}}}} Nemačke snage sistematski su vršile zaplenu imovine u svoju korist. U mnoge privredne objekte od značaja dovođeno je radno sposobno stanovništvo na prisilni rad. Takođe je uveden prisilni otkup poljoprivrednih proizvoda. Za eksploataciju svih privrednih resursa bio je zadužen Privredni štab sa sedištem u [[Zemun]]u. Na čelu ovog štaba nalazio se generalni opunomoćenik za privredu Franc Nojhauzen, predratni generalni konzul u [[Beograd]]u. Ovaj štab formirao je vlastite snage ([[Ogranizacija TODT]]), čiji su pripadnici brojali više desetina hiljada ljudi i raspolagali su pešadijskim naoružanjem i jednim brojem oklopnih kola. U organizovanju prisilnog rada, prikupljanju poljoprivrednih proizvoda i sirovina i vrbovanju za rad u Nemačkoj veliku pomoć nemačkim ustanovama pružili su organi Nedićeve kvislinške vlade. Franc Nojhauzen osuđen je na suđenju pred Vojnim sudom u Beogradu, od 22. do 31. oktobra 1947. godine na 20 godina lišenja slobode sa prinudnim radom. Sve što bi moglo poslužiti pobunjenicima sistematski je uništavano. Prilikom povlačenja iz pojedinih delova [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nemačke snage su vršile potpunu evakuaciju svih životnih potreba i rušenja svih privrednih objekata i komunikacija. == Ratni zločini nad ratnim zarobljenicima == [[File:Nemci ubijaju ranjenike na Sutjesci.jpg|thumb|Nemci ubijaju ranjenike na Sutjesci]] Nemačke snage za sve vreme rata nisu priznavale pobunjenim formacijama u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] legalni status zaraćene strane sa pripadajućim pravima po ženevskoj konvenciji. Pripadnike [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] tretirali su kao ilegalne pobunjenite, i zvali ih "banditima" u svojim dokumentima. Zarobljenici su u pravilu ubijani, ili u određenim slučajevima deportovani u koncentracione logore ([[Auschwitz (koncentracioni logor)|Aušvic]], [[Buhenvald]]...). Na primer, [[Prva brdska divizija]] izvestila je nakon [[Bitka na Sutjesci|operacije Švarc]] o 498 zarobljenih, od kojih je 411 streljano na licu mesta.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_12_3_103.htm Sumarni izveštaj Prve brdske divizije o operaciji Švarc, 10. 7. 1943, Zbornik dokumenata i podataka Vojnoistorijskog instituta, tom XII, knjiga 3]</ref> Da bi smanjila ove gubitke, [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] je od septembra 1942. uspostavila kontakte za razmenu zarobljenika. Ove razmene zarobljenika vršene su povremeno do kraja rata, na primer prilikom zarobljavanja majora Štrekera marta [[1943]], generala fon Devica septembra [[1944]], ili pukovnika Eberlajna januara [[1945]]. Vrhovna komanda Vermahta je prema [[Adolf Hitler|Hitlerovoj]] instrukciji [[16. 12.|16. decembra]] [[1942]]. izdala izričito naređenje da nemačke snage na istoku u borbi protiv "bandi" primenjuje drastične mere zabranjene [[Ženevske konvencije|Ženevskim konvencijama]]. Pri tom je naglašeno da "ni jedan u borbi protiv bandi angažovan Nemac ne sme da bude pozvan na disciplinsku ili sudsku odgovornost".<ref>[https://sr.wikisource.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%92%D0%B5%D1%9A%D0%B5_%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%88%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B0_%D0%92%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B5_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5_%D0%92%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%85%D1%82%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_16._%D0%B4%D0%B5%D1%86%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D1%80%D0%B0_1942. Наређење начелника генералштаба Врховне команде Вермахта од 16. децембра 1942.]</ref> == Reference == {{izvori|2}} == Literatura == * [https://www.znaci.org/00001/84.htm Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945, Institut za istoriju radničkog pokreta Srbije, Rad, Beograd 1970] {{Webarchive|url=https://archive.today/20190122134017/https://www.znaci.org/00001/84.htm |date=2019-01-22 }} * {{Cite book|last= Popović|first=Jovo |authorlink=|coauthors=|title=VJEŠALA ZA GENERALE|year=1986|url=https://www.znaci.org/00001/218.htm|publisher=Stvarnost|location=Zagreb|id=}} * Hannes Heer i Klaus Naumann (ur.), ''Rat istrebljenja: Zločini Vermahta 1941–1944'', prev. Saša Ilić, Beograd: Biblioteka XX vek, 2004. == Povezano == * [[Progon Srba u Drugom svetskom ratu]] * [[Holokaust u Jugoslaviji]] * [[Holokaust u Srbiji]] == Vanjske veze == {{commonscat|German war crimes in Serbia|Nemački zločini u Srbiji}} * [http://guskova.ru/q?a=l&doc=/~mladich/Kragujevac/mas_sr Nemački masakri u Srbiji] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140418220643/http://guskova.ru/q?a=l&doc=%2F~mladich%2FKragujevac%2Fmas_sr |date=2014-04-18 }} * [https://www.znaci.org/00001/84 Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945]{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Drugi svetski rat u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Zločini nacista u Jugoslaviji u Drugom svjetskom ratu| ]] 2fg9bhvrh6r3e8vwujm08abp0l7ypcl 42470708 42470707 2025-06-10T18:21:18Z Mladifilozof 604 /* Ekonomski motivisani zločini */ 42470708 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Masovna streljanja u Celju.jpg|thumb|Masovna streljanja u [[Celje|Celju]] 1942.]] [[Datoteka:Kraljevo-streljanje-doubijanje-41.jpg|thumb|[[Masakr u Kraljevu|Streljani taoci u Kraljevu]] 1941. godine.]] [[Datoteka:Kragujevac oktobar 1941.jpg|right|thumb|[[Masakr u Kragujevcu|Streljanje civila u Kragujevcu]], oktobra 1941. godine.]] Nemačke vlasti su u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] za vreme i nakon [[Aprilski rat|Aprilskog rata]] sistematski vršile masovne ratne zločine. Ove zločine vršile su nemačke upravne ustanove, policija, žandarmerija, kao i snage [[Wehrmacht|Vermahta]] i [[SS]]. [[Jugoslavija]] je ukinuta kao država, a delovi njene teritorije anektirani su od strane Nemačke, Italije i satelitskih država. Okupatori su do krajnjih granica bezobzirno iscrpljivali ljudske i materijalne resurse [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nastojeći da održe takvo stanje masovnim terorom nad stanovništvom. == Bombardovanje Beograda == Vlada [[Jugoslavija|Jugoslavije]] proglasila je [[Beograd]] otvorenim gradom. Uprkos tome, nemačko vazduhovplovstvo bombardovalo je [[Beograd]] bez objave rata, namerno ciljajući civilne ciljeve, stambene objekte i objekte od nacionalnog i kulturno-istorijskog značaja. Državna komisija za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača došla je do zaključka da je od bombardovanja poginulo preko 2.000 ljudi, jer ih je toliko sahranjeno, a pretpostavlja se da je oko 1.000 zatrpano u ruševinama. Takođe, 692 zgrade su srušene, dok je 1.601 jako oštećena.<ref>Arhiv Vojnoistorijskog instituta, Nemačka arhiva, 2B-1-1</ref> Nemačkom generalpukovniku [[Alexander Löhr|Aleksandru Leru]], koji je kao komandant 4. nemačke vazdušne flote komandovao [[Bombardiranje Beograda u Drugom svjetskom ratu|bombardovanjem Beograda]], a kasnije bio komandant [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]], februara 1947. u Beogradu suđeno je između ostalog i za "zločinačko bombardovanje Beograda". Proglašen je krivim po ovoj i po drugim tačkama optužnice, i osuđen na smrt. == Zločini nad civilima == === Rasno i etnički motivisani zločini === {{izdvojeni citat|Da bi se zavere sasekle u korenu, u prvom pojavljivanju i bez oklevanja, moraju se preduzeti najoštrije mere tako da se nametne autoritet okupacione sile i predupredi svako dalje širenje ideje o zaveri. Kad to činite, morate biti svesni da u tim zemljama ljudski život nema nikakvu vrednost i da efekat zastrašivanja može biti postignut samo neuobičajenom oštrinom. U odmazdu za jednog nemačkog vojnika mora se izvršiti proporcionalna smrtna kazna nad 50 do 100 komunista. Način smrti mora da stvori zastrašujući učinak.<ref name="Čitanka">{{Cite web |title=Historijska čitanka, Drugi svjetski rat |url=http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |access-date=2012-11-28 |archivedate=2014-01-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140109140648/http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |deadurl=yes }}</ref>|[[Adolf Hitler|Hitlerova]] naredba o ponašanju vojske na okupiranim teritorijama u jugoistočnoj Evropi (iz septembra 1941)}} Nemačke snage u [[Drugi svjetski rat|Drugom svetskom ratu]] bile su rukovođene [[nacionalsocijalizam|nacističkom ideologijom]], koja je bila ekstremno rasistička i predviđala fizičko uništenje nekih etničkih grupa i deportaciju drugih. U okupiranoj [[Jugoslavija|Jugoslaviji]], kao i u drugim krajevima posednutim od nacista, žrtve progona i istrebljenja na etničkoj osnovi bili su [[Jevreji]] i [[Romi]]. Osim njih, ekstremne progone i masovno unišavanje civilnog stanovništva preduzeto je u saradnji sa ustaškim režimom protiv srpske populacije u [[Nezavisna Država Hrvatska|Nezavisnoj Državi Hrvatskoj]]. [[Slovenci]] u oblasti [[Koruška|Koruške]] i [[Štajerska]] koje su anektirane u sastav [[Nemačka|Nemačke]], bili su izloženi deportaciji i germanizaciji. Glavni logor za uništenje Jevreja sa teritorije [[Srbija|Srbije]] bio je [[logor Staro sajmište]], a u Hrvatskoj [[Jasenovac, koncentracioni logor|Jasenovac]], kojim je upravljala ustaška vlast. === Ideološki i politički motivisani zločini === Osim po etničkom, teror je vršen i po političkom i ideološkom principu. Počev od [[22. 6.|22. juna]] [[1941]]. nemačke vlasti zavele su teror protiv pripadnika i simpatizera [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističke partije]] i povezanih organizacija. Zavisno od razvoja situacije, teror je primenjivan i protiv istaknutih nacionalističkih prvaka i intelektualaca, koji su smatrani potencijalno opasnim za nemačke interese. U [[Beograd]]u je za političke krivce i internirce formiran [[Logor Banjica|Banjički logor]]. Praktično u svim gradovima postojali su manji ili veći logori u kojima su provođene tortura i masovna ubistva. Na teritoriji [[Srbija|Srbije]] tim logorima je upravljano pomoću [[Milan Nedić|Nedićevih]] kvislinških snaga, a na teritoriji [[Nezavisna Država Hrvatska|NDH]] u saradnji sa ustašama. === Bezobzirne odmazde nad civilima === {{Glavni članak|Masakr u Skeli|Masakr u Kraljevu|Masakr u Šapcu|Masakr u Kragujevcu|Masakr u Pivskoj župi}} [[Datoteka:Notification on 21 October 1941.jpg|mini|desno|Obznana o odmazdi: za 10 ubijenih i 26 ranjenih Nemaca streljano je 2300 stanovnika Kragujevca, "''pre svega komunista, bandita i njihovih pomagača''".]] {{izdvojeni citat|„Kopanje jama oduzima nam najveći deo vremena dok ubijanje ide dosta brzo: 100 ljudi za 40 minuta.” <ref>Heer/Naumann, „Totalni rat”, str. 48</ref>|kapetan prve klase Hans Diter Valter, kasnije major Bundesvera, 1. novembar 1941. g.}} Po izbijanju ustanka, nemačka uprava zavela je bezobzirne mere odmazde, koje su se zasnivale na uzimanju talaca, koji bi bili streljani u slučaju napada na nemačko ljudstvo i vojne objekte. U septembru [[1941]]. u [[Srbija|Srbiji]] su naređene drakonske mere odmazde, prema kojima je za jednog ubijenog nemačkog vojnika moralo biti streljano 100 talaca. Provodeći ovo naređenje, nemačke vojne snage izvele su u Srbiji tokom jeseni 1941. niz masakra, kao što su [[masakr u Šapcu septembra 1941]], [[masakr u Kragujevcu]] i [[Masakr u Kraljevu oktobra 1941|u Kraljevu oktobra 1941]]. U toku prvih godinu dana ustanka, samo u Srbiji i NDH, Nemci su streljali preko 45.000 ljudi: {{citiranje|Prema tome, do sada je ukupno streljano u Srbiji i u Hrvatskoj, u toku borbenih dejstava ili kao odmazda, 45.261 lice.<ref>[https://znaci.org/dokument.php?br=32677 Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta]</ref>|Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta}} Tokom borbi protiv pobunjenika, tokom [[1942]]. nemački štabovi uveli su, pored principa odmazde, i princip preventivne internacije i deportacije celokupnog stanovništva određenih oblasti, kao i pljačkanje i uništavanje svih sredstava za život. Ovi principi eksplicitno su navedeni u naređenjima za operacije poput [[Ofanziva na Kozaru juna/jula 1942|ofanzive na Kozaru juna/jula 1942]], [[operacija Weiss|operacija Vajs I]] i zaposedanja dalmatinskih ostrva tokom zime 1943/44. Masovna ubistva civila u zahvatu ratnih dejstava primenjivana su od strane nemačkih snaga vrlo često u cilju zastrašivanja. U tome su se naročito isticale SS jedinice, na primer [[Masakr u Pivskoj župi juna 1943|u Pivskoj župi juna 1943]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u dolini Cetine marta 1944|u dolini Cetine marta 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u Sremskoj Rači marta 1944|u selu Sremska rača marta 1944]] ([[13. SS oružana brdska divizija Handžar|13. SS divizija]]), [[Masakr u selu Velika jula 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7.]] i [[21. SS divizija]])... Pohodi [[Prva konjička kozačka divizija (nemačka)|Prve kozačke divizije]] bili su redovno praćeni pljačkom, nasumičnim ubistvima i silovanjem žena. === Ekonomski motivisani zločini === [[File:Pripadnici njemačke 718. divizije pljačkaju blago naroda na Romaniji, januara 1942.jpg|thumb|Pripadnici njemačke 718. divizije pljačkaju blago naroda na Romaniji, januara 1942.]] Ulazeći u svetski rat, Nemci su bili svesni da će to znatno povećati potrebe za industrijskim i poljoprivrednim proizvodima, i doneli su odluku o bezobzirnom iskorišćavanju resursa i populacije okupiranih zemalja ([https://en.wikipedia.org/wiki/Hunger_Plan Hungerplan]). Kao generalni opunomoćenik Rajha za privredu ({{jez-nem|Generalbevollmächtigter für die Wirtschaft}}), za Jugoslaviju imenovan je Franc Nojhauzen ({{jez-nem|Franz Neuhausen}}), koji je na suđenju 1947. izjavio da ga je Göring u Beograd poslao sa savetom: {{izdvojeni citat|Hvala bogu, vi ne idete tamo da radite za blagostanje potčinjenog naroda, nego da oduzmete sve što je moguće oduzeti... A bit će mi savršeno svejedno javite li mi da će narod pod vašom upravom skapati od gladi!{{sfn|Popović|1986|pp=43}}}} Nemačke snage sistematski su vršile zaplenu imovine u svoju korist. U mnoge privredne objekte od značaja dovođeno je radno sposobno stanovništvo na prisilni rad. Takođe je uveden prisilni otkup poljoprivrednih proizvoda. Za eksploataciju svih privrednih resursa bio je zadužen Privredni štab sa sedištem u [[Zemun]]u. Na čelu ovog štaba nalazio se generalni opunomoćenik za privredu Franc Nojhauzen, predratni generalni konzul u [[Beograd]]u. Ovaj štab formirao je vlastite snage ([[Ogranizacija TODT]]), čiji su pripadnici brojali više desetina hiljada ljudi i raspolagali su pešadijskim naoružanjem i jednim brojem oklopnih kola. U organizovanju prisilnog rada, prikupljanju poljoprivrednih proizvoda i sirovina i vrbovanju za rad u Nemačkoj veliku pomoć nemačkim ustanovama pružili su organi Nedićeve kvislinške vlade. Franc Nojhauzen osuđen je na suđenju pred Vojnim sudom u Beogradu, od 22. do 31. oktobra 1947. godine na 20 godina lišenja slobode sa prinudnim radom. Sve što bi moglo poslužiti pobunjenicima sistematski je uništavano. Prilikom povlačenja iz pojedinih delova [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nemačke snage su vršile potpunu evakuaciju svih životnih potreba i rušenja svih privrednih objekata i komunikacija. == Ratni zločini nad ratnim zarobljenicima == [[File:Nemci ubijaju ranjenike na Sutjesci.jpg|thumb|Nemci ubijaju ranjenike na Sutjesci]] Nemačke snage za sve vreme rata nisu priznavale pobunjenim formacijama u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] legalni status zaraćene strane sa pripadajućim pravima po ženevskoj konvenciji. Pripadnike [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] tretirali su kao ilegalne pobunjenite, i zvali ih "banditima" u svojim dokumentima. Zarobljenici su u pravilu ubijani, ili u određenim slučajevima deportovani u koncentracione logore ([[Auschwitz (koncentracioni logor)|Aušvic]], [[Buhenvald]]...). Na primer, [[Prva brdska divizija]] izvestila je nakon [[Bitka na Sutjesci|operacije Švarc]] o 498 zarobljenih, od kojih je 411 streljano na licu mesta.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_12_3_103.htm Sumarni izveštaj Prve brdske divizije o operaciji Švarc, 10. 7. 1943, Zbornik dokumenata i podataka Vojnoistorijskog instituta, tom XII, knjiga 3]</ref> Da bi smanjila ove gubitke, [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] je od septembra 1942. uspostavila kontakte za razmenu zarobljenika. Ove razmene zarobljenika vršene su povremeno do kraja rata, na primer prilikom zarobljavanja majora Štrekera marta [[1943]], generala fon Devica septembra [[1944]], ili pukovnika Eberlajna januara [[1945]]. Vrhovna komanda Vermahta je prema [[Adolf Hitler|Hitlerovoj]] instrukciji [[16. 12.|16. decembra]] [[1942]]. izdala izričito naređenje da nemačke snage na istoku u borbi protiv "bandi" primenjuje drastične mere zabranjene [[Ženevske konvencije|Ženevskim konvencijama]]. Pri tom je naglašeno da "ni jedan u borbi protiv bandi angažovan Nemac ne sme da bude pozvan na disciplinsku ili sudsku odgovornost".<ref>[https://sr.wikisource.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%92%D0%B5%D1%9A%D0%B5_%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%88%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B0_%D0%92%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B5_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5_%D0%92%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%85%D1%82%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_16._%D0%B4%D0%B5%D1%86%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D1%80%D0%B0_1942. Наређење начелника генералштаба Врховне команде Вермахта од 16. децембра 1942.]</ref> == Reference == {{izvori|2}} == Literatura == * [https://www.znaci.org/00001/84.htm Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945, Institut za istoriju radničkog pokreta Srbije, Rad, Beograd 1970] {{Webarchive|url=https://archive.today/20190122134017/https://www.znaci.org/00001/84.htm |date=2019-01-22 }} * {{Cite book|last= Popović|first=Jovo |authorlink=|coauthors=|title=VJEŠALA ZA GENERALE|year=1986|url=https://www.znaci.org/00001/218.htm|publisher=Stvarnost|location=Zagreb|id=}} * Hannes Heer i Klaus Naumann (ur.), ''Rat istrebljenja: Zločini Vermahta 1941–1944'', prev. Saša Ilić, Beograd: Biblioteka XX vek, 2004. == Povezano == * [[Progon Srba u Drugom svetskom ratu]] * [[Holokaust u Jugoslaviji]] * [[Holokaust u Srbiji]] == Vanjske veze == {{commonscat|German war crimes in Serbia|Nemački zločini u Srbiji}} * [http://guskova.ru/q?a=l&doc=/~mladich/Kragujevac/mas_sr Nemački masakri u Srbiji] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140418220643/http://guskova.ru/q?a=l&doc=%2F~mladich%2FKragujevac%2Fmas_sr |date=2014-04-18 }} * [https://www.znaci.org/00001/84 Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945]{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Drugi svetski rat u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Zločini nacista u Jugoslaviji u Drugom svjetskom ratu| ]] dnli83d8csy5tq7i3n6slzmmtutc6jg 42470709 42470708 2025-06-10T18:22:13Z Mladifilozof 604 /* Bombardovanje Beograda */ 42470709 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Masovna streljanja u Celju.jpg|thumb|Masovna streljanja u [[Celje|Celju]] 1942.]] [[Datoteka:Kraljevo-streljanje-doubijanje-41.jpg|thumb|[[Masakr u Kraljevu|Streljani taoci u Kraljevu]] 1941. godine.]] [[Datoteka:Kragujevac oktobar 1941.jpg|right|thumb|[[Masakr u Kragujevcu|Streljanje civila u Kragujevcu]], oktobra 1941. godine.]] Nemačke vlasti su u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] za vreme i nakon [[Aprilski rat|Aprilskog rata]] sistematski vršile masovne ratne zločine. Ove zločine vršile su nemačke upravne ustanove, policija, žandarmerija, kao i snage [[Wehrmacht|Vermahta]] i [[SS]]. [[Jugoslavija]] je ukinuta kao država, a delovi njene teritorije anektirani su od strane Nemačke, Italije i satelitskih država. Okupatori su do krajnjih granica bezobzirno iscrpljivali ljudske i materijalne resurse [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nastojeći da održe takvo stanje masovnim terorom nad stanovništvom. == Bombardovanje Beograda == {{main|Bombardovanje Beograda (1941)}} Vlada [[Jugoslavija|Jugoslavije]] proglasila je [[Beograd]] otvorenim gradom. Uprkos tome, nemačko vazduhovplovstvo bombardovalo je [[Beograd]] bez objave rata, namerno ciljajući civilne ciljeve, stambene objekte i objekte od nacionalnog i kulturno-istorijskog značaja. Državna komisija za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača došla je do zaključka da je od bombardovanja poginulo preko 2.000 ljudi, jer ih je toliko sahranjeno, a pretpostavlja se da je oko 1.000 zatrpano u ruševinama. Takođe, 692 zgrade su srušene, dok je 1.601 jako oštećena.<ref>Arhiv Vojnoistorijskog instituta, Nemačka arhiva, 2B-1-1</ref> Nemačkom generalpukovniku [[Alexander Löhr|Aleksandru Leru]], koji je kao komandant 4. nemačke vazdušne flote komandovao [[Bombardiranje Beograda u Drugom svjetskom ratu|bombardovanjem Beograda]], a kasnije bio komandant [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]], februara 1947. u Beogradu suđeno je između ostalog i za "zločinačko bombardovanje Beograda". Proglašen je krivim po ovoj i po drugim tačkama optužnice, i osuđen na smrt. == Zločini nad civilima == === Rasno i etnički motivisani zločini === {{izdvojeni citat|Da bi se zavere sasekle u korenu, u prvom pojavljivanju i bez oklevanja, moraju se preduzeti najoštrije mere tako da se nametne autoritet okupacione sile i predupredi svako dalje širenje ideje o zaveri. Kad to činite, morate biti svesni da u tim zemljama ljudski život nema nikakvu vrednost i da efekat zastrašivanja može biti postignut samo neuobičajenom oštrinom. U odmazdu za jednog nemačkog vojnika mora se izvršiti proporcionalna smrtna kazna nad 50 do 100 komunista. Način smrti mora da stvori zastrašujući učinak.<ref name="Čitanka">{{Cite web |title=Historijska čitanka, Drugi svjetski rat |url=http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |access-date=2012-11-28 |archivedate=2014-01-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140109140648/http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |deadurl=yes }}</ref>|[[Adolf Hitler|Hitlerova]] naredba o ponašanju vojske na okupiranim teritorijama u jugoistočnoj Evropi (iz septembra 1941)}} Nemačke snage u [[Drugi svjetski rat|Drugom svetskom ratu]] bile su rukovođene [[nacionalsocijalizam|nacističkom ideologijom]], koja je bila ekstremno rasistička i predviđala fizičko uništenje nekih etničkih grupa i deportaciju drugih. U okupiranoj [[Jugoslavija|Jugoslaviji]], kao i u drugim krajevima posednutim od nacista, žrtve progona i istrebljenja na etničkoj osnovi bili su [[Jevreji]] i [[Romi]]. Osim njih, ekstremne progone i masovno unišavanje civilnog stanovništva preduzeto je u saradnji sa ustaškim režimom protiv srpske populacije u [[Nezavisna Država Hrvatska|Nezavisnoj Državi Hrvatskoj]]. [[Slovenci]] u oblasti [[Koruška|Koruške]] i [[Štajerska]] koje su anektirane u sastav [[Nemačka|Nemačke]], bili su izloženi deportaciji i germanizaciji. Glavni logor za uništenje Jevreja sa teritorije [[Srbija|Srbije]] bio je [[logor Staro sajmište]], a u Hrvatskoj [[Jasenovac, koncentracioni logor|Jasenovac]], kojim je upravljala ustaška vlast. === Ideološki i politički motivisani zločini === Osim po etničkom, teror je vršen i po političkom i ideološkom principu. Počev od [[22. 6.|22. juna]] [[1941]]. nemačke vlasti zavele su teror protiv pripadnika i simpatizera [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističke partije]] i povezanih organizacija. Zavisno od razvoja situacije, teror je primenjivan i protiv istaknutih nacionalističkih prvaka i intelektualaca, koji su smatrani potencijalno opasnim za nemačke interese. U [[Beograd]]u je za političke krivce i internirce formiran [[Logor Banjica|Banjički logor]]. Praktično u svim gradovima postojali su manji ili veći logori u kojima su provođene tortura i masovna ubistva. Na teritoriji [[Srbija|Srbije]] tim logorima je upravljano pomoću [[Milan Nedić|Nedićevih]] kvislinških snaga, a na teritoriji [[Nezavisna Država Hrvatska|NDH]] u saradnji sa ustašama. === Bezobzirne odmazde nad civilima === {{Glavni članak|Masakr u Skeli|Masakr u Kraljevu|Masakr u Šapcu|Masakr u Kragujevcu|Masakr u Pivskoj župi}} [[Datoteka:Notification on 21 October 1941.jpg|mini|desno|Obznana o odmazdi: za 10 ubijenih i 26 ranjenih Nemaca streljano je 2300 stanovnika Kragujevca, "''pre svega komunista, bandita i njihovih pomagača''".]] {{izdvojeni citat|„Kopanje jama oduzima nam najveći deo vremena dok ubijanje ide dosta brzo: 100 ljudi za 40 minuta.” <ref>Heer/Naumann, „Totalni rat”, str. 48</ref>|kapetan prve klase Hans Diter Valter, kasnije major Bundesvera, 1. novembar 1941. g.}} Po izbijanju ustanka, nemačka uprava zavela je bezobzirne mere odmazde, koje su se zasnivale na uzimanju talaca, koji bi bili streljani u slučaju napada na nemačko ljudstvo i vojne objekte. U septembru [[1941]]. u [[Srbija|Srbiji]] su naređene drakonske mere odmazde, prema kojima je za jednog ubijenog nemačkog vojnika moralo biti streljano 100 talaca. Provodeći ovo naređenje, nemačke vojne snage izvele su u Srbiji tokom jeseni 1941. niz masakra, kao što su [[masakr u Šapcu septembra 1941]], [[masakr u Kragujevcu]] i [[Masakr u Kraljevu oktobra 1941|u Kraljevu oktobra 1941]]. U toku prvih godinu dana ustanka, samo u Srbiji i NDH, Nemci su streljali preko 45.000 ljudi: {{citiranje|Prema tome, do sada je ukupno streljano u Srbiji i u Hrvatskoj, u toku borbenih dejstava ili kao odmazda, 45.261 lice.<ref>[https://znaci.org/dokument.php?br=32677 Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta]</ref>|Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta}} Tokom borbi protiv pobunjenika, tokom [[1942]]. nemački štabovi uveli su, pored principa odmazde, i princip preventivne internacije i deportacije celokupnog stanovništva određenih oblasti, kao i pljačkanje i uništavanje svih sredstava za život. Ovi principi eksplicitno su navedeni u naređenjima za operacije poput [[Ofanziva na Kozaru juna/jula 1942|ofanzive na Kozaru juna/jula 1942]], [[operacija Weiss|operacija Vajs I]] i zaposedanja dalmatinskih ostrva tokom zime 1943/44. Masovna ubistva civila u zahvatu ratnih dejstava primenjivana su od strane nemačkih snaga vrlo često u cilju zastrašivanja. U tome su se naročito isticale SS jedinice, na primer [[Masakr u Pivskoj župi juna 1943|u Pivskoj župi juna 1943]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u dolini Cetine marta 1944|u dolini Cetine marta 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u Sremskoj Rači marta 1944|u selu Sremska rača marta 1944]] ([[13. SS oružana brdska divizija Handžar|13. SS divizija]]), [[Masakr u selu Velika jula 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7.]] i [[21. SS divizija]])... Pohodi [[Prva konjička kozačka divizija (nemačka)|Prve kozačke divizije]] bili su redovno praćeni pljačkom, nasumičnim ubistvima i silovanjem žena. === Ekonomski motivisani zločini === [[File:Pripadnici njemačke 718. divizije pljačkaju blago naroda na Romaniji, januara 1942.jpg|thumb|Pripadnici njemačke 718. divizije pljačkaju blago naroda na Romaniji, januara 1942.]] Ulazeći u svetski rat, Nemci su bili svesni da će to znatno povećati potrebe za industrijskim i poljoprivrednim proizvodima, i doneli su odluku o bezobzirnom iskorišćavanju resursa i populacije okupiranih zemalja ([https://en.wikipedia.org/wiki/Hunger_Plan Hungerplan]). Kao generalni opunomoćenik Rajha za privredu ({{jez-nem|Generalbevollmächtigter für die Wirtschaft}}), za Jugoslaviju imenovan je Franc Nojhauzen ({{jez-nem|Franz Neuhausen}}), koji je na suđenju 1947. izjavio da ga je Göring u Beograd poslao sa savetom: {{izdvojeni citat|Hvala bogu, vi ne idete tamo da radite za blagostanje potčinjenog naroda, nego da oduzmete sve što je moguće oduzeti... A bit će mi savršeno svejedno javite li mi da će narod pod vašom upravom skapati od gladi!{{sfn|Popović|1986|pp=43}}}} Nemačke snage sistematski su vršile zaplenu imovine u svoju korist. U mnoge privredne objekte od značaja dovođeno je radno sposobno stanovništvo na prisilni rad. Takođe je uveden prisilni otkup poljoprivrednih proizvoda. Za eksploataciju svih privrednih resursa bio je zadužen Privredni štab sa sedištem u [[Zemun]]u. Na čelu ovog štaba nalazio se generalni opunomoćenik za privredu Franc Nojhauzen, predratni generalni konzul u [[Beograd]]u. Ovaj štab formirao je vlastite snage ([[Ogranizacija TODT]]), čiji su pripadnici brojali više desetina hiljada ljudi i raspolagali su pešadijskim naoružanjem i jednim brojem oklopnih kola. U organizovanju prisilnog rada, prikupljanju poljoprivrednih proizvoda i sirovina i vrbovanju za rad u Nemačkoj veliku pomoć nemačkim ustanovama pružili su organi Nedićeve kvislinške vlade. Franc Nojhauzen osuđen je na suđenju pred Vojnim sudom u Beogradu, od 22. do 31. oktobra 1947. godine na 20 godina lišenja slobode sa prinudnim radom. Sve što bi moglo poslužiti pobunjenicima sistematski je uništavano. Prilikom povlačenja iz pojedinih delova [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nemačke snage su vršile potpunu evakuaciju svih životnih potreba i rušenja svih privrednih objekata i komunikacija. == Ratni zločini nad ratnim zarobljenicima == [[File:Nemci ubijaju ranjenike na Sutjesci.jpg|thumb|Nemci ubijaju ranjenike na Sutjesci]] Nemačke snage za sve vreme rata nisu priznavale pobunjenim formacijama u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] legalni status zaraćene strane sa pripadajućim pravima po ženevskoj konvenciji. Pripadnike [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] tretirali su kao ilegalne pobunjenite, i zvali ih "banditima" u svojim dokumentima. Zarobljenici su u pravilu ubijani, ili u određenim slučajevima deportovani u koncentracione logore ([[Auschwitz (koncentracioni logor)|Aušvic]], [[Buhenvald]]...). Na primer, [[Prva brdska divizija]] izvestila je nakon [[Bitka na Sutjesci|operacije Švarc]] o 498 zarobljenih, od kojih je 411 streljano na licu mesta.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_12_3_103.htm Sumarni izveštaj Prve brdske divizije o operaciji Švarc, 10. 7. 1943, Zbornik dokumenata i podataka Vojnoistorijskog instituta, tom XII, knjiga 3]</ref> Da bi smanjila ove gubitke, [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] je od septembra 1942. uspostavila kontakte za razmenu zarobljenika. Ove razmene zarobljenika vršene su povremeno do kraja rata, na primer prilikom zarobljavanja majora Štrekera marta [[1943]], generala fon Devica septembra [[1944]], ili pukovnika Eberlajna januara [[1945]]. Vrhovna komanda Vermahta je prema [[Adolf Hitler|Hitlerovoj]] instrukciji [[16. 12.|16. decembra]] [[1942]]. izdala izričito naređenje da nemačke snage na istoku u borbi protiv "bandi" primenjuje drastične mere zabranjene [[Ženevske konvencije|Ženevskim konvencijama]]. Pri tom je naglašeno da "ni jedan u borbi protiv bandi angažovan Nemac ne sme da bude pozvan na disciplinsku ili sudsku odgovornost".<ref>[https://sr.wikisource.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%92%D0%B5%D1%9A%D0%B5_%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%88%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B0_%D0%92%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B5_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5_%D0%92%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%85%D1%82%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_16._%D0%B4%D0%B5%D1%86%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D1%80%D0%B0_1942. Наређење начелника генералштаба Врховне команде Вермахта од 16. децембра 1942.]</ref> == Reference == {{izvori|2}} == Literatura == * [https://www.znaci.org/00001/84.htm Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945, Institut za istoriju radničkog pokreta Srbije, Rad, Beograd 1970] {{Webarchive|url=https://archive.today/20190122134017/https://www.znaci.org/00001/84.htm |date=2019-01-22 }} * {{Cite book|last= Popović|first=Jovo |authorlink=|coauthors=|title=VJEŠALA ZA GENERALE|year=1986|url=https://www.znaci.org/00001/218.htm|publisher=Stvarnost|location=Zagreb|id=}} * Hannes Heer i Klaus Naumann (ur.), ''Rat istrebljenja: Zločini Vermahta 1941–1944'', prev. Saša Ilić, Beograd: Biblioteka XX vek, 2004. == Povezano == * [[Progon Srba u Drugom svetskom ratu]] * [[Holokaust u Jugoslaviji]] * [[Holokaust u Srbiji]] == Vanjske veze == {{commonscat|German war crimes in Serbia|Nemački zločini u Srbiji}} * [http://guskova.ru/q?a=l&doc=/~mladich/Kragujevac/mas_sr Nemački masakri u Srbiji] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140418220643/http://guskova.ru/q?a=l&doc=%2F~mladich%2FKragujevac%2Fmas_sr |date=2014-04-18 }} * [https://www.znaci.org/00001/84 Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945]{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Drugi svetski rat u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Zločini nacista u Jugoslaviji u Drugom svjetskom ratu| ]] k9xfg2qjc0bpktqxft702u27zvllyi8 42470710 42470709 2025-06-10T18:29:04Z Mladifilozof 604 42470710 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Masovna streljanja u Celju.jpg|thumb|Masovna streljanja u [[Celje|Celju]] 1942.]] Nemačke vlasti su u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] za vreme i nakon [[Aprilski rat|Aprilskog rata]] sistematski vršile masovne ratne zločine. Ove zločine vršile su nemačke upravne ustanove, policija, žandarmerija, kao i snage [[Wehrmacht|Vermahta]] i [[SS]]. [[Jugoslavija]] je ukinuta kao država, a delovi njene teritorije anektirani su od strane Nemačke, Italije i satelitskih država. Okupatori su do krajnjih granica bezobzirno iscrpljivali ljudske i materijalne resurse [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nastojeći da održe takvo stanje masovnim terorom nad stanovništvom. == Bombardovanje Beograda == {{main|Bombardovanje Beograda (1941)}} [[File:Bombing of Belgrade in 1941.jpg|thumb|Fotografija Beograda iz vazduha, snimljena sredinom aprila 1941. godine, koja pokazuje obim razaranja izazvanog nemačkim bombardovanjem.]] Vlada [[Jugoslavija|Jugoslavije]] proglasila je [[Beograd]] otvorenim gradom. Uprkos tome, nemačko vazduhovplovstvo bombardovalo je [[Beograd]] bez objave rata, namerno ciljajući civilne ciljeve, stambene objekte i objekte od nacionalnog i kulturno-istorijskog značaja. Državna komisija za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača došla je do zaključka da je od bombardovanja poginulo preko 2.000 ljudi, jer ih je toliko sahranjeno, a pretpostavlja se da je oko 1.000 zatrpano u ruševinama. Takođe, 692 zgrade su srušene, dok je 1.601 jako oštećena.<ref>Arhiv Vojnoistorijskog instituta, Nemačka arhiva, 2B-1-1</ref> Nemačkom generalpukovniku [[Alexander Löhr|Aleksandru Leru]], koji je kao komandant 4. nemačke vazdušne flote komandovao [[Bombardiranje Beograda u Drugom svjetskom ratu|bombardovanjem Beograda]], a kasnije bio komandant [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]], februara 1947. u Beogradu suđeno je između ostalog i za "zločinačko bombardovanje Beograda". Proglašen je krivim po ovoj i po drugim tačkama optužnice, i osuđen na smrt. == Zločini nad civilima == === Rasno i etnički motivisani zločini === Nemačke snage u [[Drugi svjetski rat|Drugom svetskom ratu]] bile su rukovođene [[nacionalsocijalizam|nacističkom ideologijom]], koja je bila ekstremno rasistička i predviđala fizičko uništenje nekih etničkih grupa i deportaciju drugih. U okupiranoj [[Jugoslavija|Jugoslaviji]], kao i u drugim krajevima posednutim od nacista, žrtve progona i istrebljenja na etničkoj osnovi bili su [[Jevreji]] i [[Romi]]. Osim njih, ekstremne progone i masovno unišavanje civilnog stanovništva preduzeto je u saradnji sa ustaškim režimom protiv srpske populacije u [[Nezavisna Država Hrvatska|Nezavisnoj Državi Hrvatskoj]]. [[Slovenci]] u oblasti [[Koruška|Koruške]] i [[Štajerska]] koje su anektirane u sastav [[Nemačka|Nemačke]], bili su izloženi deportaciji i germanizaciji. Glavni logor za uništenje Jevreja sa teritorije [[Srbija|Srbije]] bio je [[logor Staro sajmište]], a u Hrvatskoj [[Jasenovac, koncentracioni logor|Jasenovac]], kojim je upravljala ustaška vlast. === Ideološki i politički motivisani zločini === [[File:Streljanje 12 skojevaca u Bečeju 11. novembra 1941. godine 03.jpg|thumb|Streljanje 12 skojevaca u Starom Bečeju 11. novembra 1941. godine]] {{izdvojeni citat|Da bi se zavere sasekle u korenu, u prvom pojavljivanju i bez oklevanja, moraju se preduzeti najoštrije mere tako da se nametne autoritet okupacione sile i predupredi svako dalje širenje ideje o zaveri. Kad to činite, morate biti svesni da u tim zemljama ljudski život nema nikakvu vrednost i da efekat zastrašivanja može biti postignut samo neuobičajenom oštrinom. U odmazdu za jednog nemačkog vojnika mora se izvršiti proporcionalna smrtna kazna nad 50 do 100 komunista. Način smrti mora da stvori zastrašujući učinak.<ref name="Čitanka">{{Cite web |title=Historijska čitanka, Drugi svjetski rat |url=http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |access-date=2012-11-28 |archivedate=2014-01-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140109140648/http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |deadurl=yes }}</ref>|[[Adolf Hitler|Hitlerova]] naredba o ponašanju vojske na okupiranim teritorijama u jugoistočnoj Evropi (iz septembra 1941)}} Osim po etničkom, teror je vršen i po političkom i ideološkom principu. Počev od [[22. 6.|22. juna]] [[1941]]. nemačke vlasti zavele su teror protiv pripadnika i simpatizera [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističke partije]] i povezanih organizacija. Zavisno od razvoja situacije, teror je primenjivan i protiv istaknutih nacionalističkih prvaka i intelektualaca, koji su smatrani potencijalno opasnim za nemačke interese. U [[Beograd]]u je za političke krivce i internirce formiran [[Logor Banjica|Banjički logor]]. Praktično u svim gradovima postojali su manji ili veći logori u kojima su provođene tortura i masovna ubistva. Na teritoriji [[Srbija|Srbije]] tim logorima je upravljano pomoću [[Milan Nedić|Nedićevih]] kvislinških snaga, a na teritoriji [[Nezavisna Država Hrvatska|NDH]] u saradnji sa ustašama. === Bezobzirne odmazde nad civilima === {{Glavni članak|Masakr u Skeli|Masakr u Kraljevu|Masakr u Šapcu|Masakr u Kragujevcu|Masakr u Pivskoj župi}} [[Datoteka:Kraljevo-streljanje-doubijanje-41.jpg|thumb|[[Masakr u Kraljevu|Streljani taoci u Kraljevu]] 1941. godine.]] [[Datoteka:Notification on 21 October 1941.jpg|mini|desno|Obznana o odmazdi: za 10 ubijenih i 26 ranjenih Nemaca streljano je 2300 stanovnika Kragujevca, "''pre svega komunista, bandita i njihovih pomagača''".]] {{izdvojeni citat|„Kopanje jama oduzima nam najveći deo vremena dok ubijanje ide dosta brzo: 100 ljudi za 40 minuta.” <ref>Heer/Naumann, „Totalni rat”, str. 48</ref>|kapetan prve klase Hans Diter Valter, kasnije major Bundesvera, 1. novembar 1941. g.}} Po izbijanju ustanka, nemačka uprava zavela je bezobzirne mere odmazde, koje su se zasnivale na uzimanju talaca, koji bi bili streljani u slučaju napada na nemačko ljudstvo i vojne objekte. U septembru [[1941]]. u [[Srbija|Srbiji]] su naređene drakonske mere odmazde, prema kojima je za jednog ubijenog nemačkog vojnika moralo biti streljano 100 talaca. Provodeći ovo naređenje, nemačke vojne snage izvele su u Srbiji tokom jeseni 1941. niz masakra, kao što su [[masakr u Šapcu septembra 1941]], [[masakr u Kragujevcu]] i [[Masakr u Kraljevu oktobra 1941|u Kraljevu oktobra 1941]]. U toku prvih godinu dana ustanka, samo u Srbiji i NDH, Nemci su streljali preko 45.000 ljudi: {{citiranje|Prema tome, do sada je ukupno streljano u Srbiji i u Hrvatskoj, u toku borbenih dejstava ili kao odmazda, 45.261 lice.<ref>[https://znaci.org/dokument.php?br=32677 Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta]</ref>|Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta}} Tokom borbi protiv pobunjenika, tokom [[1942]]. nemački štabovi uveli su, pored principa odmazde, i princip preventivne internacije i deportacije celokupnog stanovništva određenih oblasti, kao i pljačkanje i uništavanje svih sredstava za život. Ovi principi eksplicitno su navedeni u naređenjima za operacije poput [[Ofanziva na Kozaru juna/jula 1942|ofanzive na Kozaru juna/jula 1942]], [[operacija Weiss|operacija Vajs I]] i zaposedanja dalmatinskih ostrva tokom zime 1943/44. Masovna ubistva civila u zahvatu ratnih dejstava primenjivana su od strane nemačkih snaga vrlo često u cilju zastrašivanja. U tome su se naročito isticale SS jedinice, na primer [[Masakr u Pivskoj župi juna 1943|u Pivskoj župi juna 1943]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u dolini Cetine marta 1944|u dolini Cetine marta 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u Sremskoj Rači marta 1944|u selu Sremska rača marta 1944]] ([[13. SS oružana brdska divizija Handžar|13. SS divizija]]), [[Masakr u selu Velika jula 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7.]] i [[21. SS divizija]])... Pohodi [[Prva konjička kozačka divizija (nemačka)|Prve kozačke divizije]] bili su redovno praćeni pljačkom, nasumičnim ubistvima i silovanjem žena. === Ekonomski motivisani zločini === Ulazeći u svetski rat, Nemci su bili svesni da će to znatno povećati potrebe za industrijskim i poljoprivrednim proizvodima, i doneli su odluku o bezobzirnom iskorišćavanju resursa i populacije okupiranih zemalja ([https://en.wikipedia.org/wiki/Hunger_Plan Hungerplan]). Kao generalni opunomoćenik Rajha za privredu ({{jez-nem|Generalbevollmächtigter für die Wirtschaft}}), za Jugoslaviju imenovan je Franc Nojhauzen ({{jez-nem|Franz Neuhausen}}), koji je na suđenju 1947. izjavio da ga je Göring u Beograd poslao sa savetom: {{izdvojeni citat|Hvala bogu, vi ne idete tamo da radite za blagostanje potčinjenog naroda, nego da oduzmete sve što je moguće oduzeti... A bit će mi savršeno svejedno javite li mi da će narod pod vašom upravom skapati od gladi!{{sfn|Popović|1986|pp=43}}}} Nemačke snage sistematski su vršile zaplenu imovine u svoju korist. U mnoge privredne objekte od značaja dovođeno je radno sposobno stanovništvo na prisilni rad. Takođe je uveden prisilni otkup poljoprivrednih proizvoda. Za eksploataciju svih privrednih resursa bio je zadužen Privredni štab sa sedištem u [[Zemun]]u. Na čelu ovog štaba nalazio se generalni opunomoćenik za privredu Franc Nojhauzen, predratni generalni konzul u [[Beograd]]u. Ovaj štab formirao je vlastite snage ([[Ogranizacija TODT]]), čiji su pripadnici brojali više desetina hiljada ljudi i raspolagali su pešadijskim naoružanjem i jednim brojem oklopnih kola. U organizovanju prisilnog rada, prikupljanju poljoprivrednih proizvoda i sirovina i vrbovanju za rad u Nemačkoj veliku pomoć nemačkim ustanovama pružili su organi Nedićeve kvislinške vlade. Franc Nojhauzen osuđen je na suđenju pred Vojnim sudom u Beogradu, od 22. do 31. oktobra 1947. godine na 20 godina lišenja slobode sa prinudnim radom. Sve što bi moglo poslužiti pobunjenicima sistematski je uništavano. Prilikom povlačenja iz pojedinih delova [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nemačke snage su vršile potpunu evakuaciju svih životnih potreba i rušenja svih privrednih objekata i komunikacija. == Ratni zločini nad ratnim zarobljenicima == [[File:Nemci ubijaju ranjenike na Sutjesci.jpg|thumb|Nemci ubijaju ranjenike na Sutjesci]] Nemačke snage za sve vreme rata nisu priznavale pobunjenim formacijama u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] legalni status zaraćene strane sa pripadajućim pravima po ženevskoj konvenciji. Pripadnike [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] tretirali su kao ilegalne pobunjenite, i zvali ih "banditima" u svojim dokumentima. Zarobljenici su u pravilu ubijani, ili u određenim slučajevima deportovani u koncentracione logore ([[Auschwitz (koncentracioni logor)|Aušvic]], [[Buhenvald]]...). Na primer, [[Prva brdska divizija]] izvestila je nakon [[Bitka na Sutjesci|operacije Švarc]] o 498 zarobljenih, od kojih je 411 streljano na licu mesta.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_12_3_103.htm Sumarni izveštaj Prve brdske divizije o operaciji Švarc, 10. 7. 1943, Zbornik dokumenata i podataka Vojnoistorijskog instituta, tom XII, knjiga 3]</ref> Da bi smanjila ove gubitke, [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] je od septembra 1942. uspostavila kontakte za razmenu zarobljenika. Ove razmene zarobljenika vršene su povremeno do kraja rata, na primer prilikom zarobljavanja majora Štrekera marta [[1943]], generala fon Devica septembra [[1944]], ili pukovnika Eberlajna januara [[1945]]. Vrhovna komanda Vermahta je prema [[Adolf Hitler|Hitlerovoj]] instrukciji [[16. 12.|16. decembra]] [[1942]]. izdala izričito naređenje da nemačke snage na istoku u borbi protiv "bandi" primenjuje drastične mere zabranjene [[Ženevske konvencije|Ženevskim konvencijama]]. Pri tom je naglašeno da "ni jedan u borbi protiv bandi angažovan Nemac ne sme da bude pozvan na disciplinsku ili sudsku odgovornost".<ref>[https://sr.wikisource.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%92%D0%B5%D1%9A%D0%B5_%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%88%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B0_%D0%92%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B5_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5_%D0%92%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%85%D1%82%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_16._%D0%B4%D0%B5%D1%86%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D1%80%D0%B0_1942. Наређење начелника генералштаба Врховне команде Вермахта од 16. децембра 1942.]</ref> == Reference == {{izvori|2}} == Literatura == * [https://www.znaci.org/00001/84.htm Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945, Institut za istoriju radničkog pokreta Srbije, Rad, Beograd 1970] {{Webarchive|url=https://archive.today/20190122134017/https://www.znaci.org/00001/84.htm |date=2019-01-22 }} * {{Cite book|last= Popović|first=Jovo |authorlink=|coauthors=|title=VJEŠALA ZA GENERALE|year=1986|url=https://www.znaci.org/00001/218.htm|publisher=Stvarnost|location=Zagreb|id=}} * Hannes Heer i Klaus Naumann (ur.), ''Rat istrebljenja: Zločini Vermahta 1941–1944'', prev. Saša Ilić, Beograd: Biblioteka XX vek, 2004. == Povezano == * [[Progon Srba u Drugom svetskom ratu]] * [[Holokaust u Jugoslaviji]] * [[Holokaust u Srbiji]] == Vanjske veze == {{commonscat|German war crimes in Serbia|Nemački zločini u Srbiji}} * [http://guskova.ru/q?a=l&doc=/~mladich/Kragujevac/mas_sr Nemački masakri u Srbiji] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140418220643/http://guskova.ru/q?a=l&doc=%2F~mladich%2FKragujevac%2Fmas_sr |date=2014-04-18 }} * [https://www.znaci.org/00001/84 Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945]{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Drugi svetski rat u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Zločini nacista u Jugoslaviji u Drugom svjetskom ratu| ]] hn09ty04pipx2knl1qbzzzl5hyw64ut 42470715 42470710 2025-06-10T19:05:48Z Mladifilozof 604 /* Bezobzirne odmazde nad civilima */ 42470715 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Masovna streljanja u Celju.jpg|thumb|Masovna streljanja u [[Celje|Celju]] 1942.]] Nemačke vlasti su u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] za vreme i nakon [[Aprilski rat|Aprilskog rata]] sistematski vršile masovne ratne zločine. Ove zločine vršile su nemačke upravne ustanove, policija, žandarmerija, kao i snage [[Wehrmacht|Vermahta]] i [[SS]]. [[Jugoslavija]] je ukinuta kao država, a delovi njene teritorije anektirani su od strane Nemačke, Italije i satelitskih država. Okupatori su do krajnjih granica bezobzirno iscrpljivali ljudske i materijalne resurse [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nastojeći da održe takvo stanje masovnim terorom nad stanovništvom. == Bombardovanje Beograda == {{main|Bombardovanje Beograda (1941)}} [[File:Bombing of Belgrade in 1941.jpg|thumb|Fotografija Beograda iz vazduha, snimljena sredinom aprila 1941. godine, koja pokazuje obim razaranja izazvanog nemačkim bombardovanjem.]] Vlada [[Jugoslavija|Jugoslavije]] proglasila je [[Beograd]] otvorenim gradom. Uprkos tome, nemačko vazduhovplovstvo bombardovalo je [[Beograd]] bez objave rata, namerno ciljajući civilne ciljeve, stambene objekte i objekte od nacionalnog i kulturno-istorijskog značaja. Državna komisija za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača došla je do zaključka da je od bombardovanja poginulo preko 2.000 ljudi, jer ih je toliko sahranjeno, a pretpostavlja se da je oko 1.000 zatrpano u ruševinama. Takođe, 692 zgrade su srušene, dok je 1.601 jako oštećena.<ref>Arhiv Vojnoistorijskog instituta, Nemačka arhiva, 2B-1-1</ref> Nemačkom generalpukovniku [[Alexander Löhr|Aleksandru Leru]], koji je kao komandant 4. nemačke vazdušne flote komandovao [[Bombardiranje Beograda u Drugom svjetskom ratu|bombardovanjem Beograda]], a kasnije bio komandant [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]], februara 1947. u Beogradu suđeno je između ostalog i za "zločinačko bombardovanje Beograda". Proglašen je krivim po ovoj i po drugim tačkama optužnice, i osuđen na smrt. == Zločini nad civilima == === Rasno i etnički motivisani zločini === Nemačke snage u [[Drugi svjetski rat|Drugom svetskom ratu]] bile su rukovođene [[nacionalsocijalizam|nacističkom ideologijom]], koja je bila ekstremno rasistička i predviđala fizičko uništenje nekih etničkih grupa i deportaciju drugih. U okupiranoj [[Jugoslavija|Jugoslaviji]], kao i u drugim krajevima posednutim od nacista, žrtve progona i istrebljenja na etničkoj osnovi bili su [[Jevreji]] i [[Romi]]. Osim njih, ekstremne progone i masovno unišavanje civilnog stanovništva preduzeto je u saradnji sa ustaškim režimom protiv srpske populacije u [[Nezavisna Država Hrvatska|Nezavisnoj Državi Hrvatskoj]]. [[Slovenci]] u oblasti [[Koruška|Koruške]] i [[Štajerska]] koje su anektirane u sastav [[Nemačka|Nemačke]], bili su izloženi deportaciji i germanizaciji. Glavni logor za uništenje Jevreja sa teritorije [[Srbija|Srbije]] bio je [[logor Staro sajmište]], a u Hrvatskoj [[Jasenovac, koncentracioni logor|Jasenovac]], kojim je upravljala ustaška vlast. === Ideološki i politički motivisani zločini === [[File:Streljanje 12 skojevaca u Bečeju 11. novembra 1941. godine 03.jpg|thumb|Streljanje 12 skojevaca u Starom Bečeju 11. novembra 1941. godine]] {{izdvojeni citat|Da bi se zavere sasekle u korenu, u prvom pojavljivanju i bez oklevanja, moraju se preduzeti najoštrije mere tako da se nametne autoritet okupacione sile i predupredi svako dalje širenje ideje o zaveri. Kad to činite, morate biti svesni da u tim zemljama ljudski život nema nikakvu vrednost i da efekat zastrašivanja može biti postignut samo neuobičajenom oštrinom. U odmazdu za jednog nemačkog vojnika mora se izvršiti proporcionalna smrtna kazna nad 50 do 100 komunista. Način smrti mora da stvori zastrašujući učinak.<ref name="Čitanka">{{Cite web |title=Historijska čitanka, Drugi svjetski rat |url=http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |access-date=2012-11-28 |archivedate=2014-01-09 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140109140648/http://www.cdsee.org/jhp/pdf/WorkBook4_bih.pdf |deadurl=yes }}</ref>|[[Adolf Hitler|Hitlerova]] naredba o ponašanju vojske na okupiranim teritorijama u jugoistočnoj Evropi (iz septembra 1941)}} Osim po etničkom, teror je vršen i po političkom i ideološkom principu. Počev od [[22. 6.|22. juna]] [[1941]]. nemačke vlasti zavele su teror protiv pripadnika i simpatizera [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističke partije]] i povezanih organizacija. Zavisno od razvoja situacije, teror je primenjivan i protiv istaknutih nacionalističkih prvaka i intelektualaca, koji su smatrani potencijalno opasnim za nemačke interese. U [[Beograd]]u je za političke krivce i internirce formiran [[Logor Banjica|Banjički logor]]. Praktično u svim gradovima postojali su manji ili veći logori u kojima su provođene tortura i masovna ubistva. Na teritoriji [[Srbija|Srbije]] tim logorima je upravljano pomoću [[Milan Nedić|Nedićevih]] kvislinških snaga, a na teritoriji [[Nezavisna Država Hrvatska|NDH]] u saradnji sa ustašama. === Bezobzirne odmazde nad civilima === {{Glavni članak|Masakr u Skeli|Masakr u Kraljevu|Masakr u Šapcu|Masakr u Kragujevcu|Masakr u Pivskoj župi}} [[Datoteka:Kraljevo-streljanje-doubijanje-41.jpg|thumb|[[Masakr u Kraljevu|Streljani taoci u Kraljevu]] 1941. godine.]] [[Datoteka:Notification on 21 October 1941.jpg|mini|desno|Obznana o odmazdi: za 10 ubijenih i 26 ranjenih Nemaca streljano je 2300 stanovnika Kragujevca, "''pre svega komunista, bandita i njihovih pomagača''".]] {{izdvojeni citat|„Kopanje jama oduzima nam najveći deo vremena dok ubijanje ide dosta brzo: 100 ljudi za 40 minuta.” <ref>Heer/Naumann, „Totalni rat”, str. 48</ref>|kapetan prve klase Hans Diter Valter, kasnije major Bundesvera, 1. novembar 1941. g.}} Po izbijanju ustanka, nemačka uprava zavela je bezobzirne mere odmazde, koje su se zasnivale na uzimanju talaca, koji bi bili streljani u slučaju napada na nemačko ljudstvo i vojne objekte. U septembru [[1941]]. u [[Srbija|Srbiji]] su naređene drakonske mere odmazde, prema kojima je za jednog ubijenog nemačkog vojnika moralo biti streljano 100 talaca. Provodeći ovo naređenje, nemačke vojne snage izvele su u Srbiji tokom jeseni 1941. niz masakra, kao što su [[masakr u Šapcu septembra 1941]], [[masakr u Kragujevcu]] i [[Masakr u Kraljevu oktobra 1941|u Kraljevu oktobra 1941]]. U dnevničkom zapisu od 1. novembra [[Dragojlo Dudić]] opisuje brojna sela po Srbiji koje su Nemci spalili i čije su stanovnike pobili, tokom [[Gušenje ustanka u Srbiji|gušenja ustanka u Srbiji]]. Prema svedočenju meštana, Nemci su u selu [[Pričević]]u objavili da "neće nikome ništa raditi ako koga nađu kod kuće; a ako ne nađu nikoga zapaliće kuću".<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 235), Prosveta, Beograd, 1957.</ref> Seljaci su poverovali i nisu pobegli, nakon čega su nemački vojnici sutradan streljali 24 seljaka iz ovog i susednog sela. Za dva slučaja meštani kažu da su povađene i oči.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 235), Prosveta, Beograd, 1957.</ref> U toku prvih godinu dana ustanka, samo u Srbiji i NDH, Nemci su '''streljali preko 45.000 ljudi''': {{citiranje|Prema tome, do sada je ukupno streljano u Srbiji i u Hrvatskoj, u toku borbenih dejstava ili kao odmazda, 45.261 lice.<ref>[https://znaci.org/dokument.php?br=32677 Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta]</ref>|Izveštaj Operativnog odeljenja komandanta oružanih snaga na Jugoistoku od 10. jula 1942. Vrhovnoj komandi Vermahta}} Tokom borbi protiv pobunjenika, tokom [[1942]]. nemački štabovi uveli su, pored principa odmazde, i princip preventivne internacije i deportacije celokupnog stanovništva određenih oblasti, kao i pljačkanje i uništavanje svih sredstava za život. Ovi principi eksplicitno su navedeni u naređenjima za operacije poput [[Ofanziva na Kozaru juna/jula 1942|ofanzive na Kozaru juna/jula 1942]], [[operacija Weiss|operacija Vajs I]] i zaposedanja dalmatinskih ostrva tokom zime 1943/44. Masovna ubistva civila u zahvatu ratnih dejstava primenjivana su od strane nemačkih snaga vrlo često u cilju zastrašivanja. U tome su se naročito isticale SS jedinice, na primer [[Masakr u Pivskoj župi juna 1943|u Pivskoj župi juna 1943]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u dolini Cetine marta 1944|u dolini Cetine marta 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7. SS divizija]]), [[Masakr u Sremskoj Rači marta 1944|u selu Sremska rača marta 1944]] ([[13. SS oružana brdska divizija Handžar|13. SS divizija]]), [[Masakr u selu Velika jula 1944]] ([[7. SS dobrovoljačka gorska divizija Prinz Eugen|7.]] i [[21. SS divizija]])... Pohodi [[Prva konjička kozačka divizija (nemačka)|Prve kozačke divizije]] bili su redovno praćeni pljačkom, nasumičnim ubistvima i silovanjem žena. === Ekonomski motivisani zločini === Ulazeći u svetski rat, Nemci su bili svesni da će to znatno povećati potrebe za industrijskim i poljoprivrednim proizvodima, i doneli su odluku o bezobzirnom iskorišćavanju resursa i populacije okupiranih zemalja ([https://en.wikipedia.org/wiki/Hunger_Plan Hungerplan]). Kao generalni opunomoćenik Rajha za privredu ({{jez-nem|Generalbevollmächtigter für die Wirtschaft}}), za Jugoslaviju imenovan je Franc Nojhauzen ({{jez-nem|Franz Neuhausen}}), koji je na suđenju 1947. izjavio da ga je Göring u Beograd poslao sa savetom: {{izdvojeni citat|Hvala bogu, vi ne idete tamo da radite za blagostanje potčinjenog naroda, nego da oduzmete sve što je moguće oduzeti... A bit će mi savršeno svejedno javite li mi da će narod pod vašom upravom skapati od gladi!{{sfn|Popović|1986|pp=43}}}} Nemačke snage sistematski su vršile zaplenu imovine u svoju korist. U mnoge privredne objekte od značaja dovođeno je radno sposobno stanovništvo na prisilni rad. Takođe je uveden prisilni otkup poljoprivrednih proizvoda. Za eksploataciju svih privrednih resursa bio je zadužen Privredni štab sa sedištem u [[Zemun]]u. Na čelu ovog štaba nalazio se generalni opunomoćenik za privredu Franc Nojhauzen, predratni generalni konzul u [[Beograd]]u. Ovaj štab formirao je vlastite snage ([[Ogranizacija TODT]]), čiji su pripadnici brojali više desetina hiljada ljudi i raspolagali su pešadijskim naoružanjem i jednim brojem oklopnih kola. U organizovanju prisilnog rada, prikupljanju poljoprivrednih proizvoda i sirovina i vrbovanju za rad u Nemačkoj veliku pomoć nemačkim ustanovama pružili su organi Nedićeve kvislinške vlade. Franc Nojhauzen osuđen je na suđenju pred Vojnim sudom u Beogradu, od 22. do 31. oktobra 1947. godine na 20 godina lišenja slobode sa prinudnim radom. Sve što bi moglo poslužiti pobunjenicima sistematski je uništavano. Prilikom povlačenja iz pojedinih delova [[Jugoslavija|Jugoslavije]], nemačke snage su vršile potpunu evakuaciju svih životnih potreba i rušenja svih privrednih objekata i komunikacija. == Ratni zločini nad ratnim zarobljenicima == [[File:Nemci ubijaju ranjenike na Sutjesci.jpg|thumb|Nemci ubijaju ranjenike na Sutjesci]] Nemačke snage za sve vreme rata nisu priznavale pobunjenim formacijama u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] legalni status zaraćene strane sa pripadajućim pravima po ženevskoj konvenciji. Pripadnike [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] tretirali su kao ilegalne pobunjenite, i zvali ih "banditima" u svojim dokumentima. Zarobljenici su u pravilu ubijani, ili u određenim slučajevima deportovani u koncentracione logore ([[Auschwitz (koncentracioni logor)|Aušvic]], [[Buhenvald]]...). Na primer, [[Prva brdska divizija]] izvestila je nakon [[Bitka na Sutjesci|operacije Švarc]] o 498 zarobljenih, od kojih je 411 streljano na licu mesta.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_12_3_103.htm Sumarni izveštaj Prve brdske divizije o operaciji Švarc, 10. 7. 1943, Zbornik dokumenata i podataka Vojnoistorijskog instituta, tom XII, knjiga 3]</ref> Da bi smanjila ove gubitke, [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] je od septembra 1942. uspostavila kontakte za razmenu zarobljenika. Ove razmene zarobljenika vršene su povremeno do kraja rata, na primer prilikom zarobljavanja majora Štrekera marta [[1943]], generala fon Devica septembra [[1944]], ili pukovnika Eberlajna januara [[1945]]. Vrhovna komanda Vermahta je prema [[Adolf Hitler|Hitlerovoj]] instrukciji [[16. 12.|16. decembra]] [[1942]]. izdala izričito naređenje da nemačke snage na istoku u borbi protiv "bandi" primenjuje drastične mere zabranjene [[Ženevske konvencije|Ženevskim konvencijama]]. Pri tom je naglašeno da "ni jedan u borbi protiv bandi angažovan Nemac ne sme da bude pozvan na disciplinsku ili sudsku odgovornost".<ref>[https://sr.wikisource.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%92%D0%B5%D1%9A%D0%B5_%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B5%D0%BB%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%88%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B0_%D0%92%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B5_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5_%D0%92%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%85%D1%82%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_16._%D0%B4%D0%B5%D1%86%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D1%80%D0%B0_1942. Наређење начелника генералштаба Врховне команде Вермахта од 16. децембра 1942.]</ref> == Reference == {{izvori|2}} == Literatura == * [https://www.znaci.org/00001/84.htm Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945, Institut za istoriju radničkog pokreta Srbije, Rad, Beograd 1970] {{Webarchive|url=https://archive.today/20190122134017/https://www.znaci.org/00001/84.htm |date=2019-01-22 }} * {{Cite book|last= Popović|first=Jovo |authorlink=|coauthors=|title=VJEŠALA ZA GENERALE|year=1986|url=https://www.znaci.org/00001/218.htm|publisher=Stvarnost|location=Zagreb|id=}} * Hannes Heer i Klaus Naumann (ur.), ''Rat istrebljenja: Zločini Vermahta 1941–1944'', prev. Saša Ilić, Beograd: Biblioteka XX vek, 2004. == Povezano == * [[Progon Srba u Drugom svetskom ratu]] * [[Holokaust u Jugoslaviji]] * [[Holokaust u Srbiji]] == Vanjske veze == {{commonscat|German war crimes in Serbia|Nemački zločini u Srbiji}} * [http://guskova.ru/q?a=l&doc=/~mladich/Kragujevac/mas_sr Nemački masakri u Srbiji] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140418220643/http://guskova.ru/q?a=l&doc=%2F~mladich%2FKragujevac%2Fmas_sr |date=2014-04-18 }} * [https://www.znaci.org/00001/84 Venceslav Glišić: TEROR I ZLOČINI NACISTIČKE NEMAČKE U SRBIJI 1941-1945]{{Dead link|date=September 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} {{Drugi svetski rat u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Zločini nacista u Jugoslaviji u Drugom svjetskom ratu| ]] 4fqixj1o4q0mfvt346dj0muvnyx5vgu Proboj Nijemaca i četnika iz Srbije 0 174638 42470759 42465403 2025-06-10T22:19:23Z Mladifilozof 604 /* Naređenja za operaciju */ 42470759 wikitext text/x-wiki {{Infokutija vojni sukob |sukob = Proboj Nemaca i četnika iz Srbije<br>(Proboj Armijske grupe E kroz Sandžak) |deo = [[Proboj Armijske grupe E iz Grčke|Proboja Armijske grupe E iz Grčke]] |slika = Proboj Nemaca i četnika iz Srbije za istočnu Bosnu, decembra 1944.jpg |opis_slike = Proboj Nemaca i četnika iz Srbije, preko Sandžaka, za istočnu Bosnu, decembra 1944. |datum = [[22. 10.|22. oktobar]]-[[1. 12.|1. decembar]] [[1944]]. |mesto = [[Sandžak]] - [[Istočna Bosna]] |uzrok = |teritorija = |rezultat = Pobeda [[Wehrmacht|Vermahta]] * uspešan proboj Nemaca i četnika u Bosnu * uspostavljanje [[Drinski front|Drinskog fronta]] |strana1 = {{flagicon|Treći Reich}} [[Wehrmacht|Vermaht]] <br /> {{flagicon image|Chetniks Flag.svg}} [[Četnici u drugom svjetskom ratu|Četnici]] |strana2 = {{flagicon|DFJ}} [[NOVJ]] <br /> {{flagicon|UK}} [[Balkansko ratno vazduhoplovstvo|Savezničko vazduhoplovstvo]] |jedinice1 = {{flagicon|Treći Reich}} Prethodnica Scheuerlen<br />{{flagicon|Treći Reich}} [[22. korpus (Nemačka)|22. nemački korpus]]<br />{{flagicon|Treći Reich}} [[91. korpus za specijalnu upotrebu (Nemačka)|91. nemački korpus za specijalnu upotrebu]]<br />{{flagicon image|Chetniks Flag.svg}} glavnina [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|JVuO]] iz [[Srbija|Srbije]] (14.000<ref name="Ratni dnevnik Armijske grupe E"/> - 18.000<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945.">[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_137.htm Izvod iz knjige primljenih depeša Istaknutog dela štaba Četničke vrhovne komande od 10. septembra 1944. do 12. januara 1945. godine]</ref>) |jedinice2 = {{flagicon|DFJ}} [[37. sandžačka divizija]]<br />{{flagicon|DFJ}} [[7. crnogorska omladinska brigada]]<br />{{flagicon|UK}} [[Balkansko ratno vazduhoplovstvo]] |komandant1 = {{flagicon|Treći Reich}} [[Alexander Löhr]], komandant [[Armijska grupa E|Armije E]]<br />{{flagicon image|Chetniks Flag.svg}} [[Miroslav Trifunović]]<br />{{flagicon image|Chetniks Flag.svg}} [[Dragoslav Račić]]<br />{{flagicon image|Chetniks Flag.svg}} [[Dragutin Keserović]] |komandant2 = {{flagicon|DFJ}} [[Radovan Vukanović]], komandant [[Drugi udarni korpus NOVJ|2. korpusa]] |snaga1 = 105.000 |snaga2 = 4.000 |gubici1 = |gubici2 = |gubici3 = }} '''Proboj Armijske grupe E kroz Sandžak''' (kodno ime '''operacija Zeleni put'''<ref>https://znaci.org/zb/4_12_4_219.htm</ref>, poznato kao '''povlačenje Nemaca i četnika iz Srbije''', '''proboj Nijemaca i četnika iz Srbije''' i slično) je bila operacija proboja nemačke [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]] kroz [[Sandžak]], kroz neprijateljsku partizansku teritoriju, u kojoj su kao pomoćne trupe koristili četnike pod njihovom komandom. Usled [[Bitka za Srbiju 1944.|poraza četničkih i nemačkih snaga prikupljenih u Srbiji]] tokom septembra i oktobra [[1944]], za Armijsku grupe E je zatvoren pravac manevra prema Beogradu, pa je ona bila prisiljena da izbori za sebe alternativni pravac preko Sandžaka i istočne Bosne. Zeleni put ({{jez-nem|Strasse Grün}}) je predstavljao liniju [[Proboj Armijske grupe E iz Grčke|izvlačenja nemačke vojske iz Grčke]] na pravcu: [[Kosovska Mitrovica]] – [[Novi Pazar]] – [[Prijepolje]] – [[Priboj]] – [[Višegrad]].<ref name="Ratni dnevnik Armijske grupe E"/> U ovom proboju kroz [[NOVJ|partizansku]] teritoriju, Vermahtu su se pridružili i [[četnici]]. Nakon [[bitka za Srbiju 1944.|oslobođenja Srbije]], nemačka [[Armijska grupa E]] bila je prinuđena na proboj preko [[Sandžak]]a prema [[Sarajevo|Sarajevu]].<ref name="Ratni dnevnik Armijske grupe E">[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_219.htm Ratni dnevnik Komande Armijske grupe E], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XII, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - prilog broj 2</ref> Jedini raspoloživ put vodio je preko [[Sjenica|Sjenice]] i [[Prijepolje|Prijepolja]]. Na isti pravac bila je orijentisana i glavnina snaga [[JVuO]] koje su se povlačile iz centralne Srbije, izbegavajući sukob sa neprijateljski nastrojenom sovjetskom [[Crvena armija|Crvenom armijom]].<ref name="ReferenceA">[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_87.htm Direktiva Štaba 4. grupe jurišnih korpusa od 21. oktobra 1944. komandantima jurišnih grupa za prodor u Sandžak], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XIV, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 87</ref> Na tom području bile su prisutne slabije snage NOVJ (oko 4.000 boraca). Stoga je Komanda [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]] postigla sporazum sa ovom grupom JVuO o sadejstvu u borbi protiv NOVJ.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_171.htm Izveštaj Komande Armijske grupe E komandantu Jugoistoka o postignutom sporazumu sa četnicima], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XII, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 171</ref> Koncentrični napad nemačke grupe Šojerlen, [[Srpska državna straža|Srpskog udarnog korpusa]] i ojačane [[Četvrta grupa jurišnih korpusa JVuO|Četvrte grupe jurišnih korpusa JVuO]] na izlazni pravac [[Sjenica]] - [[Prijepolje]] počeo je [[22. 10.|22. oktobra]] [[1944]]. Borbena grupa Šojerlen je, koristeći ojačanja, nakon oštrih borbi uspela da ovlada Sjenicom [[24. 10.|24. oktobra]], Prijepoljem [[1. 11.|1. novembra]] i [[Višegrad]]om [[11. 11.|11. novembra]]. Radi razvijanja u širinu i smanjivanja marševske gustine, snage [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|JVuO]] su, nakon savladavanja deonice [[Sjenica]] - [[Prijepolje]], usmerene preko [[Pljevlja|Pljevalja]] u istočnu [[Bosna|Bosnu]].<ref name="ReferenceB">[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_95.htm Zapovest Dragutina Keserovića od 3. novembra 1944. komandantima potčinjenih jedinica za grupisanje snaga i dejstva u dolini Lima], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XIV, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 95</ref> Ovim marševskim putem izvuklo se u istočnu [[Bosna|Bosnu]] oko 85.000 Nemaca<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_174.htm Izveštaj Komande Armijske grupe E o brojnom stanju], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XII, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 174</ref> i oko 20.000 četnika. Umešnim korišćenjem terena i znatnim borbenim angažovanjem, [[37. sandžačka divizija NOVJ|37.]] i zatim [[27. istočnobosanska divizija NOVJ|27. divizija NOVJ]] (tokom [[operacija Zeleni put II|proboja od Višegrada do Sarajeva]]) uspele su da zadrže ovu grupaciju preko mesec dana. Tokom tog proboja i marša Nemci i njihovi saputnici bili su izloženi frontalnim i bočnim napadima, kao i intenzivnim savezničkim vazdušnim dejstvima, od čega su pretrpeli ozbiljne gubitke u ljudstvu i tehnici. == Pozadina == === Oslobođenje Srbije === {{main|Bitka za Srbiju 1944.}} Tokom jula i avgusta [[1944]]. [[Sandžak]] je bio žarište najintenzivnijih operacija i najveće koncentracije njemačkih trupa i [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] ([[operacija Rübezahl|operacija Ribecal]], [[operacija Draufgänger|operacija Draufgenger]]). [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] je vršila koncentraciju za prodor u [[Srbija|Srbiju]], a nemačka [[Komanda Jugoistoka (Nemačka)|Komanda Jugoistoka]] preduzela je niz krupnih operacija da to spreči. Kako su te operacije okončane nemačkim neuspehom i snage [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] prodrle u [[Srbija|Srbiju]], a tokom septembra došlo do pojave Crvene armije na istočnoj granici, došlo je do nagle dekoncentracije snaga iz [[Sandžak]]a. Kad je početkom septembra 2. puk [[Divizija Brandenburg|Brandenburg]], koji je bio osovina okupacionih snaga, premešten na sever, lokalne snage [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] su u kratkom roku izbacile preostale slabije snage, četnike i muslimansku miliciju iz svih gradova u [[Sandžak]]u, velikog dela istočne [[Bosna|Bosne]] i [[Srbija|Srbije]], sve do [[Zapadna Morava|Zapadne Morave]]. Vrlo skromne snage NOVJ ([[37. sandžačka divizija NOVJ|37. divizija]], [[Sedma crnogorska omladinska brigada NOVJ|7. crnogorska (omladinska) brigada]] i nekoliko teritorijalnih odreda, oko 4.000 ljudi) držale su pod svojom kontrolom prostor od linije [[Goražde]] - [[Višegrad]] - [[Užice]] - [[Požega]] na severu, do [[tara (rijeka)|reke Tare]] na jugu. Ove snage oslobodile su [[Bijelo Polje]] [[9. 9.|9. septembra]], [[Mojkovac]] [[13. 9.|13. septembra]], [[Berane]] [[15. 9.|15. septembra]], [[Prijepolje]] [[29. 9.|29. septembra]], [[Pljevlja]] [[1. 10.|1. oktobra]], [[Goražde]] [[7. 10.|7. oktobra]], [[Višegrad]] [[9. 10.|9. oktobra]], [[Ivanjica|Ivanjicu]] i [[Arilje]] početkom oktobra, [[Sjenica|Sjenicu]] [[15. 10.|15. oktobra]]. {{izdvojeni citat|Draža Mihailović će nastaviti borbu protiv komunizma... Sada je stvar u tome, kako upotrebiti četničke jedince kao prethodnice i osiguranje za komunikacije prilikom predstojećeg izmještanja njemačkih trupa iz Srbije.<ref>[http://sr.wikisource.org/wiki/Zabilje%C5%A1ka_sa_savjetovanja_visokih_njema%C4%8Dkih_politi%C4%8Dkih,_vojnih_i_policijskih_li%C4%8Dnosti_o_%C4%8Detni%C4%8Dkom_pitanju_u_Srbiji,_8._oktobra_1944. Zabilješka sa savjetovanja visokih njemačkih političkih, vojnih i policijskih ličnosti o četničkom pitanju u Srbiji, 8. oktobra 1944.]</ref>|Zabilješka sa savjetovanja njemačkog okupacionog vrha o četničkom pitanju u Srbiji, 8. oktobra 1944.}} === Dolazak Nemaca iz Grčke === {{main|Proboj Armijske grupe E iz Grčke}} [[Datoteka:Proboj 21 AK okt dec 1944.png|mini|[[Proboj Armijske grupe E iz Grčke|Proboj Armije E iz Grčke]], kojoj su se usput pridruživale nemačke i četničke snage.]] Međutim, razvoj ratnih operacija učinio je u drugoj polovini oktobra [[1944]]. ovo područje još jednom pozornicom odlučujućih zbivanja. Naime, [[Armijska grupa E]] iz [[Grčka|Grčke]], budući da joj je presečen moravski pravac, bila je prinuđena da orijentiše svoj proboj na pravac od [[Novi Pazar|Novog Pazara]] preko [[Sandžak]]a prema [[Sarajevo|Sarajevu]]. {{izdvojeni citat|18. 10. 1944 Naša namera je da, dovlačenjem preostalih snaga, osposobimo Milera da u rejonu sev. i ist. od Kraljeva bezuslovno spreči prodor protivnika iz Kraljeva. Sa drugim snagama [treba] otvoriti put preko Novog Pazara ka Višegradu. Na teritoriji k-ta oruž. snaga u Makedoniji situacija se danas stabilizovala. Lanc će tamo sutra preuzeti komandu. Cilj ove naše operacije je od sada da se celokupne snage Jugoistoka prikupe na teritoriji zapadne Hrvatske, da bi se odavde mogla povesti odbrana jug. ist. granice Rajha i to po mogućstvu ofanzivno. Za ovo, Grupa armija »E« mora za sebe da oslobodi borbom i drži otvorenim sledeće pravce puteva koji vode na prostoriju Mostar — Sarajevo: *Put A: Uroševac — Prizren — Kukes — Skadar — Podgorica — Nikšić — Trebinje — Mostar. *Put B: Raška, odnosno Mitrovica — Novi Pazar — Sjenica — Prijepolje — Višegrad, odnosno Prijepolje — Pljevlja — Goražde — Rogatica — Sarajevo: *Put C: Kraljevo — Čačak — Užice a odavde, kao C1, dalje vodi preko Višegrada — Rogatice za Sarajevo. Kao C2 dalje vodi preko Zvornik — Tuzla za Doboj. Dok će se za putne pravce A i C izboriti k-de 21. korpusa, odnosno Korpusa »Miler«, uz raspored sopstvenih snaga po dubini, dotle će se za otvaranje putnog pravca B upotrebiti Specijalni štab »Šojerlen«. Posle dostizanja rejona Višegrad, Specijalni štab »Šojerlen« ima za zadatak da, u povezanosti sa snagama K-de 2. okl. arm., izgradi novu pozadinsku bazu Grupe armija »E« uz držanje otvorenim puteva koji vode prema Višegradu.<ref name="Ratni dnevnik Armijske grupe E"/>}} === Sabiranje četnika i Nemaca u Kraljevu === {{main|Borbe za Kraljevački mostobran}} [[File:Četnički predstavnici kod Armijske grupe E stižu u Kraljevo, septembra 1944.jpg|thumb|Četnički predstavnici kod Armije E stižu u Kraljevo, septembra 1944.]] [[File:Kraljevo, ispraćaj regruta, septembra 1944.jpg|thumb|Žene ispraćaju regrute u JVuO na centralnom gradskom trgu u Kraljevu.]] {{izdvojeni citat|Držanje četnika u celoj Srbiji sve više neprijateljsko, sa učestalim prepadima na nem. jedinice i naseljena mesta; izuzetak je južna [sic] Srbija gde se Račić, pod njemačkom komandom, tuče protiv komunista.<ref>[https://www.znaci.org/NARA/T316.php?rec=311&roll=193&broj=433 National Archive Washington, arhivska oznaka T311, Roll 193, frame no. 000430.]</ref>|Savetovanje kod načelnika štaba Armijske grupe F (11.9.44).}} I pored mestimičnih akata neprijateljstva raznih četničkih grupa prema Nemcima, glavne snage [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|JVuO]] tokom septembra i prvih dana oktobra borile su se protiv NOVJ u saradnji sa Nemcima i pod nemačkim rukovodstvom. Glavna mobilna formacija bila je [[Četvrta grupa jurišnih korpusa JVuO|Četvrta grupa jurišnih korpusa]] pod komandom [[Dragoslav Račić|Dragoslava Račića]]. {{izdvojeni citat|Uprkos svojoj slabosti, Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana. Usled jakog partizanskog pritiska, još četničkih jedinica, uključujući i one iz Istočne Srbije, su izrazile spremnost za daljnu borbu protiv komunizma u saradnji sa Wehrmachtom... Akcije četnika u Istočnoj Bosni i Hercegovini su, izgleda, izvedene bez saglasnosti Vrhovne komande.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?rec=311&roll=194&broj=101 National Archive Washington, arhivska oznaka T311, Roll 194, frame no. 000095.]</ref>|Dodatak za savetovanje kod načelnika štaba Armijske grupe F (2.10.44).}} Četvrta grupa jurišnih korpusa sa pridruženim jedinicama bila je, nakon [[Bitka na Jelovoj gori|poraza kod Jelove gore]], [[Oslobođenje Valjeva septembra 1944.|gubitka Valjeva]] i [[Oslobođenje Aranđelovca septembra 1944.|Aranđelovca]], a zatim i poraza u okolini Krupnja, potisnuta prema Šapcu i Beogradu. Odatle su je Nemci transportovali u okolinu Kraljeva počev od 3. oktobra. Najviše nemačko vojno, političko, policijsko i SS rukovodstvo na Balkanu održalo je 8. oktobra savetovanje na kojem su doneli odluku da glavninu JVuO upotrebe u prethodnici i kao bočnu zaštitnicu prilikom proboja Armijske grupe E prema Bosni (tj. na teritoriju NDH). {{izdvojeni citat| (prim: [[Hermann Neubacher|Neubacher]]ovo izlaganje) c) Draža Mihailović će nastaviti borbu protiv komunizma. Njegove jedinice se već bore sa Titovim trupama i imaju delomično vezu sa njemačkim jedinicama (pukovnik v. Jungfeld, general Müller). Sada je stvar u tome, kako upotrebiti četničke jedince kao prethodnice i osiguranje za komunikacije prilikom predstojećeg izmeštanja nemačkih trupa iz Srbije... Na kraju je (prim: Viši SS i policijski vođa za Srbiju Behrends) skrenuo pažnju na to da je u četničke redove uspeo ubaciti dovoljno jake grupe [[Sicherheitsdienst|Službe bezbednosti]], koje imaju ostati sa četnicima i ubuduće. Na to je glavnokomandujući ([[Maximilian von Weichs|von Weichs]]) primetio da je već i to dovoljan razlog zašto bi se vodstvo nad četnicima trebalo poveriti isključivo Višem SS i policijskom vođi.<ref>[https://www.znaci.org/NARA/T316.php?rec=311&broj=51&roll=194 Memorandum sa savetovanja visokih nemačkih političkih, vojnih i policijskih ličnosti o četničkom pitanju u Srbiji, održanog 8. oktobra 1944, National Archive Washington, T311, Roll 194, frames no. 000045-00047.]</ref>}} Na taj način, snage [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|JVuO]] koncentrisane su sredinom oktobra u oblasti [[Zapadna Morava|Zapadne Morave]], usmerene na isti pravac proboja.<ref name="ReferenceA"/> Ključna deonica koju je trebalo savladati bio je put [[Sjenica]] - [[Prijepolje]]. == Naređenja za operaciju == [[File:Četnički predstavnik i avijatičar Luftwaffe-a u Kraljevu, septembra 1944.jpg|thumb|Četnički predstavnik (moguće [[Dragoslav Račić]]) i neimenovani podoficir njemačkog [[Luftwaffe]]a u [[Kraljevo|Kraljevu]], nakon [[Operacija Nedelja pacova|operacije Ratweek]], septembar 1944. godine.]] Početak nemačkog proboja planiran je za [[22. 10.|22. oktobar]] [[1944]]. Tog dana je general Šojerlen pokrenuo svoju borbenu grupu iz [[Novi Pazar|Novog Pazara]]. U dnevniku Komande armijske grupe za dan 21. 10. 1944. postoji zabeleška o tome: {{izdvojeni citat| Spec. štab »Šojerlen« dobija sledeći zadatak: a) raščišćavanje i obezbeđenje puta Novi Pazar — Sjenica — Prijepolje — Višegrad. Po uspostavljanju veze sa snagama koje Komanda 2. okl. armije upućuje iz Sarajeva, sa delom snaga što pre očistiti i obezbediti i put Višegrad — Užice — Kraljevo, da bi se ovde pomoglo rasterećenju Milerovog korpusa...<ref name="Ratni dnevnik Armijske grupe E"/>}} Na osnovu ovoga je pukovnik Dragutin Redić izdao zapovest [[Srpski udarni korpus|Srpskom udarnom korpusu]], nekadašnjoj Nedićevoj jedinici stavljenoj pod komandu JVuO: {{izdvojeni citat|Na osnovu naknadno prikupljenih podataka u toku vođenih borbi 21 i 22. oktobra između Duge Poljane i Sjenice i južno od iste nalaze se jače komunističke snage jačine oko 1000— 1500 ljudi. Ove komunističke snage raspolažu sa šest bacača i dosta automatskog oružja. U cilju izvršenja dobivenog zadatka Srpski udarni korpus mora da ovlada Sjenicom. Ovaj zadatak korpus će izvršiti u sadejstvu sa nemačkim jedinicama koje nastupaju istim pravcem kao i Srpski Udarni korpus. Zbog toga što jedinice SUK ne raspolažu sa potrebnim teškim pešadiskim i artileriskim naoružanjem, to će nemačke jedinice svojim artiljerijskim naoružanjem, bacačima i artiljerijom, uništavati komunističke centre otpora na pravcu nadiranja jedinica SUK.<ref>[https://www.znaci.org/zb/4.php?broj=356&vol=14&bk=4 Zapovest Štaba 2. divizije Srpskog udarnog korpusa od 24. oktobra 1944. potčinjenim jedinicama za napad na jedinice NOVJ u rejonu Sjenice], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XIV, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 91</ref>}} Potpukovnik [[Dragoslav Račić]] izdao je direktivu i zapovest svojoj grupi korpusa: {{izdvojeni citat|NAREĐUJEM: 1. — Prva jurišna grupa polazi u napad 23. oktobra u 7 časova sa koncentraciske prostorije opštim pravcem drum za Sjenicu...}} == Tok operacije == === Borbe za Sjenicu === [[File:Zarobljeni Nemci u Sjenici 1944.jpg|thumb|Zarobljeni Nemci u Sjenici od boraca 8. srpske brigade, 1944. godine.]] 23. oktobra 1944. godine dokumenti Armijske grupe F beleže zajedničku borbu Nemaca i četnika protiv partizana.<ref>[https://www.znaci.org/NARA/T316.php?rec=311&roll=194&broj=656 Ic Abendmeldung, 23.10.44, National Archive Washington, arhivska oznaka T311 roll 194, frame 650]</ref> [[25. 10.|25. oktobra]] prethodnica nemačke grupe Šojerlen uspela je da odbaci delove [[Sedma crnogorska omladinska brigada NOVJ|7. crnogorske]] i [[Četvrta sandžačka brigada NOVJ|4. sandžačke brigade NOVJ]], te su njeni oklopno-motorizovani delovi pred veče ušli u [[Sjenica|Sjenicu]]. [[Sjenica]] je postala centar koncentracije snaga [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]] koje su pristizale preko [[Novi Pazar|Novog Pazara]], i glavnine snaga [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|JVuO]], koje su pristizale preko [[Ivanjica|Ivanjice]]. Iz tog razloga [[Sjenica]] je bila česta meta savezničkog bombardovanja od kojih su Nemci i četnici imali znatne gubitke, ali su i civili teško stradali.<ref>Radomir Milošević - Čeda: ZAKASNELI RAPORT, Interprint, Beograd 1996 - strane 81-83</ref> Pošto su se neprijateljske namere jasno iskazale, došlo je i do koncentrisanja snaga [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]]. Sve raspoložive snage obe strane angažovane su na malom prostoru od [[Sjenica|Sjenice]] do [[Prijepolje|Prijepolja]]. Prethodnica Šojerlen odmah je nastavila nastupanje prema [[Prijepolje|Prijepolju]] [[27. 10.|27. oktobra]] rano ujutro. Na ovaj pravac štab Drugog korpusa usmerio je [[Treća proleterska sandžačka udarna brigada|3. proletersku brigadu]], dok je [[Sedma crnogorska omladinska brigada NOVJ|7. crnogorska]] ostala na prostoru između [[Novi Pazar|Novog Pazara]] i [[Sjenica|Sjenice]], sa zadatkom da napada nemačke transporte iz zaseda i onemogući saobraćaj. Kombinovane nemačke snage uspele su da ovladaju putem od [[Sjenica|Sjenice]] do [[Prijepolje|Prijepolja]] energičnim napadom i da [[29. 10.|29. oktobra]] uđu u [[Prijepolje]], uspevši da stvore i manji mostobran na levoj obali [[Lim (rijeka)|Lima]]. {{izdvojeni citat|18000 srpskih boraca na maršu za Čajniče. Prvi ešalon danas ulazi u Prijepolje. Prvog novembra verovatno ćemo stići u Čajniče. Tamo treba da se sastanemo. Treba prikupiti sve što se može od hrane. Nemci idu istim putem, armija maršala Lera.<ref>[https://www.znaci.org/zb/4.php?broj=586&bk=4&vol=14 Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 29. X. 1944, Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XIV, knjiga 4, strana 583]</ref>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 29. X. 1944}} Međutim, tokom noći [[Treća proleterska sandžačka udarna brigada|3. sandžačka brigada]] odbacila ih je kontranapadom, i borbe za grad su se nastavile. U međuvremenu je [[Peta sandžačka brigada NOVJ|5. sandžačka brigada]] izvela energičan napad sa pravca severa, od Bistrice, na put [[Sjenica]]-[[Prijepolje]]. U oštrim borbama obe strane imale su znatne gubitke. Među poginulima bio je i [[Živko Džuver]], politički komesar [[Peta sandžačka brigada NOVJ|5. sandžačke brigade]], [[narodni heroj]]. === Borbe za Prijepolje === [[File:Proboj Armijske grupe E iz Srbije za istočnu Bosnu, decembra 1944.jpg|thumb|Proboj Armijske grupe E kroz Sandžak, decembra 1944.]] Nemci su uspeli da obnove mostobran na levoj obali [[Lim (rijeka)|Lima]] tokom noći [[30. 10.|30. oktobra]]/[[1. 11.|1. novembra]]. Uprkos gubicima i borbama duž celog puta od Novog Pazara, njima su stalno pristizala jaka pojačanja. Štab [[Drugi udarni korpus NOVJ|2. korpusa NOVJ]] je uskoro rokirao [[Sedma crnogorska omladinska brigada NOVJ|7. crnogorsku]] prema jugu, pogrešno procenivši da Nemci pripremaju napad u pravcu [[Berane|Berana]]. Tako je prema [[Prijepolje|Prijepolju]] kao čvornoj tački nemačkog napada ostala orijentisana samo [[37. sandžačka divizija NOVJ|37. divizija]]. Snažan otpor partizana zabeležen je i u ratnom dnevniku komande [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]] od 31. 10. 1944. godine: {{izdvojeni citat| Jače nepr. jedinice, dobro naoružane, na izgrađenim položajima zap. od Prijepolja i na visovima s obe strane doline Lima. Prema verodostojnim izveštajima četnika, u rejonu Nove Varoši nalaze se najmanje 2 brigade 37. divizije, pojačane delovima koji su otišli iz Prijepolja, sa neprekidnim priticanjem iz sev. dela Priboja i tesnaca puta u Bijelom Brdu. U rejonu Sjenice prikupljanje oko 14.000 četnika, koji će krenuti preko Pljevalja i Sarajeva prema zapadu.<ref name="Ratni dnevnik Armijske grupe E"/>}} Potpukovnik [[Dragoslav Račić]] (pseudonim »Živojin«) poslao je Istaknutom delu štaba četničke Vrhovne komande 4. novembra depešu sljedeće sadržine: {{izdvojeni citat|U Prijepolju mi i broj 11 [šifra za Nijemce — prim.]. Između Prijepolja i Plevlja jedna crvena brigada. Prebacili smo na levu obalu Lima 1.000 naših ljudi. Sutra prelazimo ja i [[Dragutin Keserović|Keser]] još sa 3.000 i preduzimamo pokret ka Pljevlju. Oko Bijelog Polja slabe snage crvenih. Nemci još drže Kraljevo, Čačak i Užice. Žurite da se tamo pre sastanemo. Pošalji mi hitno ka Pljevlju Rajlića i Ružića. Tvoje depeše br. 570, 571 nisam primio. Račić.<ref>[https://znaci.org/00001/4_14_4_137.htm Izvod iz Knjige primljenih depeša Istaknutog dela štaba četničke Vrhovne komande od 10. septembra 1944. do 12. januara 1945. godine]</ref>}} Nemci su se uz pomoć pristižućih ešelona 22. korpusa tokom [[2. 11.|2. novembra]] učvrstili u okolini [[Prijepolje|Prijepolja]] i stvorili osnovicu za dalje nastupanje. === Proboj ka Višegradu === [[File:Povlačenje nemačkih jedinica kroz Sandžak i Bosnu 1944.jpg|thumb|Povlačenje nemačkih jedinica kroz Sandžak i Bosnu 1944.]] [[Datoteka:Żołnierze niemieccy pchają samochody w trudnym terenie na froncie bałkańskim (2-571).jpg|mini|Njemački vojnici guraju kamione duž nasipa od drvenih blokova postavljenih na glibavoj cesti, u blizini Višegrada, decembra 1944.]] Glavni pravac napredovanja bio je niz [[Lim (rijeka)|Lim]] prema [[Priboj]]u i [[Višegrad]]u, a sporedni od [[Prijepolje|Prijepolja]] prema [[Pljevlja|Pljevljima]]. Na pravcu prema [[Višegrad]]u u odbrani po dubini raspoređene su [[4. sandžačka brigada NOVJ|4.]] i [[5. sandžačka brigada NOVJ|5. sandžačka brigada]], a na pljevaljskom pravcu [[Treća proleterska sandžačka udarna brigada|Treća]]. Nemački večernji izveštaj od 3.11.1944. javlja o upotrebi četnika u proboju dolinom Lima: {{izdvojeni citat|Crna Gora: na mostobranu na zapadnoj obali Lima, 1000 četnika upotrebljeno u borbi protiv komunista.<ref>[https://www.znaci.org/NARA/T316.php?rec=311&roll=194&broj=811 Ic Abendmeldung, 23.10.44, National Archive Washington, arhivska oznaka T311 roll 194, frame 805]</ref>}} Prethodnica Šojerlen dosegla je [[Višegrad]] nakon iscrpljujućih i krvavih borbi [[11. 11.|11. novembra]]. Međutim, naišla je na znatne probleme i u svom daljem nastupanju prema [[Sarajevo|Sarajevu]]. U ovom periodu komunikaciju [[Višegrad]]-[[Sarajevo]] držala je [[27. istočnobosanska divizija NOVJ|27. divizija NOVJ]], dok je [[37. sandžačka divizija NOVJ|37.]] ostala u zahvatu [[Prijepolje|Prijepolja]] vršeći snažan pritisak na komunikacije u ovoj čvornoj tački. U tom trenutku se [[Armijska grupa E]] našla u neugodnom položaju. Njenih 85.000 ljudi koji su predstavljali središnji ešelon, a pored njih i oko 20.000 glavnine [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|JVuO]], našlo se na malom prostoru na maršu između doline Ibra i Višegrada, izloženo intenzivnim napadima iz vazduha, pritisku [[13. korpus NOVJ|13. korpusa NOVJ]] i Bugara sa istoka i efikasnom otporu na zapadu. {{izdvojeni citat|5. 11. 1944. Grupa armija »E« nastaviće povlačenje prema severu i severozapadu sa najvećim mogućim ubrzanjem, uz jako obezbeđivanje svog istočnog i sev. boka, starajući se o bezuslovnom osiguranju planskog odvijanja kretanja, da bi se po prelasku Drine i uspostavljanju naslona na snage K-de 2. oklopne armije u Hercegovim i u donjem toku Save, mogla grupisati za izvršenje novih zadataka. Za povlačenje stoje na raspolaganju putevi: *plavi: Bitolj — Elbasan — Skadar — Podgorica — Trebinje — Mostar, *ljubičasti: Štimlje — Prizren — Kukes — Skadar, *crveni: Prizren — Peć — Andrijevica — Berane — Pljevlja — Uvac, *zeleni: Mitrovica — Novi Pazar — Prijepolje — Priboj — Višegrad, *smeđi: Uroševac — Raška — Kraljevo, *crni: Kraljevo — Čačak — Užice — Višegrad — Rogatica — Sarajevo.<ref name="Ratni dnevnik Armijske grupe E"/>}} === Borbe za Pljevlja === [[File:Sahrana poginulih tokom proboja Armijske grupe E kroz Sandžak, decembra 1944.jpg|thumb|Sahrana poginulih Nemaca tokom proboja kroz Sandžak, decembra 1944.]] Stoga je formirana jača oklopno-motorizovana kolona koja je [[8. 11.|8. novembra]] prodrla u [[Pljevlja]], otvorivši tako alternativni pravac, koji snage [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|JVuO]] i [[SUK]] nisu bile u stanju da otvore samostalno.<ref name="ReferenceB"/> Na ovaj pravac odmah su usmerene sve snage [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|JVuO]]. Time ih je nemačka komanda iskoristila kao levu pobočnicu, raširila zahvat nastupanja smanjivši koncentraciju neprijateljskog pritiska, i ujedno rasteretila pretrpane marševske komunikacije izložene zastojima i napadima iz vazduha. Nemci su bili svesni da, i pored zajedničke borbe i zajedničkih taktičkih ciljeva, uvek mogu očekivati četničke prepade na svoja manja izložena odeljenja, kako to oslikava sledeći izveštaj: {{izdvojeni citat|Grupa Marković (2500—3000), u sporazumu sa nem. vojskom, osigurava odsek Mitrovica — Raška (mesta uklj.) — Novi Pazar. Izviđanje protiv Bugara, Tita i Sovjeta. Do sada nije bilo ozbiljnih incidenata. Potrebna je opreznost. [[Miroslav Trifunović|Trifunović]] sa oko 10.000 četnika [[Dragoslav Račić|Račića]] i [[Dragutin Keserović|Keserovića]], uporedno sa nem. pokretima u rejonu Prijepolje. Pravac marša Foča. U početku učešće u borbenim dejstvima na nemačkoj strani (zaštita bokova). U poslednje vreme samo saputnici. Utisak: dokle god postoje zajednički interesi — uopšte mir. Ako vide mogućnost uspeha, bezuslovno treba očekivati prepade na nemački [[Wehrmacht|Vermaht]], naročito na odvojene grupe.<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%98_%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5_%D0%B3%D1%80%D1%83%D0%BF%D0%B5_%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0_%22%D0%95%22_%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%83_%D0%88%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_11.11.1944. Izveštaj Komande grupe armija "E" Komandantu Jugoistoka od 11.11.1944.], Vojnoistorijski institut, NAV--T-311, r. 184.</ref>|Izveštaj Komande grupe armija "E" Komandantu Jugoistoka od 11. novembra 1944.}} Nemci su Pljevlja prepustili četnicima, usmerivši ih prema Čajniču i Goraždu. Međutim, već narednog dana, [[18. 11.|18]]/[[19. 11.|19. novembra]] [[Treća proleterska sandžačka udarna brigada|3. sandžačka brigada]] je energičnim naletom razbila četnike i oslobodila [[Pljevlja]]. Tom prilikom poginuo je komandant Moravičkog korpusa JVuO Gordić. Glavnina [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|JVuO]] prešla je preko Boljanića u istočnu [[Bosna|Bosnu]]. Suštinu njemačko-četničke taktičke saradnje precizno je u svojim kasnijim sjećanjima opisao Milenko Solarić, tada oficir SUK-a: {{izdvojeni citat|Nemci, pak, imaju koristi od naših obezbeđenja, jer mi, obezbeđujući sebe, štitimo i njih. Zapravo, omogućujemo im da se sigurnije kreću... Zanimljivo je da Nemci nisu pošli istim pravcem kojim i mi, već za Rudo. A most su za nas gradili – rezonovao sam – zato što im je trebalo levo bočno obezbeđenje.<ref>Milenko Solarić: Naličje "Bosanske golgote" ili kako sam postao pripadnik SDK, Zapisi iz dobrovoljačke borbe, I, Minhen, 1955, str. 26</ref>}} == Posledice == {{main|Operacija Zeleni put II|Drinski front}} [[File:Evakuacija Armijske grupe E iz Srbije, decembra 1944.jpg|thumb|Deo mehanizacije Armijske grupe E evakuisane vozovima, decembra 1944.]] {{izdvojeni citat|Upotreba četnika u različitim područjima je je dala dobre rezultate. Pogotovo je njihovo poznavanje terena i izviđačka aktivnost protiv Titovih bandi od koristi Wehrmachtu. Naslanjanje četnika na Wehrmacht je ipak samo posljedica njihove slabosti u odnosu na Titove snage. Oružana intervencija Anglo-amerikanaca bi sigurno izazvala njihov trenutačni prelazak u neprijateljski tabor.<ref>NAW, T-314, Roll 1630, 000770: Uputstvo načelnika štaba 91. armijskog korpusa o „srpskim četnicima“. (decembar 1944)</ref>|Uputstvo načelnika štaba 91. armijskog korpusa o „srpskim četnicima“. (decembar 1944)}} Nakon konačnog oslobođenja [[Pljevlja|Pljevalja]], i [[Treća proleterska sandžačka udarna brigada|3. sandžačka brigada]] usmerila je pritisak na komunikaciju [[Prijepolje]] - [[Priboj]] i okolne zaštitnice. Ovim putem prošla je tokom tri nedelje u gustom marševskom poretku glavnina nemačkog 22. i 91. korpusa, što je predstavljalo priliku za postavljanje uspešnih zaseda i nanošenje teških gubitaka. {{izdvojeni citat|Kao odmazdu za napad kod sela Halinovići i Karaula od 29. novembra 1944, naređeno paljenje sela Donji Goračići, Miševići i Muškovina, konfiskacija stoke i namirnica, te hapšenje muških stanovnika. Sela Halinovići i Karaula, koja jako simpatišu sa gerilcima, će biti kažnjena sa konfiskacijom trećine tamošnjeg stočnog fonda.<ref>NAW, T-314, Roll 1630, 000293-4: Izvod iz ratnog dnevnika operativnog odjeljenja 91. armijskog korpusa za 30. novembar 1944.</ref>|Iz ratnog dnevnika 91. nemačkog armijskog korpusa za 30. novembar 1944.}} Novi Pazar oslobođen je [[30. 11.|30. novembra]] kad su u grad sa istoka ušle 22. srpska i 9. bugarska divizija, potiskujući nemačke zaštitnice. [[Prijepolje]] će međutim biti poprište još jedne dramatične epizode - [[Proboj nemačkog 21. korpusa 1944/45|proboja nemačkog 21. korpusa]] iz okruženja, tako da je [[Prijepolje]] konačno oslobođeno tek [[10. 1.|10. januara]] [[1945]]. Taktički, ova operacija može se smatrati pobedom osovinskih snaga. Međutim, nemačke i [[četnici|četničke]] snage pretrpele su prilikom proboja znatne gubitke. Verovatno najvažniji taktički rezultat predstavlja tronedeljno zadržavanje ove jake gorbene grupacije u periodu krize nemačke odbrane severno od Save i Drave i onemogućavanje njenog uticaja (više informacija u člancima [[Ofanziva Trećeg ukrajinskog fronta u južnoj Mađarskoj]] i [[Sremski front]]). == Suđenje Mihailoviću == {{main|Beogradski proces}} [[Datoteka:Beogradski proces.jpg|thumb|Optuženi na beogradskom procesu.]] Na [[Beogradski proces|posleratnom suđenju]] u [[Beograd]]u [[1946]]. godine suđeno je generalu Mihailoviću i ostalim kolaboracionistima zbog saradnje sa okupatorom tokom rata. Tokom suđenja je bilo reči i o zajedničkom maršu četnika sa Vermahtom: :Pretsednik: Jeste li u to vreme povlačeći se susreli nemačke jedinice pošto su se i one povlačile? :Svedok Marković: Jesmo, na istom drumu su maršovale. :Pretsednik: Kako, maršovali zajedno sa vama? :Svedok Marković: Nemci su maršovali drumom, a mi smo bili levo. :Pretsednik: Jeste li zajedno sa Nemcima išli? :Svedok Marković: Tako je vodio general [[Miroslav Trifunović|Trifunović]]. :Pretsednik: Je li izdao vama naređenje da se povlačite zajedno sa Nemcima? :Svedok Marković: Izdao je da se povlačimo. :Pretsednik: A šta je kazao za Nemce? :Svedok Marković: Da se Nemci ne diraju, a Nemci neće dirati nas.<ref name="Ispitivanje">[https://www.znaci.org/00001/60_2_9.pdf Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Ispitivanje svedoka i čitanje dokumenata]</ref> Četnički vođa Dragoljub Mihailović u Jugoslaviji je osuđen na smrt streljanjem zbog saradnje sa okupatorom i ratnih zločina. Nakon 2000-ih je u Srbiji rehabilitovan. == Literatura == * [https://www.znaci.org/00001/291.htm Karl Hnilicka: DAS ENDE AUF DEM BALKAN 1944/45], Musterschmidt-Verlag Göttingen (Gebundene Ausgabe - 1970). {{de}} * [https://www.znaci.org/00001/289.htm Erich Schmidt-Richberg: DER ENDKAMPF AUF DEM BALKAN], Vowinckel (Gebundene Ausgabe - 1955). {{de}} * [https://www.znaci.org/00001/228.htm Vojni istorijski institut: ZAVRŠNE OPERACIJE ZA OSLOBOĐENjE JUGOSLAVIJE 1944-45], Beograd 1957. * [https://www.znaci.org/00001/153.htm OSLOBODILAČKI RAT NARODA JUGOSLAVIJE - knjiga 2], prepravljeno i dopunjeno izdanje, Vojnoistorijski institut, Beograd 1963. * [https://www.znaci.org/00001/4_12_4_218.htm Ratni dnevnik komande Grupe armija »F« za period od 1. jula do 31. decembra 1944. godine] - Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XII, knjiga 4, Prilog 1, Vojnoistorijski institut, Beograd * [https://www.znaci.org/00001/4_12_4_219.htm Ratni dnevnik komande Grupe armija »E« za period od 1. oktobra do 31. decembra 1944. godine] - Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XII, knjiga 4, Prilog 2, Vojnoistorijski institut, Beograd * [https://www.znaci.org/00001/4_14_4.htm Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XIV, knjiga 4, četnički dokumenti], Vojnoistorijski institut Beograd * [https://www.znaci.org/00001/4_1_14.htm Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom I (borbe u Srbiji), knjiga 14 - 15-31. oktobar 1944.], Vojnoistorijski institut Beograd * [https://www.znaci.org/00001/4_1_16.htm Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom I (borbe u Srbiji), knjiga 16 - borbe u Sandžaku 1942 - 1944.], Vojnoistorijski institut Beograd * [https://www.znaci.org/00001/272.htm Čedo Drulović: 37. SANDžAČKA DIVIZIJA], Vojnoistorijski institut, Beograd 1983. * [https://www.znaci.org/00001/235.htm Živojin Nikolić Brka: 22. DIVIZIJA], Narodna knjiga, Beograd 1972. * [https://www.znaci.org/00001/237.htm Petar Višnjić; Bitka za Srbiju 2], Beogradska knjiga, Beograd 1984. * [https://www.znaci.org/00001/64.htm Mitar Đurišić: SEDMA OMLADINSKA], Vojnoizdavački zavod, Beograd 1973. == Reference == {{izvori|2}} == Povezano == * [[Operacija Zeleni put II]] * [[Proboj Nijemaca i četnika iz Crne Gore]] * [[Povlačenje kolaboracionista sa Nijemcima (1944–1945)]] * [[Proboj Armijske grupe E iz Grčke]] {{Drugi svjetski rat u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Proboj Armijske grupe E iz Grčke]] [[Kategorija:Narodnooslobodilačka borba]] [[Kategorija:NOB u 1944.]] [[Kategorija:Bitke Drugog svjetskog rata]] [[Kategorija:Jugoslavija u Drugom svjetskom ratu]] [[Kategorija:Jugoslovenska vojska u otadžbini]] [[Kategorija:Osovinske operacije u Jugoslaviji]] [[Kategorija:Borbe između NOVJ i Nemaca]] [[Kategorija:Zajedničke borbe JVUO i Nemaca]] [[Kategorija:Saradnja NOVJ i Saveznika]] [[Kategorija:Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] ahwlxdjz0eq0t4jxsx7zo11eqzfoxwd Dragojlo Dudić 0 176986 42470691 42469019 2025-06-10T17:44:15Z Mladifilozof 604 42470691 wikitext text/x-wiki {{Heroj M |slika=Dragojlo Dudić.jpg |opis slike=Dragojlo Dudić |didaskalija=DRAGOJLO DUDIĆ |datum rođenja=[[9. 12.|9. decembar]] [[1888]]. |mesto rođenja=[[Klinci (Valjevo)|Klinci]], kod [[Valjevo|Valjeva]] |država rođenja=<br />{{zas|Srbija|1882}} [[Kraljevina Srbija]] |datum smrti=[[29. 11.|29. novembar]] [[1941]]. ('''54''' god.) |mesto smrti=[[Mačkat]], na [[Zlatibor]]u |država smrti=<br />{{zas|Srbija|1941}} [[Srbija]] |deca=[[Miloš Dudić]], Zorka Dudić, Persa Dudić-Vujkovac |profesija=[[Zemljoradnja|zemljoradnik]] |rat=[[Balkanski ratovi]]<br />[[Prvi svjetski rat|Prvi svetski rat]]<br />[[Narodnooslobodilačka borba Jugoslavije|Narodnooslobodilačka borba]] |NOB=predsednik [[Glavni Narodnooslobodilački odbor Srbije|Glavnog NOO Srbije]] |KPJ=[[1919]]. |narodni heroj=[[14. 12.|14. decembra]] [[1949]]. }} '''Dragojlo Dudić Čiča'''<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941, Prosveta, Beograd, 1957.</ref> ([[1887]] — [[1941]]) je bio jedan od vođa [[ustanak u Srbiji 1941.|ustanka u okupiranoj Srbiji]] [[1941]]. i predsednik "Užičke vlade", prve revolucionarne vlade u Srbiji. Dragojlo Dudić je bio zemljoradnik iz [[Valjevo|valjevskog]] kraja, koji, iako neškolovan, sam se opismenio. Učesnik je Balkanskih i Prvog svetskog rata, nosilac Albanske spomenice. Za života je bio jedan od najpoznatijih komunista u Srbiji. Poginuo je 29. novembra 1941, nedaleko od Užica, prilikom dejstva nemačke avijacije. Poshumno je proglašen za [[narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja Jugoslavije]]. == Biografija == Rođen je [[9. 12.|9. decembra]] [[1888]]. godine u selu [[Klinci (Valjevo)|Klinci]], kod [[Valjevo|Valjeva]]. Potiče iz bogate patrijarhalne zajednice, gde se smatralo da je školovanje i učenje samo za gradsku decu. Sam je naučio da čita i piše i postao najpismeniji i najnačitaniji seljak u Srbiji ; jedan od najuzornijih domaćina u svom kraju. Engleski jezik naučio je tokom obuke za bolničara u Engleskoj. Posle dinastičke promene [[1903]]. godine kada pala [[dinastija Obrenović]] nastala su nemirna vremena sukoba i ratova. Posle balkanskih ratova spremalo se za [[Prvi svjetski rat|Prvi svetski rat]]. Dragojlo Dudić posle odsluženja vojnog roka [[1909]]. godine bio u [[rat]]ovima u kojima je bio bolničar, kaplar i narednik. Posle povlačenja-prelaska srpske vojske preko [[Albanija|Albanije]] [[1915]]. godine i [[Solunski front|Solunskog fronta]], trajno se opredelio za ideje [[levica|levice]], socijalne i druge promene. Tako je [[1919]]. godine postao član [[Komunistička partija Jugoslavije|Socijalističke radničke partije Jugoslavije (komunista)]]. U svome selu je formirao partijsku organizaciju [[1920]]. godine. Nekoliko puta je bio kandidat za narodnog poslanika ([[1923]]. i [[1925]]). Bio je član Mesnog komiteta KPJ za Valjevo i član Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju, od [[1940]]. godine. Između [[Prvi svjetski rat|Prvog]] i [[Drugi svjetski rat|Drugog svetskog rata]] sarađivao je u više listova i časopisa, uključujući „[[Politika (novine)|Politiku]]“, „Radničke novine“, „Rad“, „Narodnu pravdu“ i zbornik seljaka pisaca „Za plugom“. === Ustanak u Srbiji === {{main|Ustanak u Srbiji 1941.}} Organizator je ustanka u zapadnoj Srbiji [[1941]]. godine protiv okupatorske vojske nacističke [[Nemačka|Nemačke]]. U julu [[1941]]. godine formirao je Kolubarsku partizansku četu, potom je postao komandant [[Valjevski partizanski odred|Valjevskog partizanskog odreda]], u novembru [[1941]]. Izabran je za predsednika Glavnog Narodnooslobodilačkog odbora Srbije i Predsednika Užičke republike. Poginuo u borbi s [[Nemci]]ma, [[29. 11.|29. novembra]] [[1941]]. godine, kod [[Mačkat]]a na [[Zlatibor]]u. Čitava Dragojlova porodica učestvovala je u [[Narodnooslobodilačka borba Jugoslavije|Narodnooslobodilačkoj borbi]]. Sin [[Miloš Dudić|Miloš]], koji je umro [[1943]]. godine od posledica ranjavanja u [[Operacija Kugelblitz|Prijepoljskoj bici]], proglašen je za [[narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja]], ćerka Persa je stradala u logoru [[Auschwitz (koncentracioni logor)|Aušvicu]] u [[Nemačka|Nemačkoj]], a supruga Stevka i ćerka Zorka bile su zatočenice [[Logor Banjica|Banjičkog logora]]. == Dnevnik 1941 == [[File:Dragojlo Dudić - Dnevnik.jpg|thumb|Dnevnik Dragojla Dudića, izdanje iz 1959. godine.]] Njegov „Dnevnik“, koji je objavljen [[1945]]. godine, predstavlja važno svedočanstvo o prvim mesecima ustanka u Srbiji. Dragojlo Dudić u svoj dnevnik 1941. godine zapisuje: {{izdvojeni citat|12. septembar: U toku dana došao je kurir Kolubarske čete. U izveštaju stajalo je da su zarobili jedan auto Ministarstva unutrašnjih dela sa pomoćnikom komandanta žandarmerije, još jednim čovekom i šoferom žandarmom. Od materijala nađeno je nekoliko lažnih legitimacija i naredba Ministarstva unutrašnjih dela o organizaciji poternih odreda za komunistima. Iz ove naredbe jasno se vidi da je i [[Dragoljub Mihailović|Draža Mihailović]], komandant četnika sa Ravne gore, u vezi sa ovom akcijom na strani vlade. Sad je svakome bila jasna uloga ovog žonglera koji se pravio prijateljem narodne borbe.<ref>https://www.znaci.org/00001/11_4.htm Nikola Milovanović - DRAŽA MIHAILOVIĆ</ref>}} Nakon što je eskalirao oružani [[četničko-partizanski sukob]], on u svom dnevniku piše: {{izdvojeni citat|Pre nekoliko noći došlo je do borbe sa oko 500 četnika iz odreda Draže Mihailovića. Razbijeni su i oko 140 zarobljeno. Naši su likvidirali četnike u Požezi. U toj borbi su naši partizani imali strahovite žrtve. Poginuo je komandant bataljona drug Kapelan, dva komandira četa i mnogo partizana. [...] Dogodilo se to da umesto borbe protiv fašističkih razbojnika vodimo borbu sa braćom; umesto da prolivamo neprijateljsku krv, mi se međusobno krvimo. Umesto da ljudi Draže Mihailovića presreću neprijateljske kamione i otimaju, oni presreću naše kamione i otimaju ono što je srpski narod odvajao od svojih usta i davao za narodnu borbu; umesto da presreću Nemce i Nemce ubijaju, oni presreću naše ljude i ubijaju iz zasede.<ref>Dudić, str. 240</ref>}} '''[[Ivo Andrić]]''' je o "Dnevniku 1941" Dragojla Dudića napisao: „''To je jedan od onih zapisa u čijem postanku književni planovi i ambicije nisu igrali nikakvu ulogu, a koji upravo zato imaju i za književnost ogromnu dokumentarnu vrednost, i koji se, što je najčudnije, i sami uzdižu do neposrednog pravog književnog izraza''“. A '''[[Vladimir Dedijer]]''': „''To je prava istorija odozdo, istorija koja se ne trudi da opiše događaje onako kako bi oni trebali da se odvijaju, već onako kako su se dešavali''“. == Priznanja == Za [[narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja]] proglašen je [[14. 12.|14. decembra]] [[1949]]. godine. == Literatura == {{Portal NOB}} * '''[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Narodni heroji Jugoslavije]]'''. „Mladost“, Beograd 1975. godina. * '''Dragojlo Dudić „Dnevnik 1941.“'''. „[[Nolit]]“, Beograd 1988. godina - Biografija (Slobodanka Peković) == Reference == {{reflist|2}} {{commonscat|Dragojlo Dudić}} {{Normativna kontrola}} {{DEFAULTSORT:Dudić, Dragojlo}} [[Kategorija:Rođeni 1887.]] [[Kategorija:Umrli 1941.]] [[Kategorija:Biografije, Valjevo]] [[Kategorija:Srpski pisci]] [[Kategorija:Srpski komunisti]] [[Kategorija:Jugoslavenski komunisti]] [[Kategorija:Jugoslavenski partizani]] [[Kategorija:Poginuli partizanski komandanti]] [[Kategorija:Narodni heroji Jugoslavije]] [[Kategorija:Nosioci Ordena narodnog oslobođenja]] [[Kategorija:Užička republika]] [[Kategorija:Valjevo u Narodnooslobodilačkoj borbi]] [[Kategorija:Ustanak u Srbiji 1941.]] 9mozv0gpmwglwl7p7amn5e9h4v9hure 42470714 42470691 2025-06-10T18:59:59Z Mladifilozof 604 /* Literatura */ 42470714 wikitext text/x-wiki {{Heroj M |slika=Dragojlo Dudić.jpg |opis slike=Dragojlo Dudić |didaskalija=DRAGOJLO DUDIĆ |datum rođenja=[[9. 12.|9. decembar]] [[1888]]. |mesto rođenja=[[Klinci (Valjevo)|Klinci]], kod [[Valjevo|Valjeva]] |država rođenja=<br />{{zas|Srbija|1882}} [[Kraljevina Srbija]] |datum smrti=[[29. 11.|29. novembar]] [[1941]]. ('''54''' god.) |mesto smrti=[[Mačkat]], na [[Zlatibor]]u |država smrti=<br />{{zas|Srbija|1941}} [[Srbija]] |deca=[[Miloš Dudić]], Zorka Dudić, Persa Dudić-Vujkovac |profesija=[[Zemljoradnja|zemljoradnik]] |rat=[[Balkanski ratovi]]<br />[[Prvi svjetski rat|Prvi svetski rat]]<br />[[Narodnooslobodilačka borba Jugoslavije|Narodnooslobodilačka borba]] |NOB=predsednik [[Glavni Narodnooslobodilački odbor Srbije|Glavnog NOO Srbije]] |KPJ=[[1919]]. |narodni heroj=[[14. 12.|14. decembra]] [[1949]]. }} '''Dragojlo Dudić Čiča'''<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941, Prosveta, Beograd, 1957.</ref> ([[1887]] — [[1941]]) je bio jedan od vođa [[ustanak u Srbiji 1941.|ustanka u okupiranoj Srbiji]] [[1941]]. i predsednik "Užičke vlade", prve revolucionarne vlade u Srbiji. Dragojlo Dudić je bio zemljoradnik iz [[Valjevo|valjevskog]] kraja, koji, iako neškolovan, sam se opismenio. Učesnik je Balkanskih i Prvog svetskog rata, nosilac Albanske spomenice. Za života je bio jedan od najpoznatijih komunista u Srbiji. Poginuo je 29. novembra 1941, nedaleko od Užica, prilikom dejstva nemačke avijacije. Poshumno je proglašen za [[narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja Jugoslavije]]. == Biografija == Rođen je [[9. 12.|9. decembra]] [[1888]]. godine u selu [[Klinci (Valjevo)|Klinci]], kod [[Valjevo|Valjeva]]. Potiče iz bogate patrijarhalne zajednice, gde se smatralo da je školovanje i učenje samo za gradsku decu. Sam je naučio da čita i piše i postao najpismeniji i najnačitaniji seljak u Srbiji ; jedan od najuzornijih domaćina u svom kraju. Engleski jezik naučio je tokom obuke za bolničara u Engleskoj. Posle dinastičke promene [[1903]]. godine kada pala [[dinastija Obrenović]] nastala su nemirna vremena sukoba i ratova. Posle balkanskih ratova spremalo se za [[Prvi svjetski rat|Prvi svetski rat]]. Dragojlo Dudić posle odsluženja vojnog roka [[1909]]. godine bio u [[rat]]ovima u kojima je bio bolničar, kaplar i narednik. Posle povlačenja-prelaska srpske vojske preko [[Albanija|Albanije]] [[1915]]. godine i [[Solunski front|Solunskog fronta]], trajno se opredelio za ideje [[levica|levice]], socijalne i druge promene. Tako je [[1919]]. godine postao član [[Komunistička partija Jugoslavije|Socijalističke radničke partije Jugoslavije (komunista)]]. U svome selu je formirao partijsku organizaciju [[1920]]. godine. Nekoliko puta je bio kandidat za narodnog poslanika ([[1923]]. i [[1925]]). Bio je član Mesnog komiteta KPJ za Valjevo i član Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju, od [[1940]]. godine. Između [[Prvi svjetski rat|Prvog]] i [[Drugi svjetski rat|Drugog svetskog rata]] sarađivao je u više listova i časopisa, uključujući „[[Politika (novine)|Politiku]]“, „Radničke novine“, „Rad“, „Narodnu pravdu“ i zbornik seljaka pisaca „Za plugom“. === Ustanak u Srbiji === {{main|Ustanak u Srbiji 1941.}} Organizator je ustanka u zapadnoj Srbiji [[1941]]. godine protiv okupatorske vojske nacističke [[Nemačka|Nemačke]]. U julu [[1941]]. godine formirao je Kolubarsku partizansku četu, potom je postao komandant [[Valjevski partizanski odred|Valjevskog partizanskog odreda]], u novembru [[1941]]. Izabran je za predsednika Glavnog Narodnooslobodilačkog odbora Srbije i Predsednika Užičke republike. Poginuo u borbi s [[Nemci]]ma, [[29. 11.|29. novembra]] [[1941]]. godine, kod [[Mačkat]]a na [[Zlatibor]]u. Čitava Dragojlova porodica učestvovala je u [[Narodnooslobodilačka borba Jugoslavije|Narodnooslobodilačkoj borbi]]. Sin [[Miloš Dudić|Miloš]], koji je umro [[1943]]. godine od posledica ranjavanja u [[Operacija Kugelblitz|Prijepoljskoj bici]], proglašen je za [[narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja]], ćerka Persa je stradala u logoru [[Auschwitz (koncentracioni logor)|Aušvicu]] u [[Nemačka|Nemačkoj]], a supruga Stevka i ćerka Zorka bile su zatočenice [[Logor Banjica|Banjičkog logora]]. == Dnevnik 1941 == [[File:Dragojlo Dudić - Dnevnik.jpg|thumb|Dnevnik Dragojla Dudića, izdanje iz 1959. godine.]] Njegov „Dnevnik“, koji je objavljen [[1945]]. godine, predstavlja važno svedočanstvo o prvim mesecima ustanka u Srbiji. Dragojlo Dudić u svoj dnevnik 1941. godine zapisuje: {{izdvojeni citat|12. septembar: U toku dana došao je kurir Kolubarske čete. U izveštaju stajalo je da su zarobili jedan auto Ministarstva unutrašnjih dela sa pomoćnikom komandanta žandarmerije, još jednim čovekom i šoferom žandarmom. Od materijala nađeno je nekoliko lažnih legitimacija i naredba Ministarstva unutrašnjih dela o organizaciji poternih odreda za komunistima. Iz ove naredbe jasno se vidi da je i [[Dragoljub Mihailović|Draža Mihailović]], komandant četnika sa Ravne gore, u vezi sa ovom akcijom na strani vlade. Sad je svakome bila jasna uloga ovog žonglera koji se pravio prijateljem narodne borbe.<ref>https://www.znaci.org/00001/11_4.htm Nikola Milovanović - DRAŽA MIHAILOVIĆ</ref>}} Nakon što je eskalirao oružani [[četničko-partizanski sukob]], on u svom dnevniku piše: {{izdvojeni citat|Pre nekoliko noći došlo je do borbe sa oko 500 četnika iz odreda Draže Mihailovića. Razbijeni su i oko 140 zarobljeno. Naši su likvidirali četnike u Požezi. U toj borbi su naši partizani imali strahovite žrtve. Poginuo je komandant bataljona drug Kapelan, dva komandira četa i mnogo partizana. [...] Dogodilo se to da umesto borbe protiv fašističkih razbojnika vodimo borbu sa braćom; umesto da prolivamo neprijateljsku krv, mi se međusobno krvimo. Umesto da ljudi Draže Mihailovića presreću neprijateljske kamione i otimaju, oni presreću naše kamione i otimaju ono što je srpski narod odvajao od svojih usta i davao za narodnu borbu; umesto da presreću Nemce i Nemce ubijaju, oni presreću naše ljude i ubijaju iz zasede.<ref>Dudić, str. 240</ref>}} '''[[Ivo Andrić]]''' je o "Dnevniku 1941" Dragojla Dudića napisao: „''To je jedan od onih zapisa u čijem postanku književni planovi i ambicije nisu igrali nikakvu ulogu, a koji upravo zato imaju i za književnost ogromnu dokumentarnu vrednost, i koji se, što je najčudnije, i sami uzdižu do neposrednog pravog književnog izraza''“. A '''[[Vladimir Dedijer]]''': „''To je prava istorija odozdo, istorija koja se ne trudi da opiše događaje onako kako bi oni trebali da se odvijaju, već onako kako su se dešavali''“. == Priznanja == Za [[narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja]] proglašen je [[14. 12.|14. decembra]] [[1949]]. godine. == Literatura == {{Portal NOB}} * Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941, Prosveta, Beograd, 1957. * '''[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Narodni heroji Jugoslavije]]'''. „Mladost“, Beograd 1975. godina. * '''Dragojlo Dudić „Dnevnik 1941.“'''. „[[Nolit]]“, Beograd 1988. godina - Biografija (Slobodanka Peković) == Reference == {{reflist|2}} {{commonscat|Dragojlo Dudić}} {{Normativna kontrola}} {{DEFAULTSORT:Dudić, Dragojlo}} [[Kategorija:Rođeni 1887.]] [[Kategorija:Umrli 1941.]] [[Kategorija:Biografije, Valjevo]] [[Kategorija:Srpski pisci]] [[Kategorija:Srpski komunisti]] [[Kategorija:Jugoslavenski komunisti]] [[Kategorija:Jugoslavenski partizani]] [[Kategorija:Poginuli partizanski komandanti]] [[Kategorija:Narodni heroji Jugoslavije]] [[Kategorija:Nosioci Ordena narodnog oslobođenja]] [[Kategorija:Užička republika]] [[Kategorija:Valjevo u Narodnooslobodilačkoj borbi]] [[Kategorija:Ustanak u Srbiji 1941.]] 57z0xiwxyl6bmb2cwtygq4k4tq6y9z8 42470716 42470714 2025-06-10T19:08:08Z Mladifilozof 604 /* Dnevnik 1941 */ 42470716 wikitext text/x-wiki {{Heroj M |slika=Dragojlo Dudić.jpg |opis slike=Dragojlo Dudić |didaskalija=DRAGOJLO DUDIĆ |datum rođenja=[[9. 12.|9. decembar]] [[1888]]. |mesto rođenja=[[Klinci (Valjevo)|Klinci]], kod [[Valjevo|Valjeva]] |država rođenja=<br />{{zas|Srbija|1882}} [[Kraljevina Srbija]] |datum smrti=[[29. 11.|29. novembar]] [[1941]]. ('''54''' god.) |mesto smrti=[[Mačkat]], na [[Zlatibor]]u |država smrti=<br />{{zas|Srbija|1941}} [[Srbija]] |deca=[[Miloš Dudić]], Zorka Dudić, Persa Dudić-Vujkovac |profesija=[[Zemljoradnja|zemljoradnik]] |rat=[[Balkanski ratovi]]<br />[[Prvi svjetski rat|Prvi svetski rat]]<br />[[Narodnooslobodilačka borba Jugoslavije|Narodnooslobodilačka borba]] |NOB=predsednik [[Glavni Narodnooslobodilački odbor Srbije|Glavnog NOO Srbije]] |KPJ=[[1919]]. |narodni heroj=[[14. 12.|14. decembra]] [[1949]]. }} '''Dragojlo Dudić Čiča'''<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941, Prosveta, Beograd, 1957.</ref> ([[1887]] — [[1941]]) je bio jedan od vođa [[ustanak u Srbiji 1941.|ustanka u okupiranoj Srbiji]] [[1941]]. i predsednik "Užičke vlade", prve revolucionarne vlade u Srbiji. Dragojlo Dudić je bio zemljoradnik iz [[Valjevo|valjevskog]] kraja, koji, iako neškolovan, sam se opismenio. Učesnik je Balkanskih i Prvog svetskog rata, nosilac Albanske spomenice. Za života je bio jedan od najpoznatijih komunista u Srbiji. Poginuo je 29. novembra 1941, nedaleko od Užica, prilikom dejstva nemačke avijacije. Poshumno je proglašen za [[narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja Jugoslavije]]. == Biografija == Rođen je [[9. 12.|9. decembra]] [[1888]]. godine u selu [[Klinci (Valjevo)|Klinci]], kod [[Valjevo|Valjeva]]. Potiče iz bogate patrijarhalne zajednice, gde se smatralo da je školovanje i učenje samo za gradsku decu. Sam je naučio da čita i piše i postao najpismeniji i najnačitaniji seljak u Srbiji ; jedan od najuzornijih domaćina u svom kraju. Engleski jezik naučio je tokom obuke za bolničara u Engleskoj. Posle dinastičke promene [[1903]]. godine kada pala [[dinastija Obrenović]] nastala su nemirna vremena sukoba i ratova. Posle balkanskih ratova spremalo se za [[Prvi svjetski rat|Prvi svetski rat]]. Dragojlo Dudić posle odsluženja vojnog roka [[1909]]. godine bio u [[rat]]ovima u kojima je bio bolničar, kaplar i narednik. Posle povlačenja-prelaska srpske vojske preko [[Albanija|Albanije]] [[1915]]. godine i [[Solunski front|Solunskog fronta]], trajno se opredelio za ideje [[levica|levice]], socijalne i druge promene. Tako je [[1919]]. godine postao član [[Komunistička partija Jugoslavije|Socijalističke radničke partije Jugoslavije (komunista)]]. U svome selu je formirao partijsku organizaciju [[1920]]. godine. Nekoliko puta je bio kandidat za narodnog poslanika ([[1923]]. i [[1925]]). Bio je član Mesnog komiteta KPJ za Valjevo i član Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju, od [[1940]]. godine. Između [[Prvi svjetski rat|Prvog]] i [[Drugi svjetski rat|Drugog svetskog rata]] sarađivao je u više listova i časopisa, uključujući „[[Politika (novine)|Politiku]]“, „Radničke novine“, „Rad“, „Narodnu pravdu“ i zbornik seljaka pisaca „Za plugom“. === Ustanak u Srbiji === {{main|Ustanak u Srbiji 1941.}} Organizator je ustanka u zapadnoj Srbiji [[1941]]. godine protiv okupatorske vojske nacističke [[Nemačka|Nemačke]]. U julu [[1941]]. godine formirao je Kolubarsku partizansku četu, potom je postao komandant [[Valjevski partizanski odred|Valjevskog partizanskog odreda]], u novembru [[1941]]. Izabran je za predsednika Glavnog Narodnooslobodilačkog odbora Srbije i Predsednika Užičke republike. Poginuo u borbi s [[Nemci]]ma, [[29. 11.|29. novembra]] [[1941]]. godine, kod [[Mačkat]]a na [[Zlatibor]]u. Čitava Dragojlova porodica učestvovala je u [[Narodnooslobodilačka borba Jugoslavije|Narodnooslobodilačkoj borbi]]. Sin [[Miloš Dudić|Miloš]], koji je umro [[1943]]. godine od posledica ranjavanja u [[Operacija Kugelblitz|Prijepoljskoj bici]], proglašen je za [[narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja]], ćerka Persa je stradala u logoru [[Auschwitz (koncentracioni logor)|Aušvicu]] u [[Nemačka|Nemačkoj]], a supruga Stevka i ćerka Zorka bile su zatočenice [[Logor Banjica|Banjičkog logora]]. == Dnevnik 1941 == [[File:Dragojlo Dudić - Dnevnik.jpg|thumb|Dnevnik Dragojla Dudića, izdanje iz 1959. godine.]] Njegov „Dnevnik“, koji je objavljen [[1945]]. godine, predstavlja važno svedočanstvo o prvim mesecima ustanka u Srbiji. Dragojlo Dudić u svoj dnevnik 1941. godine zapisuje: {{izdvojeni citat|12. septembar: U toku dana došao je kurir Kolubarske čete. U izveštaju stajalo je da su zarobili jedan auto Ministarstva unutrašnjih dela sa pomoćnikom komandanta žandarmerije, još jednim čovekom i šoferom žandarmom. Od materijala nađeno je nekoliko lažnih legitimacija i naredba Ministarstva unutrašnjih dela o organizaciji poternih odreda za komunistima. Iz ove naredbe jasno se vidi da je i [[Dragoljub Mihailović|Draža Mihailović]], komandant četnika sa Ravne gore, u vezi sa ovom akcijom na strani vlade. Sad je svakome bila jasna uloga ovog žonglera koji se pravio prijateljem narodne borbe.<ref>https://www.znaci.org/00001/11_4.htm Nikola Milovanović - DRAŽA MIHAILOVIĆ</ref>}} U dnevničkom zapisu od 1. novembra Dragojlo Dudić opisuje brojna sela po Srbiji koje su Nemci spalili i čije su stanovnike pobili, tokom [[Gušenje ustanka u Srbiji|gušenja ustanka u Srbiji]]. Prema svedočenju meštana, Nemci su u selu [[Pričević]]u objavili da "neće nikome ništa raditi ako koga nađu kod kuće; a ako ne nađu nikoga zapaliće kuću".<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 235), Prosveta, Beograd, 1957.</ref> Seljaci su poverovali i nisu pobegli, nakon čega su nemački vojnici sutradan streljali 24 seljaka iz ovog i susednog sela. Za dva slučaja meštani kažu da su povađene i oči.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 235), Prosveta, Beograd, 1957.</ref> Nakon što je eskalirao oružani [[četničko-partizanski sukob]], Dudić u svom dnevniku piše: {{izdvojeni citat|Pre nekoliko noći došlo je do borbe sa oko 500 četnika iz odreda Draže Mihailovića. Razbijeni su i oko 140 zarobljeno. Naši su likvidirali četnike u Požezi. U toj borbi su naši partizani imali strahovite žrtve. Poginuo je komandant bataljona drug Kapelan, dva komandira četa i mnogo partizana. [...] Dogodilo se to da umesto borbe protiv fašističkih razbojnika vodimo borbu sa braćom; umesto da prolivamo neprijateljsku krv, mi se međusobno krvimo. Umesto da ljudi Draže Mihailovića presreću neprijateljske kamione i otimaju, oni presreću naše kamione i otimaju ono što je srpski narod odvajao od svojih usta i davao za narodnu borbu; umesto da presreću Nemce i Nemce ubijaju, oni presreću naše ljude i ubijaju iz zasede.<ref>Dudić, str. 240</ref>}} '''[[Ivo Andrić]]''' je o "Dnevniku 1941" Dragojla Dudića napisao: „''To je jedan od onih zapisa u čijem postanku književni planovi i ambicije nisu igrali nikakvu ulogu, a koji upravo zato imaju i za književnost ogromnu dokumentarnu vrednost, i koji se, što je najčudnije, i sami uzdižu do neposrednog pravog književnog izraza''“. A '''[[Vladimir Dedijer]]''': „''To je prava istorija odozdo, istorija koja se ne trudi da opiše događaje onako kako bi oni trebali da se odvijaju, već onako kako su se dešavali''“. == Priznanja == Za [[narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja]] proglašen je [[14. 12.|14. decembra]] [[1949]]. godine. == Literatura == {{Portal NOB}} * Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941, Prosveta, Beograd, 1957. * '''[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Narodni heroji Jugoslavije]]'''. „Mladost“, Beograd 1975. godina. * '''Dragojlo Dudić „Dnevnik 1941.“'''. „[[Nolit]]“, Beograd 1988. godina - Biografija (Slobodanka Peković) == Reference == {{reflist|2}} {{commonscat|Dragojlo Dudić}} {{Normativna kontrola}} {{DEFAULTSORT:Dudić, Dragojlo}} [[Kategorija:Rođeni 1887.]] [[Kategorija:Umrli 1941.]] [[Kategorija:Biografije, Valjevo]] [[Kategorija:Srpski pisci]] [[Kategorija:Srpski komunisti]] [[Kategorija:Jugoslavenski komunisti]] [[Kategorija:Jugoslavenski partizani]] [[Kategorija:Poginuli partizanski komandanti]] [[Kategorija:Narodni heroji Jugoslavije]] [[Kategorija:Nosioci Ordena narodnog oslobođenja]] [[Kategorija:Užička republika]] [[Kategorija:Valjevo u Narodnooslobodilačkoj borbi]] [[Kategorija:Ustanak u Srbiji 1941.]] jam5dbrrkfqm4ij1tug5017zypyu00m 42470720 42470716 2025-06-10T19:24:53Z Mladifilozof 604 /* Reference */ 42470720 wikitext text/x-wiki {{Heroj M |slika=Dragojlo Dudić.jpg |opis slike=Dragojlo Dudić |didaskalija=DRAGOJLO DUDIĆ |datum rođenja=[[9. 12.|9. decembar]] [[1888]]. |mesto rođenja=[[Klinci (Valjevo)|Klinci]], kod [[Valjevo|Valjeva]] |država rođenja=<br />{{zas|Srbija|1882}} [[Kraljevina Srbija]] |datum smrti=[[29. 11.|29. novembar]] [[1941]]. ('''54''' god.) |mesto smrti=[[Mačkat]], na [[Zlatibor]]u |država smrti=<br />{{zas|Srbija|1941}} [[Srbija]] |deca=[[Miloš Dudić]], Zorka Dudić, Persa Dudić-Vujkovac |profesija=[[Zemljoradnja|zemljoradnik]] |rat=[[Balkanski ratovi]]<br />[[Prvi svjetski rat|Prvi svetski rat]]<br />[[Narodnooslobodilačka borba Jugoslavije|Narodnooslobodilačka borba]] |NOB=predsednik [[Glavni Narodnooslobodilački odbor Srbije|Glavnog NOO Srbije]] |KPJ=[[1919]]. |narodni heroj=[[14. 12.|14. decembra]] [[1949]]. }} '''Dragojlo Dudić Čiča'''<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941, Prosveta, Beograd, 1957.</ref> ([[1887]] — [[1941]]) je bio jedan od vođa [[ustanak u Srbiji 1941.|ustanka u okupiranoj Srbiji]] [[1941]]. i predsednik "Užičke vlade", prve revolucionarne vlade u Srbiji. Dragojlo Dudić je bio zemljoradnik iz [[Valjevo|valjevskog]] kraja, koji, iako neškolovan, sam se opismenio. Učesnik je Balkanskih i Prvog svetskog rata, nosilac Albanske spomenice. Za života je bio jedan od najpoznatijih komunista u Srbiji. Poginuo je 29. novembra 1941, nedaleko od Užica, prilikom dejstva nemačke avijacije. Poshumno je proglašen za [[narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja Jugoslavije]]. == Biografija == Rođen je [[9. 12.|9. decembra]] [[1888]]. godine u selu [[Klinci (Valjevo)|Klinci]], kod [[Valjevo|Valjeva]]. Potiče iz bogate patrijarhalne zajednice, gde se smatralo da je školovanje i učenje samo za gradsku decu. Sam je naučio da čita i piše i postao najpismeniji i najnačitaniji seljak u Srbiji ; jedan od najuzornijih domaćina u svom kraju. Engleski jezik naučio je tokom obuke za bolničara u Engleskoj. Posle dinastičke promene [[1903]]. godine kada pala [[dinastija Obrenović]] nastala su nemirna vremena sukoba i ratova. Posle balkanskih ratova spremalo se za [[Prvi svjetski rat|Prvi svetski rat]]. Dragojlo Dudić posle odsluženja vojnog roka [[1909]]. godine bio u [[rat]]ovima u kojima je bio bolničar, kaplar i narednik. Posle povlačenja-prelaska srpske vojske preko [[Albanija|Albanije]] [[1915]]. godine i [[Solunski front|Solunskog fronta]], trajno se opredelio za ideje [[levica|levice]], socijalne i druge promene. Tako je [[1919]]. godine postao član [[Komunistička partija Jugoslavije|Socijalističke radničke partije Jugoslavije (komunista)]]. U svome selu je formirao partijsku organizaciju [[1920]]. godine. Nekoliko puta je bio kandidat za narodnog poslanika ([[1923]]. i [[1925]]). Bio je član Mesnog komiteta KPJ za Valjevo i član Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju, od [[1940]]. godine. Između [[Prvi svjetski rat|Prvog]] i [[Drugi svjetski rat|Drugog svetskog rata]] sarađivao je u više listova i časopisa, uključujući „[[Politika (novine)|Politiku]]“, „Radničke novine“, „Rad“, „Narodnu pravdu“ i zbornik seljaka pisaca „Za plugom“. === Ustanak u Srbiji === {{main|Ustanak u Srbiji 1941.}} Organizator je ustanka u zapadnoj Srbiji [[1941]]. godine protiv okupatorske vojske nacističke [[Nemačka|Nemačke]]. U julu [[1941]]. godine formirao je Kolubarsku partizansku četu, potom je postao komandant [[Valjevski partizanski odred|Valjevskog partizanskog odreda]], u novembru [[1941]]. Izabran je za predsednika Glavnog Narodnooslobodilačkog odbora Srbije i Predsednika Užičke republike. Poginuo u borbi s [[Nemci]]ma, [[29. 11.|29. novembra]] [[1941]]. godine, kod [[Mačkat]]a na [[Zlatibor]]u. Čitava Dragojlova porodica učestvovala je u [[Narodnooslobodilačka borba Jugoslavije|Narodnooslobodilačkoj borbi]]. Sin [[Miloš Dudić|Miloš]], koji je umro [[1943]]. godine od posledica ranjavanja u [[Operacija Kugelblitz|Prijepoljskoj bici]], proglašen je za [[narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja]], ćerka Persa je stradala u logoru [[Auschwitz (koncentracioni logor)|Aušvicu]] u [[Nemačka|Nemačkoj]], a supruga Stevka i ćerka Zorka bile su zatočenice [[Logor Banjica|Banjičkog logora]]. == Dnevnik 1941 == [[File:Dragojlo Dudić - Dnevnik.jpg|thumb|Dnevnik Dragojla Dudića, izdanje iz 1959. godine.]] Njegov „Dnevnik“, koji je objavljen [[1945]]. godine, predstavlja važno svedočanstvo o prvim mesecima ustanka u Srbiji. Dragojlo Dudić u svoj dnevnik 1941. godine zapisuje: {{izdvojeni citat|12. septembar: U toku dana došao je kurir Kolubarske čete. U izveštaju stajalo je da su zarobili jedan auto Ministarstva unutrašnjih dela sa pomoćnikom komandanta žandarmerije, još jednim čovekom i šoferom žandarmom. Od materijala nađeno je nekoliko lažnih legitimacija i naredba Ministarstva unutrašnjih dela o organizaciji poternih odreda za komunistima. Iz ove naredbe jasno se vidi da je i [[Dragoljub Mihailović|Draža Mihailović]], komandant četnika sa Ravne gore, u vezi sa ovom akcijom na strani vlade. Sad je svakome bila jasna uloga ovog žonglera koji se pravio prijateljem narodne borbe.<ref>https://www.znaci.org/00001/11_4.htm Nikola Milovanović - DRAŽA MIHAILOVIĆ</ref>}} U dnevničkom zapisu od 1. novembra Dragojlo Dudić opisuje brojna sela po Srbiji koje su Nemci spalili i čije su stanovnike pobili, tokom [[Gušenje ustanka u Srbiji|gušenja ustanka u Srbiji]]. Prema svedočenju meštana, Nemci su u selu [[Pričević]]u objavili da "neće nikome ništa raditi ako koga nađu kod kuće; a ako ne nađu nikoga zapaliće kuću".<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 235), Prosveta, Beograd, 1957.</ref> Seljaci su poverovali i nisu pobegli, nakon čega su nemački vojnici sutradan streljali 24 seljaka iz ovog i susednog sela. Za dva slučaja meštani kažu da su povađene i oči.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 235), Prosveta, Beograd, 1957.</ref> Nakon što je eskalirao oružani [[četničko-partizanski sukob]], Dudić u svom dnevniku piše: {{izdvojeni citat|Pre nekoliko noći došlo je do borbe sa oko 500 četnika iz odreda Draže Mihailovića. Razbijeni su i oko 140 zarobljeno. Naši su likvidirali četnike u Požezi. U toj borbi su naši partizani imali strahovite žrtve. Poginuo je komandant bataljona drug Kapelan, dva komandira četa i mnogo partizana. [...] Dogodilo se to da umesto borbe protiv fašističkih razbojnika vodimo borbu sa braćom; umesto da prolivamo neprijateljsku krv, mi se međusobno krvimo. Umesto da ljudi Draže Mihailovića presreću neprijateljske kamione i otimaju, oni presreću naše kamione i otimaju ono što je srpski narod odvajao od svojih usta i davao za narodnu borbu; umesto da presreću Nemce i Nemce ubijaju, oni presreću naše ljude i ubijaju iz zasede.<ref>Dudić, str. 240</ref>}} '''[[Ivo Andrić]]''' je o "Dnevniku 1941" Dragojla Dudića napisao: „''To je jedan od onih zapisa u čijem postanku književni planovi i ambicije nisu igrali nikakvu ulogu, a koji upravo zato imaju i za književnost ogromnu dokumentarnu vrednost, i koji se, što je najčudnije, i sami uzdižu do neposrednog pravog književnog izraza''“. A '''[[Vladimir Dedijer]]''': „''To je prava istorija odozdo, istorija koja se ne trudi da opiše događaje onako kako bi oni trebali da se odvijaju, već onako kako su se dešavali''“. == Priznanja == Za [[narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja]] proglašen je [[14. 12.|14. decembra]] [[1949]]. godine. == Literatura == {{Portal NOB}} * Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941, Prosveta, Beograd, 1957. * '''[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Narodni heroji Jugoslavije]]'''. „Mladost“, Beograd 1975. godina. * '''Dragojlo Dudić „Dnevnik 1941.“'''. „[[Nolit]]“, Beograd 1988. godina - Biografija (Slobodanka Peković) == Reference == {{reflist|2}} == Vidi još == * [[Miloš Dudić]] {{commonscat|Dragojlo Dudić}} {{Normativna kontrola}} {{DEFAULTSORT:Dudić, Dragojlo}} [[Kategorija:Rođeni 1887.]] [[Kategorija:Umrli 1941.]] [[Kategorija:Biografije, Valjevo]] [[Kategorija:Srpski pisci]] [[Kategorija:Srpski komunisti]] [[Kategorija:Jugoslavenski komunisti]] [[Kategorija:Jugoslavenski partizani]] [[Kategorija:Poginuli partizanski komandanti]] [[Kategorija:Narodni heroji Jugoslavije]] [[Kategorija:Nosioci Ordena narodnog oslobođenja]] [[Kategorija:Užička republika]] [[Kategorija:Valjevo u Narodnooslobodilačkoj borbi]] [[Kategorija:Ustanak u Srbiji 1941.]] s6bv7sykv2gsaed65zkvy2fidafkest 42470722 42470720 2025-06-10T19:36:17Z Mladifilozof 604 /* Dnevnik 1941 */ 42470722 wikitext text/x-wiki {{Heroj M |slika=Dragojlo Dudić.jpg |opis slike=Dragojlo Dudić |didaskalija=DRAGOJLO DUDIĆ |datum rođenja=[[9. 12.|9. decembar]] [[1888]]. |mesto rođenja=[[Klinci (Valjevo)|Klinci]], kod [[Valjevo|Valjeva]] |država rođenja=<br />{{zas|Srbija|1882}} [[Kraljevina Srbija]] |datum smrti=[[29. 11.|29. novembar]] [[1941]]. ('''54''' god.) |mesto smrti=[[Mačkat]], na [[Zlatibor]]u |država smrti=<br />{{zas|Srbija|1941}} [[Srbija]] |deca=[[Miloš Dudić]], Zorka Dudić, Persa Dudić-Vujkovac |profesija=[[Zemljoradnja|zemljoradnik]] |rat=[[Balkanski ratovi]]<br />[[Prvi svjetski rat|Prvi svetski rat]]<br />[[Narodnooslobodilačka borba Jugoslavije|Narodnooslobodilačka borba]] |NOB=predsednik [[Glavni Narodnooslobodilački odbor Srbije|Glavnog NOO Srbije]] |KPJ=[[1919]]. |narodni heroj=[[14. 12.|14. decembra]] [[1949]]. }} '''Dragojlo Dudić Čiča'''<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941, Prosveta, Beograd, 1957.</ref> ([[1887]] — [[1941]]) je bio jedan od vođa [[ustanak u Srbiji 1941.|ustanka u okupiranoj Srbiji]] [[1941]]. i predsednik "Užičke vlade", prve revolucionarne vlade u Srbiji. Dragojlo Dudić je bio zemljoradnik iz [[Valjevo|valjevskog]] kraja, koji, iako neškolovan, sam se opismenio. Učesnik je Balkanskih i Prvog svetskog rata, nosilac Albanske spomenice. Za života je bio jedan od najpoznatijih komunista u Srbiji. Poginuo je 29. novembra 1941, nedaleko od Užica, prilikom dejstva nemačke avijacije. Poshumno je proglašen za [[narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja Jugoslavije]]. == Biografija == Rođen je [[9. 12.|9. decembra]] [[1888]]. godine u selu [[Klinci (Valjevo)|Klinci]], kod [[Valjevo|Valjeva]]. Potiče iz bogate patrijarhalne zajednice, gde se smatralo da je školovanje i učenje samo za gradsku decu. Sam je naučio da čita i piše i postao najpismeniji i najnačitaniji seljak u Srbiji ; jedan od najuzornijih domaćina u svom kraju. Engleski jezik naučio je tokom obuke za bolničara u Engleskoj. Posle dinastičke promene [[1903]]. godine kada pala [[dinastija Obrenović]] nastala su nemirna vremena sukoba i ratova. Posle balkanskih ratova spremalo se za [[Prvi svjetski rat|Prvi svetski rat]]. Dragojlo Dudić posle odsluženja vojnog roka [[1909]]. godine bio u [[rat]]ovima u kojima je bio bolničar, kaplar i narednik. Posle povlačenja-prelaska srpske vojske preko [[Albanija|Albanije]] [[1915]]. godine i [[Solunski front|Solunskog fronta]], trajno se opredelio za ideje [[levica|levice]], socijalne i druge promene. Tako je [[1919]]. godine postao član [[Komunistička partija Jugoslavije|Socijalističke radničke partije Jugoslavije (komunista)]]. U svome selu je formirao partijsku organizaciju [[1920]]. godine. Nekoliko puta je bio kandidat za narodnog poslanika ([[1923]]. i [[1925]]). Bio je član Mesnog komiteta KPJ za Valjevo i član Pokrajinskog komiteta KPJ za Srbiju, od [[1940]]. godine. Između [[Prvi svjetski rat|Prvog]] i [[Drugi svjetski rat|Drugog svetskog rata]] sarađivao je u više listova i časopisa, uključujući „[[Politika (novine)|Politiku]]“, „Radničke novine“, „Rad“, „Narodnu pravdu“ i zbornik seljaka pisaca „Za plugom“. === Ustanak u Srbiji === {{main|Ustanak u Srbiji 1941.}} Organizator je ustanka u zapadnoj Srbiji [[1941]]. godine protiv okupatorske vojske nacističke [[Nemačka|Nemačke]]. U julu [[1941]]. godine formirao je Kolubarsku partizansku četu, potom je postao komandant [[Valjevski partizanski odred|Valjevskog partizanskog odreda]], u novembru [[1941]]. Izabran je za predsednika Glavnog Narodnooslobodilačkog odbora Srbije i Predsednika Užičke republike. Poginuo u borbi s [[Nemci]]ma, [[29. 11.|29. novembra]] [[1941]]. godine, kod [[Mačkat]]a na [[Zlatibor]]u. Čitava Dragojlova porodica učestvovala je u [[Narodnooslobodilačka borba Jugoslavije|Narodnooslobodilačkoj borbi]]. Sin [[Miloš Dudić|Miloš]], koji je umro [[1943]]. godine od posledica ranjavanja u [[Operacija Kugelblitz|Prijepoljskoj bici]], proglašen je za [[narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja]], ćerka Persa je stradala u logoru [[Auschwitz (koncentracioni logor)|Aušvicu]] u [[Nemačka|Nemačkoj]], a supruga Stevka i ćerka Zorka bile su zatočenice [[Logor Banjica|Banjičkog logora]]. == Dnevnik 1941 == [[File:Dragojlo Dudić - Dnevnik.jpg|thumb|Dnevnik Dragojla Dudića, izdanje iz 1959. godine.]] Njegov „Dnevnik“, koji je objavljen [[1945]]. godine, predstavlja važno svedočanstvo o prvim mesecima ustanka u Srbiji. Dragojlo Dudić u svoj dnevnik 1941. godine zapisuje: {{izdvojeni citat|12. septembar: U toku dana došao je kurir Kolubarske čete. U izveštaju stajalo je da su zarobili jedan auto Ministarstva unutrašnjih dela sa pomoćnikom komandanta žandarmerije, još jednim čovekom i šoferom žandarmom. Od materijala nađeno je nekoliko lažnih legitimacija i naredba Ministarstva unutrašnjih dela o organizaciji poternih odreda za komunistima. Iz ove naredbe jasno se vidi da je i [[Dragoljub Mihailović|Draža Mihailović]], komandant četnika sa Ravne gore, u vezi sa ovom akcijom na strani vlade. Sad je svakome bila jasna uloga ovog žonglera koji se pravio prijateljem narodne borbe.<ref>https://www.znaci.org/00001/11_4.htm Nikola Milovanović - DRAŽA MIHAILOVIĆ</ref>}} U dnevničkom zapisu od 1. novembra Dragojlo Dudić opisuje brojna sela po Srbiji koje su Nemci spalili i čije su stanovnike pobili, tokom [[Gušenje ustanka u Srbiji|gušenja ustanka]]. Prema svedočenju meštana, Nemci su u selu [[Pričević]]u objavili da "neće nikome ništa raditi ako koga nađu kod kuće; a ako ne nađu nikoga zapaliće kuću".<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 235), Prosveta, Beograd, 1957.</ref> Seljaci su poverovali i nisu pobegli, nakon čega su nemački vojnici sutradan streljali 24 seljaka iz ovog i susednog sela. Za dva slučaja meštani kažu da su povađene i oči.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 235), Prosveta, Beograd, 1957.</ref> Nakon što je eskalirao oružani [[četničko-partizanski sukob]], Dudić u svom dnevniku piše: {{izdvojeni citat|Pre nekoliko noći došlo je do borbe sa oko 500 četnika iz odreda Draže Mihailovića. Razbijeni su i oko 140 zarobljeno. Naši su likvidirali četnike u Požezi. U toj borbi su naši partizani imali strahovite žrtve. Poginuo je komandant bataljona drug Kapelan, dva komandira četa i mnogo partizana. [...] Dogodilo se to da umesto borbe protiv fašističkih razbojnika vodimo borbu sa braćom; umesto da prolivamo neprijateljsku krv, mi se međusobno krvimo. Umesto da ljudi Draže Mihailovića presreću neprijateljske kamione i otimaju, oni presreću naše kamione i otimaju ono što je srpski narod odvajao od svojih usta i davao za narodnu borbu; umesto da presreću Nemce i Nemce ubijaju, oni presreću naše ljude i ubijaju iz zasede.<ref>Dudić, str. 240</ref>}} '''[[Ivo Andrić]]''' je o "Dnevniku 1941" Dragojla Dudića napisao: „''To je jedan od onih zapisa u čijem postanku književni planovi i ambicije nisu igrali nikakvu ulogu, a koji upravo zato imaju i za književnost ogromnu dokumentarnu vrednost, i koji se, što je najčudnije, i sami uzdižu do neposrednog pravog književnog izraza''“. A '''[[Vladimir Dedijer]]''': „''To je prava istorija odozdo, istorija koja se ne trudi da opiše događaje onako kako bi oni trebali da se odvijaju, već onako kako su se dešavali''“. == Priznanja == Za [[narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja]] proglašen je [[14. 12.|14. decembra]] [[1949]]. godine. == Literatura == {{Portal NOB}} * Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941, Prosveta, Beograd, 1957. * '''[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Narodni heroji Jugoslavije]]'''. „Mladost“, Beograd 1975. godina. * '''Dragojlo Dudić „Dnevnik 1941.“'''. „[[Nolit]]“, Beograd 1988. godina - Biografija (Slobodanka Peković) == Reference == {{reflist|2}} == Vidi još == * [[Miloš Dudić]] {{commonscat|Dragojlo Dudić}} {{Normativna kontrola}} {{DEFAULTSORT:Dudić, Dragojlo}} [[Kategorija:Rođeni 1887.]] [[Kategorija:Umrli 1941.]] [[Kategorija:Biografije, Valjevo]] [[Kategorija:Srpski pisci]] [[Kategorija:Srpski komunisti]] [[Kategorija:Jugoslavenski komunisti]] [[Kategorija:Jugoslavenski partizani]] [[Kategorija:Poginuli partizanski komandanti]] [[Kategorija:Narodni heroji Jugoslavije]] [[Kategorija:Nosioci Ordena narodnog oslobođenja]] [[Kategorija:Užička republika]] [[Kategorija:Valjevo u Narodnooslobodilačkoj borbi]] [[Kategorija:Ustanak u Srbiji 1941.]] 1xvm2rtuf1714qu0zo5gdznvchtvckj Nikola Kalabić 0 177005 42470727 42463259 2025-06-10T20:17:50Z Mladifilozof 604 /* Odlazak u četnike */ 42470727 wikitext text/x-wiki {{Vojno lice | ime =Nikola Kalabić | slika = Nikola Kalabić.jpg | opis_slike = Nikola Kalabić | nadimak = | datum_rođenja =[[20.12.1906.]] | mesto_rođenja =[[Podnovlje]], [[Austro-Ugarska|Austrougarska]] | država_rođenja =[[Austro-Ugarska|Austrougarska]] | datum_smrti = [[19.01.1946.]] | mesto_smrti = [[Valjevo]] [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|FNRJ]] | država_smrti =[[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|FNRJ]] |vojska=[[Jugoslovenska vojska u otadžbini|Jugoslovenska Vojska u Otadžbini]] |godine_služenja=[[1941]]. — [[1945]]. |čin= major |jedinica= |bitke=[[Četnički teror u Srbiji]]<br />[[Operacija Hajka]]<br />[[Masakr u Vraniću]]<br />[[Bitka za Ivanjicu januara 1944.]]<br />[[Bitka za Srbiju 1944.]]<br />[[Bitka na Jelovoj gori]]<br />[[Proboj četnika i Nemaca kroz Sandžak]]<br>[[Završna četnička dejstva u Bosni (1944-1945)]] |nagrade= |kasniji_rad= |potpis= }} '''Nikola Kalabić''' (pseudonim: ''Ras Ras''; [[20. 12.|20. decembar]], [[1906]], [[Podnovlje]], kod [[Derventa|Dervente]], [[Austro-Ugarska|Austrougarska]] — [[19. 1.|19. januar]] [[1946]], kod [[Valjevo|Valjeva]], [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|FNR Jugoslavija]]<ref name="postupak">[http://www.novosti.rs/vesti/naslovna/aktuelno.69.html:315927-Kalabic-i-zvanicno-mrtav Kalabić i zvanično mrtav], B. Puzović, Večernje novosti, društvo, 20. januar 2011.</ref>) je bio komandant Gorske kraljeve garde [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|Jugoslovenske vojske u otadžbini]] i [[Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu|saradnik nemačkog okupatora]] u tokom [[Drugi svetski rat u Jugoslaviji|Drugog svetskog rata u okupiranoj Jugoslaviji]]. == Predratna biografija == Rođen je [[1906]]. u Podnovlju kod [[Derventa|Dervente]], na severu [[Bosna|Bosne]], od oca [[Milan Kalabić|Milana]] i majke Joke. Nikolin otac se razveo od Joke posle [[Prvi svjetski rat|Prvog svetskog rata]], i zatim se ženio još tri puta. Nikolu je u početku vodio sa sobom, tako da se on školovao u mestima očevog službovanja, a nakratko i u [[Novi Pazar|Novom Pazaru]]. Završio je šest razreda gimnazije, a zatim je upisao geodeziju u [[Beograd]]u. Na studijama je upoznao godinu dana mlađu koleginicu Borku, rođenu u Rajkovićima kod [[Valjevo|Valjeva]]. Borka i Nikola su se venčali [[1929]]. godine u Valjevu, a sledeće godine, trećeg avgusta, rodili su im se blizanci Mirjana i Milan. Prvu službu su dobili u Beogradu. Usledio je premeštaj u [[Aranđelovac]], i najzad u Valjevo, gde su Kalabići ostali da žive. Nikola Kalabić je do početka [[Drugi svjetski rat|Drugog svetskog rata]] radio u valjevskoj katastarskoj upravi. Kao aktivni pripadnik četničkog udruženja Koste Pećanca odlikovan je 1936. godine Jugoslovenskom krunom. == Drugi svetski rat == Prvi dan rata, [[6. 4.|6. april]] [[1941]]. godine, rezervnog poručnika Nikolu Kalabića zatekao je sa nogom u gipsu zbog povrede u saobraćajnoj nesreći. Skinuo je gips i otišao u [[Šabac]], gde mu je bio ratni raspored. Vratio se kući posle dvadesetak dana, sa pričom o rasulu Jugoslovenske vojske. === Odlazak u četnike === {{main|Ustanak u Srbiji 1941.}} Ubrzo je na [[Bukulja|Bukulji]] pristupio četničkoj organizaciji [[Kosta Pećanac|Koste Pećanca]]. Po okupaciji u Srbiji, a po Pećančevim direktivama, među prvima je počeo formiranje četničkog odreda u Valjevu i [[Kolubara|Kolubari]], u kome je kasnije vršio funkciju obaveštajnog oficira. Za ovaj rad Pećanac je poručnika Nikolu Kalabića nagradio zvanjem vojvode cerskog i valjevskog. 12. septembra 1941. godine, tokom [[Ustanak u Srbiji 1941.|ustanka u Srbiji]], partizani su zarobili Kalabića i njegovu grupu četnika, tada lojalnih Kosti Pećancu.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 143), Prosveta, Beograd, 1957.</ref> {{citat|„Drugovi, mi smo, odnosno naša četa je zarobila jednu grupu četnika od 25 ljudi, sa štabom na čelu, geometrom Kalabićem, i došli smo da pitamo šta ćemo s njima. Oni kažu kako smo isto, mi ili oni, a mi znamo da su to ljudi Pećančevi, a on je nama najavio rat do istrebljenja.“<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 143), Prosveta, Beograd, 1957.</ref>|Raport partizanskih kurira Dragojlu Dudiću}} Nakon uveravanja da su na istoj strani i da se neće boriti protiv njih, partizani su Kalabića oslobodili. Uskoro, Kalabić je prešao kod pukovnika [[Dragoljub Mihailović|Dražu Mihailovića]], na [[Ravna Gora|Ravnu goru]]. Njegova prva dužnost bila je komandir prateće čete pukovnika Mihailovića. Od novembra 1941, Kalabić je komandir 26. čete Gorske kraljeve garde. Značajnu ulogu odigrao prilikom bekstva Draže Mihailovića sa Ravne gore tokom nemačke [[Operacija Mihailović|operacije Mihailović]] (početkom decembra 1941), kada je preko svog oca Milana (žand. majora, komandanta 11. odreda K. Pećanca) omogućio Draži i njegovom štabu prebacivanje u Sandžak i povratak kasnije u zapadnu Srbiju.<ref>https://www.znaci.org/00001/4_14_1_71.htm</ref> === Legalizacija kod Nedićeve vlade === {{main|Legalizovani četnici}} Nakon [[Napad četnika na Užičku republiku|četničkog napada na partizane]] krajem oktobra 1941. godine, kao i posljedične propasti [[Ustanak u Srbiji|ustanka u Srbiji]] krajem te godine, Mihailović se odlučio na [[Legalizovani četnici|legalizaciju četničkih odreda]] kod [[Vlada narodnog spasa|Nedićeve vlade]]. Više od polovine Mihailovićevih odredâ, na čelu sa svojim komandantima (pretežno sa područja [[Zapadna Srbija|zapadne Srbije]]), prihvatilo je legalizaciju i na taj način postalo integralnim dijelom kvislinških oružanih formacija.{{sfn|Tomasevich|1975|p=198}}{{sfn|Borković|1979a|p=270}}{{sfn|Petranović|1992|p=271}}<ref>{{harv|Dimitrijević|2020|p=122}}</ref> Početkom decembra 1941. godine, legalizuje se pet ravnogorskih odredâ; među njima je i onaj pod komandom poručnika Nikole Kalabića.<ref>Kosta Nikolić: Istorija ravnogorskog pokreta, knjiga 1, Srpska reč, Beograd, 1999, str. 154.</ref> Uvidom u dopis upućen iz načelstva Okruga kragujevačkog iz juna 1942. godine,<ref>Kosta Nikolić, Istorija ravnogorskog pokreta (knjiga I), Beograd, 1999, str. 220.</ref><ref>{{harv|Томанић|2017|p=112}}</ref> postaje jasno do kog stupnja su ravnogorski četnici, nakon legalizacije, bili integrisani u [[Kolaboracija|kolaboracionističke]] oružane formacije. Naime, u dokumentu se navode podaci o štabu koji je bio smješten u manastiru Voljavči, a koji je oformio Nikola Kalabić sa nekolicinom oficira iz [[Šumadija|Šumadije]]: {{izdvojeni citat|U jednoj kolibi nalazi se radio-stanica; tu se nalaze oficiri – major Palošević, kapetan Dušan Smiljanić, kapetan Marko Muzikravić, potporučnik Živadin Pavlović i Nikola Kalabić. Sa sobom imaju oko 30 vojnika koji vrše kurirsku službu, brinu se za bezbednost i nabavku namirnica; na dan 14. juna održan je u pomenutoj kolibi sastanak, konferencija delegata iz svih okolnih odreda Srpske državne straže (SDS) koji su uglavnom bili ranije u sastavu odmetničkog odreda D. Mihailovića.}} [[19. 12.|19. decembra]] 1942. godine, Nemci su odveli na Banjicu Nikolinu i Borkinu rodbinu, koju je Kalabić uspeo kasnije da izbavi preko svojih veza. === Četnički teror u Srbiji (1943) === {{main|Četnički teror u Srbiji 1943-1944}} [[File:Četnički vojvoda Nikola Kalabić u selu Banji kod Aranđelovca.jpg|thumb|Četnički vojvoda Nikola Kalabić sa pratnjom u selu Banji kod Aranđelovca]] Četnici Nikole Kalabića su 31. decembra 1942. i 1. januara 1943. u selima Dračić i Ravnje u okolini [[Valjevo|Valjeva]] zaklali devet lica. Ista grupacija je odgovorna za klanje još devet lica u nekoliko valjevskih sela između 17. marta i 8. aprila 1943.<ref>Споменица палим борцима и жртвама фашистичког терора општине Ваљево 1941- 1945, (пр. Бранислав Милосављевић и др.), Ваљево, 1995, стр. 15-149.</ref> Kalabićevi četnici su 20. marta u Makovištu pokraj [[Kosjerić]]a zaklali pet stanovnika okolnih sela. U selu Stapar kod [[Osečina|Osečine]] Kalabićevi četnici su u noći 7-8. aprila 1943. zaklali petoricu muškaraca iz porodice Spasojević.<ref>{{harv|Radanović|2016|p=98}}</ref> Kalabić je [[23. 2.|23. februara]] [[1943]]. godine naredio formiranje Rudničkog letećeg odreda za borbu protiv pripadnika [[narodnooslobodilački pokret Jugoslavije|narodnooslobodilačkog pokreta]] na širem području planine [[Rudnik (planina)|Rudnik]]: {{izdvojeni citat|Zadatak Rudničkog letećeg odreda biće: Na reonu odreda uništavanje svih naoružanih komunističkih grupa i pojedinaca, kao i njihovih jataka i obaveštajaca.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_2_47.htm Naredba komandanta Gorske kraljevske garde od 23. februara 1943. o formiranju Rudničkog letećeg odreda za borbu protiv pripadnika narodnooslobodilačkog pokreta na širem području planine Rudnik]</ref>|Naredba o formiranju Rudničkog letećeg odreda za borbu protiv pripadnika narodnooslobodilačkog pokreta od 23. februara 1943.}} Kalabićevo "čišćenje komunista" u Srbiji ubrzo se otrglo kontroli. [[Lazar Trklja]], bliski saradnik Draže Mihailovića, izveštava ga o Kalabićevom teroru sredinom 1943. godine: {{izdvojeni citat|Pojedini organi, Vašim odobrenjem da raščiste sa ljotićevcima i komunistima, zloupotrebljavaju to i pod tom firmom ubijaju naše najbolje i najnacionalnije ljude. Nagon mladog Kalabića za ubijanjem porodična je osobina njegove familije i može nam samo naštetiti.<ref>Kosta Nikolić, Istorija ravnogorskog pokreta, knjiga I, Beograd 1999., str. 319.</ref>|[[Lazar Trklja]]}} Sredinom 1943. godine, Kalabić je pokušao da se približi Nemcima, ali je odbijen: {{izdvojeni citat|Pokušaj Kalabića, jednog od vođa pokreta Draže Mihailovića, da nam se približi, odbijen, a njegovi ljudi uhapšeni.<ref name="Živković">{{Cite web |title=Nikola Živković, Srbi u Ratnom dnevniku Vrhovne komande Vermahta |url=http://www.scribd.com/doc/34075047/Srbi-u-Dokumentima-Vermahta |access-date=2012-11-11 |archive-date=2016-08-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160803153944/http://www.scribd.com/doc/34075047/Srbi-u-Dokumentima-Vermahta |dead-url=yes }}</ref>|Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta od 1. juna 1943.}} Nakon savezničkog iskrcavanja na [[Sicilija|Siciliju]], 10. jula 1943, Draža Mihailović je procijenio da će doći do „glavne akcije”, pa je u tom smislu narednog dana poslao raspis svim komandantima JVuO. Jedna od ključnih mjera je bila eliminisanje lokalnih partizanskih snaga. U naređenju štaba korpusa [[Gorske kraljeve garde]] (jedinica kojom je komandovao Kalabić) od 13. jula 1943. komandantu 2. Orašačke brigade poručniku Milovanu Nedeljkoviću o uništenju pripadnika i simpatizera NOP-a na teritoriji korpusa, između ostalog, stoji: {{izdvojeni citat|Kako znate i umete hitno organizujte istrebljenje aktivnih Mošinovaca kao i njihovih jataka sa našeg reona. Moraju po cenu svih nas da se isteraju. Noćne zasede i sve trikove upotrebite. Događaji su pred nama. Čiča naređuje pripreme.<ref>Zbornik NOR-a, tom XIV, knjiga 2, Vojnoistorijski institut, Beograd, 1983, str. 813.</ref><ref>Борис Томанић, Горска гарда Њ. в. краља Петра Другог у орашачком срезу. Формација, борбе, злочини, Војноисторијски гласник, Институт за стратегијска истраживања - Одељење за војну историју Министарства одбране Републике Србије, 2017, стр. 114.</ref>}} O autoritetu Nikole Kalabića među komandnim kadrom Jugoslovenske vojske u otadžbini, kao i o snazi koju je jedinica pod njegovim zapovjedništvom objektivno posjedovala, ubjedljivo svjedoči izvještaj koji je 13. oktobra 1943. godine Draži Mihailoviću poslao kapetan [[Dragiša Ninković]] (pseudonim »Leonardo«), komandant Rudničkog korpusa JVuO: {{izdvojeni citat|Mora se reći da su komunisti onemogućeni više u ma kakvoj organizaciji u Šumadiji. U svima selima gde su oni izvršili svoju organizaciju njihovi jataci su likvidirani i prema tome naslon komunističkih grupa, koje operišu, na svoje simpatizere je nemogućan, te se može reći da je njihov položaj sasvim kritičan... Glavnu zaslugu za ovo u poslednje vreme ima Kalabić. Da nije Kalabić došao u oplenački, a naročito u orašački srez, svaka naša organizacija u jezgru Šumadije bila bi dovedena u pitanje.<ref>Arhiv Vojnoistorijskog instituta, Četnička arhiva, kutija 74, registarski broj 13/3.</ref><ref>[https://znaci.org/00001/4_14_3_39.htm Izveštaj komandanta Rudničkog korpusa od 27. novembra 1943. Draži Mihailoviću o borbama protiv jedinica NOVJ u vremenu od 14. oktobra do 27. novembra]</ref><ref>Борис Томанић, Горска гарда Њ. в. краља Петра Другог у орашачком срезу. Формација, борбе, злочини, Војноисторијски гласник, Институт за стратегијска истраживања - Одељење за војну историју Министарства одбране Републике Србије, 2017, стр. 118.</ref>}} Oslikavajući težinu svakodnevnih borbi koje su četnici vodili protiv jedinica NOVJ na području planine [[Rudnik (planina)|Rudnik]], komandant korpusa Gorske garde Nikola Kalabić piše 16. oktobra 1943. [[Neško Nedić|Nešku Nediću]]: {{izdvojeni citat|Ja se nalazim u najgorem kraju Srbije, Orašac i Rudnik. Borba svaki dan sa komunistima, padaju svaki dan, ali se odmah popunjavaju.<ref>Arhiv Vojnoistorijskog instituta, Četnička arhiva, kut. 27, reg. br. 26/3.</ref><ref>[https://znaci.org/00001/4_14_3_15.htm Zapovest inspektora četničkih jedinica za Srbiju od 16. oktobra 1943. potčinjenim komandantima za napad na jedinice NOVJ na području pl. Rudnika]</ref>}} U borbama protiv partizanskog pokreta otpora, Kalabićevi četnici činili su surove zločine. [[3. 11.|3. novembra]] 1943. jedan član Kalabićevog Štaba pisao je Draži Mihailoviću o zločinima Kalabićevih četnika na području Rudnika: {{izdvojeni citat|1. — Varošicu Stragare upalili su zato što su od prvog do poslednjeg bili svi pijani. To je bilo prvo delo Kalabića, čim je stupio na tlo svoje teritorije... 2. — Od celokupnog br. stanja koje su poklali 50% su nevine žrtve. Znam da podnose izveštaj da su poklani kao krivci. 3. — Narod kada čuje da četnici dolaze u selo, više se plaše nego kada dolaze Nemci, Bugari, Arnauti i svaka druga vera. Jer oni svi kada dolaze ako treba neko da se tera ili ubije oni oteraju ili ubiju, ali ovi prebiju da posle tri dana mora dotična osoba da umre. Navešću Vam samo jedan slučaj, a takvih slučajeva ima dosta. Kalabić lično prebio je u s. Ljubičevac tri čoveka i jednu devojku koji su posle četiri dana pomrli. Nisu bili u stvari krivi ništa. Znam da će Vam podneti izveštaj da su - ustvari krivi. Daklem to istorija čovečanstva nije zapamtila. Narod se čudi čija je to vojska i za koga Kalabić radi, kad su ti ljudi od pamtiveka nacionalisti. 5. — Kalabić, lično nijedan obrok ne jede bez pečenja. 6. — Vode borbu sa partizanima oni im se uvek izvuku, oni posle zađu po selima i pokolju onaj nevini narod, i podnose izveštaj kako su u borbi naneli gubitke partizanima... Mogu samo Vam reći to da narod psuje majku Kralju, Vama — Draži i svima redom, kažu kad je ovakva Garda kakva je ta druga vojska. I podvlačim Vam da je narod jako ogorčen, i nemam izraza kako da se izrazim koliko narod vapije za pomoć. (...) Jer ovakav rad Kalabića, veća je propaganda za partizane, nego što je i oni sami imaju, treba da me razumete.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_3_26.htm Pismo člana Štaba korpusa Gorske garde od 3. novembra 1943. Draži Mihailoviću o zločinima četnika na području pl. Rudnika]</ref>}} Na rad komandanta Gorske kraljeve garde JVuO u svojim je izvještajima često upozoravao i inžinjer [[Petar Milićević]] (pseudonim »Ante«), jedan od Mihailovićevih najpovjerljivih ljudi u okupiranom [[Beograd]]u. Ing. Milićević za kapetana Nikolu Kalabića tvrdi da se kreće u društvu „beznačajnih ličnosti i sumnjivih ženski“, da ima dogovor sa „Nemcima na osnovu koga on Nemcima ne smeta da vrše rekviziciju“ a „Nemci njemu ne smetaju da od naroda uzima novac“, te da njegovi ljudi plijene stoku od seljaka, ne plaćaju i prijete „batinama“ itd.<ref>Biblioteka Instituta za savremenu istoriju, Legat Pavla Miloševića, fascikla I, Ante.</ref><ref>Rade Ristanović, Oblici otpora u okupiranom Beogradu (1941-1944). Doktorska disertacija, Filozofski fakultet Univerziteta u Novom Sadu, 2019, str. 494.</ref> Pojedini četnički komandanti uvidjeli su da praksa koja podrazumijeva teror nad civilnim stanovništvom mora imati negativne posljedice po ravnogorsku organizaciju. Kapetan [[Dimitrije Antonović]], komandant Jastrebačkog korpusa JVuO, zapisao je u svom ratnom dnevniku (10. novembar 1943. godine): {{izdvojeni citat|Narod u duši mora da prizna da su komunisti po delima bolji no ovi naši velikani [Nikola Kalabić, [[Živan Lazović]], [[Jevrem Simić]]]. Posle svega ovoga vrlo često sam primoran da sam sebi priznam da nemam zašto da se borim, jer ne vidim da će biti bolje. Mi smo toliko pokvareni i toliko ogrezli u pokvarenjaštvu da je nemoguće da se od ovoga izrodi nešto bolje. S velikim bolom u duši krijem ovu sumnju i svakim danom sve više i više verujem da ni posle rata ništa bolje neće biti – ako i pobedimo.<ref>Под небом Крушевца. Књижевно-историјски зборник крушевачког краја, (пр. Адам Стошић), Крушевац, 1997, стр. 401-402.</ref><ref>{{harv|Radanović|2015|p=113}}</ref>}} Kapetan Antonović, koji je, pored Jastrebačkog, komandovao i Kosmajskim i Rasinskim korpusom JVuO, izrazio se o Nikoli Kalabiću veoma nepovoljno u svom dnevniku i sljedećeg dana (11. XI 1943): {{izdvojeni citat|Kalabić je pojahao Dr Ška [pseudonim pukovnika Jevrema Simića — prim.] pa radi šta hoće. Psuju se, pijanče. Kalabić ima samo jedan cilj: što više staviti pod svoju komandu, što slavniji biti! Inače i ne učestvuje u borbi. Oko 90 ljudi sa 15 “zorki“ samo njega čuvaju i kad i u klozet ide prate ga. Inače bez harmonikaša se nikud ne mrda. Pravi velikan. Sposoban ali lukav i prepreden do krajnosti i prvo gleda sebe pa tek onda sve ostalo. Hvata vezu sa svima i ne pita ko su i šta su. Tu su i nedićevci, i ljotićevci, i Nemci, i Bugari, i kurve, i poštene žene, sve, sve...<ref>Под небом Крушевца, Крушевац, 1997, стр. 436.</ref><ref>[https://www.pogledi.rs/nikola-kalabic-ocena-karaktera-26316.html Милослав Самарџић — Никола Калабић: Оцена карактера]</ref>}} === Savezništvo sa Nemcima (1943) === {{main|Ugovori o saradnji četnika i Vermahta}} [[File:Komandant Gorске garde kapetan Nikola Kalabić potpisuje ugovor o saradnji s nemačkim okupatorom 1943.jpg|thumb|Komandant četničke Gorске garde kapetan Nikola Kalabić potpisuje ugovor o saradnji s nemačkim okupatorom 1943]] [[Datoteka:Zone odgovornosti četnika, prema sporazumu sa Nemcima.png|thumb|Zone odgovornosti četničkih komandanata u okupiranoj Srbiji, prema sporazumu sa Nemcima 1943. [[Jevrem Simić]] i Nikola Kalabić (roze), [[Vojislav Lukačević]] (plavo), [[Ljuba Jovanović Patak]] (zeleno) i [[Mihailo Čačić]] (sivo).]] Politički i vojno-strateški kontekst u kojem je došlo do potpisivanja četničko-njemačkih sporazuma o primirju i kooperaciji protiv snaga NOVJ, detaljno je opisan u memoarima specijalnog opunomoćenika za Jugoistok njemačkog Ministarstva vanjskih poslova [[Hermann Neubacher|Hermanna Neubachera]], u kojima se kapetan Nikola Kalabić pominje kao jedan od potpisnikâ ugovora: {{izdvojeni citat|Četnici su i ranije sarađivali sa okupatorima protiv zajedničkog neprijatelja, protiv komunista, ali samo u pojedinim slučajevima i uvek u ograničenom, lokalnom okviru. Ovakvim političkim razvojem, kada su Englezi napustili četnike i potpuno prešli na stranu Tita, četnici su u još većoj meri bili gurnuti u naručje Nemaca, od kojih su još jedino mogli da se nadaju da će dobiti oružje i opremu. Uskoro posle otvorenog sukoba sa Englezima, nekoliko četničkih vojvoda obratilo se molbom nemačkom vojnom zapovedniku, s ciljem da zaključe pakt o nenapadanju. Samo se po sebi razume da sam ja dao pristanak, jer je to odgovaralo nemačkim interesima. Na taj način smo izbegli da se borimo na dva fronta, dakle, protiv četnika i partizana. U novembru 1943. zaključen je pakt Nemaca sa četničkim vojvodama: Kalabićem, Keserovićem, Lukačevićem i dr. U ugovoru je stajalo, da će potpisnici pakta poštovati primirje, da se neće napadati, a od slučaja do slučaja će sarađivati u borbi protiv zajedničkog neprijatelja, protiv Titovih partizana.<ref>[https://www.znaci.org/00001/172.htm Herman Nojbaher: SPECIJALNI ZADATAK BALKAN], Službeni list SCG, Beograd 2005, strana 160.</ref>}} [[27. 11.|27. novembra]] [[1943]]. godine, pukovnik [[Jevrem Simić]] i Nikola Kalabić su zajedno potpisali ugovor sa predstavnicima [[Wehrmacht]]a o zajedničkoj borbi protiv partizana koji je sadržavao navedene stavke: {{izdvojeni citat| 1.   Primirje u srezovima Umka, Vračar, Grocka, podunavskom, kosmajskom, mladenovačkom, oplenačkom, aranđelovačkom, lepeničkom, kragujevačkom, gružanskom, kačerskom, kolubarskom. Četnici se obavezuju da ne vrše sudsku vlast samovoljno prema Nemcima i pripadnicima nemačke narodne grupe. U ugovor su uključeni nemački Vermaht i policija, bugarske oružane snage, Srpski dobrovoljački korpus, Srpska državna straža, Ruski zaštitni korpus, srpske vlasti i privredna preduzeća, a na četničkoj strani — četničke jedinice kapetana Kalabića i pukovnika Simića. 2.   Primirje treba da stvori podlogu — pretpostavku za zajedničku borbu protiv komunista. 3.   Potvrda Kalabića i Simića da se u potčinjenim jedinicama ne nalaze pripadnici sila koje su sa Nemačkom u ratu. Obaveza Kalabića i Simića da spreče i prekinu obaveštajne puteve koji bi mogli da daju obaveštenja neprijateljima velikonemačkog Vermahta o nemačkim vojnim pokretima. 4. Uključivanje četničkih jedinica u nemačko borbeno vođstvo prilikom većih zajedničkih borbenih dejstava. Borbene zadatke četničkim jedinicama za ovo vreme određuje nemačko vođstvo. 5. Izmena štabova za vezu. 6. Liferovanje nemačke municije za izvođenje zajedničkih borbenih zadataka prema vojničkim potrebama. 8. Ugovor se ima držati u tajnosti.<ref>{{Cite web |title=Sporazum od 27. novembra 1943. između pukovnika Jevrema Simića i kapetana Nikole Kalabića sa nemačkim predstavnikom o saradnji u borbama protiv NOVJ |url=http://www.znaci.org/00001/4_14_3_262.htm |access-date=2023-05-19 |archive-date=2009-11-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091101024727/http://www.znaci.org/00001/4_14_3_262.htm |dead-url=yes }}</ref>|Sporazum pukovnika Jevrema Simića i kapetana Nikole Kalabića sa nemačkim predstavnikom o saradnji u borbama protiv NOVJ (27. novembra 1943.)}} U izveštaju od 29. novembra 1943. godine, poslatom štabu [[Armijska grupa F|Armijske grupe »F«]] iz njemačke komande Jugoistoka, navedeno je sljedeće: {{izdvojeni citat|Srbija: Nakon pomenutog ugovora sa Lukačevićem, četnički vođa Kalabić sa D.M. jedinicama u centralnoj Srbiji (Beograd — Obrenovac — Lazarevac — planina Rudnik — severno od Kraljeva — Svilajnac) obustavio borbu protiv nemačkog Vermahta radi neometane borbe protiv komunističkih bandi u ovoj oblasti.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?rec=313&roll=485&broj=631 NARA, T313, Roll 485, frame no. 000628.]</ref>|Večernji izveštaj komande Jugoistoka (Arm.gr. F) od 29. XI 1943.}} Po sklapanju sporazuma, Kalabić je naredio svojim ljudima "da se Nemci i pripadnici Nemačke oružane snage ne smeju napadati pa ni razoružavati." Svaki napad na nemačke okupatore Nikola Kalabić je kažnjavao smrću: {{izdvojeni citat|Za svako neizvršenje ovog naređenja, učinioca dela staviću pod preki sud i kažnjavaću smrću.<ref>https://www.znaci.org/00001/11_48.htm</ref>}} [[Datoteka:Milka ilic.jpg|mini|Posmrtni ostaci [[pokolj u Vraniću|ubijenih u Vraniću]], prilikom ekshumacije iz zajedničke grobnice u njivi radi sahrane na groblju.]] Nakon dogovorene saradnje sa Nemcima, u drugoj polovini decembra 1943. južno od Beograda provedena je akcija "čišćenja komunista". Koordinatori akcije bili su pukovnik [[Jevrem Simić]], generalni inspektor četničkih odreda i Nikola Kalabić, komandant Korpusa gorske garde, koji su izvršili koncentraciju jedinica i otpočeli takozvano "čišćenje terena". Na ovu akciju odnosi se sledeće Mihailovićevo naređenje komandantima. {{izdvojeni citat|Seged, Kiš ([[Živan Lazović]]), Ras-Ras (Nikola Kalabić), Dog-Dog i Romel. Naš avalski korpus sa srezovima [[Opština Grocka|Grocka]], Vračar, [[Umka]] spava dubokim snom. Na svim oblastima u neposrednoj blizini Beograda, nakotili su se komunisti i njihovi simpatizeri. Naređuje se komandantima, i to: majoru Mihailu Jovanoviću, kapetanu Lazoviću, kapetanu Nikoli Kalabiću, dalje Komarčeviću i rudničkom [[korpus]]u da najenergičnije sa juga na sever... čisteći usput i sve srezove, naročito srez kosmajski, naročito je važno što pre očistiti srezove Grocka i Umka.<ref>KNjIGA POSLATIH DEPEŠA ŠTABA DRAŽE MIHAILOVIĆA</ref>|General [[Dragoljub Mihailović]]}} Tokom ove akcije izvršeni su svirepi [[zločini četnika u Drugom svetskom ratu|četnički zločini]]: [[pokolj u Vraniću]], [[pokolj u Boleču]] i drugim mestima. Decembra 1943. godine četnici Nikole Kalabića zaklali su u selu Kopljarima kod Aranđelovca 21 seljaka.<ref name="Presuda">[https://www.znaci.org/00001/60_3_34.pdf Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Presuda Dragoljubu Mihailoviću i ostalima]</ref> === Bitka za Ivanjicu (1944) === {{main|Bitka za Ivanjicu 1944.}} Partizani su januara 1944. godine uspeli da zauzmu [[Ivanjica|Ivanjicu]], ali su intervencijom mnogostruko jačih osovinskih snaga odbijeni. [[11. januar]]a 1944. godine Nikola Kalabić javlja Draži Mihailoviću da su četnici, Nemci i Bugari na [[tenk]]ovima ušli u Ivanjicu: {{izdvojeni citat|Nemci i Bugari uz pomoć četnika ušli u Ivanjicu, a tenkovi produžili dalje. Komunisti otstupaju u pravcu Javor — Kušići. Od naših u borbi [[Vuk Kalaitović|Kalait]] i Marković.<ref>https://www.znaci.org/00001/4_14_3_58.htm</ref>}} O teškim borbama, u kojima su Korpusu Gorske garde pod Kalabićevom komandom (»Rasove trupe«) sadejstvovali i pripadnici [[Srpska državna straža|Srpske državne straže]], u depeši Vrhovnoj komandi JVuO od 13. januara 1944. javlja i pukovnik [[Jevrem Simić]] (»Stipe« i »Drška«): {{izdvojeni citat|U Velikoj Ivanči grupa crvenih oko 300 opkoljena od Rasovih trupa i straže. Borba se čuje i oko Aranđelovca. Rezultat još ne znam. Telefonom javljeno: Oko Arilja i Ivanjice ogorčene borbe, učestvuju i švapski tenkovi. Ovi i našima dali municiju za borbu. Avijacija greškom pobila dosta Bugara i komandanta u Lisanskoj klisuri, ubili 150 partizana. Tvoj Drška.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_3_58.htm Izvod iz knjige primljenih depeša štaba Draže Mihailovića u vremenu od 1. do 14. januara 1944. godine]</ref>}} [[14. januar]]a 1944. godine Nikola Kalabić javlja Mihailoviću da se Bugari i četnici bore protiv partizana, a Ivanjica je uništena od artiljerije: {{izdvojeni citat|2700 Bugara otišlo na položaj prema partizanima. Sada se na položaju nalaze snage četničke i poljske straže... Ivanjica je stradala od artiljerije i građanstvo je prilično stradalo. Komunisti oterali i pobili 5 Nemaca iz feldžandarmerije. Pored toga oterali jednog pomorskog kapetana, apotekara i nešto poljske straže.<ref>https://www.znaci.org/00001/4_14_3_67.htm</ref>}} [[16. 1.|16. januara]] 1944. godine Kalabić obaveštava generala Mihailovića da se protiv partizana na [[Javor]]u zajedno bore četnici, nedićevci, Nemci i Bugari: {{izdvojeni citat|Na Javoru kod Kušića i Katića još se vodi borba između komunista s jedne i četnika, poljske straže, Nemaca i Bugara s druge strane. Komunista ima oko 3500. Opkoljeni su i sada bi trebalo dotući ih.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_3_67.htm IZVOD IZ KNJIGE PRIMLJENIH DEPEŠA ŠTABA DRAŽE MIHAILOVIĆA U VREMENU OD 15. DO 31. JANUARA 1944. GODINE]</ref><ref name="Saslušanje">[https://www.znaci.org/00001/60_1_6.pdf Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Saslušanje optuženih]</ref>}} === "Hajka" na Kalabića (1944) === {{main|Operacija Hajka}} [[Datoteka:Kalabic4be9.jpg|mini|Kalabićevi četnici ispred kafane]] Krajem februara, s istekom četničko-njemačkih sporazuma o primirju, četnici su formalno opet postali neprijatelj okupacionih snaga. Marta 1944. godine Nemci i Bugari su poveli "lov" na Kalabića, poznat pod šifrom [[Operacija Hajka|Operacija Treibjagd]], nanevši četnicima ozbiljne gubitke. Međutim, usljed [[Prodor NOVJ u Srbiju proleća 1944.|prodora partizanskih snaga u Srbiju u proljeće 1944.]] godine, ubrzo je saradnja iznova uspostavljena. === Četnički teror u Srbiji (1944) === {{main|Četnički teror u Srbiji 1943-1944}} Proleća [[1944]]. godine Mihailović je odlučio da formira krupne mobilne operativne formacije - jurišne korpuse, i od njih grupe jurišnih korpusa kao formacije u rangu armije. Jedina potpuno formirana bila je Četvrta grupa jurišnih korpusa u zapadnoj i srednjoj Srbiji. Četvrtu grupu jurišnih korpusa činilo je pet jurišnih korpusa, sastavljenih od elitnih brigada iz zapadne i centralne Srbije, kojima je dodeljeno najbolje raspoloživo naoružanje. Nikola Kalabić je bio komandant Drugog jurišnog korpusa, snage oko 1.800 ljudi. U narednom periodu, Kalabić je saradnji sa Nemcima učestvovao u svim većim borbama protiv [[narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|partizana]] u Srbiji: u [[Parohija|Župi]], na [[Jastrebac|Jastrepcu]], u [[Toplica (rijeka)|Toplici]], na [[Kopaonik]]u, ponovo u Župi, na Jelovoj Gori i na prilazima [[Ravna Gora|Ravnoj gori]]. Mihailović je u proleće 1944. godine ponovo naredio komandantu Gorske garde, Nikoli Kalabiću, "da po svaku cenu uništi komunističke delove u oblasti Kosmaja, Venčaca, Bukulje i sve do Beograda", što se pretvorilo u brutalan [[teror]] nad stanovništvom. U dnevniku 3. brigade Gorske garde iz aprila 1944. o ovim operacijama, pored ostalog, piše: {{izdvojeni citat|Utorak, 11. april 1944: Danas u selu Dubani streljano šest lica komunističkih jataka i zapaljene su dve kuće komunističkih jataka. Sreda, 12. april 1944: Danas u [[Senaja|Senaji]] streljani komunistički jataci i to: Spasoje i žena mu Natalija. Četvrtak, 13. april 1944: 1. i 3. bataljon na svojim reonima rade na prikupljanju žita za predaju našoj vojsci. U samu zoru, tj. noću oko 2 časa krenula je brigada za s. Dubanu ([[Dubona]]) radi blokiranja ovog sela zbog hvatanja komunista. Pri polasku streljali su četiri komunistička jataka ... Četvrtak, 20. april 1944: Sa 1, 2 i 4. bataljonom oko 4 časa blokirano s. [[Vlaška (Mladenovac)|Vlaška]] i izvršen pretres sela. Pretres sela trajao je do 8 časova, a posle toga pred zborom seljaka likvidiran je Tihomir Avramović iz Vlaške, komunistički jatak koji je ranije bio aktivan komunista...<ref name="Milovanović">[https://www.znaci.org/00001/11_62.htm Nikola Milovanović - KORPUSI DRAŽE MIHAILOVIĆA POLAŽU ISPIT PRED OKUPATOROM U SRBIJI]</ref>}} Selo Vlaška je kažnjeno jer su meštani prethodno terali četničku stražu, i bežali da bi izbegli prisilnu regrutaciju u četničku vojsku.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_3_106.htm Izveštaj komandanta 3. brigade Korpusa Gorske garde od 3. aprila 1944. o borbama protiv pripadnika NOP-a kod Umčara]</ref> U svom pismu od [[24. april]]a Nikola Kalabić lično daje uputstva za klanje partizanskih simpatizera: {{izdvojeni citat|Dragi Pape, za klanje komunista molim te dobro tu stvar proveri. Ispitaj još bar 3 čoveka. Za te ljude koji treba da se zakolju. Pitaj Peru Miletića, Stevana Beserovca i Živorada Pajića, pa ako oni kažu da su krivi kao komunisti, onda najviše zakoljite: u Jasenici 3, Popučke 2, Garić 2, Grabovica 2, konja pastuva od Zakića mi dovedite, a za njega zna Stanimir. Mene ćeš naći tek drugi dan Uskrsa u večer u Lekovicama kod Stanoja. Nemoj se vraćati dok zadatak ne svršiš. Želim iskreno da praznik Hristovog voskrsenja dočekate svi zdravi. Doviđenja. Pozdravite mi sve, a tebe najviše pozdravlja tvoj čika Pera.<ref>https://www.znaci.org/00001/11_62.htm</ref>}} [[29. 4.|29. aprila]] 1944. godine Nikola Kalabić je predvodio [[Korpus gorske garde]] u napadu na selo [[Drugovac]] kod Smedereva, kada je počinjen zloglasni [[Masakr u Drugovcu|pokolj u Drugovcu]], prilikom kojeg su četnici poubijali veliki broj meštana. Nakon odstupanja partizanskih snaga, četnici su upali u selo i ubili 72 stanovnika, zapalili oko 120 kuća i opljačkali oko 200 domaćinstava. Iz pušaka je ubijen 41 stanovnik, 24 su zaklani, troje je umrlo od batina, a četvoro je izgorelo u zapaljenim kućama.<ref>Радослав Пауновић, Непокорени Друговац, Нови Сад, 1967, стр. 116-121.</ref> Zločin u Drugovcu predstavlja najmasovnije ubistvo srpskog stanovništva u Srbiji tokom rata koje su četnici počinili u jednom danu.<ref>{{harv|Radanović|2015|p=153}}</ref> === Oslobođenje Srbije === {{main|Bitka za Srbiju 1944.}} [[Datoteka:First Vrede sa četnicima.jpg|thumb|Nemački kapetan Fürst Wrede i četnički komandanti Nikola Kalabić, [[Dragoslav Račić]] i [[Neško Nedić]], nakon potpisanog sporazuma o zajedničkoj borbi protiv partizana, u Topoli 11. avgusta 1944. (''nemački izvor'')<ref>[https://www.znaci.org/images/NARA/T311_286/0535.jpg Wredeova zabeleška str.1]</ref><ref>[https://www.znaci.org/images/NARA/T311_286/0536.jpg Wredeova zabeleška str.2]</ref><ref>[https://www.znaci.org/images/NARA/T311_286/0537.jpg Wredeova zabeleška str.3]</ref>]] U depeši koju je Draža Mihailović (pseudonim »Hans«) poslao [[5. maj]]a 1944. godine svojim potčinjenim komandantima, navode se podaci o rasporedu četničkih, [[Kvisling|kvislinških]] i okupatorskih snaga u [[Zapadna Srbija|zapadnoj Srbiji]] tokom [[Prodor NOVJ u Srbiju proleća 1944.|partizanske ofanzive]]: {{izdvojeni citat|U pravcu Bukova odbijeni komunistički napadi. Na Bukovima vodili borbu Kalabić i Ajdačić. Vođene borbe na frontu od Bukova — Povlena i od Bukova do Ražane. Isto tako na Subjelu i Previji. Raspored snaga: poljska straža u Mravincima. Kalabić na Bukovima. Od Bukova do Ražane Ajdačić. Ražana, jedan bataljon Nemaca i Kalabićevi. U Kosjeriću naše snage i 1 bataljon dobrovoljaca. U Sečoj Reci, jedna brigada Rakovića i Nemci. Na Vardi jedan bataljon Rusa i jedan bataljon dobrovoljaca. Dub, jedan bataljon Nemaca i jedan bataljon dobrovoljaca.<ref>[https://znaci.org/00001/4_14_3_165.htm Izvod iz knjige poslatih depeša štaba Draže Mihailovića u vremenu od 1. do 24. maja 1944. godine]</ref>}} Ađutant nemačkog generala [[Hans Felber|Hansa Felbera]], u svom ratnom dnevniku beleži kako je general obilazio trupe koje drže front prema partizanima, i u sklopu obilaska sastao se [[7. maj]]a 1944. sa „vođama četnika“ [[Predrag Raković|Predragom Raković]]em i Nikolom Kalabićem.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=807&rec=501&roll=255 NARA, T501, Roll 255, frames no. 000803-804.]</ref> U Felberovu izvješću upućenom 13. maja 1944. godine komandantu Jugoistoka generalu [[Maximilian von Weichs|Maximilianu von Weichsu]], navode se sljedeće karakteristike o držanju Mihailovićevih četnika, kao i o stavovima pojedinih ravnogorskih komandanata: {{izdvojeni citat|Četnici uvjeravaju da su prekinuli sve neprijateljske aktivnosti prema Nijemcima, te da su spremni boriti se protiv komunista do konačne pobjede; operacije vode, sa četničke strane Neško Nedić, sa njemačke major Weyel; iz razgovora vođenih na bojnom polju se vidi da su vođe poput Kalabića i Rakovića voljni sarađivati sa Nijemcima; [četničko] ljudstvo često ima prijateljski pristup, samo rijetko se vide neprijateljska lica; naoružanje im je skromno, manjka mitraljeza; stanje sa zalihama municije, kao i dosad, nejasno.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=727&rec=501&roll=256 Nacionalni arhiv SAD, mikrofilm publikacija T-501, rolna 256, snimci 723-724; Felberov raport von Weichsu, (13.5.44)]</ref>|Izvještaj generala Hansa Felbera generalu Maximilianu von Weichsu (13. 5. 1944.)}} Sarađujući sa njemačkim okupatorom u borbi protiv NOVJ, Kalabić je paralelno održavao redovne kontakte i sa kvislinškom vladom [[Milan Nedić|Milana Nedića]]. U pismu upućenom 18. maja 1944. [[Kragujevac|kragujevačkom]] industrijalcu Stevanoviću, kapetan Kalabić navodi: {{izdvojeni citat|Primio sam 1,000.000 dinara i 600 kgr konzervi koje ste mi poslali preko Janka. Zahvaljujem Vam na pažnji koju ste ukazali prema vojnicima Kraljeve Garde i borcima za spas i za dobro Kralja i Otadžbine. Od Predsednika vlade đenerala Nedića dobio sam preko Janka izvesne pomoći za svoje borce i dobiću ih i nadalje, pa sam uveren da ćete Vi utoliko pre shvatiti i staviti mi na raspoloženje sva svoja sredstva kako bi svoje bose i gladne vojnike i borce organizovao za novu borbu protivu komunizma koji preti celom Srpskom narodu pa i Vama da ga uništi.<ref>AVII, arhivski fond Draže Mihailovića, S—X—35.</ref><ref>[https://znaci.org/00001/11_62.htm KORPUSI DRAŽE MIHAILOVIĆA POLAŽU ISPIT PRED OKUPATOROM U SRBIJI]</ref>}} [[Dragomir Dragi Jovanović]], predsednik [[Beograd]]ske opštine, upravnik grada Beograda i šef [[Srpske državne bezbednosti]] tokom okupacije, o svojim vezama sa članovima Mihailovićevog pokreta, kao i sa samim Kalabićem, pred istražnim organima jugoslovenskih vlasti 1946. godine izjavio je sljedeće: {{izdvojeni citat|Prve razgovore i pozdrave Draži Mihailoviću slao sam preko Milana Kalabića, tadanjeg komandanta oružanih odreda, i to koncem 1941. godine, i zatim sam prvi put video jednog čoveka za kojega sam znao da je iz bliže okoline Draže Mihailovića, i to u leto 1942. godine. Taj čovek je bio Nikola Kalabić, komandant kraljeve Gorske garde. On je lično došao kod mene u Beograd i sastali smo se u Beogradskoj opštini. Posle sam se sa njim sastajao koncem 1943. i u toku 1944. godine, osam do devet puta. Sastajali smo se u Šatornji, u Topoli, u Aranđelovcu, kod Mladenovca u banji Selters, kod Ralje, u Ražani i Pranjanima. Na tim sastancima razgovarali smo obično o toku razvitka događaja u Beogradu, o držanju dobrovoljaca, naročito o komunistima, o akcijama koje vode četnici protiv komunista i o Kalabićevim potrebama. Njegovim zahtevima izlazio sam u susret. Pomagao sam ga novcem, odećom, oružjem i municijom.<ref name="Milan Borković 1944">[http://www.znaci.org/00001/155_3.pdf Milan Borković, Kontrarevolucija u Srbiji: Kvislinška uprava 1941-1944, I-II, Beograd, 1979.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230604192713/https://znaci.org/00001/155_3.pdf |date=2023-06-04 }}, str. II/214—215.</ref><ref>[https://znaci.org/00001/11_69.htm Nikola Milovanović: DRAŽA MIHAILOVIĆ, poglavlje PORAZ MIHAILOVIĆEVIH SNAGA U SRBIJI I NOVI SPORAZUMI SA OKUPATOROM I KVISLINGOM MILANOM NEDIĆEM]</ref>}} U izvještaju za avgust 1944. godine, koji je poslat [[Vrhovna komanda Wehrmachta|Vrhovnoj komandi Wehrmachta]] od strane generala [[Hermanna Behrendsa]], višeg vođe [[Šucštafel|SS]] i policije u okupiranoj Srbiji, procjenjuje se vojno-politička situacija u zemlji i konstatuje da među stanovništvom preovladava mišljenje da se „vreme nemačke okupacije približava svome kraju“: {{izdvojeni citat|Situacija kod neprijatelja u Srbiji: Okrug Beograd: Komunisti: Znatno pojačana dejstva Šumadijske, Kosmajske i Podunavske brigade u prostoru Sopot – Lazarevac – Aranđelovac – Azanja – Drugovac. Prepadi na opštine, uništenje znatnog broja vršalica, ubistva činovnika i pojedinih seljaka… DM: Neprekidne borbe protiv gore navedenih komunističkih bandi. Velika akcija komandanta DM, majora Kalabića, sa oko četiri hiljade ljudi, potpomognuta Dobrovoljačkim korpusom, Srpskom državnom stražom i nemačkim jedinicama je još u toku.<ref>DSUP FNRJ, Nemačka obaveštajna služba, knjiga VIII, Beograd, 1956, str. 903-921.</ref><ref>[https://www.noviplamen.net/vesti/cetnicka-kaznena-ekspedicija-u-drugovcu/ Dragoslav Dimitrijević: Četnička kaznena ekspedicija u Drugovcu]{{Dead link|date=March 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>}} Tokom septembra [[1944]]. godine, [[Četvrta grupa jurišnih korpusa JVuO|Četvrta grupa jurišnih korpusa]] pod komandom [[Dragoslav Račić|Dragoslava Račića]], zajedno sa Kalabićevim jedinicama, poražena je od nastupajućih snaga [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] i potisnuta prema [[Beograd]]u. Vojvođanski borci NOVJ koji su porazili ovu grupaciju opisuju da su se Kalabićevi četnici razletali "kao perje", potpuno nesposobni da se suprotstave.<ref>[https://www.znaci.org/00003/527.htm Mirko Tepavac: MOJ DRUGI SVETSKI RAT I MIR]</ref> U završnoj godini rata, Kalabić je bio komandant Drugog jurišnog korpusa JVuO. Učestvovao je u svim borbama protiv snaga NOVJ, sve do jeseni 1944. godine. Prolazeći kroz Beograd na putu ka Kragujevcu, kapetan Kalabić je 4. oktobra 1944. u društvu generala [[Miodrag Damjanović|Miodraga Damjanovića]] posjetio generala Milana Nedića. O ovom susretu, general Milan Nedić je 20. januara 1946. isljednicima [[OZNA]]-e, između ostalog, rekao: {{izdvojeni citat|Kalabić mi je tom prilikom kazao kako Draža vrši koncentraciju svih svojih snaga na prostoru: [[Kraljevo]] – [[Raška]] – [[Požega]] – [[Užice]], a odatle će poći u susret Englezima koji treba da da se iskrcaju u [[Dalmacija|Dalmaciji]] i oko [[Neretva|Neretve]]. Ovom prilikom oborio se na [[Dimitrije Ljotić|Mitu Ljotić]]a što sluša Nemce a ne sluša Dražu. Zatim je naredio svojim ljudima, te uvedoše dva gospodina. Rekao mi je kako su oni izaslanici Sinoda i idu u [[Beč]] u naročitu misiju. Nose i neko strogo poverljivo pismo patrijarhu [[Patrijarh srpski Gavrilo (Dožić)|Gavrilu]]. Tražio je od mene da pođem sa njima, jer im je generalni konzul Kronholc stavio na raspoloženje svoj automobil. Ovo mi je sve bilo zagonetno. Ova ideja potekla je od [[Hermann Neubacher|Hermana Nojbahera]]...<ref>Kosta Nikolić, Istorija ravnogorskog pokreta, knj. 3, Srpska reč, Beograd, 1999, str. 356-357.</ref><ref>[http://www.republika.co.rs/582-585/19.html Dragoslav Dimitrijević Beli: Istina o četničkoj izdaji (2)]</ref>}} Kalabićeve jedinice Nemci su tokom [[3. 10.|3]], [[4. 10.|4.]] i [[5. 10.|5. oktobra]] 1944. vozovima vratili iz Beograda za [[Kraljevo]] da nastave borbu protiv [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|Narodnooslobodilačke vojske]].<ref name="ReferenceA">Ratko Parežanin; MOJA MISIJA U CRNOJ GORI, Rim 1974 - strane 17-18</ref><ref>Radomir Milošević - Čeda: ZAKASNELI RAPORT, Interprint, Beograd 1996 - strane 78-79</ref> {{izdvojeni citat|Noću, iza ponoći, između 3. i 4. oktobra 1944, krenuli smo iz Beograda, sa železničke stanice u Topčideru... Uveče sam se oprostio sa komandantom Korpusa, generalom Kostom Mušickim... Kod Mušickog je u tom trenutku bio Nikola Kalabić, a u štabu Dobrovoljačkog Korpusa sam primetio i Neška Nedića... Došli su da se dogovaraju sa Dobrovoljačkom komandom i da traže opremu i ostalo. Na brzinu progovorio sam nekoliko reči sa Neškom Nedićem. U vozu su s nama putovali i Kalabićevi četnici. Rekoše nam da idu do Kraljeva, gde se vrši koncentracija četnika za borbu.<ref name="ReferenceA"/>|Nedićev ministar [[Ratko Parežanin]]}} [[Dragoslav Račić]] je usled nastupanja Crvene Armije 19. oktobra 1944. nameravao da povede borbu protiv Nemaca, ali je Kalabić smatrao takav potez preuranjenim.<ref>[https://www.znaci.org/NARA/AgF/301_565.htm Zbirka dokumenata Armijske grupe F]{{Dead link|date=August 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}: "Racic beschloss den Kampf gegen den "Okkupator" aufzunehmen trotz abraten von Kalabic, der ein solches Vorgehen mit verfrüht bezeichnet."</ref> === Povlačenje u Bosnu === {{main|Proboj Nijemaca i četnika iz Srbije|Bosanska golgota}} Nakon [[bitka za Srbiju 1944.|oslobođenja Srbije]], Četvrta grupa jurišnih korpusa je rasformirana, i Kalabić je ponovo na čelu Gorske garde. Zajedno sa Nemcima povlačio se preko [[Sandžak]]a ka [[Bosna (oblast)|Bosni]]. U operacijskom dnevniku Drugog jurišnog korpusa Gorske kraljeve garde, koja je bila u sastavu 4. grupe jurišnih korpusa, o kretanju kroz Sandžak i Bosnu od 1. novembra 1944. do 10. januara 1945. godine, pored ostalog, piše sledeće: {{izdvojeni citat|Brojno stanje korpusa 2773 čoveka. 4. novembra u 8 h komandant (Nikola Kalabić — nap.) je, sa pratećom četom, ordonans oficirom Đukanovićem i ađutantom p.por. Rajovcem sa kamionima preko Duge Poljane krenuo za [[Novi Pazar]] gde je stigao u 14 časova — posle kraćeg odmora, komandant je sa jednim delom čete produžio za [[Raška|Rašku]], i po završenom poslu vratio se u N. Pazar gde se i zanoćilo. 5. novembra ceo dan je komandant ostao u Novom Pazaru, svršavajući službene poslove sa pukovnikom i g. Pogačnikom (Ljudevit, komandant Nedićeve Srpske granične straže — nap.). Nabavljeno od Nemaca 60.000 municije i 600 granata za laki italijanski bacač. 6. novembra u 10 h komandant je sa pratećom četom kamionima krenuo preko Duge Poljane i stigao u [[Sjenica|Sjenicu]] u 14 časova. Jedinice Garde ostale su na svojim položajima. 7. novembra 1944. god. u 7,30 h komandant je sa deset trojki, ordonans oficirom kap. Đukanovićem i ađutantom Milovanom Rajovcem krenuo sa kamionom u [[Prijepolje]] radi sastanka sa komandantom Srbije [[Miroslav Trifunović|đen. Trifunovićem]]. Usled zakrčenosti puta od nemačkih kolona, vrlo se je sporo kretalo, te se stiglo u Prijepolje tek u 20 h. 8. novembra u 06 h komandant je sa pratnjom krenuo iz Prijepolja i u Sjenicu stigao u 15 h. Komandant se sretno spasao od bombardovanja, jer ga je bombardovanje zateklo u sred Sjenice.<ref>AVII, arhivski fond Draže Mihailovića, S—V—1740/14.</ref><ref>[https://znaci.org/00001/11_75.htm Nikola Milovanović: DRAŽA MIHAILOVIĆ, poglavlje VELIKO BEKSTVO]</ref>}} U Bosni je nastavio borbu protiv [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|Narodnooslobodilačke vojske]] u saradnji sa okupatorima, od kojih je krajem 1944. trebovao „puščanu, mitraljesku i bacačku municiju“.<ref>{{Cite web |title=Obaveštenje komandanta Grupe korpusa gorske garde od 13. decembra 1944. nemačkom komandantu odseka Rogatica — Sarajevo o upućivanju oficira za vezu radi dobijanja municije za borbu protiv NOVJ |url=http://www.znaci.org/00001/4_14_4_119.htm |access-date=2023-05-19 |archive-date=2022-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221024030147/https://www.znaci.org/00001/4_14_4_119.htm }}</ref> U izvještaju od 16. decembra 1944. godine, potpukovnik Warnstorff iz [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]] obavještava nadređene o pozitivnom odgovoru na ovaj zahtjev, budući da je „četničkoj grupi Kalabić, koja je na prostoru sjeverno od Rogatice (pl. Devetak) preuzela zadatke obezbjeđenja“ isporučeno 8320 metaka za mašinsku pušku, 45 hiljada metaka puščane municije, 30 hiljada metaka za mitraljeze i 60.000 za teške mitraljeze, kao i 200 ručnih bombi.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=1183&rec=311&roll=184 Nacionalna arhiva Vašington, mikrofilm T311, rolna 184, frejm 001177.]</ref> U depešama od 20, 21. i 22. decembra 1944, Nikola Kalabić (pseudonimi »Perun« i »Čika Pera«), obavještava Dražu Mihailovića da sadejstvuje protiv snagâ [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] u istočnoj Bosni zajedno sa jedinicama pod komandom potpukovnika [[Dragutin Keserović|Dragutina Keserovića]] i majora [[Stevan Damjanović|Stevana Leke Damjanovića]], kao i kvislinške [[Srpske granične straže]] (komandant: pukovnik [[Ljudevit Pogačar]]; SGS je skupa sa SDS-om činila okosnicu [[Srpski udarni korpus|Srpskog udarnog korpusa]], koji se 6. oktobra 1944. integrisao u JVuO), te da je »od broja 11« (šifra za Njemce) uspio dobiti dovoljnu količinu streljiva: {{izdvojeni citat| (20. XII) Nalazim se severoistočno od Šekovića, sela Selište, Korito i Vidaković. Pogačar je upao u Vlasenicu i ide pravcem ispred Kesera i ako mu to nije pravac. Odlični su borci i dobro su naoružani. Čika Pera. (21. XII) Treća divizija S.U.K. Pogačareva nalazi se na mome desnom krilu. Danas kreće pravcem selo Dobrić selo D. Bašići selo Paprača selo Osmaci, gde će zanoćiti i čekati dalje naređenje preko moje radio stanice. (22. XII) Ja i graničari smo juče zauzeli Caparde, Osmak i Kakanj brdo od 22 komunističke divizije koja se povlači od Zvornika. Neprijatelj ostupio ka Majevici. Keser je levo od mene i on imao borbu. Graničari su desno od mene. Sa Lekom nemam vezu ali je sa nama jedan mali deo Sprečanske grupe brigada. Detaljnije ću Vas izvestiti kad prikupim podatke. Od br. 11 snabdeo sam se dobro. Da sam imao mogućnosti snabdeo bi se još.<ref name="znaci.org">[https://znaci.org/00001/4_14_4_156.htm Izvod iz knjige primljenih depeša štaba četničke Vrhovne komande od 12. decembra 1944. do 26. februara 1945. godine]</ref>}} Major Nikola Kalabić, komandant Grupe korpusa gorske garde, obavijestio je 27. decembra 1944. Vrhovnu komandu JVuO o osipanju četničkih snaga pod njegovom komandom, moleći da se ljudstvo dislocira u blizinu njemačkih trupa: {{izdvojeni citat|Meni nije došlo preko 300 ljudi. Od Graničara samnom je jedan i po bataljon. Celu noć smo maršovali pod borbom. Siniša je sa mnom. Ostao sam bez metka. Šta se radi sa nama. Ovo je propast. Bez obzira na sve, ako imate milosti dajte da sklonim ljude u blizini 11. Očajan sam za sve ovo. Ljude, ljude ovolike pogubih džabe.<ref>[https://znaci.org/00001/4_14_4_156.htm Izvod iz knjige primljenih depeša štaba četničke vrhovne komande od 12. decembra 1944. do 26. februara 1945. godine]</ref><ref>{{harv|Radanović|2015|p=403}}</ref>}} U bojnoj relaciji Štaba 14. srpskog korpusa Štabu 2. armije JA (4. januar 1945) pominje se jačina pojedinih grupacija srpskih četnika u istočnoj Bosni, kao i da je Kalabićeva grupa najbrojnija: {{izdvojeni citat|Kalabićeva grupa korpusa ima šest korpusa i jednu brigadu njegove lične pratnje. Korpusi su sledeći: Oplenački jačine oko 300 ljudi pod komandom Negovana Arsenijevića, Kosmajski jačine oko 200 ljudi pod komandom Mome Obradovića, Crnogorski jačine oko 200 ljudi pod komandom Filipa Ajdačića, Zlatiborski jačine oko 350 ljudi pod komandom Strahinje Rogića, Javorski jačine oko 100 ljudi pod komandom majora Cvetića i Mlavski jačine oko 500 ljudi pod komandom Siniše Pazarca. Brigada lične Kalabićeve pratnje je pod komandom Nešića. Ukupno brojno stanje ove grupe korpusa iznosi 2.000 ljudi...<ref>{{harv|Radanović|2016|p=416}}</ref>}} [[16. januar]]a 1945. godine pukovnik [[Gojko Borota]] izveštava Dražu Mihailovića da je Kalabić dobio snabdevanje od Nemaca: {{izdvojeni citat|Nemci nameravaju da prodru preko Vlasenice u Zvornik... žele sudelovanje naše koje bi bilo levo i desno od te linije i zaposedanje očišćene prostorije... Kalabić primio prilično materijala i municije, samo lekova u težini 100 kg.<ref>https://www.znaci.org/00001/4_14_4_156.htm</ref>|Pukovnik [[Gojko Borota]]}} Nikola Kalabić uspijeva obezbijediti municiju od okupatora i u narednom periodu. U depeši potpukovniku [[Dragoslav Račić|Dragoslavu Račiću]] (pseudonim »Miki«) koju je general Mihailović uputio 21. februara 1945. godine, između ostalog, navedeno je sljedeće: {{izdvojeni citat|Primio sam depeše 84 do 86. Zadovoljan sam sa vašim rezultatima. Ja računam, da ste uz zaplenjeno oružje zaplenili i municiju, Broj 11 lako vam je može dostaviti iz Brčkog. Pokušajte. Pre kratkog vremena Kalabić je imao uspeha u tom pogledu.<ref>[https://znaci.org/00001/4_14_4_192.htm Izvod iz Knjige poslatih depeša štaba Vrhovne komande od 12. decembra 1944. do 7. aprila 1945. godine]</ref>}} U maju [[1945]]. godine, četničke jedinice su uništene u [[Bitka na Zelengori|bici na Zelengori]], od strane Jugoslovenske armije. Sa nekoliko desetina svojih ljudi, Kalabić je uspeo da stigne u okolinu Valjeva. == Zločini Kalabićevih četnika nad civilima == Državna komisija za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača u saopštenju od 11. februara 1945. obznanila je pismo Nikole Kalabića od 24. aprila 1943. (potpisano Kalabićevim pseudonimom "Čika Pera") u kom Kalabić sugeriše podređenima da izvrše klanje 9 lica u selima u okolini Valjeva. U "Saopštenju Državne komisije br. 22." (Beograd, 1945) objavljen je faksimil ovog pisma: "Dragi Pape, Za klanje komunista molim te dobro tu stvar proveri ispitaj još bar 3 čoveka za te ljude koji treba da se zakolju. Pitaj Peru Miletića, Stevana Besarovca i Živorada Pejića pa ako oni kažu da su krivi kao komunisti onda najviše zakoljite u Jasenici 3, Papučke 2, Garić 2, Grabovica 2. Konja pastuva od Zazića mi dovedite a za njega zna Stanimir. Mene ćeš naći tek drugi dan Uskrsa uvečer u Leskovicama kod Stanoja. Nemoj se vraćati dok zadatak ne svršiš. Želim iskreno da praznik Hristova voskresenja dočekate svi zdravi. Doviđenja. Pozdravi sve a tebe najviše pozdravlja tvoj Čika Pera, 24.4.43.g."<ref>Саопштења Државне комисије за утврђивање злочина окупатора и њихових помагача, бр. 7-33, Београд, 1945, стр. 323, 325.</ref> Nikola Kalabić u depeši od 29. decembra 1943. obavestio je Dražu Mihailovića o pokolju koji su počinili četnici pod njegovom komandom u selu Kopljare pokraj Aranđelovca u noći 25-26. decembra 1943. Najveći broj stradalih bili su pripadnici romskih porodica koje su živele u selu. "U Kopljarima uhvaćeno na spavanju i poklato 24 aktivna komunista od kojih su 20 cigani, koji su priznali da su bili takozvani "jarugaši", danju rade svoje poslove kući, a noću u akciji. Sve sam poklao. Ras Rasa"<ref>Zbornik dokumenata i podataka o NOR-u naroda Jugoslavije, XIV/3, Beograd, 1983, str. 213.</ref> Ovaj pokolj potvrđuju i [[Kvisling|kvislinški]] izvori ("Izveštaj odeljenja za državnu zaštitu Nedićevog Ministarstva unutrašnjih poslova od 30. decembra 1943. o događajima u Srbiji od 24. do 30 decembra"): "Noću 25/26. om. četnici DM zaklali su u selu Kopljaru, sreza orašačkog, Gavrilović Milutina, opštinskog delovođu, Milanovića Radojicu i Savkovića Tihomira, zemljoradnike i 15 cigana i 4 ciganke i spalili sve ciganske kuće u selu, kao i kuće dvojice seljaka čiji se članovi porodica nalaze u partizanskim redovima. Delo je izvršeno zbog saradnje ubijenih sa partizanima."<ref>Zbornik dokumenata i podataka o NOR-u naroda Jugoslavije, I/21, Beograd, 1965, str. 560.</ref> U noći između 31. decembra 1943. i 1. januara 1944, pripadnici 1. (oplenačke) brigade Korpusa gorske garde zaklali su devet stanovnika Topole. Među ubijenima bilo je šest žena. Pored ostalih, ubijeni su Dragiša Aksentijević, njegova supruga Mirka, sin Milanko i kćerke Milena i Nadežda. Zaklane su i učiteljica Desanka Jakšić i njena majka Radojka.<ref>Arhiv Jugoslavije, Državna komisija, 110, kutija 549, strana 176.</ref> 21. aprila 1944. u [[Бања (Аранђеловац)|selu Banja]], pokraj [[Aranđelovac|Aranđelovca]], četnici Korpusa gorske garde, pod komandom [[Negovana Arsenijevića]], zaklali su 10 meštana, uključujući tri žene.<ref>Arhiv Srbije, Zemaljska komisija, k. 142, zl. br. 991, 994, 995.</ref><ref>Коста Николић, Историја равногорског покрета, I-III, Београд, 1999, стр. II/211.</ref> Među ubijenima bila je i 20-godišnja Kosara Stojić, majka dvomesečne bebe. „Ovo su uradili zato što njenog muža nisu uspeli da uhvate.”<ref>AS, ZK, k. 142, zl. br. 991.</ref><ref>{{harv|Radanović|2015|p=151}}</ref> == Posleratno hvatanje i smrt == Pred kraj rata Nikola Kalabić kao i mnogi drugi četnici pokušavali su da se sakriju u zabačenim delovima zemlje, čekajući pokušaj pobune protiv komunističke vlasti. [[OZNA]] (Odeljenje Zaštite Naroda) je krenula sa širokim planom hvatanja bivših pripadnika JVUO i ostalih saradnika okupatora. Tako su uspeli da ga u tajnoj operaciji [[5. 12.|5. decembra]] [[1945]]. uhapse. Prema kasnije objavljenim službenim tvrdnjama vlasti, Kalabić je izrazio želju da sarađuje u hapšenju đenerala Draže Mihajlovića u zamenu za imunitet od krivičnog gonjenja. OZNA je na to pristala, te je Kalabić učestvovao u operaciji tako što je preko svojih veza namamio Mihajlovića u klopku u kojoj je uhapšen u martu [[1946]]. Deo istoričara i istorijskih publicista kao i nacionalistički deo srpske javnosti odbacuje te tvrdnje, smatrajući ih komunističkom propagandom i falsifikatima, odnosno nastojanjem da se ocrne najviše ličnosti JVUO. U tome su kasnije dobili podršku Kalabićeve porodice koja je nastojala sa njega izbrisati stigmu "izdajnika".<ref>http://www.novosti.rs/vesti/naslovna/aktuelno.69.html:251504-Nista-o-Drazi---nije-bilo-u-sefu Ništa o Draži nije bilo u sefu Novosti, 18. 09.2009.</ref> Tačan datum Kalabićeve smrti niti mesto njegove sahrane nisu poznat. U zvaničnim arhivama nema nekakvih podataka o njegovoj sudbini; na temelju svedočanstava iz druge ruke se špekuliše kako je bio "diskretno" [[fizička likvidacija|likvidiran]] mesec-dva posle Draže. 1980-ih, pogotovo nakon emitovanja TV-serije ''[[Poslednji čin]]'', pojavile su se glasine o tome da mu je ipak pošteđen život te da je živeo još dvadeset godina pod novim identitom, bilo u inostranstvu, bilo u samoj Jugoslaviji. Navodilo se da je 1960-ih poginuo u saobraćajnoj nesreći, odnosno da je ubijen u kafanskoj tuči kada se napio i otkrio svoj identitet, odnosno da ga je prepoznala jedna od preživelih žrtava četničkih pokolja. Kalabić je zvanično proglašen mrtvim tek početkom 2011. godine u sudskom [[vanparnični postupak|vanparničnom postupku]]<ref name="postupak"/> koji je pokrenula njegova unuka Vesna Dragojević.<ref>http://www.novosti.rs/vesti/naslovna/aktuelno.293.html:317490-Kalabica-ubili-sest-puta Kalabića ubili šest puta Novosti, 1. februar 2011.</ref> Prema tom rešenju, kao datum smrti je naveden 13. januar 1946. Rešenje se temelji na iskazu penzionisanog pravoslavnog sveštenika Mijajla Danilovića koji je preneo svedočanstvo dvoje Kalabićevih saboraca prema kome je na taj dan ubijen u OZNA-inog zasedi. Sud je prihvatio to svedočanstvo, jer ga niko nije zvanično osporio, tako da je zvanična verzija Kalabićeve smrti drugačija od one koje su decenijama navodile jugoslovenske vlasti. Ipak, domaća istoriografija, uključujući istoričare Kostu Nikolića, Bojana Dimitrijevića i Predraga Ostojića, demantuje špekulacije o navodnoj Kalabićevoj pogibiji krajem 1945. i prihvata kao validnu zvaničnu posleratnu verziju o saradnji Nikole Kalabića u lociranju Draže Mihailovića i njegovom hvatanju marta 1946. O tome pišu K. Nikolić i B. Dimitrijević u biografiji generala Dragoljuba Draže Mihailovića (Beograd, 2011). "Proučavajući dokumentaciju BIA ustanovili smo da je verzija po kojoj je generala Mihailovića zarobila grupa pripadnika Ozne za Srbiju uz "pomoć" Nikole Kalabića verodostojna. Raspoloživi dokumenti u posedu BIA nedvosmisleno potvrđuju verziju koja je u javnost došla putem literarno obrađenih iskaza pripadnika ove grupe. Nikola Kalabić je prvi put lociran krajem avgusta 1945. Prema publicističkim verzijama koje su docnije objavljivali bivši pripadnici Ozne/Udbe, infiltracija Titove službe bezbednosti u ravnogorsku organizaciju počela je u oktobru 1945. (oficir Ozne Milovan Pejanović pisao je o infiltraciji u Kalabićevu grupu na terenu krajem novembra 1945. pod pseudonimom "Ljubo Popović", pod kojim je kasnije objavio knjigu). Major Ozne Milovan Pejanović je, sudeći prema takvim svedocima, uspeo da nagovori Nikolu Kalabića da dođe u "beogradski ravnogorski štab" na prezimljavanje. Njegovo hvatanje je izvršeno početkom decembra 1945."<ref>Коста Николић, Бојан Б. Димитријевић, Генерал Драгољуб Михаиловић 1893-1946. Биографија, Београд, 2011, стр. 465-466.</ref> U arhivi BIA sačuvano je nekoliko kratkih poruka koje je pisao Kalabić uoči hapšenja, kao i pismo-ispovest pisano 19/20. decembra 1945. organima nove vlasti iz zatvora, odnosno Slobodanu Peneziću Krcunu, Aleksandru Rankoviću i Milovanu Đilasu. Apostrofirajući ovo pismo, Nikolić i Dimitrijević ističu: "Ovo je indirektna potvrda o verodostojnosti verzije koju je objavio "Ljubo Popović" (Milovan Pejanović), a neke od pronađenih depeša slažu se vremenski i tematikom sa onima koje je on kao faksimile objavio u svojoj knjizi."<ref>Коста Николић, Бојан Б. Димитријевић, н.д, стр. 466.</ref> == U popularnoj kulturi == Događaji vezani uz hvatanje Draže Mihailovića, odnosno verzija prema kojoj je u njemu ključnu ulogu igrao Kalabić, dva puta su ekranizovani u bivšoj Jugoslaviji. Godine 1970. je snimljen igrani film ''[[Klopka za generala]]'', gde se kao lik pojavljuje četnički komandant po imenu "Ras", temeljen na Kalabiću, a koga tumači [[Ljuba Tadić]]. Godine 1981. je [[Radio-televizija Srbije|Radiotelevizija Beograd]] emitovala [[dokudrama|dokumentarno-dramsku]] mini-seriju ''[[Poslednji čin]]'' gde Kalabića glumi [[Zoran Rankić]]; njegovo tumačenje Kalabićevog lika je izazvalo kontroverze u tadašnjoj javnosti, s obzirom da je prikazan s neoubičajenim simpatijama za nekoga sa zvaničnom reputacijom izdajnika i zločinca. == Rehabilitacija == Godine [[2009]]. rodbina Nikole Kalabića pokrenula je njegovu [[sudska rehabilitacija|sudsku rehabilitaciju]].<ref>http://www.novosti.rs/vesti/naslovna/aktuelno.69.html:241926-Nas-deda-nije-izdao-Drazu Naš deda nije izdao Dražu! Novosti, 06. 06.2009</ref> Na najavu podnošenja zahteva za rehabilitaciju Nikole Kalabića, istoričar [[Venceslav Glišić]], relevantan poznavalac istorije Drugog svetskog rata na tlu Srbije, izjavio je: {{izdvojeni citat|Nikola Kalabić najmanje od svih četnika zaslužuje da bude rehabilitovan. Ovaj osvedočeni izdajnik svog naroda i blizak saradnik okupatora ostao je upamćen po zverstvima nad srpskim civilima. I meni su, dok sam istraživao ovaj period srpske istorije, nuđene kontradiktorne informacije o njegovom životu i smrti. Ali jedina istina je ona koju mi je svojevremeno poverio Aleksandar Ranković - Nikola Kalabić je izdao Dražu Mihailovića."<ref>[http://www.novosti.rs/vesti/naslovna/aktuelno.293.html:415575-Nikola-Kalabic---izdajnik-ili-zrtva Medijska najava podnošenja zahteva za sudsku rehabilitaciju]</ref>|Istoričar [[Venceslav Glišić]]}} Kalabić je zvanično rehabilitovan u maju [[2017]]. godine odlukom Višeg suda u [[Valjevo|Valjevu]]. Tu je odluku, međutim, poništio Apelacioni sud u Beogradu u maju [[2018]]. i vratio na ponovno odlučivanje. Ponovo je rehabilitovan [[8. august]]a [[2022]]. godine. Sud u Valjevu ga je oslobodio pređašnjih optužnica i ništavnima su proglašene odluke o konfiskaciji njegove imovine te je za zvanični datum njegove smrti nedvosmisleno utvrđen [[19. januar]] [[1946]]. godine. Apelacioni sud u Beogradu je [[19. maj]]a [[2023]]. godine potvrdio rješenje Višeg suda u Valjevu, čime je Kalabić i pravomoćno rehabilitovan. U saopćenju suda je navedeno da je prvostepeni sud “pravilno utvrdio da Kalabić nije sarađivao sa okupatorom i da je neosporno utvrđeno da ne postoji nijedan pisani dokument u kome se reguliše saradnja Kalabića sa nemačkom vojnom silom”. == Literatura == {{refbegin|3}} * {{cite book|ref=harv|last=Tomasevich|first=Jozo|title=Četnici u Drugom svjetskom ratu 1941-1945|url=https://books.google.rs/books/about/%C4%8Cetnici_u_drugom_svjetskom_ratu_1941_19.html?id=GvUCAAAAMAAJ&redir_esc=y|year=1979|publisher=Sveučilišna naklada Liber|location=Zagreb|isbn=}} * {{Cite book| ref=harv| last=Borković| first = Milan|authorlink = Милан Борковић| title = Kontrarevolucija u Srbiji. Kvislinška uprava u Srbiji 1941—1944 (knjiga 1)|year=1979a| url = https://www.znaci.org/00001/154.htm| publisher = | location = Beograd|id=}} * {{Cite book| ref=harv| last=Petranović| first = Branko|authorlink = Бранко Петрановић| title = Srbija u Drugom svetskom ratu 1939—1945|year=1992| url = https://www.znaci.org/00001/92.htm| publisher = Vojnoizdavački i novinski centar| location = Beograd|id=}} * {{cite book|ref=harv|last=Radanović|first=Milan|title=Kazna i zločin: Snage kolaboracije u Srbiji|year=2016|url= https://www.academia.edu/45434289/KAZNA_i_ZLO%C4%8CIN_Snage_kolaboracije_u_Srbiji_Drugo_dopunjeno_izdanje|publisher=Rosa Luxemburg Stiftung|location=Beograd|isbn=978-86-88745-15-4}} * {{cite book|ref=harv|last=Dimitrijević|first=Bojan B.|title= Vojska Nedićeve Srbije oružane snage srpske vlade 1941-1945|edition=3.|url=https://issuu.com/novo-videlo/docs/nedic_-_copy |year=2020|publisher=Službeni glasnik|isbn=978-86-519-1811-0}} {{refend}} == Izvori == {{izvori|2}} == Povezano == * [[Operacija Hajka|Operacija Treibjagd]] * [[Jugoslovenska vojska u otadžbini]] * [[Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] == Vanjske veze == * [https://www.znaci.org/00001/4_14_3_262.htm Sporazum od 27. novembra 1943. između Jevrema Simića i Nikole Kalabića sa nemačkim predstavnikom o saradnji u borbama protiv NOVJ] * [https://www.znaci.org/00001/11_82.htm Nikola Milovanovic, HAPŠENJE KALABIĆA] {{Lifetime|1906|1946|Kalabić, Nikola}} [[Kategorija:Biografije, Doboj]] [[Kategorija:Četnici]] [[Kategorija:Ravnogorski pokret]] [[Kategorija:Jugoslovenska vojska u otadžbini]] [[Kategorija:Srbija u Drugom svjetskom ratu]] [[Kategorija:Bosna i Hercegovina u Drugom svjetskom ratu]] [[Kategorija:Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] t6kb9sq8v4yhyzxs75ya3txs82p7zve 42470729 42470727 2025-06-10T20:24:24Z Mladifilozof 604 /* Drugi svetski rat */ 42470729 wikitext text/x-wiki {{Vojno lice | ime =Nikola Kalabić | slika = Nikola Kalabić.jpg | opis_slike = Nikola Kalabić | nadimak = | datum_rođenja =[[20.12.1906.]] | mesto_rođenja =[[Podnovlje]], [[Austro-Ugarska|Austrougarska]] | država_rođenja =[[Austro-Ugarska|Austrougarska]] | datum_smrti = [[19.01.1946.]] | mesto_smrti = [[Valjevo]] [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|FNRJ]] | država_smrti =[[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|FNRJ]] |vojska=[[Jugoslovenska vojska u otadžbini|Jugoslovenska Vojska u Otadžbini]] |godine_služenja=[[1941]]. — [[1945]]. |čin= major |jedinica= |bitke=[[Četnički teror u Srbiji]]<br />[[Operacija Hajka]]<br />[[Masakr u Vraniću]]<br />[[Bitka za Ivanjicu januara 1944.]]<br />[[Bitka za Srbiju 1944.]]<br />[[Bitka na Jelovoj gori]]<br />[[Proboj četnika i Nemaca kroz Sandžak]]<br>[[Završna četnička dejstva u Bosni (1944-1945)]] |nagrade= |kasniji_rad= |potpis= }} '''Nikola Kalabić''' (pseudonim: ''Ras Ras''; [[20. 12.|20. decembar]], [[1906]], [[Podnovlje]], kod [[Derventa|Dervente]], [[Austro-Ugarska|Austrougarska]] — [[19. 1.|19. januar]] [[1946]], kod [[Valjevo|Valjeva]], [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|FNR Jugoslavija]]<ref name="postupak">[http://www.novosti.rs/vesti/naslovna/aktuelno.69.html:315927-Kalabic-i-zvanicno-mrtav Kalabić i zvanično mrtav], B. Puzović, Večernje novosti, društvo, 20. januar 2011.</ref>) je bio komandant Gorske kraljeve garde [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|Jugoslovenske vojske u otadžbini]] i [[Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu|saradnik nemačkog okupatora]] u tokom [[Drugi svetski rat u Jugoslaviji|Drugog svetskog rata u okupiranoj Jugoslaviji]]. == Predratna biografija == Rođen je [[1906]]. u Podnovlju kod [[Derventa|Dervente]], na severu [[Bosna|Bosne]], od oca [[Milan Kalabić|Milana]] i majke Joke. Nikolin otac se razveo od Joke posle [[Prvi svjetski rat|Prvog svetskog rata]], i zatim se ženio još tri puta. Nikolu je u početku vodio sa sobom, tako da se on školovao u mestima očevog službovanja, a nakratko i u [[Novi Pazar|Novom Pazaru]]. Završio je šest razreda gimnazije, a zatim je upisao geodeziju u [[Beograd]]u. Na studijama je upoznao godinu dana mlađu koleginicu Borku, rođenu u Rajkovićima kod [[Valjevo|Valjeva]]. Borka i Nikola su se venčali [[1929]]. godine u Valjevu, a sledeće godine, trećeg avgusta, rodili su im se blizanci Mirjana i Milan. Prvu službu su dobili u Beogradu. Usledio je premeštaj u [[Aranđelovac]], i najzad u Valjevo, gde su Kalabići ostali da žive. Nikola Kalabić je do početka [[Drugi svjetski rat|Drugog svetskog rata]] radio u valjevskoj katastarskoj upravi. Kao aktivni pripadnik četničkog udruženja Koste Pećanca odlikovan je 1936. godine Jugoslovenskom krunom. == Drugi svetski rat == Prvi dan rata, [[6. 4.|6. april]] [[1941]]. godine, rezervnog poručnika Nikolu Kalabića zatekao je sa nogom u gipsu zbog povrede u saobraćajnoj nesreći. Skinuo je gips i otišao u [[Šabac]], gde mu je bio ratni raspored. Vratio se kući posle dvadesetak dana, sa pričom o rasulu Jugoslovenske vojske. === Odlazak u četnike === {{main|Ustanak u Srbiji 1941.}} Ubrzo je na [[Bukulja|Bukulji]] pristupio četničkoj organizaciji [[Kosta Pećanac|Koste Pećanca]]. Po okupaciji u Srbiji, a po Pećančevim direktivama, među prvima je počeo formiranje četničkog odreda u Valjevu i [[Kolubara|Kolubari]], u kome je kasnije vršio funkciju obaveštajnog oficira. Za ovaj rad Pećanac je poručnika Nikolu Kalabića nagradio zvanjem vojvode cerskog i valjevskog. 12. septembra 1941. godine, tokom [[Ustanak u Srbiji 1941.|ustanka u Srbiji]], partizani su zarobili Kalabića i njegovu grupu četnika, tada lojalnih Kosti Pećancu.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 143), Prosveta, Beograd, 1957.</ref> {{citat|„Drugovi, mi smo, odnosno naša četa je zarobila jednu grupu četnika od 25 ljudi, sa štabom na čelu, geometrom Kalabićem, i došli smo da pitamo šta ćemo s njima. Oni kažu kako smo isto, mi ili oni, a mi znamo da su to ljudi Pećančevi, a on je nama najavio rat do istrebljenja.“<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 143), Prosveta, Beograd, 1957.</ref>|Raport partizanskih kurira Dragojlu Dudiću}} Nakon uveravanja da su na istoj strani i da se neće boriti protiv njih, partizani su Kalabića oslobodili. Negde u to vreme, Kalabić je prešao kod pukovnika [[Dragoljub Mihailović|Dražu Mihailovića]], na [[Ravna Gora|Ravnu goru]].<ref>https://www.znaci.org/00001/4_14_1_71.htm</ref> Njegova prva dužnost bila je komandir prateće čete pukovnika Mihailovića. Od novembra 1941, Kalabić je komandir 26. čete Gorske kraljeve garde.<ref>https://www.znaci.org/00001/4_14_1_71.htm</ref> === Legalizacija kod Nedićeve vlade === {{main|Legalizovani četnici}} Nakon [[Napad četnika na Užičku republiku|četničkog napada na partizane]] krajem oktobra 1941. godine, i propasti [[Ustanak u Srbiji|ustanka u Srbiji]] krajem novembra, Mihailović se odlučio na [[Legalizovani četnici|legalizaciju četničkih odreda]] kod [[Vlada narodnog spasa|Nedićeve vlade]]. Više od polovine Mihailovićevih odredâ, na čelu sa svojim komandantima (pretežno sa područja [[Zapadna Srbija|zapadne Srbije]]), prihvatilo je legalizaciju i na taj način postalo integralnim dijelom kvislinških oružanih formacija.{{sfn|Tomasevich|1975|p=198}}{{sfn|Borković|1979a|p=270}}{{sfn|Petranović|1992|p=271}}<ref>{{harv|Dimitrijević|2020|p=122}}</ref> Početkom decembra 1941. godine, legalizuje se pet ravnogorskih odredâ; među njima je i onaj pod komandom poručnika Nikole Kalabića.<ref>Kosta Nikolić: Istorija ravnogorskog pokreta, knjiga 1, Srpska reč, Beograd, 1999, str. 154.</ref> Nikola Kalabić je odigrao značajnu ulogu prilikom bekstva Draže Mihailovića sa Ravne gore tokom nemačke [[Operacija Mihailović|operacije Mihailović]] početkom decembra 1941, kada je preko svog oca Milana (žandarmerijskog majora, komandanta 11. odreda Koste Pećanca) omogućio Draži i njegovom štabu prebacivanje u Sandžak, a kasnije i povratak u zapadnu Srbiju.<ref>https://www.znaci.org/00001/4_14_1_71.htm</ref> Uvidom u dopis upućen iz načelstva Okruga kragujevačkog iz juna 1942. godine,<ref>Kosta Nikolić, Istorija ravnogorskog pokreta (knjiga I), Beograd, 1999, str. 220.</ref><ref>{{harv|Томанић|2017|p=112}}</ref> postaje jasno do kog stupnja su ravnogorski četnici, nakon legalizacije, bili integrisani u [[Kolaboracija|kolaboracionističke]] oružane formacije. Naime, u dokumentu se navode podaci o štabu koji je bio smješten u manastiru Voljavči, a koji je oformio Nikola Kalabić sa nekolicinom oficira iz [[Šumadija|Šumadije]]: {{izdvojeni citat|U jednoj kolibi nalazi se radio-stanica; tu se nalaze oficiri – major Palošević, kapetan Dušan Smiljanić, kapetan Marko Muzikravić, potporučnik Živadin Pavlović i Nikola Kalabić. Sa sobom imaju oko 30 vojnika koji vrše kurirsku službu, brinu se za bezbednost i nabavku namirnica; na dan 14. juna održan je u pomenutoj kolibi sastanak, konferencija delegata iz svih okolnih odreda Srpske državne straže (SDS) koji su uglavnom bili ranije u sastavu odmetničkog odreda D. Mihailovića.}} [[19. 12.|19. decembra]] 1942. godine, Nemci su odveli na Banjicu Nikolinu i Borkinu rodbinu, koju je Kalabić uspeo kasnije da izbavi preko svojih veza. === Četnički teror u Srbiji (1943) === {{main|Četnički teror u Srbiji 1943-1944}} [[File:Četnički vojvoda Nikola Kalabić u selu Banji kod Aranđelovca.jpg|thumb|Četnički vojvoda Nikola Kalabić sa pratnjom u selu Banji kod Aranđelovca]] Četnici Nikole Kalabića su 31. decembra 1942. i 1. januara 1943. u selima Dračić i Ravnje u okolini [[Valjevo|Valjeva]] zaklali devet lica. Ista grupacija je odgovorna za klanje još devet lica u nekoliko valjevskih sela između 17. marta i 8. aprila 1943.<ref>Споменица палим борцима и жртвама фашистичког терора општине Ваљево 1941- 1945, (пр. Бранислав Милосављевић и др.), Ваљево, 1995, стр. 15-149.</ref> Kalabićevi četnici su 20. marta u Makovištu pokraj [[Kosjerić]]a zaklali pet stanovnika okolnih sela. U selu Stapar kod [[Osečina|Osečine]] Kalabićevi četnici su u noći 7-8. aprila 1943. zaklali petoricu muškaraca iz porodice Spasojević.<ref>{{harv|Radanović|2016|p=98}}</ref> Kalabić je [[23. 2.|23. februara]] [[1943]]. godine naredio formiranje Rudničkog letećeg odreda za borbu protiv pripadnika [[narodnooslobodilački pokret Jugoslavije|narodnooslobodilačkog pokreta]] na širem području planine [[Rudnik (planina)|Rudnik]]: {{izdvojeni citat|Zadatak Rudničkog letećeg odreda biće: Na reonu odreda uništavanje svih naoružanih komunističkih grupa i pojedinaca, kao i njihovih jataka i obaveštajaca.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_2_47.htm Naredba komandanta Gorske kraljevske garde od 23. februara 1943. o formiranju Rudničkog letećeg odreda za borbu protiv pripadnika narodnooslobodilačkog pokreta na širem području planine Rudnik]</ref>|Naredba o formiranju Rudničkog letećeg odreda za borbu protiv pripadnika narodnooslobodilačkog pokreta od 23. februara 1943.}} Kalabićevo "čišćenje komunista" u Srbiji ubrzo se otrglo kontroli. [[Lazar Trklja]], bliski saradnik Draže Mihailovića, izveštava ga o Kalabićevom teroru sredinom 1943. godine: {{izdvojeni citat|Pojedini organi, Vašim odobrenjem da raščiste sa ljotićevcima i komunistima, zloupotrebljavaju to i pod tom firmom ubijaju naše najbolje i najnacionalnije ljude. Nagon mladog Kalabića za ubijanjem porodična je osobina njegove familije i može nam samo naštetiti.<ref>Kosta Nikolić, Istorija ravnogorskog pokreta, knjiga I, Beograd 1999., str. 319.</ref>|[[Lazar Trklja]]}} Sredinom 1943. godine, Kalabić je pokušao da se približi Nemcima, ali je odbijen: {{izdvojeni citat|Pokušaj Kalabića, jednog od vođa pokreta Draže Mihailovića, da nam se približi, odbijen, a njegovi ljudi uhapšeni.<ref name="Živković">{{Cite web |title=Nikola Živković, Srbi u Ratnom dnevniku Vrhovne komande Vermahta |url=http://www.scribd.com/doc/34075047/Srbi-u-Dokumentima-Vermahta |access-date=2012-11-11 |archive-date=2016-08-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160803153944/http://www.scribd.com/doc/34075047/Srbi-u-Dokumentima-Vermahta |dead-url=yes }}</ref>|Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta od 1. juna 1943.}} Nakon savezničkog iskrcavanja na [[Sicilija|Siciliju]], 10. jula 1943, Draža Mihailović je procijenio da će doći do „glavne akcije”, pa je u tom smislu narednog dana poslao raspis svim komandantima JVuO. Jedna od ključnih mjera je bila eliminisanje lokalnih partizanskih snaga. U naređenju štaba korpusa [[Gorske kraljeve garde]] (jedinica kojom je komandovao Kalabić) od 13. jula 1943. komandantu 2. Orašačke brigade poručniku Milovanu Nedeljkoviću o uništenju pripadnika i simpatizera NOP-a na teritoriji korpusa, između ostalog, stoji: {{izdvojeni citat|Kako znate i umete hitno organizujte istrebljenje aktivnih Mošinovaca kao i njihovih jataka sa našeg reona. Moraju po cenu svih nas da se isteraju. Noćne zasede i sve trikove upotrebite. Događaji su pred nama. Čiča naređuje pripreme.<ref>Zbornik NOR-a, tom XIV, knjiga 2, Vojnoistorijski institut, Beograd, 1983, str. 813.</ref><ref>Борис Томанић, Горска гарда Њ. в. краља Петра Другог у орашачком срезу. Формација, борбе, злочини, Војноисторијски гласник, Институт за стратегијска истраживања - Одељење за војну историју Министарства одбране Републике Србије, 2017, стр. 114.</ref>}} O autoritetu Nikole Kalabića među komandnim kadrom Jugoslovenske vojske u otadžbini, kao i o snazi koju je jedinica pod njegovim zapovjedništvom objektivno posjedovala, ubjedljivo svjedoči izvještaj koji je 13. oktobra 1943. godine Draži Mihailoviću poslao kapetan [[Dragiša Ninković]] (pseudonim »Leonardo«), komandant Rudničkog korpusa JVuO: {{izdvojeni citat|Mora se reći da su komunisti onemogućeni više u ma kakvoj organizaciji u Šumadiji. U svima selima gde su oni izvršili svoju organizaciju njihovi jataci su likvidirani i prema tome naslon komunističkih grupa, koje operišu, na svoje simpatizere je nemogućan, te se može reći da je njihov položaj sasvim kritičan... Glavnu zaslugu za ovo u poslednje vreme ima Kalabić. Da nije Kalabić došao u oplenački, a naročito u orašački srez, svaka naša organizacija u jezgru Šumadije bila bi dovedena u pitanje.<ref>Arhiv Vojnoistorijskog instituta, Četnička arhiva, kutija 74, registarski broj 13/3.</ref><ref>[https://znaci.org/00001/4_14_3_39.htm Izveštaj komandanta Rudničkog korpusa od 27. novembra 1943. Draži Mihailoviću o borbama protiv jedinica NOVJ u vremenu od 14. oktobra do 27. novembra]</ref><ref>Борис Томанић, Горска гарда Њ. в. краља Петра Другог у орашачком срезу. Формација, борбе, злочини, Војноисторијски гласник, Институт за стратегијска истраживања - Одељење за војну историју Министарства одбране Републике Србије, 2017, стр. 118.</ref>}} Oslikavajući težinu svakodnevnih borbi koje su četnici vodili protiv jedinica NOVJ na području planine [[Rudnik (planina)|Rudnik]], komandant korpusa Gorske garde Nikola Kalabić piše 16. oktobra 1943. [[Neško Nedić|Nešku Nediću]]: {{izdvojeni citat|Ja se nalazim u najgorem kraju Srbije, Orašac i Rudnik. Borba svaki dan sa komunistima, padaju svaki dan, ali se odmah popunjavaju.<ref>Arhiv Vojnoistorijskog instituta, Četnička arhiva, kut. 27, reg. br. 26/3.</ref><ref>[https://znaci.org/00001/4_14_3_15.htm Zapovest inspektora četničkih jedinica za Srbiju od 16. oktobra 1943. potčinjenim komandantima za napad na jedinice NOVJ na području pl. Rudnika]</ref>}} U borbama protiv partizanskog pokreta otpora, Kalabićevi četnici činili su surove zločine. [[3. 11.|3. novembra]] 1943. jedan član Kalabićevog Štaba pisao je Draži Mihailoviću o zločinima Kalabićevih četnika na području Rudnika: {{izdvojeni citat|1. — Varošicu Stragare upalili su zato što su od prvog do poslednjeg bili svi pijani. To je bilo prvo delo Kalabića, čim je stupio na tlo svoje teritorije... 2. — Od celokupnog br. stanja koje su poklali 50% su nevine žrtve. Znam da podnose izveštaj da su poklani kao krivci. 3. — Narod kada čuje da četnici dolaze u selo, više se plaše nego kada dolaze Nemci, Bugari, Arnauti i svaka druga vera. Jer oni svi kada dolaze ako treba neko da se tera ili ubije oni oteraju ili ubiju, ali ovi prebiju da posle tri dana mora dotična osoba da umre. Navešću Vam samo jedan slučaj, a takvih slučajeva ima dosta. Kalabić lično prebio je u s. Ljubičevac tri čoveka i jednu devojku koji su posle četiri dana pomrli. Nisu bili u stvari krivi ništa. Znam da će Vam podneti izveštaj da su - ustvari krivi. Daklem to istorija čovečanstva nije zapamtila. Narod se čudi čija je to vojska i za koga Kalabić radi, kad su ti ljudi od pamtiveka nacionalisti. 5. — Kalabić, lično nijedan obrok ne jede bez pečenja. 6. — Vode borbu sa partizanima oni im se uvek izvuku, oni posle zađu po selima i pokolju onaj nevini narod, i podnose izveštaj kako su u borbi naneli gubitke partizanima... Mogu samo Vam reći to da narod psuje majku Kralju, Vama — Draži i svima redom, kažu kad je ovakva Garda kakva je ta druga vojska. I podvlačim Vam da je narod jako ogorčen, i nemam izraza kako da se izrazim koliko narod vapije za pomoć. (...) Jer ovakav rad Kalabića, veća je propaganda za partizane, nego što je i oni sami imaju, treba da me razumete.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_3_26.htm Pismo člana Štaba korpusa Gorske garde od 3. novembra 1943. Draži Mihailoviću o zločinima četnika na području pl. Rudnika]</ref>}} Na rad komandanta Gorske kraljeve garde JVuO u svojim je izvještajima često upozoravao i inžinjer [[Petar Milićević]] (pseudonim »Ante«), jedan od Mihailovićevih najpovjerljivih ljudi u okupiranom [[Beograd]]u. Ing. Milićević za kapetana Nikolu Kalabića tvrdi da se kreće u društvu „beznačajnih ličnosti i sumnjivih ženski“, da ima dogovor sa „Nemcima na osnovu koga on Nemcima ne smeta da vrše rekviziciju“ a „Nemci njemu ne smetaju da od naroda uzima novac“, te da njegovi ljudi plijene stoku od seljaka, ne plaćaju i prijete „batinama“ itd.<ref>Biblioteka Instituta za savremenu istoriju, Legat Pavla Miloševića, fascikla I, Ante.</ref><ref>Rade Ristanović, Oblici otpora u okupiranom Beogradu (1941-1944). Doktorska disertacija, Filozofski fakultet Univerziteta u Novom Sadu, 2019, str. 494.</ref> Pojedini četnički komandanti uvidjeli su da praksa koja podrazumijeva teror nad civilnim stanovništvom mora imati negativne posljedice po ravnogorsku organizaciju. Kapetan [[Dimitrije Antonović]], komandant Jastrebačkog korpusa JVuO, zapisao je u svom ratnom dnevniku (10. novembar 1943. godine): {{izdvojeni citat|Narod u duši mora da prizna da su komunisti po delima bolji no ovi naši velikani [Nikola Kalabić, [[Živan Lazović]], [[Jevrem Simić]]]. Posle svega ovoga vrlo često sam primoran da sam sebi priznam da nemam zašto da se borim, jer ne vidim da će biti bolje. Mi smo toliko pokvareni i toliko ogrezli u pokvarenjaštvu da je nemoguće da se od ovoga izrodi nešto bolje. S velikim bolom u duši krijem ovu sumnju i svakim danom sve više i više verujem da ni posle rata ništa bolje neće biti – ako i pobedimo.<ref>Под небом Крушевца. Књижевно-историјски зборник крушевачког краја, (пр. Адам Стошић), Крушевац, 1997, стр. 401-402.</ref><ref>{{harv|Radanović|2015|p=113}}</ref>}} Kapetan Antonović, koji je, pored Jastrebačkog, komandovao i Kosmajskim i Rasinskim korpusom JVuO, izrazio se o Nikoli Kalabiću veoma nepovoljno u svom dnevniku i sljedećeg dana (11. XI 1943): {{izdvojeni citat|Kalabić je pojahao Dr Ška [pseudonim pukovnika Jevrema Simića — prim.] pa radi šta hoće. Psuju se, pijanče. Kalabić ima samo jedan cilj: što više staviti pod svoju komandu, što slavniji biti! Inače i ne učestvuje u borbi. Oko 90 ljudi sa 15 “zorki“ samo njega čuvaju i kad i u klozet ide prate ga. Inače bez harmonikaša se nikud ne mrda. Pravi velikan. Sposoban ali lukav i prepreden do krajnosti i prvo gleda sebe pa tek onda sve ostalo. Hvata vezu sa svima i ne pita ko su i šta su. Tu su i nedićevci, i ljotićevci, i Nemci, i Bugari, i kurve, i poštene žene, sve, sve...<ref>Под небом Крушевца, Крушевац, 1997, стр. 436.</ref><ref>[https://www.pogledi.rs/nikola-kalabic-ocena-karaktera-26316.html Милослав Самарџић — Никола Калабић: Оцена карактера]</ref>}} === Savezništvo sa Nemcima (1943) === {{main|Ugovori o saradnji četnika i Vermahta}} [[File:Komandant Gorске garde kapetan Nikola Kalabić potpisuje ugovor o saradnji s nemačkim okupatorom 1943.jpg|thumb|Komandant četničke Gorске garde kapetan Nikola Kalabić potpisuje ugovor o saradnji s nemačkim okupatorom 1943]] [[Datoteka:Zone odgovornosti četnika, prema sporazumu sa Nemcima.png|thumb|Zone odgovornosti četničkih komandanata u okupiranoj Srbiji, prema sporazumu sa Nemcima 1943. [[Jevrem Simić]] i Nikola Kalabić (roze), [[Vojislav Lukačević]] (plavo), [[Ljuba Jovanović Patak]] (zeleno) i [[Mihailo Čačić]] (sivo).]] Politički i vojno-strateški kontekst u kojem je došlo do potpisivanja četničko-njemačkih sporazuma o primirju i kooperaciji protiv snaga NOVJ, detaljno je opisan u memoarima specijalnog opunomoćenika za Jugoistok njemačkog Ministarstva vanjskih poslova [[Hermann Neubacher|Hermanna Neubachera]], u kojima se kapetan Nikola Kalabić pominje kao jedan od potpisnikâ ugovora: {{izdvojeni citat|Četnici su i ranije sarađivali sa okupatorima protiv zajedničkog neprijatelja, protiv komunista, ali samo u pojedinim slučajevima i uvek u ograničenom, lokalnom okviru. Ovakvim političkim razvojem, kada su Englezi napustili četnike i potpuno prešli na stranu Tita, četnici su u još većoj meri bili gurnuti u naručje Nemaca, od kojih su još jedino mogli da se nadaju da će dobiti oružje i opremu. Uskoro posle otvorenog sukoba sa Englezima, nekoliko četničkih vojvoda obratilo se molbom nemačkom vojnom zapovedniku, s ciljem da zaključe pakt o nenapadanju. Samo se po sebi razume da sam ja dao pristanak, jer je to odgovaralo nemačkim interesima. Na taj način smo izbegli da se borimo na dva fronta, dakle, protiv četnika i partizana. U novembru 1943. zaključen je pakt Nemaca sa četničkim vojvodama: Kalabićem, Keserovićem, Lukačevićem i dr. U ugovoru je stajalo, da će potpisnici pakta poštovati primirje, da se neće napadati, a od slučaja do slučaja će sarađivati u borbi protiv zajedničkog neprijatelja, protiv Titovih partizana.<ref>[https://www.znaci.org/00001/172.htm Herman Nojbaher: SPECIJALNI ZADATAK BALKAN], Službeni list SCG, Beograd 2005, strana 160.</ref>}} [[27. 11.|27. novembra]] [[1943]]. godine, pukovnik [[Jevrem Simić]] i Nikola Kalabić su zajedno potpisali ugovor sa predstavnicima [[Wehrmacht]]a o zajedničkoj borbi protiv partizana koji je sadržavao navedene stavke: {{izdvojeni citat| 1.   Primirje u srezovima Umka, Vračar, Grocka, podunavskom, kosmajskom, mladenovačkom, oplenačkom, aranđelovačkom, lepeničkom, kragujevačkom, gružanskom, kačerskom, kolubarskom. Četnici se obavezuju da ne vrše sudsku vlast samovoljno prema Nemcima i pripadnicima nemačke narodne grupe. U ugovor su uključeni nemački Vermaht i policija, bugarske oružane snage, Srpski dobrovoljački korpus, Srpska državna straža, Ruski zaštitni korpus, srpske vlasti i privredna preduzeća, a na četničkoj strani — četničke jedinice kapetana Kalabića i pukovnika Simića. 2.   Primirje treba da stvori podlogu — pretpostavku za zajedničku borbu protiv komunista. 3.   Potvrda Kalabića i Simića da se u potčinjenim jedinicama ne nalaze pripadnici sila koje su sa Nemačkom u ratu. Obaveza Kalabića i Simića da spreče i prekinu obaveštajne puteve koji bi mogli da daju obaveštenja neprijateljima velikonemačkog Vermahta o nemačkim vojnim pokretima. 4. Uključivanje četničkih jedinica u nemačko borbeno vođstvo prilikom većih zajedničkih borbenih dejstava. Borbene zadatke četničkim jedinicama za ovo vreme određuje nemačko vođstvo. 5. Izmena štabova za vezu. 6. Liferovanje nemačke municije za izvođenje zajedničkih borbenih zadataka prema vojničkim potrebama. 8. Ugovor se ima držati u tajnosti.<ref>{{Cite web |title=Sporazum od 27. novembra 1943. između pukovnika Jevrema Simića i kapetana Nikole Kalabića sa nemačkim predstavnikom o saradnji u borbama protiv NOVJ |url=http://www.znaci.org/00001/4_14_3_262.htm |access-date=2023-05-19 |archive-date=2009-11-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091101024727/http://www.znaci.org/00001/4_14_3_262.htm |dead-url=yes }}</ref>|Sporazum pukovnika Jevrema Simića i kapetana Nikole Kalabića sa nemačkim predstavnikom o saradnji u borbama protiv NOVJ (27. novembra 1943.)}} U izveštaju od 29. novembra 1943. godine, poslatom štabu [[Armijska grupa F|Armijske grupe »F«]] iz njemačke komande Jugoistoka, navedeno je sljedeće: {{izdvojeni citat|Srbija: Nakon pomenutog ugovora sa Lukačevićem, četnički vođa Kalabić sa D.M. jedinicama u centralnoj Srbiji (Beograd — Obrenovac — Lazarevac — planina Rudnik — severno od Kraljeva — Svilajnac) obustavio borbu protiv nemačkog Vermahta radi neometane borbe protiv komunističkih bandi u ovoj oblasti.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?rec=313&roll=485&broj=631 NARA, T313, Roll 485, frame no. 000628.]</ref>|Večernji izveštaj komande Jugoistoka (Arm.gr. F) od 29. XI 1943.}} Po sklapanju sporazuma, Kalabić je naredio svojim ljudima "da se Nemci i pripadnici Nemačke oružane snage ne smeju napadati pa ni razoružavati." Svaki napad na nemačke okupatore Nikola Kalabić je kažnjavao smrću: {{izdvojeni citat|Za svako neizvršenje ovog naređenja, učinioca dela staviću pod preki sud i kažnjavaću smrću.<ref>https://www.znaci.org/00001/11_48.htm</ref>}} [[Datoteka:Milka ilic.jpg|mini|Posmrtni ostaci [[pokolj u Vraniću|ubijenih u Vraniću]], prilikom ekshumacije iz zajedničke grobnice u njivi radi sahrane na groblju.]] Nakon dogovorene saradnje sa Nemcima, u drugoj polovini decembra 1943. južno od Beograda provedena je akcija "čišćenja komunista". Koordinatori akcije bili su pukovnik [[Jevrem Simić]], generalni inspektor četničkih odreda i Nikola Kalabić, komandant Korpusa gorske garde, koji su izvršili koncentraciju jedinica i otpočeli takozvano "čišćenje terena". Na ovu akciju odnosi se sledeće Mihailovićevo naređenje komandantima. {{izdvojeni citat|Seged, Kiš ([[Živan Lazović]]), Ras-Ras (Nikola Kalabić), Dog-Dog i Romel. Naš avalski korpus sa srezovima [[Opština Grocka|Grocka]], Vračar, [[Umka]] spava dubokim snom. Na svim oblastima u neposrednoj blizini Beograda, nakotili su se komunisti i njihovi simpatizeri. Naređuje se komandantima, i to: majoru Mihailu Jovanoviću, kapetanu Lazoviću, kapetanu Nikoli Kalabiću, dalje Komarčeviću i rudničkom [[korpus]]u da najenergičnije sa juga na sever... čisteći usput i sve srezove, naročito srez kosmajski, naročito je važno što pre očistiti srezove Grocka i Umka.<ref>KNjIGA POSLATIH DEPEŠA ŠTABA DRAŽE MIHAILOVIĆA</ref>|General [[Dragoljub Mihailović]]}} Tokom ove akcije izvršeni su svirepi [[zločini četnika u Drugom svetskom ratu|četnički zločini]]: [[pokolj u Vraniću]], [[pokolj u Boleču]] i drugim mestima. Decembra 1943. godine četnici Nikole Kalabića zaklali su u selu Kopljarima kod Aranđelovca 21 seljaka.<ref name="Presuda">[https://www.znaci.org/00001/60_3_34.pdf Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Presuda Dragoljubu Mihailoviću i ostalima]</ref> === Bitka za Ivanjicu (1944) === {{main|Bitka za Ivanjicu 1944.}} Partizani su januara 1944. godine uspeli da zauzmu [[Ivanjica|Ivanjicu]], ali su intervencijom mnogostruko jačih osovinskih snaga odbijeni. [[11. januar]]a 1944. godine Nikola Kalabić javlja Draži Mihailoviću da su četnici, Nemci i Bugari na [[tenk]]ovima ušli u Ivanjicu: {{izdvojeni citat|Nemci i Bugari uz pomoć četnika ušli u Ivanjicu, a tenkovi produžili dalje. Komunisti otstupaju u pravcu Javor — Kušići. Od naših u borbi [[Vuk Kalaitović|Kalait]] i Marković.<ref>https://www.znaci.org/00001/4_14_3_58.htm</ref>}} O teškim borbama, u kojima su Korpusu Gorske garde pod Kalabićevom komandom (»Rasove trupe«) sadejstvovali i pripadnici [[Srpska državna straža|Srpske državne straže]], u depeši Vrhovnoj komandi JVuO od 13. januara 1944. javlja i pukovnik [[Jevrem Simić]] (»Stipe« i »Drška«): {{izdvojeni citat|U Velikoj Ivanči grupa crvenih oko 300 opkoljena od Rasovih trupa i straže. Borba se čuje i oko Aranđelovca. Rezultat još ne znam. Telefonom javljeno: Oko Arilja i Ivanjice ogorčene borbe, učestvuju i švapski tenkovi. Ovi i našima dali municiju za borbu. Avijacija greškom pobila dosta Bugara i komandanta u Lisanskoj klisuri, ubili 150 partizana. Tvoj Drška.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_3_58.htm Izvod iz knjige primljenih depeša štaba Draže Mihailovića u vremenu od 1. do 14. januara 1944. godine]</ref>}} [[14. januar]]a 1944. godine Nikola Kalabić javlja Mihailoviću da se Bugari i četnici bore protiv partizana, a Ivanjica je uništena od artiljerije: {{izdvojeni citat|2700 Bugara otišlo na položaj prema partizanima. Sada se na položaju nalaze snage četničke i poljske straže... Ivanjica je stradala od artiljerije i građanstvo je prilično stradalo. Komunisti oterali i pobili 5 Nemaca iz feldžandarmerije. Pored toga oterali jednog pomorskog kapetana, apotekara i nešto poljske straže.<ref>https://www.znaci.org/00001/4_14_3_67.htm</ref>}} [[16. 1.|16. januara]] 1944. godine Kalabić obaveštava generala Mihailovića da se protiv partizana na [[Javor]]u zajedno bore četnici, nedićevci, Nemci i Bugari: {{izdvojeni citat|Na Javoru kod Kušića i Katića još se vodi borba između komunista s jedne i četnika, poljske straže, Nemaca i Bugara s druge strane. Komunista ima oko 3500. Opkoljeni su i sada bi trebalo dotući ih.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_3_67.htm IZVOD IZ KNJIGE PRIMLJENIH DEPEŠA ŠTABA DRAŽE MIHAILOVIĆA U VREMENU OD 15. DO 31. JANUARA 1944. GODINE]</ref><ref name="Saslušanje">[https://www.znaci.org/00001/60_1_6.pdf Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Saslušanje optuženih]</ref>}} === "Hajka" na Kalabića (1944) === {{main|Operacija Hajka}} [[Datoteka:Kalabic4be9.jpg|mini|Kalabićevi četnici ispred kafane]] Krajem februara, s istekom četničko-njemačkih sporazuma o primirju, četnici su formalno opet postali neprijatelj okupacionih snaga. Marta 1944. godine Nemci i Bugari su poveli "lov" na Kalabića, poznat pod šifrom [[Operacija Hajka|Operacija Treibjagd]], nanevši četnicima ozbiljne gubitke. Međutim, usljed [[Prodor NOVJ u Srbiju proleća 1944.|prodora partizanskih snaga u Srbiju u proljeće 1944.]] godine, ubrzo je saradnja iznova uspostavljena. === Četnički teror u Srbiji (1944) === {{main|Četnički teror u Srbiji 1943-1944}} Proleća [[1944]]. godine Mihailović je odlučio da formira krupne mobilne operativne formacije - jurišne korpuse, i od njih grupe jurišnih korpusa kao formacije u rangu armije. Jedina potpuno formirana bila je Četvrta grupa jurišnih korpusa u zapadnoj i srednjoj Srbiji. Četvrtu grupu jurišnih korpusa činilo je pet jurišnih korpusa, sastavljenih od elitnih brigada iz zapadne i centralne Srbije, kojima je dodeljeno najbolje raspoloživo naoružanje. Nikola Kalabić je bio komandant Drugog jurišnog korpusa, snage oko 1.800 ljudi. U narednom periodu, Kalabić je saradnji sa Nemcima učestvovao u svim većim borbama protiv [[narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|partizana]] u Srbiji: u [[Parohija|Župi]], na [[Jastrebac|Jastrepcu]], u [[Toplica (rijeka)|Toplici]], na [[Kopaonik]]u, ponovo u Župi, na Jelovoj Gori i na prilazima [[Ravna Gora|Ravnoj gori]]. Mihailović je u proleće 1944. godine ponovo naredio komandantu Gorske garde, Nikoli Kalabiću, "da po svaku cenu uništi komunističke delove u oblasti Kosmaja, Venčaca, Bukulje i sve do Beograda", što se pretvorilo u brutalan [[teror]] nad stanovništvom. U dnevniku 3. brigade Gorske garde iz aprila 1944. o ovim operacijama, pored ostalog, piše: {{izdvojeni citat|Utorak, 11. april 1944: Danas u selu Dubani streljano šest lica komunističkih jataka i zapaljene su dve kuće komunističkih jataka. Sreda, 12. april 1944: Danas u [[Senaja|Senaji]] streljani komunistički jataci i to: Spasoje i žena mu Natalija. Četvrtak, 13. april 1944: 1. i 3. bataljon na svojim reonima rade na prikupljanju žita za predaju našoj vojsci. U samu zoru, tj. noću oko 2 časa krenula je brigada za s. Dubanu ([[Dubona]]) radi blokiranja ovog sela zbog hvatanja komunista. Pri polasku streljali su četiri komunistička jataka ... Četvrtak, 20. april 1944: Sa 1, 2 i 4. bataljonom oko 4 časa blokirano s. [[Vlaška (Mladenovac)|Vlaška]] i izvršen pretres sela. Pretres sela trajao je do 8 časova, a posle toga pred zborom seljaka likvidiran je Tihomir Avramović iz Vlaške, komunistički jatak koji je ranije bio aktivan komunista...<ref name="Milovanović">[https://www.znaci.org/00001/11_62.htm Nikola Milovanović - KORPUSI DRAŽE MIHAILOVIĆA POLAŽU ISPIT PRED OKUPATOROM U SRBIJI]</ref>}} Selo Vlaška je kažnjeno jer su meštani prethodno terali četničku stražu, i bežali da bi izbegli prisilnu regrutaciju u četničku vojsku.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_3_106.htm Izveštaj komandanta 3. brigade Korpusa Gorske garde od 3. aprila 1944. o borbama protiv pripadnika NOP-a kod Umčara]</ref> U svom pismu od [[24. april]]a Nikola Kalabić lično daje uputstva za klanje partizanskih simpatizera: {{izdvojeni citat|Dragi Pape, za klanje komunista molim te dobro tu stvar proveri. Ispitaj još bar 3 čoveka. Za te ljude koji treba da se zakolju. Pitaj Peru Miletića, Stevana Beserovca i Živorada Pajića, pa ako oni kažu da su krivi kao komunisti, onda najviše zakoljite: u Jasenici 3, Popučke 2, Garić 2, Grabovica 2, konja pastuva od Zakića mi dovedite, a za njega zna Stanimir. Mene ćeš naći tek drugi dan Uskrsa u večer u Lekovicama kod Stanoja. Nemoj se vraćati dok zadatak ne svršiš. Želim iskreno da praznik Hristovog voskrsenja dočekate svi zdravi. Doviđenja. Pozdravite mi sve, a tebe najviše pozdravlja tvoj čika Pera.<ref>https://www.znaci.org/00001/11_62.htm</ref>}} [[29. 4.|29. aprila]] 1944. godine Nikola Kalabić je predvodio [[Korpus gorske garde]] u napadu na selo [[Drugovac]] kod Smedereva, kada je počinjen zloglasni [[Masakr u Drugovcu|pokolj u Drugovcu]], prilikom kojeg su četnici poubijali veliki broj meštana. Nakon odstupanja partizanskih snaga, četnici su upali u selo i ubili 72 stanovnika, zapalili oko 120 kuća i opljačkali oko 200 domaćinstava. Iz pušaka je ubijen 41 stanovnik, 24 su zaklani, troje je umrlo od batina, a četvoro je izgorelo u zapaljenim kućama.<ref>Радослав Пауновић, Непокорени Друговац, Нови Сад, 1967, стр. 116-121.</ref> Zločin u Drugovcu predstavlja najmasovnije ubistvo srpskog stanovništva u Srbiji tokom rata koje su četnici počinili u jednom danu.<ref>{{harv|Radanović|2015|p=153}}</ref> === Oslobođenje Srbije === {{main|Bitka za Srbiju 1944.}} [[Datoteka:First Vrede sa četnicima.jpg|thumb|Nemački kapetan Fürst Wrede i četnički komandanti Nikola Kalabić, [[Dragoslav Račić]] i [[Neško Nedić]], nakon potpisanog sporazuma o zajedničkoj borbi protiv partizana, u Topoli 11. avgusta 1944. (''nemački izvor'')<ref>[https://www.znaci.org/images/NARA/T311_286/0535.jpg Wredeova zabeleška str.1]</ref><ref>[https://www.znaci.org/images/NARA/T311_286/0536.jpg Wredeova zabeleška str.2]</ref><ref>[https://www.znaci.org/images/NARA/T311_286/0537.jpg Wredeova zabeleška str.3]</ref>]] U depeši koju je Draža Mihailović (pseudonim »Hans«) poslao [[5. maj]]a 1944. godine svojim potčinjenim komandantima, navode se podaci o rasporedu četničkih, [[Kvisling|kvislinških]] i okupatorskih snaga u [[Zapadna Srbija|zapadnoj Srbiji]] tokom [[Prodor NOVJ u Srbiju proleća 1944.|partizanske ofanzive]]: {{izdvojeni citat|U pravcu Bukova odbijeni komunistički napadi. Na Bukovima vodili borbu Kalabić i Ajdačić. Vođene borbe na frontu od Bukova — Povlena i od Bukova do Ražane. Isto tako na Subjelu i Previji. Raspored snaga: poljska straža u Mravincima. Kalabić na Bukovima. Od Bukova do Ražane Ajdačić. Ražana, jedan bataljon Nemaca i Kalabićevi. U Kosjeriću naše snage i 1 bataljon dobrovoljaca. U Sečoj Reci, jedna brigada Rakovića i Nemci. Na Vardi jedan bataljon Rusa i jedan bataljon dobrovoljaca. Dub, jedan bataljon Nemaca i jedan bataljon dobrovoljaca.<ref>[https://znaci.org/00001/4_14_3_165.htm Izvod iz knjige poslatih depeša štaba Draže Mihailovića u vremenu od 1. do 24. maja 1944. godine]</ref>}} Ađutant nemačkog generala [[Hans Felber|Hansa Felbera]], u svom ratnom dnevniku beleži kako je general obilazio trupe koje drže front prema partizanima, i u sklopu obilaska sastao se [[7. maj]]a 1944. sa „vođama četnika“ [[Predrag Raković|Predragom Raković]]em i Nikolom Kalabićem.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=807&rec=501&roll=255 NARA, T501, Roll 255, frames no. 000803-804.]</ref> U Felberovu izvješću upućenom 13. maja 1944. godine komandantu Jugoistoka generalu [[Maximilian von Weichs|Maximilianu von Weichsu]], navode se sljedeće karakteristike o držanju Mihailovićevih četnika, kao i o stavovima pojedinih ravnogorskih komandanata: {{izdvojeni citat|Četnici uvjeravaju da su prekinuli sve neprijateljske aktivnosti prema Nijemcima, te da su spremni boriti se protiv komunista do konačne pobjede; operacije vode, sa četničke strane Neško Nedić, sa njemačke major Weyel; iz razgovora vođenih na bojnom polju se vidi da su vođe poput Kalabića i Rakovića voljni sarađivati sa Nijemcima; [četničko] ljudstvo često ima prijateljski pristup, samo rijetko se vide neprijateljska lica; naoružanje im je skromno, manjka mitraljeza; stanje sa zalihama municije, kao i dosad, nejasno.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=727&rec=501&roll=256 Nacionalni arhiv SAD, mikrofilm publikacija T-501, rolna 256, snimci 723-724; Felberov raport von Weichsu, (13.5.44)]</ref>|Izvještaj generala Hansa Felbera generalu Maximilianu von Weichsu (13. 5. 1944.)}} Sarađujući sa njemačkim okupatorom u borbi protiv NOVJ, Kalabić je paralelno održavao redovne kontakte i sa kvislinškom vladom [[Milan Nedić|Milana Nedića]]. U pismu upućenom 18. maja 1944. [[Kragujevac|kragujevačkom]] industrijalcu Stevanoviću, kapetan Kalabić navodi: {{izdvojeni citat|Primio sam 1,000.000 dinara i 600 kgr konzervi koje ste mi poslali preko Janka. Zahvaljujem Vam na pažnji koju ste ukazali prema vojnicima Kraljeve Garde i borcima za spas i za dobro Kralja i Otadžbine. Od Predsednika vlade đenerala Nedića dobio sam preko Janka izvesne pomoći za svoje borce i dobiću ih i nadalje, pa sam uveren da ćete Vi utoliko pre shvatiti i staviti mi na raspoloženje sva svoja sredstva kako bi svoje bose i gladne vojnike i borce organizovao za novu borbu protivu komunizma koji preti celom Srpskom narodu pa i Vama da ga uništi.<ref>AVII, arhivski fond Draže Mihailovića, S—X—35.</ref><ref>[https://znaci.org/00001/11_62.htm KORPUSI DRAŽE MIHAILOVIĆA POLAŽU ISPIT PRED OKUPATOROM U SRBIJI]</ref>}} [[Dragomir Dragi Jovanović]], predsednik [[Beograd]]ske opštine, upravnik grada Beograda i šef [[Srpske državne bezbednosti]] tokom okupacije, o svojim vezama sa članovima Mihailovićevog pokreta, kao i sa samim Kalabićem, pred istražnim organima jugoslovenskih vlasti 1946. godine izjavio je sljedeće: {{izdvojeni citat|Prve razgovore i pozdrave Draži Mihailoviću slao sam preko Milana Kalabića, tadanjeg komandanta oružanih odreda, i to koncem 1941. godine, i zatim sam prvi put video jednog čoveka za kojega sam znao da je iz bliže okoline Draže Mihailovića, i to u leto 1942. godine. Taj čovek je bio Nikola Kalabić, komandant kraljeve Gorske garde. On je lično došao kod mene u Beograd i sastali smo se u Beogradskoj opštini. Posle sam se sa njim sastajao koncem 1943. i u toku 1944. godine, osam do devet puta. Sastajali smo se u Šatornji, u Topoli, u Aranđelovcu, kod Mladenovca u banji Selters, kod Ralje, u Ražani i Pranjanima. Na tim sastancima razgovarali smo obično o toku razvitka događaja u Beogradu, o držanju dobrovoljaca, naročito o komunistima, o akcijama koje vode četnici protiv komunista i o Kalabićevim potrebama. Njegovim zahtevima izlazio sam u susret. Pomagao sam ga novcem, odećom, oružjem i municijom.<ref name="Milan Borković 1944">[http://www.znaci.org/00001/155_3.pdf Milan Borković, Kontrarevolucija u Srbiji: Kvislinška uprava 1941-1944, I-II, Beograd, 1979.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230604192713/https://znaci.org/00001/155_3.pdf |date=2023-06-04 }}, str. II/214—215.</ref><ref>[https://znaci.org/00001/11_69.htm Nikola Milovanović: DRAŽA MIHAILOVIĆ, poglavlje PORAZ MIHAILOVIĆEVIH SNAGA U SRBIJI I NOVI SPORAZUMI SA OKUPATOROM I KVISLINGOM MILANOM NEDIĆEM]</ref>}} U izvještaju za avgust 1944. godine, koji je poslat [[Vrhovna komanda Wehrmachta|Vrhovnoj komandi Wehrmachta]] od strane generala [[Hermanna Behrendsa]], višeg vođe [[Šucštafel|SS]] i policije u okupiranoj Srbiji, procjenjuje se vojno-politička situacija u zemlji i konstatuje da među stanovništvom preovladava mišljenje da se „vreme nemačke okupacije približava svome kraju“: {{izdvojeni citat|Situacija kod neprijatelja u Srbiji: Okrug Beograd: Komunisti: Znatno pojačana dejstva Šumadijske, Kosmajske i Podunavske brigade u prostoru Sopot – Lazarevac – Aranđelovac – Azanja – Drugovac. Prepadi na opštine, uništenje znatnog broja vršalica, ubistva činovnika i pojedinih seljaka… DM: Neprekidne borbe protiv gore navedenih komunističkih bandi. Velika akcija komandanta DM, majora Kalabića, sa oko četiri hiljade ljudi, potpomognuta Dobrovoljačkim korpusom, Srpskom državnom stražom i nemačkim jedinicama je još u toku.<ref>DSUP FNRJ, Nemačka obaveštajna služba, knjiga VIII, Beograd, 1956, str. 903-921.</ref><ref>[https://www.noviplamen.net/vesti/cetnicka-kaznena-ekspedicija-u-drugovcu/ Dragoslav Dimitrijević: Četnička kaznena ekspedicija u Drugovcu]{{Dead link|date=March 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>}} Tokom septembra [[1944]]. godine, [[Četvrta grupa jurišnih korpusa JVuO|Četvrta grupa jurišnih korpusa]] pod komandom [[Dragoslav Račić|Dragoslava Račića]], zajedno sa Kalabićevim jedinicama, poražena je od nastupajućih snaga [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] i potisnuta prema [[Beograd]]u. Vojvođanski borci NOVJ koji su porazili ovu grupaciju opisuju da su se Kalabićevi četnici razletali "kao perje", potpuno nesposobni da se suprotstave.<ref>[https://www.znaci.org/00003/527.htm Mirko Tepavac: MOJ DRUGI SVETSKI RAT I MIR]</ref> U završnoj godini rata, Kalabić je bio komandant Drugog jurišnog korpusa JVuO. Učestvovao je u svim borbama protiv snaga NOVJ, sve do jeseni 1944. godine. Prolazeći kroz Beograd na putu ka Kragujevcu, kapetan Kalabić je 4. oktobra 1944. u društvu generala [[Miodrag Damjanović|Miodraga Damjanovića]] posjetio generala Milana Nedića. O ovom susretu, general Milan Nedić je 20. januara 1946. isljednicima [[OZNA]]-e, između ostalog, rekao: {{izdvojeni citat|Kalabić mi je tom prilikom kazao kako Draža vrši koncentraciju svih svojih snaga na prostoru: [[Kraljevo]] – [[Raška]] – [[Požega]] – [[Užice]], a odatle će poći u susret Englezima koji treba da da se iskrcaju u [[Dalmacija|Dalmaciji]] i oko [[Neretva|Neretve]]. Ovom prilikom oborio se na [[Dimitrije Ljotić|Mitu Ljotić]]a što sluša Nemce a ne sluša Dražu. Zatim je naredio svojim ljudima, te uvedoše dva gospodina. Rekao mi je kako su oni izaslanici Sinoda i idu u [[Beč]] u naročitu misiju. Nose i neko strogo poverljivo pismo patrijarhu [[Patrijarh srpski Gavrilo (Dožić)|Gavrilu]]. Tražio je od mene da pođem sa njima, jer im je generalni konzul Kronholc stavio na raspoloženje svoj automobil. Ovo mi je sve bilo zagonetno. Ova ideja potekla je od [[Hermann Neubacher|Hermana Nojbahera]]...<ref>Kosta Nikolić, Istorija ravnogorskog pokreta, knj. 3, Srpska reč, Beograd, 1999, str. 356-357.</ref><ref>[http://www.republika.co.rs/582-585/19.html Dragoslav Dimitrijević Beli: Istina o četničkoj izdaji (2)]</ref>}} Kalabićeve jedinice Nemci su tokom [[3. 10.|3]], [[4. 10.|4.]] i [[5. 10.|5. oktobra]] 1944. vozovima vratili iz Beograda za [[Kraljevo]] da nastave borbu protiv [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|Narodnooslobodilačke vojske]].<ref name="ReferenceA">Ratko Parežanin; MOJA MISIJA U CRNOJ GORI, Rim 1974 - strane 17-18</ref><ref>Radomir Milošević - Čeda: ZAKASNELI RAPORT, Interprint, Beograd 1996 - strane 78-79</ref> {{izdvojeni citat|Noću, iza ponoći, između 3. i 4. oktobra 1944, krenuli smo iz Beograda, sa železničke stanice u Topčideru... Uveče sam se oprostio sa komandantom Korpusa, generalom Kostom Mušickim... Kod Mušickog je u tom trenutku bio Nikola Kalabić, a u štabu Dobrovoljačkog Korpusa sam primetio i Neška Nedića... Došli su da se dogovaraju sa Dobrovoljačkom komandom i da traže opremu i ostalo. Na brzinu progovorio sam nekoliko reči sa Neškom Nedićem. U vozu su s nama putovali i Kalabićevi četnici. Rekoše nam da idu do Kraljeva, gde se vrši koncentracija četnika za borbu.<ref name="ReferenceA"/>|Nedićev ministar [[Ratko Parežanin]]}} [[Dragoslav Račić]] je usled nastupanja Crvene Armije 19. oktobra 1944. nameravao da povede borbu protiv Nemaca, ali je Kalabić smatrao takav potez preuranjenim.<ref>[https://www.znaci.org/NARA/AgF/301_565.htm Zbirka dokumenata Armijske grupe F]{{Dead link|date=August 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}: "Racic beschloss den Kampf gegen den "Okkupator" aufzunehmen trotz abraten von Kalabic, der ein solches Vorgehen mit verfrüht bezeichnet."</ref> === Povlačenje u Bosnu === {{main|Proboj Nijemaca i četnika iz Srbije|Bosanska golgota}} Nakon [[bitka za Srbiju 1944.|oslobođenja Srbije]], Četvrta grupa jurišnih korpusa je rasformirana, i Kalabić je ponovo na čelu Gorske garde. Zajedno sa Nemcima povlačio se preko [[Sandžak]]a ka [[Bosna (oblast)|Bosni]]. U operacijskom dnevniku Drugog jurišnog korpusa Gorske kraljeve garde, koja je bila u sastavu 4. grupe jurišnih korpusa, o kretanju kroz Sandžak i Bosnu od 1. novembra 1944. do 10. januara 1945. godine, pored ostalog, piše sledeće: {{izdvojeni citat|Brojno stanje korpusa 2773 čoveka. 4. novembra u 8 h komandant (Nikola Kalabić — nap.) je, sa pratećom četom, ordonans oficirom Đukanovićem i ađutantom p.por. Rajovcem sa kamionima preko Duge Poljane krenuo za [[Novi Pazar]] gde je stigao u 14 časova — posle kraćeg odmora, komandant je sa jednim delom čete produžio za [[Raška|Rašku]], i po završenom poslu vratio se u N. Pazar gde se i zanoćilo. 5. novembra ceo dan je komandant ostao u Novom Pazaru, svršavajući službene poslove sa pukovnikom i g. Pogačnikom (Ljudevit, komandant Nedićeve Srpske granične straže — nap.). Nabavljeno od Nemaca 60.000 municije i 600 granata za laki italijanski bacač. 6. novembra u 10 h komandant je sa pratećom četom kamionima krenuo preko Duge Poljane i stigao u [[Sjenica|Sjenicu]] u 14 časova. Jedinice Garde ostale su na svojim položajima. 7. novembra 1944. god. u 7,30 h komandant je sa deset trojki, ordonans oficirom kap. Đukanovićem i ađutantom Milovanom Rajovcem krenuo sa kamionom u [[Prijepolje]] radi sastanka sa komandantom Srbije [[Miroslav Trifunović|đen. Trifunovićem]]. Usled zakrčenosti puta od nemačkih kolona, vrlo se je sporo kretalo, te se stiglo u Prijepolje tek u 20 h. 8. novembra u 06 h komandant je sa pratnjom krenuo iz Prijepolja i u Sjenicu stigao u 15 h. Komandant se sretno spasao od bombardovanja, jer ga je bombardovanje zateklo u sred Sjenice.<ref>AVII, arhivski fond Draže Mihailovića, S—V—1740/14.</ref><ref>[https://znaci.org/00001/11_75.htm Nikola Milovanović: DRAŽA MIHAILOVIĆ, poglavlje VELIKO BEKSTVO]</ref>}} U Bosni je nastavio borbu protiv [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|Narodnooslobodilačke vojske]] u saradnji sa okupatorima, od kojih je krajem 1944. trebovao „puščanu, mitraljesku i bacačku municiju“.<ref>{{Cite web |title=Obaveštenje komandanta Grupe korpusa gorske garde od 13. decembra 1944. nemačkom komandantu odseka Rogatica — Sarajevo o upućivanju oficira za vezu radi dobijanja municije za borbu protiv NOVJ |url=http://www.znaci.org/00001/4_14_4_119.htm |access-date=2023-05-19 |archive-date=2022-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221024030147/https://www.znaci.org/00001/4_14_4_119.htm }}</ref> U izvještaju od 16. decembra 1944. godine, potpukovnik Warnstorff iz [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]] obavještava nadređene o pozitivnom odgovoru na ovaj zahtjev, budući da je „četničkoj grupi Kalabić, koja je na prostoru sjeverno od Rogatice (pl. Devetak) preuzela zadatke obezbjeđenja“ isporučeno 8320 metaka za mašinsku pušku, 45 hiljada metaka puščane municije, 30 hiljada metaka za mitraljeze i 60.000 za teške mitraljeze, kao i 200 ručnih bombi.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=1183&rec=311&roll=184 Nacionalna arhiva Vašington, mikrofilm T311, rolna 184, frejm 001177.]</ref> U depešama od 20, 21. i 22. decembra 1944, Nikola Kalabić (pseudonimi »Perun« i »Čika Pera«), obavještava Dražu Mihailovića da sadejstvuje protiv snagâ [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] u istočnoj Bosni zajedno sa jedinicama pod komandom potpukovnika [[Dragutin Keserović|Dragutina Keserovića]] i majora [[Stevan Damjanović|Stevana Leke Damjanovića]], kao i kvislinške [[Srpske granične straže]] (komandant: pukovnik [[Ljudevit Pogačar]]; SGS je skupa sa SDS-om činila okosnicu [[Srpski udarni korpus|Srpskog udarnog korpusa]], koji se 6. oktobra 1944. integrisao u JVuO), te da je »od broja 11« (šifra za Njemce) uspio dobiti dovoljnu količinu streljiva: {{izdvojeni citat| (20. XII) Nalazim se severoistočno od Šekovića, sela Selište, Korito i Vidaković. Pogačar je upao u Vlasenicu i ide pravcem ispred Kesera i ako mu to nije pravac. Odlični su borci i dobro su naoružani. Čika Pera. (21. XII) Treća divizija S.U.K. Pogačareva nalazi se na mome desnom krilu. Danas kreće pravcem selo Dobrić selo D. Bašići selo Paprača selo Osmaci, gde će zanoćiti i čekati dalje naređenje preko moje radio stanice. (22. XII) Ja i graničari smo juče zauzeli Caparde, Osmak i Kakanj brdo od 22 komunističke divizije koja se povlači od Zvornika. Neprijatelj ostupio ka Majevici. Keser je levo od mene i on imao borbu. Graničari su desno od mene. Sa Lekom nemam vezu ali je sa nama jedan mali deo Sprečanske grupe brigada. Detaljnije ću Vas izvestiti kad prikupim podatke. Od br. 11 snabdeo sam se dobro. Da sam imao mogućnosti snabdeo bi se još.<ref name="znaci.org">[https://znaci.org/00001/4_14_4_156.htm Izvod iz knjige primljenih depeša štaba četničke Vrhovne komande od 12. decembra 1944. do 26. februara 1945. godine]</ref>}} Major Nikola Kalabić, komandant Grupe korpusa gorske garde, obavijestio je 27. decembra 1944. Vrhovnu komandu JVuO o osipanju četničkih snaga pod njegovom komandom, moleći da se ljudstvo dislocira u blizinu njemačkih trupa: {{izdvojeni citat|Meni nije došlo preko 300 ljudi. Od Graničara samnom je jedan i po bataljon. Celu noć smo maršovali pod borbom. Siniša je sa mnom. Ostao sam bez metka. Šta se radi sa nama. Ovo je propast. Bez obzira na sve, ako imate milosti dajte da sklonim ljude u blizini 11. Očajan sam za sve ovo. Ljude, ljude ovolike pogubih džabe.<ref>[https://znaci.org/00001/4_14_4_156.htm Izvod iz knjige primljenih depeša štaba četničke vrhovne komande od 12. decembra 1944. do 26. februara 1945. godine]</ref><ref>{{harv|Radanović|2015|p=403}}</ref>}} U bojnoj relaciji Štaba 14. srpskog korpusa Štabu 2. armije JA (4. januar 1945) pominje se jačina pojedinih grupacija srpskih četnika u istočnoj Bosni, kao i da je Kalabićeva grupa najbrojnija: {{izdvojeni citat|Kalabićeva grupa korpusa ima šest korpusa i jednu brigadu njegove lične pratnje. Korpusi su sledeći: Oplenački jačine oko 300 ljudi pod komandom Negovana Arsenijevića, Kosmajski jačine oko 200 ljudi pod komandom Mome Obradovića, Crnogorski jačine oko 200 ljudi pod komandom Filipa Ajdačića, Zlatiborski jačine oko 350 ljudi pod komandom Strahinje Rogića, Javorski jačine oko 100 ljudi pod komandom majora Cvetića i Mlavski jačine oko 500 ljudi pod komandom Siniše Pazarca. Brigada lične Kalabićeve pratnje je pod komandom Nešića. Ukupno brojno stanje ove grupe korpusa iznosi 2.000 ljudi...<ref>{{harv|Radanović|2016|p=416}}</ref>}} [[16. januar]]a 1945. godine pukovnik [[Gojko Borota]] izveštava Dražu Mihailovića da je Kalabić dobio snabdevanje od Nemaca: {{izdvojeni citat|Nemci nameravaju da prodru preko Vlasenice u Zvornik... žele sudelovanje naše koje bi bilo levo i desno od te linije i zaposedanje očišćene prostorije... Kalabić primio prilično materijala i municije, samo lekova u težini 100 kg.<ref>https://www.znaci.org/00001/4_14_4_156.htm</ref>|Pukovnik [[Gojko Borota]]}} Nikola Kalabić uspijeva obezbijediti municiju od okupatora i u narednom periodu. U depeši potpukovniku [[Dragoslav Račić|Dragoslavu Račiću]] (pseudonim »Miki«) koju je general Mihailović uputio 21. februara 1945. godine, između ostalog, navedeno je sljedeće: {{izdvojeni citat|Primio sam depeše 84 do 86. Zadovoljan sam sa vašim rezultatima. Ja računam, da ste uz zaplenjeno oružje zaplenili i municiju, Broj 11 lako vam je može dostaviti iz Brčkog. Pokušajte. Pre kratkog vremena Kalabić je imao uspeha u tom pogledu.<ref>[https://znaci.org/00001/4_14_4_192.htm Izvod iz Knjige poslatih depeša štaba Vrhovne komande od 12. decembra 1944. do 7. aprila 1945. godine]</ref>}} U maju [[1945]]. godine, četničke jedinice su uništene u [[Bitka na Zelengori|bici na Zelengori]], od strane Jugoslovenske armije. Sa nekoliko desetina svojih ljudi, Kalabić je uspeo da stigne u okolinu Valjeva. == Zločini Kalabićevih četnika nad civilima == Državna komisija za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača u saopštenju od 11. februara 1945. obznanila je pismo Nikole Kalabića od 24. aprila 1943. (potpisano Kalabićevim pseudonimom "Čika Pera") u kom Kalabić sugeriše podređenima da izvrše klanje 9 lica u selima u okolini Valjeva. U "Saopštenju Državne komisije br. 22." (Beograd, 1945) objavljen je faksimil ovog pisma: "Dragi Pape, Za klanje komunista molim te dobro tu stvar proveri ispitaj još bar 3 čoveka za te ljude koji treba da se zakolju. Pitaj Peru Miletića, Stevana Besarovca i Živorada Pejića pa ako oni kažu da su krivi kao komunisti onda najviše zakoljite u Jasenici 3, Papučke 2, Garić 2, Grabovica 2. Konja pastuva od Zazića mi dovedite a za njega zna Stanimir. Mene ćeš naći tek drugi dan Uskrsa uvečer u Leskovicama kod Stanoja. Nemoj se vraćati dok zadatak ne svršiš. Želim iskreno da praznik Hristova voskresenja dočekate svi zdravi. Doviđenja. Pozdravi sve a tebe najviše pozdravlja tvoj Čika Pera, 24.4.43.g."<ref>Саопштења Државне комисије за утврђивање злочина окупатора и њихових помагача, бр. 7-33, Београд, 1945, стр. 323, 325.</ref> Nikola Kalabić u depeši od 29. decembra 1943. obavestio je Dražu Mihailovića o pokolju koji su počinili četnici pod njegovom komandom u selu Kopljare pokraj Aranđelovca u noći 25-26. decembra 1943. Najveći broj stradalih bili su pripadnici romskih porodica koje su živele u selu. "U Kopljarima uhvaćeno na spavanju i poklato 24 aktivna komunista od kojih su 20 cigani, koji su priznali da su bili takozvani "jarugaši", danju rade svoje poslove kući, a noću u akciji. Sve sam poklao. Ras Rasa"<ref>Zbornik dokumenata i podataka o NOR-u naroda Jugoslavije, XIV/3, Beograd, 1983, str. 213.</ref> Ovaj pokolj potvrđuju i [[Kvisling|kvislinški]] izvori ("Izveštaj odeljenja za državnu zaštitu Nedićevog Ministarstva unutrašnjih poslova od 30. decembra 1943. o događajima u Srbiji od 24. do 30 decembra"): "Noću 25/26. om. četnici DM zaklali su u selu Kopljaru, sreza orašačkog, Gavrilović Milutina, opštinskog delovođu, Milanovića Radojicu i Savkovića Tihomira, zemljoradnike i 15 cigana i 4 ciganke i spalili sve ciganske kuće u selu, kao i kuće dvojice seljaka čiji se članovi porodica nalaze u partizanskim redovima. Delo je izvršeno zbog saradnje ubijenih sa partizanima."<ref>Zbornik dokumenata i podataka o NOR-u naroda Jugoslavije, I/21, Beograd, 1965, str. 560.</ref> U noći između 31. decembra 1943. i 1. januara 1944, pripadnici 1. (oplenačke) brigade Korpusa gorske garde zaklali su devet stanovnika Topole. Među ubijenima bilo je šest žena. Pored ostalih, ubijeni su Dragiša Aksentijević, njegova supruga Mirka, sin Milanko i kćerke Milena i Nadežda. Zaklane su i učiteljica Desanka Jakšić i njena majka Radojka.<ref>Arhiv Jugoslavije, Državna komisija, 110, kutija 549, strana 176.</ref> 21. aprila 1944. u [[Бања (Аранђеловац)|selu Banja]], pokraj [[Aranđelovac|Aranđelovca]], četnici Korpusa gorske garde, pod komandom [[Negovana Arsenijevića]], zaklali su 10 meštana, uključujući tri žene.<ref>Arhiv Srbije, Zemaljska komisija, k. 142, zl. br. 991, 994, 995.</ref><ref>Коста Николић, Историја равногорског покрета, I-III, Београд, 1999, стр. II/211.</ref> Među ubijenima bila je i 20-godišnja Kosara Stojić, majka dvomesečne bebe. „Ovo su uradili zato što njenog muža nisu uspeli da uhvate.”<ref>AS, ZK, k. 142, zl. br. 991.</ref><ref>{{harv|Radanović|2015|p=151}}</ref> == Posleratno hvatanje i smrt == Pred kraj rata Nikola Kalabić kao i mnogi drugi četnici pokušavali su da se sakriju u zabačenim delovima zemlje, čekajući pokušaj pobune protiv komunističke vlasti. [[OZNA]] (Odeljenje Zaštite Naroda) je krenula sa širokim planom hvatanja bivših pripadnika JVUO i ostalih saradnika okupatora. Tako su uspeli da ga u tajnoj operaciji [[5. 12.|5. decembra]] [[1945]]. uhapse. Prema kasnije objavljenim službenim tvrdnjama vlasti, Kalabić je izrazio želju da sarađuje u hapšenju đenerala Draže Mihajlovića u zamenu za imunitet od krivičnog gonjenja. OZNA je na to pristala, te je Kalabić učestvovao u operaciji tako što je preko svojih veza namamio Mihajlovića u klopku u kojoj je uhapšen u martu [[1946]]. Deo istoričara i istorijskih publicista kao i nacionalistički deo srpske javnosti odbacuje te tvrdnje, smatrajući ih komunističkom propagandom i falsifikatima, odnosno nastojanjem da se ocrne najviše ličnosti JVUO. U tome su kasnije dobili podršku Kalabićeve porodice koja je nastojala sa njega izbrisati stigmu "izdajnika".<ref>http://www.novosti.rs/vesti/naslovna/aktuelno.69.html:251504-Nista-o-Drazi---nije-bilo-u-sefu Ništa o Draži nije bilo u sefu Novosti, 18. 09.2009.</ref> Tačan datum Kalabićeve smrti niti mesto njegove sahrane nisu poznat. U zvaničnim arhivama nema nekakvih podataka o njegovoj sudbini; na temelju svedočanstava iz druge ruke se špekuliše kako je bio "diskretno" [[fizička likvidacija|likvidiran]] mesec-dva posle Draže. 1980-ih, pogotovo nakon emitovanja TV-serije ''[[Poslednji čin]]'', pojavile su se glasine o tome da mu je ipak pošteđen život te da je živeo još dvadeset godina pod novim identitom, bilo u inostranstvu, bilo u samoj Jugoslaviji. Navodilo se da je 1960-ih poginuo u saobraćajnoj nesreći, odnosno da je ubijen u kafanskoj tuči kada se napio i otkrio svoj identitet, odnosno da ga je prepoznala jedna od preživelih žrtava četničkih pokolja. Kalabić je zvanično proglašen mrtvim tek početkom 2011. godine u sudskom [[vanparnični postupak|vanparničnom postupku]]<ref name="postupak"/> koji je pokrenula njegova unuka Vesna Dragojević.<ref>http://www.novosti.rs/vesti/naslovna/aktuelno.293.html:317490-Kalabica-ubili-sest-puta Kalabića ubili šest puta Novosti, 1. februar 2011.</ref> Prema tom rešenju, kao datum smrti je naveden 13. januar 1946. Rešenje se temelji na iskazu penzionisanog pravoslavnog sveštenika Mijajla Danilovića koji je preneo svedočanstvo dvoje Kalabićevih saboraca prema kome je na taj dan ubijen u OZNA-inog zasedi. Sud je prihvatio to svedočanstvo, jer ga niko nije zvanično osporio, tako da je zvanična verzija Kalabićeve smrti drugačija od one koje su decenijama navodile jugoslovenske vlasti. Ipak, domaća istoriografija, uključujući istoričare Kostu Nikolića, Bojana Dimitrijevića i Predraga Ostojića, demantuje špekulacije o navodnoj Kalabićevoj pogibiji krajem 1945. i prihvata kao validnu zvaničnu posleratnu verziju o saradnji Nikole Kalabića u lociranju Draže Mihailovića i njegovom hvatanju marta 1946. O tome pišu K. Nikolić i B. Dimitrijević u biografiji generala Dragoljuba Draže Mihailovića (Beograd, 2011). "Proučavajući dokumentaciju BIA ustanovili smo da je verzija po kojoj je generala Mihailovića zarobila grupa pripadnika Ozne za Srbiju uz "pomoć" Nikole Kalabića verodostojna. Raspoloživi dokumenti u posedu BIA nedvosmisleno potvrđuju verziju koja je u javnost došla putem literarno obrađenih iskaza pripadnika ove grupe. Nikola Kalabić je prvi put lociran krajem avgusta 1945. Prema publicističkim verzijama koje su docnije objavljivali bivši pripadnici Ozne/Udbe, infiltracija Titove službe bezbednosti u ravnogorsku organizaciju počela je u oktobru 1945. (oficir Ozne Milovan Pejanović pisao je o infiltraciji u Kalabićevu grupu na terenu krajem novembra 1945. pod pseudonimom "Ljubo Popović", pod kojim je kasnije objavio knjigu). Major Ozne Milovan Pejanović je, sudeći prema takvim svedocima, uspeo da nagovori Nikolu Kalabića da dođe u "beogradski ravnogorski štab" na prezimljavanje. Njegovo hvatanje je izvršeno početkom decembra 1945."<ref>Коста Николић, Бојан Б. Димитријевић, Генерал Драгољуб Михаиловић 1893-1946. Биографија, Београд, 2011, стр. 465-466.</ref> U arhivi BIA sačuvano je nekoliko kratkih poruka koje je pisao Kalabić uoči hapšenja, kao i pismo-ispovest pisano 19/20. decembra 1945. organima nove vlasti iz zatvora, odnosno Slobodanu Peneziću Krcunu, Aleksandru Rankoviću i Milovanu Đilasu. Apostrofirajući ovo pismo, Nikolić i Dimitrijević ističu: "Ovo je indirektna potvrda o verodostojnosti verzije koju je objavio "Ljubo Popović" (Milovan Pejanović), a neke od pronađenih depeša slažu se vremenski i tematikom sa onima koje je on kao faksimile objavio u svojoj knjizi."<ref>Коста Николић, Бојан Б. Димитријевић, н.д, стр. 466.</ref> == U popularnoj kulturi == Događaji vezani uz hvatanje Draže Mihailovića, odnosno verzija prema kojoj je u njemu ključnu ulogu igrao Kalabić, dva puta su ekranizovani u bivšoj Jugoslaviji. Godine 1970. je snimljen igrani film ''[[Klopka za generala]]'', gde se kao lik pojavljuje četnički komandant po imenu "Ras", temeljen na Kalabiću, a koga tumači [[Ljuba Tadić]]. Godine 1981. je [[Radio-televizija Srbije|Radiotelevizija Beograd]] emitovala [[dokudrama|dokumentarno-dramsku]] mini-seriju ''[[Poslednji čin]]'' gde Kalabića glumi [[Zoran Rankić]]; njegovo tumačenje Kalabićevog lika je izazvalo kontroverze u tadašnjoj javnosti, s obzirom da je prikazan s neoubičajenim simpatijama za nekoga sa zvaničnom reputacijom izdajnika i zločinca. == Rehabilitacija == Godine [[2009]]. rodbina Nikole Kalabića pokrenula je njegovu [[sudska rehabilitacija|sudsku rehabilitaciju]].<ref>http://www.novosti.rs/vesti/naslovna/aktuelno.69.html:241926-Nas-deda-nije-izdao-Drazu Naš deda nije izdao Dražu! Novosti, 06. 06.2009</ref> Na najavu podnošenja zahteva za rehabilitaciju Nikole Kalabića, istoričar [[Venceslav Glišić]], relevantan poznavalac istorije Drugog svetskog rata na tlu Srbije, izjavio je: {{izdvojeni citat|Nikola Kalabić najmanje od svih četnika zaslužuje da bude rehabilitovan. Ovaj osvedočeni izdajnik svog naroda i blizak saradnik okupatora ostao je upamćen po zverstvima nad srpskim civilima. I meni su, dok sam istraživao ovaj period srpske istorije, nuđene kontradiktorne informacije o njegovom životu i smrti. Ali jedina istina je ona koju mi je svojevremeno poverio Aleksandar Ranković - Nikola Kalabić je izdao Dražu Mihailovića."<ref>[http://www.novosti.rs/vesti/naslovna/aktuelno.293.html:415575-Nikola-Kalabic---izdajnik-ili-zrtva Medijska najava podnošenja zahteva za sudsku rehabilitaciju]</ref>|Istoričar [[Venceslav Glišić]]}} Kalabić je zvanično rehabilitovan u maju [[2017]]. godine odlukom Višeg suda u [[Valjevo|Valjevu]]. Tu je odluku, međutim, poništio Apelacioni sud u Beogradu u maju [[2018]]. i vratio na ponovno odlučivanje. Ponovo je rehabilitovan [[8. august]]a [[2022]]. godine. Sud u Valjevu ga je oslobodio pređašnjih optužnica i ništavnima su proglašene odluke o konfiskaciji njegove imovine te je za zvanični datum njegove smrti nedvosmisleno utvrđen [[19. januar]] [[1946]]. godine. Apelacioni sud u Beogradu je [[19. maj]]a [[2023]]. godine potvrdio rješenje Višeg suda u Valjevu, čime je Kalabić i pravomoćno rehabilitovan. U saopćenju suda je navedeno da je prvostepeni sud “pravilno utvrdio da Kalabić nije sarađivao sa okupatorom i da je neosporno utvrđeno da ne postoji nijedan pisani dokument u kome se reguliše saradnja Kalabića sa nemačkom vojnom silom”. == Literatura == {{refbegin|3}} * {{cite book|ref=harv|last=Tomasevich|first=Jozo|title=Četnici u Drugom svjetskom ratu 1941-1945|url=https://books.google.rs/books/about/%C4%8Cetnici_u_drugom_svjetskom_ratu_1941_19.html?id=GvUCAAAAMAAJ&redir_esc=y|year=1979|publisher=Sveučilišna naklada Liber|location=Zagreb|isbn=}} * {{Cite book| ref=harv| last=Borković| first = Milan|authorlink = Милан Борковић| title = Kontrarevolucija u Srbiji. Kvislinška uprava u Srbiji 1941—1944 (knjiga 1)|year=1979a| url = https://www.znaci.org/00001/154.htm| publisher = | location = Beograd|id=}} * {{Cite book| ref=harv| last=Petranović| first = Branko|authorlink = Бранко Петрановић| title = Srbija u Drugom svetskom ratu 1939—1945|year=1992| url = https://www.znaci.org/00001/92.htm| publisher = Vojnoizdavački i novinski centar| location = Beograd|id=}} * {{cite book|ref=harv|last=Radanović|first=Milan|title=Kazna i zločin: Snage kolaboracije u Srbiji|year=2016|url= https://www.academia.edu/45434289/KAZNA_i_ZLO%C4%8CIN_Snage_kolaboracije_u_Srbiji_Drugo_dopunjeno_izdanje|publisher=Rosa Luxemburg Stiftung|location=Beograd|isbn=978-86-88745-15-4}} * {{cite book|ref=harv|last=Dimitrijević|first=Bojan B.|title= Vojska Nedićeve Srbije oružane snage srpske vlade 1941-1945|edition=3.|url=https://issuu.com/novo-videlo/docs/nedic_-_copy |year=2020|publisher=Službeni glasnik|isbn=978-86-519-1811-0}} {{refend}} == Izvori == {{izvori|2}} == Povezano == * [[Operacija Hajka|Operacija Treibjagd]] * [[Jugoslovenska vojska u otadžbini]] * [[Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] == Vanjske veze == * [https://www.znaci.org/00001/4_14_3_262.htm Sporazum od 27. novembra 1943. između Jevrema Simića i Nikole Kalabića sa nemačkim predstavnikom o saradnji u borbama protiv NOVJ] * [https://www.znaci.org/00001/11_82.htm Nikola Milovanovic, HAPŠENJE KALABIĆA] {{Lifetime|1906|1946|Kalabić, Nikola}} [[Kategorija:Biografije, Doboj]] [[Kategorija:Četnici]] [[Kategorija:Ravnogorski pokret]] [[Kategorija:Jugoslovenska vojska u otadžbini]] [[Kategorija:Srbija u Drugom svjetskom ratu]] [[Kategorija:Bosna i Hercegovina u Drugom svjetskom ratu]] [[Kategorija:Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] gqlgwiwldncd9fizemimqsl7waaytl7 42470730 42470729 2025-06-10T20:30:22Z Mladifilozof 604 /* Predratna biografija */ 42470730 wikitext text/x-wiki {{Vojno lice | ime =Nikola Kalabić | slika = Nikola Kalabić.jpg | opis_slike = Nikola Kalabić | nadimak = | datum_rođenja =[[20.12.1906.]] | mesto_rođenja =[[Podnovlje]], [[Austro-Ugarska|Austrougarska]] | država_rođenja =[[Austro-Ugarska|Austrougarska]] | datum_smrti = [[19.01.1946.]] | mesto_smrti = [[Valjevo]] [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|FNRJ]] | država_smrti =[[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|FNRJ]] |vojska=[[Jugoslovenska vojska u otadžbini|Jugoslovenska Vojska u Otadžbini]] |godine_služenja=[[1941]]. — [[1945]]. |čin= major |jedinica= |bitke=[[Četnički teror u Srbiji]]<br />[[Operacija Hajka]]<br />[[Masakr u Vraniću]]<br />[[Bitka za Ivanjicu januara 1944.]]<br />[[Bitka za Srbiju 1944.]]<br />[[Bitka na Jelovoj gori]]<br />[[Proboj četnika i Nemaca kroz Sandžak]]<br>[[Završna četnička dejstva u Bosni (1944-1945)]] |nagrade= |kasniji_rad= |potpis= }} '''Nikola Kalabić''' (pseudonim: ''Ras Ras''; [[20. 12.|20. decembar]], [[1906]], [[Podnovlje]], kod [[Derventa|Dervente]], [[Austro-Ugarska|Austrougarska]] — [[19. 1.|19. januar]] [[1946]], kod [[Valjevo|Valjeva]], [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|FNR Jugoslavija]]<ref name="postupak">[http://www.novosti.rs/vesti/naslovna/aktuelno.69.html:315927-Kalabic-i-zvanicno-mrtav Kalabić i zvanično mrtav], B. Puzović, Večernje novosti, društvo, 20. januar 2011.</ref>) je bio komandant Gorske kraljeve garde [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|Jugoslovenske vojske u otadžbini]] i [[Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu|saradnik nemačkog okupatora]] u tokom [[Drugi svetski rat u Jugoslaviji|Drugog svetskog rata u okupiranoj Jugoslaviji]]. == Predratna biografija == Rođen je [[1906]]. u Podnovlju kod [[Derventa|Dervente]], na severu [[Bosna|Bosne]], od oca [[Milan Kalabić|Milana]] i majke Joke. Nikolin otac se razveo od Joke posle [[Prvi svjetski rat|Prvog svetskog rata]], i zatim se ženio još tri puta. Nikolu je u početku vodio sa sobom, tako da se on školovao u mestima očevog službovanja, a nakratko i u [[Novi Pazar|Novom Pazaru]]. [[File:Nikola Kalabic 1927.png|thumb|Nikola Kalabic 1927.]] Završio je šest razreda gimnazije, a zatim je upisao geodeziju u [[Beograd]]u. Na studijama je upoznao godinu dana mlađu koleginicu Borku, rođenu u Rajkovićima kod [[Valjevo|Valjeva]]. Borka i Nikola su se venčali [[1929]]. godine u Valjevu, a sledeće godine, trećeg avgusta, rodili su im se blizanci Mirjana i Milan. Prvu službu su dobili u Beogradu. Usledio je premeštaj u [[Aranđelovac]], i najzad u Valjevo, gde su Kalabići ostali da žive. Nikola Kalabić je do početka [[Drugi svjetski rat|Drugog svetskog rata]] radio u valjevskoj katastarskoj upravi. Kao aktivni pripadnik četničkog udruženja Koste Pećanca odlikovan je 1936. godine Jugoslovenskom krunom. == Drugi svetski rat == Prvi dan rata, [[6. 4.|6. april]] [[1941]]. godine, rezervnog poručnika Nikolu Kalabića zatekao je sa nogom u gipsu zbog povrede u saobraćajnoj nesreći. Skinuo je gips i otišao u [[Šabac]], gde mu je bio ratni raspored. Vratio se kući posle dvadesetak dana, sa pričom o rasulu Jugoslovenske vojske. === Odlazak u četnike === {{main|Ustanak u Srbiji 1941.}} Ubrzo je na [[Bukulja|Bukulji]] pristupio četničkoj organizaciji [[Kosta Pećanac|Koste Pećanca]]. Po okupaciji u Srbiji, a po Pećančevim direktivama, među prvima je počeo formiranje četničkog odreda u Valjevu i [[Kolubara|Kolubari]], u kome je kasnije vršio funkciju obaveštajnog oficira. Za ovaj rad Pećanac je poručnika Nikolu Kalabića nagradio zvanjem vojvode cerskog i valjevskog. 12. septembra 1941. godine, tokom [[Ustanak u Srbiji 1941.|ustanka u Srbiji]], partizani su zarobili Kalabića i njegovu grupu četnika, tada lojalnih Kosti Pećancu.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 143), Prosveta, Beograd, 1957.</ref> {{citat|„Drugovi, mi smo, odnosno naša četa je zarobila jednu grupu četnika od 25 ljudi, sa štabom na čelu, geometrom Kalabićem, i došli smo da pitamo šta ćemo s njima. Oni kažu kako smo isto, mi ili oni, a mi znamo da su to ljudi Pećančevi, a on je nama najavio rat do istrebljenja.“<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 143), Prosveta, Beograd, 1957.</ref>|Raport partizanskih kurira Dragojlu Dudiću}} Nakon uveravanja da su na istoj strani i da se neće boriti protiv njih, partizani su Kalabića oslobodili. Negde u to vreme, Kalabić je prešao kod pukovnika [[Dragoljub Mihailović|Dražu Mihailovića]], na [[Ravna Gora|Ravnu goru]].<ref>https://www.znaci.org/00001/4_14_1_71.htm</ref> Njegova prva dužnost bila je komandir prateće čete pukovnika Mihailovića. Od novembra 1941, Kalabić je komandir 26. čete Gorske kraljeve garde.<ref>https://www.znaci.org/00001/4_14_1_71.htm</ref> === Legalizacija kod Nedićeve vlade === {{main|Legalizovani četnici}} Nakon [[Napad četnika na Užičku republiku|četničkog napada na partizane]] krajem oktobra 1941. godine, i propasti [[Ustanak u Srbiji|ustanka u Srbiji]] krajem novembra, Mihailović se odlučio na [[Legalizovani četnici|legalizaciju četničkih odreda]] kod [[Vlada narodnog spasa|Nedićeve vlade]]. Više od polovine Mihailovićevih odredâ, na čelu sa svojim komandantima (pretežno sa područja [[Zapadna Srbija|zapadne Srbije]]), prihvatilo je legalizaciju i na taj način postalo integralnim dijelom kvislinških oružanih formacija.{{sfn|Tomasevich|1975|p=198}}{{sfn|Borković|1979a|p=270}}{{sfn|Petranović|1992|p=271}}<ref>{{harv|Dimitrijević|2020|p=122}}</ref> Početkom decembra 1941. godine, legalizuje se pet ravnogorskih odredâ; među njima je i onaj pod komandom poručnika Nikole Kalabića.<ref>Kosta Nikolić: Istorija ravnogorskog pokreta, knjiga 1, Srpska reč, Beograd, 1999, str. 154.</ref> Nikola Kalabić je odigrao značajnu ulogu prilikom bekstva Draže Mihailovića sa Ravne gore tokom nemačke [[Operacija Mihailović|operacije Mihailović]] početkom decembra 1941, kada je preko svog oca Milana (žandarmerijskog majora, komandanta 11. odreda Koste Pećanca) omogućio Draži i njegovom štabu prebacivanje u Sandžak, a kasnije i povratak u zapadnu Srbiju.<ref>https://www.znaci.org/00001/4_14_1_71.htm</ref> Uvidom u dopis upućen iz načelstva Okruga kragujevačkog iz juna 1942. godine,<ref>Kosta Nikolić, Istorija ravnogorskog pokreta (knjiga I), Beograd, 1999, str. 220.</ref><ref>{{harv|Томанић|2017|p=112}}</ref> postaje jasno do kog stupnja su ravnogorski četnici, nakon legalizacije, bili integrisani u [[Kolaboracija|kolaboracionističke]] oružane formacije. Naime, u dokumentu se navode podaci o štabu koji je bio smješten u manastiru Voljavči, a koji je oformio Nikola Kalabić sa nekolicinom oficira iz [[Šumadija|Šumadije]]: {{izdvojeni citat|U jednoj kolibi nalazi se radio-stanica; tu se nalaze oficiri – major Palošević, kapetan Dušan Smiljanić, kapetan Marko Muzikravić, potporučnik Živadin Pavlović i Nikola Kalabić. Sa sobom imaju oko 30 vojnika koji vrše kurirsku službu, brinu se za bezbednost i nabavku namirnica; na dan 14. juna održan je u pomenutoj kolibi sastanak, konferencija delegata iz svih okolnih odreda Srpske državne straže (SDS) koji su uglavnom bili ranije u sastavu odmetničkog odreda D. Mihailovića.}} [[19. 12.|19. decembra]] 1942. godine, Nemci su odveli na Banjicu Nikolinu i Borkinu rodbinu, koju je Kalabić uspeo kasnije da izbavi preko svojih veza. === Četnički teror u Srbiji (1943) === {{main|Četnički teror u Srbiji 1943-1944}} [[File:Četnički vojvoda Nikola Kalabić u selu Banji kod Aranđelovca.jpg|thumb|Četnički vojvoda Nikola Kalabić sa pratnjom u selu Banji kod Aranđelovca]] Četnici Nikole Kalabića su 31. decembra 1942. i 1. januara 1943. u selima Dračić i Ravnje u okolini [[Valjevo|Valjeva]] zaklali devet lica. Ista grupacija je odgovorna za klanje još devet lica u nekoliko valjevskih sela između 17. marta i 8. aprila 1943.<ref>Споменица палим борцима и жртвама фашистичког терора општине Ваљево 1941- 1945, (пр. Бранислав Милосављевић и др.), Ваљево, 1995, стр. 15-149.</ref> Kalabićevi četnici su 20. marta u Makovištu pokraj [[Kosjerić]]a zaklali pet stanovnika okolnih sela. U selu Stapar kod [[Osečina|Osečine]] Kalabićevi četnici su u noći 7-8. aprila 1943. zaklali petoricu muškaraca iz porodice Spasojević.<ref>{{harv|Radanović|2016|p=98}}</ref> Kalabić je [[23. 2.|23. februara]] [[1943]]. godine naredio formiranje Rudničkog letećeg odreda za borbu protiv pripadnika [[narodnooslobodilački pokret Jugoslavije|narodnooslobodilačkog pokreta]] na širem području planine [[Rudnik (planina)|Rudnik]]: {{izdvojeni citat|Zadatak Rudničkog letećeg odreda biće: Na reonu odreda uništavanje svih naoružanih komunističkih grupa i pojedinaca, kao i njihovih jataka i obaveštajaca.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_2_47.htm Naredba komandanta Gorske kraljevske garde od 23. februara 1943. o formiranju Rudničkog letećeg odreda za borbu protiv pripadnika narodnooslobodilačkog pokreta na širem području planine Rudnik]</ref>|Naredba o formiranju Rudničkog letećeg odreda za borbu protiv pripadnika narodnooslobodilačkog pokreta od 23. februara 1943.}} Kalabićevo "čišćenje komunista" u Srbiji ubrzo se otrglo kontroli. [[Lazar Trklja]], bliski saradnik Draže Mihailovića, izveštava ga o Kalabićevom teroru sredinom 1943. godine: {{izdvojeni citat|Pojedini organi, Vašim odobrenjem da raščiste sa ljotićevcima i komunistima, zloupotrebljavaju to i pod tom firmom ubijaju naše najbolje i najnacionalnije ljude. Nagon mladog Kalabića za ubijanjem porodična je osobina njegove familije i može nam samo naštetiti.<ref>Kosta Nikolić, Istorija ravnogorskog pokreta, knjiga I, Beograd 1999., str. 319.</ref>|[[Lazar Trklja]]}} Sredinom 1943. godine, Kalabić je pokušao da se približi Nemcima, ali je odbijen: {{izdvojeni citat|Pokušaj Kalabića, jednog od vođa pokreta Draže Mihailovića, da nam se približi, odbijen, a njegovi ljudi uhapšeni.<ref name="Živković">{{Cite web |title=Nikola Živković, Srbi u Ratnom dnevniku Vrhovne komande Vermahta |url=http://www.scribd.com/doc/34075047/Srbi-u-Dokumentima-Vermahta |access-date=2012-11-11 |archive-date=2016-08-03 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160803153944/http://www.scribd.com/doc/34075047/Srbi-u-Dokumentima-Vermahta |dead-url=yes }}</ref>|Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta od 1. juna 1943.}} Nakon savezničkog iskrcavanja na [[Sicilija|Siciliju]], 10. jula 1943, Draža Mihailović je procijenio da će doći do „glavne akcije”, pa je u tom smislu narednog dana poslao raspis svim komandantima JVuO. Jedna od ključnih mjera je bila eliminisanje lokalnih partizanskih snaga. U naređenju štaba korpusa [[Gorske kraljeve garde]] (jedinica kojom je komandovao Kalabić) od 13. jula 1943. komandantu 2. Orašačke brigade poručniku Milovanu Nedeljkoviću o uništenju pripadnika i simpatizera NOP-a na teritoriji korpusa, između ostalog, stoji: {{izdvojeni citat|Kako znate i umete hitno organizujte istrebljenje aktivnih Mošinovaca kao i njihovih jataka sa našeg reona. Moraju po cenu svih nas da se isteraju. Noćne zasede i sve trikove upotrebite. Događaji su pred nama. Čiča naređuje pripreme.<ref>Zbornik NOR-a, tom XIV, knjiga 2, Vojnoistorijski institut, Beograd, 1983, str. 813.</ref><ref>Борис Томанић, Горска гарда Њ. в. краља Петра Другог у орашачком срезу. Формација, борбе, злочини, Војноисторијски гласник, Институт за стратегијска истраживања - Одељење за војну историју Министарства одбране Републике Србије, 2017, стр. 114.</ref>}} O autoritetu Nikole Kalabića među komandnim kadrom Jugoslovenske vojske u otadžbini, kao i o snazi koju je jedinica pod njegovim zapovjedništvom objektivno posjedovala, ubjedljivo svjedoči izvještaj koji je 13. oktobra 1943. godine Draži Mihailoviću poslao kapetan [[Dragiša Ninković]] (pseudonim »Leonardo«), komandant Rudničkog korpusa JVuO: {{izdvojeni citat|Mora se reći da su komunisti onemogućeni više u ma kakvoj organizaciji u Šumadiji. U svima selima gde su oni izvršili svoju organizaciju njihovi jataci su likvidirani i prema tome naslon komunističkih grupa, koje operišu, na svoje simpatizere je nemogućan, te se može reći da je njihov položaj sasvim kritičan... Glavnu zaslugu za ovo u poslednje vreme ima Kalabić. Da nije Kalabić došao u oplenački, a naročito u orašački srez, svaka naša organizacija u jezgru Šumadije bila bi dovedena u pitanje.<ref>Arhiv Vojnoistorijskog instituta, Četnička arhiva, kutija 74, registarski broj 13/3.</ref><ref>[https://znaci.org/00001/4_14_3_39.htm Izveštaj komandanta Rudničkog korpusa od 27. novembra 1943. Draži Mihailoviću o borbama protiv jedinica NOVJ u vremenu od 14. oktobra do 27. novembra]</ref><ref>Борис Томанић, Горска гарда Њ. в. краља Петра Другог у орашачком срезу. Формација, борбе, злочини, Војноисторијски гласник, Институт за стратегијска истраживања - Одељење за војну историју Министарства одбране Републике Србије, 2017, стр. 118.</ref>}} Oslikavajući težinu svakodnevnih borbi koje su četnici vodili protiv jedinica NOVJ na području planine [[Rudnik (planina)|Rudnik]], komandant korpusa Gorske garde Nikola Kalabić piše 16. oktobra 1943. [[Neško Nedić|Nešku Nediću]]: {{izdvojeni citat|Ja se nalazim u najgorem kraju Srbije, Orašac i Rudnik. Borba svaki dan sa komunistima, padaju svaki dan, ali se odmah popunjavaju.<ref>Arhiv Vojnoistorijskog instituta, Četnička arhiva, kut. 27, reg. br. 26/3.</ref><ref>[https://znaci.org/00001/4_14_3_15.htm Zapovest inspektora četničkih jedinica za Srbiju od 16. oktobra 1943. potčinjenim komandantima za napad na jedinice NOVJ na području pl. Rudnika]</ref>}} U borbama protiv partizanskog pokreta otpora, Kalabićevi četnici činili su surove zločine. [[3. 11.|3. novembra]] 1943. jedan član Kalabićevog Štaba pisao je Draži Mihailoviću o zločinima Kalabićevih četnika na području Rudnika: {{izdvojeni citat|1. — Varošicu Stragare upalili su zato što su od prvog do poslednjeg bili svi pijani. To je bilo prvo delo Kalabića, čim je stupio na tlo svoje teritorije... 2. — Od celokupnog br. stanja koje su poklali 50% su nevine žrtve. Znam da podnose izveštaj da su poklani kao krivci. 3. — Narod kada čuje da četnici dolaze u selo, više se plaše nego kada dolaze Nemci, Bugari, Arnauti i svaka druga vera. Jer oni svi kada dolaze ako treba neko da se tera ili ubije oni oteraju ili ubiju, ali ovi prebiju da posle tri dana mora dotična osoba da umre. Navešću Vam samo jedan slučaj, a takvih slučajeva ima dosta. Kalabić lično prebio je u s. Ljubičevac tri čoveka i jednu devojku koji su posle četiri dana pomrli. Nisu bili u stvari krivi ništa. Znam da će Vam podneti izveštaj da su - ustvari krivi. Daklem to istorija čovečanstva nije zapamtila. Narod se čudi čija je to vojska i za koga Kalabić radi, kad su ti ljudi od pamtiveka nacionalisti. 5. — Kalabić, lično nijedan obrok ne jede bez pečenja. 6. — Vode borbu sa partizanima oni im se uvek izvuku, oni posle zađu po selima i pokolju onaj nevini narod, i podnose izveštaj kako su u borbi naneli gubitke partizanima... Mogu samo Vam reći to da narod psuje majku Kralju, Vama — Draži i svima redom, kažu kad je ovakva Garda kakva je ta druga vojska. I podvlačim Vam da je narod jako ogorčen, i nemam izraza kako da se izrazim koliko narod vapije za pomoć. (...) Jer ovakav rad Kalabića, veća je propaganda za partizane, nego što je i oni sami imaju, treba da me razumete.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_3_26.htm Pismo člana Štaba korpusa Gorske garde od 3. novembra 1943. Draži Mihailoviću o zločinima četnika na području pl. Rudnika]</ref>}} Na rad komandanta Gorske kraljeve garde JVuO u svojim je izvještajima često upozoravao i inžinjer [[Petar Milićević]] (pseudonim »Ante«), jedan od Mihailovićevih najpovjerljivih ljudi u okupiranom [[Beograd]]u. Ing. Milićević za kapetana Nikolu Kalabića tvrdi da se kreće u društvu „beznačajnih ličnosti i sumnjivih ženski“, da ima dogovor sa „Nemcima na osnovu koga on Nemcima ne smeta da vrše rekviziciju“ a „Nemci njemu ne smetaju da od naroda uzima novac“, te da njegovi ljudi plijene stoku od seljaka, ne plaćaju i prijete „batinama“ itd.<ref>Biblioteka Instituta za savremenu istoriju, Legat Pavla Miloševića, fascikla I, Ante.</ref><ref>Rade Ristanović, Oblici otpora u okupiranom Beogradu (1941-1944). Doktorska disertacija, Filozofski fakultet Univerziteta u Novom Sadu, 2019, str. 494.</ref> Pojedini četnički komandanti uvidjeli su da praksa koja podrazumijeva teror nad civilnim stanovništvom mora imati negativne posljedice po ravnogorsku organizaciju. Kapetan [[Dimitrije Antonović]], komandant Jastrebačkog korpusa JVuO, zapisao je u svom ratnom dnevniku (10. novembar 1943. godine): {{izdvojeni citat|Narod u duši mora da prizna da su komunisti po delima bolji no ovi naši velikani [Nikola Kalabić, [[Živan Lazović]], [[Jevrem Simić]]]. Posle svega ovoga vrlo često sam primoran da sam sebi priznam da nemam zašto da se borim, jer ne vidim da će biti bolje. Mi smo toliko pokvareni i toliko ogrezli u pokvarenjaštvu da je nemoguće da se od ovoga izrodi nešto bolje. S velikim bolom u duši krijem ovu sumnju i svakim danom sve više i više verujem da ni posle rata ništa bolje neće biti – ako i pobedimo.<ref>Под небом Крушевца. Књижевно-историјски зборник крушевачког краја, (пр. Адам Стошић), Крушевац, 1997, стр. 401-402.</ref><ref>{{harv|Radanović|2015|p=113}}</ref>}} Kapetan Antonović, koji je, pored Jastrebačkog, komandovao i Kosmajskim i Rasinskim korpusom JVuO, izrazio se o Nikoli Kalabiću veoma nepovoljno u svom dnevniku i sljedećeg dana (11. XI 1943): {{izdvojeni citat|Kalabić je pojahao Dr Ška [pseudonim pukovnika Jevrema Simića — prim.] pa radi šta hoće. Psuju se, pijanče. Kalabić ima samo jedan cilj: što više staviti pod svoju komandu, što slavniji biti! Inače i ne učestvuje u borbi. Oko 90 ljudi sa 15 “zorki“ samo njega čuvaju i kad i u klozet ide prate ga. Inače bez harmonikaša se nikud ne mrda. Pravi velikan. Sposoban ali lukav i prepreden do krajnosti i prvo gleda sebe pa tek onda sve ostalo. Hvata vezu sa svima i ne pita ko su i šta su. Tu su i nedićevci, i ljotićevci, i Nemci, i Bugari, i kurve, i poštene žene, sve, sve...<ref>Под небом Крушевца, Крушевац, 1997, стр. 436.</ref><ref>[https://www.pogledi.rs/nikola-kalabic-ocena-karaktera-26316.html Милослав Самарџић — Никола Калабић: Оцена карактера]</ref>}} === Savezništvo sa Nemcima (1943) === {{main|Ugovori o saradnji četnika i Vermahta}} [[File:Komandant Gorске garde kapetan Nikola Kalabić potpisuje ugovor o saradnji s nemačkim okupatorom 1943.jpg|thumb|Komandant četničke Gorске garde kapetan Nikola Kalabić potpisuje ugovor o saradnji s nemačkim okupatorom 1943]] [[Datoteka:Zone odgovornosti četnika, prema sporazumu sa Nemcima.png|thumb|Zone odgovornosti četničkih komandanata u okupiranoj Srbiji, prema sporazumu sa Nemcima 1943. [[Jevrem Simić]] i Nikola Kalabić (roze), [[Vojislav Lukačević]] (plavo), [[Ljuba Jovanović Patak]] (zeleno) i [[Mihailo Čačić]] (sivo).]] Politički i vojno-strateški kontekst u kojem je došlo do potpisivanja četničko-njemačkih sporazuma o primirju i kooperaciji protiv snaga NOVJ, detaljno je opisan u memoarima specijalnog opunomoćenika za Jugoistok njemačkog Ministarstva vanjskih poslova [[Hermann Neubacher|Hermanna Neubachera]], u kojima se kapetan Nikola Kalabić pominje kao jedan od potpisnikâ ugovora: {{izdvojeni citat|Četnici su i ranije sarađivali sa okupatorima protiv zajedničkog neprijatelja, protiv komunista, ali samo u pojedinim slučajevima i uvek u ograničenom, lokalnom okviru. Ovakvim političkim razvojem, kada su Englezi napustili četnike i potpuno prešli na stranu Tita, četnici su u još većoj meri bili gurnuti u naručje Nemaca, od kojih su još jedino mogli da se nadaju da će dobiti oružje i opremu. Uskoro posle otvorenog sukoba sa Englezima, nekoliko četničkih vojvoda obratilo se molbom nemačkom vojnom zapovedniku, s ciljem da zaključe pakt o nenapadanju. Samo se po sebi razume da sam ja dao pristanak, jer je to odgovaralo nemačkim interesima. Na taj način smo izbegli da se borimo na dva fronta, dakle, protiv četnika i partizana. U novembru 1943. zaključen je pakt Nemaca sa četničkim vojvodama: Kalabićem, Keserovićem, Lukačevićem i dr. U ugovoru je stajalo, da će potpisnici pakta poštovati primirje, da se neće napadati, a od slučaja do slučaja će sarađivati u borbi protiv zajedničkog neprijatelja, protiv Titovih partizana.<ref>[https://www.znaci.org/00001/172.htm Herman Nojbaher: SPECIJALNI ZADATAK BALKAN], Službeni list SCG, Beograd 2005, strana 160.</ref>}} [[27. 11.|27. novembra]] [[1943]]. godine, pukovnik [[Jevrem Simić]] i Nikola Kalabić su zajedno potpisali ugovor sa predstavnicima [[Wehrmacht]]a o zajedničkoj borbi protiv partizana koji je sadržavao navedene stavke: {{izdvojeni citat| 1.   Primirje u srezovima Umka, Vračar, Grocka, podunavskom, kosmajskom, mladenovačkom, oplenačkom, aranđelovačkom, lepeničkom, kragujevačkom, gružanskom, kačerskom, kolubarskom. Četnici se obavezuju da ne vrše sudsku vlast samovoljno prema Nemcima i pripadnicima nemačke narodne grupe. U ugovor su uključeni nemački Vermaht i policija, bugarske oružane snage, Srpski dobrovoljački korpus, Srpska državna straža, Ruski zaštitni korpus, srpske vlasti i privredna preduzeća, a na četničkoj strani — četničke jedinice kapetana Kalabića i pukovnika Simića. 2.   Primirje treba da stvori podlogu — pretpostavku za zajedničku borbu protiv komunista. 3.   Potvrda Kalabića i Simića da se u potčinjenim jedinicama ne nalaze pripadnici sila koje su sa Nemačkom u ratu. Obaveza Kalabića i Simića da spreče i prekinu obaveštajne puteve koji bi mogli da daju obaveštenja neprijateljima velikonemačkog Vermahta o nemačkim vojnim pokretima. 4. Uključivanje četničkih jedinica u nemačko borbeno vođstvo prilikom većih zajedničkih borbenih dejstava. Borbene zadatke četničkim jedinicama za ovo vreme određuje nemačko vođstvo. 5. Izmena štabova za vezu. 6. Liferovanje nemačke municije za izvođenje zajedničkih borbenih zadataka prema vojničkim potrebama. 8. Ugovor se ima držati u tajnosti.<ref>{{Cite web |title=Sporazum od 27. novembra 1943. između pukovnika Jevrema Simića i kapetana Nikole Kalabića sa nemačkim predstavnikom o saradnji u borbama protiv NOVJ |url=http://www.znaci.org/00001/4_14_3_262.htm |access-date=2023-05-19 |archive-date=2009-11-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20091101024727/http://www.znaci.org/00001/4_14_3_262.htm |dead-url=yes }}</ref>|Sporazum pukovnika Jevrema Simića i kapetana Nikole Kalabića sa nemačkim predstavnikom o saradnji u borbama protiv NOVJ (27. novembra 1943.)}} U izveštaju od 29. novembra 1943. godine, poslatom štabu [[Armijska grupa F|Armijske grupe »F«]] iz njemačke komande Jugoistoka, navedeno je sljedeće: {{izdvojeni citat|Srbija: Nakon pomenutog ugovora sa Lukačevićem, četnički vođa Kalabić sa D.M. jedinicama u centralnoj Srbiji (Beograd — Obrenovac — Lazarevac — planina Rudnik — severno od Kraljeva — Svilajnac) obustavio borbu protiv nemačkog Vermahta radi neometane borbe protiv komunističkih bandi u ovoj oblasti.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?rec=313&roll=485&broj=631 NARA, T313, Roll 485, frame no. 000628.]</ref>|Večernji izveštaj komande Jugoistoka (Arm.gr. F) od 29. XI 1943.}} Po sklapanju sporazuma, Kalabić je naredio svojim ljudima "da se Nemci i pripadnici Nemačke oružane snage ne smeju napadati pa ni razoružavati." Svaki napad na nemačke okupatore Nikola Kalabić je kažnjavao smrću: {{izdvojeni citat|Za svako neizvršenje ovog naređenja, učinioca dela staviću pod preki sud i kažnjavaću smrću.<ref>https://www.znaci.org/00001/11_48.htm</ref>}} [[Datoteka:Milka ilic.jpg|mini|Posmrtni ostaci [[pokolj u Vraniću|ubijenih u Vraniću]], prilikom ekshumacije iz zajedničke grobnice u njivi radi sahrane na groblju.]] Nakon dogovorene saradnje sa Nemcima, u drugoj polovini decembra 1943. južno od Beograda provedena je akcija "čišćenja komunista". Koordinatori akcije bili su pukovnik [[Jevrem Simić]], generalni inspektor četničkih odreda i Nikola Kalabić, komandant Korpusa gorske garde, koji su izvršili koncentraciju jedinica i otpočeli takozvano "čišćenje terena". Na ovu akciju odnosi se sledeće Mihailovićevo naređenje komandantima. {{izdvojeni citat|Seged, Kiš ([[Živan Lazović]]), Ras-Ras (Nikola Kalabić), Dog-Dog i Romel. Naš avalski korpus sa srezovima [[Opština Grocka|Grocka]], Vračar, [[Umka]] spava dubokim snom. Na svim oblastima u neposrednoj blizini Beograda, nakotili su se komunisti i njihovi simpatizeri. Naređuje se komandantima, i to: majoru Mihailu Jovanoviću, kapetanu Lazoviću, kapetanu Nikoli Kalabiću, dalje Komarčeviću i rudničkom [[korpus]]u da najenergičnije sa juga na sever... čisteći usput i sve srezove, naročito srez kosmajski, naročito je važno što pre očistiti srezove Grocka i Umka.<ref>KNjIGA POSLATIH DEPEŠA ŠTABA DRAŽE MIHAILOVIĆA</ref>|General [[Dragoljub Mihailović]]}} Tokom ove akcije izvršeni su svirepi [[zločini četnika u Drugom svetskom ratu|četnički zločini]]: [[pokolj u Vraniću]], [[pokolj u Boleču]] i drugim mestima. Decembra 1943. godine četnici Nikole Kalabića zaklali su u selu Kopljarima kod Aranđelovca 21 seljaka.<ref name="Presuda">[https://www.znaci.org/00001/60_3_34.pdf Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Presuda Dragoljubu Mihailoviću i ostalima]</ref> === Bitka za Ivanjicu (1944) === {{main|Bitka za Ivanjicu 1944.}} Partizani su januara 1944. godine uspeli da zauzmu [[Ivanjica|Ivanjicu]], ali su intervencijom mnogostruko jačih osovinskih snaga odbijeni. [[11. januar]]a 1944. godine Nikola Kalabić javlja Draži Mihailoviću da su četnici, Nemci i Bugari na [[tenk]]ovima ušli u Ivanjicu: {{izdvojeni citat|Nemci i Bugari uz pomoć četnika ušli u Ivanjicu, a tenkovi produžili dalje. Komunisti otstupaju u pravcu Javor — Kušići. Od naših u borbi [[Vuk Kalaitović|Kalait]] i Marković.<ref>https://www.znaci.org/00001/4_14_3_58.htm</ref>}} O teškim borbama, u kojima su Korpusu Gorske garde pod Kalabićevom komandom (»Rasove trupe«) sadejstvovali i pripadnici [[Srpska državna straža|Srpske državne straže]], u depeši Vrhovnoj komandi JVuO od 13. januara 1944. javlja i pukovnik [[Jevrem Simić]] (»Stipe« i »Drška«): {{izdvojeni citat|U Velikoj Ivanči grupa crvenih oko 300 opkoljena od Rasovih trupa i straže. Borba se čuje i oko Aranđelovca. Rezultat još ne znam. Telefonom javljeno: Oko Arilja i Ivanjice ogorčene borbe, učestvuju i švapski tenkovi. Ovi i našima dali municiju za borbu. Avijacija greškom pobila dosta Bugara i komandanta u Lisanskoj klisuri, ubili 150 partizana. Tvoj Drška.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_3_58.htm Izvod iz knjige primljenih depeša štaba Draže Mihailovića u vremenu od 1. do 14. januara 1944. godine]</ref>}} [[14. januar]]a 1944. godine Nikola Kalabić javlja Mihailoviću da se Bugari i četnici bore protiv partizana, a Ivanjica je uništena od artiljerije: {{izdvojeni citat|2700 Bugara otišlo na položaj prema partizanima. Sada se na položaju nalaze snage četničke i poljske straže... Ivanjica je stradala od artiljerije i građanstvo je prilično stradalo. Komunisti oterali i pobili 5 Nemaca iz feldžandarmerije. Pored toga oterali jednog pomorskog kapetana, apotekara i nešto poljske straže.<ref>https://www.znaci.org/00001/4_14_3_67.htm</ref>}} [[16. 1.|16. januara]] 1944. godine Kalabić obaveštava generala Mihailovića da se protiv partizana na [[Javor]]u zajedno bore četnici, nedićevci, Nemci i Bugari: {{izdvojeni citat|Na Javoru kod Kušića i Katića još se vodi borba između komunista s jedne i četnika, poljske straže, Nemaca i Bugara s druge strane. Komunista ima oko 3500. Opkoljeni su i sada bi trebalo dotući ih.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_3_67.htm IZVOD IZ KNJIGE PRIMLJENIH DEPEŠA ŠTABA DRAŽE MIHAILOVIĆA U VREMENU OD 15. DO 31. JANUARA 1944. GODINE]</ref><ref name="Saslušanje">[https://www.znaci.org/00001/60_1_6.pdf Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Saslušanje optuženih]</ref>}} === "Hajka" na Kalabića (1944) === {{main|Operacija Hajka}} [[Datoteka:Kalabic4be9.jpg|mini|Kalabićevi četnici ispred kafane]] Krajem februara, s istekom četničko-njemačkih sporazuma o primirju, četnici su formalno opet postali neprijatelj okupacionih snaga. Marta 1944. godine Nemci i Bugari su poveli "lov" na Kalabića, poznat pod šifrom [[Operacija Hajka|Operacija Treibjagd]], nanevši četnicima ozbiljne gubitke. Međutim, usljed [[Prodor NOVJ u Srbiju proleća 1944.|prodora partizanskih snaga u Srbiju u proljeće 1944.]] godine, ubrzo je saradnja iznova uspostavljena. === Četnički teror u Srbiji (1944) === {{main|Četnički teror u Srbiji 1943-1944}} Proleća [[1944]]. godine Mihailović je odlučio da formira krupne mobilne operativne formacije - jurišne korpuse, i od njih grupe jurišnih korpusa kao formacije u rangu armije. Jedina potpuno formirana bila je Četvrta grupa jurišnih korpusa u zapadnoj i srednjoj Srbiji. Četvrtu grupu jurišnih korpusa činilo je pet jurišnih korpusa, sastavljenih od elitnih brigada iz zapadne i centralne Srbije, kojima je dodeljeno najbolje raspoloživo naoružanje. Nikola Kalabić je bio komandant Drugog jurišnog korpusa, snage oko 1.800 ljudi. U narednom periodu, Kalabić je saradnji sa Nemcima učestvovao u svim većim borbama protiv [[narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|partizana]] u Srbiji: u [[Parohija|Župi]], na [[Jastrebac|Jastrepcu]], u [[Toplica (rijeka)|Toplici]], na [[Kopaonik]]u, ponovo u Župi, na Jelovoj Gori i na prilazima [[Ravna Gora|Ravnoj gori]]. Mihailović je u proleće 1944. godine ponovo naredio komandantu Gorske garde, Nikoli Kalabiću, "da po svaku cenu uništi komunističke delove u oblasti Kosmaja, Venčaca, Bukulje i sve do Beograda", što se pretvorilo u brutalan [[teror]] nad stanovništvom. U dnevniku 3. brigade Gorske garde iz aprila 1944. o ovim operacijama, pored ostalog, piše: {{izdvojeni citat|Utorak, 11. april 1944: Danas u selu Dubani streljano šest lica komunističkih jataka i zapaljene su dve kuće komunističkih jataka. Sreda, 12. april 1944: Danas u [[Senaja|Senaji]] streljani komunistički jataci i to: Spasoje i žena mu Natalija. Četvrtak, 13. april 1944: 1. i 3. bataljon na svojim reonima rade na prikupljanju žita za predaju našoj vojsci. U samu zoru, tj. noću oko 2 časa krenula je brigada za s. Dubanu ([[Dubona]]) radi blokiranja ovog sela zbog hvatanja komunista. Pri polasku streljali su četiri komunistička jataka ... Četvrtak, 20. april 1944: Sa 1, 2 i 4. bataljonom oko 4 časa blokirano s. [[Vlaška (Mladenovac)|Vlaška]] i izvršen pretres sela. Pretres sela trajao je do 8 časova, a posle toga pred zborom seljaka likvidiran je Tihomir Avramović iz Vlaške, komunistički jatak koji je ranije bio aktivan komunista...<ref name="Milovanović">[https://www.znaci.org/00001/11_62.htm Nikola Milovanović - KORPUSI DRAŽE MIHAILOVIĆA POLAŽU ISPIT PRED OKUPATOROM U SRBIJI]</ref>}} Selo Vlaška je kažnjeno jer su meštani prethodno terali četničku stražu, i bežali da bi izbegli prisilnu regrutaciju u četničku vojsku.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_3_106.htm Izveštaj komandanta 3. brigade Korpusa Gorske garde od 3. aprila 1944. o borbama protiv pripadnika NOP-a kod Umčara]</ref> U svom pismu od [[24. april]]a Nikola Kalabić lično daje uputstva za klanje partizanskih simpatizera: {{izdvojeni citat|Dragi Pape, za klanje komunista molim te dobro tu stvar proveri. Ispitaj još bar 3 čoveka. Za te ljude koji treba da se zakolju. Pitaj Peru Miletića, Stevana Beserovca i Živorada Pajića, pa ako oni kažu da su krivi kao komunisti, onda najviše zakoljite: u Jasenici 3, Popučke 2, Garić 2, Grabovica 2, konja pastuva od Zakića mi dovedite, a za njega zna Stanimir. Mene ćeš naći tek drugi dan Uskrsa u večer u Lekovicama kod Stanoja. Nemoj se vraćati dok zadatak ne svršiš. Želim iskreno da praznik Hristovog voskrsenja dočekate svi zdravi. Doviđenja. Pozdravite mi sve, a tebe najviše pozdravlja tvoj čika Pera.<ref>https://www.znaci.org/00001/11_62.htm</ref>}} [[29. 4.|29. aprila]] 1944. godine Nikola Kalabić je predvodio [[Korpus gorske garde]] u napadu na selo [[Drugovac]] kod Smedereva, kada je počinjen zloglasni [[Masakr u Drugovcu|pokolj u Drugovcu]], prilikom kojeg su četnici poubijali veliki broj meštana. Nakon odstupanja partizanskih snaga, četnici su upali u selo i ubili 72 stanovnika, zapalili oko 120 kuća i opljačkali oko 200 domaćinstava. Iz pušaka je ubijen 41 stanovnik, 24 su zaklani, troje je umrlo od batina, a četvoro je izgorelo u zapaljenim kućama.<ref>Радослав Пауновић, Непокорени Друговац, Нови Сад, 1967, стр. 116-121.</ref> Zločin u Drugovcu predstavlja najmasovnije ubistvo srpskog stanovništva u Srbiji tokom rata koje su četnici počinili u jednom danu.<ref>{{harv|Radanović|2015|p=153}}</ref> === Oslobođenje Srbije === {{main|Bitka za Srbiju 1944.}} [[Datoteka:First Vrede sa četnicima.jpg|thumb|Nemački kapetan Fürst Wrede i četnički komandanti Nikola Kalabić, [[Dragoslav Račić]] i [[Neško Nedić]], nakon potpisanog sporazuma o zajedničkoj borbi protiv partizana, u Topoli 11. avgusta 1944. (''nemački izvor'')<ref>[https://www.znaci.org/images/NARA/T311_286/0535.jpg Wredeova zabeleška str.1]</ref><ref>[https://www.znaci.org/images/NARA/T311_286/0536.jpg Wredeova zabeleška str.2]</ref><ref>[https://www.znaci.org/images/NARA/T311_286/0537.jpg Wredeova zabeleška str.3]</ref>]] U depeši koju je Draža Mihailović (pseudonim »Hans«) poslao [[5. maj]]a 1944. godine svojim potčinjenim komandantima, navode se podaci o rasporedu četničkih, [[Kvisling|kvislinških]] i okupatorskih snaga u [[Zapadna Srbija|zapadnoj Srbiji]] tokom [[Prodor NOVJ u Srbiju proleća 1944.|partizanske ofanzive]]: {{izdvojeni citat|U pravcu Bukova odbijeni komunistički napadi. Na Bukovima vodili borbu Kalabić i Ajdačić. Vođene borbe na frontu od Bukova — Povlena i od Bukova do Ražane. Isto tako na Subjelu i Previji. Raspored snaga: poljska straža u Mravincima. Kalabić na Bukovima. Od Bukova do Ražane Ajdačić. Ražana, jedan bataljon Nemaca i Kalabićevi. U Kosjeriću naše snage i 1 bataljon dobrovoljaca. U Sečoj Reci, jedna brigada Rakovića i Nemci. Na Vardi jedan bataljon Rusa i jedan bataljon dobrovoljaca. Dub, jedan bataljon Nemaca i jedan bataljon dobrovoljaca.<ref>[https://znaci.org/00001/4_14_3_165.htm Izvod iz knjige poslatih depeša štaba Draže Mihailovića u vremenu od 1. do 24. maja 1944. godine]</ref>}} Ađutant nemačkog generala [[Hans Felber|Hansa Felbera]], u svom ratnom dnevniku beleži kako je general obilazio trupe koje drže front prema partizanima, i u sklopu obilaska sastao se [[7. maj]]a 1944. sa „vođama četnika“ [[Predrag Raković|Predragom Raković]]em i Nikolom Kalabićem.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=807&rec=501&roll=255 NARA, T501, Roll 255, frames no. 000803-804.]</ref> U Felberovu izvješću upućenom 13. maja 1944. godine komandantu Jugoistoka generalu [[Maximilian von Weichs|Maximilianu von Weichsu]], navode se sljedeće karakteristike o držanju Mihailovićevih četnika, kao i o stavovima pojedinih ravnogorskih komandanata: {{izdvojeni citat|Četnici uvjeravaju da su prekinuli sve neprijateljske aktivnosti prema Nijemcima, te da su spremni boriti se protiv komunista do konačne pobjede; operacije vode, sa četničke strane Neško Nedić, sa njemačke major Weyel; iz razgovora vođenih na bojnom polju se vidi da su vođe poput Kalabića i Rakovića voljni sarađivati sa Nijemcima; [četničko] ljudstvo često ima prijateljski pristup, samo rijetko se vide neprijateljska lica; naoružanje im je skromno, manjka mitraljeza; stanje sa zalihama municije, kao i dosad, nejasno.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=727&rec=501&roll=256 Nacionalni arhiv SAD, mikrofilm publikacija T-501, rolna 256, snimci 723-724; Felberov raport von Weichsu, (13.5.44)]</ref>|Izvještaj generala Hansa Felbera generalu Maximilianu von Weichsu (13. 5. 1944.)}} Sarađujući sa njemačkim okupatorom u borbi protiv NOVJ, Kalabić je paralelno održavao redovne kontakte i sa kvislinškom vladom [[Milan Nedić|Milana Nedića]]. U pismu upućenom 18. maja 1944. [[Kragujevac|kragujevačkom]] industrijalcu Stevanoviću, kapetan Kalabić navodi: {{izdvojeni citat|Primio sam 1,000.000 dinara i 600 kgr konzervi koje ste mi poslali preko Janka. Zahvaljujem Vam na pažnji koju ste ukazali prema vojnicima Kraljeve Garde i borcima za spas i za dobro Kralja i Otadžbine. Od Predsednika vlade đenerala Nedića dobio sam preko Janka izvesne pomoći za svoje borce i dobiću ih i nadalje, pa sam uveren da ćete Vi utoliko pre shvatiti i staviti mi na raspoloženje sva svoja sredstva kako bi svoje bose i gladne vojnike i borce organizovao za novu borbu protivu komunizma koji preti celom Srpskom narodu pa i Vama da ga uništi.<ref>AVII, arhivski fond Draže Mihailovića, S—X—35.</ref><ref>[https://znaci.org/00001/11_62.htm KORPUSI DRAŽE MIHAILOVIĆA POLAŽU ISPIT PRED OKUPATOROM U SRBIJI]</ref>}} [[Dragomir Dragi Jovanović]], predsednik [[Beograd]]ske opštine, upravnik grada Beograda i šef [[Srpske državne bezbednosti]] tokom okupacije, o svojim vezama sa članovima Mihailovićevog pokreta, kao i sa samim Kalabićem, pred istražnim organima jugoslovenskih vlasti 1946. godine izjavio je sljedeće: {{izdvojeni citat|Prve razgovore i pozdrave Draži Mihailoviću slao sam preko Milana Kalabića, tadanjeg komandanta oružanih odreda, i to koncem 1941. godine, i zatim sam prvi put video jednog čoveka za kojega sam znao da je iz bliže okoline Draže Mihailovića, i to u leto 1942. godine. Taj čovek je bio Nikola Kalabić, komandant kraljeve Gorske garde. On je lično došao kod mene u Beograd i sastali smo se u Beogradskoj opštini. Posle sam se sa njim sastajao koncem 1943. i u toku 1944. godine, osam do devet puta. Sastajali smo se u Šatornji, u Topoli, u Aranđelovcu, kod Mladenovca u banji Selters, kod Ralje, u Ražani i Pranjanima. Na tim sastancima razgovarali smo obično o toku razvitka događaja u Beogradu, o držanju dobrovoljaca, naročito o komunistima, o akcijama koje vode četnici protiv komunista i o Kalabićevim potrebama. Njegovim zahtevima izlazio sam u susret. Pomagao sam ga novcem, odećom, oružjem i municijom.<ref name="Milan Borković 1944">[http://www.znaci.org/00001/155_3.pdf Milan Borković, Kontrarevolucija u Srbiji: Kvislinška uprava 1941-1944, I-II, Beograd, 1979.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20230604192713/https://znaci.org/00001/155_3.pdf |date=2023-06-04 }}, str. II/214—215.</ref><ref>[https://znaci.org/00001/11_69.htm Nikola Milovanović: DRAŽA MIHAILOVIĆ, poglavlje PORAZ MIHAILOVIĆEVIH SNAGA U SRBIJI I NOVI SPORAZUMI SA OKUPATOROM I KVISLINGOM MILANOM NEDIĆEM]</ref>}} U izvještaju za avgust 1944. godine, koji je poslat [[Vrhovna komanda Wehrmachta|Vrhovnoj komandi Wehrmachta]] od strane generala [[Hermanna Behrendsa]], višeg vođe [[Šucštafel|SS]] i policije u okupiranoj Srbiji, procjenjuje se vojno-politička situacija u zemlji i konstatuje da među stanovništvom preovladava mišljenje da se „vreme nemačke okupacije približava svome kraju“: {{izdvojeni citat|Situacija kod neprijatelja u Srbiji: Okrug Beograd: Komunisti: Znatno pojačana dejstva Šumadijske, Kosmajske i Podunavske brigade u prostoru Sopot – Lazarevac – Aranđelovac – Azanja – Drugovac. Prepadi na opštine, uništenje znatnog broja vršalica, ubistva činovnika i pojedinih seljaka… DM: Neprekidne borbe protiv gore navedenih komunističkih bandi. Velika akcija komandanta DM, majora Kalabića, sa oko četiri hiljade ljudi, potpomognuta Dobrovoljačkim korpusom, Srpskom državnom stražom i nemačkim jedinicama je još u toku.<ref>DSUP FNRJ, Nemačka obaveštajna služba, knjiga VIII, Beograd, 1956, str. 903-921.</ref><ref>[https://www.noviplamen.net/vesti/cetnicka-kaznena-ekspedicija-u-drugovcu/ Dragoslav Dimitrijević: Četnička kaznena ekspedicija u Drugovcu]{{Dead link|date=March 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>}} Tokom septembra [[1944]]. godine, [[Četvrta grupa jurišnih korpusa JVuO|Četvrta grupa jurišnih korpusa]] pod komandom [[Dragoslav Račić|Dragoslava Račića]], zajedno sa Kalabićevim jedinicama, poražena je od nastupajućih snaga [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] i potisnuta prema [[Beograd]]u. Vojvođanski borci NOVJ koji su porazili ovu grupaciju opisuju da su se Kalabićevi četnici razletali "kao perje", potpuno nesposobni da se suprotstave.<ref>[https://www.znaci.org/00003/527.htm Mirko Tepavac: MOJ DRUGI SVETSKI RAT I MIR]</ref> U završnoj godini rata, Kalabić je bio komandant Drugog jurišnog korpusa JVuO. Učestvovao je u svim borbama protiv snaga NOVJ, sve do jeseni 1944. godine. Prolazeći kroz Beograd na putu ka Kragujevcu, kapetan Kalabić je 4. oktobra 1944. u društvu generala [[Miodrag Damjanović|Miodraga Damjanovića]] posjetio generala Milana Nedića. O ovom susretu, general Milan Nedić je 20. januara 1946. isljednicima [[OZNA]]-e, između ostalog, rekao: {{izdvojeni citat|Kalabić mi je tom prilikom kazao kako Draža vrši koncentraciju svih svojih snaga na prostoru: [[Kraljevo]] – [[Raška]] – [[Požega]] – [[Užice]], a odatle će poći u susret Englezima koji treba da da se iskrcaju u [[Dalmacija|Dalmaciji]] i oko [[Neretva|Neretve]]. Ovom prilikom oborio se na [[Dimitrije Ljotić|Mitu Ljotić]]a što sluša Nemce a ne sluša Dražu. Zatim je naredio svojim ljudima, te uvedoše dva gospodina. Rekao mi je kako su oni izaslanici Sinoda i idu u [[Beč]] u naročitu misiju. Nose i neko strogo poverljivo pismo patrijarhu [[Patrijarh srpski Gavrilo (Dožić)|Gavrilu]]. Tražio je od mene da pođem sa njima, jer im je generalni konzul Kronholc stavio na raspoloženje svoj automobil. Ovo mi je sve bilo zagonetno. Ova ideja potekla je od [[Hermann Neubacher|Hermana Nojbahera]]...<ref>Kosta Nikolić, Istorija ravnogorskog pokreta, knj. 3, Srpska reč, Beograd, 1999, str. 356-357.</ref><ref>[http://www.republika.co.rs/582-585/19.html Dragoslav Dimitrijević Beli: Istina o četničkoj izdaji (2)]</ref>}} Kalabićeve jedinice Nemci su tokom [[3. 10.|3]], [[4. 10.|4.]] i [[5. 10.|5. oktobra]] 1944. vozovima vratili iz Beograda za [[Kraljevo]] da nastave borbu protiv [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|Narodnooslobodilačke vojske]].<ref name="ReferenceA">Ratko Parežanin; MOJA MISIJA U CRNOJ GORI, Rim 1974 - strane 17-18</ref><ref>Radomir Milošević - Čeda: ZAKASNELI RAPORT, Interprint, Beograd 1996 - strane 78-79</ref> {{izdvojeni citat|Noću, iza ponoći, između 3. i 4. oktobra 1944, krenuli smo iz Beograda, sa železničke stanice u Topčideru... Uveče sam se oprostio sa komandantom Korpusa, generalom Kostom Mušickim... Kod Mušickog je u tom trenutku bio Nikola Kalabić, a u štabu Dobrovoljačkog Korpusa sam primetio i Neška Nedića... Došli su da se dogovaraju sa Dobrovoljačkom komandom i da traže opremu i ostalo. Na brzinu progovorio sam nekoliko reči sa Neškom Nedićem. U vozu su s nama putovali i Kalabićevi četnici. Rekoše nam da idu do Kraljeva, gde se vrši koncentracija četnika za borbu.<ref name="ReferenceA"/>|Nedićev ministar [[Ratko Parežanin]]}} [[Dragoslav Račić]] je usled nastupanja Crvene Armije 19. oktobra 1944. nameravao da povede borbu protiv Nemaca, ali je Kalabić smatrao takav potez preuranjenim.<ref>[https://www.znaci.org/NARA/AgF/301_565.htm Zbirka dokumenata Armijske grupe F]{{Dead link|date=August 2023 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}: "Racic beschloss den Kampf gegen den "Okkupator" aufzunehmen trotz abraten von Kalabic, der ein solches Vorgehen mit verfrüht bezeichnet."</ref> === Povlačenje u Bosnu === {{main|Proboj Nijemaca i četnika iz Srbije|Bosanska golgota}} Nakon [[bitka za Srbiju 1944.|oslobođenja Srbije]], Četvrta grupa jurišnih korpusa je rasformirana, i Kalabić je ponovo na čelu Gorske garde. Zajedno sa Nemcima povlačio se preko [[Sandžak]]a ka [[Bosna (oblast)|Bosni]]. U operacijskom dnevniku Drugog jurišnog korpusa Gorske kraljeve garde, koja je bila u sastavu 4. grupe jurišnih korpusa, o kretanju kroz Sandžak i Bosnu od 1. novembra 1944. do 10. januara 1945. godine, pored ostalog, piše sledeće: {{izdvojeni citat|Brojno stanje korpusa 2773 čoveka. 4. novembra u 8 h komandant (Nikola Kalabić — nap.) je, sa pratećom četom, ordonans oficirom Đukanovićem i ađutantom p.por. Rajovcem sa kamionima preko Duge Poljane krenuo za [[Novi Pazar]] gde je stigao u 14 časova — posle kraćeg odmora, komandant je sa jednim delom čete produžio za [[Raška|Rašku]], i po završenom poslu vratio se u N. Pazar gde se i zanoćilo. 5. novembra ceo dan je komandant ostao u Novom Pazaru, svršavajući službene poslove sa pukovnikom i g. Pogačnikom (Ljudevit, komandant Nedićeve Srpske granične straže — nap.). Nabavljeno od Nemaca 60.000 municije i 600 granata za laki italijanski bacač. 6. novembra u 10 h komandant je sa pratećom četom kamionima krenuo preko Duge Poljane i stigao u [[Sjenica|Sjenicu]] u 14 časova. Jedinice Garde ostale su na svojim položajima. 7. novembra 1944. god. u 7,30 h komandant je sa deset trojki, ordonans oficirom kap. Đukanovićem i ađutantom Milovanom Rajovcem krenuo sa kamionom u [[Prijepolje]] radi sastanka sa komandantom Srbije [[Miroslav Trifunović|đen. Trifunovićem]]. Usled zakrčenosti puta od nemačkih kolona, vrlo se je sporo kretalo, te se stiglo u Prijepolje tek u 20 h. 8. novembra u 06 h komandant je sa pratnjom krenuo iz Prijepolja i u Sjenicu stigao u 15 h. Komandant se sretno spasao od bombardovanja, jer ga je bombardovanje zateklo u sred Sjenice.<ref>AVII, arhivski fond Draže Mihailovića, S—V—1740/14.</ref><ref>[https://znaci.org/00001/11_75.htm Nikola Milovanović: DRAŽA MIHAILOVIĆ, poglavlje VELIKO BEKSTVO]</ref>}} U Bosni je nastavio borbu protiv [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|Narodnooslobodilačke vojske]] u saradnji sa okupatorima, od kojih je krajem 1944. trebovao „puščanu, mitraljesku i bacačku municiju“.<ref>{{Cite web |title=Obaveštenje komandanta Grupe korpusa gorske garde od 13. decembra 1944. nemačkom komandantu odseka Rogatica — Sarajevo o upućivanju oficira za vezu radi dobijanja municije za borbu protiv NOVJ |url=http://www.znaci.org/00001/4_14_4_119.htm |access-date=2023-05-19 |archive-date=2022-10-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20221024030147/https://www.znaci.org/00001/4_14_4_119.htm }}</ref> U izvještaju od 16. decembra 1944. godine, potpukovnik Warnstorff iz [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]] obavještava nadređene o pozitivnom odgovoru na ovaj zahtjev, budući da je „četničkoj grupi Kalabić, koja je na prostoru sjeverno od Rogatice (pl. Devetak) preuzela zadatke obezbjeđenja“ isporučeno 8320 metaka za mašinsku pušku, 45 hiljada metaka puščane municije, 30 hiljada metaka za mitraljeze i 60.000 za teške mitraljeze, kao i 200 ručnih bombi.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=1183&rec=311&roll=184 Nacionalna arhiva Vašington, mikrofilm T311, rolna 184, frejm 001177.]</ref> U depešama od 20, 21. i 22. decembra 1944, Nikola Kalabić (pseudonimi »Perun« i »Čika Pera«), obavještava Dražu Mihailovića da sadejstvuje protiv snagâ [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]] u istočnoj Bosni zajedno sa jedinicama pod komandom potpukovnika [[Dragutin Keserović|Dragutina Keserovića]] i majora [[Stevan Damjanović|Stevana Leke Damjanovića]], kao i kvislinške [[Srpske granične straže]] (komandant: pukovnik [[Ljudevit Pogačar]]; SGS je skupa sa SDS-om činila okosnicu [[Srpski udarni korpus|Srpskog udarnog korpusa]], koji se 6. oktobra 1944. integrisao u JVuO), te da je »od broja 11« (šifra za Njemce) uspio dobiti dovoljnu količinu streljiva: {{izdvojeni citat| (20. XII) Nalazim se severoistočno od Šekovića, sela Selište, Korito i Vidaković. Pogačar je upao u Vlasenicu i ide pravcem ispred Kesera i ako mu to nije pravac. Odlični su borci i dobro su naoružani. Čika Pera. (21. XII) Treća divizija S.U.K. Pogačareva nalazi se na mome desnom krilu. Danas kreće pravcem selo Dobrić selo D. Bašići selo Paprača selo Osmaci, gde će zanoćiti i čekati dalje naređenje preko moje radio stanice. (22. XII) Ja i graničari smo juče zauzeli Caparde, Osmak i Kakanj brdo od 22 komunističke divizije koja se povlači od Zvornika. Neprijatelj ostupio ka Majevici. Keser je levo od mene i on imao borbu. Graničari su desno od mene. Sa Lekom nemam vezu ali je sa nama jedan mali deo Sprečanske grupe brigada. Detaljnije ću Vas izvestiti kad prikupim podatke. Od br. 11 snabdeo sam se dobro. Da sam imao mogućnosti snabdeo bi se još.<ref name="znaci.org">[https://znaci.org/00001/4_14_4_156.htm Izvod iz knjige primljenih depeša štaba četničke Vrhovne komande od 12. decembra 1944. do 26. februara 1945. godine]</ref>}} Major Nikola Kalabić, komandant Grupe korpusa gorske garde, obavijestio je 27. decembra 1944. Vrhovnu komandu JVuO o osipanju četničkih snaga pod njegovom komandom, moleći da se ljudstvo dislocira u blizinu njemačkih trupa: {{izdvojeni citat|Meni nije došlo preko 300 ljudi. Od Graničara samnom je jedan i po bataljon. Celu noć smo maršovali pod borbom. Siniša je sa mnom. Ostao sam bez metka. Šta se radi sa nama. Ovo je propast. Bez obzira na sve, ako imate milosti dajte da sklonim ljude u blizini 11. Očajan sam za sve ovo. Ljude, ljude ovolike pogubih džabe.<ref>[https://znaci.org/00001/4_14_4_156.htm Izvod iz knjige primljenih depeša štaba četničke vrhovne komande od 12. decembra 1944. do 26. februara 1945. godine]</ref><ref>{{harv|Radanović|2015|p=403}}</ref>}} U bojnoj relaciji Štaba 14. srpskog korpusa Štabu 2. armije JA (4. januar 1945) pominje se jačina pojedinih grupacija srpskih četnika u istočnoj Bosni, kao i da je Kalabićeva grupa najbrojnija: {{izdvojeni citat|Kalabićeva grupa korpusa ima šest korpusa i jednu brigadu njegove lične pratnje. Korpusi su sledeći: Oplenački jačine oko 300 ljudi pod komandom Negovana Arsenijevića, Kosmajski jačine oko 200 ljudi pod komandom Mome Obradovića, Crnogorski jačine oko 200 ljudi pod komandom Filipa Ajdačića, Zlatiborski jačine oko 350 ljudi pod komandom Strahinje Rogića, Javorski jačine oko 100 ljudi pod komandom majora Cvetića i Mlavski jačine oko 500 ljudi pod komandom Siniše Pazarca. Brigada lične Kalabićeve pratnje je pod komandom Nešića. Ukupno brojno stanje ove grupe korpusa iznosi 2.000 ljudi...<ref>{{harv|Radanović|2016|p=416}}</ref>}} [[16. januar]]a 1945. godine pukovnik [[Gojko Borota]] izveštava Dražu Mihailovića da je Kalabić dobio snabdevanje od Nemaca: {{izdvojeni citat|Nemci nameravaju da prodru preko Vlasenice u Zvornik... žele sudelovanje naše koje bi bilo levo i desno od te linije i zaposedanje očišćene prostorije... Kalabić primio prilično materijala i municije, samo lekova u težini 100 kg.<ref>https://www.znaci.org/00001/4_14_4_156.htm</ref>|Pukovnik [[Gojko Borota]]}} Nikola Kalabić uspijeva obezbijediti municiju od okupatora i u narednom periodu. U depeši potpukovniku [[Dragoslav Račić|Dragoslavu Račiću]] (pseudonim »Miki«) koju je general Mihailović uputio 21. februara 1945. godine, između ostalog, navedeno je sljedeće: {{izdvojeni citat|Primio sam depeše 84 do 86. Zadovoljan sam sa vašim rezultatima. Ja računam, da ste uz zaplenjeno oružje zaplenili i municiju, Broj 11 lako vam je može dostaviti iz Brčkog. Pokušajte. Pre kratkog vremena Kalabić je imao uspeha u tom pogledu.<ref>[https://znaci.org/00001/4_14_4_192.htm Izvod iz Knjige poslatih depeša štaba Vrhovne komande od 12. decembra 1944. do 7. aprila 1945. godine]</ref>}} U maju [[1945]]. godine, četničke jedinice su uništene u [[Bitka na Zelengori|bici na Zelengori]], od strane Jugoslovenske armije. Sa nekoliko desetina svojih ljudi, Kalabić je uspeo da stigne u okolinu Valjeva. == Zločini Kalabićevih četnika nad civilima == Državna komisija za utvrđivanje zločina okupatora i njihovih pomagača u saopštenju od 11. februara 1945. obznanila je pismo Nikole Kalabića od 24. aprila 1943. (potpisano Kalabićevim pseudonimom "Čika Pera") u kom Kalabić sugeriše podređenima da izvrše klanje 9 lica u selima u okolini Valjeva. U "Saopštenju Državne komisije br. 22." (Beograd, 1945) objavljen je faksimil ovog pisma: "Dragi Pape, Za klanje komunista molim te dobro tu stvar proveri ispitaj još bar 3 čoveka za te ljude koji treba da se zakolju. Pitaj Peru Miletića, Stevana Besarovca i Živorada Pejića pa ako oni kažu da su krivi kao komunisti onda najviše zakoljite u Jasenici 3, Papučke 2, Garić 2, Grabovica 2. Konja pastuva od Zazića mi dovedite a za njega zna Stanimir. Mene ćeš naći tek drugi dan Uskrsa uvečer u Leskovicama kod Stanoja. Nemoj se vraćati dok zadatak ne svršiš. Želim iskreno da praznik Hristova voskresenja dočekate svi zdravi. Doviđenja. Pozdravi sve a tebe najviše pozdravlja tvoj Čika Pera, 24.4.43.g."<ref>Саопштења Државне комисије за утврђивање злочина окупатора и њихових помагача, бр. 7-33, Београд, 1945, стр. 323, 325.</ref> Nikola Kalabić u depeši od 29. decembra 1943. obavestio je Dražu Mihailovića o pokolju koji su počinili četnici pod njegovom komandom u selu Kopljare pokraj Aranđelovca u noći 25-26. decembra 1943. Najveći broj stradalih bili su pripadnici romskih porodica koje su živele u selu. "U Kopljarima uhvaćeno na spavanju i poklato 24 aktivna komunista od kojih su 20 cigani, koji su priznali da su bili takozvani "jarugaši", danju rade svoje poslove kući, a noću u akciji. Sve sam poklao. Ras Rasa"<ref>Zbornik dokumenata i podataka o NOR-u naroda Jugoslavije, XIV/3, Beograd, 1983, str. 213.</ref> Ovaj pokolj potvrđuju i [[Kvisling|kvislinški]] izvori ("Izveštaj odeljenja za državnu zaštitu Nedićevog Ministarstva unutrašnjih poslova od 30. decembra 1943. o događajima u Srbiji od 24. do 30 decembra"): "Noću 25/26. om. četnici DM zaklali su u selu Kopljaru, sreza orašačkog, Gavrilović Milutina, opštinskog delovođu, Milanovića Radojicu i Savkovića Tihomira, zemljoradnike i 15 cigana i 4 ciganke i spalili sve ciganske kuće u selu, kao i kuće dvojice seljaka čiji se članovi porodica nalaze u partizanskim redovima. Delo je izvršeno zbog saradnje ubijenih sa partizanima."<ref>Zbornik dokumenata i podataka o NOR-u naroda Jugoslavije, I/21, Beograd, 1965, str. 560.</ref> U noći između 31. decembra 1943. i 1. januara 1944, pripadnici 1. (oplenačke) brigade Korpusa gorske garde zaklali su devet stanovnika Topole. Među ubijenima bilo je šest žena. Pored ostalih, ubijeni su Dragiša Aksentijević, njegova supruga Mirka, sin Milanko i kćerke Milena i Nadežda. Zaklane su i učiteljica Desanka Jakšić i njena majka Radojka.<ref>Arhiv Jugoslavije, Državna komisija, 110, kutija 549, strana 176.</ref> 21. aprila 1944. u [[Бања (Аранђеловац)|selu Banja]], pokraj [[Aranđelovac|Aranđelovca]], četnici Korpusa gorske garde, pod komandom [[Negovana Arsenijevića]], zaklali su 10 meštana, uključujući tri žene.<ref>Arhiv Srbije, Zemaljska komisija, k. 142, zl. br. 991, 994, 995.</ref><ref>Коста Николић, Историја равногорског покрета, I-III, Београд, 1999, стр. II/211.</ref> Među ubijenima bila je i 20-godišnja Kosara Stojić, majka dvomesečne bebe. „Ovo su uradili zato što njenog muža nisu uspeli da uhvate.”<ref>AS, ZK, k. 142, zl. br. 991.</ref><ref>{{harv|Radanović|2015|p=151}}</ref> == Posleratno hvatanje i smrt == Pred kraj rata Nikola Kalabić kao i mnogi drugi četnici pokušavali su da se sakriju u zabačenim delovima zemlje, čekajući pokušaj pobune protiv komunističke vlasti. [[OZNA]] (Odeljenje Zaštite Naroda) je krenula sa širokim planom hvatanja bivših pripadnika JVUO i ostalih saradnika okupatora. Tako su uspeli da ga u tajnoj operaciji [[5. 12.|5. decembra]] [[1945]]. uhapse. Prema kasnije objavljenim službenim tvrdnjama vlasti, Kalabić je izrazio želju da sarađuje u hapšenju đenerala Draže Mihajlovića u zamenu za imunitet od krivičnog gonjenja. OZNA je na to pristala, te je Kalabić učestvovao u operaciji tako što je preko svojih veza namamio Mihajlovića u klopku u kojoj je uhapšen u martu [[1946]]. Deo istoričara i istorijskih publicista kao i nacionalistički deo srpske javnosti odbacuje te tvrdnje, smatrajući ih komunističkom propagandom i falsifikatima, odnosno nastojanjem da se ocrne najviše ličnosti JVUO. U tome su kasnije dobili podršku Kalabićeve porodice koja je nastojala sa njega izbrisati stigmu "izdajnika".<ref>http://www.novosti.rs/vesti/naslovna/aktuelno.69.html:251504-Nista-o-Drazi---nije-bilo-u-sefu Ništa o Draži nije bilo u sefu Novosti, 18. 09.2009.</ref> Tačan datum Kalabićeve smrti niti mesto njegove sahrane nisu poznat. U zvaničnim arhivama nema nekakvih podataka o njegovoj sudbini; na temelju svedočanstava iz druge ruke se špekuliše kako je bio "diskretno" [[fizička likvidacija|likvidiran]] mesec-dva posle Draže. 1980-ih, pogotovo nakon emitovanja TV-serije ''[[Poslednji čin]]'', pojavile su se glasine o tome da mu je ipak pošteđen život te da je živeo još dvadeset godina pod novim identitom, bilo u inostranstvu, bilo u samoj Jugoslaviji. Navodilo se da je 1960-ih poginuo u saobraćajnoj nesreći, odnosno da je ubijen u kafanskoj tuči kada se napio i otkrio svoj identitet, odnosno da ga je prepoznala jedna od preživelih žrtava četničkih pokolja. Kalabić je zvanično proglašen mrtvim tek početkom 2011. godine u sudskom [[vanparnični postupak|vanparničnom postupku]]<ref name="postupak"/> koji je pokrenula njegova unuka Vesna Dragojević.<ref>http://www.novosti.rs/vesti/naslovna/aktuelno.293.html:317490-Kalabica-ubili-sest-puta Kalabića ubili šest puta Novosti, 1. februar 2011.</ref> Prema tom rešenju, kao datum smrti je naveden 13. januar 1946. Rešenje se temelji na iskazu penzionisanog pravoslavnog sveštenika Mijajla Danilovića koji je preneo svedočanstvo dvoje Kalabićevih saboraca prema kome je na taj dan ubijen u OZNA-inog zasedi. Sud je prihvatio to svedočanstvo, jer ga niko nije zvanično osporio, tako da je zvanična verzija Kalabićeve smrti drugačija od one koje su decenijama navodile jugoslovenske vlasti. Ipak, domaća istoriografija, uključujući istoričare Kostu Nikolića, Bojana Dimitrijevića i Predraga Ostojića, demantuje špekulacije o navodnoj Kalabićevoj pogibiji krajem 1945. i prihvata kao validnu zvaničnu posleratnu verziju o saradnji Nikole Kalabića u lociranju Draže Mihailovića i njegovom hvatanju marta 1946. O tome pišu K. Nikolić i B. Dimitrijević u biografiji generala Dragoljuba Draže Mihailovića (Beograd, 2011). "Proučavajući dokumentaciju BIA ustanovili smo da je verzija po kojoj je generala Mihailovića zarobila grupa pripadnika Ozne za Srbiju uz "pomoć" Nikole Kalabića verodostojna. Raspoloživi dokumenti u posedu BIA nedvosmisleno potvrđuju verziju koja je u javnost došla putem literarno obrađenih iskaza pripadnika ove grupe. Nikola Kalabić je prvi put lociran krajem avgusta 1945. Prema publicističkim verzijama koje su docnije objavljivali bivši pripadnici Ozne/Udbe, infiltracija Titove službe bezbednosti u ravnogorsku organizaciju počela je u oktobru 1945. (oficir Ozne Milovan Pejanović pisao je o infiltraciji u Kalabićevu grupu na terenu krajem novembra 1945. pod pseudonimom "Ljubo Popović", pod kojim je kasnije objavio knjigu). Major Ozne Milovan Pejanović je, sudeći prema takvim svedocima, uspeo da nagovori Nikolu Kalabića da dođe u "beogradski ravnogorski štab" na prezimljavanje. Njegovo hvatanje je izvršeno početkom decembra 1945."<ref>Коста Николић, Бојан Б. Димитријевић, Генерал Драгољуб Михаиловић 1893-1946. Биографија, Београд, 2011, стр. 465-466.</ref> U arhivi BIA sačuvano je nekoliko kratkih poruka koje je pisao Kalabić uoči hapšenja, kao i pismo-ispovest pisano 19/20. decembra 1945. organima nove vlasti iz zatvora, odnosno Slobodanu Peneziću Krcunu, Aleksandru Rankoviću i Milovanu Đilasu. Apostrofirajući ovo pismo, Nikolić i Dimitrijević ističu: "Ovo je indirektna potvrda o verodostojnosti verzije koju je objavio "Ljubo Popović" (Milovan Pejanović), a neke od pronađenih depeša slažu se vremenski i tematikom sa onima koje je on kao faksimile objavio u svojoj knjizi."<ref>Коста Николић, Бојан Б. Димитријевић, н.д, стр. 466.</ref> == U popularnoj kulturi == Događaji vezani uz hvatanje Draže Mihailovića, odnosno verzija prema kojoj je u njemu ključnu ulogu igrao Kalabić, dva puta su ekranizovani u bivšoj Jugoslaviji. Godine 1970. je snimljen igrani film ''[[Klopka za generala]]'', gde se kao lik pojavljuje četnički komandant po imenu "Ras", temeljen na Kalabiću, a koga tumači [[Ljuba Tadić]]. Godine 1981. je [[Radio-televizija Srbije|Radiotelevizija Beograd]] emitovala [[dokudrama|dokumentarno-dramsku]] mini-seriju ''[[Poslednji čin]]'' gde Kalabića glumi [[Zoran Rankić]]; njegovo tumačenje Kalabićevog lika je izazvalo kontroverze u tadašnjoj javnosti, s obzirom da je prikazan s neoubičajenim simpatijama za nekoga sa zvaničnom reputacijom izdajnika i zločinca. == Rehabilitacija == Godine [[2009]]. rodbina Nikole Kalabića pokrenula je njegovu [[sudska rehabilitacija|sudsku rehabilitaciju]].<ref>http://www.novosti.rs/vesti/naslovna/aktuelno.69.html:241926-Nas-deda-nije-izdao-Drazu Naš deda nije izdao Dražu! Novosti, 06. 06.2009</ref> Na najavu podnošenja zahteva za rehabilitaciju Nikole Kalabića, istoričar [[Venceslav Glišić]], relevantan poznavalac istorije Drugog svetskog rata na tlu Srbije, izjavio je: {{izdvojeni citat|Nikola Kalabić najmanje od svih četnika zaslužuje da bude rehabilitovan. Ovaj osvedočeni izdajnik svog naroda i blizak saradnik okupatora ostao je upamćen po zverstvima nad srpskim civilima. I meni su, dok sam istraživao ovaj period srpske istorije, nuđene kontradiktorne informacije o njegovom životu i smrti. Ali jedina istina je ona koju mi je svojevremeno poverio Aleksandar Ranković - Nikola Kalabić je izdao Dražu Mihailovića."<ref>[http://www.novosti.rs/vesti/naslovna/aktuelno.293.html:415575-Nikola-Kalabic---izdajnik-ili-zrtva Medijska najava podnošenja zahteva za sudsku rehabilitaciju]</ref>|Istoričar [[Venceslav Glišić]]}} Kalabić je zvanično rehabilitovan u maju [[2017]]. godine odlukom Višeg suda u [[Valjevo|Valjevu]]. Tu je odluku, međutim, poništio Apelacioni sud u Beogradu u maju [[2018]]. i vratio na ponovno odlučivanje. Ponovo je rehabilitovan [[8. august]]a [[2022]]. godine. Sud u Valjevu ga je oslobodio pređašnjih optužnica i ništavnima su proglašene odluke o konfiskaciji njegove imovine te je za zvanični datum njegove smrti nedvosmisleno utvrđen [[19. januar]] [[1946]]. godine. Apelacioni sud u Beogradu je [[19. maj]]a [[2023]]. godine potvrdio rješenje Višeg suda u Valjevu, čime je Kalabić i pravomoćno rehabilitovan. U saopćenju suda je navedeno da je prvostepeni sud “pravilno utvrdio da Kalabić nije sarađivao sa okupatorom i da je neosporno utvrđeno da ne postoji nijedan pisani dokument u kome se reguliše saradnja Kalabića sa nemačkom vojnom silom”. == Literatura == {{refbegin|3}} * {{cite book|ref=harv|last=Tomasevich|first=Jozo|title=Četnici u Drugom svjetskom ratu 1941-1945|url=https://books.google.rs/books/about/%C4%8Cetnici_u_drugom_svjetskom_ratu_1941_19.html?id=GvUCAAAAMAAJ&redir_esc=y|year=1979|publisher=Sveučilišna naklada Liber|location=Zagreb|isbn=}} * {{Cite book| ref=harv| last=Borković| first = Milan|authorlink = Милан Борковић| title = Kontrarevolucija u Srbiji. Kvislinška uprava u Srbiji 1941—1944 (knjiga 1)|year=1979a| url = https://www.znaci.org/00001/154.htm| publisher = | location = Beograd|id=}} * {{Cite book| ref=harv| last=Petranović| first = Branko|authorlink = Бранко Петрановић| title = Srbija u Drugom svetskom ratu 1939—1945|year=1992| url = https://www.znaci.org/00001/92.htm| publisher = Vojnoizdavački i novinski centar| location = Beograd|id=}} * {{cite book|ref=harv|last=Radanović|first=Milan|title=Kazna i zločin: Snage kolaboracije u Srbiji|year=2016|url= https://www.academia.edu/45434289/KAZNA_i_ZLO%C4%8CIN_Snage_kolaboracije_u_Srbiji_Drugo_dopunjeno_izdanje|publisher=Rosa Luxemburg Stiftung|location=Beograd|isbn=978-86-88745-15-4}} * {{cite book|ref=harv|last=Dimitrijević|first=Bojan B.|title= Vojska Nedićeve Srbije oružane snage srpske vlade 1941-1945|edition=3.|url=https://issuu.com/novo-videlo/docs/nedic_-_copy |year=2020|publisher=Službeni glasnik|isbn=978-86-519-1811-0}} {{refend}} == Izvori == {{izvori|2}} == Povezano == * [[Operacija Hajka|Operacija Treibjagd]] * [[Jugoslovenska vojska u otadžbini]] * [[Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] == Vanjske veze == * [https://www.znaci.org/00001/4_14_3_262.htm Sporazum od 27. novembra 1943. između Jevrema Simića i Nikole Kalabića sa nemačkim predstavnikom o saradnji u borbama protiv NOVJ] * [https://www.znaci.org/00001/11_82.htm Nikola Milovanovic, HAPŠENJE KALABIĆA] {{Lifetime|1906|1946|Kalabić, Nikola}} [[Kategorija:Biografije, Doboj]] [[Kategorija:Četnici]] [[Kategorija:Ravnogorski pokret]] [[Kategorija:Jugoslovenska vojska u otadžbini]] [[Kategorija:Srbija u Drugom svjetskom ratu]] [[Kategorija:Bosna i Hercegovina u Drugom svjetskom ratu]] [[Kategorija:Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] dmbcm4g9mtx4ymzk942ii38j1sfx326 Masakr u Šapcu 0 177340 42470699 42425952 2025-06-10T18:14:56Z Mladifilozof 604 Mladifilozof premješta stranicu [[Krvavi marš]] na [[Masakr u Šapcu]] 42425952 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Masovno streljanje Šabac 1941.jpg|minijatura|Masovno streljanje stanovništva u bari kraj Šapca, septembra 1941.]] [[Datoteka:Cetnici sprovode narod na streljanje.jpg|thumb|desno|[[Ljotićevci]] sprovode zatočene [[Rom]]e na streljanje, [[Šabac]], septembar 1941.]] '''Krvavi marš''' ili '''Marš smrti''' su ustaljeni nazivi za odmazdu [[Nemci|Nemaca]] nad građanima [[Šabac|Šapca]] koja je započela [[24. septembar|24. septembra]] [[1941.]] godine zbog [[Ustanak u Srbiji 1941.|ustanka u Srbiji]] za vreme [[Drugi svetski rat|Drugog svetskog rata]]. == Pozadina == {{Glavni članak|Ustanak u Srbiji 1941.|Bitka za Šabac}} [[Datoteka:342. divisione, Serbia 1941.jpg|minijatura|Nemačka kaznena ekspedicija u Mačvi.]] Ustanici su napali Nemce u Šapcu [[22. septembar|22. septembra]] [[1941.]] godine. Tokom 23. septembra borbe između ustanika i Nemaca su dobile na intenzitetu, posle kojih su obe strane imale znatne gubitke. Nemcima u Šapcu je pristiglo pojačanje 24. septembra, kada je reku [[Sava|Savu]] prešla ojačana [[342. nemačka divizija]]. Zbog napada na [[Šabac]], i zbog gubitaka koje su Nemci pretrpeli, general [[Franc Beme]] je još 23. septembra izdao naredbu koja glasi: {{izdvojeni citat|24. septembra 342. divizija ima na prepad da pokupi u Šapcu sve muškarce između 14 i 70 godina i da ih prebaci u koncentracioni logor, koji će divizija podići severno od reke Save.}} == Hapšenja po Šapcu == Štab nemačke 342. pešadijska divizija odredio je za ovu akcije 698. pešadijski puk, treći divizion 342. artiljerijskog puka, jedna četa 342. pionirskog bataljona, jedna četa protivtenkovskog bataljona i jedna četa NDH. Pored ovih jedinica, u akciji čišćenja Šapca učestvovao je i 2. bataljon 750. pešadijskog puka i nemačka policijska četa. [[24. septembar|24. septembra]] [[1941.]] godine je stanovništvo Šapca preko dobošara obavešteno o naređenju da se svi muškarci između 14 i 70 godina okupe radi prijavljivanja okupacionim vlastima. Ko ne dođe i ne prijavi se - biće ubijen kao odmetnik. U 15 časova počelo je okupljanje na naznačanima mestima. U to vreme nemački vojnici u pratnji ljotićevaca, ustaša, folksdojčera i belogardejaca počeli su da vrše pretres, ulicu po ulicu, kuću po kuću. Pri tome, izvršili su više ubistva, palili kuće, pljačkali i pustošili. Najviše je stradao zapadni deo Šapca – Kamičak. Prikupljeni muškarci, oni koji su sami došli na zborna mesta i oni koji su okupatorski vojnici poterali prilikom pretresa, sprovedeni su na polje [[Mihajlovac]], vašarište zapadno od linije Savski most – Stari grad, u trouglu između železničke pruge i puta. Predveče 24. septembra Šapčani su postrojeni i u kolonama po pet saterani preko mosta na levu obalu Save, u [[Klenak]]. Na livadi, opkoljeni stražarima, Šapčani su proveli dve noći pod otvorenim nebom. U sabirni logor kod Klenka doterani su 25. septembra razoružani žandarmi, činovnici i grupa naknadno pohvatanih građana. Tokom ove akcije, je uhapšeno 4.459 muških civila, a streljano 75 građana.<ref name="Manošek">[https://www.znaci.org/00001/178_5.pdf Valter Manošek: VERMAHT I UBISTVA JEVREJSKIH MUŠKARACA U SRBIJI]</ref> == Marš smrti == [[Datoteka:Streljanje Šabac 1941.jpg|minijatura|Zločin Nemaca u Šapcu 1941.]] Do 26. septembra 342. divizija je postavila koncentracioni logor kod sela [[Jarak]] u [[Srem]]u. Na kraju sela, levo od puta [[Šabac]] – [[Ruma]], jedna velika poljana ograđena je bodljikavom žicom sa nekoliko kula osmatračnica na uglovima, na kojima su bili nemački stražari sa mitraljezima. [[26. septembar|26. septembra]] [[1941.]] godine pre podne izdvojeni su i pušteni kućama dečaci od 14 godina, a ostali Šapčani su postrojeni u kolonu po pet i usiljenim maršom sprovedeni za Jarak. Put od 23 kilometara pređen je za četiri časa tako da je skoro cela kolona, naročito začelje, prešla ovaj put u trku. Nemački vojnici, praćeni kolaboracionistima, išli su na kamionima, konjima i biciklima. Iznemogle i nesposobne Šapčane, koji su padali od umora ili zaostajali, sprovodnici su usput sve likvidirali. Po izjavama preživelih, na putu od Mihajlovca do Jarka likvidirano je oko 120 ljudi. Posle višednevnog mučenja žeđu, glađu, batinanjem, pucanjem preko glava. Meštani sela Jarka izdejstvovali su odobrenje kod komande koncentracionog logora da mogu pohapšenim pružiti pomoć. [[Voda]], koju su im seljaci iz Jarka na kolima donosili od 28. septembra, spasila je od smrti mnoge Šapčane. Grad Šabac je tih dana bio sablasano pust. Nemci su pohapšene stanovnike vratili [[30. septembra]] [[1941.]] godine u Šabac, u novouspostavljeni koncentracioni logor, koji je po naređenju Vrhovnog zapovednika Srbije, generala [[Franc Beme|Franca Bemea]] otvoren u šabačkoj južnoj kasarni. == Masovna streljanja == [[Datoteka:Streljanja u Šapcu.jpg|minijatura|Streljani pa obešeni civili u Šapcu 1941.]] [[Datoteka:Streljanje u Bari.jpg|minijatura|Streljanje civila u Šapcu u Benskoj Bari 1941.]] Zbog pogibije 21. nemačkog vojnika, general Beme je 4. oktobra 1941. godine naredio da se strelja 2100 zatvorenika iz koncentracionih logora u Šapcu i Beogradu (prvenstvo su imali [[Jevreji]] i [[komunisti]]). 11. oktobra 1941. godine iz koncentracionog logora u Šapcu na Savi izvedeno je 805 Jevreja i [[Rom]]a. 12. i 13. oktobra 1941. godine svi su streljani i sahranjeni u prethodno iskopanim rakama u mačvanskom selu [[Zasavica|Zasavici]].<ref name="ucionicaistorije.wordpress.com">[http://ucionicaistorije.wordpress.com/%D1%81%D0%B5%D1%9B%D0%B0%D1%9A%D0%B0-2/%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8-%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%82/ мр Сања Петровић Тодосијевић, Кладовски транспорт]</ref> Ekshumacija žrtava izvršena je 12. juna 1945. godine. Prema zapisniku Anketne komisije Sreskog povereništva za utvrđivanje ratnih zločina okupatora i njihovih pomagača sastavljenom u Bogatiću, središtu Mačvanskog sreza, na dan ekshumacije u Zasavici su ekshumirana 834 tela. Od toga 832 muškarca i dve žene. Od 832 ekshumirana muška tela, 725 Jevreja izbeglice, 23 Jevreja iz Šapca i 84 Roma među kojima je bio i jedan broj Srba.<ref name="ucionicaistorije.wordpress.com"/> Veruje se da su Nemci početkom oktobra [[1941.]] godine streljali u Šapcu oko 1.000 ljudi.<ref>{{Cite web |title=Nemački masakri u Srbiji |url=http://guskova.ru/q?a=l&doc=%2F~mladich%2FKragujevac%2Fmas_sr |access-date=2021-10-02 |archivedate=2014-04-18 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140418220643/http://guskova.ru/q?a=l&doc=%2F~mladich%2FKragujevac%2Fmas_sr |deadurl=yes }}</ref> == Memorijal == [[Datoteka:Streljani u Šapcu 1941.jpg|minijatura|Streljani rodoljubi u Šapcu 21. i 22. avgusta 1941.]] Građani Šapca su obeležili mesto stradanja u selu Jarak. Na ulazu u selo podigli česmu sa natpisom: {{izdvojeni citat|Za ljubav, za bratstvo, za vodu.}} U znak sećanja na od 1982. godine tradicionalni [[međunarodni plivački maraton Šabac-Jarak]] se pliva kao memorijalna trka pod nazivom "Trka mira". Plivački maraton rekom [[Sava|Savom]] dužine 18 kilometara i 800 metara organizuje se svake godine i manifestacija je prijateljstva između žitelja Šapca i Jarka.<ref>{{Cite web |title=Istorijar međunarodnog plivačkog maratona Šabac - Jarak |url=http://www.swimmarathonsabac.org/istorijat.php |access-date=2012-08-21 |archive-date=2012-07-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120706231722/http://www.swimmarathonsabac.org/istorijat.php |dead-url=yes }}</ref> == Reference == {{izvori}} == Vanjske veze == * [http://www.subnor.org.rs/skup-u-jarku#more-560 КОМЕМОРАТИВНИ СКУП ПОВОДОМ 70. ГОДИНА ОД „КРВАВОГ МАРША“ ШАБАЦ – ЈАРАК] {{Drugi svjetski rat u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Ustanak u Srbiji 1941.]] [[Kategorija:Zločini nacista u Jugoslaviji u Drugom svjetskom ratu]] [[Kategorija:NOB u 1941.]] [[Kategorija:Holokaust]] [[Kategorija:Šabac]] lq5qclr8nw4m3l20eakjpfibgr7m2pb Dragoslav Račić 0 178493 42470755 42422264 2025-06-10T22:08:39Z Mladifilozof 604 /* Ustanak u Srbiji */ 42470755 wikitext text/x-wiki {{Vojno lice | ime =Dragoslav Miletić — Račić | slika = Colonel Dragoslav Račić.jpg | opis_slike = Dragoslav Račić | nadimak = | datum_rođenja = [[1905]] | mesto_rođenja = [[Godačica]] | država_rođenja = [[Kraljevina Srbija]] | datum_smrti = [[1945]]. | mesto_smrti = [[Savković]] | država_smrti = [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|FNRJ]] |vojska=[[Jugoslovenska vojska]] i [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|Jugoslovenska Vojska u Otadžbini]] |godine_služenja=[[1926]]—[[1945]]. |čin= [[Pukovnik]] |jedinica= |bitke=[[Bitka za Šabac 1941.]]<br />[[Napad četnika na Užičku republiku]]<br />[[Gušenje ustanka u istočnoj Bosni]]<br />[[Napad na Štab Majevičkog NOP odreda]]<br />[[Bitka za Srbiju 1944.]]<br />[[Bitka na Jelovoj gori]]<br />[[Proboj četnika i Nemaca iz Srbije]] |nagrade= |kasniji_rad= |potpis= }} '''Dragoslav Račić''' je bio kapetan bivše jugoslovenske vojske i [[četnici|četnički]] komandant tokom II sv. rata. Tokom rata je sarađivao sa Nemcima u okupiranoj Srbiji protiv partizana. Posle oslobođenja ubijen u Srezu azbukovačkom kao odmetnik.<ref name="ZBORNIK NOR-a">[https://znaci.org/zb/4_2_3.pdf ZBORNIK NOR-a, tom II - DOKUMENTI VRHOVNOG ŠTABA NOV I POJ - knjiga 3]</ref> == Drugi svetski rat == === Ustanak u Srbiji === {{main|Ustanak u Srbiji 1941.|Bitka za Šabac 1941.}} Dragoslav Račić je leta [[1941]]. godine učestvovao u [[ustanak u Srbiji 1941.|ustanku u Srbiji]]. [[25. avgust]]a 1941. sklopljen je sporazum između komandanta [[Mačvanski partizanski odred|Mačvanskog partizanskog odreda]] [[Nebojša Jerković|Nebojše Jerkovića]] i komandanta Cerskog četničkog odreda Dragoslava Račića o zajedničkim borbama protiv okupatora.<ref>Zbornik NOR-a, tom I, knj. 1, dok. br. 19; tom II, knj. l, str. 45</ref> Nebojša Jerković, komandant mačvanskih partizana, došao je kod kapetana Račića, komandanta cerskih četnika, radi dogovora o napadu na Šabac: {{citat|Račić je pokušao da ga ubedi da bi takav napad bio preuranjen. Partizani su i posle toga insistirali da se ide na Šabac. Nije prošla ni nedelja dana, a Nebojša Jerković se ponovo sa užom pratnjom pojavio kod Račića. Ovom prilikom komunisti su prosto iznudili od Račića pristanak, govoreći mu da ako on opet odbije, onda će oni sami ići u napad, i istovremeno će reći narodu da su četnici odustali od dalje borbe protiv okupatora. (...) ako komunisti sami pođu na Šabac, njihov ugled bi znatno porastao, makar privremeno, pošto je celi narod Podrinja zaista bio raspoložen za borbu protiv Nemaca.<ref>Dušan Trbojević, ''Cersko-Majevička grupa korpusa'', 21-22.</ref> |[[Dušan Trbojević]] iz Cerskog četničkog odreda}} Nakon dogovora o zajedničkim dejstvima, formiran je zajednički ustanički štab za to područje (dva partizana i dva četnika) čiji je komandant bio Dragoslav Račić.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 199-200), Prosveta, Beograd, 1957.</ref> [[Bitka za Šabac 1941.|Borbe za Šabac]] vođene su od [[22. 9.|22. septembra]] do [[24. 9.|24. septembra]] 1941. godine. 24. septembra po podne opkoljenim Nemcima je došla u pomoć [[342. pešadijska divizija (Nemačka)|342. nemačka pešadijska divizija]], koja razbija ustanički obruč i vrši [[Masakr u Šapcu|masakr civila]].<ref>{{Cite web |title=Nemački masakri u Srbiji |url=http://guskova.ru/q?a=l&doc=/~mladich/Kragujevac/mas_sr |access-date=2012-09-03 |archive-date=2014-04-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140418220643/http://guskova.ru/q?a=l&doc=%2F~mladich%2FKragujevac%2Fmas_sr }}</ref> Partizanski hroničar [[Dragojlo Dudić]], koji četnike u ustanku uglavnom opisuje kao nedisciplinovane skupine, sklone pijanstvu i napuštanju položaja, hvalio je hrabrost komandanta Račića. On citira Račića koji opisuje pobedu protiv Nemaca: {{citat|Veseli se, srpski narode, neprijatelj je danas razbijen, beži u neredu, baca oružje po šumama, po rovovima. Jedna partizanska četa našla je 30 mrtvih Nemaca u šumi. Ja sam nabasao na jednog mrtvog nemačkog oficira iz konjičkih trupa i, evo, večeras o mome vratu visi njegova kožna torba sa sekcijama. Ja i vaš komandant dali smo naloge četama da se dadu u poteru i nadam se da će još u toku noći, a najdalje sutra, neprijatelj biti potpuno likvidiran na frontu i prebačen preko Cera. Jedna vaša četa otišla je za Lešnicu.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 200), Prosveta, Beograd, 1957.</ref>|Dragoslav Račić Dragojlu Dudiću 14. oktobra 1941.}} Izveštaj nemačkog generala Turnera od 3. novembra 1941. ocenjuje ulogu Račića kao bitnu u ustanku, a njega kao jednog od glavnih krivaca za "teške gubitke nemačkih oružanih snaga": {{citiranje|Na kraju je poznato, da su se odredi pukovnika Mihailovića, i to pukovnika Misite kod Loznice i vojvode Račića na planini Cer, aktivno borili protiv nemačkih oružanih snaga i da su u prvom redu odgovorni za jake borbe u zapadnoj Srbiji i teške gubitke nemačkih oružanih snaga.<ref>http://znaci.org/00001/4_14_1_242.htm</ref>|Izveštaj upravnog štaba opunomoćenog komandanta korpusa u Srbiji od 3. novembra 1941. opunomoćenom komandantu korpusa}} Nakon dvomesečnog učešća u ustanku protiv Nemaca, kapetan Račić se okrenuo protiv partizana. U noći 1/2. novembra, po Mihailovićevom naređenju, Račić je vodio [[Napad četnika na Užičku republiku|četnički napad na Užice]].<ref>http://znaci.org/00001/9_5.htm</ref> Snage koje je vodio u napad na partizane (oko 1.500 boraca) bile su povučena sa položaja prema Nemcima kod Valjeva i Krupnja. === Gušenje ustanka u istočnoj Bosni === {{main|Gušenje ustanka u istočnoj Bosni|Napad na Štab Majevičkog NOP odreda}} Dragoslav Račić je početkom [[1942]]. boravio u istočnoj Bosni, kada su u [[Višegrad]]u organizovani pregovori četnika Istočne Bosne sa nemačkom i italijanskom komandom. Prema četničkom izveštaju od [[15. 1.|15. januara]], rezultati pregovora sa okupatorima su povoljni, sukoba sa Nemcima ne sme biti, a partizane moraju progoniti i prokazivati Nemcima.<ref>Arhiv VII, Ča, k. 232, reg. br. 1/1 (BH-X-23O)</ref> Prvi oružani obračun četnika i partizana tokom [[Borbe za Istočnu Bosnu 1942.|borbi za Istočnu Bosnu]] dogodio se [[20. 2.]] u Vukosavcima kod [[Lopare|Lopara]], kada su četnici Dragoslava Račića na prepad su [[Napad na Štab Majevičkog NOP odreda|napali i uništili štab]] [[Majevički partizanski odred|Majevičkog partizanskog odreda]]. === Saradnja sa Nemcima === {{main|Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu}} Maja 1944. godine, komandant Cersko-majevičke grupe korpusa Dragoslav Račić nakon [[Prodor NOVJ u Srbiju proleća 1944.|borbe protiv partizana]] na nemačkoj strani, pokušao je da se distancira od saradnje sa okupatorom. Prvo u depeši Draži Mihailoviću [[11. maj]]a 1944. piše: {{citat|Saznajem da su Užice pune Jankovićevih četnika i da Raković, Neško, Ajdačić, Janković i Mitić drže neke konferencije sa Nemcima. Ako boga znate sprečavajte ovo... Ako dalje budem vodio borbu protiv komunista zajedno sa Nemcima, ja ću duboko zaglaviti... Neko od nas mora ostati čist.<ref>Arhiv VII, Ča, k. 276, reg. br. 2/1—28</ref><ref>http://www.znaci.org/00001/4_14_3_165.htm</ref>}} Istovremeno, i Nemci doznaju da on neće više da se "prlja" saradnjom sa okupatorom: {{citiranje|Prema sigurnom izveštaju, četnički komandant Račić, koji je učestvovao u borbi protiv Grupe "Morača" u prostoru Valjevo, naredio povratak u svoje dotadašnje operacijsko područje, jer neće više da se "prlja" saradnjom sa okupatorom.<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%98_%D0%92%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%BE%D1%83%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D0%B3_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B0_%D1%98%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_13._%D0%9C%D0%B0%D1%98%D0%B0_1944. Izveštaj Vojnoupravnog komandanta jugoistoka od 13. Maja 1944.]</ref>|Izveštaj nemačkog Komandanta Jugoistoka od 13. Maja 1944.}} [[Datoteka:First Vrede sa četnicima.jpg|thumb|Nemački kapetan Wrede i četnički komandanti [[Nikola Kalabić]], Dragoslav Račić i [[Neško Nedić]], nakon potpisanog sporazuma o zajedničkoj borbi protiv partizana, u Topoli 11. avgusta 1944. (''nemački izvor'')<ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_536.jpg Wredeova zabeleška str.1]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_537.jpg Wredeova zabeleška str.2]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_538.jpg Wredeova zabeleška str.3]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_539.jpg Wredeova zabeleška str.4]</ref>]] U avgustu 1944. godine je, zajedno sa [[Dragoljub Mihailović|Mihailovićem]] i drugim četnicima, bio na sastanku sa predsednikom kvislinške vlade [[Milan Nedić|Milanom Nedićem]] na kojem je [[Sporazum Nedića i Mihailovića 1944.|sklopljen sporazum]] o zajedničkoj "borbi protiv [[komunizam|komunizma]]", odnosno protiv [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|Narodno oslobodilačke vojske Jugoslavije]].<ref name="Saslušanje">[http://www.znaci.org/00001/60_1_6.pdf Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Saslušanje optuženih]</ref> U Topoli je [[11. avgust]]a 1944. održan sastanak između predstavnika nemačke komande Jugoistoka i predstavnika Draže Mihailovića, na kome je major [[JVuO]] Dragoslav Račić uverio nemačke predstavnike u spremnost četničkog pokreta na saradnju sa nemačkim okupatorom: {{citat|Politička usmerenost [[Draža Mihailović|Draže Mihailovića]] i njegovog pokreta potpuno se izmenila. Oni predlažu stvaranje jednog nacionalnog fronta koji bi obuhvatio Srpsku državnu stražu, Srpski dobrovoljački korpus, formacije Draže Mihailovića i sve nacionalne snage koje su protiv komunizma. Pokret Draže Mihailovića je spreman da u celosti ide u ovaj front. Glavni zadatak je opšta mobilizacija i stvaranje jedne srpske nacionalne armije za uništenje komunizma u Srbiji. Kada komunizam u Srbiji bude pobeđen, pokret Draže Mihailovića je spreman da se, po naređenju nemačkog vođstva, angažuje na Balkanu i svuda drugde.<ref>[http://sr.wikisource.org/sr/%D0%9D%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D1%81%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0_%D1%81%D0%B0_%D1%87%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BC%D0%B0_11.8.1944. Nemački zapisnik sa pregovora sa četnicima 11.8.1944.]</ref><ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_227.htm Zbornik NOR-a, XIV/4, Beograd, 1985.], str. 1069.</ref>|Nemački zapisnik sa pregovora sa četnicima 11.8.1944.}} === Bitka za Srbiju === {{main|Bitka za Srbiju 1944.}} Tokom odsudne [[bitka za Srbiju 1944.|bitke za Srbiju]] Dragoslav Račić se borio na strani Nemaca, o čemu svedoči njegova naredba iz avgusta: {{citat|"Naše trupe i trupe potpukovnika Keserovića uz podršku jednog nemačkog bataljona napašće 26-og u zoru na [[Peta krajiška divizija NOVJ|Petu diviziju]] sa zadatkom - da je tuku i da je izbace iz Župe."<ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_40.htm NAREĐENJE KOMANDANTA 4. GRUPE JURIŠNIH KORPUSA OD 25. AVGUSTA 1944. KOMANDANTIMA 3. I 5. JURISNOG KORPUSA ZA ORGANIZACIJU NAPADA NA JEDINICE OPERATIVNE GRUPE DIVIZIJA NOVJ NA PROSTORIJI ŽUPA — RASINA]</ref>|Račićeva naredba od 25. avgusta 1944.}} 11. septembra 1944. godine, štab Armijske grupe F konstatuje da su četnici u Srbiji sve više neprijateljski nastrojeni protiv Nemaca, uz izuzetak Račića, koji je lojalan: {{izdvojeni citat|Držanje četnika u celoj Srbiji sve više neprijateljsko, sa učestalim prepadima na nem. jedinice i naseljena mesta; izuzetak je južna [sic] Srbija gde se Račić, pod njemačkom komandom, tuče protiv komunista.<ref>[https://www.znaci.org/NARA/T316.php?rec=311&roll=193&broj=433 National Archive Washington, arhivska oznaka T311, Roll 193, frame no. 000430.]</ref>|Savetovanje kod načelnika štaba Armijske grupe F (11.9.44).}} Tokom septembra 1944. godine, Račićeva [[Četvrta grupa jurišnih korpusa]], zajedno sa pridruženim jedinicama, doživela je niz teških poraza od partizana u Srbiji. Ove jedinice su nakon [[Bitka na Jelovoj gori|poraza kod Jelove gore]], [[Oslobođenje Valjeva septembra 1944.|gubitka Valjeva]], [[oslobođenje Aranđelovca septembra 1944.|gubitka Aranđelovca]], a zatim i poraza u okolini Krupnja, potisnute prema Šapcu i Beogradu. 20. septembra 1944. major Dragoslav Račić šalje Memorandum Draži Mihailoviću protiv kolebljivog stava JVuO, predlažući konačno zauzimanje strane: {{citat|Od 1941. godine mi smo sebi stavili u zadatak da organizujemo vojsku i sa naslonom na naše saveznike kao potpuno legalna vojska otpočnemo borbu za oslobođenje svoje zemlje... Za tri godine rada mi smo ispustili inicijativu iz ruku, i to zbog nejasnog zauzimanja stava... Naš nedovoljno uspešan stav prema saveznicima i nedovoljno energičan stav prema protivnicima doveo je do toga da su nam komunisti preoteli politički uticaj na saveznike i nas od pre nekoliko meseci stavili u ilegalnost kod saveznika... Sav dosadašnji rad zbog nejasnog stava imao je za posledicu naše očajno kolebanje u toku proteklih godina, što je često dovodilo do užasnog ponižavanja prema našim protivnicima. '''Čas smo paktirali, čas bili legalni, čas zauzimali stav oružanog sukoba'''...<ref name="ReferenceA">http://www.znaci.org/00001/11_73.htm</ref>|Račićev Memorandum Mihailoviću}} [[File:Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana u saradnji sa Wehrmachtom, 2.10.1944.jpg|thumb|Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana u saradnji sa Wehrmachtom (Zabeleška štaba Armijske grupe F), 2.10.1944.]] Na kraju Memoranduma, Račić predlaže “Gospodinu Ministru” da hitno odluči: ili udariti na Nemce da bi povratili stav saveznika ili se potpuno osloniti na njih da bi uništili komuniste i postali “gospodari situacije u zemlji”.<ref name="ReferenceA">http://www.znaci.org/00001/11_73.htm</ref> Uprkos kolebanju, glavne snage [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|JVuO]] tokom septembra i prvih dana oktobra borile su se protiv NOVJ u sadejstvu sa Nemcima. Glavna mobilna formacija bila je [[Četvrta grupa jurišnih korpusa JVuO|Četvrta grupa jurišnih korpusa]] pod komandom Dragoslava Račića. {{izdvojeni citat|Uprkos svojoj slabosti, Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana. Usled jakog partizanskog pritiska, još četničkih jedinica, uključujući i one iz Istočne Srbije, su izrazile spremnost za daljnu borbu protiv komunizma u saradnji sa Wehrmachtom.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?rec=311&roll=194&broj=101 National Archive Washington, arhivska oznaka T311, Roll 194, frame no. 000095.]</ref>|Dodatak za savetovanje kod načelnika štaba Armijske grupe F (2.10.44).}} Račićeve jedinice potisnute ka [[Beograd]]u, Nemci su [[3. 10.|3]], [[4. 10.|4.]] i [[5. 10.|5. oktobra]] 1944. vozovima prebacivali za [[Kraljevo]].<ref>Ratko Parežanin; MOJA MISIJA U CRNOJ GORI, Rim 1974 - strane 17-18</ref><ref>Radomir Milošević - Čeda: ZAKASNELI RAPORT, Interprint, Beograd 1996 - strane 78-79</ref> Dolazak [[Crvena armija|Crvene armije]] izazvalo je pometnju u četničkim redovima. Neki su, poput Račića, pokušali da napadom na Nemce uoči dolaska Crvene armije ponovo steknu saveznički status, ali nisu prihvaćeni. 17. oktobra Račić tvrdi kako je zarobio 310 Švaba u borbama: {{citat|Mi smo blokirali Čačak — Kraljevo i Požegu i čekamo Ruse koji su u Trsteniku. U borbama sa Švabama zarobili smo juče 310 vojnika. Pošto vidimo postupak Rusa krenućemo tebi, ako nam ovde ne bude opstanka.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945.">[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_137.htm Izvod iz knjige primljenih depeša Istaknutog dela štaba Četničke vrhovne komande od 10. septembra 1944. do 12. januara 1945. godine]</ref>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 17. 10. 1944.}} Nemački izveštaj od 19.10. 1944. konstatuje da je Račić odlučio da povede borbu protiv okupatora: {{citiranje|Račić je odlučio da povede borbu protiv "Okupatora", uprkos obeshrabrivanju od strane Kalabića, koji smatra takav potez preuranjenim.<ref>[http://www.znaci.org/NARA/AgF/301_565.htm Zbirka dokumenata Armijske grupe F]: "Racic beschloss den Kampf gegen den "Okkupator" aufzunehmen trotz abraten von Kalabic, der ein solches Vorgehen mit verfrüht bezeichnet."</ref>|Njemački izveštaj od 19.10. 1944.}} Račićev preokret je trebao poslužiti eventualnom uspostavljanju kontakta sa Crvenom armijom. Ova Račićeva borba protiv Nemaca je 16. 10. počela, a već 22.10. on se nalazi [[Proboj Nijemaca i četnika iz Srbije|u koloni Nemaca]] i zajedno sa njima napada partizane u Sjenici.<ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_91.htm Zapovest Štaba 2. divizije Srpskog udarnog korpusa od 24. oktobra 1944. potčinjenim jedinicama za napad na jedinice NOVJ u rejonu Sjenice], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XIV, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 91</ref><ref>[http://www.znaci.org/00001/4_12_4_219.htm Zapovest potpukovnika Račića], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XII, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 219</ref> Na Sjenicu su 22-24. oktobra napadali četnici pod komandom Račića iz pravca Ivanjice, i "prethodnica Scheuerlen" Armijske grupe E (u čijem su sastavu bili i RZK i SUK - preformirani nedićevci, nominalno pod Mihailovićevom komandom). === Proboj u Bosnu === {{main|Proboj Nijemaca i četnika iz Srbije|Završna četnička dejstva u Bosni (1944-1945)}} {{citat|18000 srpskih boraca na maršu za Čajniče. Prvi ešalon danas ulazi u Prijepolje. Prvog novembra verovatno ćemo stići u Čajniče. Tamo treba da se sastanemo. Treba prikupiti sve što se može od hrane. Nemci idu istim putem, armija maršala Lera.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945."/>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 29. X. 1944.}} {{citat|U Prijepolju sam. Švabe vode borbe a mi samo pomalo. Kalait u Sjenici prikuplja Srbe i Turke. Gde si ti, a gde je Čiča? Pozdrav Račić.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945."/>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 1. XI. 1944.}} [[File:Narod Podrinja uništava četničke komandante.jpg|thumb|Članak o ubistvu Račića (Glas Podrinja 6. decembar 1945.)]] Komandant [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]] [[Alexander Löhr|Ler]] u izveštaju vrhovnoj komandi za četnike iz Srbije kaže da se prilikom povlačenja iz Srbije "drže u senci [[Wehrmacht|Vermahta]]". Četničko-nemačko nevoljno savezništvo dobro oslikava sledeći izveštaj: {{citiranje|"Grupa Marković (2500—3000), u sporazumu sa nem. vojskom, osigurava odsek Mitrovica — Raška (mesta uklj.) — Novi Pazar. Izviđanje protiv Bugara, Tita i Sovjeta. Do sada nije bilo ozbiljnih incidenata. Potrebna je opreznost. [[Miiroslav Trifunović|Trifunović]] sa oko 10.000 četnika Račića i [[Dragutin Keserović|Keserovića]], uporedno sa nem. pokretima u rejonu Prijepolje. Pravac marša Foča. U početku učešće u borbenim dejstvima na nemačkoj strani (zaštita bokova). U poslednje vreme samo saputnici. Utisak: dokle god postoje zajednički interesi — uopšte mir. Ako vide mogućnost uspeha, bezuslovno treba očekivati prepade na nemački [[Wehrmacht|Vermaht]], naročito na odvojene grupe."<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%98_%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5_%D0%B3%D1%80%D1%83%D0%BF%D0%B5_%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0_%22%D0%95%22_%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%83_%D0%88%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_11.11.1944. Izveštaj Komande grupe armija "E" Komandantu Jugoistoka od 11.11.1944.], Vojnoistorijski institut, NAV--T-311, r. 184</ref>|Izveštaj Komande grupe armija E od 11.11.1944.}} Nakon uspešnog proboja sa Nemcima u Bosnu, Dragoslav Račić [[10. januar]]a [[1945]]. izveštava generala Mihailovića: {{citat|Nemci žele što jaču vezu sa nama. Traže oficira za vezu iz Vašeg štaba i radio-telegrafsku vezu. U tom slučaju obećavaju municiju, odelo, hranu, lekove i sve druge potrebe. Prema nama i našim ljudima su veoma raspoloženi i ljubazni i predusretljivi. Izgleda mi, da imaju naređenje od višeg vodstva da nas po svaku cenu pridobiju. Imam podataka da će Drinu utvrditi i držati preko cele zime, a možda i dalje...<ref>http://www.znaci.org/00001/4_14_4_156.htm IZVOD IZ KNJIGE PRIMLJENIH DEPEŠA ŠTABA ČETNIČKE VRHOVNE KOMANDE OD 12. DECEMBRA 1944. DO 26. FEBRUARA 1945. GODINE</ref>}} Posle oslobođenja, ubijen je decembra [[1945]]. godine u Srezu [[Azbukovica|azbukovačkom]] kao odmetnik.<ref name="ZBORNIK NOR-a"/> == Izvori == {{reflist|2}} == Povezano == * [[Povlačenje Nemaca i četnika iz Srbije]] * [[Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] {{Lifetime|1905|1945|Račić, Dragoslav}} [[Kategorija:Biografije, Kraljevo]] [[Kategorija:Oficiri Vojske Kraljevine Jugoslavije]] [[Kategorija:Četnici]] [[Kategorija:Četničke vojvode]] [[Kategorija:Jugoslovenska vojska u otadžbini]] [[Kategorija:Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] o0pv1d00t9h77g0jfhmxkmtijqq0o4r 42470757 42470755 2025-06-10T22:16:56Z Mladifilozof 604 uvod 42470757 wikitext text/x-wiki {{Vojno lice | ime =Dragoslav Miletić — Račić | slika = Colonel Dragoslav Račić.jpg | opis_slike = Dragoslav Račić | nadimak = | datum_rođenja = [[1905]] | mesto_rođenja = [[Godačica]] | država_rođenja = [[Kraljevina Srbija]] | datum_smrti = [[1945]]. | mesto_smrti = [[Savković]] | država_smrti = [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|FNRJ]] |vojska=[[Jugoslovenska vojska]] i [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|Jugoslovenska Vojska u Otadžbini]] |godine_služenja=[[1926]]—[[1945]]. |čin= [[Pukovnik]] |jedinica= |bitke=[[Bitka za Šabac 1941.]]<br />[[Napad četnika na Užičku republiku]]<br />[[Gušenje ustanka u istočnoj Bosni]]<br />[[Napad na Štab Majevičkog NOP odreda]]<br />[[Bitka za Srbiju 1944.]]<br />[[Bitka na Jelovoj gori]]<br />[[Proboj četnika i Nemaca iz Srbije]] |nagrade= |kasniji_rad= |potpis= }} '''Dragoslav Račić''' je bio kapetan bivše jugoslovenske vojske i [[četnici|četnički]] komandant tokom II svetskog rata. Imao je istaknutu ulogu tokom [[Ustanak u Srbiji 1941.|ustanka u Srbiji]] 1941. godine, kada je bio komandant zajedničkog štaba četničko-partizanskih snaga, koje su nanosile teške gubitke Nemcima na [[Cer]]u. U vreme nemačkog [[Gušenje ustanka u Srbiji|gušenja ustanka u Srbiji]], poveo je [[četnički napad na Užičku Republiku]], po naređenju Draže Mihailovića. Kasnije tokom rata je sarađivao sa Nemcima u okupiranoj Srbiji protiv partizana. Posle oslobođenja ubijen u Srezu azbukovačkom kao odmetnik.<ref name="ZBORNIK NOR-a">[https://znaci.org/zb/4_2_3.pdf ZBORNIK NOR-a, tom II - DOKUMENTI VRHOVNOG ŠTABA NOV I POJ - knjiga 3]</ref> == Drugi svetski rat == === Ustanak u Srbiji === {{main|Ustanak u Srbiji 1941.|Bitka za Šabac 1941.}} Dragoslav Račić je leta [[1941]]. godine učestvovao u [[ustanak u Srbiji 1941.|ustanku u Srbiji]]. [[25. avgust]]a 1941. sklopljen je sporazum između komandanta [[Mačvanski partizanski odred|Mačvanskog partizanskog odreda]] [[Nebojša Jerković|Nebojše Jerkovića]] i komandanta Cerskog četničkog odreda Dragoslava Račića o zajedničkim borbama protiv okupatora.<ref>Zbornik NOR-a, tom I, knj. 1, dok. br. 19; tom II, knj. l, str. 45</ref> Nebojša Jerković, komandant mačvanskih partizana, došao je kod kapetana Račića, komandanta cerskih četnika, radi dogovora o napadu na Šabac: {{citat|Račić je pokušao da ga ubedi da bi takav napad bio preuranjen. Partizani su i posle toga insistirali da se ide na Šabac. Nije prošla ni nedelja dana, a Nebojša Jerković se ponovo sa užom pratnjom pojavio kod Račića. Ovom prilikom komunisti su prosto iznudili od Račića pristanak, govoreći mu da ako on opet odbije, onda će oni sami ići u napad, i istovremeno će reći narodu da su četnici odustali od dalje borbe protiv okupatora. (...) ako komunisti sami pođu na Šabac, njihov ugled bi znatno porastao, makar privremeno, pošto je celi narod Podrinja zaista bio raspoložen za borbu protiv Nemaca.<ref>Dušan Trbojević, ''Cersko-Majevička grupa korpusa'', 21-22.</ref> |[[Dušan Trbojević]] iz Cerskog četničkog odreda}} Nakon dogovora o zajedničkim dejstvima, formiran je zajednički ustanički štab za to područje (dva partizana i dva četnika) čiji je komandant bio Dragoslav Račić.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 199-200), Prosveta, Beograd, 1957.</ref> [[Bitka za Šabac 1941.|Borbe za Šabac]] vođene su od [[22. 9.|22. septembra]] do [[24. 9.|24. septembra]] 1941. godine. 24. septembra po podne opkoljenim Nemcima je došla u pomoć [[342. pešadijska divizija (Nemačka)|342. nemačka pešadijska divizija]], koja razbija ustanički obruč i vrši [[Masakr u Šapcu|masakr civila]].<ref>{{Cite web |title=Nemački masakri u Srbiji |url=http://guskova.ru/q?a=l&doc=/~mladich/Kragujevac/mas_sr |access-date=2012-09-03 |archive-date=2014-04-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140418220643/http://guskova.ru/q?a=l&doc=%2F~mladich%2FKragujevac%2Fmas_sr }}</ref> Partizanski hroničar [[Dragojlo Dudić]], koji četnike u ustanku uglavnom opisuje kao nedisciplinovane skupine, sklone pijanstvu i napuštanju položaja, hvalio je hrabrost komandanta Račića. On citira Račića koji opisuje pobedu protiv Nemaca: {{citat|Veseli se, srpski narode, neprijatelj je danas razbijen, beži u neredu, baca oružje po šumama, po rovovima. Jedna partizanska četa našla je 30 mrtvih Nemaca u šumi. Ja sam nabasao na jednog mrtvog nemačkog oficira iz konjičkih trupa i, evo, večeras o mome vratu visi njegova kožna torba sa sekcijama. Ja i vaš komandant dali smo naloge četama da se dadu u poteru i nadam se da će još u toku noći, a najdalje sutra, neprijatelj biti potpuno likvidiran na frontu i prebačen preko Cera. Jedna vaša četa otišla je za Lešnicu.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 200), Prosveta, Beograd, 1957.</ref>|Dragoslav Račić Dragojlu Dudiću 14. oktobra 1941.}} Izveštaj nemačkog generala Turnera od 3. novembra 1941. ocenjuje ulogu Račića kao bitnu u ustanku, a njega kao jednog od glavnih krivaca za "teške gubitke nemačkih oružanih snaga": {{citiranje|Na kraju je poznato, da su se odredi pukovnika Mihailovića, i to pukovnika Misite kod Loznice i vojvode Račića na planini Cer, aktivno borili protiv nemačkih oružanih snaga i da su u prvom redu odgovorni za jake borbe u zapadnoj Srbiji i teške gubitke nemačkih oružanih snaga.<ref>http://znaci.org/00001/4_14_1_242.htm</ref>|Izveštaj upravnog štaba opunomoćenog komandanta korpusa u Srbiji od 3. novembra 1941. opunomoćenom komandantu korpusa}} Nakon dvomesečnog učešća u ustanku protiv Nemaca, kapetan Račić se okrenuo protiv partizana. U noći 1/2. novembra, po Mihailovićevom naređenju, Račić je vodio [[Napad četnika na Užičku republiku|četnički napad na Užice]].<ref>http://znaci.org/00001/9_5.htm</ref> Snage koje je vodio u napad na partizane (oko 1.500 boraca) bile su povučena sa položaja prema Nemcima kod Valjeva i Krupnja. === Gušenje ustanka u istočnoj Bosni === {{main|Gušenje ustanka u istočnoj Bosni|Napad na Štab Majevičkog NOP odreda}} Dragoslav Račić je početkom [[1942]]. boravio u istočnoj Bosni, kada su u [[Višegrad]]u organizovani pregovori četnika Istočne Bosne sa nemačkom i italijanskom komandom. Prema četničkom izveštaju od [[15. 1.|15. januara]], rezultati pregovora sa okupatorima su povoljni, sukoba sa Nemcima ne sme biti, a partizane moraju progoniti i prokazivati Nemcima.<ref>Arhiv VII, Ča, k. 232, reg. br. 1/1 (BH-X-23O)</ref> Prvi oružani obračun četnika i partizana tokom [[Borbe za Istočnu Bosnu 1942.|borbi za Istočnu Bosnu]] dogodio se [[20. 2.]] u Vukosavcima kod [[Lopare|Lopara]], kada su četnici Dragoslava Račića na prepad su [[Napad na Štab Majevičkog NOP odreda|napali i uništili štab]] [[Majevički partizanski odred|Majevičkog partizanskog odreda]]. === Saradnja sa Nemcima === {{main|Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu}} Maja 1944. godine, komandant Cersko-majevičke grupe korpusa Dragoslav Račić nakon [[Prodor NOVJ u Srbiju proleća 1944.|borbe protiv partizana]] na nemačkoj strani, pokušao je da se distancira od saradnje sa okupatorom. Prvo u depeši Draži Mihailoviću [[11. maj]]a 1944. piše: {{citat|Saznajem da su Užice pune Jankovićevih četnika i da Raković, Neško, Ajdačić, Janković i Mitić drže neke konferencije sa Nemcima. Ako boga znate sprečavajte ovo... Ako dalje budem vodio borbu protiv komunista zajedno sa Nemcima, ja ću duboko zaglaviti... Neko od nas mora ostati čist.<ref>Arhiv VII, Ča, k. 276, reg. br. 2/1—28</ref><ref>http://www.znaci.org/00001/4_14_3_165.htm</ref>}} Istovremeno, i Nemci doznaju da on neće više da se "prlja" saradnjom sa okupatorom: {{citiranje|Prema sigurnom izveštaju, četnički komandant Račić, koji je učestvovao u borbi protiv Grupe "Morača" u prostoru Valjevo, naredio povratak u svoje dotadašnje operacijsko područje, jer neće više da se "prlja" saradnjom sa okupatorom.<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%98_%D0%92%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%BE%D1%83%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D0%B3_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B0_%D1%98%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_13._%D0%9C%D0%B0%D1%98%D0%B0_1944. Izveštaj Vojnoupravnog komandanta jugoistoka od 13. Maja 1944.]</ref>|Izveštaj nemačkog Komandanta Jugoistoka od 13. Maja 1944.}} [[Datoteka:First Vrede sa četnicima.jpg|thumb|Nemački kapetan Wrede i četnički komandanti [[Nikola Kalabić]], Dragoslav Račić i [[Neško Nedić]], nakon potpisanog sporazuma o zajedničkoj borbi protiv partizana, u Topoli 11. avgusta 1944. (''nemački izvor'')<ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_536.jpg Wredeova zabeleška str.1]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_537.jpg Wredeova zabeleška str.2]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_538.jpg Wredeova zabeleška str.3]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_539.jpg Wredeova zabeleška str.4]</ref>]] U avgustu 1944. godine je, zajedno sa [[Dragoljub Mihailović|Mihailovićem]] i drugim četnicima, bio na sastanku sa predsednikom kvislinške vlade [[Milan Nedić|Milanom Nedićem]] na kojem je [[Sporazum Nedića i Mihailovića 1944.|sklopljen sporazum]] o zajedničkoj "borbi protiv [[komunizam|komunizma]]", odnosno protiv [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|Narodno oslobodilačke vojske Jugoslavije]].<ref name="Saslušanje">[http://www.znaci.org/00001/60_1_6.pdf Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Saslušanje optuženih]</ref> U Topoli je [[11. avgust]]a 1944. održan sastanak između predstavnika nemačke komande Jugoistoka i predstavnika Draže Mihailovića, na kome je major [[JVuO]] Dragoslav Račić uverio nemačke predstavnike u spremnost četničkog pokreta na saradnju sa nemačkim okupatorom: {{citat|Politička usmerenost [[Draža Mihailović|Draže Mihailovića]] i njegovog pokreta potpuno se izmenila. Oni predlažu stvaranje jednog nacionalnog fronta koji bi obuhvatio Srpsku državnu stražu, Srpski dobrovoljački korpus, formacije Draže Mihailovića i sve nacionalne snage koje su protiv komunizma. Pokret Draže Mihailovića je spreman da u celosti ide u ovaj front. Glavni zadatak je opšta mobilizacija i stvaranje jedne srpske nacionalne armije za uništenje komunizma u Srbiji. Kada komunizam u Srbiji bude pobeđen, pokret Draže Mihailovića je spreman da se, po naređenju nemačkog vođstva, angažuje na Balkanu i svuda drugde.<ref>[http://sr.wikisource.org/sr/%D0%9D%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D1%81%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0_%D1%81%D0%B0_%D1%87%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BC%D0%B0_11.8.1944. Nemački zapisnik sa pregovora sa četnicima 11.8.1944.]</ref><ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_227.htm Zbornik NOR-a, XIV/4, Beograd, 1985.], str. 1069.</ref>|Nemački zapisnik sa pregovora sa četnicima 11.8.1944.}} === Bitka za Srbiju === {{main|Bitka za Srbiju 1944.}} Tokom odsudne [[bitka za Srbiju 1944.|bitke za Srbiju]] Dragoslav Račić se borio na strani Nemaca, o čemu svedoči njegova naredba iz avgusta: {{citat|"Naše trupe i trupe potpukovnika Keserovića uz podršku jednog nemačkog bataljona napašće 26-og u zoru na [[Peta krajiška divizija NOVJ|Petu diviziju]] sa zadatkom - da je tuku i da je izbace iz Župe."<ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_40.htm NAREĐENJE KOMANDANTA 4. GRUPE JURIŠNIH KORPUSA OD 25. AVGUSTA 1944. KOMANDANTIMA 3. I 5. JURISNOG KORPUSA ZA ORGANIZACIJU NAPADA NA JEDINICE OPERATIVNE GRUPE DIVIZIJA NOVJ NA PROSTORIJI ŽUPA — RASINA]</ref>|Račićeva naredba od 25. avgusta 1944.}} 11. septembra 1944. godine, štab Armijske grupe F konstatuje da su četnici u Srbiji sve više neprijateljski nastrojeni protiv Nemaca, uz izuzetak Račića, koji je lojalan: {{izdvojeni citat|Držanje četnika u celoj Srbiji sve više neprijateljsko, sa učestalim prepadima na nem. jedinice i naseljena mesta; izuzetak je južna [sic] Srbija gde se Račić, pod njemačkom komandom, tuče protiv komunista.<ref>[https://www.znaci.org/NARA/T316.php?rec=311&roll=193&broj=433 National Archive Washington, arhivska oznaka T311, Roll 193, frame no. 000430.]</ref>|Savetovanje kod načelnika štaba Armijske grupe F (11.9.44).}} Tokom septembra 1944. godine, Račićeva [[Četvrta grupa jurišnih korpusa]], zajedno sa pridruženim jedinicama, doživela je niz teških poraza od partizana u Srbiji. Ove jedinice su nakon [[Bitka na Jelovoj gori|poraza kod Jelove gore]], [[Oslobođenje Valjeva septembra 1944.|gubitka Valjeva]], [[oslobođenje Aranđelovca septembra 1944.|gubitka Aranđelovca]], a zatim i poraza u okolini Krupnja, potisnute prema Šapcu i Beogradu. 20. septembra 1944. major Dragoslav Račić šalje Memorandum Draži Mihailoviću protiv kolebljivog stava JVuO, predlažući konačno zauzimanje strane: {{citat|Od 1941. godine mi smo sebi stavili u zadatak da organizujemo vojsku i sa naslonom na naše saveznike kao potpuno legalna vojska otpočnemo borbu za oslobođenje svoje zemlje... Za tri godine rada mi smo ispustili inicijativu iz ruku, i to zbog nejasnog zauzimanja stava... Naš nedovoljno uspešan stav prema saveznicima i nedovoljno energičan stav prema protivnicima doveo je do toga da su nam komunisti preoteli politički uticaj na saveznike i nas od pre nekoliko meseci stavili u ilegalnost kod saveznika... Sav dosadašnji rad zbog nejasnog stava imao je za posledicu naše očajno kolebanje u toku proteklih godina, što je često dovodilo do užasnog ponižavanja prema našim protivnicima. '''Čas smo paktirali, čas bili legalni, čas zauzimali stav oružanog sukoba'''...<ref name="ReferenceA">http://www.znaci.org/00001/11_73.htm</ref>|Račićev Memorandum Mihailoviću}} [[File:Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana u saradnji sa Wehrmachtom, 2.10.1944.jpg|thumb|Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana u saradnji sa Wehrmachtom (Zabeleška štaba Armijske grupe F), 2.10.1944.]] Na kraju Memoranduma, Račić predlaže “Gospodinu Ministru” da hitno odluči: ili udariti na Nemce da bi povratili stav saveznika ili se potpuno osloniti na njih da bi uništili komuniste i postali “gospodari situacije u zemlji”.<ref name="ReferenceA">http://www.znaci.org/00001/11_73.htm</ref> Uprkos kolebanju, glavne snage [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|JVuO]] tokom septembra i prvih dana oktobra borile su se protiv NOVJ u sadejstvu sa Nemcima. Glavna mobilna formacija bila je [[Četvrta grupa jurišnih korpusa JVuO|Četvrta grupa jurišnih korpusa]] pod komandom Dragoslava Račića. {{izdvojeni citat|Uprkos svojoj slabosti, Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana. Usled jakog partizanskog pritiska, još četničkih jedinica, uključujući i one iz Istočne Srbije, su izrazile spremnost za daljnu borbu protiv komunizma u saradnji sa Wehrmachtom.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?rec=311&roll=194&broj=101 National Archive Washington, arhivska oznaka T311, Roll 194, frame no. 000095.]</ref>|Dodatak za savetovanje kod načelnika štaba Armijske grupe F (2.10.44).}} Račićeve jedinice potisnute ka [[Beograd]]u, Nemci su [[3. 10.|3]], [[4. 10.|4.]] i [[5. 10.|5. oktobra]] 1944. vozovima prebacivali za [[Kraljevo]].<ref>Ratko Parežanin; MOJA MISIJA U CRNOJ GORI, Rim 1974 - strane 17-18</ref><ref>Radomir Milošević - Čeda: ZAKASNELI RAPORT, Interprint, Beograd 1996 - strane 78-79</ref> Dolazak [[Crvena armija|Crvene armije]] izazvalo je pometnju u četničkim redovima. Neki su, poput Račića, pokušali da napadom na Nemce uoči dolaska Crvene armije ponovo steknu saveznički status, ali nisu prihvaćeni. 17. oktobra Račić tvrdi kako je zarobio 310 Švaba u borbama: {{citat|Mi smo blokirali Čačak — Kraljevo i Požegu i čekamo Ruse koji su u Trsteniku. U borbama sa Švabama zarobili smo juče 310 vojnika. Pošto vidimo postupak Rusa krenućemo tebi, ako nam ovde ne bude opstanka.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945.">[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_137.htm Izvod iz knjige primljenih depeša Istaknutog dela štaba Četničke vrhovne komande od 10. septembra 1944. do 12. januara 1945. godine]</ref>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 17. 10. 1944.}} Nemački izveštaj od 19.10. 1944. konstatuje da je Račić odlučio da povede borbu protiv okupatora: {{citiranje|Račić je odlučio da povede borbu protiv "Okupatora", uprkos obeshrabrivanju od strane Kalabića, koji smatra takav potez preuranjenim.<ref>[http://www.znaci.org/NARA/AgF/301_565.htm Zbirka dokumenata Armijske grupe F]: "Racic beschloss den Kampf gegen den "Okkupator" aufzunehmen trotz abraten von Kalabic, der ein solches Vorgehen mit verfrüht bezeichnet."</ref>|Njemački izveštaj od 19.10. 1944.}} Račićev preokret je trebao poslužiti eventualnom uspostavljanju kontakta sa Crvenom armijom. Ova Račićeva borba protiv Nemaca je 16. 10. počela, a već 22.10. on se nalazi [[Proboj Nijemaca i četnika iz Srbije|u koloni Nemaca]] i zajedno sa njima napada partizane u Sjenici.<ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_91.htm Zapovest Štaba 2. divizije Srpskog udarnog korpusa od 24. oktobra 1944. potčinjenim jedinicama za napad na jedinice NOVJ u rejonu Sjenice], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XIV, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 91</ref><ref>[http://www.znaci.org/00001/4_12_4_219.htm Zapovest potpukovnika Račića], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XII, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 219</ref> Na Sjenicu su 22-24. oktobra napadali četnici pod komandom Račića iz pravca Ivanjice, i "prethodnica Scheuerlen" Armijske grupe E (u čijem su sastavu bili i RZK i SUK - preformirani nedićevci, nominalno pod Mihailovićevom komandom). === Proboj u Bosnu === {{main|Proboj Nijemaca i četnika iz Srbije|Završna četnička dejstva u Bosni (1944-1945)}} {{citat|18000 srpskih boraca na maršu za Čajniče. Prvi ešalon danas ulazi u Prijepolje. Prvog novembra verovatno ćemo stići u Čajniče. Tamo treba da se sastanemo. Treba prikupiti sve što se može od hrane. Nemci idu istim putem, armija maršala Lera.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945."/>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 29. X. 1944.}} {{citat|U Prijepolju sam. Švabe vode borbe a mi samo pomalo. Kalait u Sjenici prikuplja Srbe i Turke. Gde si ti, a gde je Čiča? Pozdrav Račić.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945."/>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 1. XI. 1944.}} [[File:Narod Podrinja uništava četničke komandante.jpg|thumb|Članak o ubistvu Račića (Glas Podrinja 6. decembar 1945.)]] Komandant [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]] [[Alexander Löhr|Ler]] u izveštaju vrhovnoj komandi za četnike iz Srbije kaže da se prilikom povlačenja iz Srbije "drže u senci [[Wehrmacht|Vermahta]]". Četničko-nemačko nevoljno savezništvo dobro oslikava sledeći izveštaj: {{citiranje|"Grupa Marković (2500—3000), u sporazumu sa nem. vojskom, osigurava odsek Mitrovica — Raška (mesta uklj.) — Novi Pazar. Izviđanje protiv Bugara, Tita i Sovjeta. Do sada nije bilo ozbiljnih incidenata. Potrebna je opreznost. [[Miiroslav Trifunović|Trifunović]] sa oko 10.000 četnika Račića i [[Dragutin Keserović|Keserovića]], uporedno sa nem. pokretima u rejonu Prijepolje. Pravac marša Foča. U početku učešće u borbenim dejstvima na nemačkoj strani (zaštita bokova). U poslednje vreme samo saputnici. Utisak: dokle god postoje zajednički interesi — uopšte mir. Ako vide mogućnost uspeha, bezuslovno treba očekivati prepade na nemački [[Wehrmacht|Vermaht]], naročito na odvojene grupe."<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%98_%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5_%D0%B3%D1%80%D1%83%D0%BF%D0%B5_%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0_%22%D0%95%22_%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%83_%D0%88%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_11.11.1944. Izveštaj Komande grupe armija "E" Komandantu Jugoistoka od 11.11.1944.], Vojnoistorijski institut, NAV--T-311, r. 184</ref>|Izveštaj Komande grupe armija E od 11.11.1944.}} Nakon uspešnog proboja sa Nemcima u Bosnu, Dragoslav Račić [[10. januar]]a [[1945]]. izveštava generala Mihailovića: {{citat|Nemci žele što jaču vezu sa nama. Traže oficira za vezu iz Vašeg štaba i radio-telegrafsku vezu. U tom slučaju obećavaju municiju, odelo, hranu, lekove i sve druge potrebe. Prema nama i našim ljudima su veoma raspoloženi i ljubazni i predusretljivi. Izgleda mi, da imaju naređenje od višeg vodstva da nas po svaku cenu pridobiju. Imam podataka da će Drinu utvrditi i držati preko cele zime, a možda i dalje...<ref>http://www.znaci.org/00001/4_14_4_156.htm IZVOD IZ KNJIGE PRIMLJENIH DEPEŠA ŠTABA ČETNIČKE VRHOVNE KOMANDE OD 12. DECEMBRA 1944. DO 26. FEBRUARA 1945. GODINE</ref>}} Posle oslobođenja, ubijen je decembra [[1945]]. godine u Srezu [[Azbukovica|azbukovačkom]] kao odmetnik.<ref name="ZBORNIK NOR-a"/> == Izvori == {{reflist|2}} == Povezano == * [[Povlačenje Nemaca i četnika iz Srbije]] * [[Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] {{Lifetime|1905|1945|Račić, Dragoslav}} [[Kategorija:Biografije, Kraljevo]] [[Kategorija:Oficiri Vojske Kraljevine Jugoslavije]] [[Kategorija:Četnici]] [[Kategorija:Četničke vojvode]] [[Kategorija:Jugoslovenska vojska u otadžbini]] [[Kategorija:Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] 786rerdf7lsrsmqbo4934y86i3mjyh5 42470758 42470757 2025-06-10T22:17:31Z Mladifilozof 604 /* Ustanak u Srbiji */ 42470758 wikitext text/x-wiki {{Vojno lice | ime =Dragoslav Miletić — Račić | slika = Colonel Dragoslav Račić.jpg | opis_slike = Dragoslav Račić | nadimak = | datum_rođenja = [[1905]] | mesto_rođenja = [[Godačica]] | država_rođenja = [[Kraljevina Srbija]] | datum_smrti = [[1945]]. | mesto_smrti = [[Savković]] | država_smrti = [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|FNRJ]] |vojska=[[Jugoslovenska vojska]] i [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|Jugoslovenska Vojska u Otadžbini]] |godine_služenja=[[1926]]—[[1945]]. |čin= [[Pukovnik]] |jedinica= |bitke=[[Bitka za Šabac 1941.]]<br />[[Napad četnika na Užičku republiku]]<br />[[Gušenje ustanka u istočnoj Bosni]]<br />[[Napad na Štab Majevičkog NOP odreda]]<br />[[Bitka za Srbiju 1944.]]<br />[[Bitka na Jelovoj gori]]<br />[[Proboj četnika i Nemaca iz Srbije]] |nagrade= |kasniji_rad= |potpis= }} '''Dragoslav Račić''' je bio kapetan bivše jugoslovenske vojske i [[četnici|četnički]] komandant tokom II svetskog rata. Imao je istaknutu ulogu tokom [[Ustanak u Srbiji 1941.|ustanka u Srbiji]] 1941. godine, kada je bio komandant zajedničkog štaba četničko-partizanskih snaga, koje su nanosile teške gubitke Nemcima na [[Cer]]u. U vreme nemačkog [[Gušenje ustanka u Srbiji|gušenja ustanka u Srbiji]], poveo je [[četnički napad na Užičku Republiku]], po naređenju Draže Mihailovića. Kasnije tokom rata je sarađivao sa Nemcima u okupiranoj Srbiji protiv partizana. Posle oslobođenja ubijen u Srezu azbukovačkom kao odmetnik.<ref name="ZBORNIK NOR-a">[https://znaci.org/zb/4_2_3.pdf ZBORNIK NOR-a, tom II - DOKUMENTI VRHOVNOG ŠTABA NOV I POJ - knjiga 3]</ref> == Drugi svetski rat == === Ustanak u Srbiji === {{main|Ustanak u Srbiji 1941.|Bitka za Šabac 1941.|Napad četnika na Užičku Republiku}} Dragoslav Račić je leta [[1941]]. godine učestvovao u [[ustanak u Srbiji 1941.|ustanku u Srbiji]]. [[25. avgust]]a 1941. sklopljen je sporazum između komandanta [[Mačvanski partizanski odred|Mačvanskog partizanskog odreda]] [[Nebojša Jerković|Nebojše Jerkovića]] i komandanta Cerskog četničkog odreda Dragoslava Račića o zajedničkim borbama protiv okupatora.<ref>Zbornik NOR-a, tom I, knj. 1, dok. br. 19; tom II, knj. l, str. 45</ref> Nebojša Jerković, komandant mačvanskih partizana, došao je kod kapetana Račića, komandanta cerskih četnika, radi dogovora o napadu na Šabac: {{citat|Račić je pokušao da ga ubedi da bi takav napad bio preuranjen. Partizani su i posle toga insistirali da se ide na Šabac. Nije prošla ni nedelja dana, a Nebojša Jerković se ponovo sa užom pratnjom pojavio kod Račića. Ovom prilikom komunisti su prosto iznudili od Račića pristanak, govoreći mu da ako on opet odbije, onda će oni sami ići u napad, i istovremeno će reći narodu da su četnici odustali od dalje borbe protiv okupatora. (...) ako komunisti sami pođu na Šabac, njihov ugled bi znatno porastao, makar privremeno, pošto je celi narod Podrinja zaista bio raspoložen za borbu protiv Nemaca.<ref>Dušan Trbojević, ''Cersko-Majevička grupa korpusa'', 21-22.</ref> |[[Dušan Trbojević]] iz Cerskog četničkog odreda}} Nakon dogovora o zajedničkim dejstvima, formiran je zajednički ustanički štab za to područje (dva partizana i dva četnika) čiji je komandant bio Dragoslav Račić.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 199-200), Prosveta, Beograd, 1957.</ref> [[Bitka za Šabac 1941.|Borbe za Šabac]] vođene su od [[22. 9.|22. septembra]] do [[24. 9.|24. septembra]] 1941. godine. 24. septembra po podne opkoljenim Nemcima je došla u pomoć [[342. pešadijska divizija (Nemačka)|342. nemačka pešadijska divizija]], koja razbija ustanički obruč i vrši [[Masakr u Šapcu|masakr civila]].<ref>{{Cite web |title=Nemački masakri u Srbiji |url=http://guskova.ru/q?a=l&doc=/~mladich/Kragujevac/mas_sr |access-date=2012-09-03 |archive-date=2014-04-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140418220643/http://guskova.ru/q?a=l&doc=%2F~mladich%2FKragujevac%2Fmas_sr }}</ref> Partizanski hroničar [[Dragojlo Dudić]], koji četnike u ustanku uglavnom opisuje kao nedisciplinovane skupine, sklone pijanstvu i napuštanju položaja, hvalio je hrabrost komandanta Račića. On citira Račića koji opisuje pobedu protiv Nemaca: {{citat|Veseli se, srpski narode, neprijatelj je danas razbijen, beži u neredu, baca oružje po šumama, po rovovima. Jedna partizanska četa našla je 30 mrtvih Nemaca u šumi. Ja sam nabasao na jednog mrtvog nemačkog oficira iz konjičkih trupa i, evo, večeras o mome vratu visi njegova kožna torba sa sekcijama. Ja i vaš komandant dali smo naloge četama da se dadu u poteru i nadam se da će još u toku noći, a najdalje sutra, neprijatelj biti potpuno likvidiran na frontu i prebačen preko Cera. Jedna vaša četa otišla je za Lešnicu.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 200), Prosveta, Beograd, 1957.</ref>|Dragoslav Račić Dragojlu Dudiću 14. oktobra 1941.}} Izveštaj nemačkog generala Turnera od 3. novembra 1941. ocenjuje ulogu Račića kao bitnu u ustanku, a njega kao jednog od glavnih krivaca za "teške gubitke nemačkih oružanih snaga": {{citiranje|Na kraju je poznato, da su se odredi pukovnika Mihailovića, i to pukovnika Misite kod Loznice i vojvode Račića na planini Cer, aktivno borili protiv nemačkih oružanih snaga i da su u prvom redu odgovorni za jake borbe u zapadnoj Srbiji i teške gubitke nemačkih oružanih snaga.<ref>http://znaci.org/00001/4_14_1_242.htm</ref>|Izveštaj upravnog štaba opunomoćenog komandanta korpusa u Srbiji od 3. novembra 1941. opunomoćenom komandantu korpusa}} Nakon dvomesečnog učešća u ustanku protiv Nemaca, kapetan Račić se okrenuo protiv partizana. U noći 1/2. novembra, po Mihailovićevom naređenju, Račić je vodio [[Napad četnika na Užičku republiku|četnički napad na Užice]].<ref>http://znaci.org/00001/9_5.htm</ref> Snage koje je vodio u napad na partizane (oko 1.500 boraca) bile su povučena sa položaja prema Nemcima kod Valjeva i Krupnja. === Gušenje ustanka u istočnoj Bosni === {{main|Gušenje ustanka u istočnoj Bosni|Napad na Štab Majevičkog NOP odreda}} Dragoslav Račić je početkom [[1942]]. boravio u istočnoj Bosni, kada su u [[Višegrad]]u organizovani pregovori četnika Istočne Bosne sa nemačkom i italijanskom komandom. Prema četničkom izveštaju od [[15. 1.|15. januara]], rezultati pregovora sa okupatorima su povoljni, sukoba sa Nemcima ne sme biti, a partizane moraju progoniti i prokazivati Nemcima.<ref>Arhiv VII, Ča, k. 232, reg. br. 1/1 (BH-X-23O)</ref> Prvi oružani obračun četnika i partizana tokom [[Borbe za Istočnu Bosnu 1942.|borbi za Istočnu Bosnu]] dogodio se [[20. 2.]] u Vukosavcima kod [[Lopare|Lopara]], kada su četnici Dragoslava Račića na prepad su [[Napad na Štab Majevičkog NOP odreda|napali i uništili štab]] [[Majevički partizanski odred|Majevičkog partizanskog odreda]]. === Saradnja sa Nemcima === {{main|Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu}} Maja 1944. godine, komandant Cersko-majevičke grupe korpusa Dragoslav Račić nakon [[Prodor NOVJ u Srbiju proleća 1944.|borbe protiv partizana]] na nemačkoj strani, pokušao je da se distancira od saradnje sa okupatorom. Prvo u depeši Draži Mihailoviću [[11. maj]]a 1944. piše: {{citat|Saznajem da su Užice pune Jankovićevih četnika i da Raković, Neško, Ajdačić, Janković i Mitić drže neke konferencije sa Nemcima. Ako boga znate sprečavajte ovo... Ako dalje budem vodio borbu protiv komunista zajedno sa Nemcima, ja ću duboko zaglaviti... Neko od nas mora ostati čist.<ref>Arhiv VII, Ča, k. 276, reg. br. 2/1—28</ref><ref>http://www.znaci.org/00001/4_14_3_165.htm</ref>}} Istovremeno, i Nemci doznaju da on neće više da se "prlja" saradnjom sa okupatorom: {{citiranje|Prema sigurnom izveštaju, četnički komandant Račić, koji je učestvovao u borbi protiv Grupe "Morača" u prostoru Valjevo, naredio povratak u svoje dotadašnje operacijsko područje, jer neće više da se "prlja" saradnjom sa okupatorom.<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%98_%D0%92%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%BE%D1%83%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D0%B3_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B0_%D1%98%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_13._%D0%9C%D0%B0%D1%98%D0%B0_1944. Izveštaj Vojnoupravnog komandanta jugoistoka od 13. Maja 1944.]</ref>|Izveštaj nemačkog Komandanta Jugoistoka od 13. Maja 1944.}} [[Datoteka:First Vrede sa četnicima.jpg|thumb|Nemački kapetan Wrede i četnički komandanti [[Nikola Kalabić]], Dragoslav Račić i [[Neško Nedić]], nakon potpisanog sporazuma o zajedničkoj borbi protiv partizana, u Topoli 11. avgusta 1944. (''nemački izvor'')<ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_536.jpg Wredeova zabeleška str.1]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_537.jpg Wredeova zabeleška str.2]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_538.jpg Wredeova zabeleška str.3]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_539.jpg Wredeova zabeleška str.4]</ref>]] U avgustu 1944. godine je, zajedno sa [[Dragoljub Mihailović|Mihailovićem]] i drugim četnicima, bio na sastanku sa predsednikom kvislinške vlade [[Milan Nedić|Milanom Nedićem]] na kojem je [[Sporazum Nedića i Mihailovića 1944.|sklopljen sporazum]] o zajedničkoj "borbi protiv [[komunizam|komunizma]]", odnosno protiv [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|Narodno oslobodilačke vojske Jugoslavije]].<ref name="Saslušanje">[http://www.znaci.org/00001/60_1_6.pdf Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Saslušanje optuženih]</ref> U Topoli je [[11. avgust]]a 1944. održan sastanak između predstavnika nemačke komande Jugoistoka i predstavnika Draže Mihailovića, na kome je major [[JVuO]] Dragoslav Račić uverio nemačke predstavnike u spremnost četničkog pokreta na saradnju sa nemačkim okupatorom: {{citat|Politička usmerenost [[Draža Mihailović|Draže Mihailovića]] i njegovog pokreta potpuno se izmenila. Oni predlažu stvaranje jednog nacionalnog fronta koji bi obuhvatio Srpsku državnu stražu, Srpski dobrovoljački korpus, formacije Draže Mihailovića i sve nacionalne snage koje su protiv komunizma. Pokret Draže Mihailovića je spreman da u celosti ide u ovaj front. Glavni zadatak je opšta mobilizacija i stvaranje jedne srpske nacionalne armije za uništenje komunizma u Srbiji. Kada komunizam u Srbiji bude pobeđen, pokret Draže Mihailovića je spreman da se, po naređenju nemačkog vođstva, angažuje na Balkanu i svuda drugde.<ref>[http://sr.wikisource.org/sr/%D0%9D%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D1%81%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0_%D1%81%D0%B0_%D1%87%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BC%D0%B0_11.8.1944. Nemački zapisnik sa pregovora sa četnicima 11.8.1944.]</ref><ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_227.htm Zbornik NOR-a, XIV/4, Beograd, 1985.], str. 1069.</ref>|Nemački zapisnik sa pregovora sa četnicima 11.8.1944.}} === Bitka za Srbiju === {{main|Bitka za Srbiju 1944.}} Tokom odsudne [[bitka za Srbiju 1944.|bitke za Srbiju]] Dragoslav Račić se borio na strani Nemaca, o čemu svedoči njegova naredba iz avgusta: {{citat|"Naše trupe i trupe potpukovnika Keserovića uz podršku jednog nemačkog bataljona napašće 26-og u zoru na [[Peta krajiška divizija NOVJ|Petu diviziju]] sa zadatkom - da je tuku i da je izbace iz Župe."<ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_40.htm NAREĐENJE KOMANDANTA 4. GRUPE JURIŠNIH KORPUSA OD 25. AVGUSTA 1944. KOMANDANTIMA 3. I 5. JURISNOG KORPUSA ZA ORGANIZACIJU NAPADA NA JEDINICE OPERATIVNE GRUPE DIVIZIJA NOVJ NA PROSTORIJI ŽUPA — RASINA]</ref>|Račićeva naredba od 25. avgusta 1944.}} 11. septembra 1944. godine, štab Armijske grupe F konstatuje da su četnici u Srbiji sve više neprijateljski nastrojeni protiv Nemaca, uz izuzetak Račića, koji je lojalan: {{izdvojeni citat|Držanje četnika u celoj Srbiji sve više neprijateljsko, sa učestalim prepadima na nem. jedinice i naseljena mesta; izuzetak je južna [sic] Srbija gde se Račić, pod njemačkom komandom, tuče protiv komunista.<ref>[https://www.znaci.org/NARA/T316.php?rec=311&roll=193&broj=433 National Archive Washington, arhivska oznaka T311, Roll 193, frame no. 000430.]</ref>|Savetovanje kod načelnika štaba Armijske grupe F (11.9.44).}} Tokom septembra 1944. godine, Račićeva [[Četvrta grupa jurišnih korpusa]], zajedno sa pridruženim jedinicama, doživela je niz teških poraza od partizana u Srbiji. Ove jedinice su nakon [[Bitka na Jelovoj gori|poraza kod Jelove gore]], [[Oslobođenje Valjeva septembra 1944.|gubitka Valjeva]], [[oslobođenje Aranđelovca septembra 1944.|gubitka Aranđelovca]], a zatim i poraza u okolini Krupnja, potisnute prema Šapcu i Beogradu. 20. septembra 1944. major Dragoslav Račić šalje Memorandum Draži Mihailoviću protiv kolebljivog stava JVuO, predlažući konačno zauzimanje strane: {{citat|Od 1941. godine mi smo sebi stavili u zadatak da organizujemo vojsku i sa naslonom na naše saveznike kao potpuno legalna vojska otpočnemo borbu za oslobođenje svoje zemlje... Za tri godine rada mi smo ispustili inicijativu iz ruku, i to zbog nejasnog zauzimanja stava... Naš nedovoljno uspešan stav prema saveznicima i nedovoljno energičan stav prema protivnicima doveo je do toga da su nam komunisti preoteli politički uticaj na saveznike i nas od pre nekoliko meseci stavili u ilegalnost kod saveznika... Sav dosadašnji rad zbog nejasnog stava imao je za posledicu naše očajno kolebanje u toku proteklih godina, što je često dovodilo do užasnog ponižavanja prema našim protivnicima. '''Čas smo paktirali, čas bili legalni, čas zauzimali stav oružanog sukoba'''...<ref name="ReferenceA">http://www.znaci.org/00001/11_73.htm</ref>|Račićev Memorandum Mihailoviću}} [[File:Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana u saradnji sa Wehrmachtom, 2.10.1944.jpg|thumb|Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana u saradnji sa Wehrmachtom (Zabeleška štaba Armijske grupe F), 2.10.1944.]] Na kraju Memoranduma, Račić predlaže “Gospodinu Ministru” da hitno odluči: ili udariti na Nemce da bi povratili stav saveznika ili se potpuno osloniti na njih da bi uništili komuniste i postali “gospodari situacije u zemlji”.<ref name="ReferenceA">http://www.znaci.org/00001/11_73.htm</ref> Uprkos kolebanju, glavne snage [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|JVuO]] tokom septembra i prvih dana oktobra borile su se protiv NOVJ u sadejstvu sa Nemcima. Glavna mobilna formacija bila je [[Četvrta grupa jurišnih korpusa JVuO|Četvrta grupa jurišnih korpusa]] pod komandom Dragoslava Račića. {{izdvojeni citat|Uprkos svojoj slabosti, Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana. Usled jakog partizanskog pritiska, još četničkih jedinica, uključujući i one iz Istočne Srbije, su izrazile spremnost za daljnu borbu protiv komunizma u saradnji sa Wehrmachtom.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?rec=311&roll=194&broj=101 National Archive Washington, arhivska oznaka T311, Roll 194, frame no. 000095.]</ref>|Dodatak za savetovanje kod načelnika štaba Armijske grupe F (2.10.44).}} Račićeve jedinice potisnute ka [[Beograd]]u, Nemci su [[3. 10.|3]], [[4. 10.|4.]] i [[5. 10.|5. oktobra]] 1944. vozovima prebacivali za [[Kraljevo]].<ref>Ratko Parežanin; MOJA MISIJA U CRNOJ GORI, Rim 1974 - strane 17-18</ref><ref>Radomir Milošević - Čeda: ZAKASNELI RAPORT, Interprint, Beograd 1996 - strane 78-79</ref> Dolazak [[Crvena armija|Crvene armije]] izazvalo je pometnju u četničkim redovima. Neki su, poput Račića, pokušali da napadom na Nemce uoči dolaska Crvene armije ponovo steknu saveznički status, ali nisu prihvaćeni. 17. oktobra Račić tvrdi kako je zarobio 310 Švaba u borbama: {{citat|Mi smo blokirali Čačak — Kraljevo i Požegu i čekamo Ruse koji su u Trsteniku. U borbama sa Švabama zarobili smo juče 310 vojnika. Pošto vidimo postupak Rusa krenućemo tebi, ako nam ovde ne bude opstanka.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945.">[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_137.htm Izvod iz knjige primljenih depeša Istaknutog dela štaba Četničke vrhovne komande od 10. septembra 1944. do 12. januara 1945. godine]</ref>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 17. 10. 1944.}} Nemački izveštaj od 19.10. 1944. konstatuje da je Račić odlučio da povede borbu protiv okupatora: {{citiranje|Račić je odlučio da povede borbu protiv "Okupatora", uprkos obeshrabrivanju od strane Kalabića, koji smatra takav potez preuranjenim.<ref>[http://www.znaci.org/NARA/AgF/301_565.htm Zbirka dokumenata Armijske grupe F]: "Racic beschloss den Kampf gegen den "Okkupator" aufzunehmen trotz abraten von Kalabic, der ein solches Vorgehen mit verfrüht bezeichnet."</ref>|Njemački izveštaj od 19.10. 1944.}} Račićev preokret je trebao poslužiti eventualnom uspostavljanju kontakta sa Crvenom armijom. Ova Račićeva borba protiv Nemaca je 16. 10. počela, a već 22.10. on se nalazi [[Proboj Nijemaca i četnika iz Srbije|u koloni Nemaca]] i zajedno sa njima napada partizane u Sjenici.<ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_91.htm Zapovest Štaba 2. divizije Srpskog udarnog korpusa od 24. oktobra 1944. potčinjenim jedinicama za napad na jedinice NOVJ u rejonu Sjenice], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XIV, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 91</ref><ref>[http://www.znaci.org/00001/4_12_4_219.htm Zapovest potpukovnika Račića], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XII, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 219</ref> Na Sjenicu su 22-24. oktobra napadali četnici pod komandom Račića iz pravca Ivanjice, i "prethodnica Scheuerlen" Armijske grupe E (u čijem su sastavu bili i RZK i SUK - preformirani nedićevci, nominalno pod Mihailovićevom komandom). === Proboj u Bosnu === {{main|Proboj Nijemaca i četnika iz Srbije|Završna četnička dejstva u Bosni (1944-1945)}} {{citat|18000 srpskih boraca na maršu za Čajniče. Prvi ešalon danas ulazi u Prijepolje. Prvog novembra verovatno ćemo stići u Čajniče. Tamo treba da se sastanemo. Treba prikupiti sve što se može od hrane. Nemci idu istim putem, armija maršala Lera.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945."/>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 29. X. 1944.}} {{citat|U Prijepolju sam. Švabe vode borbe a mi samo pomalo. Kalait u Sjenici prikuplja Srbe i Turke. Gde si ti, a gde je Čiča? Pozdrav Račić.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945."/>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 1. XI. 1944.}} [[File:Narod Podrinja uništava četničke komandante.jpg|thumb|Članak o ubistvu Račića (Glas Podrinja 6. decembar 1945.)]] Komandant [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]] [[Alexander Löhr|Ler]] u izveštaju vrhovnoj komandi za četnike iz Srbije kaže da se prilikom povlačenja iz Srbije "drže u senci [[Wehrmacht|Vermahta]]". Četničko-nemačko nevoljno savezništvo dobro oslikava sledeći izveštaj: {{citiranje|"Grupa Marković (2500—3000), u sporazumu sa nem. vojskom, osigurava odsek Mitrovica — Raška (mesta uklj.) — Novi Pazar. Izviđanje protiv Bugara, Tita i Sovjeta. Do sada nije bilo ozbiljnih incidenata. Potrebna je opreznost. [[Miiroslav Trifunović|Trifunović]] sa oko 10.000 četnika Račića i [[Dragutin Keserović|Keserovića]], uporedno sa nem. pokretima u rejonu Prijepolje. Pravac marša Foča. U početku učešće u borbenim dejstvima na nemačkoj strani (zaštita bokova). U poslednje vreme samo saputnici. Utisak: dokle god postoje zajednički interesi — uopšte mir. Ako vide mogućnost uspeha, bezuslovno treba očekivati prepade na nemački [[Wehrmacht|Vermaht]], naročito na odvojene grupe."<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%98_%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5_%D0%B3%D1%80%D1%83%D0%BF%D0%B5_%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0_%22%D0%95%22_%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%83_%D0%88%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_11.11.1944. Izveštaj Komande grupe armija "E" Komandantu Jugoistoka od 11.11.1944.], Vojnoistorijski institut, NAV--T-311, r. 184</ref>|Izveštaj Komande grupe armija E od 11.11.1944.}} Nakon uspešnog proboja sa Nemcima u Bosnu, Dragoslav Račić [[10. januar]]a [[1945]]. izveštava generala Mihailovića: {{citat|Nemci žele što jaču vezu sa nama. Traže oficira za vezu iz Vašeg štaba i radio-telegrafsku vezu. U tom slučaju obećavaju municiju, odelo, hranu, lekove i sve druge potrebe. Prema nama i našim ljudima su veoma raspoloženi i ljubazni i predusretljivi. Izgleda mi, da imaju naređenje od višeg vodstva da nas po svaku cenu pridobiju. Imam podataka da će Drinu utvrditi i držati preko cele zime, a možda i dalje...<ref>http://www.znaci.org/00001/4_14_4_156.htm IZVOD IZ KNJIGE PRIMLJENIH DEPEŠA ŠTABA ČETNIČKE VRHOVNE KOMANDE OD 12. DECEMBRA 1944. DO 26. FEBRUARA 1945. GODINE</ref>}} Posle oslobođenja, ubijen je decembra [[1945]]. godine u Srezu [[Azbukovica|azbukovačkom]] kao odmetnik.<ref name="ZBORNIK NOR-a"/> == Izvori == {{reflist|2}} == Povezano == * [[Povlačenje Nemaca i četnika iz Srbije]] * [[Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] {{Lifetime|1905|1945|Račić, Dragoslav}} [[Kategorija:Biografije, Kraljevo]] [[Kategorija:Oficiri Vojske Kraljevine Jugoslavije]] [[Kategorija:Četnici]] [[Kategorija:Četničke vojvode]] [[Kategorija:Jugoslovenska vojska u otadžbini]] [[Kategorija:Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] 8t3ucedhyz1bvebvygsng1517rxsrsn 42470760 42470758 2025-06-10T22:20:40Z Mladifilozof 604 /* Bitka za Srbiju */ 42470760 wikitext text/x-wiki {{Vojno lice | ime =Dragoslav Miletić — Račić | slika = Colonel Dragoslav Račić.jpg | opis_slike = Dragoslav Račić | nadimak = | datum_rođenja = [[1905]] | mesto_rođenja = [[Godačica]] | država_rođenja = [[Kraljevina Srbija]] | datum_smrti = [[1945]]. | mesto_smrti = [[Savković]] | država_smrti = [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|FNRJ]] |vojska=[[Jugoslovenska vojska]] i [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|Jugoslovenska Vojska u Otadžbini]] |godine_služenja=[[1926]]—[[1945]]. |čin= [[Pukovnik]] |jedinica= |bitke=[[Bitka za Šabac 1941.]]<br />[[Napad četnika na Užičku republiku]]<br />[[Gušenje ustanka u istočnoj Bosni]]<br />[[Napad na Štab Majevičkog NOP odreda]]<br />[[Bitka za Srbiju 1944.]]<br />[[Bitka na Jelovoj gori]]<br />[[Proboj četnika i Nemaca iz Srbije]] |nagrade= |kasniji_rad= |potpis= }} '''Dragoslav Račić''' je bio kapetan bivše jugoslovenske vojske i [[četnici|četnički]] komandant tokom II svetskog rata. Imao je istaknutu ulogu tokom [[Ustanak u Srbiji 1941.|ustanka u Srbiji]] 1941. godine, kada je bio komandant zajedničkog štaba četničko-partizanskih snaga, koje su nanosile teške gubitke Nemcima na [[Cer]]u. U vreme nemačkog [[Gušenje ustanka u Srbiji|gušenja ustanka u Srbiji]], poveo je [[četnički napad na Užičku Republiku]], po naređenju Draže Mihailovića. Kasnije tokom rata je sarađivao sa Nemcima u okupiranoj Srbiji protiv partizana. Posle oslobođenja ubijen u Srezu azbukovačkom kao odmetnik.<ref name="ZBORNIK NOR-a">[https://znaci.org/zb/4_2_3.pdf ZBORNIK NOR-a, tom II - DOKUMENTI VRHOVNOG ŠTABA NOV I POJ - knjiga 3]</ref> == Drugi svetski rat == === Ustanak u Srbiji === {{main|Ustanak u Srbiji 1941.|Bitka za Šabac 1941.|Napad četnika na Užičku Republiku}} Dragoslav Račić je leta [[1941]]. godine učestvovao u [[ustanak u Srbiji 1941.|ustanku u Srbiji]]. [[25. avgust]]a 1941. sklopljen je sporazum između komandanta [[Mačvanski partizanski odred|Mačvanskog partizanskog odreda]] [[Nebojša Jerković|Nebojše Jerkovića]] i komandanta Cerskog četničkog odreda Dragoslava Račića o zajedničkim borbama protiv okupatora.<ref>Zbornik NOR-a, tom I, knj. 1, dok. br. 19; tom II, knj. l, str. 45</ref> Nebojša Jerković, komandant mačvanskih partizana, došao je kod kapetana Račića, komandanta cerskih četnika, radi dogovora o napadu na Šabac: {{citat|Račić je pokušao da ga ubedi da bi takav napad bio preuranjen. Partizani su i posle toga insistirali da se ide na Šabac. Nije prošla ni nedelja dana, a Nebojša Jerković se ponovo sa užom pratnjom pojavio kod Račića. Ovom prilikom komunisti su prosto iznudili od Račića pristanak, govoreći mu da ako on opet odbije, onda će oni sami ići u napad, i istovremeno će reći narodu da su četnici odustali od dalje borbe protiv okupatora. (...) ako komunisti sami pođu na Šabac, njihov ugled bi znatno porastao, makar privremeno, pošto je celi narod Podrinja zaista bio raspoložen za borbu protiv Nemaca.<ref>Dušan Trbojević, ''Cersko-Majevička grupa korpusa'', 21-22.</ref> |[[Dušan Trbojević]] iz Cerskog četničkog odreda}} Nakon dogovora o zajedničkim dejstvima, formiran je zajednički ustanički štab za to područje (dva partizana i dva četnika) čiji je komandant bio Dragoslav Račić.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 199-200), Prosveta, Beograd, 1957.</ref> [[Bitka za Šabac 1941.|Borbe za Šabac]] vođene su od [[22. 9.|22. septembra]] do [[24. 9.|24. septembra]] 1941. godine. 24. septembra po podne opkoljenim Nemcima je došla u pomoć [[342. pešadijska divizija (Nemačka)|342. nemačka pešadijska divizija]], koja razbija ustanički obruč i vrši [[Masakr u Šapcu|masakr civila]].<ref>{{Cite web |title=Nemački masakri u Srbiji |url=http://guskova.ru/q?a=l&doc=/~mladich/Kragujevac/mas_sr |access-date=2012-09-03 |archive-date=2014-04-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140418220643/http://guskova.ru/q?a=l&doc=%2F~mladich%2FKragujevac%2Fmas_sr }}</ref> Partizanski hroničar [[Dragojlo Dudić]], koji četnike u ustanku uglavnom opisuje kao nedisciplinovane skupine, sklone pijanstvu i napuštanju položaja, hvalio je hrabrost komandanta Račića. On citira Račića koji opisuje pobedu protiv Nemaca: {{citat|Veseli se, srpski narode, neprijatelj je danas razbijen, beži u neredu, baca oružje po šumama, po rovovima. Jedna partizanska četa našla je 30 mrtvih Nemaca u šumi. Ja sam nabasao na jednog mrtvog nemačkog oficira iz konjičkih trupa i, evo, večeras o mome vratu visi njegova kožna torba sa sekcijama. Ja i vaš komandant dali smo naloge četama da se dadu u poteru i nadam se da će još u toku noći, a najdalje sutra, neprijatelj biti potpuno likvidiran na frontu i prebačen preko Cera. Jedna vaša četa otišla je za Lešnicu.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 200), Prosveta, Beograd, 1957.</ref>|Dragoslav Račić Dragojlu Dudiću 14. oktobra 1941.}} Izveštaj nemačkog generala Turnera od 3. novembra 1941. ocenjuje ulogu Račića kao bitnu u ustanku, a njega kao jednog od glavnih krivaca za "teške gubitke nemačkih oružanih snaga": {{citiranje|Na kraju je poznato, da su se odredi pukovnika Mihailovića, i to pukovnika Misite kod Loznice i vojvode Račića na planini Cer, aktivno borili protiv nemačkih oružanih snaga i da su u prvom redu odgovorni za jake borbe u zapadnoj Srbiji i teške gubitke nemačkih oružanih snaga.<ref>http://znaci.org/00001/4_14_1_242.htm</ref>|Izveštaj upravnog štaba opunomoćenog komandanta korpusa u Srbiji od 3. novembra 1941. opunomoćenom komandantu korpusa}} Nakon dvomesečnog učešća u ustanku protiv Nemaca, kapetan Račić se okrenuo protiv partizana. U noći 1/2. novembra, po Mihailovićevom naređenju, Račić je vodio [[Napad četnika na Užičku republiku|četnički napad na Užice]].<ref>http://znaci.org/00001/9_5.htm</ref> Snage koje je vodio u napad na partizane (oko 1.500 boraca) bile su povučena sa položaja prema Nemcima kod Valjeva i Krupnja. === Gušenje ustanka u istočnoj Bosni === {{main|Gušenje ustanka u istočnoj Bosni|Napad na Štab Majevičkog NOP odreda}} Dragoslav Račić je početkom [[1942]]. boravio u istočnoj Bosni, kada su u [[Višegrad]]u organizovani pregovori četnika Istočne Bosne sa nemačkom i italijanskom komandom. Prema četničkom izveštaju od [[15. 1.|15. januara]], rezultati pregovora sa okupatorima su povoljni, sukoba sa Nemcima ne sme biti, a partizane moraju progoniti i prokazivati Nemcima.<ref>Arhiv VII, Ča, k. 232, reg. br. 1/1 (BH-X-23O)</ref> Prvi oružani obračun četnika i partizana tokom [[Borbe za Istočnu Bosnu 1942.|borbi za Istočnu Bosnu]] dogodio se [[20. 2.]] u Vukosavcima kod [[Lopare|Lopara]], kada su četnici Dragoslava Račića na prepad su [[Napad na Štab Majevičkog NOP odreda|napali i uništili štab]] [[Majevički partizanski odred|Majevičkog partizanskog odreda]]. === Saradnja sa Nemcima === {{main|Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu}} Maja 1944. godine, komandant Cersko-majevičke grupe korpusa Dragoslav Račić nakon [[Prodor NOVJ u Srbiju proleća 1944.|borbe protiv partizana]] na nemačkoj strani, pokušao je da se distancira od saradnje sa okupatorom. Prvo u depeši Draži Mihailoviću [[11. maj]]a 1944. piše: {{citat|Saznajem da su Užice pune Jankovićevih četnika i da Raković, Neško, Ajdačić, Janković i Mitić drže neke konferencije sa Nemcima. Ako boga znate sprečavajte ovo... Ako dalje budem vodio borbu protiv komunista zajedno sa Nemcima, ja ću duboko zaglaviti... Neko od nas mora ostati čist.<ref>Arhiv VII, Ča, k. 276, reg. br. 2/1—28</ref><ref>http://www.znaci.org/00001/4_14_3_165.htm</ref>}} Istovremeno, i Nemci doznaju da on neće više da se "prlja" saradnjom sa okupatorom: {{citiranje|Prema sigurnom izveštaju, četnički komandant Račić, koji je učestvovao u borbi protiv Grupe "Morača" u prostoru Valjevo, naredio povratak u svoje dotadašnje operacijsko područje, jer neće više da se "prlja" saradnjom sa okupatorom.<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%98_%D0%92%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%BE%D1%83%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D0%B3_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B0_%D1%98%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_13._%D0%9C%D0%B0%D1%98%D0%B0_1944. Izveštaj Vojnoupravnog komandanta jugoistoka od 13. Maja 1944.]</ref>|Izveštaj nemačkog Komandanta Jugoistoka od 13. Maja 1944.}} [[Datoteka:First Vrede sa četnicima.jpg|thumb|Nemački kapetan Wrede i četnički komandanti [[Nikola Kalabić]], Dragoslav Račić i [[Neško Nedić]], nakon potpisanog sporazuma o zajedničkoj borbi protiv partizana, u Topoli 11. avgusta 1944. (''nemački izvor'')<ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_536.jpg Wredeova zabeleška str.1]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_537.jpg Wredeova zabeleška str.2]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_538.jpg Wredeova zabeleška str.3]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_539.jpg Wredeova zabeleška str.4]</ref>]] U avgustu 1944. godine je, zajedno sa [[Dragoljub Mihailović|Mihailovićem]] i drugim četnicima, bio na sastanku sa predsednikom kvislinške vlade [[Milan Nedić|Milanom Nedićem]] na kojem je [[Sporazum Nedića i Mihailovića 1944.|sklopljen sporazum]] o zajedničkoj "borbi protiv [[komunizam|komunizma]]", odnosno protiv [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|Narodno oslobodilačke vojske Jugoslavije]].<ref name="Saslušanje">[http://www.znaci.org/00001/60_1_6.pdf Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Saslušanje optuženih]</ref> U Topoli je [[11. avgust]]a 1944. održan sastanak između predstavnika nemačke komande Jugoistoka i predstavnika Draže Mihailovića, na kome je major [[JVuO]] Dragoslav Račić uverio nemačke predstavnike u spremnost četničkog pokreta na saradnju sa nemačkim okupatorom: {{citat|Politička usmerenost [[Draža Mihailović|Draže Mihailovića]] i njegovog pokreta potpuno se izmenila. Oni predlažu stvaranje jednog nacionalnog fronta koji bi obuhvatio Srpsku državnu stražu, Srpski dobrovoljački korpus, formacije Draže Mihailovića i sve nacionalne snage koje su protiv komunizma. Pokret Draže Mihailovića je spreman da u celosti ide u ovaj front. Glavni zadatak je opšta mobilizacija i stvaranje jedne srpske nacionalne armije za uništenje komunizma u Srbiji. Kada komunizam u Srbiji bude pobeđen, pokret Draže Mihailovića je spreman da se, po naređenju nemačkog vođstva, angažuje na Balkanu i svuda drugde.<ref>[http://sr.wikisource.org/sr/%D0%9D%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D1%81%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0_%D1%81%D0%B0_%D1%87%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BC%D0%B0_11.8.1944. Nemački zapisnik sa pregovora sa četnicima 11.8.1944.]</ref><ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_227.htm Zbornik NOR-a, XIV/4, Beograd, 1985.], str. 1069.</ref>|Nemački zapisnik sa pregovora sa četnicima 11.8.1944.}} === Bitka za Srbiju === {{main|Bitka za Srbiju 1944.}} [[File:Četnički predstavnik i avijatičar Luftwaffe-a u Kraljevu, septembra 1944.jpg|thumb|Četnički predstavnik (moguće Dragoslav Račić) i neimenovani podoficir njemačkog [[Luftwaffe]]a u [[Kraljevo|Kraljevu]], nakon [[Operacija Nedelja pacova|operacije Ratweek]], septembar 1944. godine.]] Tokom odsudne [[bitka za Srbiju 1944.|bitke za Srbiju]] Dragoslav Račić se borio na strani Nemaca, o čemu svedoči njegova naredba iz avgusta: {{citat|"Naše trupe i trupe potpukovnika Keserovića uz podršku jednog nemačkog bataljona napašće 26-og u zoru na [[Peta krajiška divizija NOVJ|Petu diviziju]] sa zadatkom - da je tuku i da je izbace iz Župe."<ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_40.htm NAREĐENJE KOMANDANTA 4. GRUPE JURIŠNIH KORPUSA OD 25. AVGUSTA 1944. KOMANDANTIMA 3. I 5. JURISNOG KORPUSA ZA ORGANIZACIJU NAPADA NA JEDINICE OPERATIVNE GRUPE DIVIZIJA NOVJ NA PROSTORIJI ŽUPA — RASINA]</ref>|Račićeva naredba od 25. avgusta 1944.}} 11. septembra 1944. godine, štab Armijske grupe F konstatuje da su četnici u Srbiji sve više neprijateljski nastrojeni protiv Nemaca, uz izuzetak Račića, koji je lojalan: {{izdvojeni citat|Držanje četnika u celoj Srbiji sve više neprijateljsko, sa učestalim prepadima na nem. jedinice i naseljena mesta; izuzetak je južna [sic] Srbija gde se Račić, pod njemačkom komandom, tuče protiv komunista.<ref>[https://www.znaci.org/NARA/T316.php?rec=311&roll=193&broj=433 National Archive Washington, arhivska oznaka T311, Roll 193, frame no. 000430.]</ref>|Savetovanje kod načelnika štaba Armijske grupe F (11.9.44).}} Tokom septembra 1944. godine, Račićeva [[Četvrta grupa jurišnih korpusa]], zajedno sa pridruženim jedinicama, doživela je niz teških poraza od partizana u Srbiji. Ove jedinice su nakon [[Bitka na Jelovoj gori|poraza kod Jelove gore]], [[Oslobođenje Valjeva septembra 1944.|gubitka Valjeva]], [[oslobođenje Aranđelovca septembra 1944.|gubitka Aranđelovca]], a zatim i poraza u okolini Krupnja, potisnute prema Šapcu i Beogradu. 20. septembra 1944. major Dragoslav Račić šalje Memorandum Draži Mihailoviću protiv kolebljivog stava JVuO, predlažući konačno zauzimanje strane: {{citat|Od 1941. godine mi smo sebi stavili u zadatak da organizujemo vojsku i sa naslonom na naše saveznike kao potpuno legalna vojska otpočnemo borbu za oslobođenje svoje zemlje... Za tri godine rada mi smo ispustili inicijativu iz ruku, i to zbog nejasnog zauzimanja stava... Naš nedovoljno uspešan stav prema saveznicima i nedovoljno energičan stav prema protivnicima doveo je do toga da su nam komunisti preoteli politički uticaj na saveznike i nas od pre nekoliko meseci stavili u ilegalnost kod saveznika... Sav dosadašnji rad zbog nejasnog stava imao je za posledicu naše očajno kolebanje u toku proteklih godina, što je često dovodilo do užasnog ponižavanja prema našim protivnicima. '''Čas smo paktirali, čas bili legalni, čas zauzimali stav oružanog sukoba'''...<ref name="ReferenceA">http://www.znaci.org/00001/11_73.htm</ref>|Račićev Memorandum Mihailoviću}} [[File:Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana u saradnji sa Wehrmachtom, 2.10.1944.jpg|thumb|Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana u saradnji sa Wehrmachtom (Zabeleška štaba Armijske grupe F), 2.10.1944.]] Na kraju Memoranduma, Račić predlaže “Gospodinu Ministru” da hitno odluči: ili udariti na Nemce da bi povratili stav saveznika ili se potpuno osloniti na njih da bi uništili komuniste i postali “gospodari situacije u zemlji”.<ref name="ReferenceA">http://www.znaci.org/00001/11_73.htm</ref> Uprkos kolebanju, glavne snage [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|JVuO]] tokom septembra i prvih dana oktobra borile su se protiv NOVJ u sadejstvu sa Nemcima. Glavna mobilna formacija bila je [[Četvrta grupa jurišnih korpusa JVuO|Četvrta grupa jurišnih korpusa]] pod komandom Dragoslava Račića. {{izdvojeni citat|Uprkos svojoj slabosti, Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana. Usled jakog partizanskog pritiska, još četničkih jedinica, uključujući i one iz Istočne Srbije, su izrazile spremnost za daljnu borbu protiv komunizma u saradnji sa Wehrmachtom.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?rec=311&roll=194&broj=101 National Archive Washington, arhivska oznaka T311, Roll 194, frame no. 000095.]</ref>|Dodatak za savetovanje kod načelnika štaba Armijske grupe F (2.10.44).}} Račićeve jedinice potisnute ka [[Beograd]]u, Nemci su [[3. 10.|3]], [[4. 10.|4.]] i [[5. 10.|5. oktobra]] 1944. vozovima prebacivali za [[Kraljevo]].<ref>Ratko Parežanin; MOJA MISIJA U CRNOJ GORI, Rim 1974 - strane 17-18</ref><ref>Radomir Milošević - Čeda: ZAKASNELI RAPORT, Interprint, Beograd 1996 - strane 78-79</ref> Dolazak [[Crvena armija|Crvene armije]] izazvalo je pometnju u četničkim redovima. Neki su, poput Račića, pokušali da napadom na Nemce uoči dolaska Crvene armije ponovo steknu saveznički status, ali nisu prihvaćeni. 17. oktobra Račić tvrdi kako je zarobio 310 Švaba u borbama: {{citat|Mi smo blokirali Čačak — Kraljevo i Požegu i čekamo Ruse koji su u Trsteniku. U borbama sa Švabama zarobili smo juče 310 vojnika. Pošto vidimo postupak Rusa krenućemo tebi, ako nam ovde ne bude opstanka.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945.">[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_137.htm Izvod iz knjige primljenih depeša Istaknutog dela štaba Četničke vrhovne komande od 10. septembra 1944. do 12. januara 1945. godine]</ref>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 17. 10. 1944.}} Nemački izveštaj od 19.10. 1944. konstatuje da je Račić odlučio da povede borbu protiv okupatora: {{citiranje|Račić je odlučio da povede borbu protiv "Okupatora", uprkos obeshrabrivanju od strane Kalabića, koji smatra takav potez preuranjenim.<ref>[http://www.znaci.org/NARA/AgF/301_565.htm Zbirka dokumenata Armijske grupe F]: "Racic beschloss den Kampf gegen den "Okkupator" aufzunehmen trotz abraten von Kalabic, der ein solches Vorgehen mit verfrüht bezeichnet."</ref>|Njemački izveštaj od 19.10. 1944.}} Račićev preokret je trebao poslužiti eventualnom uspostavljanju kontakta sa Crvenom armijom. Ova Račićeva borba protiv Nemaca je 16. 10. počela, a već 22.10. on se nalazi [[Proboj Nijemaca i četnika iz Srbije|u koloni Nemaca]] i zajedno sa njima napada partizane u Sjenici.<ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_91.htm Zapovest Štaba 2. divizije Srpskog udarnog korpusa od 24. oktobra 1944. potčinjenim jedinicama za napad na jedinice NOVJ u rejonu Sjenice], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XIV, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 91</ref><ref>[http://www.znaci.org/00001/4_12_4_219.htm Zapovest potpukovnika Račića], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XII, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 219</ref> Na Sjenicu su 22-24. oktobra napadali četnici pod komandom Račića iz pravca Ivanjice, i "prethodnica Scheuerlen" Armijske grupe E (u čijem su sastavu bili i RZK i SUK - preformirani nedićevci, nominalno pod Mihailovićevom komandom). === Proboj u Bosnu === {{main|Proboj Nijemaca i četnika iz Srbije|Završna četnička dejstva u Bosni (1944-1945)}} {{citat|18000 srpskih boraca na maršu za Čajniče. Prvi ešalon danas ulazi u Prijepolje. Prvog novembra verovatno ćemo stići u Čajniče. Tamo treba da se sastanemo. Treba prikupiti sve što se može od hrane. Nemci idu istim putem, armija maršala Lera.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945."/>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 29. X. 1944.}} {{citat|U Prijepolju sam. Švabe vode borbe a mi samo pomalo. Kalait u Sjenici prikuplja Srbe i Turke. Gde si ti, a gde je Čiča? Pozdrav Račić.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945."/>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 1. XI. 1944.}} [[File:Narod Podrinja uništava četničke komandante.jpg|thumb|Članak o ubistvu Račića (Glas Podrinja 6. decembar 1945.)]] Komandant [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]] [[Alexander Löhr|Ler]] u izveštaju vrhovnoj komandi za četnike iz Srbije kaže da se prilikom povlačenja iz Srbije "drže u senci [[Wehrmacht|Vermahta]]". Četničko-nemačko nevoljno savezništvo dobro oslikava sledeći izveštaj: {{citiranje|"Grupa Marković (2500—3000), u sporazumu sa nem. vojskom, osigurava odsek Mitrovica — Raška (mesta uklj.) — Novi Pazar. Izviđanje protiv Bugara, Tita i Sovjeta. Do sada nije bilo ozbiljnih incidenata. Potrebna je opreznost. [[Miiroslav Trifunović|Trifunović]] sa oko 10.000 četnika Račića i [[Dragutin Keserović|Keserovića]], uporedno sa nem. pokretima u rejonu Prijepolje. Pravac marša Foča. U početku učešće u borbenim dejstvima na nemačkoj strani (zaštita bokova). U poslednje vreme samo saputnici. Utisak: dokle god postoje zajednički interesi — uopšte mir. Ako vide mogućnost uspeha, bezuslovno treba očekivati prepade na nemački [[Wehrmacht|Vermaht]], naročito na odvojene grupe."<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%98_%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5_%D0%B3%D1%80%D1%83%D0%BF%D0%B5_%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0_%22%D0%95%22_%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%83_%D0%88%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_11.11.1944. Izveštaj Komande grupe armija "E" Komandantu Jugoistoka od 11.11.1944.], Vojnoistorijski institut, NAV--T-311, r. 184</ref>|Izveštaj Komande grupe armija E od 11.11.1944.}} Nakon uspešnog proboja sa Nemcima u Bosnu, Dragoslav Račić [[10. januar]]a [[1945]]. izveštava generala Mihailovića: {{citat|Nemci žele što jaču vezu sa nama. Traže oficira za vezu iz Vašeg štaba i radio-telegrafsku vezu. U tom slučaju obećavaju municiju, odelo, hranu, lekove i sve druge potrebe. Prema nama i našim ljudima su veoma raspoloženi i ljubazni i predusretljivi. Izgleda mi, da imaju naređenje od višeg vodstva da nas po svaku cenu pridobiju. Imam podataka da će Drinu utvrditi i držati preko cele zime, a možda i dalje...<ref>http://www.znaci.org/00001/4_14_4_156.htm IZVOD IZ KNJIGE PRIMLJENIH DEPEŠA ŠTABA ČETNIČKE VRHOVNE KOMANDE OD 12. DECEMBRA 1944. DO 26. FEBRUARA 1945. GODINE</ref>}} Posle oslobođenja, ubijen je decembra [[1945]]. godine u Srezu [[Azbukovica|azbukovačkom]] kao odmetnik.<ref name="ZBORNIK NOR-a"/> == Izvori == {{reflist|2}} == Povezano == * [[Povlačenje Nemaca i četnika iz Srbije]] * [[Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] {{Lifetime|1905|1945|Račić, Dragoslav}} [[Kategorija:Biografije, Kraljevo]] [[Kategorija:Oficiri Vojske Kraljevine Jugoslavije]] [[Kategorija:Četnici]] [[Kategorija:Četničke vojvode]] [[Kategorija:Jugoslovenska vojska u otadžbini]] [[Kategorija:Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] r5arvozzxpjh3lunj0ygra6xbdnrh1d 42470761 42470760 2025-06-10T22:29:54Z Mladifilozof 604 /* Saradnja sa Nemcima */ 42470761 wikitext text/x-wiki {{Vojno lice | ime =Dragoslav Miletić — Račić | slika = Colonel Dragoslav Račić.jpg | opis_slike = Dragoslav Račić | nadimak = | datum_rođenja = [[1905]] | mesto_rođenja = [[Godačica]] | država_rođenja = [[Kraljevina Srbija]] | datum_smrti = [[1945]]. | mesto_smrti = [[Savković]] | država_smrti = [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|FNRJ]] |vojska=[[Jugoslovenska vojska]] i [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|Jugoslovenska Vojska u Otadžbini]] |godine_služenja=[[1926]]—[[1945]]. |čin= [[Pukovnik]] |jedinica= |bitke=[[Bitka za Šabac 1941.]]<br />[[Napad četnika na Užičku republiku]]<br />[[Gušenje ustanka u istočnoj Bosni]]<br />[[Napad na Štab Majevičkog NOP odreda]]<br />[[Bitka za Srbiju 1944.]]<br />[[Bitka na Jelovoj gori]]<br />[[Proboj četnika i Nemaca iz Srbije]] |nagrade= |kasniji_rad= |potpis= }} '''Dragoslav Račić''' je bio kapetan bivše jugoslovenske vojske i [[četnici|četnički]] komandant tokom II svetskog rata. Imao je istaknutu ulogu tokom [[Ustanak u Srbiji 1941.|ustanka u Srbiji]] 1941. godine, kada je bio komandant zajedničkog štaba četničko-partizanskih snaga, koje su nanosile teške gubitke Nemcima na [[Cer]]u. U vreme nemačkog [[Gušenje ustanka u Srbiji|gušenja ustanka u Srbiji]], poveo je [[četnički napad na Užičku Republiku]], po naređenju Draže Mihailovića. Kasnije tokom rata je sarađivao sa Nemcima u okupiranoj Srbiji protiv partizana. Posle oslobođenja ubijen u Srezu azbukovačkom kao odmetnik.<ref name="ZBORNIK NOR-a">[https://znaci.org/zb/4_2_3.pdf ZBORNIK NOR-a, tom II - DOKUMENTI VRHOVNOG ŠTABA NOV I POJ - knjiga 3]</ref> == Drugi svetski rat == === Ustanak u Srbiji === {{main|Ustanak u Srbiji 1941.|Bitka za Šabac 1941.|Napad četnika na Užičku Republiku}} Dragoslav Račić je leta [[1941]]. godine učestvovao u [[ustanak u Srbiji 1941.|ustanku u Srbiji]]. [[25. avgust]]a 1941. sklopljen je sporazum između komandanta [[Mačvanski partizanski odred|Mačvanskog partizanskog odreda]] [[Nebojša Jerković|Nebojše Jerkovića]] i komandanta Cerskog četničkog odreda Dragoslava Račića o zajedničkim borbama protiv okupatora.<ref>Zbornik NOR-a, tom I, knj. 1, dok. br. 19; tom II, knj. l, str. 45</ref> Nebojša Jerković, komandant mačvanskih partizana, došao je kod kapetana Račića, komandanta cerskih četnika, radi dogovora o napadu na Šabac: {{citat|Račić je pokušao da ga ubedi da bi takav napad bio preuranjen. Partizani su i posle toga insistirali da se ide na Šabac. Nije prošla ni nedelja dana, a Nebojša Jerković se ponovo sa užom pratnjom pojavio kod Račića. Ovom prilikom komunisti su prosto iznudili od Račića pristanak, govoreći mu da ako on opet odbije, onda će oni sami ići u napad, i istovremeno će reći narodu da su četnici odustali od dalje borbe protiv okupatora. (...) ako komunisti sami pođu na Šabac, njihov ugled bi znatno porastao, makar privremeno, pošto je celi narod Podrinja zaista bio raspoložen za borbu protiv Nemaca.<ref>Dušan Trbojević, ''Cersko-Majevička grupa korpusa'', 21-22.</ref> |[[Dušan Trbojević]] iz Cerskog četničkog odreda}} Nakon dogovora o zajedničkim dejstvima, formiran je zajednički ustanički štab za to područje (dva partizana i dva četnika) čiji je komandant bio Dragoslav Račić.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 199-200), Prosveta, Beograd, 1957.</ref> [[Bitka za Šabac 1941.|Borbe za Šabac]] vođene su od [[22. 9.|22. septembra]] do [[24. 9.|24. septembra]] 1941. godine. 24. septembra po podne opkoljenim Nemcima je došla u pomoć [[342. pešadijska divizija (Nemačka)|342. nemačka pešadijska divizija]], koja razbija ustanički obruč i vrši [[Masakr u Šapcu|masakr civila]].<ref>{{Cite web |title=Nemački masakri u Srbiji |url=http://guskova.ru/q?a=l&doc=/~mladich/Kragujevac/mas_sr |access-date=2012-09-03 |archive-date=2014-04-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140418220643/http://guskova.ru/q?a=l&doc=%2F~mladich%2FKragujevac%2Fmas_sr }}</ref> Partizanski hroničar [[Dragojlo Dudić]], koji četnike u ustanku uglavnom opisuje kao nedisciplinovane skupine, sklone pijanstvu i napuštanju položaja, hvalio je hrabrost komandanta Račića. On citira Račića koji opisuje pobedu protiv Nemaca: {{citat|Veseli se, srpski narode, neprijatelj je danas razbijen, beži u neredu, baca oružje po šumama, po rovovima. Jedna partizanska četa našla je 30 mrtvih Nemaca u šumi. Ja sam nabasao na jednog mrtvog nemačkog oficira iz konjičkih trupa i, evo, večeras o mome vratu visi njegova kožna torba sa sekcijama. Ja i vaš komandant dali smo naloge četama da se dadu u poteru i nadam se da će još u toku noći, a najdalje sutra, neprijatelj biti potpuno likvidiran na frontu i prebačen preko Cera. Jedna vaša četa otišla je za Lešnicu.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 200), Prosveta, Beograd, 1957.</ref>|Dragoslav Račić Dragojlu Dudiću 14. oktobra 1941.}} Izveštaj nemačkog generala Turnera od 3. novembra 1941. ocenjuje ulogu Račića kao bitnu u ustanku, a njega kao jednog od glavnih krivaca za "teške gubitke nemačkih oružanih snaga": {{citiranje|Na kraju je poznato, da su se odredi pukovnika Mihailovića, i to pukovnika Misite kod Loznice i vojvode Račića na planini Cer, aktivno borili protiv nemačkih oružanih snaga i da su u prvom redu odgovorni za jake borbe u zapadnoj Srbiji i teške gubitke nemačkih oružanih snaga.<ref>http://znaci.org/00001/4_14_1_242.htm</ref>|Izveštaj upravnog štaba opunomoćenog komandanta korpusa u Srbiji od 3. novembra 1941. opunomoćenom komandantu korpusa}} Nakon dvomesečnog učešća u ustanku protiv Nemaca, kapetan Račić se okrenuo protiv partizana. U noći 1/2. novembra, po Mihailovićevom naređenju, Račić je vodio [[Napad četnika na Užičku republiku|četnički napad na Užice]].<ref>http://znaci.org/00001/9_5.htm</ref> Snage koje je vodio u napad na partizane (oko 1.500 boraca) bile su povučena sa položaja prema Nemcima kod Valjeva i Krupnja. === Gušenje ustanka u istočnoj Bosni === {{main|Gušenje ustanka u istočnoj Bosni|Napad na Štab Majevičkog NOP odreda}} Dragoslav Račić je početkom [[1942]]. boravio u istočnoj Bosni, kada su u [[Višegrad]]u organizovani pregovori četnika Istočne Bosne sa nemačkom i italijanskom komandom. Prema četničkom izveštaju od [[15. 1.|15. januara]], rezultati pregovora sa okupatorima su povoljni, sukoba sa Nemcima ne sme biti, a partizane moraju progoniti i prokazivati Nemcima.<ref>Arhiv VII, Ča, k. 232, reg. br. 1/1 (BH-X-23O)</ref> Prvi oružani obračun četnika i partizana tokom [[Borbe za Istočnu Bosnu 1942.|borbi za Istočnu Bosnu]] dogodio se [[20. 2.]] u Vukosavcima kod [[Lopare|Lopara]], kada su četnici Dragoslava Račića na prepad su [[Napad na Štab Majevičkog NOP odreda|napali i uništili štab]] [[Majevički partizanski odred|Majevičkog partizanskog odreda]]. === Saradnja sa Nemcima === {{main|Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu}} [[Datoteka:Četnički komandanti Nikola Kalabić, Dragoslav Račić i Neško Nedić, nakon potpisivanja sporazuma sa Nemcima u Topoli 11. avgusta 1944.jpg|thumb|Nemački kapetan Wrede i četnički komandanti [[Nikola Kalabić]], Dragoslav Račić i [[Neško Nedić]], nakon potpisanog sporazuma o zajedničkoj borbi protiv partizana, u Topoli 11. avgusta 1944. (''nemački izvor'')<ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_536.jpg Wredeova zabeleška str.1]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_537.jpg Wredeova zabeleška str.2]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_538.jpg Wredeova zabeleška str.3]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_539.jpg Wredeova zabeleška str.4]</ref>]] Maja 1944. godine, komandant Cersko-majevičke grupe korpusa Dragoslav Račić nakon [[Prodor NOVJ u Srbiju proleća 1944.|borbe protiv partizana]] na nemačkoj strani, pokušao je da se distancira od saradnje sa okupatorom. Prvo u depeši Draži Mihailoviću [[11. maj]]a 1944. piše: {{citat|Saznajem da su Užice pune Jankovićevih četnika i da Raković, Neško, Ajdačić, Janković i Mitić drže neke konferencije sa Nemcima. Ako boga znate sprečavajte ovo... Ako dalje budem vodio borbu protiv komunista zajedno sa Nemcima, ja ću duboko zaglaviti... Neko od nas mora ostati čist.<ref>Arhiv VII, Ča, k. 276, reg. br. 2/1—28</ref><ref>http://www.znaci.org/00001/4_14_3_165.htm</ref>}} Istovremeno, i Nemci doznaju da on neće više da se "prlja" saradnjom sa okupatorom: {{citiranje|Prema sigurnom izveštaju, četnički komandant Račić, koji je učestvovao u borbi protiv Grupe "Morača" u prostoru Valjevo, naredio povratak u svoje dotadašnje operacijsko područje, jer neće više da se "prlja" saradnjom sa okupatorom.<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%98_%D0%92%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%BE%D1%83%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D0%B3_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B0_%D1%98%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_13._%D0%9C%D0%B0%D1%98%D0%B0_1944. Izveštaj Vojnoupravnog komandanta jugoistoka od 13. Maja 1944.]</ref>|Izveštaj nemačkog Komandanta Jugoistoka od 13. Maja 1944.}} U avgustu 1944. godine je, zajedno sa [[Dragoljub Mihailović|Mihailovićem]] i drugim četnicima, bio na sastanku sa predsednikom kvislinške vlade [[Milan Nedić|Milanom Nedićem]] na kojem je [[Sporazum Nedića i Mihailovića 1944.|sklopljen sporazum]] o zajedničkoj "borbi protiv [[komunizam|komunizma]]", odnosno protiv [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|Narodno oslobodilačke vojske Jugoslavije]].<ref name="Saslušanje">[http://www.znaci.org/00001/60_1_6.pdf Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Saslušanje optuženih]</ref> U Topoli je [[11. avgust]]a 1944. održan sastanak između predstavnika nemačke komande Jugoistoka i predstavnika Draže Mihailovića, na kome je major [[JVuO]] Dragoslav Račić uverio nemačke predstavnike u spremnost četničkog pokreta na saradnju sa nemačkim okupatorom: {{citat|Politička usmerenost [[Draža Mihailović|Draže Mihailovića]] i njegovog pokreta potpuno se izmenila. Oni predlažu stvaranje jednog nacionalnog fronta koji bi obuhvatio Srpsku državnu stražu, Srpski dobrovoljački korpus, formacije Draže Mihailovića i sve nacionalne snage koje su protiv komunizma. Pokret Draže Mihailovića je spreman da u celosti ide u ovaj front. Glavni zadatak je opšta mobilizacija i stvaranje jedne srpske nacionalne armije za uništenje komunizma u Srbiji. Kada komunizam u Srbiji bude pobeđen, pokret Draže Mihailovića je spreman da se, po naređenju nemačkog vođstva, angažuje na Balkanu i svuda drugde.<ref>[http://sr.wikisource.org/sr/%D0%9D%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D1%81%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0_%D1%81%D0%B0_%D1%87%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BC%D0%B0_11.8.1944. Nemački zapisnik sa pregovora sa četnicima 11.8.1944.]</ref><ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_227.htm Zbornik NOR-a, XIV/4, Beograd, 1985.], str. 1069.</ref>|Nemački zapisnik sa pregovora sa četnicima 11.8.1944.}} === Bitka za Srbiju === {{main|Bitka za Srbiju 1944.}} [[File:Četnički predstavnik i avijatičar Luftwaffe-a u Kraljevu, septembra 1944.jpg|thumb|Četnički predstavnik (moguće Dragoslav Račić) i neimenovani podoficir njemačkog [[Luftwaffe]]a u [[Kraljevo|Kraljevu]], nakon [[Operacija Nedelja pacova|operacije Ratweek]], septembar 1944. godine.]] Tokom odsudne [[bitka za Srbiju 1944.|bitke za Srbiju]] Dragoslav Račić se borio na strani Nemaca, o čemu svedoči njegova naredba iz avgusta: {{citat|"Naše trupe i trupe potpukovnika Keserovića uz podršku jednog nemačkog bataljona napašće 26-og u zoru na [[Peta krajiška divizija NOVJ|Petu diviziju]] sa zadatkom - da je tuku i da je izbace iz Župe."<ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_40.htm NAREĐENJE KOMANDANTA 4. GRUPE JURIŠNIH KORPUSA OD 25. AVGUSTA 1944. KOMANDANTIMA 3. I 5. JURISNOG KORPUSA ZA ORGANIZACIJU NAPADA NA JEDINICE OPERATIVNE GRUPE DIVIZIJA NOVJ NA PROSTORIJI ŽUPA — RASINA]</ref>|Račićeva naredba od 25. avgusta 1944.}} 11. septembra 1944. godine, štab Armijske grupe F konstatuje da su četnici u Srbiji sve više neprijateljski nastrojeni protiv Nemaca, uz izuzetak Račića, koji je lojalan: {{izdvojeni citat|Držanje četnika u celoj Srbiji sve više neprijateljsko, sa učestalim prepadima na nem. jedinice i naseljena mesta; izuzetak je južna [sic] Srbija gde se Račić, pod njemačkom komandom, tuče protiv komunista.<ref>[https://www.znaci.org/NARA/T316.php?rec=311&roll=193&broj=433 National Archive Washington, arhivska oznaka T311, Roll 193, frame no. 000430.]</ref>|Savetovanje kod načelnika štaba Armijske grupe F (11.9.44).}} Tokom septembra 1944. godine, Račićeva [[Četvrta grupa jurišnih korpusa]], zajedno sa pridruženim jedinicama, doživela je niz teških poraza od partizana u Srbiji. Ove jedinice su nakon [[Bitka na Jelovoj gori|poraza kod Jelove gore]], [[Oslobođenje Valjeva septembra 1944.|gubitka Valjeva]], [[oslobođenje Aranđelovca septembra 1944.|gubitka Aranđelovca]], a zatim i poraza u okolini Krupnja, potisnute prema Šapcu i Beogradu. 20. septembra 1944. major Dragoslav Račić šalje Memorandum Draži Mihailoviću protiv kolebljivog stava JVuO, predlažući konačno zauzimanje strane: {{citat|Od 1941. godine mi smo sebi stavili u zadatak da organizujemo vojsku i sa naslonom na naše saveznike kao potpuno legalna vojska otpočnemo borbu za oslobođenje svoje zemlje... Za tri godine rada mi smo ispustili inicijativu iz ruku, i to zbog nejasnog zauzimanja stava... Naš nedovoljno uspešan stav prema saveznicima i nedovoljno energičan stav prema protivnicima doveo je do toga da su nam komunisti preoteli politički uticaj na saveznike i nas od pre nekoliko meseci stavili u ilegalnost kod saveznika... Sav dosadašnji rad zbog nejasnog stava imao je za posledicu naše očajno kolebanje u toku proteklih godina, što je često dovodilo do užasnog ponižavanja prema našim protivnicima. '''Čas smo paktirali, čas bili legalni, čas zauzimali stav oružanog sukoba'''...<ref name="ReferenceA">http://www.znaci.org/00001/11_73.htm</ref>|Račićev Memorandum Mihailoviću}} [[File:Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana u saradnji sa Wehrmachtom, 2.10.1944.jpg|thumb|Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana u saradnji sa Wehrmachtom (Zabeleška štaba Armijske grupe F), 2.10.1944.]] Na kraju Memoranduma, Račić predlaže “Gospodinu Ministru” da hitno odluči: ili udariti na Nemce da bi povratili stav saveznika ili se potpuno osloniti na njih da bi uništili komuniste i postali “gospodari situacije u zemlji”.<ref name="ReferenceA">http://www.znaci.org/00001/11_73.htm</ref> Uprkos kolebanju, glavne snage [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|JVuO]] tokom septembra i prvih dana oktobra borile su se protiv NOVJ u sadejstvu sa Nemcima. Glavna mobilna formacija bila je [[Četvrta grupa jurišnih korpusa JVuO|Četvrta grupa jurišnih korpusa]] pod komandom Dragoslava Račića. {{izdvojeni citat|Uprkos svojoj slabosti, Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana. Usled jakog partizanskog pritiska, još četničkih jedinica, uključujući i one iz Istočne Srbije, su izrazile spremnost za daljnu borbu protiv komunizma u saradnji sa Wehrmachtom.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?rec=311&roll=194&broj=101 National Archive Washington, arhivska oznaka T311, Roll 194, frame no. 000095.]</ref>|Dodatak za savetovanje kod načelnika štaba Armijske grupe F (2.10.44).}} Račićeve jedinice potisnute ka [[Beograd]]u, Nemci su [[3. 10.|3]], [[4. 10.|4.]] i [[5. 10.|5. oktobra]] 1944. vozovima prebacivali za [[Kraljevo]].<ref>Ratko Parežanin; MOJA MISIJA U CRNOJ GORI, Rim 1974 - strane 17-18</ref><ref>Radomir Milošević - Čeda: ZAKASNELI RAPORT, Interprint, Beograd 1996 - strane 78-79</ref> Dolazak [[Crvena armija|Crvene armije]] izazvalo je pometnju u četničkim redovima. Neki su, poput Račića, pokušali da napadom na Nemce uoči dolaska Crvene armije ponovo steknu saveznički status, ali nisu prihvaćeni. 17. oktobra Račić tvrdi kako je zarobio 310 Švaba u borbama: {{citat|Mi smo blokirali Čačak — Kraljevo i Požegu i čekamo Ruse koji su u Trsteniku. U borbama sa Švabama zarobili smo juče 310 vojnika. Pošto vidimo postupak Rusa krenućemo tebi, ako nam ovde ne bude opstanka.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945.">[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_137.htm Izvod iz knjige primljenih depeša Istaknutog dela štaba Četničke vrhovne komande od 10. septembra 1944. do 12. januara 1945. godine]</ref>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 17. 10. 1944.}} Nemački izveštaj od 19.10. 1944. konstatuje da je Račić odlučio da povede borbu protiv okupatora: {{citiranje|Račić je odlučio da povede borbu protiv "Okupatora", uprkos obeshrabrivanju od strane Kalabića, koji smatra takav potez preuranjenim.<ref>[http://www.znaci.org/NARA/AgF/301_565.htm Zbirka dokumenata Armijske grupe F]: "Racic beschloss den Kampf gegen den "Okkupator" aufzunehmen trotz abraten von Kalabic, der ein solches Vorgehen mit verfrüht bezeichnet."</ref>|Njemački izveštaj od 19.10. 1944.}} Račićev preokret je trebao poslužiti eventualnom uspostavljanju kontakta sa Crvenom armijom. Ova Račićeva borba protiv Nemaca je 16. 10. počela, a već 22.10. on se nalazi [[Proboj Nijemaca i četnika iz Srbije|u koloni Nemaca]] i zajedno sa njima napada partizane u Sjenici.<ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_91.htm Zapovest Štaba 2. divizije Srpskog udarnog korpusa od 24. oktobra 1944. potčinjenim jedinicama za napad na jedinice NOVJ u rejonu Sjenice], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XIV, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 91</ref><ref>[http://www.znaci.org/00001/4_12_4_219.htm Zapovest potpukovnika Račića], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XII, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 219</ref> Na Sjenicu su 22-24. oktobra napadali četnici pod komandom Račića iz pravca Ivanjice, i "prethodnica Scheuerlen" Armijske grupe E (u čijem su sastavu bili i RZK i SUK - preformirani nedićevci, nominalno pod Mihailovićevom komandom). === Proboj u Bosnu === {{main|Proboj Nijemaca i četnika iz Srbije|Završna četnička dejstva u Bosni (1944-1945)}} {{citat|18000 srpskih boraca na maršu za Čajniče. Prvi ešalon danas ulazi u Prijepolje. Prvog novembra verovatno ćemo stići u Čajniče. Tamo treba da se sastanemo. Treba prikupiti sve što se može od hrane. Nemci idu istim putem, armija maršala Lera.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945."/>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 29. X. 1944.}} {{citat|U Prijepolju sam. Švabe vode borbe a mi samo pomalo. Kalait u Sjenici prikuplja Srbe i Turke. Gde si ti, a gde je Čiča? Pozdrav Račić.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945."/>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 1. XI. 1944.}} [[File:Narod Podrinja uništava četničke komandante.jpg|thumb|Članak o ubistvu Račića (Glas Podrinja 6. decembar 1945.)]] Komandant [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]] [[Alexander Löhr|Ler]] u izveštaju vrhovnoj komandi za četnike iz Srbije kaže da se prilikom povlačenja iz Srbije "drže u senci [[Wehrmacht|Vermahta]]". Četničko-nemačko nevoljno savezništvo dobro oslikava sledeći izveštaj: {{citiranje|"Grupa Marković (2500—3000), u sporazumu sa nem. vojskom, osigurava odsek Mitrovica — Raška (mesta uklj.) — Novi Pazar. Izviđanje protiv Bugara, Tita i Sovjeta. Do sada nije bilo ozbiljnih incidenata. Potrebna je opreznost. [[Miiroslav Trifunović|Trifunović]] sa oko 10.000 četnika Račića i [[Dragutin Keserović|Keserovića]], uporedno sa nem. pokretima u rejonu Prijepolje. Pravac marša Foča. U početku učešće u borbenim dejstvima na nemačkoj strani (zaštita bokova). U poslednje vreme samo saputnici. Utisak: dokle god postoje zajednički interesi — uopšte mir. Ako vide mogućnost uspeha, bezuslovno treba očekivati prepade na nemački [[Wehrmacht|Vermaht]], naročito na odvojene grupe."<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%98_%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5_%D0%B3%D1%80%D1%83%D0%BF%D0%B5_%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0_%22%D0%95%22_%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%83_%D0%88%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_11.11.1944. Izveštaj Komande grupe armija "E" Komandantu Jugoistoka od 11.11.1944.], Vojnoistorijski institut, NAV--T-311, r. 184</ref>|Izveštaj Komande grupe armija E od 11.11.1944.}} Nakon uspešnog proboja sa Nemcima u Bosnu, Dragoslav Račić [[10. januar]]a [[1945]]. izveštava generala Mihailovića: {{citat|Nemci žele što jaču vezu sa nama. Traže oficira za vezu iz Vašeg štaba i radio-telegrafsku vezu. U tom slučaju obećavaju municiju, odelo, hranu, lekove i sve druge potrebe. Prema nama i našim ljudima su veoma raspoloženi i ljubazni i predusretljivi. Izgleda mi, da imaju naređenje od višeg vodstva da nas po svaku cenu pridobiju. Imam podataka da će Drinu utvrditi i držati preko cele zime, a možda i dalje...<ref>http://www.znaci.org/00001/4_14_4_156.htm IZVOD IZ KNJIGE PRIMLJENIH DEPEŠA ŠTABA ČETNIČKE VRHOVNE KOMANDE OD 12. DECEMBRA 1944. DO 26. FEBRUARA 1945. GODINE</ref>}} Posle oslobođenja, ubijen je decembra [[1945]]. godine u Srezu [[Azbukovica|azbukovačkom]] kao odmetnik.<ref name="ZBORNIK NOR-a"/> == Izvori == {{reflist|2}} == Povezano == * [[Povlačenje Nemaca i četnika iz Srbije]] * [[Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] {{Lifetime|1905|1945|Račić, Dragoslav}} [[Kategorija:Biografije, Kraljevo]] [[Kategorija:Oficiri Vojske Kraljevine Jugoslavije]] [[Kategorija:Četnici]] [[Kategorija:Četničke vojvode]] [[Kategorija:Jugoslovenska vojska u otadžbini]] [[Kategorija:Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] 10v5pc4seumkmh3dljfbc44iijbom3o 42470762 42470761 2025-06-10T22:37:16Z Mladifilozof 604 /* Bitka za Srbiju */ 42470762 wikitext text/x-wiki {{Vojno lice | ime =Dragoslav Miletić — Račić | slika = Colonel Dragoslav Račić.jpg | opis_slike = Dragoslav Račić | nadimak = | datum_rođenja = [[1905]] | mesto_rođenja = [[Godačica]] | država_rođenja = [[Kraljevina Srbija]] | datum_smrti = [[1945]]. | mesto_smrti = [[Savković]] | država_smrti = [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|FNRJ]] |vojska=[[Jugoslovenska vojska]] i [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|Jugoslovenska Vojska u Otadžbini]] |godine_služenja=[[1926]]—[[1945]]. |čin= [[Pukovnik]] |jedinica= |bitke=[[Bitka za Šabac 1941.]]<br />[[Napad četnika na Užičku republiku]]<br />[[Gušenje ustanka u istočnoj Bosni]]<br />[[Napad na Štab Majevičkog NOP odreda]]<br />[[Bitka za Srbiju 1944.]]<br />[[Bitka na Jelovoj gori]]<br />[[Proboj četnika i Nemaca iz Srbije]] |nagrade= |kasniji_rad= |potpis= }} '''Dragoslav Račić''' je bio kapetan bivše jugoslovenske vojske i [[četnici|četnički]] komandant tokom II svetskog rata. Imao je istaknutu ulogu tokom [[Ustanak u Srbiji 1941.|ustanka u Srbiji]] 1941. godine, kada je bio komandant zajedničkog štaba četničko-partizanskih snaga, koje su nanosile teške gubitke Nemcima na [[Cer]]u. U vreme nemačkog [[Gušenje ustanka u Srbiji|gušenja ustanka u Srbiji]], poveo je [[četnički napad na Užičku Republiku]], po naređenju Draže Mihailovića. Kasnije tokom rata je sarađivao sa Nemcima u okupiranoj Srbiji protiv partizana. Posle oslobođenja ubijen u Srezu azbukovačkom kao odmetnik.<ref name="ZBORNIK NOR-a">[https://znaci.org/zb/4_2_3.pdf ZBORNIK NOR-a, tom II - DOKUMENTI VRHOVNOG ŠTABA NOV I POJ - knjiga 3]</ref> == Drugi svetski rat == === Ustanak u Srbiji === {{main|Ustanak u Srbiji 1941.|Bitka za Šabac 1941.|Napad četnika na Užičku Republiku}} Dragoslav Račić je leta [[1941]]. godine učestvovao u [[ustanak u Srbiji 1941.|ustanku u Srbiji]]. [[25. avgust]]a 1941. sklopljen je sporazum između komandanta [[Mačvanski partizanski odred|Mačvanskog partizanskog odreda]] [[Nebojša Jerković|Nebojše Jerkovića]] i komandanta Cerskog četničkog odreda Dragoslava Račića o zajedničkim borbama protiv okupatora.<ref>Zbornik NOR-a, tom I, knj. 1, dok. br. 19; tom II, knj. l, str. 45</ref> Nebojša Jerković, komandant mačvanskih partizana, došao je kod kapetana Račića, komandanta cerskih četnika, radi dogovora o napadu na Šabac: {{citat|Račić je pokušao da ga ubedi da bi takav napad bio preuranjen. Partizani su i posle toga insistirali da se ide na Šabac. Nije prošla ni nedelja dana, a Nebojša Jerković se ponovo sa užom pratnjom pojavio kod Račića. Ovom prilikom komunisti su prosto iznudili od Račića pristanak, govoreći mu da ako on opet odbije, onda će oni sami ići u napad, i istovremeno će reći narodu da su četnici odustali od dalje borbe protiv okupatora. (...) ako komunisti sami pođu na Šabac, njihov ugled bi znatno porastao, makar privremeno, pošto je celi narod Podrinja zaista bio raspoložen za borbu protiv Nemaca.<ref>Dušan Trbojević, ''Cersko-Majevička grupa korpusa'', 21-22.</ref> |[[Dušan Trbojević]] iz Cerskog četničkog odreda}} Nakon dogovora o zajedničkim dejstvima, formiran je zajednički ustanički štab za to područje (dva partizana i dva četnika) čiji je komandant bio Dragoslav Račić.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 199-200), Prosveta, Beograd, 1957.</ref> [[Bitka za Šabac 1941.|Borbe za Šabac]] vođene su od [[22. 9.|22. septembra]] do [[24. 9.|24. septembra]] 1941. godine. 24. septembra po podne opkoljenim Nemcima je došla u pomoć [[342. pešadijska divizija (Nemačka)|342. nemačka pešadijska divizija]], koja razbija ustanički obruč i vrši [[Masakr u Šapcu|masakr civila]].<ref>{{Cite web |title=Nemački masakri u Srbiji |url=http://guskova.ru/q?a=l&doc=/~mladich/Kragujevac/mas_sr |access-date=2012-09-03 |archive-date=2014-04-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140418220643/http://guskova.ru/q?a=l&doc=%2F~mladich%2FKragujevac%2Fmas_sr }}</ref> Partizanski hroničar [[Dragojlo Dudić]], koji četnike u ustanku uglavnom opisuje kao nedisciplinovane skupine, sklone pijanstvu i napuštanju položaja, hvalio je hrabrost komandanta Račića. On citira Račića koji opisuje pobedu protiv Nemaca: {{citat|Veseli se, srpski narode, neprijatelj je danas razbijen, beži u neredu, baca oružje po šumama, po rovovima. Jedna partizanska četa našla je 30 mrtvih Nemaca u šumi. Ja sam nabasao na jednog mrtvog nemačkog oficira iz konjičkih trupa i, evo, večeras o mome vratu visi njegova kožna torba sa sekcijama. Ja i vaš komandant dali smo naloge četama da se dadu u poteru i nadam se da će još u toku noći, a najdalje sutra, neprijatelj biti potpuno likvidiran na frontu i prebačen preko Cera. Jedna vaša četa otišla je za Lešnicu.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 200), Prosveta, Beograd, 1957.</ref>|Dragoslav Račić Dragojlu Dudiću 14. oktobra 1941.}} Izveštaj nemačkog generala Turnera od 3. novembra 1941. ocenjuje ulogu Račića kao bitnu u ustanku, a njega kao jednog od glavnih krivaca za "teške gubitke nemačkih oružanih snaga": {{citiranje|Na kraju je poznato, da su se odredi pukovnika Mihailovića, i to pukovnika Misite kod Loznice i vojvode Račića na planini Cer, aktivno borili protiv nemačkih oružanih snaga i da su u prvom redu odgovorni za jake borbe u zapadnoj Srbiji i teške gubitke nemačkih oružanih snaga.<ref>http://znaci.org/00001/4_14_1_242.htm</ref>|Izveštaj upravnog štaba opunomoćenog komandanta korpusa u Srbiji od 3. novembra 1941. opunomoćenom komandantu korpusa}} Nakon dvomesečnog učešća u ustanku protiv Nemaca, kapetan Račić se okrenuo protiv partizana. U noći 1/2. novembra, po Mihailovićevom naređenju, Račić je vodio [[Napad četnika na Užičku republiku|četnički napad na Užice]].<ref>http://znaci.org/00001/9_5.htm</ref> Snage koje je vodio u napad na partizane (oko 1.500 boraca) bile su povučena sa položaja prema Nemcima kod Valjeva i Krupnja. === Gušenje ustanka u istočnoj Bosni === {{main|Gušenje ustanka u istočnoj Bosni|Napad na Štab Majevičkog NOP odreda}} Dragoslav Račić je početkom [[1942]]. boravio u istočnoj Bosni, kada su u [[Višegrad]]u organizovani pregovori četnika Istočne Bosne sa nemačkom i italijanskom komandom. Prema četničkom izveštaju od [[15. 1.|15. januara]], rezultati pregovora sa okupatorima su povoljni, sukoba sa Nemcima ne sme biti, a partizane moraju progoniti i prokazivati Nemcima.<ref>Arhiv VII, Ča, k. 232, reg. br. 1/1 (BH-X-23O)</ref> Prvi oružani obračun četnika i partizana tokom [[Borbe za Istočnu Bosnu 1942.|borbi za Istočnu Bosnu]] dogodio se [[20. 2.]] u Vukosavcima kod [[Lopare|Lopara]], kada su četnici Dragoslava Račića na prepad su [[Napad na Štab Majevičkog NOP odreda|napali i uništili štab]] [[Majevički partizanski odred|Majevičkog partizanskog odreda]]. === Saradnja sa Nemcima === {{main|Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu}} [[Datoteka:Četnički komandanti Nikola Kalabić, Dragoslav Račić i Neško Nedić, nakon potpisivanja sporazuma sa Nemcima u Topoli 11. avgusta 1944.jpg|thumb|Nemački kapetan Wrede i četnički komandanti [[Nikola Kalabić]], Dragoslav Račić i [[Neško Nedić]], nakon potpisanog sporazuma o zajedničkoj borbi protiv partizana, u Topoli 11. avgusta 1944. (''nemački izvor'')<ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_536.jpg Wredeova zabeleška str.1]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_537.jpg Wredeova zabeleška str.2]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_538.jpg Wredeova zabeleška str.3]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_539.jpg Wredeova zabeleška str.4]</ref>]] Maja 1944. godine, komandant Cersko-majevičke grupe korpusa Dragoslav Račić nakon [[Prodor NOVJ u Srbiju proleća 1944.|borbe protiv partizana]] na nemačkoj strani, pokušao je da se distancira od saradnje sa okupatorom. Prvo u depeši Draži Mihailoviću [[11. maj]]a 1944. piše: {{citat|Saznajem da su Užice pune Jankovićevih četnika i da Raković, Neško, Ajdačić, Janković i Mitić drže neke konferencije sa Nemcima. Ako boga znate sprečavajte ovo... Ako dalje budem vodio borbu protiv komunista zajedno sa Nemcima, ja ću duboko zaglaviti... Neko od nas mora ostati čist.<ref>Arhiv VII, Ča, k. 276, reg. br. 2/1—28</ref><ref>http://www.znaci.org/00001/4_14_3_165.htm</ref>}} Istovremeno, i Nemci doznaju da on neće više da se "prlja" saradnjom sa okupatorom: {{citiranje|Prema sigurnom izveštaju, četnički komandant Račić, koji je učestvovao u borbi protiv Grupe "Morača" u prostoru Valjevo, naredio povratak u svoje dotadašnje operacijsko područje, jer neće više da se "prlja" saradnjom sa okupatorom.<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%98_%D0%92%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%BE%D1%83%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D0%B3_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B0_%D1%98%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_13._%D0%9C%D0%B0%D1%98%D0%B0_1944. Izveštaj Vojnoupravnog komandanta jugoistoka od 13. Maja 1944.]</ref>|Izveštaj nemačkog Komandanta Jugoistoka od 13. Maja 1944.}} U avgustu 1944. godine je, zajedno sa [[Dragoljub Mihailović|Mihailovićem]] i drugim četnicima, bio na sastanku sa predsednikom kvislinške vlade [[Milan Nedić|Milanom Nedićem]] na kojem je [[Sporazum Nedića i Mihailovića 1944.|sklopljen sporazum]] o zajedničkoj "borbi protiv [[komunizam|komunizma]]", odnosno protiv [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|Narodno oslobodilačke vojske Jugoslavije]].<ref name="Saslušanje">[http://www.znaci.org/00001/60_1_6.pdf Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Saslušanje optuženih]</ref> U Topoli je [[11. avgust]]a 1944. održan sastanak između predstavnika nemačke komande Jugoistoka i predstavnika Draže Mihailovića, na kome je major [[JVuO]] Dragoslav Račić uverio nemačke predstavnike u spremnost četničkog pokreta na saradnju sa nemačkim okupatorom: {{citat|Politička usmerenost [[Draža Mihailović|Draže Mihailovića]] i njegovog pokreta potpuno se izmenila. Oni predlažu stvaranje jednog nacionalnog fronta koji bi obuhvatio Srpsku državnu stražu, Srpski dobrovoljački korpus, formacije Draže Mihailovića i sve nacionalne snage koje su protiv komunizma. Pokret Draže Mihailovića je spreman da u celosti ide u ovaj front. Glavni zadatak je opšta mobilizacija i stvaranje jedne srpske nacionalne armije za uništenje komunizma u Srbiji. Kada komunizam u Srbiji bude pobeđen, pokret Draže Mihailovića je spreman da se, po naređenju nemačkog vođstva, angažuje na Balkanu i svuda drugde.<ref>[http://sr.wikisource.org/sr/%D0%9D%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D1%81%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0_%D1%81%D0%B0_%D1%87%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BC%D0%B0_11.8.1944. Nemački zapisnik sa pregovora sa četnicima 11.8.1944.]</ref><ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_227.htm Zbornik NOR-a, XIV/4, Beograd, 1985.], str. 1069.</ref>|Nemački zapisnik sa pregovora sa četnicima 11.8.1944.}} === Bitka za Srbiju === {{main|Bitka za Srbiju 1944.}} [[File:Četnički predstavnik i avijatičar Luftwaffe-a u Kraljevu, septembra 1944.jpg|thumb|Četnički predstavnik iz štaba Dragoslava Račića i avijatičar Luftwaffe-a u Kraljevu, septembra 1944.]] Tokom odsudne [[bitka za Srbiju 1944.|bitke za Srbiju]] Dragoslav Račić se borio na strani Nemaca, o čemu svedoči njegova naredba iz avgusta: {{citat|"Naše trupe i trupe potpukovnika Keserovića uz podršku jednog nemačkog bataljona napašće 26-og u zoru na [[Peta krajiška divizija NOVJ|Petu diviziju]] sa zadatkom - da je tuku i da je izbace iz Župe."<ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_40.htm NAREĐENJE KOMANDANTA 4. GRUPE JURIŠNIH KORPUSA OD 25. AVGUSTA 1944. KOMANDANTIMA 3. I 5. JURISNOG KORPUSA ZA ORGANIZACIJU NAPADA NA JEDINICE OPERATIVNE GRUPE DIVIZIJA NOVJ NA PROSTORIJI ŽUPA — RASINA]</ref>|Račićeva naredba od 25. avgusta 1944.}} 11. septembra 1944. godine, štab Armijske grupe F konstatuje da su četnici u Srbiji sve više neprijateljski nastrojeni protiv Nemaca, uz izuzetak Račića, koji je lojalan: {{izdvojeni citat|Držanje četnika u celoj Srbiji sve više neprijateljsko, sa učestalim prepadima na nem. jedinice i naseljena mesta; izuzetak je južna [sic] Srbija gde se Račić, pod njemačkom komandom, tuče protiv komunista.<ref>[https://www.znaci.org/NARA/T316.php?rec=311&roll=193&broj=433 National Archive Washington, arhivska oznaka T311, Roll 193, frame no. 000430.]</ref>|Savetovanje kod načelnika štaba Armijske grupe F (11.9.44).}} Tokom septembra 1944. godine, Račićeva [[Četvrta grupa jurišnih korpusa]], zajedno sa pridruženim jedinicama, doživela je niz teških poraza od partizana u Srbiji. Ove jedinice su nakon [[Bitka na Jelovoj gori|poraza kod Jelove gore]], [[Oslobođenje Valjeva septembra 1944.|gubitka Valjeva]], [[oslobođenje Aranđelovca septembra 1944.|gubitka Aranđelovca]], a zatim i poraza u okolini Krupnja, potisnute prema Šapcu i Beogradu. 20. septembra 1944. major Dragoslav Račić šalje Memorandum Draži Mihailoviću protiv kolebljivog stava JVuO, predlažući konačno zauzimanje strane: {{citat|Od 1941. godine mi smo sebi stavili u zadatak da organizujemo vojsku i sa naslonom na naše saveznike kao potpuno legalna vojska otpočnemo borbu za oslobođenje svoje zemlje... Za tri godine rada mi smo ispustili inicijativu iz ruku, i to zbog nejasnog zauzimanja stava... Naš nedovoljno uspešan stav prema saveznicima i nedovoljno energičan stav prema protivnicima doveo je do toga da su nam komunisti preoteli politički uticaj na saveznike i nas od pre nekoliko meseci stavili u ilegalnost kod saveznika... Sav dosadašnji rad zbog nejasnog stava imao je za posledicu naše očajno kolebanje u toku proteklih godina, što je često dovodilo do užasnog ponižavanja prema našim protivnicima. '''Čas smo paktirali, čas bili legalni, čas zauzimali stav oružanog sukoba'''...<ref name="ReferenceA">http://www.znaci.org/00001/11_73.htm</ref>|Račićev Memorandum Mihailoviću}} [[File:Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana u saradnji sa Wehrmachtom, 2.10.1944.jpg|thumb|Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana u saradnji sa Wehrmachtom (Zabeleška štaba Armijske grupe F), 2.10.1944.]] Na kraju Memoranduma, Račić predlaže “Gospodinu Ministru” da hitno odluči: ili udariti na Nemce da bi povratili stav saveznika ili se potpuno osloniti na njih da bi uništili komuniste i postali “gospodari situacije u zemlji”.<ref name="ReferenceA">http://www.znaci.org/00001/11_73.htm</ref> Uprkos kolebanju, glavne snage [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|JVuO]] tokom septembra i prvih dana oktobra borile su se protiv NOVJ u sadejstvu sa Nemcima. Glavna mobilna formacija bila je [[Četvrta grupa jurišnih korpusa JVuO|Četvrta grupa jurišnih korpusa]] pod komandom Dragoslava Račića. {{izdvojeni citat|Uprkos svojoj slabosti, Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana. Usled jakog partizanskog pritiska, još četničkih jedinica, uključujući i one iz Istočne Srbije, su izrazile spremnost za daljnu borbu protiv komunizma u saradnji sa Wehrmachtom.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?rec=311&roll=194&broj=101 National Archive Washington, arhivska oznaka T311, Roll 194, frame no. 000095.]</ref>|Dodatak za savetovanje kod načelnika štaba Armijske grupe F (2.10.44).}} Račićeve jedinice potisnute ka [[Beograd]]u, Nemci su [[3. 10.|3]], [[4. 10.|4.]] i [[5. 10.|5. oktobra]] 1944. vozovima prebacivali za [[Kraljevo]].<ref>Ratko Parežanin; MOJA MISIJA U CRNOJ GORI, Rim 1974 - strane 17-18</ref><ref>Radomir Milošević - Čeda: ZAKASNELI RAPORT, Interprint, Beograd 1996 - strane 78-79</ref> Dolazak [[Crvena armija|Crvene armije]] izazvalo je pometnju u četničkim redovima. Neki su, poput Račića, pokušali da napadom na Nemce uoči dolaska Crvene armije ponovo steknu saveznički status, ali nisu prihvaćeni. 17. oktobra Račić tvrdi kako je zarobio 310 Švaba u borbama: {{citat|Mi smo blokirali Čačak — Kraljevo i Požegu i čekamo Ruse koji su u Trsteniku. U borbama sa Švabama zarobili smo juče 310 vojnika. Pošto vidimo postupak Rusa krenućemo tebi, ako nam ovde ne bude opstanka.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945.">[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_137.htm Izvod iz knjige primljenih depeša Istaknutog dela štaba Četničke vrhovne komande od 10. septembra 1944. do 12. januara 1945. godine]</ref>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 17. 10. 1944.}} Nemački izveštaj od 19.10. 1944. konstatuje da je Račić odlučio da povede borbu protiv okupatora: {{citiranje|Račić je odlučio da povede borbu protiv "Okupatora", uprkos obeshrabrivanju od strane Kalabića, koji smatra takav potez preuranjenim.<ref>[http://www.znaci.org/NARA/AgF/301_565.htm Zbirka dokumenata Armijske grupe F]: "Racic beschloss den Kampf gegen den "Okkupator" aufzunehmen trotz abraten von Kalabic, der ein solches Vorgehen mit verfrüht bezeichnet."</ref>|Njemački izveštaj od 19.10. 1944.}} Račićev preokret je trebao poslužiti eventualnom uspostavljanju kontakta sa Crvenom armijom. Ova Račićeva borba protiv Nemaca je 16. 10. počela, a već 22.10. on se nalazi [[Proboj Nijemaca i četnika iz Srbije|u koloni Nemaca]] i zajedno sa njima napada partizane u Sjenici.<ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_91.htm Zapovest Štaba 2. divizije Srpskog udarnog korpusa od 24. oktobra 1944. potčinjenim jedinicama za napad na jedinice NOVJ u rejonu Sjenice], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XIV, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 91</ref><ref>[http://www.znaci.org/00001/4_12_4_219.htm Zapovest potpukovnika Račića], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XII, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 219</ref> Na Sjenicu su 22-24. oktobra napadali četnici pod komandom Račića iz pravca Ivanjice, i "prethodnica Scheuerlen" Armijske grupe E (u čijem su sastavu bili i RZK i SUK - preformirani nedićevci, nominalno pod Mihailovićevom komandom). === Proboj u Bosnu === {{main|Proboj Nijemaca i četnika iz Srbije|Završna četnička dejstva u Bosni (1944-1945)}} {{citat|18000 srpskih boraca na maršu za Čajniče. Prvi ešalon danas ulazi u Prijepolje. Prvog novembra verovatno ćemo stići u Čajniče. Tamo treba da se sastanemo. Treba prikupiti sve što se može od hrane. Nemci idu istim putem, armija maršala Lera.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945."/>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 29. X. 1944.}} {{citat|U Prijepolju sam. Švabe vode borbe a mi samo pomalo. Kalait u Sjenici prikuplja Srbe i Turke. Gde si ti, a gde je Čiča? Pozdrav Račić.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945."/>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 1. XI. 1944.}} [[File:Narod Podrinja uništava četničke komandante.jpg|thumb|Članak o ubistvu Račića (Glas Podrinja 6. decembar 1945.)]] Komandant [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]] [[Alexander Löhr|Ler]] u izveštaju vrhovnoj komandi za četnike iz Srbije kaže da se prilikom povlačenja iz Srbije "drže u senci [[Wehrmacht|Vermahta]]". Četničko-nemačko nevoljno savezništvo dobro oslikava sledeći izveštaj: {{citiranje|"Grupa Marković (2500—3000), u sporazumu sa nem. vojskom, osigurava odsek Mitrovica — Raška (mesta uklj.) — Novi Pazar. Izviđanje protiv Bugara, Tita i Sovjeta. Do sada nije bilo ozbiljnih incidenata. Potrebna je opreznost. [[Miiroslav Trifunović|Trifunović]] sa oko 10.000 četnika Račića i [[Dragutin Keserović|Keserovića]], uporedno sa nem. pokretima u rejonu Prijepolje. Pravac marša Foča. U početku učešće u borbenim dejstvima na nemačkoj strani (zaštita bokova). U poslednje vreme samo saputnici. Utisak: dokle god postoje zajednički interesi — uopšte mir. Ako vide mogućnost uspeha, bezuslovno treba očekivati prepade na nemački [[Wehrmacht|Vermaht]], naročito na odvojene grupe."<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%98_%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5_%D0%B3%D1%80%D1%83%D0%BF%D0%B5_%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0_%22%D0%95%22_%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%83_%D0%88%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_11.11.1944. Izveštaj Komande grupe armija "E" Komandantu Jugoistoka od 11.11.1944.], Vojnoistorijski institut, NAV--T-311, r. 184</ref>|Izveštaj Komande grupe armija E od 11.11.1944.}} Nakon uspešnog proboja sa Nemcima u Bosnu, Dragoslav Račić [[10. januar]]a [[1945]]. izveštava generala Mihailovića: {{citat|Nemci žele što jaču vezu sa nama. Traže oficira za vezu iz Vašeg štaba i radio-telegrafsku vezu. U tom slučaju obećavaju municiju, odelo, hranu, lekove i sve druge potrebe. Prema nama i našim ljudima su veoma raspoloženi i ljubazni i predusretljivi. Izgleda mi, da imaju naređenje od višeg vodstva da nas po svaku cenu pridobiju. Imam podataka da će Drinu utvrditi i držati preko cele zime, a možda i dalje...<ref>http://www.znaci.org/00001/4_14_4_156.htm IZVOD IZ KNJIGE PRIMLJENIH DEPEŠA ŠTABA ČETNIČKE VRHOVNE KOMANDE OD 12. DECEMBRA 1944. DO 26. FEBRUARA 1945. GODINE</ref>}} Posle oslobođenja, ubijen je decembra [[1945]]. godine u Srezu [[Azbukovica|azbukovačkom]] kao odmetnik.<ref name="ZBORNIK NOR-a"/> == Izvori == {{reflist|2}} == Povezano == * [[Povlačenje Nemaca i četnika iz Srbije]] * [[Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] {{Lifetime|1905|1945|Račić, Dragoslav}} [[Kategorija:Biografije, Kraljevo]] [[Kategorija:Oficiri Vojske Kraljevine Jugoslavije]] [[Kategorija:Četnici]] [[Kategorija:Četničke vojvode]] [[Kategorija:Jugoslovenska vojska u otadžbini]] [[Kategorija:Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] s6cypuhma9fqj8zz7da09hujuah69q4 42470763 42470762 2025-06-10T22:39:17Z Mladifilozof 604 42470763 wikitext text/x-wiki {{Vojno lice | ime =Dragoslav Miletić — Račić | slika = Colonel Dragoslav Račić.jpg | opis_slike = Dragoslav Račić | nadimak = | datum_rođenja = [[1905]] | mesto_rođenja = [[Godačica]] | država_rođenja = [[Kraljevina Srbija]] | datum_smrti = [[1945]]. | mesto_smrti = [[Savković]] | država_smrti = [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|FNRJ]] |vojska=[[Jugoslovenska vojska]] i [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|Jugoslovenska Vojska u Otadžbini]] |godine_služenja=[[1926]]—[[1945]]. |čin= [[Pukovnik]] |jedinica= |bitke=[[Bitka za Šabac 1941.]]<br />[[Napad četnika na Užičku republiku]]<br />[[Gušenje ustanka u istočnoj Bosni]]<br />[[Napad na Štab Majevičkog NOP odreda]]<br />[[Bitka za Srbiju 1944.]]<br />[[Bitka na Jelovoj gori]]<br />[[Proboj četnika i Nemaca iz Srbije]] |nagrade= |kasniji_rad= |potpis= }} '''Dragoslav Račić''' je bio kapetan bivše jugoslovenske vojske i [[četnici|četnički]] komandant tokom II svetskog rata. Imao je istaknutu ulogu tokom [[Ustanak u Srbiji 1941.|ustanka u Srbiji]] 1941. godine, kada je bio komandant zajedničkog štaba četničko-partizanskih snaga, koje su nanosile teške gubitke Nemcima na [[Cer]]u. U vreme [[Gušenje ustanka u Srbiji|gušenja ustanka u Srbiji]], poveo je [[četnički napad na Užičku Republiku]], po naređenju Draže Mihailovića. Kasnije tokom rata je sarađivao sa Nemcima u okupiranoj Srbiji protiv partizana. Posle oslobođenja ubijen u Srezu azbukovačkom kao odmetnik.<ref name="ZBORNIK NOR-a">[https://znaci.org/zb/4_2_3.pdf ZBORNIK NOR-a, tom II - DOKUMENTI VRHOVNOG ŠTABA NOV I POJ - knjiga 3]</ref> == Drugi svetski rat == === Ustanak u Srbiji === {{main|Ustanak u Srbiji 1941.|Bitka za Šabac 1941.|Napad četnika na Užičku Republiku}} Dragoslav Račić je leta [[1941]]. godine učestvovao u [[ustanak u Srbiji 1941.|ustanku u Srbiji]]. [[25. avgust]]a 1941. sklopljen je sporazum između komandanta [[Mačvanski partizanski odred|Mačvanskog partizanskog odreda]] [[Nebojša Jerković|Nebojše Jerkovića]] i komandanta Cerskog četničkog odreda Dragoslava Račića o zajedničkim borbama protiv okupatora.<ref>Zbornik NOR-a, tom I, knj. 1, dok. br. 19; tom II, knj. l, str. 45</ref> Nebojša Jerković, komandant mačvanskih partizana, došao je kod kapetana Račića, komandanta cerskih četnika, radi dogovora o napadu na Šabac: {{citat|Račić je pokušao da ga ubedi da bi takav napad bio preuranjen. Partizani su i posle toga insistirali da se ide na Šabac. Nije prošla ni nedelja dana, a Nebojša Jerković se ponovo sa užom pratnjom pojavio kod Račića. Ovom prilikom komunisti su prosto iznudili od Račića pristanak, govoreći mu da ako on opet odbije, onda će oni sami ići u napad, i istovremeno će reći narodu da su četnici odustali od dalje borbe protiv okupatora. (...) ako komunisti sami pođu na Šabac, njihov ugled bi znatno porastao, makar privremeno, pošto je celi narod Podrinja zaista bio raspoložen za borbu protiv Nemaca.<ref>Dušan Trbojević, ''Cersko-Majevička grupa korpusa'', 21-22.</ref> |[[Dušan Trbojević]] iz Cerskog četničkog odreda}} Nakon dogovora o zajedničkim dejstvima, formiran je zajednički ustanički štab za to područje (dva partizana i dva četnika) čiji je komandant bio Dragoslav Račić.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 199-200), Prosveta, Beograd, 1957.</ref> [[Bitka za Šabac 1941.|Borbe za Šabac]] vođene su od [[22. 9.|22. septembra]] do [[24. 9.|24. septembra]] 1941. godine. 24. septembra po podne opkoljenim Nemcima je došla u pomoć [[342. pešadijska divizija (Nemačka)|342. nemačka pešadijska divizija]], koja razbija ustanički obruč i vrši [[Masakr u Šapcu|masakr civila]].<ref>{{Cite web |title=Nemački masakri u Srbiji |url=http://guskova.ru/q?a=l&doc=/~mladich/Kragujevac/mas_sr |access-date=2012-09-03 |archive-date=2014-04-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140418220643/http://guskova.ru/q?a=l&doc=%2F~mladich%2FKragujevac%2Fmas_sr }}</ref> Partizanski hroničar [[Dragojlo Dudić]], koji četnike u ustanku uglavnom opisuje kao nedisciplinovane skupine, sklone pijanstvu i napuštanju položaja, hvalio je hrabrost komandanta Račića. On citira Račića koji opisuje pobedu protiv Nemaca: {{citat|Veseli se, srpski narode, neprijatelj je danas razbijen, beži u neredu, baca oružje po šumama, po rovovima. Jedna partizanska četa našla je 30 mrtvih Nemaca u šumi. Ja sam nabasao na jednog mrtvog nemačkog oficira iz konjičkih trupa i, evo, večeras o mome vratu visi njegova kožna torba sa sekcijama. Ja i vaš komandant dali smo naloge četama da se dadu u poteru i nadam se da će još u toku noći, a najdalje sutra, neprijatelj biti potpuno likvidiran na frontu i prebačen preko Cera. Jedna vaša četa otišla je za Lešnicu.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 200), Prosveta, Beograd, 1957.</ref>|Dragoslav Račić Dragojlu Dudiću 14. oktobra 1941.}} Izveštaj nemačkog generala Turnera od 3. novembra 1941. ocenjuje ulogu Račića kao bitnu u ustanku, a njega kao jednog od glavnih krivaca za "teške gubitke nemačkih oružanih snaga": {{citiranje|Na kraju je poznato, da su se odredi pukovnika Mihailovića, i to pukovnika Misite kod Loznice i vojvode Račića na planini Cer, aktivno borili protiv nemačkih oružanih snaga i da su u prvom redu odgovorni za jake borbe u zapadnoj Srbiji i teške gubitke nemačkih oružanih snaga.<ref>http://znaci.org/00001/4_14_1_242.htm</ref>|Izveštaj upravnog štaba opunomoćenog komandanta korpusa u Srbiji od 3. novembra 1941. opunomoćenom komandantu korpusa}} Nakon dvomesečnog učešća u ustanku protiv Nemaca, kapetan Račić se okrenuo protiv partizana. U noći 1/2. novembra, po Mihailovićevom naređenju, Račić je vodio [[Napad četnika na Užičku republiku|četnički napad na Užice]].<ref>http://znaci.org/00001/9_5.htm</ref> Snage koje je vodio u napad na partizane (oko 1.500 boraca) bile su povučena sa položaja prema Nemcima kod Valjeva i Krupnja. === Gušenje ustanka u istočnoj Bosni === {{main|Gušenje ustanka u istočnoj Bosni|Napad na Štab Majevičkog NOP odreda}} Dragoslav Račić je početkom [[1942]]. boravio u istočnoj Bosni, kada su u [[Višegrad]]u organizovani pregovori četnika Istočne Bosne sa nemačkom i italijanskom komandom. Prema četničkom izveštaju od [[15. 1.|15. januara]], rezultati pregovora sa okupatorima su povoljni, sukoba sa Nemcima ne sme biti, a partizane moraju progoniti i prokazivati Nemcima.<ref>Arhiv VII, Ča, k. 232, reg. br. 1/1 (BH-X-23O)</ref> Prvi oružani obračun četnika i partizana tokom [[Borbe za Istočnu Bosnu 1942.|borbi za Istočnu Bosnu]] dogodio se [[20. 2.]] u Vukosavcima kod [[Lopare|Lopara]], kada su četnici Dragoslava Račića na prepad su [[Napad na Štab Majevičkog NOP odreda|napali i uništili štab]] [[Majevički partizanski odred|Majevičkog partizanskog odreda]]. === Saradnja sa Nemcima === {{main|Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu}} [[Datoteka:Četnički komandanti Nikola Kalabić, Dragoslav Račić i Neško Nedić, nakon potpisivanja sporazuma sa Nemcima u Topoli 11. avgusta 1944.jpg|thumb|Nemački kapetan Wrede i četnički komandanti [[Nikola Kalabić]], Dragoslav Račić i [[Neško Nedić]], nakon potpisanog sporazuma o zajedničkoj borbi protiv partizana, u Topoli 11. avgusta 1944. (''nemački izvor'')<ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_536.jpg Wredeova zabeleška str.1]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_537.jpg Wredeova zabeleška str.2]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_538.jpg Wredeova zabeleška str.3]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_539.jpg Wredeova zabeleška str.4]</ref>]] Maja 1944. godine, komandant Cersko-majevičke grupe korpusa Dragoslav Račić nakon [[Prodor NOVJ u Srbiju proleća 1944.|borbe protiv partizana]] na nemačkoj strani, pokušao je da se distancira od saradnje sa okupatorom. Prvo u depeši Draži Mihailoviću [[11. maj]]a 1944. piše: {{citat|Saznajem da su Užice pune Jankovićevih četnika i da Raković, Neško, Ajdačić, Janković i Mitić drže neke konferencije sa Nemcima. Ako boga znate sprečavajte ovo... Ako dalje budem vodio borbu protiv komunista zajedno sa Nemcima, ja ću duboko zaglaviti... Neko od nas mora ostati čist.<ref>Arhiv VII, Ča, k. 276, reg. br. 2/1—28</ref><ref>http://www.znaci.org/00001/4_14_3_165.htm</ref>}} Istovremeno, i Nemci doznaju da on neće više da se "prlja" saradnjom sa okupatorom: {{citiranje|Prema sigurnom izveštaju, četnički komandant Račić, koji je učestvovao u borbi protiv Grupe "Morača" u prostoru Valjevo, naredio povratak u svoje dotadašnje operacijsko područje, jer neće više da se "prlja" saradnjom sa okupatorom.<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%98_%D0%92%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%BE%D1%83%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D0%B3_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B0_%D1%98%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_13._%D0%9C%D0%B0%D1%98%D0%B0_1944. Izveštaj Vojnoupravnog komandanta jugoistoka od 13. Maja 1944.]</ref>|Izveštaj nemačkog Komandanta Jugoistoka od 13. Maja 1944.}} U avgustu 1944. godine je, zajedno sa [[Dragoljub Mihailović|Mihailovićem]] i drugim četnicima, bio na sastanku sa predsednikom kvislinške vlade [[Milan Nedić|Milanom Nedićem]] na kojem je [[Sporazum Nedića i Mihailovića 1944.|sklopljen sporazum]] o zajedničkoj "borbi protiv [[komunizam|komunizma]]", odnosno protiv [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|Narodno oslobodilačke vojske Jugoslavije]].<ref name="Saslušanje">[http://www.znaci.org/00001/60_1_6.pdf Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Saslušanje optuženih]</ref> U Topoli je [[11. avgust]]a 1944. održan sastanak između predstavnika nemačke komande Jugoistoka i predstavnika Draže Mihailovića, na kome je major [[JVuO]] Dragoslav Račić uverio nemačke predstavnike u spremnost četničkog pokreta na saradnju sa nemačkim okupatorom: {{citat|Politička usmerenost [[Draža Mihailović|Draže Mihailovića]] i njegovog pokreta potpuno se izmenila. Oni predlažu stvaranje jednog nacionalnog fronta koji bi obuhvatio Srpsku državnu stražu, Srpski dobrovoljački korpus, formacije Draže Mihailovića i sve nacionalne snage koje su protiv komunizma. Pokret Draže Mihailovića je spreman da u celosti ide u ovaj front. Glavni zadatak je opšta mobilizacija i stvaranje jedne srpske nacionalne armije za uništenje komunizma u Srbiji. Kada komunizam u Srbiji bude pobeđen, pokret Draže Mihailovića je spreman da se, po naređenju nemačkog vođstva, angažuje na Balkanu i svuda drugde.<ref>[http://sr.wikisource.org/sr/%D0%9D%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D1%81%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0_%D1%81%D0%B0_%D1%87%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BC%D0%B0_11.8.1944. Nemački zapisnik sa pregovora sa četnicima 11.8.1944.]</ref><ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_227.htm Zbornik NOR-a, XIV/4, Beograd, 1985.], str. 1069.</ref>|Nemački zapisnik sa pregovora sa četnicima 11.8.1944.}} === Bitka za Srbiju === {{main|Bitka za Srbiju 1944.}} [[File:Četnički predstavnik i avijatičar Luftwaffe-a u Kraljevu, septembra 1944.jpg|thumb|Četnički predstavnik iz štaba Dragoslava Račića i avijatičar Luftwaffe-a u Kraljevu, septembra 1944.]] Tokom odsudne [[bitka za Srbiju 1944.|bitke za Srbiju]] Dragoslav Račić se borio na strani Nemaca, o čemu svedoči njegova naredba iz avgusta: {{citat|"Naše trupe i trupe potpukovnika Keserovića uz podršku jednog nemačkog bataljona napašće 26-og u zoru na [[Peta krajiška divizija NOVJ|Petu diviziju]] sa zadatkom - da je tuku i da je izbace iz Župe."<ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_40.htm NAREĐENJE KOMANDANTA 4. GRUPE JURIŠNIH KORPUSA OD 25. AVGUSTA 1944. KOMANDANTIMA 3. I 5. JURISNOG KORPUSA ZA ORGANIZACIJU NAPADA NA JEDINICE OPERATIVNE GRUPE DIVIZIJA NOVJ NA PROSTORIJI ŽUPA — RASINA]</ref>|Račićeva naredba od 25. avgusta 1944.}} 11. septembra 1944. godine, štab Armijske grupe F konstatuje da su četnici u Srbiji sve više neprijateljski nastrojeni protiv Nemaca, uz izuzetak Račića, koji je lojalan: {{izdvojeni citat|Držanje četnika u celoj Srbiji sve više neprijateljsko, sa učestalim prepadima na nem. jedinice i naseljena mesta; izuzetak je južna [sic] Srbija gde se Račić, pod njemačkom komandom, tuče protiv komunista.<ref>[https://www.znaci.org/NARA/T316.php?rec=311&roll=193&broj=433 National Archive Washington, arhivska oznaka T311, Roll 193, frame no. 000430.]</ref>|Savetovanje kod načelnika štaba Armijske grupe F (11.9.44).}} Tokom septembra 1944. godine, Račićeva [[Četvrta grupa jurišnih korpusa]], zajedno sa pridruženim jedinicama, doživela je niz teških poraza od partizana u Srbiji. Ove jedinice su nakon [[Bitka na Jelovoj gori|poraza kod Jelove gore]], [[Oslobođenje Valjeva septembra 1944.|gubitka Valjeva]], [[oslobođenje Aranđelovca septembra 1944.|gubitka Aranđelovca]], a zatim i poraza u okolini Krupnja, potisnute prema Šapcu i Beogradu. 20. septembra 1944. major Dragoslav Račić šalje Memorandum Draži Mihailoviću protiv kolebljivog stava JVuO, predlažući konačno zauzimanje strane: {{citat|Od 1941. godine mi smo sebi stavili u zadatak da organizujemo vojsku i sa naslonom na naše saveznike kao potpuno legalna vojska otpočnemo borbu za oslobođenje svoje zemlje... Za tri godine rada mi smo ispustili inicijativu iz ruku, i to zbog nejasnog zauzimanja stava... Naš nedovoljno uspešan stav prema saveznicima i nedovoljno energičan stav prema protivnicima doveo je do toga da su nam komunisti preoteli politički uticaj na saveznike i nas od pre nekoliko meseci stavili u ilegalnost kod saveznika... Sav dosadašnji rad zbog nejasnog stava imao je za posledicu naše očajno kolebanje u toku proteklih godina, što je često dovodilo do užasnog ponižavanja prema našim protivnicima. '''Čas smo paktirali, čas bili legalni, čas zauzimali stav oružanog sukoba'''...<ref name="ReferenceA">http://www.znaci.org/00001/11_73.htm</ref>|Račićev Memorandum Mihailoviću}} [[File:Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana u saradnji sa Wehrmachtom, 2.10.1944.jpg|thumb|Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana u saradnji sa Wehrmachtom (Zabeleška štaba Armijske grupe F), 2.10.1944.]] Na kraju Memoranduma, Račić predlaže “Gospodinu Ministru” da hitno odluči: ili udariti na Nemce da bi povratili stav saveznika ili se potpuno osloniti na njih da bi uništili komuniste i postali “gospodari situacije u zemlji”.<ref name="ReferenceA">http://www.znaci.org/00001/11_73.htm</ref> Uprkos kolebanju, glavne snage [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|JVuO]] tokom septembra i prvih dana oktobra borile su se protiv NOVJ u sadejstvu sa Nemcima. Glavna mobilna formacija bila je [[Četvrta grupa jurišnih korpusa JVuO|Četvrta grupa jurišnih korpusa]] pod komandom Dragoslava Račića. {{izdvojeni citat|Uprkos svojoj slabosti, Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana. Usled jakog partizanskog pritiska, još četničkih jedinica, uključujući i one iz Istočne Srbije, su izrazile spremnost za daljnu borbu protiv komunizma u saradnji sa Wehrmachtom.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?rec=311&roll=194&broj=101 National Archive Washington, arhivska oznaka T311, Roll 194, frame no. 000095.]</ref>|Dodatak za savetovanje kod načelnika štaba Armijske grupe F (2.10.44).}} Račićeve jedinice potisnute ka [[Beograd]]u, Nemci su [[3. 10.|3]], [[4. 10.|4.]] i [[5. 10.|5. oktobra]] 1944. vozovima prebacivali za [[Kraljevo]].<ref>Ratko Parežanin; MOJA MISIJA U CRNOJ GORI, Rim 1974 - strane 17-18</ref><ref>Radomir Milošević - Čeda: ZAKASNELI RAPORT, Interprint, Beograd 1996 - strane 78-79</ref> Dolazak [[Crvena armija|Crvene armije]] izazvalo je pometnju u četničkim redovima. Neki su, poput Račića, pokušali da napadom na Nemce uoči dolaska Crvene armije ponovo steknu saveznički status, ali nisu prihvaćeni. 17. oktobra Račić tvrdi kako je zarobio 310 Švaba u borbama: {{citat|Mi smo blokirali Čačak — Kraljevo i Požegu i čekamo Ruse koji su u Trsteniku. U borbama sa Švabama zarobili smo juče 310 vojnika. Pošto vidimo postupak Rusa krenućemo tebi, ako nam ovde ne bude opstanka.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945.">[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_137.htm Izvod iz knjige primljenih depeša Istaknutog dela štaba Četničke vrhovne komande od 10. septembra 1944. do 12. januara 1945. godine]</ref>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 17. 10. 1944.}} Nemački izveštaj od 19.10. 1944. konstatuje da je Račić odlučio da povede borbu protiv okupatora: {{citiranje|Račić je odlučio da povede borbu protiv "Okupatora", uprkos obeshrabrivanju od strane Kalabića, koji smatra takav potez preuranjenim.<ref>[http://www.znaci.org/NARA/AgF/301_565.htm Zbirka dokumenata Armijske grupe F]: "Racic beschloss den Kampf gegen den "Okkupator" aufzunehmen trotz abraten von Kalabic, der ein solches Vorgehen mit verfrüht bezeichnet."</ref>|Njemački izveštaj od 19.10. 1944.}} Račićev preokret je trebao poslužiti eventualnom uspostavljanju kontakta sa Crvenom armijom. Ova Račićeva borba protiv Nemaca je 16. 10. počela, a već 22.10. on se nalazi [[Proboj Nijemaca i četnika iz Srbije|u koloni Nemaca]] i zajedno sa njima napada partizane u Sjenici.<ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_91.htm Zapovest Štaba 2. divizije Srpskog udarnog korpusa od 24. oktobra 1944. potčinjenim jedinicama za napad na jedinice NOVJ u rejonu Sjenice], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XIV, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 91</ref><ref>[http://www.znaci.org/00001/4_12_4_219.htm Zapovest potpukovnika Račića], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XII, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 219</ref> Na Sjenicu su 22-24. oktobra napadali četnici pod komandom Račića iz pravca Ivanjice, i "prethodnica Scheuerlen" Armijske grupe E (u čijem su sastavu bili i RZK i SUK - preformirani nedićevci, nominalno pod Mihailovićevom komandom). === Proboj u Bosnu === {{main|Proboj Nijemaca i četnika iz Srbije|Završna četnička dejstva u Bosni (1944-1945)}} {{citat|18000 srpskih boraca na maršu za Čajniče. Prvi ešalon danas ulazi u Prijepolje. Prvog novembra verovatno ćemo stići u Čajniče. Tamo treba da se sastanemo. Treba prikupiti sve što se može od hrane. Nemci idu istim putem, armija maršala Lera.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945."/>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 29. X. 1944.}} {{citat|U Prijepolju sam. Švabe vode borbe a mi samo pomalo. Kalait u Sjenici prikuplja Srbe i Turke. Gde si ti, a gde je Čiča? Pozdrav Račić.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945."/>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 1. XI. 1944.}} [[File:Narod Podrinja uništava četničke komandante.jpg|thumb|Članak o ubistvu Račića (Glas Podrinja 6. decembar 1945.)]] Komandant [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]] [[Alexander Löhr|Ler]] u izveštaju vrhovnoj komandi za četnike iz Srbije kaže da se prilikom povlačenja iz Srbije "drže u senci [[Wehrmacht|Vermahta]]". Četničko-nemačko nevoljno savezništvo dobro oslikava sledeći izveštaj: {{citiranje|"Grupa Marković (2500—3000), u sporazumu sa nem. vojskom, osigurava odsek Mitrovica — Raška (mesta uklj.) — Novi Pazar. Izviđanje protiv Bugara, Tita i Sovjeta. Do sada nije bilo ozbiljnih incidenata. Potrebna je opreznost. [[Miiroslav Trifunović|Trifunović]] sa oko 10.000 četnika Račića i [[Dragutin Keserović|Keserovića]], uporedno sa nem. pokretima u rejonu Prijepolje. Pravac marša Foča. U početku učešće u borbenim dejstvima na nemačkoj strani (zaštita bokova). U poslednje vreme samo saputnici. Utisak: dokle god postoje zajednički interesi — uopšte mir. Ako vide mogućnost uspeha, bezuslovno treba očekivati prepade na nemački [[Wehrmacht|Vermaht]], naročito na odvojene grupe."<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%98_%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5_%D0%B3%D1%80%D1%83%D0%BF%D0%B5_%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0_%22%D0%95%22_%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%83_%D0%88%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_11.11.1944. Izveštaj Komande grupe armija "E" Komandantu Jugoistoka od 11.11.1944.], Vojnoistorijski institut, NAV--T-311, r. 184</ref>|Izveštaj Komande grupe armija E od 11.11.1944.}} Nakon uspešnog proboja sa Nemcima u Bosnu, Dragoslav Račić [[10. januar]]a [[1945]]. izveštava generala Mihailovića: {{citat|Nemci žele što jaču vezu sa nama. Traže oficira za vezu iz Vašeg štaba i radio-telegrafsku vezu. U tom slučaju obećavaju municiju, odelo, hranu, lekove i sve druge potrebe. Prema nama i našim ljudima su veoma raspoloženi i ljubazni i predusretljivi. Izgleda mi, da imaju naređenje od višeg vodstva da nas po svaku cenu pridobiju. Imam podataka da će Drinu utvrditi i držati preko cele zime, a možda i dalje...<ref>http://www.znaci.org/00001/4_14_4_156.htm IZVOD IZ KNJIGE PRIMLJENIH DEPEŠA ŠTABA ČETNIČKE VRHOVNE KOMANDE OD 12. DECEMBRA 1944. DO 26. FEBRUARA 1945. GODINE</ref>}} Posle oslobođenja, ubijen je decembra [[1945]]. godine u Srezu [[Azbukovica|azbukovačkom]] kao odmetnik.<ref name="ZBORNIK NOR-a"/> == Izvori == {{reflist|2}} == Povezano == * [[Povlačenje Nemaca i četnika iz Srbije]] * [[Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] {{Lifetime|1905|1945|Račić, Dragoslav}} [[Kategorija:Biografije, Kraljevo]] [[Kategorija:Oficiri Vojske Kraljevine Jugoslavije]] [[Kategorija:Četnici]] [[Kategorija:Četničke vojvode]] [[Kategorija:Jugoslovenska vojska u otadžbini]] [[Kategorija:Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] jsepdqyyiyzz8n3riug176z3k8n2w12 42470764 42470763 2025-06-10T22:40:43Z Mladifilozof 604 /* Povezano */ 42470764 wikitext text/x-wiki {{Vojno lice | ime =Dragoslav Miletić — Račić | slika = Colonel Dragoslav Račić.jpg | opis_slike = Dragoslav Račić | nadimak = | datum_rođenja = [[1905]] | mesto_rođenja = [[Godačica]] | država_rođenja = [[Kraljevina Srbija]] | datum_smrti = [[1945]]. | mesto_smrti = [[Savković]] | država_smrti = [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|FNRJ]] |vojska=[[Jugoslovenska vojska]] i [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|Jugoslovenska Vojska u Otadžbini]] |godine_služenja=[[1926]]—[[1945]]. |čin= [[Pukovnik]] |jedinica= |bitke=[[Bitka za Šabac 1941.]]<br />[[Napad četnika na Užičku republiku]]<br />[[Gušenje ustanka u istočnoj Bosni]]<br />[[Napad na Štab Majevičkog NOP odreda]]<br />[[Bitka za Srbiju 1944.]]<br />[[Bitka na Jelovoj gori]]<br />[[Proboj četnika i Nemaca iz Srbije]] |nagrade= |kasniji_rad= |potpis= }} '''Dragoslav Račić''' je bio kapetan bivše jugoslovenske vojske i [[četnici|četnički]] komandant tokom II svetskog rata. Imao je istaknutu ulogu tokom [[Ustanak u Srbiji 1941.|ustanka u Srbiji]] 1941. godine, kada je bio komandant zajedničkog štaba četničko-partizanskih snaga, koje su nanosile teške gubitke Nemcima na [[Cer]]u. U vreme [[Gušenje ustanka u Srbiji|gušenja ustanka u Srbiji]], poveo je [[četnički napad na Užičku Republiku]], po naređenju Draže Mihailovića. Kasnije tokom rata je sarađivao sa Nemcima u okupiranoj Srbiji protiv partizana. Posle oslobođenja ubijen u Srezu azbukovačkom kao odmetnik.<ref name="ZBORNIK NOR-a">[https://znaci.org/zb/4_2_3.pdf ZBORNIK NOR-a, tom II - DOKUMENTI VRHOVNOG ŠTABA NOV I POJ - knjiga 3]</ref> == Drugi svetski rat == === Ustanak u Srbiji === {{main|Ustanak u Srbiji 1941.|Bitka za Šabac 1941.|Napad četnika na Užičku Republiku}} Dragoslav Račić je leta [[1941]]. godine učestvovao u [[ustanak u Srbiji 1941.|ustanku u Srbiji]]. [[25. avgust]]a 1941. sklopljen je sporazum između komandanta [[Mačvanski partizanski odred|Mačvanskog partizanskog odreda]] [[Nebojša Jerković|Nebojše Jerkovića]] i komandanta Cerskog četničkog odreda Dragoslava Račića o zajedničkim borbama protiv okupatora.<ref>Zbornik NOR-a, tom I, knj. 1, dok. br. 19; tom II, knj. l, str. 45</ref> Nebojša Jerković, komandant mačvanskih partizana, došao je kod kapetana Račića, komandanta cerskih četnika, radi dogovora o napadu na Šabac: {{citat|Račić je pokušao da ga ubedi da bi takav napad bio preuranjen. Partizani su i posle toga insistirali da se ide na Šabac. Nije prošla ni nedelja dana, a Nebojša Jerković se ponovo sa užom pratnjom pojavio kod Račića. Ovom prilikom komunisti su prosto iznudili od Račića pristanak, govoreći mu da ako on opet odbije, onda će oni sami ići u napad, i istovremeno će reći narodu da su četnici odustali od dalje borbe protiv okupatora. (...) ako komunisti sami pođu na Šabac, njihov ugled bi znatno porastao, makar privremeno, pošto je celi narod Podrinja zaista bio raspoložen za borbu protiv Nemaca.<ref>Dušan Trbojević, ''Cersko-Majevička grupa korpusa'', 21-22.</ref> |[[Dušan Trbojević]] iz Cerskog četničkog odreda}} Nakon dogovora o zajedničkim dejstvima, formiran je zajednički ustanički štab za to područje (dva partizana i dva četnika) čiji je komandant bio Dragoslav Račić.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 199-200), Prosveta, Beograd, 1957.</ref> [[Bitka za Šabac 1941.|Borbe za Šabac]] vođene su od [[22. 9.|22. septembra]] do [[24. 9.|24. septembra]] 1941. godine. 24. septembra po podne opkoljenim Nemcima je došla u pomoć [[342. pešadijska divizija (Nemačka)|342. nemačka pešadijska divizija]], koja razbija ustanički obruč i vrši [[Masakr u Šapcu|masakr civila]].<ref>{{Cite web |title=Nemački masakri u Srbiji |url=http://guskova.ru/q?a=l&doc=/~mladich/Kragujevac/mas_sr |access-date=2012-09-03 |archive-date=2014-04-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140418220643/http://guskova.ru/q?a=l&doc=%2F~mladich%2FKragujevac%2Fmas_sr }}</ref> Partizanski hroničar [[Dragojlo Dudić]], koji četnike u ustanku uglavnom opisuje kao nedisciplinovane skupine, sklone pijanstvu i napuštanju položaja, hvalio je hrabrost komandanta Račića. On citira Račića koji opisuje pobedu protiv Nemaca: {{citat|Veseli se, srpski narode, neprijatelj je danas razbijen, beži u neredu, baca oružje po šumama, po rovovima. Jedna partizanska četa našla je 30 mrtvih Nemaca u šumi. Ja sam nabasao na jednog mrtvog nemačkog oficira iz konjičkih trupa i, evo, večeras o mome vratu visi njegova kožna torba sa sekcijama. Ja i vaš komandant dali smo naloge četama da se dadu u poteru i nadam se da će još u toku noći, a najdalje sutra, neprijatelj biti potpuno likvidiran na frontu i prebačen preko Cera. Jedna vaša četa otišla je za Lešnicu.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 200), Prosveta, Beograd, 1957.</ref>|Dragoslav Račić Dragojlu Dudiću 14. oktobra 1941.}} Izveštaj nemačkog generala Turnera od 3. novembra 1941. ocenjuje ulogu Račića kao bitnu u ustanku, a njega kao jednog od glavnih krivaca za "teške gubitke nemačkih oružanih snaga": {{citiranje|Na kraju je poznato, da su se odredi pukovnika Mihailovića, i to pukovnika Misite kod Loznice i vojvode Račića na planini Cer, aktivno borili protiv nemačkih oružanih snaga i da su u prvom redu odgovorni za jake borbe u zapadnoj Srbiji i teške gubitke nemačkih oružanih snaga.<ref>http://znaci.org/00001/4_14_1_242.htm</ref>|Izveštaj upravnog štaba opunomoćenog komandanta korpusa u Srbiji od 3. novembra 1941. opunomoćenom komandantu korpusa}} Nakon dvomesečnog učešća u ustanku protiv Nemaca, kapetan Račić se okrenuo protiv partizana. U noći 1/2. novembra, po Mihailovićevom naređenju, Račić je vodio [[Napad četnika na Užičku republiku|četnički napad na Užice]].<ref>http://znaci.org/00001/9_5.htm</ref> Snage koje je vodio u napad na partizane (oko 1.500 boraca) bile su povučena sa položaja prema Nemcima kod Valjeva i Krupnja. === Gušenje ustanka u istočnoj Bosni === {{main|Gušenje ustanka u istočnoj Bosni|Napad na Štab Majevičkog NOP odreda}} Dragoslav Račić je početkom [[1942]]. boravio u istočnoj Bosni, kada su u [[Višegrad]]u organizovani pregovori četnika Istočne Bosne sa nemačkom i italijanskom komandom. Prema četničkom izveštaju od [[15. 1.|15. januara]], rezultati pregovora sa okupatorima su povoljni, sukoba sa Nemcima ne sme biti, a partizane moraju progoniti i prokazivati Nemcima.<ref>Arhiv VII, Ča, k. 232, reg. br. 1/1 (BH-X-23O)</ref> Prvi oružani obračun četnika i partizana tokom [[Borbe za Istočnu Bosnu 1942.|borbi za Istočnu Bosnu]] dogodio se [[20. 2.]] u Vukosavcima kod [[Lopare|Lopara]], kada su četnici Dragoslava Račića na prepad su [[Napad na Štab Majevičkog NOP odreda|napali i uništili štab]] [[Majevički partizanski odred|Majevičkog partizanskog odreda]]. === Saradnja sa Nemcima === {{main|Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu}} [[Datoteka:Četnički komandanti Nikola Kalabić, Dragoslav Račić i Neško Nedić, nakon potpisivanja sporazuma sa Nemcima u Topoli 11. avgusta 1944.jpg|thumb|Nemački kapetan Wrede i četnički komandanti [[Nikola Kalabić]], Dragoslav Račić i [[Neško Nedić]], nakon potpisanog sporazuma o zajedničkoj borbi protiv partizana, u Topoli 11. avgusta 1944. (''nemački izvor'')<ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_536.jpg Wredeova zabeleška str.1]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_537.jpg Wredeova zabeleška str.2]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_538.jpg Wredeova zabeleška str.3]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_539.jpg Wredeova zabeleška str.4]</ref>]] Maja 1944. godine, komandant Cersko-majevičke grupe korpusa Dragoslav Račić nakon [[Prodor NOVJ u Srbiju proleća 1944.|borbe protiv partizana]] na nemačkoj strani, pokušao je da se distancira od saradnje sa okupatorom. Prvo u depeši Draži Mihailoviću [[11. maj]]a 1944. piše: {{citat|Saznajem da su Užice pune Jankovićevih četnika i da Raković, Neško, Ajdačić, Janković i Mitić drže neke konferencije sa Nemcima. Ako boga znate sprečavajte ovo... Ako dalje budem vodio borbu protiv komunista zajedno sa Nemcima, ja ću duboko zaglaviti... Neko od nas mora ostati čist.<ref>Arhiv VII, Ča, k. 276, reg. br. 2/1—28</ref><ref>http://www.znaci.org/00001/4_14_3_165.htm</ref>}} Istovremeno, i Nemci doznaju da on neće više da se "prlja" saradnjom sa okupatorom: {{citiranje|Prema sigurnom izveštaju, četnički komandant Račić, koji je učestvovao u borbi protiv Grupe "Morača" u prostoru Valjevo, naredio povratak u svoje dotadašnje operacijsko područje, jer neće više da se "prlja" saradnjom sa okupatorom.<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%98_%D0%92%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%BE%D1%83%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D0%B3_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B0_%D1%98%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_13._%D0%9C%D0%B0%D1%98%D0%B0_1944. Izveštaj Vojnoupravnog komandanta jugoistoka od 13. Maja 1944.]</ref>|Izveštaj nemačkog Komandanta Jugoistoka od 13. Maja 1944.}} U avgustu 1944. godine je, zajedno sa [[Dragoljub Mihailović|Mihailovićem]] i drugim četnicima, bio na sastanku sa predsednikom kvislinške vlade [[Milan Nedić|Milanom Nedićem]] na kojem je [[Sporazum Nedića i Mihailovića 1944.|sklopljen sporazum]] o zajedničkoj "borbi protiv [[komunizam|komunizma]]", odnosno protiv [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|Narodno oslobodilačke vojske Jugoslavije]].<ref name="Saslušanje">[http://www.znaci.org/00001/60_1_6.pdf Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Saslušanje optuženih]</ref> U Topoli je [[11. avgust]]a 1944. održan sastanak između predstavnika nemačke komande Jugoistoka i predstavnika Draže Mihailovića, na kome je major [[JVuO]] Dragoslav Račić uverio nemačke predstavnike u spremnost četničkog pokreta na saradnju sa nemačkim okupatorom: {{citat|Politička usmerenost [[Draža Mihailović|Draže Mihailovića]] i njegovog pokreta potpuno se izmenila. Oni predlažu stvaranje jednog nacionalnog fronta koji bi obuhvatio Srpsku državnu stražu, Srpski dobrovoljački korpus, formacije Draže Mihailovića i sve nacionalne snage koje su protiv komunizma. Pokret Draže Mihailovića je spreman da u celosti ide u ovaj front. Glavni zadatak je opšta mobilizacija i stvaranje jedne srpske nacionalne armije za uništenje komunizma u Srbiji. Kada komunizam u Srbiji bude pobeđen, pokret Draže Mihailovića je spreman da se, po naređenju nemačkog vođstva, angažuje na Balkanu i svuda drugde.<ref>[http://sr.wikisource.org/sr/%D0%9D%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D1%81%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0_%D1%81%D0%B0_%D1%87%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BC%D0%B0_11.8.1944. Nemački zapisnik sa pregovora sa četnicima 11.8.1944.]</ref><ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_227.htm Zbornik NOR-a, XIV/4, Beograd, 1985.], str. 1069.</ref>|Nemački zapisnik sa pregovora sa četnicima 11.8.1944.}} === Bitka za Srbiju === {{main|Bitka za Srbiju 1944.}} [[File:Četnički predstavnik i avijatičar Luftwaffe-a u Kraljevu, septembra 1944.jpg|thumb|Četnički predstavnik iz štaba Dragoslava Račića i avijatičar Luftwaffe-a u Kraljevu, septembra 1944.]] Tokom odsudne [[bitka za Srbiju 1944.|bitke za Srbiju]] Dragoslav Račić se borio na strani Nemaca, o čemu svedoči njegova naredba iz avgusta: {{citat|"Naše trupe i trupe potpukovnika Keserovića uz podršku jednog nemačkog bataljona napašće 26-og u zoru na [[Peta krajiška divizija NOVJ|Petu diviziju]] sa zadatkom - da je tuku i da je izbace iz Župe."<ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_40.htm NAREĐENJE KOMANDANTA 4. GRUPE JURIŠNIH KORPUSA OD 25. AVGUSTA 1944. KOMANDANTIMA 3. I 5. JURISNOG KORPUSA ZA ORGANIZACIJU NAPADA NA JEDINICE OPERATIVNE GRUPE DIVIZIJA NOVJ NA PROSTORIJI ŽUPA — RASINA]</ref>|Račićeva naredba od 25. avgusta 1944.}} 11. septembra 1944. godine, štab Armijske grupe F konstatuje da su četnici u Srbiji sve više neprijateljski nastrojeni protiv Nemaca, uz izuzetak Račića, koji je lojalan: {{izdvojeni citat|Držanje četnika u celoj Srbiji sve više neprijateljsko, sa učestalim prepadima na nem. jedinice i naseljena mesta; izuzetak je južna [sic] Srbija gde se Račić, pod njemačkom komandom, tuče protiv komunista.<ref>[https://www.znaci.org/NARA/T316.php?rec=311&roll=193&broj=433 National Archive Washington, arhivska oznaka T311, Roll 193, frame no. 000430.]</ref>|Savetovanje kod načelnika štaba Armijske grupe F (11.9.44).}} Tokom septembra 1944. godine, Račićeva [[Četvrta grupa jurišnih korpusa]], zajedno sa pridruženim jedinicama, doživela je niz teških poraza od partizana u Srbiji. Ove jedinice su nakon [[Bitka na Jelovoj gori|poraza kod Jelove gore]], [[Oslobođenje Valjeva septembra 1944.|gubitka Valjeva]], [[oslobođenje Aranđelovca septembra 1944.|gubitka Aranđelovca]], a zatim i poraza u okolini Krupnja, potisnute prema Šapcu i Beogradu. 20. septembra 1944. major Dragoslav Račić šalje Memorandum Draži Mihailoviću protiv kolebljivog stava JVuO, predlažući konačno zauzimanje strane: {{citat|Od 1941. godine mi smo sebi stavili u zadatak da organizujemo vojsku i sa naslonom na naše saveznike kao potpuno legalna vojska otpočnemo borbu za oslobođenje svoje zemlje... Za tri godine rada mi smo ispustili inicijativu iz ruku, i to zbog nejasnog zauzimanja stava... Naš nedovoljno uspešan stav prema saveznicima i nedovoljno energičan stav prema protivnicima doveo je do toga da su nam komunisti preoteli politički uticaj na saveznike i nas od pre nekoliko meseci stavili u ilegalnost kod saveznika... Sav dosadašnji rad zbog nejasnog stava imao je za posledicu naše očajno kolebanje u toku proteklih godina, što je često dovodilo do užasnog ponižavanja prema našim protivnicima. '''Čas smo paktirali, čas bili legalni, čas zauzimali stav oružanog sukoba'''...<ref name="ReferenceA">http://www.znaci.org/00001/11_73.htm</ref>|Račićev Memorandum Mihailoviću}} [[File:Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana u saradnji sa Wehrmachtom, 2.10.1944.jpg|thumb|Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana u saradnji sa Wehrmachtom (Zabeleška štaba Armijske grupe F), 2.10.1944.]] Na kraju Memoranduma, Račić predlaže “Gospodinu Ministru” da hitno odluči: ili udariti na Nemce da bi povratili stav saveznika ili se potpuno osloniti na njih da bi uništili komuniste i postali “gospodari situacije u zemlji”.<ref name="ReferenceA">http://www.znaci.org/00001/11_73.htm</ref> Uprkos kolebanju, glavne snage [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|JVuO]] tokom septembra i prvih dana oktobra borile su se protiv NOVJ u sadejstvu sa Nemcima. Glavna mobilna formacija bila je [[Četvrta grupa jurišnih korpusa JVuO|Četvrta grupa jurišnih korpusa]] pod komandom Dragoslava Račića. {{izdvojeni citat|Uprkos svojoj slabosti, Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana. Usled jakog partizanskog pritiska, još četničkih jedinica, uključujući i one iz Istočne Srbije, su izrazile spremnost za daljnu borbu protiv komunizma u saradnji sa Wehrmachtom.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?rec=311&roll=194&broj=101 National Archive Washington, arhivska oznaka T311, Roll 194, frame no. 000095.]</ref>|Dodatak za savetovanje kod načelnika štaba Armijske grupe F (2.10.44).}} Račićeve jedinice potisnute ka [[Beograd]]u, Nemci su [[3. 10.|3]], [[4. 10.|4.]] i [[5. 10.|5. oktobra]] 1944. vozovima prebacivali za [[Kraljevo]].<ref>Ratko Parežanin; MOJA MISIJA U CRNOJ GORI, Rim 1974 - strane 17-18</ref><ref>Radomir Milošević - Čeda: ZAKASNELI RAPORT, Interprint, Beograd 1996 - strane 78-79</ref> Dolazak [[Crvena armija|Crvene armije]] izazvalo je pometnju u četničkim redovima. Neki su, poput Račića, pokušali da napadom na Nemce uoči dolaska Crvene armije ponovo steknu saveznički status, ali nisu prihvaćeni. 17. oktobra Račić tvrdi kako je zarobio 310 Švaba u borbama: {{citat|Mi smo blokirali Čačak — Kraljevo i Požegu i čekamo Ruse koji su u Trsteniku. U borbama sa Švabama zarobili smo juče 310 vojnika. Pošto vidimo postupak Rusa krenućemo tebi, ako nam ovde ne bude opstanka.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945.">[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_137.htm Izvod iz knjige primljenih depeša Istaknutog dela štaba Četničke vrhovne komande od 10. septembra 1944. do 12. januara 1945. godine]</ref>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 17. 10. 1944.}} Nemački izveštaj od 19.10. 1944. konstatuje da je Račić odlučio da povede borbu protiv okupatora: {{citiranje|Račić je odlučio da povede borbu protiv "Okupatora", uprkos obeshrabrivanju od strane Kalabića, koji smatra takav potez preuranjenim.<ref>[http://www.znaci.org/NARA/AgF/301_565.htm Zbirka dokumenata Armijske grupe F]: "Racic beschloss den Kampf gegen den "Okkupator" aufzunehmen trotz abraten von Kalabic, der ein solches Vorgehen mit verfrüht bezeichnet."</ref>|Njemački izveštaj od 19.10. 1944.}} Račićev preokret je trebao poslužiti eventualnom uspostavljanju kontakta sa Crvenom armijom. Ova Račićeva borba protiv Nemaca je 16. 10. počela, a već 22.10. on se nalazi [[Proboj Nijemaca i četnika iz Srbije|u koloni Nemaca]] i zajedno sa njima napada partizane u Sjenici.<ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_91.htm Zapovest Štaba 2. divizije Srpskog udarnog korpusa od 24. oktobra 1944. potčinjenim jedinicama za napad na jedinice NOVJ u rejonu Sjenice], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XIV, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 91</ref><ref>[http://www.znaci.org/00001/4_12_4_219.htm Zapovest potpukovnika Račića], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XII, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 219</ref> Na Sjenicu su 22-24. oktobra napadali četnici pod komandom Račića iz pravca Ivanjice, i "prethodnica Scheuerlen" Armijske grupe E (u čijem su sastavu bili i RZK i SUK - preformirani nedićevci, nominalno pod Mihailovićevom komandom). === Proboj u Bosnu === {{main|Proboj Nijemaca i četnika iz Srbije|Završna četnička dejstva u Bosni (1944-1945)}} {{citat|18000 srpskih boraca na maršu za Čajniče. Prvi ešalon danas ulazi u Prijepolje. Prvog novembra verovatno ćemo stići u Čajniče. Tamo treba da se sastanemo. Treba prikupiti sve što se može od hrane. Nemci idu istim putem, armija maršala Lera.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945."/>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 29. X. 1944.}} {{citat|U Prijepolju sam. Švabe vode borbe a mi samo pomalo. Kalait u Sjenici prikuplja Srbe i Turke. Gde si ti, a gde je Čiča? Pozdrav Račić.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945."/>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 1. XI. 1944.}} [[File:Narod Podrinja uništava četničke komandante.jpg|thumb|Članak o ubistvu Račića (Glas Podrinja 6. decembar 1945.)]] Komandant [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]] [[Alexander Löhr|Ler]] u izveštaju vrhovnoj komandi za četnike iz Srbije kaže da se prilikom povlačenja iz Srbije "drže u senci [[Wehrmacht|Vermahta]]". Četničko-nemačko nevoljno savezništvo dobro oslikava sledeći izveštaj: {{citiranje|"Grupa Marković (2500—3000), u sporazumu sa nem. vojskom, osigurava odsek Mitrovica — Raška (mesta uklj.) — Novi Pazar. Izviđanje protiv Bugara, Tita i Sovjeta. Do sada nije bilo ozbiljnih incidenata. Potrebna je opreznost. [[Miiroslav Trifunović|Trifunović]] sa oko 10.000 četnika Račića i [[Dragutin Keserović|Keserovića]], uporedno sa nem. pokretima u rejonu Prijepolje. Pravac marša Foča. U početku učešće u borbenim dejstvima na nemačkoj strani (zaštita bokova). U poslednje vreme samo saputnici. Utisak: dokle god postoje zajednički interesi — uopšte mir. Ako vide mogućnost uspeha, bezuslovno treba očekivati prepade na nemački [[Wehrmacht|Vermaht]], naročito na odvojene grupe."<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%98_%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5_%D0%B3%D1%80%D1%83%D0%BF%D0%B5_%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0_%22%D0%95%22_%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%83_%D0%88%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_11.11.1944. Izveštaj Komande grupe armija "E" Komandantu Jugoistoka od 11.11.1944.], Vojnoistorijski institut, NAV--T-311, r. 184</ref>|Izveštaj Komande grupe armija E od 11.11.1944.}} Nakon uspešnog proboja sa Nemcima u Bosnu, Dragoslav Račić [[10. januar]]a [[1945]]. izveštava generala Mihailovića: {{citat|Nemci žele što jaču vezu sa nama. Traže oficira za vezu iz Vašeg štaba i radio-telegrafsku vezu. U tom slučaju obećavaju municiju, odelo, hranu, lekove i sve druge potrebe. Prema nama i našim ljudima su veoma raspoloženi i ljubazni i predusretljivi. Izgleda mi, da imaju naređenje od višeg vodstva da nas po svaku cenu pridobiju. Imam podataka da će Drinu utvrditi i držati preko cele zime, a možda i dalje...<ref>http://www.znaci.org/00001/4_14_4_156.htm IZVOD IZ KNJIGE PRIMLJENIH DEPEŠA ŠTABA ČETNIČKE VRHOVNE KOMANDE OD 12. DECEMBRA 1944. DO 26. FEBRUARA 1945. GODINE</ref>}} Posle oslobođenja, ubijen je decembra [[1945]]. godine u Srezu [[Azbukovica|azbukovačkom]] kao odmetnik.<ref name="ZBORNIK NOR-a"/> == Izvori == {{reflist|2}} == Povezano == * [[Povlačenje Nemaca i četnika iz Srbije]] * [[Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] * [[Račićeva crkva]] {{Lifetime|1905|1945|Račić, Dragoslav}} [[Kategorija:Biografije, Kraljevo]] [[Kategorija:Oficiri Vojske Kraljevine Jugoslavije]] [[Kategorija:Četnici]] [[Kategorija:Četničke vojvode]] [[Kategorija:Jugoslovenska vojska u otadžbini]] [[Kategorija:Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] fdrsgozf37fbqru8gqv569mu7m9qlhs 42470765 42470764 2025-06-10T22:41:22Z Mladifilozof 604 /* Povezano */ 42470765 wikitext text/x-wiki {{Vojno lice | ime =Dragoslav Miletić — Račić | slika = Colonel Dragoslav Račić.jpg | opis_slike = Dragoslav Račić | nadimak = | datum_rođenja = [[1905]] | mesto_rođenja = [[Godačica]] | država_rođenja = [[Kraljevina Srbija]] | datum_smrti = [[1945]]. | mesto_smrti = [[Savković]] | država_smrti = [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|FNRJ]] |vojska=[[Jugoslovenska vojska]] i [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|Jugoslovenska Vojska u Otadžbini]] |godine_služenja=[[1926]]—[[1945]]. |čin= [[Pukovnik]] |jedinica= |bitke=[[Bitka za Šabac 1941.]]<br />[[Napad četnika na Užičku republiku]]<br />[[Gušenje ustanka u istočnoj Bosni]]<br />[[Napad na Štab Majevičkog NOP odreda]]<br />[[Bitka za Srbiju 1944.]]<br />[[Bitka na Jelovoj gori]]<br />[[Proboj četnika i Nemaca iz Srbije]] |nagrade= |kasniji_rad= |potpis= }} '''Dragoslav Račić''' je bio kapetan bivše jugoslovenske vojske i [[četnici|četnički]] komandant tokom II svetskog rata. Imao je istaknutu ulogu tokom [[Ustanak u Srbiji 1941.|ustanka u Srbiji]] 1941. godine, kada je bio komandant zajedničkog štaba četničko-partizanskih snaga, koje su nanosile teške gubitke Nemcima na [[Cer]]u. U vreme [[Gušenje ustanka u Srbiji|gušenja ustanka u Srbiji]], poveo je [[četnički napad na Užičku Republiku]], po naređenju Draže Mihailovića. Kasnije tokom rata je sarađivao sa Nemcima u okupiranoj Srbiji protiv partizana. Posle oslobođenja ubijen u Srezu azbukovačkom kao odmetnik.<ref name="ZBORNIK NOR-a">[https://znaci.org/zb/4_2_3.pdf ZBORNIK NOR-a, tom II - DOKUMENTI VRHOVNOG ŠTABA NOV I POJ - knjiga 3]</ref> == Drugi svetski rat == === Ustanak u Srbiji === {{main|Ustanak u Srbiji 1941.|Bitka za Šabac 1941.|Napad četnika na Užičku Republiku}} Dragoslav Račić je leta [[1941]]. godine učestvovao u [[ustanak u Srbiji 1941.|ustanku u Srbiji]]. [[25. avgust]]a 1941. sklopljen je sporazum između komandanta [[Mačvanski partizanski odred|Mačvanskog partizanskog odreda]] [[Nebojša Jerković|Nebojše Jerkovića]] i komandanta Cerskog četničkog odreda Dragoslava Račića o zajedničkim borbama protiv okupatora.<ref>Zbornik NOR-a, tom I, knj. 1, dok. br. 19; tom II, knj. l, str. 45</ref> Nebojša Jerković, komandant mačvanskih partizana, došao je kod kapetana Račića, komandanta cerskih četnika, radi dogovora o napadu na Šabac: {{citat|Račić je pokušao da ga ubedi da bi takav napad bio preuranjen. Partizani su i posle toga insistirali da se ide na Šabac. Nije prošla ni nedelja dana, a Nebojša Jerković se ponovo sa užom pratnjom pojavio kod Račića. Ovom prilikom komunisti su prosto iznudili od Račića pristanak, govoreći mu da ako on opet odbije, onda će oni sami ići u napad, i istovremeno će reći narodu da su četnici odustali od dalje borbe protiv okupatora. (...) ako komunisti sami pođu na Šabac, njihov ugled bi znatno porastao, makar privremeno, pošto je celi narod Podrinja zaista bio raspoložen za borbu protiv Nemaca.<ref>Dušan Trbojević, ''Cersko-Majevička grupa korpusa'', 21-22.</ref> |[[Dušan Trbojević]] iz Cerskog četničkog odreda}} Nakon dogovora o zajedničkim dejstvima, formiran je zajednički ustanički štab za to područje (dva partizana i dva četnika) čiji je komandant bio Dragoslav Račić.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 199-200), Prosveta, Beograd, 1957.</ref> [[Bitka za Šabac 1941.|Borbe za Šabac]] vođene su od [[22. 9.|22. septembra]] do [[24. 9.|24. septembra]] 1941. godine. 24. septembra po podne opkoljenim Nemcima je došla u pomoć [[342. pešadijska divizija (Nemačka)|342. nemačka pešadijska divizija]], koja razbija ustanički obruč i vrši [[Masakr u Šapcu|masakr civila]].<ref>{{Cite web |title=Nemački masakri u Srbiji |url=http://guskova.ru/q?a=l&doc=/~mladich/Kragujevac/mas_sr |access-date=2012-09-03 |archive-date=2014-04-18 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140418220643/http://guskova.ru/q?a=l&doc=%2F~mladich%2FKragujevac%2Fmas_sr }}</ref> Partizanski hroničar [[Dragojlo Dudić]], koji četnike u ustanku uglavnom opisuje kao nedisciplinovane skupine, sklone pijanstvu i napuštanju položaja, hvalio je hrabrost komandanta Račića. On citira Račića koji opisuje pobedu protiv Nemaca: {{citat|Veseli se, srpski narode, neprijatelj je danas razbijen, beži u neredu, baca oružje po šumama, po rovovima. Jedna partizanska četa našla je 30 mrtvih Nemaca u šumi. Ja sam nabasao na jednog mrtvog nemačkog oficira iz konjičkih trupa i, evo, večeras o mome vratu visi njegova kožna torba sa sekcijama. Ja i vaš komandant dali smo naloge četama da se dadu u poteru i nadam se da će još u toku noći, a najdalje sutra, neprijatelj biti potpuno likvidiran na frontu i prebačen preko Cera. Jedna vaša četa otišla je za Lešnicu.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 200), Prosveta, Beograd, 1957.</ref>|Dragoslav Račić Dragojlu Dudiću 14. oktobra 1941.}} Izveštaj nemačkog generala Turnera od 3. novembra 1941. ocenjuje ulogu Račića kao bitnu u ustanku, a njega kao jednog od glavnih krivaca za "teške gubitke nemačkih oružanih snaga": {{citiranje|Na kraju je poznato, da su se odredi pukovnika Mihailovića, i to pukovnika Misite kod Loznice i vojvode Račića na planini Cer, aktivno borili protiv nemačkih oružanih snaga i da su u prvom redu odgovorni za jake borbe u zapadnoj Srbiji i teške gubitke nemačkih oružanih snaga.<ref>http://znaci.org/00001/4_14_1_242.htm</ref>|Izveštaj upravnog štaba opunomoćenog komandanta korpusa u Srbiji od 3. novembra 1941. opunomoćenom komandantu korpusa}} Nakon dvomesečnog učešća u ustanku protiv Nemaca, kapetan Račić se okrenuo protiv partizana. U noći 1/2. novembra, po Mihailovićevom naređenju, Račić je vodio [[Napad četnika na Užičku republiku|četnički napad na Užice]].<ref>http://znaci.org/00001/9_5.htm</ref> Snage koje je vodio u napad na partizane (oko 1.500 boraca) bile su povučena sa položaja prema Nemcima kod Valjeva i Krupnja. === Gušenje ustanka u istočnoj Bosni === {{main|Gušenje ustanka u istočnoj Bosni|Napad na Štab Majevičkog NOP odreda}} Dragoslav Račić je početkom [[1942]]. boravio u istočnoj Bosni, kada su u [[Višegrad]]u organizovani pregovori četnika Istočne Bosne sa nemačkom i italijanskom komandom. Prema četničkom izveštaju od [[15. 1.|15. januara]], rezultati pregovora sa okupatorima su povoljni, sukoba sa Nemcima ne sme biti, a partizane moraju progoniti i prokazivati Nemcima.<ref>Arhiv VII, Ča, k. 232, reg. br. 1/1 (BH-X-23O)</ref> Prvi oružani obračun četnika i partizana tokom [[Borbe za Istočnu Bosnu 1942.|borbi za Istočnu Bosnu]] dogodio se [[20. 2.]] u Vukosavcima kod [[Lopare|Lopara]], kada su četnici Dragoslava Račića na prepad su [[Napad na Štab Majevičkog NOP odreda|napali i uništili štab]] [[Majevički partizanski odred|Majevičkog partizanskog odreda]]. === Saradnja sa Nemcima === {{main|Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu}} [[Datoteka:Četnički komandanti Nikola Kalabić, Dragoslav Račić i Neško Nedić, nakon potpisivanja sporazuma sa Nemcima u Topoli 11. avgusta 1944.jpg|thumb|Nemački kapetan Wrede i četnički komandanti [[Nikola Kalabić]], Dragoslav Račić i [[Neško Nedić]], nakon potpisanog sporazuma o zajedničkoj borbi protiv partizana, u Topoli 11. avgusta 1944. (''nemački izvor'')<ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_536.jpg Wredeova zabeleška str.1]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_537.jpg Wredeova zabeleška str.2]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_538.jpg Wredeova zabeleška str.3]</ref><ref>[http://znaci.org/temp/T-311-R-286_539.jpg Wredeova zabeleška str.4]</ref>]] Maja 1944. godine, komandant Cersko-majevičke grupe korpusa Dragoslav Račić nakon [[Prodor NOVJ u Srbiju proleća 1944.|borbe protiv partizana]] na nemačkoj strani, pokušao je da se distancira od saradnje sa okupatorom. Prvo u depeši Draži Mihailoviću [[11. maj]]a 1944. piše: {{citat|Saznajem da su Užice pune Jankovićevih četnika i da Raković, Neško, Ajdačić, Janković i Mitić drže neke konferencije sa Nemcima. Ako boga znate sprečavajte ovo... Ako dalje budem vodio borbu protiv komunista zajedno sa Nemcima, ja ću duboko zaglaviti... Neko od nas mora ostati čist.<ref>Arhiv VII, Ča, k. 276, reg. br. 2/1—28</ref><ref>http://www.znaci.org/00001/4_14_3_165.htm</ref>}} Istovremeno, i Nemci doznaju da on neće više da se "prlja" saradnjom sa okupatorom: {{citiranje|Prema sigurnom izveštaju, četnički komandant Račić, koji je učestvovao u borbi protiv Grupe "Morača" u prostoru Valjevo, naredio povratak u svoje dotadašnje operacijsko područje, jer neće više da se "prlja" saradnjom sa okupatorom.<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%98_%D0%92%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%BE%D1%83%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D0%B3_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B0_%D1%98%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_13._%D0%9C%D0%B0%D1%98%D0%B0_1944. Izveštaj Vojnoupravnog komandanta jugoistoka od 13. Maja 1944.]</ref>|Izveštaj nemačkog Komandanta Jugoistoka od 13. Maja 1944.}} U avgustu 1944. godine je, zajedno sa [[Dragoljub Mihailović|Mihailovićem]] i drugim četnicima, bio na sastanku sa predsednikom kvislinške vlade [[Milan Nedić|Milanom Nedićem]] na kojem je [[Sporazum Nedića i Mihailovića 1944.|sklopljen sporazum]] o zajedničkoj "borbi protiv [[komunizam|komunizma]]", odnosno protiv [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|Narodno oslobodilačke vojske Jugoslavije]].<ref name="Saslušanje">[http://www.znaci.org/00001/60_1_6.pdf Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Saslušanje optuženih]</ref> U Topoli je [[11. avgust]]a 1944. održan sastanak između predstavnika nemačke komande Jugoistoka i predstavnika Draže Mihailovića, na kome je major [[JVuO]] Dragoslav Račić uverio nemačke predstavnike u spremnost četničkog pokreta na saradnju sa nemačkim okupatorom: {{citat|Politička usmerenost [[Draža Mihailović|Draže Mihailovića]] i njegovog pokreta potpuno se izmenila. Oni predlažu stvaranje jednog nacionalnog fronta koji bi obuhvatio Srpsku državnu stražu, Srpski dobrovoljački korpus, formacije Draže Mihailovića i sve nacionalne snage koje su protiv komunizma. Pokret Draže Mihailovića je spreman da u celosti ide u ovaj front. Glavni zadatak je opšta mobilizacija i stvaranje jedne srpske nacionalne armije za uništenje komunizma u Srbiji. Kada komunizam u Srbiji bude pobeđen, pokret Draže Mihailovića je spreman da se, po naređenju nemačkog vođstva, angažuje na Balkanu i svuda drugde.<ref>[http://sr.wikisource.org/sr/%D0%9D%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D1%81%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0_%D1%81%D0%B0_%D1%87%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BC%D0%B0_11.8.1944. Nemački zapisnik sa pregovora sa četnicima 11.8.1944.]</ref><ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_227.htm Zbornik NOR-a, XIV/4, Beograd, 1985.], str. 1069.</ref>|Nemački zapisnik sa pregovora sa četnicima 11.8.1944.}} === Bitka za Srbiju === {{main|Bitka za Srbiju 1944.}} [[File:Četnički predstavnik i avijatičar Luftwaffe-a u Kraljevu, septembra 1944.jpg|thumb|Četnički predstavnik iz štaba Dragoslava Račića i avijatičar Luftwaffe-a u Kraljevu, septembra 1944.]] Tokom odsudne [[bitka za Srbiju 1944.|bitke za Srbiju]] Dragoslav Račić se borio na strani Nemaca, o čemu svedoči njegova naredba iz avgusta: {{citat|"Naše trupe i trupe potpukovnika Keserovića uz podršku jednog nemačkog bataljona napašće 26-og u zoru na [[Peta krajiška divizija NOVJ|Petu diviziju]] sa zadatkom - da je tuku i da je izbace iz Župe."<ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_40.htm NAREĐENJE KOMANDANTA 4. GRUPE JURIŠNIH KORPUSA OD 25. AVGUSTA 1944. KOMANDANTIMA 3. I 5. JURISNOG KORPUSA ZA ORGANIZACIJU NAPADA NA JEDINICE OPERATIVNE GRUPE DIVIZIJA NOVJ NA PROSTORIJI ŽUPA — RASINA]</ref>|Račićeva naredba od 25. avgusta 1944.}} 11. septembra 1944. godine, štab Armijske grupe F konstatuje da su četnici u Srbiji sve više neprijateljski nastrojeni protiv Nemaca, uz izuzetak Račića, koji je lojalan: {{izdvojeni citat|Držanje četnika u celoj Srbiji sve više neprijateljsko, sa učestalim prepadima na nem. jedinice i naseljena mesta; izuzetak je južna [sic] Srbija gde se Račić, pod njemačkom komandom, tuče protiv komunista.<ref>[https://www.znaci.org/NARA/T316.php?rec=311&roll=193&broj=433 National Archive Washington, arhivska oznaka T311, Roll 193, frame no. 000430.]</ref>|Savetovanje kod načelnika štaba Armijske grupe F (11.9.44).}} Tokom septembra 1944. godine, Račićeva [[Četvrta grupa jurišnih korpusa]], zajedno sa pridruženim jedinicama, doživela je niz teških poraza od partizana u Srbiji. Ove jedinice su nakon [[Bitka na Jelovoj gori|poraza kod Jelove gore]], [[Oslobođenje Valjeva septembra 1944.|gubitka Valjeva]], [[oslobođenje Aranđelovca septembra 1944.|gubitka Aranđelovca]], a zatim i poraza u okolini Krupnja, potisnute prema Šapcu i Beogradu. 20. septembra 1944. major Dragoslav Račić šalje Memorandum Draži Mihailoviću protiv kolebljivog stava JVuO, predlažući konačno zauzimanje strane: {{citat|Od 1941. godine mi smo sebi stavili u zadatak da organizujemo vojsku i sa naslonom na naše saveznike kao potpuno legalna vojska otpočnemo borbu za oslobođenje svoje zemlje... Za tri godine rada mi smo ispustili inicijativu iz ruku, i to zbog nejasnog zauzimanja stava... Naš nedovoljno uspešan stav prema saveznicima i nedovoljno energičan stav prema protivnicima doveo je do toga da su nam komunisti preoteli politički uticaj na saveznike i nas od pre nekoliko meseci stavili u ilegalnost kod saveznika... Sav dosadašnji rad zbog nejasnog stava imao je za posledicu naše očajno kolebanje u toku proteklih godina, što je često dovodilo do užasnog ponižavanja prema našim protivnicima. '''Čas smo paktirali, čas bili legalni, čas zauzimali stav oružanog sukoba'''...<ref name="ReferenceA">http://www.znaci.org/00001/11_73.htm</ref>|Račićev Memorandum Mihailoviću}} [[File:Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana u saradnji sa Wehrmachtom, 2.10.1944.jpg|thumb|Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana u saradnji sa Wehrmachtom (Zabeleška štaba Armijske grupe F), 2.10.1944.]] Na kraju Memoranduma, Račić predlaže “Gospodinu Ministru” da hitno odluči: ili udariti na Nemce da bi povratili stav saveznika ili se potpuno osloniti na njih da bi uništili komuniste i postali “gospodari situacije u zemlji”.<ref name="ReferenceA">http://www.znaci.org/00001/11_73.htm</ref> Uprkos kolebanju, glavne snage [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|JVuO]] tokom septembra i prvih dana oktobra borile su se protiv NOVJ u sadejstvu sa Nemcima. Glavna mobilna formacija bila je [[Četvrta grupa jurišnih korpusa JVuO|Četvrta grupa jurišnih korpusa]] pod komandom Dragoslava Račića. {{izdvojeni citat|Uprkos svojoj slabosti, Račićeve jedinice nastavljaju borbu protiv partizana. Usled jakog partizanskog pritiska, još četničkih jedinica, uključujući i one iz Istočne Srbije, su izrazile spremnost za daljnu borbu protiv komunizma u saradnji sa Wehrmachtom.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?rec=311&roll=194&broj=101 National Archive Washington, arhivska oznaka T311, Roll 194, frame no. 000095.]</ref>|Dodatak za savetovanje kod načelnika štaba Armijske grupe F (2.10.44).}} Račićeve jedinice potisnute ka [[Beograd]]u, Nemci su [[3. 10.|3]], [[4. 10.|4.]] i [[5. 10.|5. oktobra]] 1944. vozovima prebacivali za [[Kraljevo]].<ref>Ratko Parežanin; MOJA MISIJA U CRNOJ GORI, Rim 1974 - strane 17-18</ref><ref>Radomir Milošević - Čeda: ZAKASNELI RAPORT, Interprint, Beograd 1996 - strane 78-79</ref> Dolazak [[Crvena armija|Crvene armije]] izazvalo je pometnju u četničkim redovima. Neki su, poput Račića, pokušali da napadom na Nemce uoči dolaska Crvene armije ponovo steknu saveznički status, ali nisu prihvaćeni. 17. oktobra Račić tvrdi kako je zarobio 310 Švaba u borbama: {{citat|Mi smo blokirali Čačak — Kraljevo i Požegu i čekamo Ruse koji su u Trsteniku. U borbama sa Švabama zarobili smo juče 310 vojnika. Pošto vidimo postupak Rusa krenućemo tebi, ako nam ovde ne bude opstanka.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945.">[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_137.htm Izvod iz knjige primljenih depeša Istaknutog dela štaba Četničke vrhovne komande od 10. septembra 1944. do 12. januara 1945. godine]</ref>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 17. 10. 1944.}} Nemački izveštaj od 19.10. 1944. konstatuje da je Račić odlučio da povede borbu protiv okupatora: {{citiranje|Račić je odlučio da povede borbu protiv "Okupatora", uprkos obeshrabrivanju od strane Kalabića, koji smatra takav potez preuranjenim.<ref>[http://www.znaci.org/NARA/AgF/301_565.htm Zbirka dokumenata Armijske grupe F]: "Racic beschloss den Kampf gegen den "Okkupator" aufzunehmen trotz abraten von Kalabic, der ein solches Vorgehen mit verfrüht bezeichnet."</ref>|Njemački izveštaj od 19.10. 1944.}} Račićev preokret je trebao poslužiti eventualnom uspostavljanju kontakta sa Crvenom armijom. Ova Račićeva borba protiv Nemaca je 16. 10. počela, a već 22.10. on se nalazi [[Proboj Nijemaca i četnika iz Srbije|u koloni Nemaca]] i zajedno sa njima napada partizane u Sjenici.<ref>[http://www.znaci.org/00001/4_14_4_91.htm Zapovest Štaba 2. divizije Srpskog udarnog korpusa od 24. oktobra 1944. potčinjenim jedinicama za napad na jedinice NOVJ u rejonu Sjenice], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XIV, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 91</ref><ref>[http://www.znaci.org/00001/4_12_4_219.htm Zapovest potpukovnika Račića], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XII, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 219</ref> Na Sjenicu su 22-24. oktobra napadali četnici pod komandom Račića iz pravca Ivanjice, i "prethodnica Scheuerlen" Armijske grupe E (u čijem su sastavu bili i RZK i SUK - preformirani nedićevci, nominalno pod Mihailovićevom komandom). === Proboj u Bosnu === {{main|Proboj Nijemaca i četnika iz Srbije|Završna četnička dejstva u Bosni (1944-1945)}} {{citat|18000 srpskih boraca na maršu za Čajniče. Prvi ešalon danas ulazi u Prijepolje. Prvog novembra verovatno ćemo stići u Čajniče. Tamo treba da se sastanemo. Treba prikupiti sve što se može od hrane. Nemci idu istim putem, armija maršala Lera.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945."/>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 29. X. 1944.}} {{citat|U Prijepolju sam. Švabe vode borbe a mi samo pomalo. Kalait u Sjenici prikuplja Srbe i Turke. Gde si ti, a gde je Čiča? Pozdrav Račić.<ref name="Četničke depeše od 10.9.1944. do 12.1.1945."/>|Depeša Dragoslava Račića Zahariju Ostojiću od 1. XI. 1944.}} [[File:Narod Podrinja uništava četničke komandante.jpg|thumb|Članak o ubistvu Račića (Glas Podrinja 6. decembar 1945.)]] Komandant [[Armijska grupa E|Armijske grupe E]] [[Alexander Löhr|Ler]] u izveštaju vrhovnoj komandi za četnike iz Srbije kaže da se prilikom povlačenja iz Srbije "drže u senci [[Wehrmacht|Vermahta]]". Četničko-nemačko nevoljno savezništvo dobro oslikava sledeći izveštaj: {{citiranje|"Grupa Marković (2500—3000), u sporazumu sa nem. vojskom, osigurava odsek Mitrovica — Raška (mesta uklj.) — Novi Pazar. Izviđanje protiv Bugara, Tita i Sovjeta. Do sada nije bilo ozbiljnih incidenata. Potrebna je opreznost. [[Miiroslav Trifunović|Trifunović]] sa oko 10.000 četnika Račića i [[Dragutin Keserović|Keserovića]], uporedno sa nem. pokretima u rejonu Prijepolje. Pravac marša Foča. U početku učešće u borbenim dejstvima na nemačkoj strani (zaštita bokova). U poslednje vreme samo saputnici. Utisak: dokle god postoje zajednički interesi — uopšte mir. Ako vide mogućnost uspeha, bezuslovno treba očekivati prepade na nemački [[Wehrmacht|Vermaht]], naročito na odvojene grupe."<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%98_%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5_%D0%B3%D1%80%D1%83%D0%BF%D0%B5_%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0_%22%D0%95%22_%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%82%D1%83_%D0%88%D1%83%D0%B3%D0%BE%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B0_%D0%BE%D0%B4_11.11.1944. Izveštaj Komande grupe armija "E" Komandantu Jugoistoka od 11.11.1944.], Vojnoistorijski institut, NAV--T-311, r. 184</ref>|Izveštaj Komande grupe armija E od 11.11.1944.}} Nakon uspešnog proboja sa Nemcima u Bosnu, Dragoslav Račić [[10. januar]]a [[1945]]. izveštava generala Mihailovića: {{citat|Nemci žele što jaču vezu sa nama. Traže oficira za vezu iz Vašeg štaba i radio-telegrafsku vezu. U tom slučaju obećavaju municiju, odelo, hranu, lekove i sve druge potrebe. Prema nama i našim ljudima su veoma raspoloženi i ljubazni i predusretljivi. Izgleda mi, da imaju naređenje od višeg vodstva da nas po svaku cenu pridobiju. Imam podataka da će Drinu utvrditi i držati preko cele zime, a možda i dalje...<ref>http://www.znaci.org/00001/4_14_4_156.htm IZVOD IZ KNJIGE PRIMLJENIH DEPEŠA ŠTABA ČETNIČKE VRHOVNE KOMANDE OD 12. DECEMBRA 1944. DO 26. FEBRUARA 1945. GODINE</ref>}} Posle oslobođenja, ubijen je decembra [[1945]]. godine u Srezu [[Azbukovica|azbukovačkom]] kao odmetnik.<ref name="ZBORNIK NOR-a"/> == Izvori == {{reflist|2}} == Povezano == * [[Napad četnika na Užičku Republiku]] * [[Povlačenje Nemaca i četnika iz Srbije]] * [[Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] {{Lifetime|1905|1945|Račić, Dragoslav}} [[Kategorija:Biografije, Kraljevo]] [[Kategorija:Oficiri Vojske Kraljevine Jugoslavije]] [[Kategorija:Četnici]] [[Kategorija:Četničke vojvode]] [[Kategorija:Jugoslovenska vojska u otadžbini]] [[Kategorija:Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] kyuf60bujhxwzgxqogewxbjqb8ezotz Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi 2 205351 42470836 42470458 2025-06-11T11:46:29Z Edgar Allan Poe 29250 /* Općenito */ 42470836 wikitext text/x-wiki <center> <div style="font-family: Optima, Trebuchet MS, sans-serif"> <div style="background:white; border:thin solid blue; padding:;.1em; margin: 0em 1em 1em 1em"> <div style="border: thick solid #DDDDCC;thin solid yellow"> <div style="border: thin solid blue; padding-top:.6em"> {| style="font-family:Optima, Trebuchet MS, sans-serif;" | <center>[[File:Edgar Allan Poe 2.jpg|96px|link=Korisnik:Edgar Allan Poe]]</center> | <center>[[File:Louis-Michel van Loo 001.jpg|96px|link=Razgovor sa korisnikom:Edgar Allan Poe]]</center> | <center>[[File:Piet Mondrian and Pétro van Doesburg.jpg|x120px|link=Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi]]</center> | <center>[[File:Benedetto da maiano, incoronazione di ferdinando I d'aragona e sei musici, 1490 ca., 01.JPG|x120px|link=Korisnik:Edgar Allan Poe/Nagrade]]</center> |- | style="margin-top:-.5em" | <center>[[Korisnik:Edgar Allan Poe|Korisnička stranica]]</center> | <center>[[Razgovor sa korisnikom:Edgar Allan Poe|Razgovor]]</center> | <center>[[Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi|Doprinosi]]</center> | <center>[[Korisnik:Edgar Allan Poe/Nagrade|Nagrade]]</center> |- | colspan=7 | <hr> |- | colspan=7 style="padding:.3em; font-family:Helvetica, Arial, Verdana, sans-serif" | <center>'''Poruku mi možete ostaviti [https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Razgovor_sa_korisnikom:Edgar_Allan_Poe&action=edit&section=new ovdje]'''</center> |} </div> </div> </div> </div> </center> Ovdje se nalazi '''popis članaka koje sam napisao ili nadopunio''' tokom svog rada na ovoj Wikipediji, poredan tematski. ==Književnost== {| style="border-spacing: 2px; border: 1px solid darkgray;" width="100%" |- ! style="border: 1px solid silver; background-color:#AAD0FF;" colspan="5" | '''Književnost''' |- style="text-align: center;" | style="border: 1px solid silver; background-color:#AAD0FF;" width="15%"| '''Općenito''' | style="font-size:smaller; text-align: left" colspan="4"| {{small|1.}} [[Ekspresionizam]] • {{small|2.}} [[Gotička fikcija]] • {{small|3.}} [[Humanizam]] • {{small|4.}} [[Klasicizam]] • {{small|5.}} [[Galgenhumor]] • {{small|6.}} ''[[Nouveau roman]]'' • {{small|7.}} [[Južnjačka gotika]] • {{small|8.}} [[Struja svijesti (književnost)|Struja svijesti]] • {{small|9.}} [[Izgubljeni grad (fikcija)]] • {{small|10.}} [[Čehovljev pištolj]] |- style="text-align: center;" | style="border: 1px solid silver; background-color:#AAD0FF;" width="15%"| '''Književne nagrade''' | style="font-size:smaller; text-align: left" colspan="4"| {{small|1.}} [[Nagrada Agatha]] • {{small|2.}} [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Nobelova nagrada za književnost]] • {{small|3.}} [[NIN-ova nagrada]] • {{small|4.}} [[Velika nagrada za teatar Francuske akademije]] |- ! style="border: 1px solid silver; background-color:#AAD0FF;" colspan="5" | '''Nacionalne književnosti''' |- style="text-align: center;" | style="border: 1px solid silver; background-color:#AAD0FF;" width="15%"| '''Općenito''' | style="font-size:smaller; text-align: left"colspan="4"| {{small|1.}} [[Kostarikanska književnost]] |- ! style="border: 1px solid #C8102E; background-color:white; color:#C8102E;" colspan="5" | {{flagicon|ENG}} '''Engleska književnost''' |- style="text-align: center;" | style="border: 1px solid #C8102E; background-color:white; color:#C8102E;" width="15%"| '''Autori''' | style="font-size:smaller; text-align: left" colspan="4"| {{small|1.}} [[Douglas Adams]] • {{small|2.}} [[Jane Austen]] • {{small|3.}} [[George Bellairs]] • {{small|4.}} [[Anne Brontë]] • {{small|5.}} [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Lewis Carroll]] • {{small|6.}} [[Geoffrey Chaucer]] • {{small|7.}} [[Gilbert Keith Chesterton]] • {{small|8.}} [[Agatha Christie]] • {{small|9.}} [[Daniel Defoe]] • {{small|10.}} [[Adrian Conan Doyle]] • {{small|11.}} [[Arthur Conan Doyle]] • {{small|12.}} [[Gervase od Tilburyja]] • {{small|13.}} [[John le Carré]] • {{small|14.}} [[Karoline Leach]] • {{small|15.}} [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Bertrand Russell]] • {{small|16.}} [[Edgar Wallace]] |- style="text-align: center;" | style="border: 1px solid #C8102E; background-color:white; color:#C8102E;" colspan="5"| '''Djela''' |- | style="font-size:smaller; text-align: left" colspan="2" rowspan="2" | # ''[[Titus Andronicus]]'' # ''[[A Christmas Carol]]'' # ''[[Through the Looking-Glass]]'' ("[[The Walrus and the Carpenter]]" • "[[Haddocks' Eyes]]") # ''[[Euclid and his Modern Rivals]]'' # ''[[The Nursery "Alice"]]'' # [[:kategorija:Djela Agathe Christie|djela Agathe Christie]] ([[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] ''[[Ten Little Niggers]]'') # ''[[The Floating Admiral]]'' # ''[[Animal Farm]]'' # ''[[Our Story (knjiga)|Our Story]]'' # ''[[Born Fighter]]'' # ''[[My Story (Ronnie Kray)|My Story]]'' # ''[[In the Shadow of the Dreamchild]]'' # ''[[A Way of Life: Over Thirty Years of Blood, Sweat and Tears]]'' # ''[[The Constant Gardener]]'' | style="border: 1px solid #C8102E; background-color:white; color:#C8102E;" colspan="3"| '''Sherlock Holmes''' |- | style="font-size:smaller; text-align: left" colspan="3" | "[[How Watson Learned the Trick]]" • ''[[The Adventures of Sherlock Holmes]]'' ("[[A Scandal in Bohemia]]" • "[[The Adventure of the Red-Headed League|The Red-Headed League]]" • "[[The Man with the Twisted Lip]]" • "[[The Adventure of the Copper Beeches|The Copper Beeches]]" • "[[The Adventure of the Blue Carbuncle|The Blue Carbuncle]]" • "[[The Adventure of the Speckled Band|The Speckled Band]]" • "[[The Adventure of the Noble Bachelor|The Noble Bachelor]]" • "[[The Boscombe Valley Mystery]]" • "[[A Case of Identity]]" • "[[The Adventure of the Beryl Coronet|The Beryl Coronet]]" • "[[The Adventure of the Engineer's Thumb|The Engineer's Thumb]]" • "[[The Five Orange Pips]]") • ''[[The Memoirs of Sherlock Holmes]]'' ("[[Silver Blaze]]" • "[[The Adventure of the Cardboard Box|The Cardboard Box]]" • "[[The Adventure of the Yellow Face|The Yellow Face]]" • "[[The Adventure of the Stockbroker's Clerk|The Stockbroker's Clerk]]" • "[[The Adventure of the Gloria Scott|The ''Gloria Scott'']]" • "[[The Adventure of the Reigate Squire|The Reigate Squire]]" • "[[The Adventure of the Musgrave Ritual|The Musgrave Ritual]]" • "[[The Adventure of the Crooked Man|The Crooked Man]]" • "[[The Adventure of the Resident Patient|The Resident Patient]]" • "[[The Adventure of the Greek Interpreter|The Greek Interpreter]]" • "[[The Adventure of the Naval Treaty|The Naval Treaty]]" • "[[The Final Problem]]") • ''[[The Return of Sherlock Holmes]]'' ("[[The Adventure of the Empty House|The Empty House]]" • "[[The Adventure of the Norwood Builder|The Norwood Builder]]" • "[[The Adventure of the Dancing Men|The Dancing Men]]" • "[[The Adventure of the Solitary Cyclist|The Solitary Cyclist]]" • "[[The Adventure of the Priory School|The Priory School]]" • "[[The Adventure of Black Peter|Black Peter]]" • "[[The Adventure of Charles Augustus Milverton|Charles Augustus Milverton]]" • "[[The Adventure of the Six Napoleons|The Six Napoleons]]" • "[[The Adventure of the Three Students|The Three Students]]" • "[[The Adventure of the Golden Pince-Nez|The Golden Pince-Nez]]" • "[[The Adventure of the Missing Three-Quarter|The Missing Three-Quarter]]" • "[[The Adventure of the Abbey Grange|The Abbey Grange]]" • "[[The Adventure of the Second Stain|The Second Stain]]") • ''[[His Last Bow]]'' ("[[The Adventure of Wisteria Lodge|Wisteria Lodge]]" • "[[The Adventure of the Red Circle|The Red Circle]]" • "[[The Adventure of the Bruce-Partington Plans|The Bruce-Partington Plans]]" • "[[The Adventure of the Dying Detective|The Dying Detective]]" • "[[The Disappearance of Lady Frances Carfax|Lady Frances Carfax]]" • "[[The Adventure of the Devil's Foot|The Devil's Foot]]" • "[[His Last Bow (priča)|His Last Bow]]") • ''[[The Case-Book of Sherlock Holmes]]'' ("[[The Adventure of the Mazarin Stone|The Mazarin Stone]]" • "[[The Problem of Thor Bridge|Thor Bridge]]" • "[[The Adventure of the Creeping Man|The Creeping Man]]" • "[[The Adventure of the Sussex Vampire|The Sussex Vampire]]" • "[[The Adventure of the Three Garridebs|The Three Garridebs]]" • "[[The Adventure of the Illustrious Client|The Illustrious Client]]" • "[[The Adventure of the Three Gables|The Three Gables]]" • "[[The Adventure of the Blanched Soldier|The Blanched Soldier]]" • "[[The Adventure of the Lion's Mane|The Lion's Mane]]" • "[[The Adventure of the Retired Colourman|The Retired Colourman]]" • "[[The Adventure of the Veiled Lodger|The Veiled Lodger]]" • "[[The Adventure of Shoscombe Old Place|Shoscombe Old Place]]") • ''[[The Valley of Fear]]'' • ''[[A Study in Scarlet]]'' • ''[[The Sign of the Four]]'' • ''[[The Hound of the Baskervilles]]'' ---- {{small|1.}} ''[[The Exploits of Sherlock Holmes]]'' |- style="text-align: center;" | style="border: 1px solid #C8102E; background-color:white; color:#C8102E;" colspan="5"| '''Likovi i franšize''' |- style="text-align: center;" | style="border: 1px solid #C8102E; background-color:white; color:#C8102E;" width="20%"| '''Sherlock Holmes''' | style="border: 1px solid #C8102E; background-color:white; color:#C8102E;" width="20%"| '''Agatha Christie''' | style="border: 1px solid #C8102E; background-color:white; color:#C8102E;" width="20%"| '''''Harry Potter''''' | style="border: 1px solid #C8102E; background-color:white; color:#C8102E;" width="20%"| '''Carrollova ''Alice''''' | style="border: 1px solid #C8102E; background-color:white; color:#C8102E;" width="20%"| '''Ostalo''' |- style="font-size:smaller; text-align: left" | | # [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Sherlock Holmes]] # [[Dr. Watson]] # [[Sebastian Moran]] # [[Inspektor Lestrade]] # [[Mycroft Holmes]] # [[Profesor Moriarty]] # [[Irene Adler]] # [[Mary Morstan]] ---- # [[Klub Diogenes]] | # [[Hercule Poirot]] # [[Miss Marple]] # [[Tommy i Tuppence]] # [[Viši inspektor Japp]] # [[Arthur Hastings]] # [[Parker Pyne]] # [[Ariadne Oliver]] # [[Gospođica Lemon]] | # [[Sirius Black]] # [[Remus Lupin]] # [[Severus Snape]] # [[Armando Dippet]] # [[Gabrielle Delacour]] # [[Alastor Moody]] # [[Barty Crouch]] # [[Phineas Nigellus Black]] | # [[Jubjub]] # [[Bijeli Skakač (Through the Looking-Glass)|Bijeli Skakač]] # [[Ovca (Through the Looking-Glass)|Ovca]] # [[Crveni Kralj (Through the Looking-Glass)|Crveni Kralj]] # [[Grifon (Alice's Adventures in Wonderland)|Grifon]] # [[Alice (Alice's Adventures in Wonderland)|Alice]] # [[Ludi Šeširdžija]] # [[Gusjenica (Alice's Adventures in Wonderland)|Gusjenica]] | # [[James Bond (lik)]] |} ===Engleska književnost=== {{Navbox generic |titlestyle = color:red; background:white; border:1px solid #EF4135; |name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi |title= Doprinosi s područja engleske književnosti |groupstyle = text-align:center; color:red; border:1px solid silver; |abovestyle=text-align:center; color:red;background:white; border:1px solid #EF4135; |belowstyle= text-align:center; color:red; background:white; border:1px solid #EF4135; |groupstyle = text-align:center; color:red; background:white; border:1px solid #EF4135; |above= |group1 = Pisci |list1= [[Gervase Tilburyski]] • [[Geoffrey Chaucer]] • [[Daniel Defoe]] • [[Jane Austen]] • [[Anne Brontë]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Lewis Carroll]] • [[Arthur Conan Doyle]] • [[Gilbert Keith Chesterton]] • [[Edgar Wallace]] • [[Adrian Conan Doyle]] • [[Agatha Christie]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Bertrand Russell]] • [[George Bellairs]] • [[Douglas Adams]] • [[John le Carré]] • [[Karoline Leach]] |group2 = Djela |list2= ''[[A Christmas Carol]] • [[Through the Looking-Glass]] ''("[[The Walrus and the Carpenter]]" • "[[Haddocks' Eyes]]")'' • [[Euclid and his Modern Rivals]] • [[The Nursery "Alice"]] • [[A Study in Scarlet]] • [[The Sign of the Four]] • [[The Hound of the Baskervilles]] • [[The Floating Admiral]] • ''[[:kategorija:Djela Agathe Christie|Djela Agathe Christie]] ([[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] ''[[Ten Little Niggers]]'')'' • [[Animal Farm]] • [[The Exploits of Sherlock Holmes]] • [[Our Story (knjiga)|Our Story]] • [[Born Fighter]] • [[A Way of Life: Over Thirty Years of Blood, Sweat and Tears]] • [[My Story (Ronnie Kray)|My Story]] • [[In the Shadow of the Dreamchild]] • [[The Constant Gardener]]'' • "[[How Watson Learned the Trick]]" • ''[[The Adventures of Sherlock Holmes]]'' ("[[A Scandal in Bohemia]]" • "[[The Adventure of the Red-Headed League|The Red-Headed League]]" • "[[The Man with the Twisted Lip]]" • "[[The Adventure of the Copper Beeches|The Copper Beeches]]" • "[[The Adventure of the Blue Carbuncle|The Blue Carbuncle]]" • "[[The Adventure of the Speckled Band|The Speckled Band]]" • "[[The Adventure of the Noble Bachelor|The Noble Bachelor]]" • "[[The Boscombe Valley Mystery]]" • "[[A Case of Identity]]" • "[[The Adventure of the Beryl Coronet|The Beryl Coronet]]" • "[[The Adventure of the Engineer's Thumb|The Engineer's Thumb]]" • "[[The Five Orange Pips]]") • ''[[The Memoirs of Sherlock Holmes]]'' ("[[Silver Blaze]]" • "[[The Adventure of the Cardboard Box|The Cardboard Box]]" • "[[The Adventure of the Yellow Face|The Yellow Face]]" • "[[The Adventure of the Stockbroker's Clerk|The Stockbroker's Clerk]]" • "[[The Adventure of the Gloria Scott|The ''Gloria Scott'']]" • "[[The Adventure of the Reigate Squire|The Reigate Squire]]" • "[[The Adventure of the Musgrave Ritual|The Musgrave Ritual]]" • "[[The Adventure of the Crooked Man|The Crooked Man]]" • "[[The Adventure of the Resident Patient|The Resident Patient]]" • "[[The Adventure of the Greek Interpreter|The Greek Interpreter]]" • "[[The Adventure of the Naval Treaty|The Naval Treaty]]" • "[[The Final Problem]]") • ''[[The Return of Sherlock Holmes]]'' ("[[The Adventure of the Empty House|The Empty House]]" • "[[The Adventure of the Norwood Builder|The Norwood Builder]]" • "[[The Adventure of the Dancing Men|The Dancing Men]]" • "[[The Adventure of the Solitary Cyclist|The Solitary Cyclist]]" • "[[The Adventure of the Priory School|The Priory School]]" • "[[The Adventure of Black Peter|Black Peter]]" • "[[The Adventure of Charles Augustus Milverton|Charles Augustus Milverton]]" • "[[The Adventure of the Six Napoleons|The Six Napoleons]]" • "[[The Adventure of the Three Students|The Three Students]]" • "[[The Adventure of the Golden Pince-Nez|The Golden Pince-Nez]]" • "[[The Adventure of the Missing Three-Quarter|The Missing Three-Quarter]]" • "[[The Adventure of the Abbey Grange|The Abbey Grange]]" • "[[The Adventure of the Second Stain|The Second Stain]]") • ''[[His Last Bow]]'' ("[[The Adventure of Wisteria Lodge|Wisteria Lodge]]" • "[[The Adventure of the Red Circle|The Red Circle]]" • "[[The Adventure of the Bruce-Partington Plans|The Bruce-Partington Plans]]" • "[[The Adventure of the Dying Detective|The Dying Detective]]" • "[[The Disappearance of Lady Frances Carfax|Lady Frances Carfax]]" • "[[The Adventure of the Devil's Foot|The Devil's Foot]]" • "[[His Last Bow (priča)|His Last Bow]]") • ''[[The Case-Book of Sherlock Holmes]]'' ("[[The Adventure of the Mazarin Stone|The Mazarin Stone]]" • "[[The Problem of Thor Bridge|Thor Bridge]]" • "[[The Adventure of the Creeping Man|The Creeping Man]]" • "[[The Adventure of the Sussex Vampire|The Sussex Vampire]]" • "[[The Adventure of the Three Garridebs|The Three Garridebs]]" • "[[The Adventure of the Illustrious Client|The Illustrious Client]]" • "[[The Adventure of the Three Gables|The Three Gables]]" • "[[The Adventure of the Blanched Soldier|The Blanched Soldier]]" • "[[The Adventure of the Lion's Mane|The Lion's Mane]]" • "[[The Adventure of the Retired Colourman|The Retired Colourman]]" • "[[The Adventure of the Veiled Lodger|The Veiled Lodger]]" • "[[The Adventure of Shoscombe Old Place|Shoscombe Old Place]]") • ''[[The Valley of Fear]]'' • ''[[Titus Andronicus]]'' |group3 = Likovi |list3= {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:red; background:white; border:1px solid #EF4135; |group1 = Holmes |list1= [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Sherlock Holmes]] • [[Dr. Watson]] • [[Sebastian Moran]] • [[Inspektor Lestrade]] • [[Mycroft Holmes]] • [[Profesor Moriarty]] • [[Irene Adler]] • [[Mary Morstan]] |group2 = ''Harry Potter'' |list2= [[Sirius Black]] • [[Remus Lupin]] • [[Severus Snape]] • [[Armando Dippet]] • [[Gabrielle Delacour]] • [[Alastor Moody]] • [[Barty Crouch]] • [[Phineas Nigellus Black]] |group3 = ''Alice'' |list3= [[Jubjub]] • [[Bijeli Skakač (Through the Looking-Glass)|Bijeli Skakač]] • [[Ovca (Through the Looking-Glass)|Ovca]] • [[Crveni Kralj (Through the Looking-Glass)|Crveni Kralj]] • [[Grifon (Alice's Adventures in Wonderland)|Grifon]] • [[Alice (Alice's Adventures in Wonderland)|Alice]] • [[Ludi Šeširdžija]] • [[Gusjenica (Alice's Adventures in Wonderland)|Gusjenica]] |group4 = Christie |list4= [[Hercule Poirot]] • [[Miss Marple]] • [[Tommy i Tuppence]] • [[Viši inspektor Japp]] • [[Arthur Hastings]] • [[Parker Pyne]] • [[Ariadne Oliver]] • [[Gospođica Lemon]] }} |group4=Ostalo |list4= [[Klub Diogenes]] |below= }} ===Francuska književnost=== {{Navbox generic |titlestyle = color:#FFFFFF; background:#0055A4; border:1px solid #EF4135; |name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi |title= Doprinosi s područja francuske književnosti |groupstyle = text-align:center; color:#FFFFFF; border:1px solid silver; |abovestyle=text-align:center; color:#FFFFFF;background:#0055A4; border:1px solid #EF4135; |belowstyle= text-align:center; color:#FFFFFF; background:#0055A4; border:1px solid #EF4135; |groupstyle = text-align:center; color:#FFFFFF; background:#0055A4; border:1px solid #EF4135; |above= [[Francuska književnost|<span style="color:white">Francuska književnost</span>]] |group1 = Pisci |list1= ''[[La Pléiade]]'' ([[Pierre de Ronsard]] • [[Joachim du Bellay]]) • [[Margarita od Navarre]] • [[Clément Marot]] • [[Théodore-Agrippa d'Aubigné]] • [[Jean de La Fontaine]] • [[Molière]] • [[Alphonse de Lamartine]] • [[Alexandre Dumas (sin)|Alexandre Dumas, ''fils'']] • [[Alexandre Dumas (otac)|Alexandre Dumas, ''père'']] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Victor Hugo]] • [[Sully Prudhomme]] • [[Frédéric Mistral]] • [[Louis Aragon]] • [[Roger Martin du Gard]] • [[Eugène Ionesco]] • [[Jean-Paul Sartre]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Albert Camus]] • [[Jacques Prévert]] • [[François Villon]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[André Malraux]] • [[Jean Genet]] • [[Max Jacob]] • [[François-René de Chateaubriand]] • [[Pierre-Augustin Caron de Beaumarchais]] • [[George Sand]] • [[Paul Claudel]] • [[François Mauriac]] • [[Patrick Modiano]] • [[Romain Rolland]] • [[Claude Simon]] • [[Saint-John Perse]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Jean Anouilh]] |group2 = Djela |list2= ''[[La Chanson de Roland]] • [[Roman de la Rose]] • [[L'Avare ou l'École du mensonge]] • [[Bug-Jargal]] • [[Le Rhin]] • [[Torquemada (drama)|Torquemada]] • [[L'Éducation sentimentale]] • [[Madame Bovary]] • [[Les Rougon-Macquart, Histoire naturelle et sociale d'une famille sous le Second Empire]] ''(''[[Germinal]] • [[Nana (roman)|Nana]]'')'' • [[La Nausée]] • ''[[:Kategorija:Djela Eugènea Ionescoa|djela Eugènea Ionescoa]]'' • [[En attendant Godot]]'' • ''[[À l'échelle humaine]]'' • [[:Kategorija:Djela Andréa Malrauxa|djela Andréa Malrauxa]] • ''[[Le Barbier de Séville]]'' • ''[[Le Mariage de Figaro]]'' • ''[[La Mère coupable]]'' • ''[[Hernani (drama)|Hernani]]'' • "[[Le Bateau ivre]]" • ''[[Les Fleurs du mal]]'' • [[:Kategorija:Djela Jeana Anouilha|djela Jeana Anouilha]] (osim ''Becketa''; [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] ''[[Antigone]]'') |below= [[Emma Bovary|<span style="color:white">Emma Bovary</span>]] • [[Bérenger|<span style="color:white">Bérenger</span>]] }} ===Ruska književnost=== {{Navbox generic |titlestyle = color:#FFFFFF; background:red; border:1px solid #0039A6; |name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi |title= Doprinosi s područja ruske književnosti |abovestyle=text-align:center; color:#FFFFFF; background:red; border:1px solid #0039A6; |belowstyle= text-align:center; color:#FFFFFF; background:red; border:1px solid #0039A6; |groupstyle = text-align:center; color:#FFFFFF; background:red; border:1px solid #0039A6; |above= [[Ruska književnost|<span style="color:white">Ruska književnost</span>]] (nedovršeno) |group1 = Pisci |list1= [[Ivan Krilov]] • [[Ivan Gončarov]] • [[Aleksandar Blok]] • [[Isak Babelj]] • [[Andrej Platonov]] • [[Danil Harms]] • [[Mihail Šolohov]] • [[Vladimir Dudincev]] • [[Eduard Limonov]] |group2 = Djela |list2= ''[[Šinelj]] • [[Zločin i kazna]] • [[Tri sestre]]'' |below= }} ===Američka književnost=== {{Navbox generic |titlestyle = color:#FFFFFF; background:#B22234; border:1px solid #3C3B6E; |name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi |title= Doprinosi s područja američke književnosti |abovestyle=text-align:center; color:#FFFFFF; background:#B22234; border:1px solid #3C3B6E; |belowstyle= text-align:center; color:#FFFFFF; background:#B22234; border:1px solid #3C3B6E; |groupstyle = text-align:center; color:#FFFFFF; background:#B22234; border:1px solid #3C3B6E; |above= |group1 = Pisci |list1= [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Edgar Allan Poe]] ([[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Smrt Edgara Allana Poea|smrt]] • [[Bibliografija Edgara Allana Poea|bibliografija]]) • [[Emily Dickinson]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[William Faulkner]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[H. P. Lovecraft]] ([[:Kategorija:H. P. Lovecraft|kategorija]]) |group2 = Djela |list2= ''[[The Raven]] • [[The Murders in the Rue Morgue]] • [[The Narrative of Arthur Gordon Pym of Nantucket]] • [[Adventures of Huckleberry Finn]] • [[The Da Vinci Code]] • [[Franz Kafka: The Office Writings]]'' • [[:Kategorija:Djela Williama Faulknera|djela Williama Faulknera]] |below= [[Auguste Dupin|<span style="color:white">C. Auguste Dupin</span>]] • [[Yoknapatawpha|<span style="color:white">Yoknapatawpha</span>]] • [[Obitelj Compson|<span style="color:white">Obitelj Compson</span>]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Ono (lik)|{{color|white|Ono}}]] }} ===Japanska književnost=== {{Navbox generic |titlestyle = text-align:center; color:red; background:white; border:1px solid red; |name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi |title= Doprinosi s područja japanske književnosti |abovestyle=text-align:center; color:red; background:white; border:1px solid red; |belowstyle= text-align:center; color:red; background:white; border:1px solid red; |groupstyle = text-align:center; color:red; background:white; border:1px solid red; |above= |group1 = Pisci |list1= [[Chikamatsu Monzaemon]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Edogawa Ranpo]] • [[Shūji Terayama]] • [[Project Itō]] • [[Sanjūgo Naoki]] |group2 = Djela |list2= "[[Ningen Isu]]" • "[[Rashōmon]]" • ''[[Noruwei no Mori]]'' • ''[[Nihon Ōdai Ichiran]]'' |below= [[Kogorō Akechi|{{color|red|Kogorō Akechi}}]] }} ===Ostalo=== {{Navbox generic |titlestyle = background-color:#AAD0FF; color:black; text-align:center; border:1px solid silver; |name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi |title= Ostali doprinosi s područja književnosti |abovestyle= |belowstyle= |groupstyle = background-color:#AAD0FF; color:black; text-align:center; border:1px solid silver; |above= |group1 = Afrika |list1= {{Navbox subgroup |group1 = {{nowrap|{{flagicon|ANG}} Angola}} |group1style = background-color:#d81e05; color:yellow; text-align:center; border:1px solid black; |list1=[[José Luandino Vieira]] • [[Pepetela]] |group2 = {{flagicon|GAN}} Gana |group2style = text-align:center; background:yellow; color:black; border: 1px solid black; |list2=[[J. E. Casely Hayford]] |group3 = {{flagicon|TOG}} Togo |group3style = text-align:center; background:#FFCE00; color:#006A4E; border: 1px solid #006A4E; |list3=[[Félix Couchoro]] }} |group2 = Amerike |group2style = |list2= {{Navbox subgroup |group1 = {{nowrap|{{flagicon|BRA}} Brazil}} |group1style = background-color:#FFCC29; color:#3E4095; text-align:center; border:1px solid #00A859; |list1=[[Machado de Assis]] |group2 = {{nowrap|{{flagicon|KUB}} Kuba}} |group2style = background-color:#1C2D8C; color:white; text-align:center; border:1px solid red; |list2=[[Nicolás Guillén]] |group3 = {{nowrap|{{flagicon|VEN}} Venezuela}} |group3style = background-color:#1C2D8C; color:white; text-align:center; border:1px solid #FCD116; |list3=[[Rufino Blanco-Fombona]] |group4 = {{nowrap|{{flagicon|HON}} Honduras}} |group4style = background-color:#0073CF; color:white; text-align:center; border:1px solid silver; |list4=[[Argentina Díaz Lozano]] • [[Froylán Turcios]] • [[Lucila Gamero de Medina]] |group5 = {{nowrap|{{flagicon|SUR}} Surinam}} |group5style = background:#C8102E; border:1px solid #007A33; color: #FFCD00; text-align:center; |list5=[[Bernardo Ashetu]] • [[Johanna Schouten-Elsenhout]] }} |group3 = Azija |group3style = |list3= {{Navbox subgroup |group1 = {{flagicon|IZR}} Izrael |group1style = text-align:center; color:blue; background:white; border:1px solid blue; |list1= [[Shmuel Yosef Agnon]] |group2 = {{flagicon|KIN}} Kina |group2style = text-align:center; background:#DD0000; color:gold; border: 1px solid silver; |list2= [[Gao Xingjian]] • [[Mo Yan]] |group3 = {{flagicon|SJKOR}} Sjeverna Koreja |group3style = text-align:center; color:white; background:red; border:1px solid #0073CF; |list3=''[[Segi wa tŏburŏ]]'' |group4 = {{flagicon|Kambodža}} Kambodža |group4style = text-align:center; background:blue; color: white; border:1px solid red; |list4=''[[Reamker]]'' • [[Preah Ko i Preah Keo]] • [[Kmerski teatar sjena]] }} |group4 = Europa |group4style = |list4= {{Navbox subgroup |group1 = {{flagicon|AUT}} Austrija |group1style = text-align:center; color:white; background:red; border:1px solid silver; |list1= [[Karl Bruckner]] |group2 = {{flagicon|ČEŠ}} Češka |group2style = text-align:center; color:white; background:#DD0000; border:1px solid #000080; |list2= {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:white; background:#DD0000; border:1px solid #000080; |group1 = Pisci |list1= [[Karel Čapek]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Franz Kafka]] • [[Max Brod]] |group2 = Djela |list2= ''[[Der Process]] • ''"[[Vor dem Gesetz]]"'' • ''"[[Die Verwandlung]]"''''}} |group3 = {{flagicon|DAN}} Danska |group3style = text-align:center; background:#D21034; color:white; border: 1px solid silver; |list3=[[Johannes Vilhelm Jensen]] |group4 = {{flagicon|HRV}} Hrvatska |group4style = text-align:center; color:white; background:red; border:1px solid blue; |list4= ''[[U registraturi]]'' |group5 = {{flagicon|IRS}} Irska |group5style = text-align:center; color:white; background:green; border:1px solid silver; |list5= [[Oscar Wilde]] • [[Bram Stoker]] |group6 = {{flagicon|MAĐ}} Mađarska |group6style = color:#FFFFFF;background:#009246; border:1px solid #EF4135; |list6= [[Ferenc Molnár]] |group7 = {{flagicon|NOR}} Norveška |group7style = text-align:center; background:#EF2B2D; color:white; border: 1px solid #002868; |list7= [[Bjørnstjerne Bjørnson]] |group8 = {{flagicon|ŠVE}} Švedska |group8style = text-align:center; color:yellow; background:blue; border:1px solid yellow; |list8= [[Carl Gustaf Verner von Heidenstam]] |group9 = {{flagicon|ITA}} Italija |group9style = text-align:center; color:#FFFFFF; background:#009246; border:1px solid #EF4135; |list9= [[Giacomo Casanova]] • [[Luigi Pirandello]] • [[Dario Fo]] |group10 = {{flagicon|NJE}} Njemačka |group10style = text-align:center; color:#000000; background:#FFCC00; border:1px solid #FF0000; |list10= [[Ernst Theodor Amadeus Hoffmann]] • [[Herta Müller]] |group11 = {{flagicon|EST}} Estonija |group11style = text-align:center; color:white; background:#0072CE; border:1px solid black; |list11= {{Navbox subgroup | groupstyle = ttext-align:center; color:white; background:#0072CE; border:1px solid black; |group1 = Pisci |list1= [[Carl Robert Jakobson]] • [[Johann Voldemar Jannsen]] • [[Friedrich Reinhold Kreutzwald]] • [[Marie Under]] • [[Anton Hansen Tammsaare]] • [[Lydia Koidula]] |group2 = Djela |list2= ''[[Kalevipoeg]]''}} }} |group5 = Oceanija |group5style = |list5={{Navbox subgroup |group1 = {{nowrap|{{flagicon|AUS}} Australija}} |group1style = background-color:#1C2D8C; color:white; text-align:center; border:1px solid silver; |list1= [[Banjo Paterson]] |group2 = {{nowrap|{{flagicon|FIJ}} Fidži}} |group2style = background-color:#68BFE5; color:white; text-align:center; border:1px solid silver; |list2= [[Vilsoni Hereniko]] }} |group6 = {{nowrap|Antički Rim}} |group6style = text-align:center; color:#E4D96F; background:white; border:1px solid #E4D96F; |list6 = [[Vergilije]] • [[Tit Makcije Plaut]] |below= }} ==Glazba== ===Teorija i terminologija u glazbi=== {{Navbox | name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi | title = Doprinosi s područja teorije i glazbene terminologije | titlestyle = background-color:#AAD0FF; color:black; text-align:center; border:1px solid silver; | image = | imageleft = | bodyclass = hlist | list1 = ''[[Ballets Russes]]'' • [[Muzička nagrada Léonie Sonning]] • ''[[Musique concrète]]'' • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Novi val]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Synthpop]] • [[Novi romantizam]] • ''[[Laulupidu]]'' • [[Tintinnabuli]] • [[Kawina (muzika)|Kawina]] • [[Kaseko]] |list2={{Navbox subgroup |abovestyle=background-color:#EBF5FF; color:black; text-align:center |above= '''Eurosong''' |list1={{flagicon|ŠVI}} [[Pjesma Eurovizije 1989.|1989.]] • {{flagicon|SFRJ}} [[Pjesma Eurovizije 1990.|1990.]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|EST}} [[Eurosong 2002.|2002.]] • {{flagicon|TUR}} [[Pjesma Eurovizije 2004.|2004.]] • {{flagicon|GRČ}} [[Pjesma Eurovizije 2006|2006.]] • {{flagicon|FIN}} [[Pjesma Eurovizije 2007|2007.]] • {{flagicon|SRB}} [[Pjesma Eurovizije 2008.|2008.]] • {{flagicon|NOR}} [[Pjesma Eurovizije 2010.|2010.]] • {{flagicon|NJE}} [[Eurosong 2011|2011.]] • {{flagicon|AZE}} [[Eurosong 2012|2012.]] • {{flagicon|DAN}} [[Eurosong 2014|2014.]]}} }} ===Biografije=== {{Navbox generic |titlestyle = background-color:#AAD0FF; color:black; text-align:center; border:1px solid silver; |name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi |title= Doprinosi o skladateljima (po razdobljima) |abovestyle= |belowstyle= |groupstyle = |above= |group1 = Barok |group1style = text-align:center; background:#bfb1a3; color:white; border:1px solid silver; |list1= [[Georg Friedrich Händel]] |group2 = Klasicizam |group2style = background:#6495ED; color:white; border:1px solid silver; |list2= [[Jan Václav Stamic]] |group3 = Romantizam |group3style = text-align:center; background:#9955BB; color:white; border:1px solid silver; |list3= [[Vincenzo Bellini]] • [[Johann Strauss mlađi]] • [[Giacomo Meyerbeer]] • [[Cezar Antonovič Kjui]] • [[Davorin Jenko]] • [[Charles-François Gounod]] • [[Gabriel Fauré]] |group4 = XX. stoljeće |group4style = text-align:center; color:black; background:red; border:1px solid black; |list4= {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:black; background:red; border:1px solid black; |group1 = Impresionizam |list1= [[Maurice Ravel]] |group3 = Avangarda |list3= [[Pierre Schaeffer]] • [[Olivier Messiaen]] • [[Pierre Boulez]] |group2 = Modernizam |list2= [[Benjamin Britten]] • [[Umberto Giordano]] • [[Erik Satie]] • ''[[Les Six]]'' ([[Georges Auric|Auric]] • [[Louis Durey|Durey]] • [[Arthur Honegger|Honegger]] • [[Darius Milhaud|Milhaud]] • [[Francis Poulenc|Poulenc]] • [[Germaine Tailleferre|Tailleferre]]) • [[Ernesto Nazareth]] {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:black; background:red; border:1px solid black; |group1 = Neoklasicizam |list1= [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Dmitrij Šostakovič]] • [[Igor Stravinski]] |group2 = Ekspresionizam |list2= [[Arnold Schönberg]] • [[Anton Webern]] • [[Alban Berg]] }} |group5 = Ostalo |list5= [[Władysław Szpilman]] • [[Alfi Kabiljo]] • [[Arvo Pärt]] }} |below= }} {{Navbox generic |titlestyle = background-color:#AAD0FF; color:black; text-align:center; border:1px solid silver; |name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi |title= Doprinosi o pop izvođačima |abovestyle= |belowstyle= |groupstyle = background-color:#AAD0FF; color:black; text-align:center; border:1px solid silver; |above= |group1 = Solisti |list1= [[Ringo Starr]] • [[Jem]] • [[Mark Hollis]] • [[Rob Thomas]] • [[Gloria Estefan]] • [[Celia Cruz]] • [[Hajrudin Varešanović]] • [[Marija Šestić]] • [[Sandra Nurmsalu]] • [[Ott Lepland]] • [[Kurt Calleja]] • [[Petar Nalič]] • [[Dima Bilan]] • [[Aleksej Vorobjov]] • [[Kōji Wada]] • [[Ajumi Mijazaki]] • [[Ai Maeda (pjevačica)|Ai Maeda]] • [[Hitomi Shimatani]] • [[Akiko Shikata]] • [[Yūgo Kanno]] • [[Tōru Kitajima]] ([[:Kategorija:TK from 凛として時雨|diskografija]]) • [[Jelena Tomašević]] • [[Milan Stanković]] • [[Harel Skaat]] • [[K'naan]] • [[Jessy Matador]] • [[Amaury Vassili]] • [[Stereo Mike]] • [[Loukas Giorkas]] • [[Lena Meyer-Landrut]] • [[Frank Schindel]] • [[Andy Knote]] • [[Stefan Raab]] • [[Milli Vanilli]] • [[Gréta Salóme Stefánsdóttir]] • [[Jón Jósep Snæbjörnsson]] • [[Olia Tira]] • [[Ivi Adamou]] • [[Emmelie de Forest]] • [[Daniel Jones]] • [[Darren Hayes]] • [[Knez (pjevač)|Knez]] • [[Hayley Westenra]] • [[Lorde]] • [[Kimbra]] • [[Sinn Sisamouth]] • [[Ros Serey Sothea]] • [[Angélique Kidjo]] • [[Tanel Padar]] • [[Dave Benton]] • [[Liam Payne]] |group2 = Bendovi |list2= [[Blue]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Talk Talk]] • [[The Beach Boys]] • [[The Byrds]] • [[Toto (sastav)|Toto]] • [[Regina (bend)|Regina]] • [[Urban Symphony]] • [[maNga]] • [[Glazbena družina Petra Naliča]] • [[A Friend In London]] • [[Aqua Timez]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Ling Tosite Sigure]] • [[EGOIST]] • [[Nothing's Carved in Stone]] • [[Savage Garden]] • [[Nick Cave and the Bad Seeds]] • [[Quasarr]] • [[Moranbong Band]] • [[OMC (bend)|OMC]] • [[U pol’ 9 kod Sabe]] • [[Soul Militia]] }} === Opus === {{Navbox generic |titlestyle = color:white; background:#E34234; border:1px solid silver; |name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi |title= Doprinosi vezani uz kompozicije |groupstyle = text-align:center; color:red; border:1px solid silver; |abovestyle=text-align:center; color:white;background:#E34234; border:1px solid silver; |belowstyle= text-align:center; color:white; background:#E34234; border:1px solid silver; |groupstyle = text-align:center; color:white; background:#E34234; border:1px solid silver; |above= |group1 = Opere |list1= ''[[Trubadur (opera)|Il trovatore]]'' • [[Korejska revolucionarna opera]] (''[[Kkot panŭn ch'ŏnyŏ]]'' • ''[[P'ibada]]'') |group2 = Baleti |list2= ''[[Žar-ptica]] • [[Posvećenje proljeća]] • [[Petruška]]'' |group3 = Instrumentalna djela |list3= ''[[Islamej]] • [[Boléro]]'' |group4 = Himne |list4= "[[Kimigayo]]" • "[[Noble patria, tu hermosa bandera]]" • "[[God Bless Our Homeland Ghana]]" • "[[Advance Australia Fair]]" • "[[Hino Nacional Brasileiro]]" • "[[Aegukka]]" • "[[La Bayamesa]]" • "[[Angola Avante]]" • "[[God Defend New Zealand]]" • "[[Gloria al Bravo Pueblo]]" • "[[Nokor Reach]]" • "[[Pjesma Kmerske Republike]]" • "[[Dap Prampi Mesa Chokchey]]" • "[[Himna Narodne Republike Kampućije]]" • "[[Državna himna Hondurasa]]" • "[[L'Aube Nouvelle]]" • "[[God Bless Fiji]]" • "[[Mu isamaa, mu õnn ja rõõm]]" • "[[Himna Estonske Sovjetske Socijalističke Republike]]" • "[[God zij met ons Suriname]]" • "[[Majulah Singapura]]" |below= }} {{Navbox generic |titlestyle = color:white; background:#E34234; border:1px solid silver; |name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi |title= Doprinosi vezani uz pop skladbe |groupstyle = text-align:center; color:red; border:1px solid silver; |abovestyle=text-align:center; color:white;background:#E34234; border:1px solid silver; |belowstyle= text-align:center; color:white; background:#E34234; border:1px solid silver; |groupstyle = text-align:center; color:white; background:#E34234; border:1px solid silver; |above= |group1 = Albumi |list1= ''[[Vrijeme je]] • [[Kad poludimo]] • [[Kad pogledaš me preko ramena]] • [[Sreća (Hari Mata Hari)|Sreća]] • [[Umineko no Naku Koro ni (EP)|Umineko no Naku Koro ni]]'' • ''[[Hotel Nacional (album)|Hotel Nacional]]'' • ''[[Girl You Know It's True (album)|Girl You Know It's True]]'' • [[:Kategorija:Albumi benda Ling tosite sigure|albumi benda Ling tosite sigure]] • [[:Kategorija:Albumi benda Talk Talk|albumi benda Talk Talk]] |group2 = Pjesme |list2= "[[Russians]]" • "[[Wavin' Flag]]" • "[[Manijači]]" • "[[Molitva (pjesma)|Molitva]]" • "[[Rijeka bez imena]]" • "[[Vjerujem u ljubav]]" • "[[I love you mi vida]]" • "[[Lejla]]" • "[[Oro (pjesma)|Oro]]" • "[[Bistra voda]]" • "[[Rändajad]]" • "[[Lane moje]]" • "[[La La Love]]" • "[[Never Forget]]" • "[[Satellite (pjesma Lene Meyer-Landrut)|Satellite]]" • "[[Lost and Forgotten]]" • "[[Ovo je Balkan]]" • "[[Milim]]" • "[[What's Another Year?]]" • "[[Rock me]]" • "[[Lako je sve (pjesma)|Lako je sve]]" • "[[Zauvijek moja]]" • "[[Wadde hadde dudde da?]]" • "[[Love in Rewind]]" • "[[Hold Me Now]]" • "[[We Could Be the Same]]" • "[[Allez Ola]]" • "[[Everybody (pjesma)|Everybody]]" • "[[Refrain]]" • "[[Munja i grom]]" • "[[Korake ti znam]]" • "[[Party for Everybody]]" • "[[Crno i belo]]" • "[[Kuula (pjesma)|Kuula]]" • "[[This is the Night (pjesma Kurta Calleje)|This is the Night]]" • "[[Only Teardrops]]" • "[[Tomorrow (pjesma Gianluce Bezzine)|Tomorrow]]" • "[[Moja ljubavi]]" • "[[Svadbarskim sokakom]]" • [[:Kategorija:Pjesme benda Ling tosite sigure|pjesme benda Ling tosite sigure]] • [[:Kategorija:Pjesme benda Talk Talk|pjesme benda Talk Talk]] • "[[Adio (pjesma)|Adio]]" • "[[How Bizarre (pjesma)|How Bizzare]]" • "[[Cambodia (pjesma)|Cambodia]]" |group4 = Instrumentalna djela |list4= |group3 = OST |list3= "[[Butter-Fly]]" • "[[brave heart]]" • "[[keep On]]" • "[[I wish]]" • "[[Katayoku no Tori]]" • "[[VII (pjesma)|VII]]" |below= }} ==Likovna umjetnost== ===Umjetnici=== {{Navbox generic |titlestyle = text-align:center; color:#702963; background: #DF73FF; border:1px solid #702963; |name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi |title= Doprinosi vezani uz umjetnike |groupstyle = text-align:center; color:red; border:1px solid silver; |abovestyle=text-align:center; color:#702963;background:#DF73FF; border:1px solid #702963; |belowstyle= text-align:center; color:#702963; background:#DF73FF; border:1px solid #702963; |groupstyle = text-align:center; color:#702963; background:#DF73FF; border:1px solid #702963; |above= |group1 = Slikari<br>Ilustratori/Crtači |group1style = text-align:center; color:#882D17; background:#CC7722; border:1px solid #882D17; |list1= [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Salvador Dalí]] • [[Egon Schiele]] • [[Gustav Klimt]] • [[Kazimir Maljevič]] • [[Vasilij Kandinski]] • [[Georges Braque]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Piet Mondrian]] • [[Georges Seurat]] • [[John Tenniel]] • [[Isaak Brodskij]] • [[Dmitrij Vrubelj]] • [[Sidney Paget]] • [[Gonzalo Morales Sáurez]] • [[Albert Namatjira]] • [[Paul Signac]] • [[Pedro Américo]] • [[Akira Amano]] • [[Arturo Michelena]] • [[Martín Tovar y Tovar]] • [[Kristjan Raud]] • [[Paul Raud]] |group2 = Kipari<br>Dizajneri |group2style = text-align:center; color:#C04000; background:#FF7E00; border:1px solid #C04000; |list2= [[Auguste Rodin]] • [[Gustav Fabergé]] • [[Petar Karl Fabergé]] • [[Leonid Sherwood]] • [[Yves Saint Laurent]] • [[Jesús Rafael Soto]] |group3 = Arhitekti |group3style = text-align:center; color:#555555; background:#E5E4E2; border:1px solid #555555; |list3= [[Frank Lloyd Wright]] • [[Ibo Bonilla]] • [[Carlos Raúl Villanueva]] |group4 = Fotografi |group4style = text-align:center; color:black; background:white; border:1px solid black; |list4= [[Félix Nadar]] • [[Alberto Korda]] |below= }} ===Umjetnost=== {{Navbox generic |titlestyle = text-align:center; color:#702963; background: #DF73FF; border:1px solid #702963; |name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi |title= Doprinosi vezani uz umjetnost |groupstyle = text-align:center; color:red; border:1px solid silver; |abovestyle=text-align:center; color:#702963;background:#DF73FF; border:1px solid #702963; |belowstyle= text-align:center; color:#702963; background:#DF73FF; border:1px solid #702963; |groupstyle = text-align:center; color:#702963; background:#DF73FF; border:1px solid #702963; |above= |group1 = Slikarstvo |group1style = text-align:center; color:#882D17; background:#CC7722; border:1px solid #882D17; |list1= ''[[Krik]] • [[Nedjeljno poslijepodne na otoku La Grande Jatte]] • [[Kupači kod Asnièresa]] • [[Izbij Bijele Crvenim klinom]] • [[Bijelo na bijelom]] • [[Gospode! Pomozi mi preživjeti ovu smrtonosnu ljubav]] • [[Veliki val kod Kanagawe]] • [[Posvećenje Napoleona I (David)|Posvećenje Napoleona I]] • [[Napoleon I na carskom tronu]] • [[Napoleon u svojoj studiji]] • [[Nedovršeni portret generala Bonapartea]]'' |group2 = Kiparstvo<br>Dizajn |group2style = text-align:center; color:#C04000; background:#FF7E00; border:1px solid #C04000; |list2= ''[[Telefon sa slušalicom od jastoga]] • [[Sofa u obliku usta Mae West]]'' • [[Koh-i-Noor]] • ''[[Senbazuru]]'' • ''[[Gandhijeva tri majmuna]]'' • [[Toranj Juche|Toranj ''Juche'']] • [[Veliki spomenik na brdu Mansu]] |group3 = Arhitektura |group3style = text-align:center; color:#555555; background:#E5E4E2; border:1px solid #555555; |list3= [[Guggenheimov muzej u Bilbau]] • [[Opatija Westminster]] • [[Dvorac Osu]] • [[Dvorac Cape Coast]] • [[Dvorac Elmina]] • [[Elizejska palača]] • ''[[Palais Bourbon]]'' • ''[[Palais Luxembourg]]'' • ''[[Les Invalides]]'' • [[Palača Tuileries]] • [[Rowan Oak]] • [[Trg Kim Il-sunga]] • [[Kongresna dvorana Mansudae]] • [[Međunarodni aerodrom José Martí]] • [[Presidio Modelo]] • [[Aerodrom Quatro de Fevereiro]] • [[Međunarodni aerodrom Simón Bolívar (Venezuela)]] • [[Univerzitetski grad u Caracasu]] • [[Museo de Bellas Artes (Caracas)]] • [[Muzej moderne umjetnosti Jesús Soto]] • [[Kizuna (most)]] • [[Međunarodni aerodrom u Phnom Penhu]] • [[Muzej genocida Tuol Sleng]] • [[El Cajón (brana)]] • [[Vrata bez povratka (Ouidah)]] • [[Musée Honmè]] • [[Međunarodni aerodrom u Nadiju]] • [[Međunarodni aerodrom u Nausoriju]] • [[Fort Zeelandia (Paramaribo)]] • [[Fort Nieuw-Amsterdam]] • [[Zatvor Outram]] • [[Stara Gradska vijećnica (Singapur)]] |group4 = Općenito |group4style = text-align:center; color:black; background:white; border:1px solid black; |list4= [[De Stijl]] • [[Camp (stil)|Camp]] • [[Salon (Pariz)|Salon]] |below= }} ==Filmska umjetnost== ===Opći pojmovi=== {{Navbox | name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi | title = Doprinosi s područja filmografije | titlestyle = background-color:#AAD0FF; color:black; text-align:center; border:1px solid silver; | image = | imageleft = | bodyclass = hlist | list1 = [[Ekranizacija]] • [[Production I.G]] • [[noitaminA]] |list2= }} ===Biografije=== {{Navbox generic |titlestyle = color:black; background:white; border:1px solid black; |name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi |title= Doprinosi o filmašima |groupstyle = text-align:center; color:red; border:1px solid silver; |abovestyle=text-align:center; color:black; background:white; border:1px solid black; |belowstyle= text-align:center; color:black; background:white; border:1px solid black; |groupstyle = text-align:center; color:black; background:white; border:1px solid black; |above= |group1 = Glumci |list1= {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:red; background:white; border:1px solid #EF4135; |group1 = {{flagicon|SAD}} Sjedinjene Države |group1style = text-align:center; color:#FFFFFF; background:#B22234; border:1px solid #3C3B6E; |list1= [[Dean Winters]] • [[Tobin Bell]] • [[Ed O'Neill]] • [[Mariska Hargitay]] • [[Tamara Tunie]] • [[Sam Waterston]] • [[Diane Neal]] • [[B.D. Wong]] • [[Robert Sean Leonard]] • [[Peter Jacobson]] • [[Matt Damon]] • [[Andy García]] • [[Billy Dee Williams]] • [[Robert Forster]] |group2 = {{nowrap|{{flagicon|UK}} Ujedinjeno Kraljevstvo}} | group2style = background-color:#1C2D8C; color:white; text-align:center; border:1px solid #CC0000; |list2= [[Ian Hart]] • [[Emma Watson]] • [[Hugh Fraser]] • [[Philip Jackson]] • [[David Suchet]] • [[Pauline Moran]] • [[Alan Rickman]] • [[David Thewlis]] • [[Linus Roache]] • [[Albert Finney]] • [[Phil Davis]] • [[Rupert Penry-Jones]] • [[Steve Pemberton]] • [[Sam Stockman]] • [[George Rossi]] • [[Hannah Walters]] • [[Johnny Harris]] • [[Ben Bishop]] • [[Christopher Fulford]] • [[Claire Rushbrook]] • [[Alex Jennings]] • [[Eille Norwood]] • [[Arthur Wontner]] • [[Clive Brook]] |group3 = {{nowrap|{{flagicon|AUS}} Australija}} | group3style = background-color:#1C2D8C; color:white; text-align:center; border:1px solid silver; |list3= [[Costas Mandylor]] • [[Chris Hemsworth]] • [[Liam Hemsworth]] • [[Luke Hemsworth]] • [[Mia Wasikowska]] • [[Jesse Spencer]] |group4 = {{flagicon|HRV}} Hrvatska |group4style = text-align:center; color:white; background:red; border:1px solid blue; |list4= [[Duško Gruborović]] |group5 = {{flagicon|RUS}} Rusija |group5style = color:#FFFFFF; background:red; border:1px solid #0039A6; |list5= [[Vasilij Livanov]] • [[Igor Petrenko]] • [[Andrej Panjin]] • [[Stanislav Govoruhin]] |group6 = {{flagicon|FRA}} Francuska |group6style = color:#FFFFFF; background:#0055A4; border:1px solid #EF4135; |list6 = [[Irène Jacob]] |group7 = {{flagicon|JAP}} Japan |group7style = text-align:center; color:red;background:white; border:1px solid #EF4135; |list7= [[Kazuhiro Yamaji]] • [[Ryōhei Kimura]] |group8 = {{nowrap|{{flagicon|KAN}} Kanada}} | group8style = background-color:white; color:red; text-align:center; border-top: 1px solid #FF0000; border-bottom: 1px solid #FF0000; border-left: 1px solid white; border-right: 1px solid white; |list8= [[Matt Frewer]] |group9 = {{nowrap|{{flagicon|VEN}} Venezuela}} | group9style = background-color:#1C2D8C; color:white; text-align:center; border:1px solid #FCD116; |list9= [[Édgar Ramírez]] }} |group2 = Režiseri |list2= {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:red; background:white; border:1px solid #EF4135; |group1 = {{flagicon|SAD}} Sjedinjene Države |group1style = text-align:center; color:#FFFFFF; background:#B22234; border:1px solid #3C3B6E; |list1= [[Bryan Singer]] |group2 = {{nowrap|{{flagicon|UK}} Ujedinjeno Kraljevstvo}} | group2style = background-color:#1C2D8C; color:white; text-align:center; border:1px solid #CC0000; |list2= [[Alfred Hitchcock]] |group3 = {{nowrap|{{flagicon|ITA}} Italija}} | group3style = text-align:center; color:#FFFFFF;background:#009246; border:1px solid #EF4135; |list3= [[Federico Fellini]] |group4 = {{flagicon|HRV}} Hrvatska |group4style = text-align:center; color:white; background:red; border:1px solid blue; |list4= [[Branko Ivanda]] • [[Goran Kulenović]] • [[Dražen Žarković]] |group5 = {{flagicon|JAP}} Japan |group5style = text-align:center; color:red;background:white; border:1px solid #EF4135; |list5= [[Hirojuki Kakudō]] • [[Itsurō Kawasaki]] • [[Naoyoshi Shiotani]] • [[Katsuyuki Motohiro]] • [[Kiyotaka Suzuki]] |group6 = {{nowrap|{{flagicon|AUS}} Australija}} | group6style = background-color:#1C2D8C; color:white; text-align:center; border:1px solid silver; |list6= [[Peter Weir]] |group7 = {{nowrap|{{flagicon|NZL}} Novi Zeland}} | group7style = background-color:#1C2D8C; color:white; text-align:center; border:1px solid silver; |list7= [[Martin Campbell]] • [[Niki Caro]] |group8 = {{nowrap|{{flagicon|SUR}} Surinam}} | group8style = background:#C8102E; border:1px solid #007A33; color: #FFCD00; text-align:center; |list8= [[Pim de la Parra]] }} |group3 = Scenaristi<br>Producenti |list3= {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:red; background:white; border:1px solid #EF4135; |group1 = {{flagicon|SAD}} Sjedinjene Države |group1style = text-align:center; color:#FFFFFF; background:#B22234; border:1px solid #3C3B6E; |list1= [[Peter Blake]] • [[Katie Jacobs]] • [[Paul Attanasio]] • [[Lawrence Kaplow]] |group2 = {{flagicon|JAP}} Japan |group2style = text-align:center; color:red;background:white; border:1px solid #EF4135; |list2= [[Akijoshi Hongo]] • [[Reiko Joshida]] • [[Satoru Nishizono]] • [[Jōji Wada]] • [[Makoto Fukami]] • [[Kōji Yamamoto]] • [[Tō Ubukata]] • [[Jun Kumagai]] |group3 = {{flagicon|KAN}} Kanada |group3style = text-align:center; color:red;background:white; border:1px solid #EF4135; |list3= [[David Shore]] |group4 = {{flagicon|HRV}} Hrvatska |group4style = text-align:center; color:white; background:red; border:1px solid blue; |list4= [[Ivan Maloča]] • [[Zoran Lazić]] • [[Tonći Kožul]] • [[Vlado Bulić]] • [[Branko Ružić (scenarist)|Branko Ružić]] • [[Koraljka Meštrović]] • [[Antonio Gabelić]] • [[Irena Krčelić]] • [[Nikolina Čuljak]] }} |below= }} ===Filmovi i serije=== {{Navbox generic |titlestyle = color:black; background:white; border:1px solid black; |name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi |title= Doprinosi o filmovima |groupstyle = text-align:center; color:red; border:1px solid silver; |abovestyle=text-align:center; color:black; background:white; border:1px solid black; |belowstyle= text-align:center; color:black; background:white; border:1px solid black; |groupstyle = text-align:center; color:black; background:white; border:1px solid black; |above= |group1 = {{flagicon|SAD}} Sjedinjene Države |group1style = text-align:center; color:#FFFFFF; background:#B22234; border:1px solid #3C3B6E; |list1= ''[[Psycho]]'' • ''[[The Birds]]'' • ''[[Vertigo]]'' • ''[[Frenzy]]'' • ''[[Marnie]]'' • ''[[Rear Window]]'' • ''[[Rebecca]]'' • ''[[Mr. & Mrs. Smith (1941)|Mr. & Mrs. Smith]]'' • [[The Man Who Knew Too Much (1956)|''The Man Who Knew Too Much'' (1956)]] • ''[[Topaz (1969)|Topaz]]'' • [[Saw (2003)|''Saw'' (2003)]] • ''[[Saw (2004)|Saw]]'' • ''[[Saw II]]'' • ''[[Saw III]]'' • ''[[Saw IV]]'' • ''[[Saw V]]'' • ''[[From Hell (2001)|From Hell]]'' • [[The Count of Monte Cristo (2002)|''The Count of Monte Cristo'' (2002)]] • ''[[Notorious (1946)|Notorious]]'' • [[Sherlock Holmes (film, 1922)|''Sherlock Holmes'' (1922)]] • [[The Return of Sherlock Holmes (film, 1929)|''The Return of Sherlock Holmes'' (1929)]] • [[Sherlock Holmes (film, 1932)|''Sherlock Holmes'' (1932)]] • [[A Study in Scarlet (film, 1933)|''A Study in Scarlet'' (1933)]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[It (film, 2017)|''It'' (2017)]] |group2 = {{nowrap|{{flagicon|UK}} Ujedinjeno Kraljevstvo}} | group2style = background-color:#1C2D8C; color:white; text-align:center; border:1px solid #CC0000; |list2= ''[[Sherlock Holmes and the Case of the Silk Stocking]]'' • [[The Hound of the Baskervilles (film, 2002)|''The Hound of the Baskervilles'' (2002)]] • ''[[Harry Potter and the Philosopher's Stone (2001)|Harry Potter and the Philosopher's Stone]]'' • ''[[Harry Potter and the Chamber of Secrets (2002)|Harry Potter and the Chamber of Secrets]]'' • ''[[Harry Potter and the Prisoner of Azkaban (2004)|Harry Potter and the Prisoner of Azkaban]]'' • ''[[Harry Potter and the Goblet of Fire (2005)|Harry Potter and the Goblet of Fire]]'' • ''[[Harry Potter and the Order of the Phoenix (2007)|Harry Potter and the Order of the Phoenix]]'' • ''[[Harry Potter and the Half-Blood Prince (2009)|Harry Potter and the Half-Blood Prince]]'' • ''[[Harry Potter and the Deathly Hallows - Part 1]]'' • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] ''[[Harry Potter and the Deathly Hallows - Part 2]]'' • ''[[Agatha]]'' • ''[[The Krays]]'' • [[The Trial (1993)|''The Trial'' (1993)]] • ''[[Borat: Cultural Learnings of America for Make Benefit Glorious Nation of Kazakhstan]]'' • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Murder on the Orient Express (1974)|''Murder on the Orient Express'' (1974)]] • ''[[Murder, She Said]]'' • ''[[Murder Most Foul]]'' • ''[[Murder Ahoy!]]'' • ''[[Murder at the Gallop]]'' • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Sherlock Holmes (2009)|''Sherlock Holmes'' (2009)]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] ''[[Sherlock Holmes: A Game of Shadows]]'' • [[The Valley of Fear (film, 1916)|''The Valley of Fear'' (1916)]] • [[A Study in Scarlet (film, 1914)|''A Study in Scarlet'' (1914)]] • [[The Hound of the Baskervilles (film, 1921)|''The Hound of the Baskervilles'' (1921)]] • [[The Sign of Four (film, 1923)|''The Sign of Four'' (1923)]] • ''[[The Sleeping Cardinal]]'' • ''[[The Missing Rembrandt]]'' • ''[[The Triumph of Sherlock Holmes]]'' • [[The Sign of Four (film, 1932)|''The Sign of Four'' (1932)]] • [[Silver Blaze (film, 1937)|''Silver Blaze'' (1937)]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] ''[[Naked (film, 1993)|Naked]]'' • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] ''[[The Killing Fields (film)|The Killing Fields]]'' |group3 = {{flagicon|HRV}} Hrvatska |group3style = text-align:center; color:white; background:red; border:1px solid blue; |list3= ''[[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Lea i Darija]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Svećenikova djeca]]'' • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] ''[[Smrt Djevojčice sa žigicama (film)|Smrt Djevojčice sa žigicama]]'' |group4 = {{flagicon|JAP}} Japan |group4style = text-align:center; color:red; background:white; border:1px solid red; |list4 = [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Digimon Adventure (film)|''Digimon Adventure'' (film)]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] ''[[Psycho-Pass: The Movie]]'' • ''[[Saraba hakobune]]'' • ''[[Issun-bōshi (film)|Issun-bōshi]]'' |group5 = {{flagicon|NJE}} Njemačka |group5style = text-align:center; color:#000000; background:#FFCC00; border:1px solid #FF0000; |list5 = [[Der Hund von Baskerville (film, 1914)|''Der Hund von Baskerville'' (1914)]] • [[Der Hund von Baskerville (film, 1929)|''Der Hund von Baskerville'' (1929)]] |group6 = {{flagicon|SSSR}} Sovjetski Savez |group6style = text-align:center; color:#FFD700; background:red; border:1px solid #FFD700; |list6 = ''[[Priključenja Šerloka Holmsa i doktora Vatsona]]'' (''[[Šerlok Holms i doktor Vatson]]'' • [[Priključenja Šerloka Holmsa i doktora Vatsona (film)|''Priključenja Šerloka Holmsa i doktora Vatsona'' (film)]] • ''[[Priključenja Šerloka Holmsa i doktora Vatsona: Sobaka Baskervilej|Sobaka Baskervilej]]'' • ''[[Priključenja Šerloka Holmsa i doktora Vatsona: Sokroviša Agri|Sokroviša Agri]]'' • ''[[Priključenja Šerloka Holmsa i doktora Vatsona: Dvadcatij vek načinajecja|Dvadcatij vek načinajecja]]'') • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] ''[[Desjat negritjat]] {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:black; background:white; border:1px solid black; |group1 = {{flagicon|RUS}} Rusija | group1style =text-align:center; color:#FFFFFF; background:red; border:1px solid #0039A6; |list1 =''[[Savva. Serdce voina]]'' }} |group7 = {{flagicon|FRA}} Francuska |group7style = color:#FFFFFF; background:#0055A4; border:1px solid #EF4135; |list7 = ''[[Espoir, sierra de Teruel]]'' • ''[[Un chant d'amour]]'' • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] ''[[Z (film)|Z]]'' |group8 = {{nowrap|{{flagicon|NZL}} Novi Zeland}} | group8style = background-color:#1C2D8C; color:white; text-align:center; border: 1px solid silver |list8= ''[[Whale Rider]]'' |group9 = {{nowrap|{{flagicon|KAN}} Kanada}} | group9style = background-color:white; color:red; text-align:center; border-top: 1px solid #FF0000; border-bottom: 1px solid #FF0000; border-left: 1px solid white; border-right: 1px solid white; |list9= ''[[The Hound of the Baskervilles (film, 2000)|The Hound of the Baskervilles]]'' • ''[[The Sign of Four (film, 2001)|The Sign of Four]]'' • ''[[The Royal Scandal]]'' • ''[[The Case of the Whitechapel Vampire]]'' |group10 = {{nowrap|{{flagicon|VEN}} Venezuela}} | group10style = background-color:#1C2D8C; color:white; text-align:center; border:1px solid #FCD116; |list10= ''[[Punto y raya]]'' |group11 = {{nowrap|{{flagicon|HON}} Honduras}} | group11style = background-color:#0073CF; color:white; text-align:center; border:1px solid silver; |list11= ''[[Morazán (film)|Morazán]]'' |group12 = {{nowrap|{{flagicon|FIJ}} Fidži}} | group12style = background-color:#68BFE5; color:white; text-align:center; border:1px solid silver; |list12= ''[[The Land Has Eyes]]'' |group13 = {{nowrap|{{flagicon|SUR}} Surinam}} | group13style = background:#C8102E; border:1px solid #007A33; color: #FFCD00; text-align:center; |list13= ''[[Wan Pipel]]'' |group14= Likovi |list14 = [[King Kong]] {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:black; background:white; border: 1px solid black; |group1 = ''Star Wars'' |list1 = [[Darth Sidious]] • [[Yoda]] • [[Darth Vader]] • [[Qui-Gon Jinn]] • [[General Grievous]] |group2 = ''Saw'' |list2 = [[Mark Hoffman]] }} }} {{Navbox generic |titlestyle = color:black; background:white; border:1px solid black; |name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi |title= Doprinosi o serijama |groupstyle = text-align:center; color:red; border:1px solid silver; |abovestyle=text-align:center; color:black; background:white; border:1px solid black; |belowstyle= text-align:center; color:black; background:white; border:1px solid black; |groupstyle = text-align:center; color:black; background:white; border:1px solid black; |above= |group1 = {{flagicon|SAD}} Sjedinjene Države |group1style = text-align:center; color:#FFFFFF; background:#B22234; border:1px solid #3C3B6E; |list1= ''[[Law & Order: Special Victims Unit]] ''([[:Kategorija:Zakon i red: Odjel za žrtve|kategorija]])'' • [[Law & Order: Criminal Intent]] ''([[:Kategorija:Zakon i red: Zločinačke nakane|kategorija]])'' • [[Law & Order]] ''([[:Kategorija:Zakon i red|kategorija]])'' • [[House, M.D.]] ''([[:Kategorija:Dr. House|kategorija]])'' • [[Toro i Pončo]] '' • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[It (miniserija)|''It'' (miniserija)]] |group2 = {{nowrap|{{flagicon|UK}} Ujedinjeno Kraljevstvo}} | group2style = background-color:#1C2D8C; color:white; text-align:center; border:1px solid #CC0000; |list2= ''[[Agatha Christie's Poirot]] • [[The Adventures of Sherlock Holmes (televizijska serija)|The Adventures of Sherlock Holmes]] • [['Allo 'Allo!]] • [[Blackadder]] • [[Whitechapel (serija)|Whitechapel]] ''([[:Kategorija:Whitechapel|kategorija]])'' '' |group3 = {{flagicon|HRV}} Hrvatska |group3style = text-align:center; color:white; background:red; border:1px solid blue; |list3= ''[[Nad lipom 35]]'' • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] ''[[Bitange i princeze]]'' ([[:Kategorija:Bitange i princeze|kategorija]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] "[[Epizoda 9 (Bitange i princeze, sezona 1)|Epizoda 9 (S1)]]") |group4 = {{flagicon|JAP}} Japan |group4style = text-align:center; color:red; background:white; border:1px solid red; |list4 = ''[[Digimon Adventure]] ''([[:Kategorija:Digimon Adventure|kategorija]] • [[Popis epizoda Digimon Adventurea|popis epizoda]])'' '' • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] ''[[Psycho-Pass]]'' ([[:Kategorija:Psycho-Pass|kategorija]] • [[:Kategorija:Epizode animea Psycho-Pass|Epizode - sezona 1]] [ [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] "[[Perfect World]]" • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] "[[Saint's Supper]]" • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] "[[The Gates of Judgment]]" ] / [[:Kategorija:Epizode animea Psycho-Pass 2|2]] [ [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] "[[The Scales of Justice 〈299/300〉]]" ]) |group5 = {{flagicon|RUS}} Rusija |group5style = text-align:center; color:#FFFFFF; background:red; border:1px solid #0039A6; |list5= [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] ''[[Šerlok Holms (TV serija)|Šerlok Holms]]'' |group6= Likovi |list6 = {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:black; background:white; border:1px solid black; |group1 = ''SVU'' |list1 = [[Donald Cragen]] • [[Melinda Warner]] • [[Casey Novak]] • [[Dani Beck]] • [[Chester Lake]] • [[Elizabeth Donnelly]] • [[Brian Cassidy]] • [[Monique Jeffries]] • [[Kim Greylek]] • [[George Huang]] |group2 = ''L&O'' |list2 = [[Michael Cutter]] • [[Cyrus Lupo]] • [[Connie Rubirosa]] • [[Abbie Carmichael]] • [[Emil Skoda]] • [[Rey Curtis]] • [[Kevin Bernard]] • [[Jack McCoy]] |group3 = ''CI'' |list3 = [[Nola Falacci]] • [[Danny Ross]] • [[Zach Nichols]] |group4 = ''House'' |list4 = [[Gregory House]] • [[James Wilson]] • [[Robert Chase]] • [[Chris Taub]] • [[Lucas Douglas]] • [[Henry Dobson]] • [[John i Blythe House]] • [[Darryl Nolan]] |group5 = ''Whitechapel'' |list5 = [[Emerson Kent]] • [[Finlay Mansell]] • [[Megan Riley]] |group6 = ''[[Digimon]]''<br><small>([[Popis Digimona]])</small> |list6 = [[Taichi Jagami]] • [[Gospodari tame]] ([[Machinedramon]] • [[Piedmon]] • [[Puppetmon]] • [[MetalSeadramon]]) • [[Izzy Izumi]] • [[Devimon]] • [[Whamon]] • [[Phantomon]] • [[Apocalymon]] • [[Andromon]] • [[Datamon]] • [[Bakemon]] • [[Etemon]] • [[Monzaemon]] • [[Digitamamon]] • [[Meramon]] • [[MetalEtemon]] • [[Seadramon]] • [[Myotismon]] • [[VenomMyotismon]] • [[Centarumon]] • [[Piximon]] • [[Ogremon]] • [[Wizardmon]] • [[Shellmon]] • [[Elecmon]] • [[Frigimon]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Leomon]] • [[SaberLeomon]] • [[DemiDevimon]] • [[LadyDevimon]] }} }} ==Strip i mange== {{Navbox | name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi | title = Doprinosi s područja stripa | titlestyle = background-color:#AAD0FF; color:black; text-align:center; border:1px solid silver; | image = | imageleft = | bodyclass = hlist | list1 = [[Stripovska smrt]] |list2= }} ===Batman=== {{Navbox generic |titlestyle = text-align:center; color:yellow; background:black; border:1px solid yellow; |name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi |title=Batman |groupstyle = text-align:center; color:yellow; background:black; border:1px solid yellow; |abovestyle= text-align:center; color:yellow; background:black; border:1px solid yellow; |belowstyle= text-align:center; color:yellow; background:black; border:1px solid yellow; |groupstyle = text-align:center; color:yellow; background:black; border:1px solid yellow; |above= |group1 = Likovi |group1style = text-align:center; color:yellow; background:black; border:1px solid yellow; |list1= [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Batman]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Joker (strip)|Joker]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Penguin]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Riddler]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Mr. Freeze]] • [[Robin]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Catwoman]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Two-Face]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Mad Hatter (DC comics)|Mad Hatter]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Calendar Man]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Scarecrow]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Professor Pyg]] • [[Dollotroni]] • [[Son of Pyg]] • [[Hugo Strange]] |group2 = Autori | group2style = text-align:center; color:yellow; background:black; border:1px solid yellow; |list2= [[Bob Kane]] • [[Bill Finger]] • [[Jerry Robinson]] <!-- |group3 = {{flagicon|HRV}} Hrvatska |group3style = text-align:center; color:white; background:red; border:1px solid blue; |list3= ''[[Nad lipom 35]]'' |group4 = {{flagicon|JAP}} Japan |group4style = text-align:center; color:red; background:white; border:1px solid red; |list4 = ''[[Digimon Adventure]] ''([[:Kategorija:Digimon Adventure|kategorija]] • [[Popis epizoda Digimon Adventurea|popis epizoda]])'' '' |group5= Likovi |list5 = {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:black; background:white; border:1px solid black; |group1 = ''SVU'' |list1 = [[Donald Cragen]] • [[Melinda Warner]] • [[Casey Novak]] • [[Dani Beck]] • [[Chester Lake]] • [[Elizabeth Donnelly]] • [[Brian Cassidy]] • [[Monique Jeffries]] • [[Kim Greylek]] • [[George Huang]] |group2 = ''L&O'' |list2 = [[Michael Cutter]] • [[Cyrus Lupo]] • [[Connie Rubirosa]] • [[Abbie Carmichael]] • [[Emil Skoda]] • [[Rey Curtis]] • [[Kevin Bernard]] • [[Jack McCoy]] |group3 = ''CI'' |list3 = [[Nola Falacci]] • [[Danny Ross]] • [[Zach Nichols]] |group4 = ''House'' |list4 = [[Gregory House]] • [[James Wilson]] • [[Robert Chase]] • [[Chris Taub]] • [[Lucas Douglas]] • [[Henry Dobson]] • [[John i Blythe House]] • [[Darryl Nolan]] |group5 = ''Whitechapel'' |list5 = [[Emerson Kent]] • [[Finlay Mansell]] • [[Megan Riley]] |group6 = ''[[Digimon]]''<br><small>([[Popis Digimona]])</small> |list6 = [[Taiči Jagami]] • [[Gospodari tame]] ([[Machinedramon]] • [[Piedmon]] • [[Puppetmon]] • [[MetalSeadramon]]) • [[Izzy Izumi]] • [[Devimon]] • [[Whamon]] • [[Phantomon]] • [[Apocalymon]] • [[Andromon]] • [[Datamon]] • [[Bakemon]] • [[Etemon]] • [[Monzaemon]] • [[Digitamamon]] • [[Meramon]] • [[MetalEtemon]] • [[Seadramon]] • [[Myotismon]] • [[VenomMyotismon]] • [[Centarumon]] • [[Piximon]] • [[Ogremon]] • [[Wizardmon]] • [[Shellmon]] • [[Elecmon]] • [[Frigimon]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Leomon]] • [[SaberLeomon]] • [[DemiDevimon]] • [[LadyDevimon]] }}--> }} ===Bleach=== {{Navbox |titlestyle = |name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi |title=Bleach |groupstyle = |abovestyle= |belowstyle= |groupstyle = |above= |group1 = |group1style = |list1= [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] ''[[Bleach (manga)|Bleach]]'' ([[Lista poglavlja i tankōbon izdanja mange Bleach|poglavlja]]) • [[Bleach (anime)|Anime]] • [[Tite Kubo]] <!-- |group2 = Autori | group2style = text-align:center; color:yellow; background:black; border:1px solid yellow; |list2= [[Bob Kane]] • [[Bill Finger]] • [[Jerry Robinson]] |group3 = {{flagicon|HRV}} Hrvatska |group3style = text-align:center; color:white; background:red; border:1px solid blue; |list3= ''[[Nad lipom 35]]'' |group4 = {{flagicon|JAP}} Japan |group4style = text-align:center; color:red; background:white; border:1px solid red; |list4 = ''[[Digimon Adventure]] ''([[:Kategorija:Digimon Adventure|kategorija]] • [[Popis epizoda Digimon Adventurea|popis epizoda]])'' '' |group5= Likovi |list5 = {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:black; background:white; border:1px solid black; |group1 = ''SVU'' |list1 = [[Donald Cragen]] • [[Melinda Warner]] • [[Casey Novak]] • [[Dani Beck]] • [[Chester Lake]] • [[Elizabeth Donnelly]] • [[Brian Cassidy]] • [[Monique Jeffries]] • [[Kim Greylek]] • [[George Huang]] |group2 = ''L&O'' |list2 = [[Michael Cutter]] • [[Cyrus Lupo]] • [[Connie Rubirosa]] • [[Abbie Carmichael]] • [[Emil Skoda]] • [[Rey Curtis]] • [[Kevin Bernard]] • [[Jack McCoy]] |group3 = ''CI'' |list3 = [[Nola Falacci]] • [[Danny Ross]] • [[Zach Nichols]] |group4 = ''House'' |list4 = [[Gregory House]] • [[James Wilson]] • [[Robert Chase]] • [[Chris Taub]] • [[Lucas Douglas]] • [[Henry Dobson]] • [[John i Blythe House]] • [[Darryl Nolan]] |group5 = ''Whitechapel'' |list5 = [[Emerson Kent]] • [[Finlay Mansell]] • [[Megan Riley]] |group6 = ''[[Digimon]]''<br><small>([[Popis Digimona]])</small> |list6 = [[Taiči Jagami]] • [[Gospodari tame]] ([[Machinedramon]] • [[Piedmon]] • [[Puppetmon]] • [[MetalSeadramon]]) • [[Izzy Izumi]] • [[Devimon]] • [[Whamon]] • [[Phantomon]] • [[Apocalymon]] • [[Andromon]] • [[Datamon]] • [[Bakemon]] • [[Etemon]] • [[Monzaemon]] • [[Digitamamon]] • [[Meramon]] • [[MetalEtemon]] • [[Seadramon]] • [[Myotismon]] • [[VenomMyotismon]] • [[Centarumon]] • [[Piximon]] • [[Ogremon]] • [[Wizardmon]] • [[Shellmon]] • [[Elecmon]] • [[Frigimon]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Leomon]] • [[SaberLeomon]] • [[DemiDevimon]] • [[LadyDevimon]] }}--> }} ==Prirodne znanosti== ===Općenito=== {{Navbox generic |titlestyle = text-align:center; color:#808080; background: #DCDCDC; border:1px solid #808080; |name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi |title= Doprinosi vezani uz znanost |groupstyle = text-align:center; color:red; border:1px solid silver; |abovestyle=text-align:center; color:#702963;background:#DF73FF; border:1px solid #702963; |belowstyle= text-align:center; color:#702963; background:#DF73FF; border:1px solid #702963; |groupstyle = text-align:center; color:#702963; background:#DF73FF; border:1px solid #702963; |above= |group1 = Fizika |group1style = text-align:center; color:#6699CC; background:#73C2FB; border:1px solid #6699CC; |list1= [[Čvor (mjerna jedinica)]] • [[Veber]] • [[Kirchhoffovi zakoni spektroskopije]] • [[Kirchhoffovi zakoni]] • [[Paulijeva jednadžba]] • [[RIKEN]] • [[Laplaceov demon]] |group2 = Kemija |group2style = text-align:center; color:#800080; background:#C9A0DC; border:1px solid #800080; |list2= [[Eksploziv]] • [[Mendeljejevovi predviđeni elementi]] • [[Primordijski elementi]] • [[Arsenatna kiselina]] • [[Orsinijeva bomba]] |group3 = Biologija<br>Medicina |group3style = text-align:center; color:#01796F; background: #50C878; border:1px solid #01796F; |list3= {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:#01796F; background: #50C878; border:1px solid #01796F; |group1=Biologija |list1= [[Gušter]] • ''[[Bufo periglenes]]'' • ''[[Doryanthes excelsa]]'' • ''[[Varanus giganteus]]'' • ''[[Phyllopteryx]]'' • ''[[Callocephalon fimbriatum]]'' • ''[[Lycalopex vetulus]]'' • ''[[Bothrops insularis]]'' • ''[[Bletilla striata]]'' • [[Divovska sabljasta antilopa]] • ''[[Laniarius brauni]]'' • [[Pelorus Jack]] • [[Snareski pingvin]] • ''[[Agathis australis]]'' • ''[[Leiopelmatidae]]'' • [[Haastov orao]] • [[Srebrna paprat]] • [[Novozelandski dugorepi šišmiš]] • [[Sisavac iz Saint Bathansa]] • ''[[Icterus icterus]]'' • ''[[Cattleya mossiae]]'' • [[Kuprej]] • ''[[Sphaerocoryne affinis]]'' • [[Ruatanski aguti]] • ''[[Brachylophus]]'' • [[Plava otrovna žaba]] • [[Papilionanthe Miss Joaquim|''Papilionanthe'' Miss Joaquim]] |group2=Medicina |list2= [[Guillain-Barréov sindrom]] }} |group4 = Tehnologija |group4style = text-align:center; color:#B8860B; background:#DAA520; border:1px solid #B8860B; |list4= [[Metalurgija]] • [[Vatreno oružje]] {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:#B8860B; background:#DAA520; border:1px solid #B8860B; |group1=Računalna tehnologija |list1= [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Apple Inc.]] ([[Korisnik:Rjecina2|suradnja]]) • ''[[Crash Twinsanity]] • [[Sly 3: Honor Among Thieves]] • [[The Da Vinci Code (igra)|The Da Vinci Code]]'' • [[HOLMES2]] • [[Japanese Movie Database]] • [[Red Star OS]] }} |group5 = Geografija |group5style = text-align:center; color:#964B00; background:#E1A95F; border:1px solid #964B00; |list5= {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:#964B00; background:#E1A95F; border:1px solid #964B00; |group1=Država |list1= [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flag|Benin}} • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flag|Estonija}} • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flag|Fidži}} • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flag|Francuska}} • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flag|Honduras}} • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flag|Kambodža}} • {{flag|Škotska}} • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flag|Venezuela}} • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flag|Surinam}} • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flag|Sjeverna Koreja}} |group2=Naselja |list2= {{nowrap begin}} {{flagicon|ANG}} [[Benguela]]{{•w}} {{flagicon|ANG}} [[Cabinda (grad)|Cabinda]]{{•w}} {{flagicon|ANG}} [[Cambambe]]{{•w}} {{flagicon|ANG}} [[Cuito]]{{•w}} {{flagicon|ANG}} [[Huambo]]{{•w}} {{flagicon|ANG}} [[Lobito]]{{•w}} {{flagicon|ANG}} [[Lubango]]{{•w}} {{flagicon|ANG}} [[Lucapa]]{{•w}} {{flagicon|ANG}} [[Malanje]]{{•w}} {{flagicon|ANG}} [[Namibe]]{{•w}} {{flagicon|AUT}} [[Klosterneuburg]]{{•w}} {{flagicon|BEL}} [[Waterloo (Belgija)|Waterloo]]{{•w}} {{flagicon|BEN}} [[Parakou]]{{•w}} {{flagicon|BEN}} [[Djougou]]{{•w}} {{flagicon|BEN}} [[Bohicon]]{{•w}} {{flagicon|BEN}} [[Allada]]{{•w}} {{flagicon|BEN}} [[Kandi, Benin|Kandi]]{{•w}} {{flagicon|BEN}} [[Ouidah]]{{•w}} {{flagicon|BEN}} [[Abomey-Calavi]]{{•w}} {{flagicon|BEN}} [[Ganvié]]{{•w}} {{flagicon|ČEŠ}} [[Vratislavice]]{{•w}} {{flagicon|FIJ}} [[Labasa]]{{•w}} {{flagicon|FIJ}} [[Nadi]]{{•w}} {{flagicon|FIJ}} [[Nausori]]{{•w}} {{flagicon|FIJ}} [[Sigatoka]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Besançon]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Colombey-les-Deux-Églises]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Jœuf]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Mérignac]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Vichy]]{{•w}} {{flagicon|GAN}} [[Ho, Gana|Ho]]{{•w}} {{flagicon|GAN}} [[Kumasi]]{{•w}} {{flagicon|GAN}} [[Sekondi-Takoradi]]{{•w}} {{flagicon|GAN}} [[Tema, Gana|Tema]]{{•w}} {{flagicon|HON}} [[Trujillo, Honduras|Trujillo]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Caprese Michelangelo]]{{•w}} {{flagicon|JAP}} [[Nabari]]{{•w}} {{flagicon|JAP}} [[Satoshō]]{{•w}} {{flagicon|Kambodža}} [[Kampong Cham]]{{•w}} {{flagicon|Kambodža}} [[Sihanoukville]]{{•w}} {{flagicon|Kambodža}} [[Battambang]]{{•w}} {{flagicon|Kambodža}} [[Siem Reap]]{{•w}} {{flagicon|Kambodža}} [[Poipet]]{{•w}} {{flagicon|CRC}} [[San José, Kostarika|San José]]{{•w}} {{flagicon|CRC}} [[Ujarrás]]{{•w}} {{flagicon|KUB}} [[Baracoa]]{{•w}} {{flagicon|KUB}} [[Bayamo]]{{•w}} {{flagicon|KUB}} [[Cienfuegos]]{{•w}} {{flagicon|KUB}} [[Guantánamo]]{{•w}} {{flagicon|KUB}} [[Las Tunas (grad)|Las Tunas]]{{•w}} {{flagicon|KUB}} [[Manzanillo, Kuba|Manzanillo]]{{•w}} {{flagicon|KUB}} [[Pinar del Río]]{{•w}} {{flagicon|KUB}} [[Puerto Padre]] {{•w}} {{flagicon|KUB}} [[Santa Clara, Kuba|Santa Clara]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Voorhout]]{{•w}} {{flagicon|NZL}} [[Dunedin]]{{•w}} {{flagicon|NZL}} [[Nelson, Novi Zeland|Nelson]]{{•w}} {{flagicon|NZL}} [[Waitangi, Northland|Waitangi]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Oranienbaum]]{{•w}} {{flagicon|SIN}} [[Bedok]]{{•w}} {{flagicon|SJKOR}} [[Ch'ŏngjin]]{{•w}} {{flagicon|SJKOR}} [[Hamhŭng]]{{•w}} {{flagicon|SJKOR}} [[Namp'o]]{{•w}} {{flagicon|SJKOR}} [[P'anmunjŏm]]{{•w}} {{flagicon|SJKOR}} [[Rasŏn]]{{•w}} {{flagicon|SJKOR}} [[Sinŭiju]]{{•w}} {{flagicon|SJKOR}} [[Wŏnsan]]{{•w}} {{flagicon|SUR}} [[Moiwana]] {{nowrap end}} |group3=Ostalo |list3= {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:#964B00; background:#E1A95F; border:1px solid #964B00; |group1 = Administracija |list1 = [[Uljanovska oblast]] • [[Provincije Kostarike]] • [[Regioni Francuske]] • [[:Kategorija:Provincije Sjeverne Koreje|Provincije Sjeverne Koreje]] • [[Cabinda (provincija)]] • [[Rossov zavisni teritorij]] • [[Kraljevstvo Novi Zeland]] • [[Regije Novog Zelanda]] ([[Tasman (distrikt)|Tasman]] • [[Otago (regija)|Otago]] • [[Marlborough (regija)|Marlborough]] • [[Southland (regija)|Southland]] • [[Canterbury (regija, Novi Zeland)|Canterbury]] • [[West Coast (regija)|West Coast]]) • [[Scottova baza]] • [[Savezni teritoriji Venezuele]] • [[Obala komaraca]] • [[Departmani Benina]] |group2 = Otoci<br>Poluotoci |list2 = [[Iwo Jima]] • [[Ilha da Queimada Grande]] • [[Isla de la Juventud]] • [[Kermadecovi otoci]] • [[Los Roques (arhipelag)]] • [[Margaritin otok]] • [[Koh Kong (otok)|Koh Kong]] • [[Baia dos Tigres]] • [[Tigrov otok]] • [[Labuđi otoci]] • [[Viti Levu]] • [[Vanua Levu]] • [[Ceva-I-Ra]] • [[Koro (otok)|Koro]] • [[Kadavu]] • [[Taveuni]] • [[Rotuma]] • [[Uea]] • [[Bau (otok)|Bau]] • [[Naissaar]] • [[Pulau Ujong]] • [[Pedra Branca (Singapur)]] |group3 = Hidrologija |list3 = [[Arenal]] • [[Crvena Volta (rijeka)|Crvena Volta]] • [[Jezero Bosumtwi|Bosumtwi]] • [[Cascade de Gavarnie]] • [[Parnaíba (rijeka)|Parnaíba]] • [[Taedong]] • [[Korejski zaljev]] • [[Istočnokorejski zaljev]] • [[Tumen (rijeka)|Tumen]] • [[Rajsko jezero]] • [[Laguna de Leche]] • [[Zaljev Guantánamo]] • [[Cookov prolaz]] • [[Slapovi Calandula]] • [[Waikato (rijeka)|Waikato]] • [[Rotorua (jezero)|Rotorua]] • [[Tonlé Sap]] • [[Kwanza]] • [[Cunene]] • [[Lucala]] • [[Sangkae]] • [[Río Coco]] • [[Honduraški zaljev]] • [[Aguán]] • [[Ouémé (rijeka)|Ouémé]] • [[Oti (rijeka)|Oti]] • [[Beninski zaljev]] • [[Couffo (rijeka)|Couffo]] • [[Zou (rijeka)|Zou]] • [[Rewa (rijeka)|Rewa]] • [[Sigatoka (rijeka)|Sigatoka]] • [[Bligh Water]] • [[Valaste (vodopad)]] |group4 = Geologija |list4 = [[Mount Afadjato]] • [[Irazú]] • [[Pico da Neblina]] • [[Sierra Maestra]] • [[Serra da Chela]] • [[Mount Earnslaw]] • [[Južne Alpe]] • [[Pico Bolívar]] • [[Pico Humboldt]] • [[Pico Bonpland]] • [[Roraima (tepui)|Roraima]] • [[Kukenán (tepui)|Kukenán]] • [[Phnom Aural]] • [[Kardamonske planine]] • [[Slonovske planine]] • [[Phnom Kulen]] • [[Morro do Moco]] • [[Cerro Las Minas]] • [[Atakora (planinski lanac)|Atakora]] • [[Mont Sokbaro]] • [[Mont Agou]] • [[Mount Tomanivi]] • [[Van Asch Van Wijck (planinski lanac)]] |group5 = Ostalo |list5 = [[Park Ueno]] • ''[[Outback]]'' • [[Skijalište Masikryong]] • [[Pjongjanško vrijeme]] • [[Močvara Zapata]] • [[Park Johna Lennona]] • ''[[Lluvia de peces]]'' • [[Koraljna obala (Fidži)]] • [[Vanalinn]] • [[Singapurska luka]] }} }} |below= }} ===Znanstvenici=== {{Navbox generic |titlestyle = text-align:center; color:#808080; background: #DCDCDC; border:1px solid #808080; |name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi |title= Doprinosi vezani uz znanstvenike |groupstyle = text-align:center; color:red; border:1px solid silver; |abovestyle=text-align:center; color:#702963;background:#DF73FF; border:1px solid #702963; |belowstyle= text-align:center; color:#702963; background:#DF73FF; border:1px solid #702963; |groupstyle = text-align:center; color:#702963; background:#DF73FF; border:1px solid #702963; |above= |group1 = Fizičari |group1style = text-align:center; color:#6699CC; background:#73C2FB; border:1px solid #6699CC; |list1= [[Antoine Henri Becquerel]] • [[Heinrich Rudolf Hertz]] • [[Carl Hellmuth Hertz]] • [[Gustav Ludwig Hertz]] • [[Michael Faraday]] • [[Wilhelm Conrad Röntgen]] • [[Gerardus 't Hooft]] • [[Max Born]] • [[Edward Teller]] • [[Charles-Augustin de Coulomb]] • [[Joseph Henry]] • [[Wilhelm Eduard Weber]] • [[Lise Meitner]] • [[Gustav Robert Kirchhoff]] • [[Igor Kurčatov]] • [[Evangelista Torricelli]] • [[Erwin Schrödinger]] • [[Albert Einstein]] • [[Louis de Broglie]] • [[Wolfgang Pauli]] • [[Jean Baptiste Perrin]] • [[Arthur Holly Compton]] • [[Owen Willans Richardson]] • [[Čandrasekara Venkata Raman]] • [[Charles Thomson Rees Wilson]] • [[Carl David Anderson]] • [[George Paget Thomson]] • [[Victor Franz Hess]] • [[Isidor Isaac Rabi]] • [[Clinton Joseph Davisson]] • [[Aleksandar Prohorov]] • [[Henri Poincaré]] • [[Hideki Yukawa]] • [[Shin'ichirō Tomonaga]] • [[Joshio Nishina]] • [[William Lawrence Bragg]] • [[Brian Schmidt]] • [[William Henry Bragg]] • [[Mark Oliphant]] • [[Jean d'Alembert]] • [[Abdus Salam]] |group2 = Kemičari |group2style = text-align:center; color:#800080; background:#C9A0DC; border:1px solid #800080; |list2= [[Dmitrij Mendeljejev]] • [[Pierre Curie]] • [[Henry Cavendish]] • [[William Ramsay]] • [[Francis William Aston]] • [[Adolf von Baeyer]] • [[Eduard Buchner]] • [[Jacobus Henricus van 't Hoff]] • [[Henri Moissan]] • [[John Warcup Cornforth]] • [[Alan MacDiarmid]] • [[Glenn T. Seaborg]] |group3 = Liječnici |group3style = text-align:center; color:#01796F; background: #50C878; border:1px solid #01796F; |list3= [[Alexander Fleming]] • [[Hakaru Hashimoto]] • [[Tomisaku Kawasaki]] • [[Mikito Takajasu]] • [[Hidejo Noguchi]] • [[Kitasato Shibasaburō]] • [[Howard Florey]] • [[Robin Warren]] • [[Barry J. Marshall]] • [[Elizabeth Blackburn]] • [[Peter C. Doherty]] • [[Frank Macfarlane Burnet]] • [[John Carew Eccles]] • [[Dominique-Jean Larrey]] • [[Carlos Chagas]] • [[Sergej Korsakov]] • [[Arístides Agramonte]] • [[Carlos Finlay]] • [[John Marshall Macdonald]] • [[Baruj Benacerraf]] • [[Jacinto Convit]] • [[Salvador Moncada]] • [[Friedrich Robert Faehlmann]] • [[Jean Itard]] • [[Georges Mathé]] |group4 = Izumitelji |group4style = text-align:center; color:#B8860B; background:#DAA520; border:1px solid #B8860B; |list4= [[Ferdinand Porsche]] • [[André Citroën]] • [[Gottlieb Daimler]] • [[Eli Whitney]] • [[Humberto Fernández-Morán]] |group5 = Geografi |group5style = text-align:center; color:#964B00; background:#E1A95F; border:1px solid #964B00; |list5= [[Vladimir Tagancev]] |below= }} ==Društvene znanosti== ===Općenito=== {{Navbox generic |titlestyle = text-align:center; color:#808080; background: #DCDCDC; border:1px solid #808080; |name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi |title= Doprinosi vezani uz društvene znanosti |groupstyle = text-align:center; color:red; border:1px solid silver; |abovestyle=text-align:center; color:#702963;background:#DF73FF; border:1px solid #702963; |belowstyle= text-align:center; color:#702963; background:#DF73FF; border:1px solid #702963; |groupstyle = text-align:center; color:#702963; background:#DF73FF; border:1px solid #702963; |above= |group1 = Povijest |group1style = text-align:center; color:#800000; background:#C19A6B; border:1px solid #800000; |list1= [[Povijest Europe]] (nedovršeno) {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:#800000; background:#C19A6B; border:1px solid #800000; |group1 = pre-XX vijek. |list1 = [[Banket kestenja]] • [[Osmanski interegnum]] • [[Šogunat Tokugawa]] • [[Kultura Diquis]] • [[Zlatna Obala (danska kolonija)]] • [[Zlatna Obala (portugalska kolonija)]] • [[Zlatna Obala (švedska kolonija)]] • [[Zlatna Obala (nizozemska kolonija)]] • [[Bushrangeri]] • [[Plesna epidemija iz 1518.]] • [[Edikt iz Nantesa]] • [[Edikt iz Fontainebleaua]] • [[Kolonijalni Brazil]] • [[Generalna kapetanija Kuba]] • [[Guvernorat Kuba]] • [[Loango-Angola]] • [[Provincija Venezuela]] • ''[[Klein-Venedig]]'' • [[Funan]] • [[Mračno doba (Kambodža)]] • [[Longvek]] • [[Generalna kapetanija Gvatemala]] • [[Podzemni grad Agongointo-Zoungoudo]] • [[Obala robova]] • [[Kraljevstvo Dahomej]] • [[Carstvo Oyo]] • [[Kralj Dahomeja]] • [[Dahomejski godišnji običaji]] • [[Društvo za Surinam]] • [[Invazija Surinama (1667)|Invazija Surinama]] • [[Napad na Fort Zeelandiju (1667)|Napad na Fort Zeelandiju]] • [[Kraljevina Singapura]] • ''[[Malajski anali]]'' • [[Temasek]] {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:#800000; background:#C19A6B; border:1px solid #800000; |group1 = XVIII. vijek |list1 = [[Savjet drevnih]] • [[Prva Francuska Republika]] • [[Konzulat (Francuska)]] • [[Direktorij (Francuska)]] • [[Komitet javnog spasa]] • [[Jakobinska diktatura]] • [[Termidorska reakcija]] • [[Puč 18. brumairea]] • [[Žirondinci]] • [[Septembarski masakri]] • [[Bijeg u Varennes]] • [[Žirondinski ustavni projekt]] • [[Kraljevstvo Francuska (1791-1792)]] • [[Prva industrijska revolucija]] • [[Vicekraljevstvo Nova Granada]] • [[Generalna kapetanija Venezuela]] • ''[[Kambodžanske kraljevske kronike]]'' |group2 = XIX. vijek |list2 = [[Posvećenje Napoleona I]] • [[Kraljevina Holandija]] • [[Kraljevina Vestfalija]] • [[Burbonska restauracija]] • [[Druga industrijska revolucija]] • [[Monroeova doktrina]] • [[Zlatna Obala (britanska kolonija)]] • [[Pobuna u Eureki]] • [[Julska Monarhija]] • [[Francuska revolucija 1848.]] • [[Druga Francuska Republika]] • [[Dani lipnja]] • [[Predsjednički izbori u Francuskoj 1848.]] • [[Francuski ustavni referendum 1851.]] • [[Referendum o Drugom Francuskom Carstvu 1852.]] • [[Pariški sporazum (1856)]] • [[Pariški kongres (1856)]] • [[Orsinijev atentat]] • [[Bitka kod Sedana (1870)]] • [[Treća Francuska Republika]] • [[Suđenje tridesetorici]] • [[Kriza 16. svibnja 1877.]] • [[Panamski skandali]] • [[Tonkinska afera]] • [[Protektorat Annam]] • [[Kočinkina]] • [[Zastupnički dom (Francuska)]] • [[Predstavnički dom (Francuska)]] • [[Incident u Fashodi]] • [[Predsjednički izbori u Brazilu 1891.]] • [[Ujedinjeno Kraljevstvo Portugala, Brazila i Algarva]] • [[Kraljevina Brazil]] • [[Nezavisnost Brazila]] • [[Brazilsko Carstvo]] • [[Brazilski rat za nezavisnost]] • [[Prva Brazilska Republika]] • [[Desetogodišnji rat]] • [[Mali rat (Kuba)]] • [[Kubanski rat za nezavisnost]] • [[Američka vojna uprava na Kubi]] • [[Tellerov amandman]] • [[Pariški sporazum (1898)]] • [[Novi Zeland (kolonija)]] • [[Ratovi mušketa]] • [[Novozelandski ratovi]] • [[Sewellovo ministarstvo (1856.)]] • [[Vrhovna hunta]] • [[Prva Venezuelanska Republika]] • [[Venezuelanski rat za nezavisnost]] ([[Bitka na jezeru Maracaibo]]) • [[Druga Venezuelanska Republika]] • [[Manifest iz Cartagene]] • [[Divna kampanja]] • [[Dekret o ratu do smrti]] • [[Treća Venezuelanska Republika]] • [[Kongres u Angosturi]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Velika Kolumbija]] • [[Država Venezuela]] • [[Savezni rat]] • [[Sjedinjene Države Venezuele]] • [[Venezuelanska kriza (1895)]] • [[Francuski protektorat u Kambodži]] • [[Tonkin (francuski protektorat)]] • [[Comayagua (provincija)]] • [[Državni udar u Hondurasu 1827.]] • [[Prvi francusko-dahomejski rat]] • [[Drugi francusko-dahomejski rat]] • [[Francuski Dahomej]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Francuska Zapadna Afrika]] • [[Kraljevstvo Fidži]] • [[Fidži (kolonija)]] • ''[[Ärkamisaeg]]'' • [[Singapurski sporazum 1819.]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Tjesnačka naselja]] • [[Anglo-nizozemski sporazum (1824)]] |group3 = XX. vijek<br>(do 1914.) |list3 = [[Plattov amandman]] • [[Republika Kuba (1902–1959)]] • [[Pacifikacija Kube]] • [[Novi Zeland (dominion)]] • [[Venezuelanska kriza (1902–1903)]] • [[Nizozemsko-venezuelanski rat]] }} |group2 = Prvi svjetski rat<br>(1914. - 1918.) |list2 = {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:#800000; background:#C19A6B; border:1px solid #800000; |group1 = Općenito |list1 = [[Prvi svjetski rat]] • [[Središnje sile]] |group2 = Bitke |list2 = [[Bitka kod Tannenberga (1914.)|Bitka kod Tannenberga]] • [[Cerska bitka]] • [[Kolubarska bitka]] • [[Ofenziva od 100 dana]] • [[Druga bitka na Marni]] • [[Ofenziva Meuse-Argonne]] • [[Bitka na granicama]] • [[Nivelleova ofenziva]] • [[Bitka kod grebena Vimy]] |group3 = Ostalo |list3 = [[Sarajevski atentat]] • [[Oktobarska revolucija]] • [[Mir u Brest-Litovsku]] • [[Ruska revolucija (1917.)|Ruska revolucija 1917.]] • [[Britanski Togoland]] • ''[[Entente Cordiale]]'' • [[Francusko-ruska alijansa]] • [[Anglo-ruska antanta]] • [[Sovjetska Republika Naissaar]] • [[Manifest narodā Estonije]] • [[Njemačka okupacija Estonije u Prvom svjetskom ratu]] • [[Singapurska pobuna 1915.]] }} |group3 = Međuratno razdoblje<br>(1918. - 1939.) |list3 = [[Pariška mirovna konferencija 1919.]] • [[Münchenski sporazum]] • [[Abdikacijska kriza]] • [[Ugovori iz Locarna]] • [[Briand-Cerettijev sporazum]] • [[Briand-Kelloggov pakt]] • [[Kriza 6. veljače 1934.]] • [[Predsjednički izbori u Brazilu 1930.]] • [[Brazilska revolucija 1930.]] • [[Privremena vojna junta (1930)]] • [[Vargasova era]] • [[Pentarhija iz 1933.]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Estonski rat za nezavisnost]] • [[Estonska radnička komuna]] • [[Rusko-estonski sporazum iz Tartua]] • [[Vaps (pokret)]] • [[Pokušaj državnog udara u Estoniji 1924.]] • [[Suđenje 149-orki]] • [[Baltička antanta]] • [[Doba šutnje]] |group4 = Drugi svjetski rat<br>(1939. - 1945.) |list4 = {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:#800000; background:#C19A6B; border:1px solid #800000; |group1 = Općenito |list1 = [[Drugi svjetski rat]] • [[Uzroci Drugog svjetskog rata]] • [[Saveznici]] • [[Sile Osovine]] • [[Posljedice Drugog svjetskog rata]] |group2 = Bitke |list2 = [[Operacija Bagration]] • [[Bitka za Francusku]] • [[Bitka kod La Plate]] • [[Saveznička invazija Sicilije]] • [[Operacija Anton|Operacija ''Anton'']] • [[Operacija Dragoon|Operacija ''Dragoon'']] • [[Praški ustanak]] • [[Ljetni rat]] • [[Bitka za Singapur]] • [[Operacija Jaywick|Operacija ''Jaywick'']] • [[Bombardiranje Singapura (1944–1945)]] • [[Bombardiranje Singapura (1941)]] • [[Operacija Tiderace|Operacija ''Tiderace'']] • [[Operacija Struggle|Operacija ''Struggle'']] |group3 = Ostalo |list3 = [[Schindlerovi židovi]] • [[Hitlerov pozdrav]] • [[Operacija Valkira]] • [[Vichyevska Francuska]] • [[Republika Slovačka (1939. - 1945.)]] • [[Riomski proces]] • [[Glasovanje o delegaciji punih ustavnih ovlasti Philippeu Pétainu]] • [[Njemačka vojna uprava u Belgiji i sjevernoj Francuskoj]] • [[Njemačka vojna uprava u okupiranoj Francuskoj]] • ''[[Militärverwaltung]]'' • [[Slobodna Francuska]] • [[Apel 18. juna]] • [[Privremena vlada Francuske Republike]] • [[Čehoslovačka vlada u egzilu]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Benešovi dekreti]] • [[Japanska okupacija Kambodže]] • [[Njemačka okupacija Estonije u Drugom svjetskom ratu]] • ''[[Generalbezirk Estland]]'' • [[Estonska samouprava]] • [[Reichskommissariat Ostland|''Reichskommissariat'' Ostland]] • [[Bijeg podmornice Orzeł|Bijeg podmornice ''Orzeł'']] • [[Shōnan-tō]] • [[Sook Ching]] • [[Sōjūsetsu incident]] • [[Operacija Gustavus|Operacija ''Gustavus'']] • [[Operacija Zipper|Operacija ''Zipper'']] • [[Britanska vojna uprava (Malaja)]] }} |group5 = Hladni rat<br>(1945. - 1991.) |list5 = [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Hladni rat]] • [[Elizejski ugovor]] • [[Nixonov posjet Kini 1972.]] • [[Angolski građanski rat]] • [[Trumanova doktrina]] • [[Socijalistička Republika Rumunjska]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Demokratska Kampućija]] • [[Zapadna Njemačka]] • [[Kostarikanski građanski rat]] • [[Gana (krunska zemlja)]] • [[Neredi u Accri 1948.]] • [[Velika šestorica (Gana)]] • [[Politika bijele Australije]] • [[Ustavna kriza u Australiji 1975.]] • [[Četvrta Francuska Republika]] • [[Peta Francuska Republika]] • [[Maj 1968]] • [[Druga Brazilska Republika]] • [[Državni udar u Brazilu 1964.]] • [[Vojna diktatura u Brazilu]] • [[Brazilska vojna hunta (1969)]] • [[Narodna Republika Koreja]] • [[Sovjetska civilna uprava]] • [[Privremeni narodni komitet za Sjevernu Koreju]] • [[Korejska demilitarizirana zona]] • [[Bitka za Incheon]] • [[Operacija Pokpoong]] • [[Podjela Koreje]] • [[Korejski sporazum o primirju]] • [[Bombaški napad u Rangoonu]] • [[Ubojstva sjekirom u P'anmunjŏmu]] • [[Kasarne Moncada]] • [[Operacija Mongoose]] • [[Operacija Northwoods]] • [[Cubana de Aviación let 455]] • [[Narodna Republika Angola]] • [[Demokratska Narodna Republika Angola]] • [[Republika Cabinda]] • [[Angolski rat za nezavisnost]] • [[Alvorski sporazum]] • [[Češka i Slovačka Federativna Republika]] • [[ANZUS]] • [[Paktomanija]] • ''[[El Trienio Adeco]]'' • [[Četvrta Venezuelanska Republika]] • [[Pakt iz Puntofija]] • [[Državni udar u Venezueli 1958.]] • [[Državni udar u Venezueli 1945.]] • [[Francuska unija]] • [[Francuska zajednica]] • [[Kraljevina Kambodža (1953–1970)]] • [[Bangkoška zavjera]] • [[Operacija Menu]] • [[Operacija Freedom Deal]] • [[Državni udar u Kambodži 1970.]] • [[Kmerska Republika]] • [[Predsjednički izbori u Kambodži 1972.]] • [[Predstavnička skupština kampućijskog naroda]] • [[Santebal]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Kambodžanski genocid]] ([[Kambodžanska polja smrti]] • [[Drvo smrti]] • [[Choeung Ek]] • [[Masakr u Ba Chúcu]]) • [[Narodna Republika Kampućija]] • [[Plan K5]] • [[Država Kambodža]] • [[Kambodžansko-vijetnamski rat]] • [[Koalicijska vlada Demokratske Kampućije]] • [[Pariški mirovni sporazum (1991)]] • [[Državni udar u Hondurasu 1963.]] • [[Državni udar u Hondurasu 1975.]] • [[Honduraška vojna hunta (1956–1957)]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Fudbalski rat]] • [[Sahelsko-beninska unija]] • [[Republika Dahomej]] • [[Državni udar u Dahomeju 1963.]] • [[Predsjedničko vijeće (Dahomej)]] • [[Predsjednički izbori u Dahomeju 1970.]] • [[Državni udar u Dahomeju 1972.]] • [[Narodna Republika Benin]] • [[Pokušaj državnog udara u Beninu 1977.]] • [[Fidži (dominion)]] • [[Državni udari na Fidžiju 1987.]] • [[Operacija Morris Dance]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Estonska vlada u egzilu]] • [[Deklaracija suvereniteta Estonske SSR]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Raspjevana revolucija]] • [[Fosforitni rat]] • [[Pismo četrdesetorice]] • [[Surinam (Kraljevina Nizozemska)]] • [[Državni udar u Surinamu 1980.]] • [[Nacionalni vojni savjet (Surinam)]] • [[Decembarska ubojstva]] • [[Surinamski unutrašnji rat]] • [[Masakr u Moiwani]] • [[Državni udar u Surinamu 1990.]] • [[Singapur (kolonija)]] • [[Singapur (savezna država)]] • [[Malezijski sporazum]] |group6 = 1990-e<br>XXI. vijek |list6 = [[Crno proljeće (Kuba)]] • [[Opći izbori u Angoli 1992.]] • [[Masakr na Noć vještica]] • [[Pokušaji državnih udara u Venezuel 1992.]] • [[Bolivarska revolucija]] • [[Pokušaj državnog udara u Venezueli 2002.]] • [[Prijelazna uprava Ujedinjenih nacija u Kambodži|UNTAC]] • [[Privremena vlada nacionalnog jedinstva i nacionalnog spasa Kambodže]] • [[Ustavna kriza u Hondurasu 2009.]] • [[Državni udar u Hondurasu 2009.]] • [[UTAGE let 141]] • [[Državni udar na Fidžiju 2000.]] • [[Državni udar na Fidžiju 2006.]] • [[Prosvjedi u Surinamu 1999.]] }} |group2 = Pravo<br>Kriminologija |group2style = text-align:center; color:black; background:silver; border:1px solid black; |list2= [[Scotland Yard]] • [[Old Bailey]] • ''[[Volksgerichtshof]]'' • [[Vrhovni sud Kostarike]] • [[Vrhovni sud Gane]] • [[Ustav Australije]] • [[Ustav Gane]] • [[Ustav Francuske (1791)]] • [[Ustav Francuske (1793)]] • [[Ustav Francuske (1795)]] • [[Ustav Francuske (1799)]] • [[Ustav Francuske (1802)]] • [[Ustav Francuske (1804)]] • [[Povelja iz 1814.]] • [[Dopunski akt ustavima Prvog Carstva]] • [[Povelja iz 1830.]] • [[Ustav Francuske (1848)]] • [[Ustav Francuske (1852)]] • [[Francuski ustavni zakoni (1875)]] • [[Ferryjevi zakoni]] • [[Francuski ustavni zakon (1940)]] • [[Francuski ustavni zakon (1945)]] • [[Ustav Francuske (1946)]] • [[Ustav Francuske]] • [[Ustav Brazila]] • [[Ustav Sjeverne Koreje]] • [[Ustav Kube]] • [[Bustamanteov kodeks]] • [[Ustav Angole]] • [[Ustavni sud (Češka)]] • [[Macdonaldova trijada]] • [[Vrhovni sud Novog Zelanda]] • [[Ustav Novog Zelanda]] • [[Panoptikon]] • [[Deklaracija nezavisnosti Novog Zelanda]] • [[Sporazum iz Waitangija]] • [[Vrhovni sud pravde (Venezuela)]] • [[Ustav Venezuele]] • [[Deklaracija nezavisnosti (Venezuela)]] • [[Ustav Kambodže]] • [[Kambodžanski tribunal]] • [[Ustav Hondurasa]] • [[Vrhovni sud pravde (Honduras)]] • [[Ustav Benina]] • [[Kvazisud]] • ''[[modus operandi]]'' • [[Ustav Fidžija]] • [[Zakon o pomirbi, toleranciji i jedinstvu]] • [[Ustav Estonije]] • [[Ustav Surinama]] • [[Vrhovni sud Singapura]] |group3 = Politika |group3style = text-align:center; color:white; background: black; border:1px solid silver; |list3= {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:white; background: black; border:1px solid silver; |group1 = Općenito |list1 = [[Nacizam]] • ''[[Révolution nationale]]'' • [[Koronelizam]] • ''[[Juche]]'' • ''[[Songun]]'' • ''[[Songbun]]'' • [[Neutralna država]] • [[Čavizam]] • [[Nulta godina (Kambodža)|Nulta godina]] • ''[[Françafrique]]'' |group2 = Posebno |list2 = [[Popis njemačkih ministara obrane]] • [[Premijer Ujedinjenog Kraljevstva]] • [[Hitlerov kabinet]] • [[Premijer Japana]] • ''[[Kokkai]]'' • [[Nacionalna stranka oslobođenja (Kostarika)|PLN]] • [[Stranka građanske akcije|PAC]] • [[Libertarijanski pokret|ML]] • [[Predsjednik Kostarike]] • [[Zakonodavna skupština (Kostarika)]] • [[Predsjednik Gane]] • [[Premijer Gane]] • [[Stranka narodne konvencije|CPP]] • [[Parlament Gane]] • [[Državni savjet (Gana)]] • [[Premijer Australije]] • [[Parlament Australije]] • [[Generalni guverner Australije]] • [[Premijer Francuske]] • [[Predsjednik Francuske]] • [[Francuski parlament]] • [[Senat (Francuska)]] • [[Narodna skupština (Francuska)]] • [[Kongres Francuskog parlamenta]] • [[Predsjednik Brazila]] • ''[[Congresso Nacional]]'' • ''[[Senado Federal]]'' • ''[[Câmara dos Deputados]]'' • [[Premijer Brazila]] • [[Vječni predsjednik republike]] • [[Vrhovna narodna skupština]] • [[Premijer Sjeverne Koreje]] • [[Administrativna podjela Sjeverne Koreje]] • [[Spisak vrhovnih vođa Sjeverne Koreje]] • [[Spisak državnih poglavara Sjeverne Koreje]] • ''[[Ch'ŏndogyo Ch'ŏngudang]]'' • [[Predsjednik Kube]] • [[Premijer Kube]] • [[Nacionalna skupština narodne sile]] • [[Predsjednik Angole]] • [[Potpredsjednik Angole]] • [[Premijer Angole]] • [[Narodna skupština (Angola)]] • [[Generalni guverner Novog Zelanda]] • [[Premijer Novog Zelanda]] • [[Parlament Novog Zelanda]] • [[Predstavnički dom (Novi Zeland)]] • [[Zakonodavno vijeće (Novi Zeland)]] • [[Laburistička stranka Novog Zelanda]] • [[Zelena stranka Aotearoe Novog Zelanda]] • [[Prvo Novi Zeland]] • [[Kolonijalni tajnik Novog Zelanda]] • [[Predsjednik Venezuele]] • [[Narodna skupština (Venezuela)]] • [[Demokratska akcija (Venezuela)]] • [[Parlament Kambodže]] • [[Senat (Kambodža)]] • [[Narodna skupština (Kambodža)]] • [[Kralj Kambodže]] • [[Premijer Kambodže]] • [[Liberalna stranka (Kambodža)]] • [[Demokratska stranka (Kambodža)]] • [[Sangkum]] • [[Komunistička partija Kampućije]] • [[Nacionalni kongres (Honduras)]] • [[Predsjednik Hondurasa]] • [[Narodna skupština (Benin)]] • [[Predsjednik Benina]] • [[Premijer Benina]] • [[Conseil de l'Entente]] • [[Partija narodne revolucije Benina]] • [[Predsjednik Fidžija]] • [[Premijer Fidžija]] • [[Parlament Fidžija]] • [[Senat (Fidži)]] • [[Predstavnički dom (Fidži)]] • [[Veliko vijeće poglavica]] • [[Guverner Fidžija]] • [[Generalni guverner Fidžija]] • [[Administrativna podjela Fidžija]] • [[Premijer Kraljevstva Fidži]] • [[Ratu]] • [[Glavni ministar Fidžija]] • [[Zakonodavno vijeće (Fidži)]] • ''[[Riigikogu]]'' • [[Premijer Estonije]] • ''[[Riigihoidja]]'' • [[Komunistička partija Estonije]] • [[Predsjednik Surinama]] • [[Potpredsjednik Surinama]] • [[Premijer Surinama]] • [[Narodna skupština (Surinam)]] • [[Generalni guverner Surinama]] • [[Parlament Singapura]] • [[Predsjednik Singapura]] • [[Premijer Singapura]] • [[Stranka narodne akcije]] • [[Singapurska samouprava]] • [[Guverner Singapura]] • [[Yang di-Pertuan Negara]] • [[Zakonodavno vijeće (Singapur)]] • [[Zakonodavna skupština (Singapur)]] • [[Glavni ministar Singapura]] }} |group4 = Vojna znanost |group4style = text-align:center; color:#556B2F; background:#6B8E23; border:1px solid #556B2F; |list4= [[Regia Marina]] • [[Royal Navy]] • [[Vojska Kostarike]] • ''[[Maréchal de France]]'' • ''[[École spéciale militaire de Saint-Cyr]]'' • [[Korejska narodna armija]] • [[USS Pueblo (AGER-2)]] • ''[[Movimiento 26 de Julio]]'' • [[Oružane snage Angole]] • [[Kubanske revolucionarne oružane snage]] • ''[[Generalissimus]]'' • [[Khmer Issarak]] • [[Dahomejske Amazonke]] • [[Oružane snage Republike Fidži]] • ''[[Junglecommando]]'' • [[Singapurska strategija]] • ''[[Kenpei]]'' |group5 = Lingvistika |group5style = text-align:center; color:black; background: white; border:1px solid black; |list5 = [[Joruba jezik]] • [[Fon jezik]] • [[Fidžijski jezik]] • [[Fidžijski hindski jezik]] • [[Rotumanski jezik]] |group6 = Ostalo |group6style = text-align:center; color:#808080; background: #DCDCDC; border:1px solid #808080; |list6= [[Kultura Sovjetskoga Saveza]] • [[Centar za obiteljske evidencije]] • [[Stair House]] • [[David Livingstone Centre]] • [[Psihijatrijska bolnica Broadmoor]] • [[The Blind Beggar]] • [[Oni (folklor)]] • ''[[Hanami]]'' • [[Tri mudra majmuna]] • ''[[The Strand Magazine]]'' • [[221B Baker Street]] • [[Museo Nacional de Costa Rica]] • [[Mekatelyu]] • [[Nacionalni park Tortuguero]] • [[Nacionalni park Poás]] • [[Waakye]] • [[Ganci]] • [[Sveučilište u Adelaideu]] • [[Sveučilište u Melbourneu]] • [[Marianne]] • [[Čudovište iz Rajskog jezera]] • ''[[Rodong Sinmun]]'' • [[Korejska centralna novinska agencija]] • [[Festival Arirang]] • [[Vargaška tragedija]] • [[Kambodžanski riel]] • [[Novi ljudi]] • [[Nacionalni autonomni univerzitet Hondurasa]] • [[Naša Gospa od Suyape]] • [[Zapadnoafrički CFA franak]] • [[Srednjoafrički CFA franak]] • [[Chupa Chups]] • [[Univerzitet na Fidžiju]] • [[Fidžijski dolar]] • [[Nacionalni park Sigatoka Sand Dunes]] • ''[[Cibi]]'' • [[Estonska marka]] • ''[[Postimees]]'' • [[Zastava Estonske Sovjetske Socijalističke Republike]] • [[Surinamski dolar]] • [[Surinamski gulden]] • [[Planska područja u Singapuru]] • [[Regije Singapura]] • [[Japanski okupacijski dolar]] |below= }} ===Biografije=== {{Navbox generic |titlestyle = text-align:center; color:#808080; background: #DCDCDC; border:1px solid #808080; |name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi |title= Doprinosi vezani uz društvene znanosti |groupstyle = text-align:center; color:red; border:1px solid silver; |abovestyle=text-align:center; color:#702963;background:#DF73FF; border:1px solid #702963; |belowstyle= text-align:center; color:#702963; background:#DF73FF; border:1px solid #702963; |groupstyle = text-align:center; color:#702963; background:#DF73FF; border:1px solid #702963; |above= |group1 = Povijest |group1style = text-align:center; color:#800000; background:#C19A6B; border:1px solid #800000; |list1= [[Slavko Goldstein]] |group2 = Pravo<br>Kriminologija |group2style = text-align:center; color:black; background:silver; border:1px solid black; |list2= {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:black; background:silver; border:1px solid black; |group1 = Pravo |list1 = [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Roland Freisler]] • [[Clarence Darrow]] • [[Moisés Vieites]] • [[Antonio Sánchez de Bustamante y Sirvén]] |group2 = Kriminologija |list2 = [[Vlado Černozemski]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Braća Kray]] • [[George Cornell]] • [[Jack McVitie]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Leopold i Loeb]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Jack Trbosjek]] ([[:Kategorija:Jack Trbosjek|kategorija /uz izuzetke/]]) • [[Igor Guzenko]] • [[Issei Sagawa]] • [[Charles Augustus Howell]] • [[Charlotte Corday]] • [[Charles-Henri Sanson]] • [[Felice Orsini]] • [[Sante Geronimo Caserio]] • [[Leonard Read]] • [[Sogomon Tejlirjan]] }} |group3 = Politika |group3style = text-align:center; color:white; background: black; border:1px solid silver; |list3= {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:white; background: black; border:1px solid silver; |group1 = Amerike |list1 = {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:white; background: black; border:1px solid silver; |group1 = {{flagicon|SAD}} Sjedinjene Države |list1 =[[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Harry S. Truman]] • [[William H. Seward]] • [[William Jennings Bryan]] • [[Harvey Milk]] • [[Dan White]] • [[George Moscone]] • [[Frank B. Kellogg]] • [[Fiorello H. La Guardia]] |group2 = {{flagicon|KAN}} Kanada |list2= [[Lester B. Pearson]] • [[Pierre Trudeau]] |group3 = {{flagicon|Kostarika}} Kostarika |list3= [[Juan Mora Fernández]] • [[José María Castro Madriz]] • [[Federico Tinoco Granados]] • [[Otilio Ulate Blanco]] • [[José Figueres Ferrer]] • [[Rafael Ángel Calderón Guardia]] • [[Laura Chinchilla]] • [[Óscar Arias]] |group4 = {{flagicon|Brazil}} Brazil |list4= [[Deodoro da Fonseca]] • [[Pedro I od Brazila]] • [[Pedro II od Brazila]] • [[Arthur Bernardes]] • [[Venceslau Brás]] • [[Washington Luís]] • [[Júlio Prestes]] • [[Getúlio Vargas]] • [[Plínio Salgado]] • [[João Goulart]] • [[Humberto Castelo Branco]] • [[Artur da Costa e Silva]] • [[Ernesto Geisel]] |group5 = {{flagicon|Kuba}} Kuba |list5= [[Carlos Saladrigas Zayas]] • [[Ramón Zaydín]] • [[Anselmo Alliegro y Milá]] • [[Félix Lancís Sánchez]] • [[Tomás Estrada Palma]] • [[Ramón Grau]] • [[Gerardo Machado]] • [[Camilo Cienfuegos]] |group6 = {{flagicon|Venezuela}} Venezuela |list6= [[José Antonio Páez]] • [[Cristóbal Mendoza]] • [[Francisco de Miranda]] • [[Rómulo Gallegos]] • [[Rafael Urdaneta]] • [[Juan Vicente Gómez]] • [[Cipriano Castro]] • [[Rafael Caldera]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Rómulo Betancourt]] |group7 = {{flagicon|HON}} Honduras |list7= [[Juan Orlando Hernández]] • [[Dionisio de Herrera]] • [[Francisco Morazán]] • [[José Francisco Zelaya]] • [[Francisco Ferrera]] • [[Ramón Villeda Morales]] • [[Julio Lozano Díaz]] • [[Oswaldo López Arellano]] • [[Juan Alberto Melgar]] • [[Manuel Zelaya]] • [[Roberto Micheletti]] |group8 = {{flagicon|SUR}} Surinam |list8= [[Chan Santokhi]] • [[Ronnie Brunswijk]] • [[Johan Ferrier]] • [[Henck Arron]] • [[Dési Bouterse]] }} |group2 = Europa |list2= {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:white; background: black; border:1px solid silver; |group1={{flagicon|UK}} Ujedinjeno Kraljevstvo |list1=[[Edward VIII.]] • [[George VI.]] • [[Herbert Henry Asquith]] • [[Clement Attlee]] • [[Tom Driberg]] • [[Robert Boothby, baron Boothby]] • [[Arnold Wienholt Hodson]] • [[Spencer Perceval]] • [[Stamford Raffles]] |group2 = {{flagicon|SSSR}} Sovjetski Savez |list2 = [[Nikita Hruščov]] • [[Jurij Andropov]] • [[Konstantin Černjenko]] • [[Andrej Gromijko]] • [[Vjačeslav Molotov]] {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:white; background: black; border:1px solid silver; |group1 = {{flagicon|RUS}} Rusija |list1 = [[Boris Jeljcin]] |group2 = {{flagicon|GRU}} Gruzija |list2 = [[Eduard Ševarnadze]] |group3 = {{flagicon|EST}} Estonija |list3 = [[Jaan Anvelt]] • [[Karl Kark]] • [[Konstantin Päts]] • [[Jaan Tõnisson]] • [[Kaarel Eenpalu]] • [[Jüri Uluots]] • [[Hjalmar Mäe]] • [[Johannes Vares]] • [[Jüri Ratas]] • [[Alar Karis]] • [[Johannes Käbin]] • [[Edgar Savisaar]] }} |group3 = {{flagicon|FRA}} Francuska |list3 = [[Charles de Gaulle]] • [[Philippe de Gaulle]] • [[Pierre Laval]] • [[Adolphe Thiers]] • [[Louis Barthou]] • [[Jean Monnet]] • [[Philippe d'Orléans, grof od Pariza|Philippe d'Orléans]] • [[Emmanuel Joseph Sieyès]] • [[Roger Ducos]] • [[Jean-Paul Marat]] • [[Louis Antoine de Saint-Just]] • [[Camille Desmoulins]] • [[Joséphine de Beauharnais]] • [[Joseph Fouché]] • [[Lucien Bonaparte]] • [[Élisa Bonaparte]] • [[Louis Bonaparte]] • [[Napoléon Louis Bonaparte]] • [[Jérôme Bonaparte]] • [[François Guizot]] • [[Lazare Carnot]] • [[Louis-Mathieu Molé]] • [[Victor de Broglie (1785–1870)|Victor de Broglie]] • [[Louis Blanc]] • [[Alexis de Tocqueville]] • [[Louis Eugène Cavaignac]] • [[Eugénie de Montijo]] • [[Napoléon Eugène Louis Bonaparte]] • [[Louis Jules Trochu]] • [[Patrice de Mac Mahon]] • [[Louis Auguste Blanqui]] • [[Léon Gambetta]] • [[Marie François Sadi Carnot]] • [[Jules Grévy]] • [[Albert de Broglie]] • [[Jules Armand Dufaure]] • [[William Henry Waddington]] • [[Jules Ferry]] • [[Jean Casimir-Perier]] • [[Charles Dupuy]] • [[Félix Faure]] • [[Émile Loubet]] • [[Raymond Poincaré]] • [[Aristide Briand]] • [[Paul Deschanel]] • [[Alexandre Millerand]] • [[Gaston Doumergue]] • [[Paul Doumer]] • [[Édouard Herriot]] • [[Pierre-Étienne Flandin]] • [[André Tardieu]] • [[Édouard Daladier]] • [[Albert Lebrun]] • [[André Maginot]] • [[Léon Blum]] • [[Vincent Auriol]] • [[René Coty]] • [[Alain Poher]] • [[Valéry Giscard d'Estaing]] |group4 = {{flagicon|NJE}} Njemačka |list4 = [[Konrad Adenauer]] (suradnja) {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:white; background: black; border:1px solid silver; |group1 = {{flagicon|NJE|empire}} Njemačko Carstvo |list1 = |group2 = {{flagicon|NJE}} Weimarska Republika |list2 = [[Wilhelm Cuno]] • [[Gustav Stresemann]] • [[Wilhelm Marx]] • [[Joseph Wirth]] • [[Philipp Scheidemann]] • [[Gustav Bauer]] • [[Konstantin Fehrenbach]] • [[Hans Luther]] • [[Hugo Haase]] • [[Kurt von Schleicher]] |group3 = {{flagicon|NJE|Nazi}} Treći Reich |list3 = [[Heinrich Himmler]] • [[Lutz Graf Schwerin von Krosigk]] • [[Martin Bormann]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Joseph Goebbels]] • [[Edmund Veesenmayer]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Hermann Göring]] • [[Walther Funk]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Reinhard Heydrich]] • [[Karl-Siegmund Litzmann]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Alfred Rosenberg]] |group4 = {{flagicon|DDR}} Istočna Njemačka |list4 = [[Walter Ulbricht]] }} |group5 = {{flagicon|ITA}} Italija |list5 = [[Giovanni Giolitti]] |group6 = {{flagicon|ŠPA}} Španjolska |list6 = [[Francisco Franco]] |group7 = {{flagicon|POLJ}} Poljska |list7 = [[Wojciech Jaruzelski]] • [[Bronisław Komorowski]] |group8 = {{flagicon|ŠVE}} Švedska |list8 = [[Olof Palme]] |group9 = {{flagicon|AUT}} Austrija |list9 = [[Karl Renner]] |group10 = {{flagicon|GRČ}} Grčka |list10 = [[Ioannis Metaxas]] |group12 = {{flagicon|Austro-Ugarska}} Austro-Ugarska |list12 = [[Marija Terezija|Maria Theresia]] • [[Josip II., car Svetog Rimskog Carstva|Joseph II.]] • [[Leopold II., car Svetog Rimskog Carstva|Leopold II.]] • [[Karlo VI., car Svetog Rimskog Carstva|Karl VI.]] • [[Franjo I., car Svetog Rimskog Carstva|Franz I.]] • [[Franjo II., car Svetog Rimskog Carstva|Franz II.]] • [[Ferdinand I. Austrijski|Ferdinand I.]] • [[Franjo Josip I.|Franz Joseph I.]] (dopuna) • [[Aleksandar Drašković]] • [[Sofija Chotek]] • [[Marie-Louise od Austrije]] |group13 = {{flagicon|SRB}} Srbija |list13 = [[Ilija Garašanin]] • [[Milan Nedić]] • [[Aleksandar I. Karađorđević]] |group14 = {{flagicon|MAĐ}} Mađarska |list14 = [[Lajos Kossuth]] • [[Károly Khuen-Héderváry]] • [[Miklós Horthy]] |group15 = {{flagicon|FIN}} Finska |list15 = [[Jaana Pelkonen]] • [[Carl Gustaf Emil Mannerheim]] |group16 = {{flagicon|RUM}} Rumunjska |list16 = [[Ion Antonescu]] • [[Nicolae Ceauşescu]] |group17 = {{flagicon|ČEŠ}} Češka |list17 = [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Edvard Beneš]] }} |group3= Azija i<br>Oceanija |list3= [[Kir Mlađi]] {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:white; background: black; border:1px solid silver; |group1 = {{flagicon|JAP}} Japan |list1 = [[Hirohito]] • [[Itō Hirobumi]] • [[Hideki Tōjō]] • [[Hara Takashi]] • [[Tsuyoshi Inukai]] • [[Keisuke Okada]] • [[Fumio Gotō]] • [[Yasuo Fukuda]] • [[Eisaku Satō]] • [[Car Taishō]] • [[Minamoto no Yoritomo]] • [[Yasuhiro Nakasone]] |group2 = {{flagicon|Kina}} Kina |list2 = [[Pu Yi]] |group3 = {{flagicon|VIJ}} Vijetnam |list3 = [[Hồ Chí Minh]] • [[Lê Đức Thọ]] |group4 = {{flagicon|Tajvan}} Republika Kina/Tajvan |list4 = [[Sun Jat-sen]] • [[Chiang Kai-shek]] |group5 = {{flagicon|Indija}} Indija |list5 = [[Jawaharlal Nehru]] |group6 = [[File:Flag of Korea 1882.svg|22px|border]] Koreja |list6 = [[Sunjong od Koreje]] {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:white; background: black; border:1px solid silver; |group1= {{flagicon|Sjeverna Koreja}} Sjeverna Koreja |list1 = [[Kim Il-sung]] • [[Kim Jong-il]] • [[Kim Yŏng-nam]] • [[Kim Il (političar)|Kim Il]] |group2 = {{flagicon|Južna Koreja}} Južna Koreja |list2 = }} |group7 = {{flagicon|IZR}} Izrael |list7 = [[Menahem Begin]] |group8 = {{flagicon|Kambodža}} Kambodža |list8 = [[Norodom Sihanouk]] • [[Norodom Sihamoni]] • [[Ponhea Yat]] • [[Ang Duong]] • [[Norodom od Kambodže]] • [[Sisowath od Kambodže]] • [[Sisowath Monivong]] • [[Sơn Ngọc Thành]] • [[Penn Nouth]] • [[Nuon Chea]] • [[Ieng Sary]] • [[Pol Pot]] • [[Khieu Samphan]] • [[Kang Kek Iew]] • [[Hun Sen]] |group9 = {{flagicon|Jordan}} Jordan |list9 = [[Hussein I., kralj Jordana|Hussein I.]] |group12 = {{flagicon|AUS}} Australija |list12 = [[Edmund Barton]] • [[Ben Chifley]] • [[Harold Holt]] • [[John Curtin]] • [[Robert Menzies]] • [[Gough Whitlam]] • [[John Kerr]] • [[Malcolm Fraser]] • [[Stanley Bruce]] |group11 = {{flagicon|NZL}} Novi Zeland |list11 = [[Patsy Reddy]] • [[William Hobson]] • [[James Busby]] • [[Henry Sewell]] • [[Alfred Domett]] • [[John Ballance]] • [[Richard Seddon]] • [[Michael Joseph Savage]] • [[Peter Fraser (novozelandski političar)|Peter Fraser]] |group10 = {{flagicon|Mjanmar}} Mjanmar |list10 = [[U Thant]] |group13 = {{flagicon|FIJ}} Fidži |list13 = [[Seru Epenisa Cakobau]] • [[Kamisese Mara]] • [[Sitiveni Rabuka]] • [[Timoci Bavadra]] • [[Penaia Ganilau]] • [[Josefa Iloilo]] • [[Frank Bainimarama]] • [[Jioji Konrote]] • [[Epeli Nailatikau]] |group14 = {{flagicon|SIN}} Singapur |list14 = [[Tharman Shanmugaratnam]] • [[Lee Hsien Loong]] • [[Lawrence Wong]] • [[David Marshall (singapurski političar)|David Marshall]] • [[Lim Yew Hock]] }} |group4= Afrika |list4= {{Navbox subgroup | groupstyle = text-align:center; color:white; background: black; border:1px solid silver; |group1= {{flagicon|EGI}} Egipat |list1= [[Gamal Abdel Nasser]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Anwar Sadat]] • [[Hosni Mubarak]] |group2= {{flagicon|ANG}} Angola |list2= [[Agostinho Neto]] • [[Lopo do Nascimento]] • [[Fernando José de França Dias Van-Dúnem]] • [[José Eduardo dos Santos]] • [[Jonas Savimbi]] • [[João Lourenço]] |group3= {{flagicon|SOM}} Somalija |list3= [[Mohamed Siad Barre]] |group4= {{flagicon|ZIM}} Zimbabve |list4= [[Robert Mugabe]] |group5={{flagicon|TOG}} Togo |list5= [[Faure Gnassingbé]] |group6={{flagicon|CIV}} Obala Bjelokosti |list6=[[Félix Houphouët-Boigny]] |group7={{flagicon|Gvineja}} Gvineja |list7= [[Ahmed Sékou Touré]] |group8={{flagicon|GAN}} Gana |list8= [[Samia Nkrumah]] • [[John Dramani Mahama]] • [[John Atta Mills]] • [[John Agyekum Kufuor]] • [[Jerry Rawlings]] • [[Hilla Limann]] • [[Fred Akuffo]] • [[Ignatius Kutu Acheampong]] • [[Edward Akufo-Addo]] • [[Nii Amaa Ollennu]] • [[Akwasi Afrifa]] • [[Joseph Arthur Ankrah]] • [[Kofi Abrefa Busia]] • [[Nana Akufo-Addo]] |group9={{flagicon|BEN}} Benin |list9= [[Gangnihessou]] • [[Dakodonou]] • [[Houegbadja]] • [[Hangbè]] • [[Agaja]] • [[Ghézo]] • [[Béhanzin]] • [[Agoli-Agbo]] • [[Toffa I]] • [[Sourou-Migan Apithy]] • [[Hubert Maga]] • [[Justin Ahomadégbé-Tomêtin]] • [[Christophe Soglo]] • [[Émile Derlin Zinsou]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Mathieu Kérékou]] • [[Thomas Boni Yayi]] • [[Patrice Talon]] }} }} |group4 = Vojna znanost |group4style = text-align:center; color:#556B2F; background:#6B8E23; border:1px solid #556B2F; |list4= {{Navbox subgroup | groupstyle =text-align:center; color:#556B2F; background:#6B8E23; border:1px solid #556B2F; |group1= {{flagicon|SAD}} Sjedinjene Države |list1= [[Douglas MacArthur]] • [[Omar Bradley]] |group2= {{flagicon|UK}} Ujedinjeno Kraljevstvo |list2= [[Andrew Cunningham]] • [[Harold Alexander]] • [[Jean Conan Doyle]] • [[John Jellicoe]] • [[Bernard Freyberg]] • [[Ivan Lyon]] |group3= {{flagicon|FRA}} Francuska |list3= [[Philippe Pétain]] • [[Louis Franchet d'Esperey]] • [[Joseph Jacques Césaire Joffre]] • [[Ferdinand Foch]] • [[Gilbert du Motier, markiz de La Fayette]] • [[Joachim Murat]] • [[Michel Ney]] • [[Pierre-Charles Villeneuve]] • [[Georges Ernest Boulanger]] • [[Robert Nivelle]] • [[François Darlan]] • [[Henri Giraud]] • [[Maxime Weygand]] • [[Maurice Gamelin]] • [[Bob Denard]] |group4= {{flagicon|ITA}} Italija |list4= [[Alfredo Guzzoni]] • [[Angelo Iachino]] |group5= {{flagicon|POLJ}} Poljska |list5= [[Edward Rydz-Śmigły]] |group6= {{flagicon|VIJ}} Vijetnam |list6= [[Võ Nguyên Giáp]] |group7= {{flagicon|NJE}} Njemačka |list7= {{Navbox subgroup | groupstyle =text-align:center; color:#556B2F; background:#6B8E23; border:1px solid #556B2F; |group1={{flagicon|NJE|empire}} Njemačko Carstvo |list1= [[Alfred von Schlieffen]] • [[Erich Ludendorff]] • [[Erich von Falkenhayn]] • [[August von Mackensen]] • [[Reinhard Scheer]] • [[Franz von Hipper]] • [[Colmar Freiherr von der Goltz]] • [[Alfred von Tirpitz]] • [[Adolf von Seckendorff]] |group2={{flagicon|NJE|Nazi}} Treći Reich |list2= [[Karl Dönitz]] • [[Wilm Hosenfeld]] • [[Friedrich Paulus]] • [[Erich von Manstein]] • [[Wilhelm Keitel]] }} |group8= {{flagicon|Austro-Ugarska}} Austro-Ugarska |list8= [[Oskar Potiorek]] • [[Conrad von Hötzendorf]] • [[Alois Hitler]] |group9= {{flagicon|JAP}} Japan |list9= [[Isoroku Jamamoto]] • [[Princ Akihito Komatsu]] • [[Takamori Saigō]] |group10= {{flagicon|SRB}} Srbija |list10= [[Pavle Jurišić Šturm]] |group11= {{flagicon|RUS}} Rusija |list11={{Navbox subgroup | groupstyle =text-align:center; color:#556B2F; background:#6B8E23; border:1px solid #556B2F; |group1={{flagicon|RUS}} Rusko Carstvo |list1= [[Aleksej Brusilov]] • [[Pjotr Wrangel]] • [[Nikolaj Judenič]] |group2={{flagicon|SSSR}} Sovjetski Savez |list2= [[Georgij Žukov]] • [[Konstantin Rokosovski]] • [[Nikolaj Kuznjecov]] }} |group12= {{flagicon|SJKOR}} Sjeverna Koreja |list12= [[Nam Il]] |group13= {{flagicon|EST}} Estonija |list13 = [[Johan Laidoner]] • [[Ain-Ervin Mere]] }} |group5 = Filozofi |group5style = text-align:center; color:#6699CC; background:#73C2FB; border:1px solid #6699CC; |list5= [[Baruch de Spinoza]] • [[Émile Durkheim]] • [[Jean-François Lyotard]] • [[Jacques Derrida]] • [[Louis Althusser]] • [[José Ortega y Gasset]] • [[Jeremy Bentham]] |group6 = Ostalo |group6style = text-align:center; color:#808080; background: #DCDCDC; border:1px solid #808080; |list6= [[David Livingstone]] • [[Oskar Schindler]] • [[Emilie Schindler]] • [[Wallis Simpson]] • [[Alice Pleasance Liddell]] • [[Ottla Kafka]] • [[Sadako Sasaki]] • [[Peter Turkson]] • [[Theodosia Okoh]] • [[Joan Sutherland]] • [[Maria Letizia Ramolino]] • [[Jan Palach]] • [[Pedro Álvares Cabral]] • [[Bernhard Schwarz]] • [[Michel Wieviorka]] • [[Carlos Manuel de Céspedes]] • [[Elián González]] • [[Diogo Cão]] • [[Paulo Dias de Novais]] • [[Irene Sáez]] • [[Anthelme Mangin]] • [[Dith Pran]] • [[Sydney Schanberg]] • [[Charles Delaunay]] • [[Poe Toaster]] • [[Virginia Eliza Clemm Poe]] • [[Lempira (vođa Lenka)|Lempira]] • [[Udre Udre]] • [[Aleksandar Langfang]] • [[Bayard Rustin]] • [[Aleksandar Holiga]] • [[Sang Nila Utama]] • [[Elizabeth Choy]] • [[Lav XIV]] • [[Lim Bo-seng]] |below= }} ==Sport== {{Navbox generic |titlestyle = background-color:#AAD0FF; color:black; text-align:center; border:1px solid silver; |name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi |title= Općenito o sportu (po sportovima) |groupstyle = background-color:#AAD0FF; color:black; text-align:center; border:1px solid silver; |belowstyle = background-color:#AAD0FF; color:black; text-align:center; border:1px solid silver; |group1 = [[File:Football pictogram.svg|20px]] Nogomet |list1= {{Navbox subgroup | groupstyle = background-color:#AAD0FF; color:black; text-align:center; border:1px solid silver; |group1 = Reprezentacije |list1= {{nowrap begin}} {{flagicon|ANG}} [[Fudbalska ili nogometna reprezentacija Angole|Angola]] {{•w}} {{flagicon|AUS}} [[Fudbalska ili nogometna reprezentacija Australije|Australija]] {{•w}} {{flagicon|BEN}} [[Fudbalska ili nogometna reprezentacija Benina|Benin]] {{•w}} [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|FRA}} [[Fudbalska ili nogometna reprezentacija Francuske|Francuska]] {{•w}} {{flagicon|GAN}} [[Fudbalska ili nogometna reprezentacija Gane|Gana]] {{•w}} [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|HON}} [[Fudbalska ili nogometna reprezentacija Hondurasa|Honduras]] {{•w}} {{flagicon|Kambodža}} [[Fudbalska ili nogometna reprezentacija Kambodže|Kambodža]] {{•w}} {{flagicon|CRC}} [[Fudbalska ili nogometna reprezentacija Kostarike|Kostarika]] {{•w}} {{flagicon|KUB}} [[Fudbalska ili nogometna reprezentacija Kube|Kuba]] {{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Fudbalska ili nogometna reprezentacija Poljske|Poljska]] {{•w}} {{flagicon|UKR}} [[Fudbalska ili nogometna reprezentacija Ukrajine|Ukrajina]] {{•w}} {{flagicon|VEN}} [[Fudbalska ili nogometna reprezentacija Venezuele|Venezuela]] {{•w}} {{flagicon|FIJ}} [[Fudbalska ili nogometna reprezentacija Fidžija|Fidži]] {{•w}} [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|EST}} [[Fudbalska ili nogometna reprezentacija Estonije|Estonija]] {{•w}} {{flagicon|SUR}} [[Fudbalska reprezentacija Surinama|Surinam]] {{•w}} {{flagicon|SIN}} [[Fudbalska reprezentacija Singapura|Singapur]] {{nowrap end}} |group2 = Klubovi |list2= {{nowrap begin}} {{flagicon|ENG}} [[Arsenal FC]] {{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Fulham FC]] {{•w}} {{flagicon|SJKOR}} [[4.25]] {{•w}} {{flagicon|SJKOR}} [[Pyongyang City SC]] {{•w}} {{flagicon|SUR}} [[Inter Moengotapoe]] {{nowrap end}} |group3 = Lige |list3= {{nowrap begin}} {{flagicon|FRA}} [[Ligue 1]] {{nowrap end}} |group4 = Prvenstva |list4= {{Navbox subgroup | groupstyle = background-color:#AAD0FF; color:black; text-align:center; border:1px solid silver; |group1 = [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[FIFA Svjetsko prvenstvo|Svjetsko prvenstvo]] |list1= {{nowrap begin}} [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|FRA|1830}} [[FIFA Svjetsko prvenstvo 1938|1938.]] {{•w}} [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|BRA|1889a}} [[FIFA Svjetsko prvenstvo 1950|1950.]] {{•w}} [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|FRA}} [[FIFA Svjetsko prvenstvo 1998|1998.]] {{•w}} [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|BRA}} [[FIFA Svjetsko prvenstvo 2014|2014.]] {{•w}} [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|RUS}} [[FIFA Svjetsko prvenstvo 2018.|2018.]] {{•w}} [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|Katar}} [[FIFA Svjetsko prvenstvo 2022.|2022.]] {{nowrap end}} {{Navbox subgroup | groupstyle = background-color:#AAD0FF; color:black; text-align:center; border:1px solid silver; |group1 = Finala |list1= {{nowrap begin}} [[Nizozemska - Zapadna Njemačka (finale Svjetskog prvenstva u nogometu 1974.)|1974.]] {{•w}} [[Brazil - Francuska (finale FIFA Svjetskog prvenstva 1998)|1998.]] {{•w}} [[Italija - Francuska (finale Svjetskog prvenstva u nogometu 2006.)|2006.]] {{•w}} [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Francuska – Hrvatska (finale FIFA Svjetskog prvenstva 2018.)|2018.]] {{nowrap end}} }} |group2 = [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[UEFA Euro|Europsko prvenstvo]] |list2= {{nowrap begin}} {{flagicon|POLJ}} / {{flagicon|UKR}} [[UEFA Euro 2012|2012.]] {{•w}} [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|FRA}} [[UEFA Euro 2016.|2016.]] {{•w}} [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|EU}} [[UEFA Euro 2020.|2020.]] {{•w}} [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|NJE}} [[UEFA Euro 2024.|2024.]] {{nowrap end}} |group3 = Olimpijske igre |list3= |group4 = Kup nacija |list4 = {{nowrap begin}} {{flagicon|GAN}} [[Afrički kup nacija 1963.|1963.]] {{•w}} {{flagicon|GAN}} [[Afrički kup nacija 1978.|1978.]] {{•w}} {{flagicon|GAN}} / {{flagicon|Nigerija}} [[Afrički kup nacija 2000.|2000.]] {{•w}} {{flagicon|GAN}} [[Afrički kup nacija 2008.|2008.]] {{•w}} [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|ANG}} [[Afrički kup nacija 2010.|2010.]] {{nowrap end}} |group5 = [[AFC Azijski kup|Azijski kup]] |list5 = {{nowrap begin}} [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|SIN}} [[AFC Azijski kup 1984.|1984.]] {{nowrap end}} }} |group5 = Ostalo |list5= {{nowrap begin}} [[FIFA 100]] {{•w}} [[Australija - Američka Samoa (kvalifikacijska utakmica za FIFA Svjetsko prvenstvo 2002)|Australija 31:0 Američka Samoa]] {{•w}} [[Nagrade FIFA Svjetskog prvenstva]] {{•w}} [[Trofej Artemio Franchi]] {{•w}} [[Urugvaj - Brazil (finalna runda FIFA Svjetskog prvenstva 1950)|''Maracanaço'']] {{•w}} ''[[Brazil - Njemačka (polufinale FIFA Svjetskog prvenstva 2014)|Mineiraço]]'' {{•w}} [[Portugal - Sjeverna Koreja (četvrtfinale FIFA Svjetskog prvenstva 1966)|Portugal 5:3 Sjeverna Koreja]] {{•w}} [[Maskote FIFA Svjetskih prvenstava]] {{nowrap end}} {{Navbox subgroup | groupstyle = background-color:#AAD0FF; color:black; text-align:center; border:1px solid silver; |group1 = Suci |list1= {{nowrap begin}} {{flagicon|ARG}} [[Néstor Pitana]] {{•w}} {{flagicon|BEL}} [[Frank De Bleeckere]] {{•w}} {{flagicon|UZB}} [[Ravšan Irmatov]] {{nowrap end}} |group2 = Stadioni |list2 = {{nowrap begin}} [[Estadio Nacional de Costa Rica (2011)]] {{•w}} [[Stadion Ohene Djan|Ohene Djan]] {{•w}} [[Stadion Baba Yara|Baba Yara]] {{•w}} [[Stade de France]] {{•w}} [[Estádio 11 de Novembro]] {{•w}} [[Stade de l'Amitié]] {{nowrap end}} }} }} |group2 = [[File:Ice hockey pictogram.svg|20px]] Hokej na ledu |list2= {{nowrap begin}} {{flagicon|KAN}} [[Hokej na ledu na ZOI 2010. - muškarci]] {{nowrap end}} |group3 = [[File:Handball pictogram.svg|20px]] Rukomet |list3= {{Navbox subgroup | groupstyle = background-color:#AAD0FF; color:black; text-align:center; border:1px solid silver; |group1 = Reprezentacije |list1= {{Navbox subgroup | groupstyle = background-color:#AAD0FF; color:black; text-align:center; border:1px solid silver; |group1 = EHF |list1= {{nowrap begin}} [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|FRA}} [[Francuska rukometna reprezentacija|Francuska]] {{•w}} {{flagicon|SRB}} [[Srpska rukometna reprezentacija|Srbija]] {{•w}} {{flagicon|UK}} [[Rukometna reprezentacija Ujedinjenog Kraljevstva|Ujedinjeno Kraljevstvo]] {{•w}} {{flagicon|MAĐ}} [[Rukometna reprezentacija Mađarske|Mađarska]] {{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Rukometna reprezentacija Španjolske|Španjolska]] {{•w}} {{flagicon|FIN}} [[Rukometna reprezentacija Finske|Finska]] {{•w}} {{flagicon|BJE}} [[Rukometna reprezentacija Bjelorusije|Bjelorusija]] {{•w}} {{flagicon|MAK}} [[Rukometna reprezentacija Makedonije|Makedonija]] {{•w}} {{flagicon|CG}} [[Rukometna reprezentacija Crne Gore|Crna Gora]] {{•w}} {{flagicon|SLO}} [[Rukometna reprezentacija Slovenije|Slovenija]] {{•w}} {{flagicon|AUT}} [[Rukometna reprezentacija Austrije|Austrija]] {{•w}} {{flagicon|BIH}} [[Rukometna reprezentacija Bosne i Hercegovine|Bosna i Hercegovina]] {{•w}} {{flagicon|ISL}} [[Rukometna reprezentacija Islanda|Island]] {{•w}} {{flagicon|ČEŠ}} [[Rukometna reprezentacija Češke|Češka]] {{•w}} {{flagicon|SLK}} [[Rukometna reprezentacija Slovačke|Slovačka]] {{•w}} {{flagicon|EST}} [[Rukometna reprezentacija Estonije|Estonija]] {{nowrap end}} |group2 = AHF |list2= {{nowrap begin}} {{flagicon|JKO}} [[Rukometna reprezentacija Južne Koreje|Južna Koreja]] {{•w}} {{flagicon|KAT}} [[Rukometna reprezentacija Katara|Katar]] {{•w}} {{flagicon|SAU}} [[Rukometna reprezentacija Saudijske Arabije|Saudijska Arabija]] {{•w}} {{flagicon|JAP}} [[Rukometna reprezentacija Japana|Japan]] {{•w}} {{flagicon|UAE}} [[Rukometna reprezentacija Ujedinjenih Arapskih Emirata|Ujedinjeni Arapski Emirati]] {{•w}} {{flagicon|SJKOR}} [[Rukometna reprezentacija Sjeverne Koreje|Sjeverna Koreja]] {{•w}} {{flagicon|SIN}} [[Rukometna reprezentacija Singapura|Singapur]] {{nowrap end}} |group3 = CAHB |list3= {{nowrap begin}} {{flagicon|TUN}} [[Rukometna reprezentacija Tunisa|Tunis]] {{•w}} {{flagicon|EGI}} [[Rukometna reprezentacija Egipta|Egipat]] {{•w}} {{flagicon|ALŽ}} [[Rukometna reprezentacija Alžira|Alžir]] {{•w}} {{flagicon|ANG}} [[Rukometna reprezentacija Angole|Angola]] {{•w}} {{flagicon|BEN}} [[Rukometna reprezentacija Benina|Benin]] {{•w}} {{flagicon|COD}} [[Rukometna reprezentacija Demokratske Republike Kongo|DR Kongo]] {{nowrap end}} |group4 = OCHF |list4= {{nowrap begin}} {{flagicon|AUS}} [[Rukometna reprezentacija Australije|Australija]] {{•w}} {{flagicon|NZL}} [[Rukometna reprezentacija Novog Zelanda|Novi Zeland]] {{•w}} {{flagicon|Cookovi Otoci}} [[Rukometna reprezentacija Cookovog Otočja|Cookovi Otoci]] {{•w}} {{flagicon|Nova Kaledonija}} [[Rukometna reprezentacija Nove Kaledonije|Nova Kaledonija]] {{•w}} {{flagicon|FIJ}} [[Rukometna reprezentacija Fidžija|Fidži]] {{nowrap end}} |group5 = PATHF |list5= {{nowrap begin}} {{flagicon|ČIL}} [[Čileanska rukometna reprezentacija|Čile]] {{•w}} {{flagicon|ARG}} [[Rukometna reprezentacija Argentine|Argentina]] {{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Rukometna reprezentacija Brazila|Brazil]] {{•w}} {{flagicon|HON}} [[Rukometna reprezentacija Hondurasa|Honduras]] {{•w}} {{flagicon|CRC}} [[Rukometna reprezentacija Kostarike|Kostarika]] {{•w}} {{flagicon|KUB}} [[Rukometna reprezentacija Kube|Kuba]] {{•w}} {{flagicon|VEN}} [[Rukometna reprezentacija Venezuele|Venezuela]] {{nowrap end}} }} |group2 = Klubovi |list2= {{flagicon|FRA}} [[Montpellier HB]] |group3 = Prvenstva |list3= {{Navbox subgroup | groupstyle = background-color:#AAD0FF; color:black; text-align:center; border:1px solid silver; |group1 = [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[Svjetsko prvenstvo u rukometu za muškarce|Svjetsko prvenstvo]] |list1= {{flagicon|NJE|Nazi}} [[Svjetsko prvenstvo u rukometu - Njemačka 1938.|1938.]] • {{flagicon|ŠVE}} [[Svjetsko prvenstvo u rukometu - Švedska 1954.|1954.]] • {{flagicon|FRA}} [[Svjetsko prvenstvo u rukometu - Francuska 1970.|1970.]] • {{flagicon|FRA}} [[Svjetsko prvenstvo u rukometu - Francuska 2001.|2001.]] • {{flagicon|HRV}} [[Svjetsko prvenstvo u rukometu - Hrvatska 2009.|2009.]] <small>(osim dvorana)</small> • {{flagicon|ŠVE}} [[Svjetsko prvenstvo u rukometu - Švedska 2011.|2011.]] • {{flagicon|ŠPA}} [[Svjetsko prvenstvo u rukometu - Španjolska 2013.|2013.]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|Katar}} [[Svjetsko prvenstvo u rukometu - Katar 2015.|2015.]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|FRA}} [[Svjetsko prvenstvo u rukometu - Francuska 2017.|2017.]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|DAN}} / {{flagicon|NJE}} [[IHF Svjetsko prvenstvo 2019.|2019.]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|EGI}} [[IHF Svjetsko prvenstvo 2021.|2021.]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|POLJ}}{{flagicon|ŠVE}} [[IHF Svjetsko rukometno prvenstvo 2023.|2023.]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|DAN}}{{flagicon|HRV}}{{flagicon|NOR}} [[IHF Svjetsko rukometno prvenstvo 2025.|2025.]] |group2 = [[Europsko prvenstvo u rukometu|Europsko prvenstvo]] |list2= {{flagicon|POR}} [[Europsko prvenstvo u rukometu - Portugal 1994.|1994.]] • {{flagicon|AUT}} [[Europsko prvenstvo u rukometu - Austrija 2010.|2010.]] • {{flagicon|SRB}} [[Europsko prvenstvo u rukometu - Srbija 2012.|2012.]] • {{flagicon|DAN}} [[Europsko prvenstvo u rukometu - Danska 2014.|2014.]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|POLJ}} [[Europsko prvenstvo u rukometu - Poljska 2016.|2016.]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|HRV}} [[Europsko prvenstvo u rukometu - Hrvatska 2018.|2018.]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|AUT}}{{flagicon|NOR}}{{flagicon|ŠVE}} [[EHF Euro 2020.|2020.]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|MAĐ}}{{flagicon|SLK}} [[EHF Euro 2022.|2022.]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|NJE}} [[EHF Euro 2024.|2024.]] |group3 = [[Rukomet na Olimpijskim igrama|Olimpijske igre]] |list3= {{flagicon|FIN}} [[Rukomet na Ljetnim olimpijskim igrama 1952.|1952.]] • {{flagicon|SAD}} [[Rukomet na OI 1996. - muškarci|1996. (M)]] • {{flagicon|KIN}} [[Rukomet na OI 2008. - muškarci|2008. (M)]] • {{flagicon|UK}} [[Rukomet na Olimpijadi 2012. - muškarci|2012. (M)]] • {{flagicon|BRA}} [[Rukomet na Olimpijadi 2016. - muškarci|2016. (M)]] • {{flagicon|JAP}} [[Rukomet na Olimpijadi 2020. – Muškarci|2020. (M)]] • {{flagicon|FRA}} [[Rukomet na Olimpijadi 2024. – Muškarci|2024. (M)]] |group4 = [[Oceanijski kup nacija (rukomet)|Oceanijsko prvenstvo]] |list4= {{flagicon|NZL}} [[Oceanijski kup nacija - Novi Zeland 2010.|2010.]] • {{flagicon|AUS}} [[Oceanijski kup nacija 2012 (rukomet)|2012.]] |group5 = [[Afrički rukometni kup nacija|Afričko prvenstvo]] |list5= {{flagicon|ANG}} [[Afrički rukometni kup nacija - Angola 2008.|2008.]] }} |group4 = Ostalo |list4= [[Rivalstvo Francuske i Hrvatske u rukometu]] • [[IHF-ov igrač godine]] • [[IHF]] • [[EHF Kuća slavnih]] }} |group4 = [[File:Tennis pictogram.svg|20px]] Tenis |list4= {{flagicon|UK}} [[Wimbledon 2009.]] • {{flagicon|UK}} [[Wimbledon 2011.]] |group5 = [[File:Basketball pictogram.svg|20px]] Košarka |list5= [[FIBA EuroBasket]] • "[[Havlicek je ukrao loptu!]]" • [[FIBA Kuća slavnih]] ([[Lista članova FIBA Kuće slavnih|članovi]]) • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] [[FIBA Svjetsko prvenstvo u košarci]] {{Navbox subgroup | groupstyle = background-color:#AAD0FF; color:black; text-align:center; border:1px solid silver; |group1 = Reprezentacije |list1 = {{flagicon|BEN}} [[Košarkaška reprezentacija Benina|Benin]] • {{flagicon|HON}} [[Košarkaška reprezentacija Hondurasa|Honduras]] • [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|SAD}} "[[Muška olimpijska košarkaška reprezentacija Sjedinjenih Američkih Država iz 1992.|Dream Team]]" • {{flagicon|EST}} [[Košarkaška reprezentacija Estonije|Estonija]] • {{flagicon|SUR}} [[Košarkaška reprezentacija Surinama|Surinam]] • {{flagicon|SIN}} [[Košarkaška reprezentacija Singapura|Singapur]] |group2 = Klubovi |list2 = [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|SAD}} [[Boston Celtics]] ([[Spisak igrača Boston Celticsa|igrači]]) }} | group6 = [[File:Rugby union pictogram.svg|20px]] Ragbi | list6 = {{nowrap begin}} {{flagicon|NZL}} [[Ragbi reprezentacija Novog Zelanda|Novi Zeland]] • {{flagicon|FIJ}} [[Ragbi reprezentacija Fidžija|Fidži]] ([[Ragbi sedam reprezentacija Fidžija|ragbi sedam]]) {{nowrap end}} |below = {{flagicon|SRB}} [[Srbija na OI 2008.]] }} ===Sportaši=== {{Navbox | name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi | title = Doprinosi o sportašima | titlestyle = background-color:#AAD0FF; color:black; text-align:center; border:1px solid silver; | groupstyle = background-color:#AAD0FF; color:black; text-align:center; border:1px solid silver; | image = | imageleft = | bodyclass = hlist | group1 = [[File:Athletics pictogram.svg|20px]] Atletika | list1 = {{nowrap begin}} {{flagicon|ANG}} [[João N'Tyamba]]{{•w}} {{flagicon|AUS}} [[Jack Metcalfe]]{{•w}} {{flagicon|ČEŠ}} [[Roman Šebrle]]{{•w}} {{flagicon|JAM}} [[Usain Bolt]]{{•w}} {{flagicon|KUB}} [[Dayron Robles]]{{•w}} {{flagicon|NZL}} [[Peter Snell]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Andrej Silnov]]{{•w}} {{flagicon|SLO}} [[Primož Kozmus]] {{nowrap end}} | group2 = [[File:Boxing pictogram.svg|20px]] Boks | list2 = {{nowrap begin}} {{flagicon|GAN}} [[Clement Quartey]]{{•w}} {{flagicon|GAN}} [[Eddie Blay]]{{•w}} {{flagicon|GAN}} [[Prince Amartey]]{{•w}} {{flagicon|KUB}} [[Teófilo Stevenson]]{{•w}} {{flagicon|VEN}} [[Francisco Rodríguez (boksač, rođen 1945.)|Francisco Rodríguez]] {{nowrap end}} | group3 = [[File:F1 pictogram.svg|20px]] Formula 1 | list3 = {{nowrap begin}} {{flagicon|AUS}} [[Jack Brabham]]{{•w}} {{flagicon|AUS}} [[Alan Jones]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Nelson Piquet]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Alain Prost]]{{•w}} {{flagicon|NZL}} [[Denny Hulme]]{{•w}} {{flagicon|NZL}} [[Bruce McLaren]] {{nowrap end}} | group4 = [[File:Basketball pictogram.svg|20px]] Košarka | list4 = {{nowrap begin}} {{flagicon|BRA}} [[Nenê]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Leandro Barbosa]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Oscar Schmidt]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Anderson Varejão]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Tiago Splitter]]{{•w}} {{flagicon|ČEŠ}} [[Jan Veselý]]{{•w}} [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|DR Kongo}}{{flagicon|SAD}} [[Dikembe Mutombo]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Tony Parker]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Joakim Noah]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Boris Diaw]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Nicolas Batum]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Pape Sy]]{{•w}} {{flagicon|NZL}} [[Sean Marks]]{{•w}} {{flagicon|NZL}} [[Steven Adams]]{{•w}} {{flagicon|SAD}} [[Danny Ainge]]{{•w}} {{flagicon|SAD}} [[Red Auerbach]]{{•w}} [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|SAD}} [[Larry Bird]]{{•w}} {{flagicon|SAD}} [[Chuck Cooper (košarkaš)|Chuck Cooper]]{{•w}} {{flagicon|SAD}} [[Bob Cousy]]{{•w}} {{flagicon|SAD}} [[John Havlicek]]{{•w}} {{flagicon|SAD}} [[Tom Heinsohn]]{{•w}} {{flagicon|SAD}} [[Dennis Johnson]]{{•w}} {{flagicon|SAD}} [[K. C. Jones]]{{•w}} {{flagicon|SAD}} [[Sam Jones (košarkaš)|Sam Jones]]{{•w}} [[Datoteka:LinkFA-star.png|14px]] {{flagicon|SAD}} [[Kevin McHale (košarkaš)|Kevin McHale]]{{•w}} {{flagicon|SAD}} [[Robert Parish]]{{•w}} {{flagicon|VEN}} [[Greivis Vásquez]] {{nowrap end}} | group5 = [[File:Fencing pictogram.svg|20px]] Mačevanje | list5 = {{nowrap begin}} {{flagicon|KUB}} [[Ramón Fonst]]{{•w}} {{flagicon|VEN}} [[Rubén Limardo]] {{nowrap end}} | group6 = [[File:Swimming pictogram.svg|20px]] Plivanje | list6 = {{nowrap begin}} {{flagicon|AUS}} [[Ian Thorpe]]{{•w}} {{flagicon|CRC}} [[Claudia Poll]]{{•w}} {{flagicon|CRC}} [[Silvia Poll]] {{nowrap end}} | group7 = [[File:Rugby union pictogram.svg|20px]] Ragbi | list7 = {{nowrap begin}} {{flagicon|NZL}} [[Jonah Lomu]] {{nowrap end}} | group8 = [[File:Alpine skiing pictogram.svg|20px]] Skijanje | list8 = {{nowrap begin}} {{flagicon|GAN}} [[Kwame Nkrumah-Acheampong]] {{nowrap end}} | group9 = [[File:Tennis pictogram.svg|20px]] Tenis | list9 = {{nowrap begin}} {{flagicon|FRA}} [[Yannick Noah]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[René Lacoste]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Marion Bartoli]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Richard Gasquet]]{{•w}} {{flagicon|NZL}} [[Anthony Wilding]] {{nowrap end}} | group10 = [[File:Weightlifting pictogram.svg|20px]] Dizanje utega | list10 = {{nowrap begin}} {{flagicon|SIN}} [[Tan Howe Liang]] {{nowrap end}} | group11 = [[File:Table tennis pictogram.svg|20px]] Stolni tenis | list11 = {{nowrap begin}} {{flagicon|SIN}} [[Feng Tianwei]] {{nowrap end}} }} {{Navbox | name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi | titlestyle = background-color:#AAD0FF; color:black; text-align:center; border:1px solid silver; | groupstyle = background-color:#AAD0FF; color:black; text-align:center; border:1px solid silver; | title = Doprinosi o rukometašima | listclass = hlist | group1 = Europa | list1 = {{nowrap begin}} {{flagicon|AUT}} [[Thomas Bauer]]{{•w}} {{flagicon|AUT}} [[Mykola Bilyk]]{{•w}} {{flagicon|AUT}} [[Robert Weber (rukometaš)|Robert Weber]]{{•w}} {{flagicon|BJE}} [[Sjargej Rutenka]]{{•w}} {{flagicon|BJE}} [[Jurij Šaucou]]{{•w}} {{flagicon|BJE}} [[Mihail Jakimovič]]{{•w}} {{flagicon|CG}} [[Veselin Vujović]]{{•w}} {{flagicon|CG}} [[Žarko Marković]]{{•w}} {{flagicon|CG}} [[Rade Mijatović]]{{•w}} {{flagicon|CG}} [[Miloš Vujović]]{{•w}} {{flagicon|CG}} [[Vasko Ševaljević]]{{•w}} {{flagicon|ČEŠ}} [[Filip Jícha]]{{•w}} {{flagicon|ČEŠ}} [[Jan Filip (rukometaš)|Jan Filip]]{{•w}} {{flagicon|ČEŠ}} [[Ondřej Zdráhala]]{{•w}} {{flagicon|ČEŠ}} [[Daniel Kubeš]]{{•w}} {{flagicon|ČEŠ}} [[David Juříček]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Flemming Ladefoged Hansen|Flemming Hansen]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Søren Stryger]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Kasper Hvidt]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Jan Eiberg Jørgensen|Jan Jørgensen]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Lasse Svan Hansen]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Michael Damgaard]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Allan Damgaard]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Rasmus Lauge Schmidt]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Nikolaj Jacobsen]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Magnus Landin]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Mathias Gidsel]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Anders Eggert]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Simon Pytlick]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Magnus Saugstrup]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Emil Jakobsen]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Lukas Jørgensen]]{{•w}} {{flagicon|FRO}} [[Elias Ellefsen á Skipagøtu]]{{•w}} {{flagicon|FRO}} [[Hákun West av Teigum]]{{•w}} {{flagicon|GRU}} [[Giorgi Chovrebadze]]{{•w}} {{flagicon|HRV}} [[Marko Mamić]]{{•w}} {{flagicon|HRV}} [[Igor Karačić]]{{•w}} {{flagicon|HRV}} [[Zlatko Saračević]]{{•w}} {{flagicon|HRV}} [[Alvaro Načinović]]{{•w}} {{flagicon|HRV}} [[Ivan Martinović]]{{•w}} {{flagicon|HRV}} [[Goran Perkovac]]{{•w}} {{flagicon|ISL}} [[Guðjón Valur Sigurðsson]]{{•w}} {{flagicon|ISL}} [[Þórir Ólafsson]]{{•w}} {{flagicon|ISL}} [[Ólafur Stefánsson]]{{•w}} {{flagicon|ISL}} [[Aron Pálmarsson]]{{•w}} {{flagicon|ISL}} [[Alexander Petersson]]{{•w}} {{flagicon|ISL}} [[Dagur Sigurðsson]]{{•w}} {{flagicon|ISL}} [[Snorri Steinn Guðjónsson]]{{•w}} {{flagicon|ISL}} [[Guðmundur Guðmundsson]]{{•w}} {{flagicon|ISL}} [[Kristján Andrésson]]{{•w}} {{flagicon|ISL}} [[Ómar Ingi Magnússon]]{{•w}} {{flagicon|ISL}} [[Viktor Gísli Hallgrímsson]]{{•w}} {{flagicon|ISL}} [[Bjarki Már Elísson]]{{•w}} {{flagicon|ISL}} [[Alfreð Gíslason]]{{•w}} {{flagicon|ISL}} [[Viggó Kristjánsson]]{{•w}} {{flagicon|LAT}} [[Dainis Krištopāns]]{{•w}} {{flagicon|MAĐ}} [[László Nagy]]{{•w}} {{flagicon|MAĐ}} [[Gábor Császár]]{{•w}} {{flagicon|MAĐ}} [[Máté Lékai]]{{•w}} {{flagicon|MAĐ}} [[Timuzsin Schuch]]{{•w}} {{flagicon|MAĐ}} [[Bence Bánhidi]]{{•w}} {{flagicon|MAĐ}} [[József Éles]]{{•w}} {{flagicon|MAĐ}} [[Roland Mikler]]{{•w}} {{flagicon|MAK}} [[Filip Lazarov]]{{•w}} {{flagicon|MAK}} [[Naumče Mojsovski]]{{•w}} {{flagicon|MAK}} [[Dejan Manaskov]]{{•w}} {{flagicon|MAK}} [[Stojanče Stoilov]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Kay Smits]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Luc Steins]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Rutger ten Velde]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Dani Baijens]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Arjen Versteijnen]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Niels Versteijnen]]{{•w}} {{flagicon|NOR}} [[Christian Berge]]{{•w}} {{flagicon|NOR}} [[Sander Sagosen]]{{•w}} {{flagicon|NOR}} [[Frank Løke]]{{•w}} {{flagicon|NOR}} [[Kent Robin Tønnesen]]{{•w}} {{flagicon|NOR}} [[Torbjørn Bergerud]]{{•w}} {{flagicon|NOR}} [[Christian O'Sullivan]]{{•w}} {{flagicon|NOR}} [[Bjarte Myrhol]]{{•w}} {{flagicon|NOR}} [[Kristian Bjørnsen]]{{•w}} {{flagicon|NOR}} [[Magnus Abelvik Rød]]{{•w}} {{flagicon|NOR}} [[Magnus Jøndal]]{{•w}} {{flagicon|NOR}} [[Håvard Tvedten]]{{•w}} {{flagicon|NOR}} [[Alexander Blonz]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Hans Theilig]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Henning Fritz]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Daniel Stephan]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Uwe Gensheimer]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Andreas Wolff]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Tobias Reichmann]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Thomas Knorr]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Volker Zerbe]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Christian Sprenger]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Florian Kehrmann]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Stefan Kretzschmar]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Fabian Wiede]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Timo Kastening]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Hendrik Pekeler]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Christian Schwarzer]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Michael Kraus (rukometaš)|Michael Kraus]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Johannes Golla]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Juri Knorr]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Renārs Uščins]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Sławomir Szmal]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Krzysztof Lijewski]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Marcin Lijewski]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Bartosz Jurecki]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Michał Jurecki]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Mariusz Jurkiewicz]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Mariusz Jurasik]]{{•w}} {{flagicon|POR}} [[Carlos Resende]]{{•w}} {{flagicon|POR}} [[Alfredo Quintana]]{{•w}} {{flagicon|POR}} [[Rui Silva (rukometaš)|Rui Silva]]{{•w}} {{flagicon|POR}} [[Paulo Pereira]]{{•w}} {{flagicon|POR}} [[Pedro Portela]]{{•w}} {{flagicon|POR}} [[Martim Costa]]{{•w}} {{flagicon|POR}} [[Luís Frade]]{{•w}} {{flagicon|POR}} [[António Areia]]{{•w}} {{flagicon|RUM}} [[Gheorghe Gruia]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Dmitrij Kovaljev]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Konstantin Igropulo]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Timur Dibirov]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Dmitrij Torgovanov]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Eduard Kokšarov]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Vasilij Kudinov]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Denis Krivošljikov]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Sergej Pogorelov]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Dmitrij Žitnjikov]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Valerij Gopin]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Sergej Kosorotov]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Vladimir Maksimov (rukometaš)|Vladimir Maksimov]]{{•w}} {{flagicon|SLO}} [[Dragan Gajić]]{{•w}} {{flagicon|SLO}} [[Uroš Zorman]]{{•w}} {{flagicon|SLO}} [[Vid Kavtičnik]]{{•w}} {{flagicon|SLO}} [[Jure Dolenec]]{{•w}} {{flagicon|SLO}} [[Aleš Pajovič]]{{•w}} {{flagicon|SLO}} [[Blaž Janc]]{{•w}} {{flagicon|SLO}} [[Tettey Banfro]]{{•w}} {{flagicon|SLO}} [[Aleks Vlah]]{{•w}} {{flagicon|SRB}} [[Momir Ilić]]{{•w}} {{flagicon|SRB}} [[Dragan Škrbić]]{{•w}} {{flagicon|SRB}} [[Mladen Bojinović]]{{•w}} {{flagicon|SRB}} [[Jovica Cvetković]]{{•w}} {{flagicon|SRB}} [[Žarko Šešum]]{{•w}} {{flagicon|SRB}} [[Arpad Šterbik]]{{•w}} {{flagicon|SRB}} [[Darko Stanić]]{{•w}} {{flagicon|SRB}} [[Rastko Stojković]]{{•w}} {{flagicon|SRB}} [[Ivan Nikčević]]{{•w}} {{flagicon|SRB}} [[Petar Nenadić]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Alberto Entrerríos]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Raúl Entrerríos]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Julen Aguinagalde]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Rafael Guijosa]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Viran Morros]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Talant Dujšebajev]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Andrei Xepkin]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Iker Romero]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Jaume Fort Mauri]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[David Barrufet]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Alex Dujšebajev]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Daniel Dujšebajev]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Jordi Ribera]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Ferrán Solé]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Jorge Maqueda]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Roberto García Parrondo]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Gonzalo Pérez de Vargas]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Mateo Garralda]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Enric Masip]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Aleix Gómez]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Gedeón Guardiola]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Daniel Fernández (rukometaš)|Daniel Fernández]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Stefan Lövgren]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Magnus Wislander]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Ola Lindgren]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Staffan Olsson]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Ljubomir Vranješ]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Peter Gentzel]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Magnus Andersson (rukometaš)|Magnus Andersson]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Johan Jakobsson]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Tomas Svensson]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Tobias Karlsson]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Kim Andersson]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Johan Petersson]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Erik Hajas]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Pierre Thorsson]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Jerry Tollbring]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Niclas Ekberg]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Albin Lagergren]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Jesper Nielsen]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Jim Gottfridsson]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Hampus Wanne]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Andreas Palicka]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Yngve Lamberg]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Dalibor Doder]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Per Carlén]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Oscar Bergendahl]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Eric Johansson (rukometaš)|Eric Johansson]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Felix Claar]]{{•w}} {{flagicon|ŠVI|size=16px}} [[Andy Schmid]]{{•w}} {{flagicon|ŠVI|size=16px}} [[Marc Baumgartner]]{{•w}} {{flagicon|ŠVI|size=16px}} [[Lenny Rubin]]{{•w}} {{flagicon|UK}} [[Steven Larsson]]{{•w}} {{flagicon|UKR}} [[Oleg Velikij]]{{•w}} {{flagicon|UKR}} [[Sergij Bilik]] {{nowrap end}} {{Navbox subgroup | groupstyle = background-color:#AAD0FF; color:black; text-align:center; border:1px solid silver; | listclass = hlist |group1 = {{flagicon|FRA}} Francuska |list1= {{nowrap begin}} [[Thierry Omeyer]]{{•w}} [[Nikola Karabatić]]{{•w}} [[Daniel Narcisse]]{{•w}} [[Didier Dinart]]{{•w}} [[Jérôme Fernandez]]{{•w}} [[Luc Abalo]]{{•w}} [[Claude Onesta]]{{•w}} [[Guillaume Gille]]{{•w}} [[Joël Abati]]{{•w}} [[Guillaume Joli]]{{•w}} [[William Accambray]]{{•w}} [[Bruno Martini (rukometaš)|Bruno Martini]]{{•w}} [[Grégory Anquetil]]{{•w}} [[Jackson Richardson]]{{•w}} [[Olivier Girault]]{{•w}} [[Andrej Golić]]{{•w}} [[Patrick Cazal]]{{•w}} [[Stéphane Stoecklin]]{{•w}} [[Bertrand Gille]]{{•w}} [[Michaël Guigou]]{{•w}} [[Cédric Sorhaindo]]{{•w}} [[Sébastien Bosquet]]{{•w}} [[Xavier Barachet]]{{•w}} [[Mathieu Grébille]]{{•w}} [[Cyril Dumoulin]]{{•w}} [[Kentin Mahé]]{{•w}} [[Cédric Burdet]]{{•w}} [[Franck Junillon]]{{•w}} [[Laurent Puigségur]]{{•w}} [[Daouda Karaboué]]{{•w}} [[Samuel Honrubia]]{{•w}} [[Frédéric Volle]]{{•w}} [[Kevynn Nyokas]]{{•w}} [[Grégoire Detrez]]{{•w}} [[Arnaud Bingo]]{{•w}} [[Bertrand Roiné]]{{•w}} [[Sébastien Ostertag]]{{•w}} [[Alain Portes]]{{•w}} [[Daniel Costantini]]{{•w}} [[Denis Lathoud]]{{•w}} [[Stéphane Plantin]]{{•w}} [[Christian Gaudin]]{{•w}} [[Philippe Gardent]]{{•w}} [[Patrice Canayer]]{{•w}} [[Pascal Mahé]]{{•w}} [[Cédric Paty]]{{•w}} [[Sylvain Nouet]]{{•w}} [[Thimothey N'Guessan]]{{•w}} [[Valentin Porte]]{{•w}} [[Igor Anić]]{{•w}} [[Vincent Gérard]]{{•w}} [[Olivier Nyokas]]{{•w}} [[Ludovic Fabregas]]{{•w}} [[Benoît Kounkoud]]{{•w}} [[Théo Derot]]{{•w}} [[Nedim Remili]]{{•w}} [[Adrien Dipanda]]{{•w}} [[Dika Mem]]{{•w}} [[Raphaël Caucheteux]]{{•w}} [[Melvyn Richardson]]{{•w}} [[Hugo Descat]]{{•w}} [[Guéric Kervadec]]{{•w}} [[Philippe Debureau]]{{•w}} [[Nicolas Tournat]]{{•w}} [[Yann Genty]]{{•w}} [[Romain Lagarde]]{{•w}} [[Dylan Nahi]]{{•w}} [[Aymeric Minne]]{{•w}} [[Yanis Lenne]]{{•w}} [[Thibaut Briet]]{{•w}} [[Elohim Prandi]]{{•w}} [[Rémi Desbonnet]]{{•w}} [[Samir Bellahcene]]{{•w}} [[Karl Konan]]{{•w}} [[Charles Bolzinger]] {{nowrap end}} }} | group2 = Afrika | list2 = {{nowrap begin}} {{flagicon|ALŽ}} [[Salah Bouchekriou]]{{•w}} {{flagicon|ALŽ}} [[Salim Nedjel Hammou]]{{•w}} {{flagicon|ALŽ}} [[Messaoud Berkous]]{{•w}} {{flagicon|EGI}} [[Hassan Mustafa]]{{•w}} {{flagicon|EGI}} [[Husein Zaki]]{{•w}} {{flagicon|EGI}} [[Ahmed al-Ahmar]]{{•w}} {{flagicon|EGI}} [[Jahia Omar]]{{•w}} {{flagicon|EGI}} [[Ali Zein]]{{•w}} {{flagicon|EGI}} [[Ibrahim al-Masri]]{{•w}} {{flagicon|EGI}} [[Jehia al-Dera]]{{•w}} {{flagicon|EGI}} [[Seif al-Dera]]{{•w}} {{flagicon|COD}} [[Gauthier Mvumbi]]{{•w}} {{flagicon|TUN}} [[Wael Jallouz]]{{•w}} {{flagicon|TUN}} [[Issam Tej]]{{•w}} {{flagicon|TUN}} [[Wissem Hmam]]{{•w}} {{flagicon|TUN}} [[Amine Bannour]]{{•w}} {{flagicon|TUN}} [[Islem Jbeli]]{{•w}} {{flagicon|ZEL}} [[Leandro Semedo]]{{•w}} {{flagicon|ZEL}} [[Délcio Pina]] {{nowrap end}} | group3 = Azija i Oceanija | list3 = {{nowrap begin}} {{flagicon|AUS}} [[Bevan Calvert]]{{•w}} {{flagicon|AUS}} [[Ognjen Matić]]{{•w}} {{flagicon|AUS}} [[Taip Ramadani]]{{•w}} {{flagicon|BHR}} [[Husein al-Sajad]]{{•w}} {{flagicon|JAP}} [[Jin Watanabe (rukometaš)|Jin Watanabe]]{{•w}} {{flagicon|JKO}} [[Kyung-Shin Yoon]]{{•w}} {{flagicon|JKO}} [[Jae-Won Kang]]{{•w}} {{flagicon|KAT}} [[Ahmad Madadi]]{{•w}} {{flagicon|KUV}} [[Seif al-Davani]] {{nowrap end}} | group4 = Amerike | list4 = {{nowrap begin}} {{flagicon|ARG}} [[Eduardo Gallardo]]{{•w}} {{flagicon|ARG}} [[Diego Simonet]]{{•w}} {{flagicon|ARG}} [[Pablo Simonet]]{{•w}} {{flagicon|ARG}} [[Sebastián Simonet]]{{•w}} {{flagicon|ARG}} [[James Parker (rukometaš)|James Parker]]{{•w}} {{flagicon|ARG}} [[Leonel Maciel]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Thiagus dos Santos]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Jean-Pierre Dupoux]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Haniel Langaro]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Rudolph Hackbarth]]{{•w}} {{flagicon|ČIL}} [[Rodrigo Salinas Muñoz]]{{•w}} {{flagicon|ČIL}} [[Erwin Feuchtmann]]{{•w}} {{flagicon|ČIL}} [[Esteban Salinas]]{{•w}} {{flagicon|KUB}} [[Rafael Capote]]{{•w}} {{flagicon|KUB}} [[Rolando Uríos]]{{•w}} {{flagicon|KUB}} [[Carlos Pérez (rukometaš)|Carlos Pérez]]{{•w}} {{flagicon|KUB}} [[Roberto Julián Duranona]]{{•w}} {{flagicon|KUB}} [[Julio Fis]]{{•w}} {{flagicon|KUB}} [[Frankis Marzo]]{{•w}} {{flagicon|SAD}} [[Ian Hüter]]{{•w}} {{flagicon|SAD}} [[Patrick Hüter]]{{•w}} {{flagicon|SAD}} [[Gary Hines]]{{•w}} {{flagicon|SAD}} [[Samuel Hoddersen]] {{nowrap end}} }} {{Navbox | name = Korisnik:Edgar Allan Poe/Doprinosi | titlestyle = background-color:#AAD0FF; color:black; text-align:center; border:1px solid silver; | title = Doprinosi o nogometašima | groupstyle = background-color:#AAD0FF; text-align:center; border:1px solid silver; | listclass = hlist | group1 = Europa | list1 = {{nowrap begin}} {{flagicon|ALB}} [[Lorik Cana]]{{•w}} {{flagicon|ALB}} [[Armando Sadiku]]{{•w}} {{flagicon|ALB}} [[Klaus Gjasula]]{{•w}} {{flagicon|ALB}} [[Qazim Laçi]]{{•w}} {{flagicon|ALB}} [[Nedim Bajrami]]{{•w}} {{flagicon|AUT}} [[Alessandro Schöpf]]{{•w}} {{flagicon|AUT}} [[Aleksandar Dragović]]{{•w}} {{flagicon|AUT}} [[Stefan Lainer]]{{•w}} {{flagicon|AUT}} [[Michael Gregoritsch]]{{•w}} {{flagicon|AUT}} [[Christoph Baumgartner]]{{•w}} {{flagicon|AUT}} [[Saša Kalajdžić]]{{•w}} {{flagicon|AUT}} [[Maximilian Wöber]]{{•w}} {{flagicon|AUT}} [[Gernot Trauner]]{{•w}} {{flagicon|AUT}} [[Romano Schmid]]{{•w}} {{flagicon|BEL}} [[Kevin De Bruyne]]{{•w}} {{flagicon|BEL}} [[Marouane Fellaini]]{{•w}} {{flagicon|BEL}} [[Romelu Lukaku]]{{•w}} {{flagicon|BEL}} [[Dries Mertens]]{{•w}} {{flagicon|BEL}} [[Divock Origi]]{{•w}} {{flagicon|BEL}} [[Jan Vertonghen]]{{•w}} {{flagicon|BEL}} [[Axel Witsel]]{{•w}} {{flagicon|BEL}} [[Radja Nainggolan]]{{•w}} {{flagicon|BEL}} [[Toby Alderweireld]]{{•w}} {{flagicon|BEL}} [[Michy Batshuayi]]{{•w}} {{flagicon|BEL}} [[Yannick Carrasco]]{{•w}} {{flagicon|BEL}} [[Eden Hazard]]{{•w}} {{flagicon|BEL}} [[Adnan Januzaj]]{{•w}} {{flagicon|BEL}} [[Nacer Chadli]]{{•w}} {{flagicon|BEL}} [[Thomas Meunier]]{{•w}} {{flagicon|BEL}} [[Thibaut Courtois]]{{•w}} {{flagicon|BEL}} [[Thorgan Hazard]]{{•w}} {{flagicon|BUG}} [[Dimitar Berbatov]]{{•w}} {{flagicon|CG}} [[Mirko Vučinić]]{{•w}} {{flagicon|CG}} [[Predrag Mijatović]]{{•w}} {{flagicon|CG}} [[Boban Bajković]]{{•w}} {{flagicon|CG}} [[Dragoslav Jevrić]]{{•w}} {{flagicon|ČSSR}} [[Oldřich Nejedlý]]{{•w}} {{flagicon|ČSSR}} [[Antonín Panenka]]{{•w}} {{flagicon|ČSSR}} [[Josef Masopust]]{{•w}} {{flagicon|ČSSR}} [[Ivo Viktor]]{{•w}} {{flagicon|ČEŠ}} [[Václav Pilař]]{{•w}} {{flagicon|ČEŠ}} [[Petr Jiráček]]{{•w}} {{flagicon|ČEŠ}} [[Jan Laštůvka]]{{•w}} {{flagicon|ČEŠ}} [[Tomáš Hübschman]]{{•w}} {{flagicon|ČEŠ}} [[Petr Čech]]{{•w}} {{flagicon|ČEŠ}} [[Tomáš Rosický]]{{•w}} {{flagicon|ČEŠ}} [[Jan Koller]]{{•w}} {{flagicon|ČEŠ}} [[Karel Poborský]]{{•w}} {{flagicon|ČEŠ}} [[Tomáš Necid]]{{•w}} {{flagicon|ČEŠ}} [[Milan Škoda]]{{•w}} {{flagicon|ČEŠ}} [[Patrik Schick]]{{•w}} {{flagicon|ČEŠ}} [[Tomáš Holeš]]{{•w}} {{flagicon|ČEŠ}} [[Robin Hranáč]]{{•w}} {{flagicon|ČEŠ}} [[Lukáš Provod]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Nicklas Bendtner]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Michael Krohn-Dehli]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Yussuf Poulsen]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Christian Eriksen]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Simon Kjær]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Mathias Jørgensen]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Nicolai Jørgensen]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Lasse Schöne]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Pierre-Emile Højbjerg]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Mikkel Damsgaard]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Andreas Christensen]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Joakim Mæhle]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Kasper Dolberg]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Martin Braithwaite]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Thomas Delaney]]{{•w}} {{flagicon|DAN}} [[Morten Hjulmand]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Bobby Charlton]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Kevin Keegan]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Paul Ince]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Gary Lineker]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Geoff Hurst]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Gordon Banks]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Peter Shilton]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[David Seaman]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Glen Johnson]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Danny Welbeck]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Theo Walcott]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[John Terry]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Steven Gerrard]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Gary Neville]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Owen Hargreaves]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Ashley Young]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Ashley Cole]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Joleon Lescott]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Wayne Rooney]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Sol Campbell]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Daniel Sturridge]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Raheem Sterling]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Luke Shaw]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Eric Dier]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Jamie Vardy]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Jack Grealish]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Marcus Rashford]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Harry Kane]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Jesse Lingard]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Kieran Trippier]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Jordan Henderson]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Harry Maguire]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Dele Alli]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Jude Bellingham]]{{•w}} {{flagicon|ENG}} [[Bukayo Saka]]{{•w}} {{flagicon|EST}} [[Andres Oper]]{{•w}} {{flagicon|EST}} [[Martin Reim]]{{•w}} {{flagicon|FIN}} [[Joel Pohjanpalo]]{{•w}} {{flagicon|FIN}} [[Lukáš Hrádecký]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Fabien Barthez]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Lilian Thuram]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Marcus Thuram]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Patrick Vieira]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Thierry Henry]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Alou Diarra]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Claude Makélélé]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Florent Malouda]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Vikash Dhorasoo]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Alain Giresse]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Didier Deschamps]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Raymond Kopa]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Marius Trésor]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Marcel Desailly]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Luis Fernández]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Aimé Jacquet]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Nicolas Anelka]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Bixente Lizarazu]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Youri Djorkaeff]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Jean Vincent (fudbaler)|Jean Vincent]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Sylvain Wiltord]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Hugo Lloris]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Manuel Amoros]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Robert Pirès]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Franck Ribéry]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[David Trézéguet]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Raymond Domenech]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Samir Nasri]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Jérémy Ménez]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Yohan Cabaye]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Laurent Blanc]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Éric Abidal]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Olivier Giroud]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Blaise Matuidi]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Paul Pogba]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Moussa Sissoko]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Mathieu Valbuena]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Dimitri Payet]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Kingsley Coman]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Patrice Evra]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Antoine Griezmann]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Kylian Mbappé]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Benjamin Pavard]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Raphaël Varane]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Samuel Umtiti]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Presnel Kimpembe]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Adrien Rabiot]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Aurélien Tchouaméni]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Théo Hernandez]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Randal Kolo Muani]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Willy Sagnol]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Bradley Barcola]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[William Saliba]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Mike Maignan]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Youssouf Fofana (francuski fudbaler)|Youssouf Fofana]]{{•w}} {{flagicon|FRA}} [[Ousmane Dembélé]]{{•w}} {{flagicon|GRČ}} [[Sokratis Papastatopulos]]{{•w}} {{flagicon|GRČ}} [[Jorgos Karagunis]]{{•w}} {{flagicon|GRČ}} [[Kostas Fortunis]]{{•w}} {{flagicon|GRČ}} [[Teofanis Gekas]]{{•w}} {{flagicon|GRČ}} [[Andreas Samaris]]{{•w}} {{flagicon|GRČ}} [[Konstantinos Mitroglu]]{{•w}} {{flagicon|GRČ}} [[Lazaros Hristodulopulos]]{{•w}} {{flagicon|GRČ}} [[José Holebas]]{{•w}} {{flagicon|GRU}} [[Georges Mikautadze]]{{•w}} {{flagicon|GRU}} [[Giorgi Mamardašvili]]{{•w}} {{flagicon|IRS}} [[Sean St Ledger]]{{•w}} {{flagicon|IRS}} [[Ciaran Clark]]{{•w}} {{flagicon|IRS}} [[Wes Hoolahan]]{{•w}} {{flagicon|IRS}} [[Robbie Brady]]{{•w}} {{flagicon|ISL}} [[Gylfi Sigurðsson]]{{•w}} {{flagicon|ISL}} [[Birkir Bjarnason]]{{•w}} {{flagicon|ISL}} [[Birkir Már Sævarsson]]{{•w}} {{flagicon|ISL}} [[Jón Daði Böðvarsson]]{{•w}} {{flagicon|ISL}} [[Arnór Ingvi Traustason]]{{•w}} {{flagicon|ISL}} [[Kolbeinn Sigþórsson]]{{•w}} {{flagicon|ISL}} [[Ragnar Sigurðsson]]{{•w}} {{flagicon|ISL}} [[Alfreð Finnbogason]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Gianluigi Buffon]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Antonio Cassano]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Mario Balotelli]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Riccardo Montolivo]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Antonio Nocerino]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Alessandro Diamanti]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Roberto Di Matteo]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Antonio Di Natale]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Andrea Pirlo]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Claudio Marchisio]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Graziano Pellè]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Emanuele Giaccherini]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Éder (italijanski fudbaler)|Éder]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Giorgio Chiellini]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Leonardo Bonucci]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Andrea Barzagli]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Marco Parolo]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Lorenzo Insigne]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Mattia De Sciglio]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Simone Zaza]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Matteo Darmian]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Manuel Locatelli]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Matteo Pessina]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Federico Chiesa]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Andrea Belotti]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Jorge Luiz Frello Filho|Jorginho]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Federico Bernardeschi]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Domenico Berardi]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Gianluigi Donnarumma]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Leonardo Spinazzola]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Alessandro Bastoni]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Riccardo Calafiori]]{{•w}} {{flagicon|ITA}} [[Mattia Zaccagni]]{{•w}} {{flagicon|MAĐ}} [[Gábor Király]]{{•w}} {{flagicon|MAĐ}} [[Zoltán Stieber]]{{•w}} {{flagicon|MAĐ}} [[Ádám Szalai]]{{•w}} {{flagicon|MAĐ}} [[Balázs Dzsudzsák]]{{•w}} {{flagicon|MAĐ}} [[Zoltán Gera]]{{•w}} {{flagicon|MAĐ}} [[Attila Fiola]]{{•w}} {{flagicon|MAĐ}} [[András Schäfer]]{{•w}} {{flagicon|MAĐ}} [[Barnabás Varga]]{{•w}} {{flagicon|MAĐ}} [[Kevin Csoboth]]{{•w}} {{flagicon|MAK}} [[Ivan Tričkovski]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Edwin van der Sar]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Dirk Kuijt]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Ruud van Nistelrooij]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Marco van Basten]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Wesley Sneijder]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Giovanni van Bronckhorst]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Robin van Persie]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Bert van Marwijk]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Jetro Willems]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Arjen Robben]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Stefan de Vrij]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Jasper Cillessen]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Memphis Depay]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Leroy Fer]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Klaas-Jan Huntelaar]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Ron Vlaar]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Daley Blind]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Steven Berghuis]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Teun Koopmeiners]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Luuk de Jong]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Georginio Wijnaldum]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Patrick Kluivert]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Maarten Stekelenburg]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Wout Weghorst]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Denzel Dumfries]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Cody Gakpo]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Davy Klaassen]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Donyell Malen]]{{•w}} {{flagicon|NIZ}} [[Xavi Simons]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Miroslav Klose]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Jens Lehmann]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Michael Ballack]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Sami Khedira]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Marco Reus]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Arne Friedrich]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Philipp Lahm]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Marko Marin]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Lukas Podolski]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Jürgen Klopp]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Mario Gómez]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Manuel Neuer]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} {{nowrap|[[Bastian Schweinsteiger]]}}{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Thomas Müller]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Mats Hummels]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[André Schürrle]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Joachim Löw]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Shkodran Mustafi]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Jérôme Boateng]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Julian Draxler]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Joshua Kimmich]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Jonas Hector]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Robin Gosens]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Leon Goretzka]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Youssoufa Moukoko]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Niclas Füllkrug]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Florian Wirtz]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Jamal Musiala]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Robert Andrich]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Antonio Rüdiger]]{{•w}} {{flagicon|NJE}} [[Emre Can]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Bartosz Bosacki]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Łukasz Fabiański]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Artur Boruc]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Tomasz Kuszczak]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Mariusz Lewandowski]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Piotr Giza]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Ireneusz Jeleń]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Jakub Błaszczykowski]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Włodzimierz Smolarek]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Robert Lewandowski]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Arkadiusz Milik]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Kamil Glik]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Grzegorz Krychowiak]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Thiago Cionek]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Jan Bednarek]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Karol Linetty]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Piotr Zieliński]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Kacper Kozłowski (fudbaler)|Kacper Kozłowski]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Adam Buksa]]{{•w}} {{flagicon|POLJ}} [[Krzysztof Piątek]]{{•w}} {{flagicon|POR}} [[Képler Laveran Lima Ferreira|Pepe]]{{•w}} {{flagicon|POR}} [[José Mourinho]]{{•w}} {{flagicon|POR}} [[Luís Figo]]{{•w}} {{flagicon|POR}} [[Cristiano Ronaldo]]{{•w}} {{flagicon|POR}} [[Silvestre Varela]]{{•w}} {{flagicon|POR}} [[Hélder Postiga]]{{•w}} {{flagicon|POR}} [[João Moutinho]]{{•w}} {{flagicon|POR}} [[Bruno Alves]]{{•w}} {{flagicon|POR}} [[Renato Sanches]]{{•w}} {{flagicon|POR}} [[Ricardo Quaresma]]{{•w}} {{flagicon|POR}} [[Éder (portugalski fudbaler)|Éder]]{{•w}} {{flagicon|POR}} [[Rui Patrício]]{{•w}} {{flagicon|POR}} [[Raphaël Guerreiro]]{{•w}} {{flagicon|POR}} [[Diogo Jota]]{{•w}} {{flagicon|POR}} [[Ricardo Horta]]{{•w}} {{flagicon|POR}} [[Gonçalo Ramos]]{{•w}} {{flagicon|POR}} [[Francisco Conceição]]{{•w}} {{flagicon|RUM}} [[Mircea Lucescu]]{{•w}} {{flagicon|RUM}} [[Răzvan Raţ]]{{•w}} {{flagicon|RUM}} [[Ciprian Marica]]{{•w}} {{flagicon|RUM}} [[Bogdan Stancu]]{{•w}} {{flagicon|RUM}} [[Vlad Chiricheș]]{{•w}} {{flagicon|RUM}} [[Răzvan Marin]]{{•w}} {{flagicon|RUM}} [[Denis Drăguș]]{{•w}} {{flagicon|RUM}} [[Nicolae Stanciu (fudbaler, rođen 1993.)|Nicolae Stanciu]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Roman Pavljučenko]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Konstantin Zirjanov]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Andrej Aršavin]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Dmitri Torbinski]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Alan Dzagojev]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Roman Širokov]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Aleksandar Kokorin]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Aleksandar Keržakov]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Vasilij Berezucki]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Aleksej Berezucki]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Sergej Ignaševič]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Denis Glušakov]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Denis Čerišev]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Artem Dzjuba]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Fjodor Smolov]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Mário Fernandes (fudbaler)|Mário Fernandes]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Daler Kuzjajev]]{{•w}} {{flagicon|RUS}} [[Aleksej Mirančuk]]{{•w}} {{flagicon|SJI}} [[Gareth McAuley]]{{•w}} {{flagicon|SJI}} [[Niall McGinn]]{{•w}} {{flagicon|SMK}} [[Ezđan Alioski]]{{•w}} {{flagicon|SLK}} [[Ondrej Duda]]{{•w}} {{flagicon|SLK}} [[Vladimír Weiss (fudbaler rođen 1989.)|Vladimír Weiss III]]{{•w}} {{flagicon|SLK}} [[Marek Hamšík]]{{•w}} {{flagicon|SLK}} [[Martin Dúbravka]]{{•w}} {{flagicon|SLK}} [[Juraj Kucka]]{{•w}} {{flagicon|SLK}} [[Ivan Schranz]]{{•w}} {{flagicon|SLO}} [[Erik Janža]]{{•w}} {{flagicon|SLO}} [[Josip Iličić]]{{•w}} {{flagicon|SLO}} [[Jure Balkovec]]{{•w}} {{flagicon|SRB}} [[Milan Jovanović]]{{•w}} {{flagicon|SRB}} [[Marko Pantelić]]{{•w}} {{flagicon|SRB}} [[Miloš Krasić]]{{•w}} {{flagicon|SRB}} [[Zdravko Kuzmanović]]{{•w}} {{flagicon|SRB}} [[Vladan Lukić]]{{•w}} {{flagicon|SRB}} [[Ilija Petković]]{{•w}} {{flagicon|SRB}} [[Filip Kasalica]]{{•w}} {{flagicon|SRB}} [[Dragan Stojković]]{{•w}} {{flagicon|SRB}} [[Branislav Ivanović]]{{•w}} {{flagicon|SRB}} [[Boško Janković]]{{•w}} {{flagicon|SRB}} [[Vlada Avramov]]{{•w}} {{flagicon|SRB}} [[Aleksandar Mitrović (fudbaler)|Aleksandar Mitrović]]{{•w}} {{flagicon|ŠKO}} [[Callum McGregor]]{{•w}} {{flagicon|ŠKO}} [[Ryan Porteous]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Juan Gutiérrez Moreno|Juanito]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[David de Gea]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Cesc Fàbregas]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Javier Clemente]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[David Silva]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Jesús Navas]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Xabi Alonso]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Gerard Piqué]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Sergio Ramos]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Jordi Alba]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Álvaro Morata]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Nolito]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Nacho (fudbaler rođen 1990.)|Nacho]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Diego Costa]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Iago Aspas]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Isco]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Koke (fudbaler rođen 1992.)|Koke]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[José Antonio Reyes]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Gerard Moreno (fudbaler)|Gerard Moreno]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Aymeric Laporte]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Pablo Sarabia]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Ferran Torres]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Pedri]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Mikel Oyarzabal]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Rodri (fudbaler, rođen 1996.)|Rodri]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Marco Asensio]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Carlos Soler (fudbaler)|Carlos Soler]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Fabián Ruiz]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Lamine Yamal]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Nico Williams]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Robin Le Normand]]{{•w}} {{flagicon|ŠPA}} [[Mikel Merino]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Viktor Claesson]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Andreas Isaksson]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Olof Mellberg]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Sebastian Larsson]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Zlatan Ibrahimović]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Andreas Granqvist]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Ola Toivonen]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Ludwig Augustinsson]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Emil Forsberg]]{{•w}} {{flagicon|ŠVE}} [[Sven-Göran Eriksson]]{{•w}} {{flagicon|ŠVI}} [[Blerim Džemaili]]{{•w}} {{flagicon|ŠVI}} [[Ludovic Magnin]]{{•w}} {{flagicon|ŠVI}} [[Admir Mehmedi]]{{•w}} {{flagicon|ŠVI}} [[Haris Seferović]]{{•w}} {{flagicon|ŠVI}} [[Granit Xhaka]]{{•w}} {{flagicon|ŠVI}} [[Xherdan Shaqiri]]{{•w}} {{flagicon|ŠVI}} [[Breel Embolo]]{{•w}} {{flagicon|ŠVI}} [[Fabian Schär]]{{•w}} {{flagicon|ŠVI}} [[Stephan Lichtsteiner]]{{•w}} {{flagicon|ŠVI}} [[Ricardo Rodríguez (fudbaler)|Ricardo Rodríguez]]{{•w}} {{flagicon|ŠVI}} [[Steven Zuber]]{{•w}} {{flagicon|ŠVI}} [[Josip Drmić]]{{•w}} {{flagicon|ŠVI}} [[Yann Sommer]]{{•w}} {{flagicon|ŠVI}} [[Manuel Akanji]]{{•w}} {{flagicon|ŠVI}} [[Ruben Vargas]]{{•w}} {{flagicon|ŠVI}} [[Denis Zakaria]]{{•w}} {{flagicon|ŠVI}} [[Remo Freuler]]{{•w}} {{flagicon|ŠVI}} [[Michel Aebischer]]{{•w}} {{flagicon|ŠVI}} [[Kwadwo Duah]]{{•w}} {{flagicon|ŠVI}} [[Dan Ndoye]]{{•w}} {{flagicon|ŠVI}} [[Zeki Amdouni]]{{•w}} {{flagicon|TUR}} [[Nihat Kahveci]]{{•w}} {{flagicon|TUR}} [[Semih Şentürk]]{{•w}} {{flagicon|TUR}} [[Volkan Demirel]]{{•w}} {{flagicon|TUR}} [[Uğur Boral]]{{•w}} {{flagicon|TUR}} [[Hamit Altıntop]]{{•w}} {{flagicon|TUR}} [[Emre Mor]]{{•w}} {{flagicon|TUR}} [[Ozan Tufan]]{{•w}} {{flagicon|TUR}} [[Burak Yılmaz]]{{•w}} {{flagicon|TUR}} [[Merih Demiral]]{{•w}} {{flagicon|TUR}} [[Çağlar Söyüncü]]{{•w}} {{flagicon|TUR}} [[Ahmet Yılmaz Çalık]]{{•w}} {{flagicon|TUR}} [[Halil Dervişoğlu]]{{•w}} {{flagicon|TUR}} [[İrfan Kahveci]]{{•w}} {{flagicon|TUR}} [[Kerem Aktürkoğlu]]{{•w}} {{flagicon|TUR}} [[Mert Müldür]]{{•w}} {{flagicon|TUR}} [[Samet Akaydin]]{{•w}} {{flagicon|TUR}} [[Hakan Çalhanoğlu]]{{•w}} {{flagicon|TUR}} [[Cenk Tosun]]{{•w}} {{flagicon|UKR}} [[Andrij Ševčenko]]{{•w}} {{flagicon|UKR}} [[Andrij Pjatov]]{{•w}} {{flagicon|UKR}} [[Oleksandr Šovkovski]]{{•w}} {{flagicon|UKR}} [[Bohdan Šust]]{{•w}} {{flagicon|UKR}} [[Andrij Vorobjej]]{{•w}} {{flagicon|UKR}} [[Anatolij Timoščuk]]{{•w}} {{flagicon|UKR}} [[Oleh Husjev]]{{•w}} {{flagicon|UKR}} [[Maksim Kalinjičenko]]{{•w}} {{flagicon|UKR}} [[Oleksij Bjelik]]{{•w}} {{flagicon|UKR}} [[Vjačeslav Ševčuk]]{{•w}} {{flagicon|UKR}} [[Andrij Jarmolenko]]{{•w}} {{flagicon|UKR}} [[Roman Jaremčuk]]{{•w}} {{flagicon|UKR}} [[Ruslan Malinovskij]]{{•w}} {{flagicon|UKR}} [[Artem Dovbik]]{{•w}} {{flagicon|UKR}} [[Mikola Šaparenko]]{{•w}} {{flagicon|WAL}} [[Hal Robson-Kanu]]{{•w}} {{flagicon|WAL}} [[Neil Taylor (fudbaler)|Neil Taylor]]{{•w}} {{flagicon|WAL}} [[Ashley Williams (fudbaler)|Ashley Williams]]{{•w}} {{flagicon|WAL}} [[Sam Vokes]]{{•w}} {{flagicon|WAL}} [[Joe Allen (fudbaler rođen 1990.)|Joe Allen]]{{•w}} {{flagicon|WAL}} [[Kieffer Moore]]{{•w}} {{flagicon|WAL}} [[Connor Roberts (fudbaler, rođen 1995.)|Connor Roberts]] {{nowrap end}} | group2 = Afrika | list2 = {{nowrap begin}} {{flagicon|ANG}} [[Luís Oliveira Gonçalves]]{{•w}} {{flagicon|ANG}} [[Flávio da Silva Amado|Flávio]]{{•w}} {{flagicon|ANG}} [[Akwá]]{{•w}} {{flagicon|ANG}} [[Manucho]]{{•w}} {{flagicon|ANG}} [[Nando Rafael]]{{•w}} {{flagicon|ANG}} [[Rui Marques]]{{•w}} {{flagicon|ANG}} [[Gilberto (angolski fudbaler)|Gilberto]]{{•w}} {{flagicon|ALŽ}} [[Abdelmoumene Djabou]]{{•w}} {{flagicon|ALŽ}} [[Islam Slimani]]{{•w}} {{flagicon|ALŽ}} [[Yacine Brahimi]]{{•w}} {{flagicon|ALŽ}} [[Sofiane Feghouli]]{{•w}} {{flagicon|ALŽ}} [[Rafik Halliche]]{{•w}} {{flagicon|BEN}} [[Stéphane Sessègnon]]{{•w}} {{flagicon|BEN}} [[Moussa Latoundji]]{{•w}} {{flagicon|BEN}} [[Oumar Tchomogo]]{{•w}} {{flagicon|EGI}} [[Mohamed Salah]]{{•w}} {{flagicon|EGI}} [[Ahmed Fathi]]{{•w}} {{flagicon|EGI}} [[Essam al-Hadari]]{{•w}} {{flagicon|Zlatna Obala}} [[Arthur Wharton]]{{•w}} {{flagicon|GAN}} [[Sammy Adjei]]{{•w}} {{flagicon|GAN}} [[Samuel Kuffour]]{{•w}} {{flagicon|GAN}} [[Stephen Appiah]]{{•w}} {{flagicon|GAN}} [[Kevin-Prince Boateng]]{{•w}} {{flagicon|GAN}} [[Emmanuel Frimpong]]{{•w}} {{flagicon|GAN}} [[Tony Yeboah]]{{•w}} {{flagicon|GAN}} [[Abedi Pele]]{{•w}} {{flagicon|GAN}} [[Asamoah Gyan]]{{•w}} {{flagicon|GAN}} [[Sulley Muntari]]{{•w}} {{flagicon|GAN}} [[Richard Kingson]]{{•w}} {{flagicon|GAN}} [[André Ayew]]{{•w}} {{flagicon|GAN}} [[John Boye]]{{•w}} {{flagicon|GAN}} [[Osman Bukari]]{{•w}} {{flagicon|GAN}} [[Mohammed Kudus]]{{•w}} {{flagicon|GAN}} [[Mohammed Salisu]]{{•w}} {{flagicon|GAN}} [[Iñaki Williams]]{{•w}} {{flagicon|CMR}} [[Joël Matip]]{{•w}} {{flagicon|CMR}} [[Roger Milla]]{{•w}} {{flagicon|CMR}} [[Jean-Charles Castelletto]]{{•w}} {{flagicon|CMR}} [[Eric Maxim Choupo-Moting]]{{•w}} {{flagicon|CMR}} [[Vincent Aboubakar]]{{•w}} {{flagicon|MAR}} [[Aziz Bouhaddouz]]{{•w}} {{flagicon|MAR}} [[Khalid Boutaïb]]{{•w}} {{flagicon|MAR}} [[Youssef En-Nesyri]]{{•w}} {{flagicon|MAR}} [[Nayef Aguerd]]{{•w}} {{flagicon|MAR}} [[Hakim Ziyech]]{{•w}} {{flagicon|MAR}} [[Romain Saïss]]{{•w}} {{flagicon|MAR}} [[Zakaria Aboukhlal]]{{•w}} {{flagicon|MAR}} [[Badr Benoun]]{{•w}} {{flagicon|MAR}} [[Abdelhamid Sabiri]]{{•w}} {{flagicon|MAR}} [[Achraf Dari]]{{•w}} {{flagicon|Nigerija}} [[Joseph Yobo]]{{•w}} {{flagicon|Nigerija}} [[Ahmed Musa]]{{•w}} {{flagicon|Nigerija}} [[Victor Moses]]{{•w}} {{flagicon|NGA}} [[Oghenekaro Etebo]]{{•w}} {{flagicon|CIV}} [[Didier Drogba]]{{•w}} {{flagicon|CIV}} [[Wilfried Bony]]{{•w}} {{flagicon|CIV}} [[Gervinho]]{{•w}} {{flagicon|SEN}} [[Ibrahima Gueye]]{{•w}} {{flagicon|SEN}} [[M'Baye Niang]]{{•w}} {{flagicon|SEN}} [[Sadio Mané]]{{•w}} {{flagicon|SEN}} [[Moussa Wagué]]{{•w}} {{flagicon|SEN}} [[Kalidou Koulibaly]]{{•w}} {{flagicon|SEN}} [[Famara Diédhiou]]{{•w}} {{flagicon|SEN}} [[Boulaye Dia]]{{•w}} {{flagicon|SEN}} [[Bamba Dieng]]{{•w}} {{flagicon|TOG}} [[Kossi Agassa]]{{•w}} {{flagicon|TOG}} [[Alaixys Romao]]{{•w}} {{flagicon|TUN}} [[Ferjani Sassi]]{{•w}} {{flagicon|TUN}} [[Yassine Meriah]]{{•w}} {{flagicon|TUN}} [[Wahbi Khazri]]{{•w}} {{flagicon|TUN}} [[Dylan Bronn]]{{•w}} {{flagicon|TUN}} [[Fakhreddine Ben Youssef]] {{nowrap end}} | group3 = Azija i Oceanija | list3 = {{nowrap begin}} {{flagicon|AUS}} [[Tim Cahill]]{{•w}} {{flagicon|AUS}} [[Mark Schwarzer]]{{•w}} {{flagicon|AUS}} [[Archie Thompson]]{{•w}} {{flagicon|AUS}} [[Harry Kewell]]{{•w}} {{flagicon|AUS}} [[Mile Jedinak]]{{•w}} {{flagicon|AUS}} [[Mark Bresciano]]{{•w}} {{flagicon|AUS}} [[Aziz Behich]]{{•w}} {{flagicon|AUS}} [[Daniel Arzani]]{{•w}} {{flagicon|AUS}} [[Craig Goodwin]]{{•w}} {{flagicon|AUS}} [[Mathew Leckie]]{{•w}} {{flagicon|FIJ}} [[Roy Krishna]]{{•w}} {{flagicon|FIJ}} [[Esala Masi]]{{•w}} {{flagicon|IRN}} [[Reza Gučan-Nežad]]{{•w}} {{flagicon|IRN}} [[Mehdi Taremi]]{{•w}} {{flagicon|IRN}} [[Karim Ansarifard]]{{•w}} {{flagicon|IRN}} [[Ruzbeh Češmi]]{{•w}} {{flagicon|IRN}} [[Ramin Rezaijan]]{{•w}} {{flagicon|JAP}} [[Hidetoshi Nakata]]{{•w}} {{flagicon|JAP}} [[Keisuke Honda]]{{•w}} {{flagicon|JAP}} [[Shinji Okazaki]]{{•w}} {{flagicon|JAP}} [[Ao Tanaka]]{{•w}} {{flagicon|JAP}} [[Kaoru Mitoma]]{{•w}} {{flagicon|JAP}} [[Daizen Maeda]]{{•w}} {{flagicon|JKO}} [[Koo Ja-cheol]]{{•w}} {{flagicon|JKO}} [[Lee Keun-ho]]{{•w}} {{flagicon|JKO}} [[Son Heung-min]]{{•w}} {{flagicon|JKO}} [[Hong Myeong-bo]]{{•w}} {{flagicon|JKO}} [[Kim Young-gwon]]{{•w}} {{flagicon|JKO}} [[Jo Gyu-seong]]{{•w}} {{flagicon|JKO}} [[Hwang Hui-chan]]{{•w}} {{flagicon|JKO}} [[Baek Seung-ho]]{{•w}} {{flagicon|KAT}} [[Sād al-Šēb]]{{•w}} {{flagicon|KAT}} [[Mohammed Muntari]]{{•w}} {{flagicon|NZL}} [[Shane Smeltz]]{{•w}} {{flagicon|SAU}} [[Salman al-Faradž]]{{•w}} {{flagicon|SAU}} [[Fahad al-Muvalad]]{{•w}} {{flagicon|SAU}} [[Salem al-Davsari]]{{•w}} {{flagicon|SAU}} [[Saleh al-Šehri]]{{•w}} {{flagicon|Sjeverna Koreja}} [[Ji Yun-Nam]]{{•w}} {{flagicon|Sjeverna Koreja}} [[Pak Sŭng-jin]]{{•w}} {{flagicon|Sjeverna Koreja}} [[Ri Dong-un]]{{•w}} {{flagicon|Sjeverna Koreja}} [[Yang Sŭng-kuk]] {{nowrap end}} | group4 = Amerike | list4 = {{nowrap begin}} {{flagicon|HON}} [[Noel Valladares]]{{•w}} {{flagicon|HON}} [[Carlo Costly]]{{•w}} {{flagicon|HON}} [[Maynor Figueroa]]{{•w}} {{flagicon|HON}} [[José Cardona]]{{•w}} {{flagicon|HON}} [[Porfirio Armando Betancourt]]{{•w}} {{flagicon|HON}} [[Gilberto Yearwood]]{{•w}} {{flagicon|HON}} [[Wilson Palacios]] {{•w}} {{flagicon|HON}} [[Milton Palacios]] {{•w}} {{flagicon|HON}} [[Jerry Palacios]] {{•w}} {{flagicon|HON}} [[Johnny Palacios]] {{•w}} {{flagicon|KAN}} [[Alphonso Davies]] {{•w}} {{flagicon|KAN}} [[Atiba Hutchinson]] {{•w}} {{flagicon|Kostarika}} [[Paulo Wanchope]]{{•w}} {{flagicon|Kostarika}} [[Joel Campbell]]{{•w}} {{flagicon|Kostarika}} [[Walter Centeno]]{{•w}} {{flagicon|Kostarika}} [[Rolando Fonseca]]{{•w}} {{flagicon|Kostarika}} [[Óscar Duarte]]{{•w}} {{flagicon|Kostarika}} [[Marco Ureña]]{{•w}} {{flagicon|Kostarika}} [[Bryan Ruiz]]{{•w}} {{flagicon|Kostarika}} [[Celso Borges]]{{•w}} {{flagicon|Kostarika}} [[Giancarlo González]]{{•w}} {{flagicon|Kostarika}} [[Christian Bolaños]]{{•w}} {{flagicon|Kostarika}} [[Michael Umaña]]{{•w}} {{flagicon|Kostarika}} [[Kendall Waston]]{{•w}} {{flagicon|Kostarika}} [[Yeltsin Tejeda]]{{•w}} {{flagicon|Kostarika}} [[Keysher Fuller]]{{•w}} {{flagicon|Kostarika}} [[Juan Pablo Vargas]]{{•w}} {{flagicon|KUB}} [[Tomás Fernández]]{{•w}} {{flagicon|KUB}} [[José Magriñá]]{{•w}} {{flagicon|KUB}} [[Héctor Socorro]]{{•w}} {{flagicon|MEX}} [[Oribe Peralta]]{{•w}} {{flagicon|MEX}} [[Rafael Márquez]]{{•w}} {{flagicon|MEX}} [[Andrés Guardado]]{{•w}} {{flagicon|MEX}} [[Javier Hernández Balcázar|Javier Hernández]]{{•w}} {{flagicon|MEX}} [[Giovani dos Santos]]{{•w}} {{flagicon|MEX}} [[Hirving Lozano]]{{•w}} {{flagicon|MEX}} [[Edson Álvarez]]{{•w}} {{flagicon|MEX}} [[Henry Martín]]{{•w}} {{flagicon|MEX}} [[Luis Chávez (fudbaler)|Luis Chávez]]{{•w}} {{flagicon|PAN}} [[Felipe Baloy]]{{•w}} {{flagicon|SAD}} [[Clint Dempsey]]{{•w}} {{flagicon|SAD}} [[John Anthony Brooks|John Brooks]]{{•w}} {{flagicon|SAD}} [[Jermaine Jones]]{{•w}} {{flagicon|SAD}} [[Julian Green]]{{•w}} {{flagicon|SAD}} [[Timothy Weah]]{{•w}} {{flagicon|SAD}} [[Haji Wright]]{{•w}} {{flagicon|TIT}} [[Dwight Yorke]] {{flagicon|ARG}} [[Diego Maradona]]{{•w}} {{flagicon|ARG}} [[Marcos Rojo]]{{•w}} {{flagicon|ARG}} [[Ezequiel Garay]]{{•w}} {{flagicon|ARG}} [[Gabriel Mercado]]{{•w}} {{flagicon|ARG}} [[Enzo Fernández (fudbaler, rođen 2001.)|Enzo Fernández]]{{•w}} {{flagicon|ARG}} [[Alexis Mac Allister]]{{•w}} {{flagicon|ARG}} [[Julián Álvarez (fudbaler)|Julián Álvarez]]{{•w}} {{flagicon|ARG}} [[Nahuel Molina]]{{•w}} {{flagicon|ARG}} [[Gonzalo Montiel]]{{•w}} {{flagicon|ARG}} [[Leandro Paredes]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Dida]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Adriano]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Kaká]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Pelé]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Marcelo]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Oscar (fudbaler rođen 1991)|Oscar]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[David Luiz]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Fernandinho (fudbaler)|Fernandinho]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Thiago Silva]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Willian Borges da Silva|Willian]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Hulk (fudbaler)|Hulk]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Zico]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Leônidas da Silva]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Leovegildo Lins da Gama Júnior|Júnior]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Philippe Coutinho]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Paulinho]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Renato Augusto]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Richarlison]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Lucas Paquetá]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Rodrygo]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Pedro (fudbaler, rođen 1997.)|Pedro]]{{•w}} {{flagicon|BRA}} [[Marquinhos]]{{•w}} {{flagicon|ČIL}} [[Alexis Sánchez]]{{•w}} {{flagicon|ČIL}} [[Jean Beausejour]]{{•w}} {{flagicon|ČIL}} [[Jorge Valdívia]]{{•w}} {{flagicon|ČIL}} [[Charles Aránguiz]]{{•w}} {{flagicon|ČIL}} [[Mauricio Pinilla]]{{•w}} {{flagicon|ČIL}} [[Gonzalo Jara]]{{•w}} {{flagicon|ČIL}} [[Marcelo Díaz]]{{•w}} {{flagicon|EKV}} [[Enner Valencia]]{{•w}} {{flagicon|EKV}} [[Hernán Galíndez]]{{•w}} {{flagicon|EKV}} [[Piero Hincapié]]{{•w}} {{flagicon|EKV}} [[Jeremy Sarmiento]]{{•w}} {{flagicon|EKV}} [[Moisés Caicedo]]{{•w}} {{flagicon|KOL}} [[Mario Yepes]]{{•w}} {{flagicon|KOL}} [[Pablo Armero]]{{•w}} {{flagicon|KOL}} [[Teófilo Gutiérrez]]{{•w}} {{flagicon|KOL}} [[James Rodríguez]]{{•w}} {{flagicon|KOL}} [[Juan Guillermo Cuadrado|Juan Cuadrado]]{{•w}} {{flagicon|KOL}} [[Jackson Martínez]]{{•w}} {{flagicon|KOL}} [[Juan Fernando Quintero|Juan Quintero]]{{•w}} {{flagicon|KOL}} [[Carlos Sánchez Moreno|Carlos Sánchez]]{{•w}} {{flagicon|KOL}} [[Faryd Mondragón]]{{•w}} {{flagicon|KOL}} [[Yerry Mina]]{{•w}} {{flagicon|KOL}} [[Carlos Bacca]]{{•w}} {{flagicon|KOL}} [[Mateus Uribe]]{{•w}} {{flagicon|KOL}} [[Luis Muriel]]{{•w}} {{flagicon|KOL}} [[Radamel Falcao]]{{•w}} {{flagicon|PAR}} [[José Luis Chilavert]]{{•w}} {{flagicon|PER}} [[Christian Cueva]]{{•w}} {{flagicon|PER}} [[André Carrillo]]{{•w}} {{flagicon|PER}} [[Paolo Guerrero]]{{•w}} {{flagicon|PER}} [[Teófilo Cubillas]]{{•w}} {{flagicon|SUR}} [[Humphrey Mijnals]]{{•w}} {{flagicon|SUR}} [[André Kamperveen]]{{•w}} {{flagicon|URU}} [[Maximiliano Pereira|Maxi Pereira]]{{•w}} {{flagicon|URU}} [[José María Giménez]]{{•w}} {{flagicon|URU}} [[Pedro Rocha]]{{•w}} {{flagicon|URU}} [[Giorgian de Arrascaeta]]{{•w}} {{flagicon|VEN}} [[Juan Arango]]{{•w}} {{flagicon|VEN}} [[Rafael Dudamel]]{{•w}} {{flagicon|VEN}} [[Salomón Rondón]] {{nowrap end}} }} n7sivelh1bzn771zfca1q3nq874veo2 Mia i ja 0 212551 42470754 41827543 2025-06-10T22:01:41Z ~2025-36417 259651 42470754 wikitext text/x-wiki {{Infokutija TV |naziv_emisije = Mia and Me |zemlja = {{flagcountry|NIZ}}<br />{{flagcountry|NJE}}<br />{{flag|Italija}}<br />{{flagcountry|KAN}} |format = [[igrano-animirani film|igrano-animirana]] serija |žanr = [[fantasy]] |br_sezona = 2 |br_epizoda = 26 |trajanje = 24 min. (po epizodi) |jezik = [[engleski jezik|engleski]] |slika_format = 16:9 |kreator = [[Gerhard Hahn]] |kompozitor = [[Gerd Kaeding]] |nastupaju ={{ubl|[[Rosabell Laurenti Sellers]] (Mia)|[[Adrian Moore]] (Vincent)|[[Saphia Stoney]] (Paula)|[[Josephine Benini]] (Violetta)}} |početak = [[19. 12.]] [[2011]]. |kraj = emituje se |kanal = [[Canal+]] |lokacija = [[Firenca]] (igrani segmenti) }} '''''Mia and Me''''' ({{jez-sh|'''Mia i ja'''}}) je [[nemačka|njemačko]]-[[italija]]nsko-[[kanada|kanadsko]]-[[nizozemska]] [[igrani film|igrano]]-[[animirana serija|animirana]] TV serija za djecu koja se originalno prikazivala od 2011. do 2012. na programu francuske TV-stanice [[Canal Plus]]. U [[Srbija|Srbiji]] je prikazivana na programima [[Ultra TV]] i [[Minimaks (TV kanal)|Minimaks]]. '''SEASON 1''' (2023-2024) {| class="wikitable" style="text-align:center" !Classifica 18 !Cast !Squadra !Situazione |- |18 |bgcolor= "skyblue" |Manuel |bgcolor=#FF6347 | Granchi Corrazzati |rowspan= "8" | Squadre |- |17 |bgcolor= "hotpink" |Niikuola |bgcolor=#FF6347 | Granchi Corrazzati |- |16 |bgcolor= "hotpink" |Anon |bgcolor=#FF6347 | Granchi Corrazzati |- |15 |bgcolor= "skyblue" |Fabrizio |bgcolor=#FF6347 | Granchi Corrazzati |- |14 |bgcolor= "hotpink" |Fef |bgcolor=#FF6347 | Granchi Corrazzati |- |13 |bgcolor= "hotpink" |Ilaria |bgcolor=#ADD8E6 |Piranha Affamati |- |bgcolor= #E1E1E1 |SQUALIFICATO |bgcolor= "skyblue" |Vincenzo |bgcolor=#FF6347 | Granchi Corrazzati |- |11 |bgcolor= "skyblue" |JJ |bgcolor=#ADD8E6 |Piranha Affamati |- |10 |bgcolor= "hotpink" |Mery |bgcolor=#ADD8E6 |Piranha Affamati |rowspan= "10" | MERGE |- |rowspan= "2" | 9/8 |bgcolor= "skyblue" |Alessandro |bgcolor=#FF6347 | Granchi Corrazzati |- |bgcolor= "hotpink" |Nicole |bgcolor=#FF6347 | Granchi Corrazzati |- |7 |bgcolor= "skyblue" |Boh Boh |bgcolor=#ADD8E6 |Piranha Affamati |- |6 |bgcolor= "hotpink" |Alexa |bgcolor=#ADD8E6 |Piranha Affamati |- |5 |bgcolor= "skyblue" |Bumper |bgcolor=#ADD8E6 |Piranha Affamati |- |4 |bgcolor= "skyblue" |Jordy |bgcolor=#ADD8E6 |Piranha Affamati |- |bgcolor= #754909 | '''Terzo''' |bgcolor= "skyblue" |Longg |bgcolor=#ADD8E6 |Piranha Affamati |- |bgcolor= "silver" | '''Seconda''' |bgcolor= "hotpink" | Lex |bgcolor=#FF6347 | Granchi Corrazzati |- |bgcolor= "gold" | '''Vincitore''' |bgcolor= "skyblue" |Marco |bgcolor=#ADD8E6 |Piranha Affamati |} '''SEASON 2''' (2024-2025) {| class="wikitable" style="text-align:center" !Classifica 19 !Cast !Squadra !Tema Cinematografico !Situazione |- |bgcolor= #E1E1E1 | SQUALIFICATO |bgcolor= "skyblue" |JuventusMan |Nessuna |Provini |rowspan= "9" | Squadre |- |18 |bgcolor= "skyblue" |Manuel |bgcolor=#F5DEB3 | Scrittori Incalliti |Dietro le quinte |- |17 |bgcolor= "skyblue" |Alessandro |bgcolor=#FFCC00 | Registi Prolissi |Mostri |- |16 |bgcolor= "hotpink" |Erita |bgcolor=#F5DEB3 | Scrittori Incalliti |Fantascienza |- |15 |bgcolor= "hotpink" |Fef |bgcolor=#F5DEB3 | Scrittori Incalliti |Far West |- |rowspan= "2" | 14/13 |bgcolor= "hotpink" |Lex |bgcolor=#F5DEB3 | Scrittori Incalliti |rowspan= "2" | Apocalisse |- |bgcolor= "skyblue" |Marco |bgcolor=#FFCC00 | Registi Prolissi |- |12 |bgcolor= "hotpink" |Gweney |bgcolor=#F5DEB3 | Scrittori Incalliti |Arti Marziali |- |bgcolor= #E1E1E1 | AUTOELIMINATA |bgcolor= "hotpink" |Anon |bgcolor=#FFCC00 | Registi Prolissi |Polizesco |- |10 |bgcolor= "skyblue" |Francy |bgcolor=#FFCC00 | Registi Prolissi |Giudiziario |rowspan= "10" | MERGE |- |9 |bgcolor= "hotpink" |Nicole |bgcolor=#FFCC00 | Registi Prolissi |Supereroi |- |8 |bgcolor= "skyblue" |Bumper |bgcolor=#F5DEB3 | Scrittori Incalliti |Amici Pokémon |- |7 |bgcolor= "skyblue" |Tommie |bgcolor=#FFCC00 | Registi Prolissi |Romantico |- |6 |bgcolor= "hotpink" |Hazel |bgcolor=#F5DEB3 | Scrittori Incalliti |Fantasy |- |5 |bgcolor= "hotpink" |Skye |bgcolor=#FFCC00 | Registi Prolissi |Medico |- |4 |bgcolor= "skyblue" |Enzo |bgcolor=#FFCC00 | Registi Prolissi |Drammatico |- |bgcolor= #754909 | '''Terza''' |bgcolor= "hotpink" |Marty |bgcolor=#F5DEB3 | Scrittori Incalliti |Favole |- |bgcolor= "silver" | '''Secondo''' |bgcolor= "skyblue" |Filippoboh |bgcolor=#F5DEB3 | Scrittori Incalliti |rowspan= "2" | Giallo-Mystery |- |bgcolor= "gold" | '''Vincitore''' |bgcolor= "skyblue" | Longg |bgcolor=#FFCC00 | Registi Prolissi |} '''SEASON 3''' (2025) {| class="wikitable" style="text-align:center" !Classifica 20 !Cast !Squadra !Luogo !Situazione |- | 20 |bgcolor= "skyblue" |Emanuele |bgcolor=#00FFFF | Pinguini |''Meroe'' <hr> '''Sudan'''🇸🇩 |rowspan= "10" | Squadre |- |19 |bgcolor= "skyblue" |Manuel |bgcolor=#FC0FC0 | Coquette |''Agra'' <hr> '''India'''🇮🇳 |- |rowspan= "2" | 18 / 17 |bgcolor= "hotpink" | Erita |bgcolor=#FC0FC0 | Coquette |rowspan= "2" | ''Rio de Janeiro'' <hr> '''Brasile🇧🇷''' |- |bgcolor= "skyblue" |Chico Malo |bgcolor=#FC0FC0 | Coquette |- |16 |bgcolor= "hotpink" |Niikuola |bgcolor=#FC0FC0 | Coquette |''San Martín'' <hr> '''Antartide'''🇦🇶 |- |15 |bgcolor= "skyblue" | Logan |bgcolor=#FC0FC0 | Coquette |''Tolitaria'' <hr> '''Madagascar'''🇲🇬 |- |14 |bgcolor= "skyblue" | Bumper |bgcolor=#FC0FC0 | Coquette |''Bram'' <hr> '''Romania'''🇷🇴 |- |bgcolor= #E1E1E1 | SQUALIFICATA |bgcolor= "hotpink" |Skye |bgcolor=#FC0FC0 | Coquette |''Pyongyang'' <hr> '''Corea del Nord'''🇰🇵 |- |12 |bgcolor= "hotpink" | Hazel |bgcolor=#00FFFF | Pinguini |''Norimberga'' <hr> '''Germania'''🇩🇪 |- |11 |bgcolor= "hotpink" |Rain |bgcolor=#00FFFF | Pinguini |''Yigo'' <hr> '''Guam'''🇬🇺 |- |10 |bgcolor= "skyblue" |Kile |bgcolor=#00FFFF | Pinguini | |rowspan= "10" | MERGE |- |9 |bgcolor= "hotpink" | Nicole |bgcolor=#00FFFF | Pinguini |- |8 |bgcolor= "skyblue" |Filippoboh |bgcolor=#00FFFF | Pinguini | |- |7 |bgcolor= "skyblue" |Alessandro |bgcolor=#4169E1 | Filippo è super super fico | |- |6 |bgcolor= "hotpink" |Lex |bgcolor=#4169E1 | Filippo è super super fico | |- |5 |bgcolor= "skyblue" | Francy |bgcolor=#4169E1 | Filippo è super super fico | |- |4 |bgcolor= "skyblue" |Enzo |bgcolor=#4169E1 | Filippo è super super fico | |- |3 |bgcolor= "hotpink" |Marty |bgcolor=#4169E1 | Filippo è super super fico |rowspan= "3" | |- |2 |bgcolor= "hotpink" |Vanessa |bgcolor=#4169E1 | Filippo è super super fico |- |1 |bgcolor= "skyblue" | Longg |bgcolor=#4169E1 | Filippo è super super fico |} paelmz6qyt8vwejc8k2pd7b07nsmbyc 1245. 0 223649 42470728 42470175 2025-06-10T20:20:03Z Alekol 2231 42470728 wikitext text/x-wiki {{godina}} {{godina u drugim kalendarima|1245}} Godina '''1245''' ('''[[Rimske brojke|MCCXLV]]''') bila je [[redovna godina koja počinje u nedjelju]] u [[julijanski kalendar|julijanskom kalendaru]]. == Događaji == === Januar/Siječanj &ndash; Mart/Ožujak === * zima - [[Rekonkvista]]: snage [[Fernando III od Kastilje|Fernanda III od Kastilje]] i [[Vitezovi Santijaga|Vitezova Santijaga]] zatvaraju obruč oko [[Jaén]]a (zauzimaju ga u februaru sledeće godine). === April/Travanj &ndash; Jun/Lipanj === * proleće? - [[Kraljevina Kastilja|Kastiljski]] princ [[Alfonso X Mudri|Alfonso]] zauzima [[Cartagena|Cartagenu]]. * [[11. 4.]] - Kralj [[Béla IV, kralj Ugarske|Bela]] u Bribiru potvrđuje [[Šibenik]]u privilegij iz vremena kralja [[András II, kralj Ugarske|Andrije]]. Kralj dariva vjerne knezove i gradske općine poveljama i povlasticama ([[Frankopani]], Bribirski od [[Šubići|Šubića]], Krbavski od [[Gusići|Gusića]], Nelipići od [[Svačići|Svačića]]).<ref>Klaić, 236</ref> * [[16. 4.]] (Uskrs) - [[Giovanni da Pian del Carpine]] je krenuo iz Liona sa papinim pismom ''Cum non solum'' za mongolskog Velikog kana (stiže dogodine, na vreme za izbor novog). === Jul/Srpanj &ndash; Septembar/Rujan === [[Datoteka:The Council of Lyons excommunicating Frederic II.png|180px|mini|[[Prvi lionski koncil]], ekskomunikacija cara Fridriha (''Historia Anglorum'', 1250-1259)]] * 28. 6. - 17. 7. - [[Prvi lionski koncil]], 13. vaseljenski po katoličkom brojanju, s manje biskupa nego inače. Papa [[Inocent IV]] je apostolskim pismom ''Ad apostolicae dignitatis apicem'' ekskomunicirao cara [[Friedrich II, car Svetog Rimskog Carstva|Fridriha]], proglašava ga zbačenim. Naložen je novi [[Sedmi križarski rat|križarski rat]], na čelu sa [[Louis IX od Francuske|Louisem IX od Francuske]]. Prezentovan je ''Tractatus de ortu Tartarorum'', traktat o Mongolima, na osnovu informacija bjelgorodskog episkopa Petra. Kardinali mogu (trebaju?) nositi crvene šešire ([[galero]]). Prisutni su i [[Latinsko Carstvo|latinski]] car Balduin II i latinski patrijarh, papa im određuje pomoć. * [[6. 7.]] - Po nalogu kralja [[Henry III od Engleske|Henryja III]], počela je gradnja današnje crkve [[Westminsterska opatija|Westminsterske opatije]] (prva faza traje do 1269). * [[24. 7.]] - Papina bula ''Grandi non immerito'' naređuje smenu portugalskog kralja [[Sancho II od Portugala|Sancha II]] u korist brata [[Afonso III od Portugala|Afonsa]], grofa od Bulonja. * [[19. 8.]] - Umro je Ramon Berenguer V, grof Provanse, nasleđuje ga kćerka Beatrice (do 1267). Neudata je a vrlo privlačna zbog nasledstva, krajem godine su kralj Luj IX i papa Inocent dogovorili da se uda za Lujevog brata [[Karlo I Anžujski|Karla]] (Luj je već oženjen njenom sestrom Margaretom). * [[20. 8.]] (Stjepanje) - Ugarski državni sabor u Stolnom Biogradu: [[Béla IV, kralj Ugarske]] je svog petogodišnjeg sina [[István V, kralj Ugarske|Istvána]] okrunio za kralja i imenovao za vojvodu Slavonije, ili hrvatskim hercegom (vojvoda do 1257, samostalno vlada 1270-72). Ištvan je zaručen sa [[Elizabeta Kumanska|Elizabetom Kumanskom]].<ref name="Klaic237">Klaić, 237</ref> === Oktobar/Listopad &ndash; Decembar/Prosinac === * 2. 10. - Egipatski [[Ajubidski Sultanat|ajubidski]] vladar As-Salih Ayyub je nakon šestomesečne opsade osvojio [[Damask]] od svog rođaka Al-Salih Ismaila. * decembar - Ugarski kralj Bela IV i češki Vaclav I su sklopili savez protiv austrijskog vojvode [[Friedrich II od Austrije|Friedricha II]] (koji je u vreme tatarske provale Beli iznudio županije [[Mošonjska županija|mošonjsku]], [[Šopronska županija|šopronsku]] i [[Željezna županija|željeznu]]) - rat izbija dogodine.<ref name="Klaic237" /> === Kroz godinu === * Lovro Periandar je imenovan za [[Zadarska nadbiskupija|zadarskog]] nadbiskupa (do 1287).<ref>[https://www.catholic-hierarchy.org/bishop/bperianda.html Archbishop Lovro Periandar]. catholic-hierarchy.org</ref> * {{circa}} Kralj [[Stefan Uroš I]] se oženio Jelenom, obično poznatom kao [[Jelena Anžujska]].<ref>[https://www.rastko.rs/rastko-bl/istorija/corovic/istorija/3_4_l.html Zapadnjačka orijentacija u Srbiji]. rastko.rs</ref> * Umrla je gruzijska kraljica [[Rusudan Gruzijska|Rusudan]]; njen sin [[David VI. Gruzijski|David]] je prije dvije godine otišao na mongolski dvor, pa pošto dio plemstva misli da nije živ, proglašavaju njegovog rođaka, također [[David VII. Gruzijski|Davida]] za kralja. * [[Veliko Kneževstvo Vladimira|Vladimirski]] knez Jaroslav Vsevolodovič, otac [[Novgorodska Republika|novgorodskog]] kneza [[Aleksandar Nevski|Aleksandra Nevskog]], ponovo je otišao [[Batu-kan]]u na Volgu, odakle je poslan u Mongoliju (gde će dogodine stradati). [[Aleksandar Nevski]] je ove godine pobedio Litvance kod Toropeca i Žižičkog jezera. == Rođenja == {{Main|:Kategorija:Rođeni 1245.}} * [[16. 1.]] - [[Edmund, 1. erl od Lancastera]], engleski princ, osnivač [[Lancaster (dinastija)|Doma Lancaster]] († [[1296]]) * [[1. 5.]] - [[Philippe III od Francuske]] († [[1285]]) * [[Sveti Nikola Tolentinski]] († [[1305]]) * {{circa}} [[Pavao I. Šubić Bribirski]], hrvatski ban († [[1312]]) == Smrti == {{Main|:Kategorija:Umrli 1245.}} * < 8. 5. - [[Beatrice d'Este, kraljica Ugarske]], supruga Andrije II (* 1215) * [[19. 8.]] - Ramon Berenguer V, grof Provanse (* 1198) * [[21. 8.]] - [[Aleksandar Haleški]], franjevac, teolog, filozof * [[Rusudan Gruzijska|Rusudan]], gruzijska kraljica == Reference == {{izvori}} ; Literatura * [https://archive.org/stream/povjesthrvataodn01klaiuoft/povjesthrvataodn01klaiuoft_djvu.txt Svezak prvi. Prvo doba: Vladanje knezova i kraljeva hrvatske krvi (641-1102) i Drugo doba: Vladanje kraljeva Arpadovića (1102-1301)]. [[Vjekoslav Klaić]] (archive.org) * ''Istorija srpskog naroda'', Prva knjiga, Od najstarijih vremena do Maričke bitke (1371), SKZ Beograd 1981 (I) {{commonscat|1245}} [[Kategorija:1245.| ]] 2rp0ea5j4ws9f8q50syv64it4tx8j33 1247. 0 223651 42470750 42470658 2025-06-10T21:24:07Z Alekol 2231 42470750 wikitext text/x-wiki {{godina}} {{godina u drugim kalendarima|1247}} {{commonscat|1247}} == Događaji == * početkom godine - Sastanak tibetanskog duhovnog vođe [[Sakya Pandita|Sakya Pandite]] i mongolskog princa [[Godan]]a. Kaže se da je princ izlečen od ozbiljne bolesti i prihvatio budizam; Pandita će biti prenosnik mongolskog sizerenstva na Tibetu. * [[16. 2.]] - [[Henrik Raspe]], njemački antikralj, umro je od zadobijenih rana u sukobu sa Konradom IV, sinom cara Fridriha II. Dolazi do Rata za hesensko-tiringijsko nasleđe (do 1264; Tiringiju će zadržati Raspeov sestrić Henrik III od Majsena, a Hesen će postati posebna landgrofovija). * maj - Spor dubrovačke i barske crkve: dubrovački kanonik Matej je došao u Bar da sprovede odluku o podvrgavanju barskog kaptola dubrovačkoj crkvi, ali nailazi na otpor ("naš gospodin kralj [[Stefan Uroš I|Uroš]] je nama papa!").<ref name="CorZOUS">[https://www.rastko.rs/rastko-bl/istorija/corovic/istorija/3_4_l.html Zapadnjačka orijentacija u Srbiji]. rastko.rs</ref><ref name="isnI346">''Istorija s. n. I'', 346</ref> * maj - Umro je [[Richard de Bures]], veliki majstor Templara, nasleđuje ga [[Guillaume de Sonnac]] (do 1250). * [[1. 6.]] - Ugarski kralj Bela daje [[Severinski banat]] i Kumaniju/Moldaviju viteškom redu [[Ivanovci]]ma (→ Diploma Ivanovcima), da bi branili te zemlje, naseljavali ih i osnivali utvrde i varoši.<ref>Klaić, 237</ref> * [[10. 7.]] - Umro je [[Zagrebačka nadbiskupija|zagrebački]] biskup [[Stjepan Babonić]] (slijediće mu Filip od plemena Churla, ''Fülöp Szentgróti'', 1248-62<ref>[https://www.catholic-hierarchy.org/bishop/bszentg.html Fülöp Szentgróti]. catholic-hierarchy.org</ref>). * [[17. 7.]] - [[Rekonkvista]]: [[Fernando III od Kastilje]] i [[Vitezovi Santijaga]] su opseli [[Sevilla|Sevillu]] (do novembra sledeće godine). * [[27. 7.]] - [[Karmelićani]]: bulom ''Paganorum incursus'' papa zvanično imenuje red kao "Braća blažene Device Marije od planine Karmel", poziva biskupe da ih ljubazno prime u dijecezama (ali zbog neprijateljstva svetovnog sveštenstva mora već u oktobru ponoviti poziv). * [[1. 10.]] - Bulom ''Quae honorem conditoris omnium'', papa je modificirao Pravilo svetog Alberta za karmelićane, tako da je naglašen zajednički život * [[15. 10.]] - Snage ajubidskog egipatskog sultanata zauzimaju [[Askalon]]. === Kroz godinu === * Prvi spomen župe [[Sveti Ilija (Varaždinska županija)|sv. Ilije]] kod Varaždina. * [[Rastislav Mstislavić]] (Mihajlovič) je slavonski ban 1247-48; negde u ovo vreme je osnovana [[Mačvanska banovina]] sa Rastislavom kao prvim banom.<ref name="CorZOUS" /> * Papa je prebacio bosansku biskupiju iz dubrovačke pod kaločku nadbiskupiju (koja je zapravo mnogo aktivnija u Bosni, prošle godine su pokrenuli krstaški rat).<ref name="isnI346" /> * Raimond II Trencavel se odriče prava na [[Utvrda Carcassonne|Utvrdu Carcassonne]] u korist [[Louis IX od Francuske|Louisa IX od Francuske]]. * Japan [[Kamakura period]]a: prvobitni [[klan Miura]] je uništen od strane regenta šoguna [[Hōjō Tokiyori]]ja, ali jedan njegov pristalica će nastaviti ime. * Nauka i [[tehnologija drevne Kine]]: [[Qin Jiushao]] je napisao "Matematički traktat u devet delova" a [[Song Ci]] objavljuje "Sakupljene slučajeve ispravljene nepravde", prva knjiga o [[Forenzika|forenzičkoj]] nauci. == Rođenja == {{Main|:Kategorija:Rođeni 1247.}} * [[Giovanni da Montecorvino]], franjevački misionar u Kini († [[1328]]) * [[Rašid al-Din Hamadani]], perzijski državnik, povjesničar i liječnik († [[1318]]) * {{circa}} [[Juraj I. Šubić Bribirski]], knez dalmatinskih gradova († [[1303]]) == Smrti == {{Main|:Kategorija:Umrli 1247.}} * [[16. 2.]] - [[Henrik Raspe]], landgrof Tiringije, njemački antikralj (* ca. 1204) * maj - [[Richard de Bures]], veliki majstor Templara * [[10. 7.]] - [[Stjepan Babonić]], zagrebački biskup * [[31. 8.]] - [[Konrad Mazovski]], vojvoda (* ca. 1187/88) [[Kategorija:1247.| ]] [[Kategorija:1240-e]] [[Kategorija:Godine]] kwlg2217v3k41zd4js7fnbrbbvj6iwt Šahab-3 0 228703 42470801 42418665 2025-06-11T06:31:35Z InternetArchiveBot 155863 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 42470801 wikitext text/x-wiki {{Infookvir oružje |naziv =Šahab-3 |slika =[[Datoteka:Shahab-3.svg|70px]] |slika opis =Shema balističkog projektila Šahaba-3 |vrsta = Balistički projektil srednjeg dometa (MRBM) |porijeklo = {{flag|Iran}} <!---- Povijest uporabe ----> |služba = [[2003.]] |korišten od = [[1998.]] |ratovi = <!---- Povijest proizvodnje ----> |projektant = |projektirano datum = |proizvođač = Industrijska Grupa Sanam (Odjel 140) i Industrijska Grupa Šahid Hemat |proizvodnja razdoblje = [[1998.]]-danas |proizvedeno komada = |cijena komad = |inačice = A, B, C, D |projektil = Da |dužina = |masa = 15.852 - 16.250 kg |širina = |visina = 15,9 m |promjer = 1.34 m |brzina = 5500 km/h, 21 [[mach]]a u završnoj fazi |posada = |bojeva glava = Jedna (990 kg) - Pet kazetnih bojevih glava (po 280 kg) u novim modelima, svaka glava može pogoditi različiti cilj. |domet = 2100 km |raspon krila = |pogonsko gorivo = Tekuće i kruto (za modele poslije [[2006.]]) |max visina leta = |preciznost = 30-50 m |navođenje = |upravljanje = |lansirna platforma = Mobilni lanser |transport = <!---- Dodatni podaci i napomene----> |podatak1 = |vrijednost podatak1 = |podatak2 = |vrijednost podatak2 = |podatak3 = |vrijednost podatak3 = |podatak4 = |vrijednost podatak4 = |podatak5 = |vrijednost podatak5 = |napomena = }} '''Šahab-3''' ([[perzijski]] ''شهاب-۳'', dosl. ''Meteor-3'') je [[iran]]ski balistički projektil srednjeg dometa. == Šahab-3A == Najranija verzija Šahaba-3 razvijena je sredinom [[1990-ih]] godina u suradnji s [[Sjeverna Koreja|Sjevernom Korejom]] koja je paralelno razvijala vlastitu verziju [[Nodong-1]].<ref>http://www.fas.org/nuke/guide/dprk/missile/nd-1.htm</ref> Obje rakete imaju domet od 1300&nbsp;km, koriste motor na tekuće gorivo, a CEP im se procijenjuje na 100–200 m.<ref name="acig.org">{{Cite web |title=Archive copy |url=http://www.acig.org/artman/publish/article_396.shtml |access-date=2013-06-19 |archive-date=2008-06-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080615203131/http://www.acig.org/artman/publish/article_396.shtml }}</ref> Prve verzije Šahaba-3 testirane su [[1998.]], a u službu [[Oružane snage Irana|iranske vojske]] službeno su ušle 7. srpnja 2003. Razvila ih je Sanam Industrijska Grupa (Odjel 140) u suradnji sa Shahid Hemmat Industrijskom Grupom (SHIG). == Šahab-3B == Šahab-3B razlikuje se od osnovne proizvodne varijante prema poboljšanjima sustava navođenja i bojne glave, te prema manjim promjenama na tijelu rakete. Promijene uključuju i novo višenamjensko lansirno vozilo s unaprijeđenim sustavom toplinskog sustava navođenja i crpljenja gorivom, potpuno različitim od prethodne verzije lansirnog vozila. Novi sustav omogućuje i veće manevarske sposobnosti te bolju preciznost, no smanjuje kapacitet bojne glave sa 1000&nbsp;kg na procijenjenih 700&nbsp;kg. Sustav navođenja omogućava projektilu promijene putanje što spriječava mogućnost presretanja pomoću radara koji koriste metodu izračunate pretpostavke putanje, što je karakteristika gotovo svih današnjih anti-balističkih sustava. S obzirom na veliku brzinu projektila i mogućnosti brzog i mobilnog punjenja gorivom uoči zadatka, Šahab-3B ima vrlo kratko vrijeme između lansiranja i udara, što podrazumijeva da će [[žiroskop]]ski sustav navođenja ostati relativno precizan uoči udara (važno je spomenuti da ovaj navođenje [[žiroskop]]om postaje sve nepreciznije sukladno dužini pripreme, zbog mobilnosti meta). CEP, odnosno radijus moguće pogreške, procijenjen je na 30–50 m ili manje<ref name="acig.org"/>. Ipak, preciznost projektila je teoretska i ne može se precizno predvidjeti u ratnim situacijama. Navedena poboljšanja Šahaba-3 značajno doprinose sigurnosti odnosno obrani od anti-balističkih sustava poput [[izrael]]skog [[Arrow-2]], te korištenju za precizne napade na nepomične važne ciljeve poput zapovjednih, kontrolnih i komunikacijskih centara. == Šahab-3C i D == Malo je poznato o dvjema najnovijim verzija Šahaba-3 (''C'' i ''D''). Prema dostupnim informacijama, projektili imaju veću preciznost, poboljšani sustav navođenja<ref>{{Cite web |title=Archive copy |url=http://www.missilethreat.com/missilesoftheworld/id.41/missile_detail.asp |access-date=2013-06-19 |archivedate=2009-10-14 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20091014114946/http://missilethreat.com/missilesoftheworld/id.41/missile_detail.asp |deadurl=yes }}</ref>, višestupanjsko tijelo na tekuće i kruto gorivo, i veći domet (2000&nbsp;km)<ref>http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/7496765.stm</ref>. Ove verzije su autohtono razvijene i u masovnoj su proizvodnji, oko 70 komada na godinu<ref>http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-3636744,00.html</ref>. == Ostali sustavi == Osim ''Šahab-3'' programa balističkih projektila srednjeg dometa, Iran je paralelno razvio i projektile [[Gadr-110]], [[Ašura (raketa)|Ašura]], [[Fadžr-3|Fadžr-3 (MIRV)]] i [[Sajdžil]]. == Veze == * [[Oružane snage Irana]] == Reference == {{izvori}} {{Iranski raketni sistemi}} [[Kategorija:Iranske balističke rakete]] [[Kategorija:Balističke rakete srednjeg dometa]] tcx5xo2m6p9zomd7zczm1uku5u4f27n Stevan Borota 0 233621 42470752 42470366 2025-06-10T21:49:05Z Mladifilozof 604 Zaštićena stranica [[Stevan Borota]]: Intenzivno spamiranje ([uređivanje: dopušteno samo automatski potvrđenim korisnicima] (neodređeno) [premještanje: dopušteno samo automatski potvrđenim korisnicima] (neodređeno)) 42470366 wikitext text/x-wiki {{Heroj M |didaskalija=STEVAN BOROTA | slika = Stevan Borota, komandir čete Posavsko-tamnavskog NOP odreda, na vešalima.jpg | opis_slike=Stevan Borota neposredno pred pogubljenje u Valjevu, 27. marta 1942. | datum_rođenja = {{Datum rođenja|1898|11|14}} | mesto_rođenja =[[Vinkovci]] | država_rođenja =[[Austrougarska]] | datum_smrti = {{Datum smrti|1942|3|27|1898|11|14}} | mesto_smrti =[[Valjevo]] | država_smrti = [[Vojna uprava u Srbiji (1941—1944)|Područje Vojnog zapovednika u Srbiji]] |profesija=mehaničar |KPJ=pre rata |rat= [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačka borba]] |odlikovanja= {{{!}} style="background:transparent" {{!}} {{Orden zasluga za narod2}} {{!}}} }} '''Stevan Borota''' ([[Vinkovci]], 14. novembra 1898. – [[Valjevo]], 27. marta 1942.) je bio jedan od [[Ustanak u Srbiji 1941.|ustaničkih]] vođa u zapadnoj Srbiji [[1941]]. godine, komandir čete [[Posavski NOP odred|Posavskog partizanskog odreda]]. Nakon pada [[Užička Republika|Užičke Republike]] njegova jedinica je ostala u Srbiji da se bori u mnogo nepovoljnijim uslovima od onih koji su vladali u leto 1941. U toku sibirske zime u Valjevskoj Podgorini vođene su učestale borbe između partizana i osovinskih snaga - [[Legalizacija četnika u Srbiji|legalizovanih ravnogorskih četnika]], četnika [[Kosta Pećanac|Koste Pećanca]], kvislinške žandarmerije i Nemaca. Stevan Borota je ranjen zarobljen od četnika i predat Nemcima. Javno je obešen u okupiranom Valjevu, 27. marta 1942, na godišnjicu [[Vojni puč 27. marta 1941.|martovskog prevrata]], zajedno sa najbližim saborcem [[Josif Majer|Josifom Majerom]]. Zbog svoje uloge u ustanku, bio je jedna od glavnih meta [[Propaganda Nedićeve vlade|nacističke propagande u okupiranoj Srbiji]]. == Biografija == Stevan Borota je rođen u Vinkovcima u Hrvatskoj, Austro-Ugarska, 14. novembra 1898. Osnovnu školu je završio u rodnom gradu, a srednju Poljoprivrednu školu u Slavonskoj Požegi (1917). Zbog nemogućnosti da nađe posao u struci, prekvalifikovao se za mehaničara i motoristu. U potrazi za poslom boravio je u Kanadi i Sjedinjenim Američkim Državama (1927/28). Zbog ekonomske krize vratio se u Jugoslaviju i jedno vreme je živeo s porodicom u Zagrebu. Na kraju se s porodicom preselio u Zemun, a potom u Beograd. Bio je oženjen Sofijom, rođenom Kalušević, sa kojom je imao sina Mirka. U Beogradu je stupio u kontakt sa revolucionarnim radničkim pokretom i postao član ilegalne [[Savez komunista Jugoslavije|Komunističke partije Jugoslavije]] (KPJ). === Ustanak u Srbiji 1941. === {{main|Ustanak u Srbiji 1941.}} Nakon [[Okupaciona podela Jugoslavije u Drugom svetskom ratu|okupacije Jugoslavije]], [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe 1941.|1941. godine]] stupio je u kontakt sa aktivistima [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističke partije Jugoslavije]] u Beogradu<ref>[http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf Радивоје Давидовић, "Борота и Мајер: мит и стварност", Историјски архив Ваљево - Гласник, 46, Ваљево, 2012.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160311072637/http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf |date=2016-03-11 }} str. 50-51.</ref> i pristupio [[Narodnooslobodilački pokret Jugoslavije|Narodnooslobodilačkom pokretu]]. Borota je otišao u partizane 14. avgusta 1941, nakon što je iz Beograda, zahvaljujući lokalnoj organizaciji KPJ, dospeo u selo Grabovac pokraj Obrenovca, gde se nalazila grupa boraca [[Posavski partizanski odred (Srbija)|Posavskog NOP odreda]], pod komandom [[Koča Popović|Koče Popovića]]. Do kraja avgusta borci Posavskog NOP odreda oslobodili su čitavo područje obrenovačke Posavine i Tamnave, izuzev Obrenovca, Umke i Uba. Stevan Borota je po prispeću u odred postao borac Treće tamnavske čete. Sredinom septembra, kada je i Ub privremeno zauzet, Posavski NOP odred brojao je oko 2.500 boraca i bio je jedan od najbrojnijih ustaničkih odreda u Srbiji. Trinaestog septembra 1941. Treća tamnavska četa prerasla je u Treći tamnavski bataljon sa oko 550 boraca. Stevan Borota je zahvaljujući iskazanoj hrabrosti i odvažnosti u borbama u proteklih mesec dana, postavljen za komandanta 2. čete Trećeg tamnavskog bataljona, dok je za političkog komesara 2. čete izabran Josif Majer, komunista iz Beograda.<ref>[https://www.znaci.org/00001/279_4.pdf Милослав Бојић, Посавски партизански одред, Београд, 1987.] стр. 205-206.</ref> [[File:Grupa boraca 4. posavsko-tamnavskog bataljona Posavskog NOP odreda, s komandantom bataljona Svetom Popovićem (u prvom redu, u sredini), u selu Mojkoviću novembra 1941.jpg|thumb|Grupa boraca 4. posavsko-tamnavskog bataljona Posavskog NOP odreda, u selu Mojkoviću novembra 1941.]] Sredinom septembra borci Trećeg tamnavskog bataljona boravili su na području seoske opštine [[Divci]], između Valjeva i Uba. Pojavu partizana primetio je predsednik lokalne opštine Velisav Petrović i o tome je obavestio svog brata Živojina Petrovića, obaveštajnog oficira u Okružnom načelstvu Valjevo, koji je ovu informaciju preneo nemačkoj komandi u Valjevu. Ubrzo potom iz pravca Uba pristigla je nemačka jedinica koja je prisilila borce 2. čete Trećeg tamnavskog bataljona Posavskog NOP odreda da se povuku, pri čemu je stradao jedan partizanski borac, a nekoliko njih je ranjeno. Nemci su na području opštine Divci streljali 6 stanovnika zbog ukazivanja gostoprimstva partizanima. Nakon što su se Nemci povukli, izvršena je partizanska istraga na osnovu koje je ustanovljeno da je Velisav Petrović odgovoran za obaveštavanje Nemaca. Petrović je uhapšen i sproveden u štab čete gde mu je izrečena presuda streljanjem. Ovu činjenicu je posebno iskoristila [[propaganda Nedićeve vlade]], predstavljajući Borotu kao svirepog mučitelja. S druge strane sačuvano je svedočanstvo [[Dragojlo Dudić|Dragojla Dudića]], komandanta [[Valjevski NOP odred|Valjevskog NOP odreda]], koje sugeriše da se Stevan Borota zalagao da se poštede životi dvojici zarobljeni četnika za koje su postojali dokazi da su učestvovali u mučenju zarobljenih partizana.<ref>Драгојло Дудић, Дневник 1941, Београд, 1981, стр. 248.</ref> Stevan Borota je važio za jednog od najodvažnijih boraca Posavskog NOP odreda. Isticanje Borote u borbama naišlo je i na priznanje partizanskog Vrhovnog štaba, u čijem se saopštenju od 10. oktobra 1941. navodi da Vrhovni štab "izražava priznanje i zahvalnost komandiru Druge čete drugu Boroti koji je u najžešćoj borbi svojim junaštvom dao primer borcima": {{citat2|Izražavamo naše priznanje i zahvalnost vodu 2. čete -{III}- bataljona Posavskog narodnooslobodilačkog partizanskog odreda, koji je u krvavoj borbi sa neprijateljem, kada je ovaj pokušao svoj prodor iz Valjeva prema Ubu, zadao neprijatelju velike gubitke, i kao celina pokazao primernu hrabrost i vojnu disciplinu… Dalje, izražavamo naše priznanje i zahvalnost komandiru čete, drugu Boroti, koji je u najžešćoj borbi svojim junaštvom dao primer ostalim borcima.{{sfn|Zbornik NOR (tom drugi, knjiga prva)|1949|p=93}}}} Ovo priznanje odnosilo se na borbe sa Nemcima 6-7. oktobra 1941.<ref>[https://www.znaci.org/zb/4_2_1.htm Zbornik NOR-a, II/1, Beograd, 1949.] str. 93.</ref> Polovinom oktobra 1941, u blizini sela [[Kamenica (Valjevo)|Kamenici]], kod Valjeva, Borotinu Drugu četu iznenada su napali [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|četnici]], ali su uspeli da se odbrane i zarobe trojicu četnika, koje su predali Štabu Valjevskog odreda. Krajem oktobra, Druga četa se povukla u Valjevsku Podgorinu u [[Gornja Bukovica (Valjevo)|Bukovicu]], a odatle u oslobođeno [[Užice]]. Odatle su, u sastavu Tamnavskog bataljona i sa zadatkom da raščiste teren, bili upućeni na teren oko [[Rogačica|Rogačice]] i [[Ljubovija|Ljubovije]]. Na putu ka Ljuboviji, vodili su borbu sa četnicima, koji su zarobili partizansku bolnicu u Pašinoj Ravni. Posle oslobađanja bolnice, krenuli su u Rogačicu, a odatle u Ljuboviju, koju su posle kraćih borbi s četnicima oslobodili, sredinom [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe novembar 1941.|novembra 1941.]] godine.{{sfn|Davidović|2012|p=58—60}} === Slom ustanka i nastavak borbi === [[File:Partizanske vođe na vrhu Rior na Maljenu, februara 1942.jpg|thumb|Savetovanje partizanskih vođa na Maljenu, februara 1942.]] Početkom decembra, u vreme završne faze [[Prva neprijateljska ofanziva|Prve neprijateljske ofanzive]] i pada [[Užička republika|Užičke republike]], Tamnavski bataljon se nalazio u okolini Valjeva. Glavnina [[Povlačenje partizana u Sandžak 1941.|partizanskih snaga se povukla u Sandžak]], a preostale partizanske snage su bile izložene, jakim četničkim i [[Srpska državna straža|nedićevsko]]-[[Srpski dobrovoljački korpus (Drugi svetski rat)|ljotićevskim]] poterama, usled čega je položaj partizana bio sve teži. Situaciju su posebno otežavali nedostatak hrane i municije. U selu [[Dragodol]]u je potom bilo održano vojno-političko savetovanje na kome je odlučeno da se odredi vrate na područja gde su formirane. Tamnavski bataljon je tada prebacio preko puta Valjevo—Loznica u blizini Kamenice, gde se sukobio sa četnicima. Posle početnih uspeha, Tamnavski bataljon je pretrpeo teške gubitke od četničkih i nedićevskih snaga, pa se morao povući prema [[Medvednik]]u.{{sfn|Davidović|2012|p=60—61}} U selu Dragodolu, [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe decembar 1941.#15. decembar|15. decembra 1941.]] godine održano je novo vojno-političko savetovanje, kojim je rukovodio [[Mirko Tomić]] član [[Glavni štab NOV i PO Srbije|Glavnog štaba NOPO Srbije]] i član [[Savez komunista Srbije|PK KPJ za Srbiju]]. Ovom savetovanju prisustvovalu su i Borota i Majer. Tada je odlučeno da se preostale partizanske snage reorganizuju, pa je izvršena i reorganizacija Tamnavskog bataljona, pa je Borota postao komandir Prve čete. Krajem decembra ponovo su vođene teške borbe sa četnicima, nedićevcima i ljotićevcima. Nakon borbe kod sela [[Trlić]]a, partizani su uspeli da se probiju iz okruženja i potom su krenuli ka Dragodolu i [[Gunjaci (Osečina)|Gunjacima]]. Usled jake zime, Stevan je bio promrzao i zbog toga upućen u partizansku bolnicu u selo [[Vujinovača|Vujinovaču]], kod Valjeva, gde je ostao do kraja [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe januar 1942.|januara 1942.]] godine.{{sfn|Davidović|2012|p=62—63}} Nakon ozdravljenja, vratio se u tada formirani Posavsko-tamnavski odred, koji je nastao reorganzacijom Tamnavskog bataljona, gde je bio postavljen za komandira Druge čete. Krajem januara, ovaj Odred je vodio teške borbe sa četnicima i Nemcima kod sela [[Sušica (Valjevo)|Sušice]] i [[Gornje Leskovice]]. Neprijateljski pokušaj uništenja Odreda je propao, a partizani su u jurišu uspeli neprijatelja da prisile na povlačenje prema Valjevu. Na vojnom savetovanju, održanom polovinom [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe februar 1942.|februara 1942.]] godine na [[Maljen]]u, odlučeno je da preostali partizanski odredi krenu u tri pravca. Posavsko-tamnavski i [[Kosmajski partizanski odred|Kosmajski odred]] su krenuli ka [[Kosmaj]]u, [[Rudnik (planina)|Rudniku]] i Tamnavi.{{sfn|Davidović|2012|p=64—65}} Na putu ka Kosmaju, Odred je vodio borbe sa nedićevcima, ljotićevcima i četnicima. Njihov plan je bio da se kod sela [[Slovac|Slovca]], prebace preko Kolubare, ali su zbog pokreta nemačkih i nedićevskih snaga, odlučili da se prebace kod sela [[Veselinovac]]a. Kod sela [[Gvozdenović (Ub)|Gvozdenovića]], [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe februar 1942.#24. februar|24. februara 1942.]] godine Tamnavsko-posavski odred je naišao na Tamnavski četnički odred, sa kojim je došlo do teške borbe, u kojoj je Borota bio ranjen. Štab odreda je tada doneo odluku da se ranjeni Borota i [[Dobrosav Simić]], zajedno sa učiteljicom Leposavom Vujičić i kurirom Petrom Marićem, kao i još osam teško ranjenih partizana sklone u selu Veselinovac.{{sfn|Davidović|2012|p=66}} === Hapšenje i javno pogubljenje 1942. === [[File:Legalni četnici sprovode Stevana Borotu i Josipa Majera na pogubljenje.jpg|thumb|Legalni četnici sprovode Stevana Borotu i Josifa Majera na pogubljenje.]] [[File:Pogubljenje Stevana Borote i Josipa Majera u Valjevu.jpg|thumb|Stevan Borota, komandir čete Posavsko-tamnavskog partizanskog odreda, i Josif Majer, politički komesar, obešeni u Valjevu 1942. godine.]] Četnici su zarobili Stevana Borotu i ostale ranjene partizane u selu Veselinovac i odvedeli ih najpre u [[Manastir Bogovađa|manastir Bogovađu]], potom u [[Lajkovac]], a odatle u [[Valjevo]], gde su ih predali Nemcima. Prilikom zarobljavanja Borota je najpre izjavio da se zove Stevan Jakovljević, ali je pošto su četnici otkrili da se on nalazi među zarobljenima, odlučio da otkrije svoj identitet.{{sfn|Davidović|2012|p=67}} Sumnjajući da je Borota značajna ličnost u partizanskom pokretu, početkom marta je bio prebačen u [[Beograd]], gde su ga ispitivali agenti [[Specijalna policija|Specijalne policije]]. Nakon nekoliko dana, ponovo je bio vraćen u Valjevo.{{sfn|Davidović|2012|p=70}} Povodom prve godišnjice [[Vojni puč od 27. marta 1941.|Vojnog puča]] i velikih narodnih demonstracija protiv pristupanja Jugoslavije [[Trojni pakt|Trojnom paktu]], [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe mart 1942.#27. mart|27. marta 1942.]] godine odlukom nemačke komande naređeno je da se u Valjevu, Ubu i Obrenovcu obesi nekoliko istaknutih partizanskih boraca. Za vešanje u Valjevu bili su određeni Stevan Borota i [[Josif Majer]]. Njihovo sprovođenje kroz grad od zatvora do mesta vešanja, kao i sam čin vešanja, obezbeđivali su i izveli pripadnici [[Srpska državna straža|Srpske državne straže]] i [[Legalizovani četnici|legalizovanih četničkih odreda]]. Nakon vešanja, njihova tela su na vešalima visila dva dana, a potom su sahranjeni na Gradskom groblju u Valjevu.{{sfn|Davidović|2012|p=71—77}} Sačuvano je nekoliko fotografija na kojima se vide četnici tamnavskog vojvode [[Budimir Bosiljčić|Budimira Bosiljčića]], uključujući i samog vojvodu, kako sprovode Borotu i Majera iz gradskog zatvora ka stratištu. Takođe, sačuvana je i fotografija egzekucije, kao i fotografija dvojice obešenih partizanskih boraca.<ref>[http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf Радивоје Давидовић, "Борота и Мајер: мит и стварност", Историјски архив Ваљево - Гласник, 46, Ваљево, 2012.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160311072637/http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf |date=2016-03-11 }} str. 73-75.</ref> Istog dana u Obrenovcu su obešeni partizanski borci [[Vladimir Aksentijević]] i Budimir Davidović, a na Ubu Dragoslav Simić i Svetislav Popović. Svu šestoricu istaknutih boraca Posavskog NOP odreda obesili su pripadnici kvislinških organa. Na istom trgu u Valjevu gde su obešeni Borota i Majer, 22. maja 1942. obešen je i [[Stjepan Filipović]]. == Propaganda Nedićeve vlade == {{main|Propaganda Nedićeve vlade}} Streljanje načelnika opštine Divci Velisava Petrovića iskoristila je kvislinška štampa (''Novo Vreme'') koja je objavila dezinformaciju (na osnovu izjave jednog ucenjenog partizanskog kurira) da je načelnika ubio Stevan Borota, tako što ga je zaklao testerom. {{izdvojeni citat|Da bi sve bilo uverljivije, kvislinzi su objavili u novinama da Stevan Borota nije Srbin pravoslavne vere, već Mađar, i da mu je ime Ištvan. Za Josifa Majera se govorilo da je on, u stvari, Hinko Majer, veletrgovac iz Zagreba, i da su obojica poslati u Srbiju da izazovu bratoubilački rat.<ref name="Davidović-53-55"/>}} Sličnu propagandu ponavlja i četnički vođa [[Dragoljub Mihailović]], koji na sastanku sa Nemcima novembra 1941. navodi da "partizane vode stranci, oni koji nisu Srbi: Bugarin Janković, Jevrejin Lindemajer, Mađar Borota, dva muslimana čija mi imena nisu poznata, pripadnik ustaša major Boganić" (imena i podaci su netačni sem Borote, koji nije Mađar).<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D1%81%D0%B0_%D1%81%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%9B%D0%B0_%D1%81%D0%B0_%D0%BD%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8%D0%BC_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BC%D0%B0_%D1%83_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%83_%D0%94%D0%B8%D0%B2%D1%86%D0%B8_11.11.1941. Zapisnik sa sastanka Mihailovića sa nemačkim predstavnicima u selu Divci 11.11.1941.]</ref> Potom je kvislinški propagandni aparat dodatno razradio siže navodnog bestijalnog mučenja načelnika u publikaciji ''Krvava lista komunističkih zločina'' (Beograd, 1942), uvodeći u ovaj narativ i Josifa Majera kao naredbodavca navodnog masakriranja Petrovića, pri čemu je isticano Majerovo jevrejsko poreklo.<ref name="Davidović-53-55">[http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf Радивоје Давидовић, "Борота и Мајер: мит и стварност", Историјски архив Ваљево - Гласник, 46, Ваљево, 2012.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160311072637/http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf |date=2016-03-11 }} str. 53-55.</ref> == Savremena tumačenja == Na osnovu činjenice da je nacistička publikacija ''Krvava lista komunističkih zločina'' iz 1942. godine preštampavana dva puta u Srbiji nakon 1998, kao i da je publicista [[Borivoje Karapandžić]], ljotićevski emigrant u SAD, u svojim publikacijama prenosio ovu dezinformaciju, uporno opstaje narativ o "svirepom komunističkom zločincu Ištvanu Boroti".<ref name="Davidović-53-55"/> [[2014]]. godine, streljani predsednik opštine Divci, Velisav Petrović, rehabilitovan je rešenjem Višeg suda u Valjevu. Utvrđeno je da je ubijen bez suđenja, "''iz čisto političko-ideoloških razloga, čime su povređena osnovna ljudska prava, na život i slobodu''." U rešenju o rehabilitaciji piše da su Velisava ubili pripadnici Tamnavsko-posavskog partizanskog odreda kojim su komandovali Josip Majer i Stevan Borota i da "''za zločin nije postojao nikakav razlog''."<ref>[http://www.novosti.rs/vesti/srbija.73.html:475973-Divci-Rehabilitovan-ubijeni-predsednik Divci: Rehabilitovan ubijeni predsednik]</ref> === Posleratna svedočenja o Boroti === U Istorijskom arhivu Valjevo se čuvaju stenografske beleške posleratnih sećanja partizanskih boraca, nastale 1950-ih godina radi pisanja istorije NOBa, ali nisu sva objavljena. Prema sećanju Ostoje Lazarevića iz Lukavca, Borota je više puta predvodio napade na neprijateljska uporišta u okolnim mestima. Prilikom prvog napada na mesto [[Popučke]] kod Valjeva, sve seljake koji su se borili na strani žandara je razoružao i pustio kućama.{{sfn|Belić|2013|pp=165}} Prilikom sledećeg napada na Popučke, krajem avgusta 1941. godine, je uhvatio dvojicu ljudi koji nisu hteli da polože oružje i streljao ih, a kuću predsednika opštine Milovana Grbovića zapalio, i stoku mu oterao.{{sfn|Belić|2013|pp=165}} Jedan od streljanih je optužen da je zarobio partizanskog borca kojeg su predali Nemcima za novac.{{sfn|Belić|2013|pp=165}} Za Borotu jedan bivši partizanski borac navodi i da je bio "vrlo netaktičan, često puta i ekstreman i surov", te da je streljao više ljudi, zbog špijunaže i dojava Nemcima da su partizani u selu.{{sfn|Belić|2013|pp=166}} On je uporno odbijao saradnju sa [[četnici]]ma, zbog čega su partijski instruktori dr Miša Pantić i Sreten Čitaković hteli i da ga smene.{{sfn|Belić|2013|pp=166}} Uz Borotu uvek bio neki petnaestogodišnji dečak zvani Župan, koji je pred svima koje je Borota saslušavao, oštrio nož, te je zato Borota stekao reputaciju čoveka koji ubija, pali i kolje.{{sfn|Belić|2013|pp=165—167}} Po posleratnom sećanju partizanskog borca Konstantina Vujića iz Jasenice Borota "nije postupao kako treba, nego je klao ljude", ne navodeći ni jedan slučaj klanja.{{sfn|Belić|2013|pp=167}} Navodno je jedan partizanski borac, Miodrag Đenadić, ubijen budakom po Borotinom naređenju, "jer nije izvršio povereni zadatak".{{sfn|Belić|2013|pp=167}} == Odlikovanja i priznanja == Ukazom Predsedništva [[Antifašističko veće narodnog oslobođenja Jugoslavije|Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije]] (AVNOJ), a na predlog Vrhovnog komandanta [[Jugoslovenska narodna armija|Jugoslovenske armije]] [[Maršal Jugoslavije|maršala]] [[Josip Broz Tito|Josipa Broza Tita]], za svoje zasluge tokom Narodnooslobodilačkog rata, posthumno je [[1945]]. godine odlikovan [[Orden zasluga za narod|Ordenom zasluga za narod drugog reda]].{{sfn|Davidović|2012|p=77}} * [[Datoteka:R30-yo0375-Orden-zasluga-za-narod-sa-srebrnom-zvijezdom.png|45px]] [[Orden zasluga za narod|Orden zasluga za narod sa srebrnim zrakama]] Nakon oslobođenja zemlje, posmrtni ostaci Borote i Majera su bila ponovo sahranjena na groblju u Valjevu, a [[1980]]. godine je izvršen njihov prenos na [[Spomen-groblje na Krušiku|Partizansko spomen-groblje na Krušiku]], gde su sahranjeni u zajedničkoj grobnici.{{sfn|Davidović|2012|p=77}} U Valjevu su do [[2002.|2002]]. godine postojale ul­ice sa imenima Stevan Borota i njegovog saborca Josifa Majera, kada su dolaskom demokratke vlasti zamenjene drugim na­zivima.<ref>[https://revija.kolubara.info/sh/jan2013/tekst/2386/Borotai-Majer-mit-i-stvarnost.htm Radivoje Davidović, Borota i Majer, mit i stvarnost] </ref> Ime Stevana Borote danas nose dve ulice — jedna u Valjevu, a druga u Ubu.<ref>[https://www.planplus.rs/pretraga?a=pretraga&text=stevana-borote&lat=44.817946&lng=20.456789&zoom=16 planplus.rs]</ref> == Literatura == * {{cite book |ref={{harvid|Zbornik NOR (tom drugi, knjiga prva)|1949}} |title=[[Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu jugoslovenskih naroda]], tom -{II}-, knjiga -{I}- — Bilten Vrhovnog štaba Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije 1941—1945. |year=1949 |publisher=Vojno-istorijski institut Jugoslovenske armije |location=Beograd |isbn=}} * {{cite book |ref=harv |last=Bojić |first=Milosav |year=1987 |title=Posavski partizanski odred |publisher=Vojnoizdavački i novinski centar |location=Beograd |isbn=}} * {{cite journal |last=Davidović|first=Radivoje|authorlink= |year=2012|url=http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf|title= Borota i Majer — mit i stvarnost|journal= Glasnik Istorijskog arhiva u Valjevu|volume= 46|pages=49—79|ref = harv}} * {{cite journal |last=Belić|first=Milorad|authorlink= |year=2013|url=http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2047/Glasnik%20br%2047resize.pdf|title= Još nekoliko podataka o Stevanu Boroti|journal= Glasnik Istorijskog arhiva u Valjevu|volume= 47|pages=165—167|ref = harv}} == Izvori == {{Izvori|2}} == Povezano == * [[Josif Majer]] * [[Ustanak u Srbiji 1941.]] * [[Propaganda Nedićeve vlade]] == Vanjske veze == {{Portal NOB}} * [https://revija.kolubara.info/sh/jan2013/tekst/2386/Borotai-Majer-mit-i-stvarnost.htm Radivoje Davidović, Borota i Majer, mit i stvarnost] [[Kategorija:Biografije, Vinkovci]] [[Kategorija:Jugoslavenski komunisti]] [[Kategorija:Srbija u Narodnooslobodilačkoj borbi]] [[Kategorija:Ustanak u Srbiji 1941.]] lficlswmbdpne6vj2hupnacskr6y8ry 42470766 42470752 2025-06-10T22:51:31Z Mladifilozof 604 /* Ustanak u Srbiji 1941. */ 42470766 wikitext text/x-wiki {{Heroj M |didaskalija=STEVAN BOROTA | slika = Stevan Borota, komandir čete Posavsko-tamnavskog NOP odreda, na vešalima.jpg | opis_slike=Stevan Borota neposredno pred pogubljenje u Valjevu, 27. marta 1942. | datum_rođenja = {{Datum rođenja|1898|11|14}} | mesto_rođenja =[[Vinkovci]] | država_rođenja =[[Austrougarska]] | datum_smrti = {{Datum smrti|1942|3|27|1898|11|14}} | mesto_smrti =[[Valjevo]] | država_smrti = [[Vojna uprava u Srbiji (1941—1944)|Područje Vojnog zapovednika u Srbiji]] |profesija=mehaničar |KPJ=pre rata |rat= [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačka borba]] |odlikovanja= {{{!}} style="background:transparent" {{!}} {{Orden zasluga za narod2}} {{!}}} }} '''Stevan Borota''' ([[Vinkovci]], 14. novembra 1898. – [[Valjevo]], 27. marta 1942.) je bio jedan od [[Ustanak u Srbiji 1941.|ustaničkih]] vođa u zapadnoj Srbiji [[1941]]. godine, komandir čete [[Posavski NOP odred|Posavskog partizanskog odreda]]. Nakon pada [[Užička Republika|Užičke Republike]] njegova jedinica je ostala u Srbiji da se bori u mnogo nepovoljnijim uslovima od onih koji su vladali u leto 1941. U toku sibirske zime u Valjevskoj Podgorini vođene su učestale borbe između partizana i osovinskih snaga - [[Legalizacija četnika u Srbiji|legalizovanih ravnogorskih četnika]], četnika [[Kosta Pećanac|Koste Pećanca]], kvislinške žandarmerije i Nemaca. Stevan Borota je ranjen zarobljen od četnika i predat Nemcima. Javno je obešen u okupiranom Valjevu, 27. marta 1942, na godišnjicu [[Vojni puč 27. marta 1941.|martovskog prevrata]], zajedno sa najbližim saborcem [[Josif Majer|Josifom Majerom]]. Zbog svoje uloge u ustanku, bio je jedna od glavnih meta [[Propaganda Nedićeve vlade|nacističke propagande u okupiranoj Srbiji]]. == Biografija == Stevan Borota je rođen u Vinkovcima u Hrvatskoj, Austro-Ugarska, 14. novembra 1898. Osnovnu školu je završio u rodnom gradu, a srednju Poljoprivrednu školu u Slavonskoj Požegi (1917). Zbog nemogućnosti da nađe posao u struci, prekvalifikovao se za mehaničara i motoristu. U potrazi za poslom boravio je u Kanadi i Sjedinjenim Američkim Državama (1927/28). Zbog ekonomske krize vratio se u Jugoslaviju i jedno vreme je živeo s porodicom u Zagrebu. Na kraju se s porodicom preselio u Zemun, a potom u Beograd. Bio je oženjen Sofijom, rođenom Kalušević, sa kojom je imao sina Mirka. U Beogradu je stupio u kontakt sa revolucionarnim radničkim pokretom i postao član ilegalne [[Savez komunista Jugoslavije|Komunističke partije Jugoslavije]] (KPJ). === Ustanak u Srbiji 1941. === {{main|Ustanak u Srbiji 1941.}} Nakon [[Okupaciona podela Jugoslavije u Drugom svetskom ratu|okupacije Jugoslavije]], [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe 1941.|1941. godine]] stupio je u kontakt sa aktivistima [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističke partije Jugoslavije]] u Beogradu<ref>[http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf Радивоје Давидовић, "Борота и Мајер: мит и стварност", Историјски архив Ваљево - Гласник, 46, Ваљево, 2012.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160311072637/http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf |date=2016-03-11 }} str. 50-51.</ref> i pristupio [[Narodnooslobodilački pokret Jugoslavije|Narodnooslobodilačkom pokretu]]. Borota je otišao u partizane 14. avgusta 1941, nakon što je iz Beograda, zahvaljujući lokalnoj organizaciji KPJ, dospeo u selo Grabovac pokraj Obrenovca, gde se nalazila grupa boraca [[Posavski partizanski odred (Srbija)|Posavskog NOP odreda]], pod komandom [[Koča Popović|Koče Popovića]]. Do kraja avgusta borci Posavskog NOP odreda oslobodili su čitavo područje obrenovačke Posavine i Tamnave, izuzev Obrenovca, Umke i Uba. Stevan Borota je po prispeću u odred postao borac Treće tamnavske čete. Sredinom septembra, kada je i Ub privremeno zauzet, Posavski NOP odred brojao je oko 2.500 boraca i bio je jedan od najbrojnijih ustaničkih odreda u Srbiji. Trinaestog septembra 1941. Treća tamnavska četa prerasla je u Treći tamnavski bataljon sa oko 550 boraca. Stevan Borota je zahvaljujući iskazanoj hrabrosti i odvažnosti u borbama u proteklih mesec dana, postavljen za komandanta 2. čete Trećeg tamnavskog bataljona, dok je za političkog komesara 2. čete izabran Josif Majer, komunista iz Beograda.<ref>[https://www.znaci.org/00001/279_4.pdf Милослав Бојић, Посавски партизански одред, Београд, 1987.] стр. 205-206.</ref> [[File:Grupa boraca 4. posavsko-tamnavskog bataljona Posavskog NOP odreda, s komandantom bataljona Svetom Popovićem (u prvom redu, u sredini), u selu Mojkoviću novembra 1941.jpg|thumb|Grupa boraca 4. posavsko-tamnavskog bataljona Posavskog NOP odreda, u selu Mojkoviću novembra 1941.]] Sredinom septembra borci Trećeg tamnavskog bataljona boravili su na području seoske opštine [[Divci]], između Valjeva i Uba. Pojavu partizana primetio je predsednik lokalne opštine Velisav Petrović i o tome je obavestio svog brata Živojina Petrovića, obaveštajnog oficira u Okružnom načelstvu Valjevo, koji je ovu informaciju preneo nemačkoj komandi u Valjevu. Ubrzo potom iz pravca Uba pristigla je nemačka jedinica koja je prisilila borce 2. čete Trećeg tamnavskog bataljona Posavskog NOP odreda da se povuku, pri čemu je stradao jedan partizanski borac, a nekoliko njih je ranjeno. Nemci su na području opštine Divci streljali 6 stanovnika zbog ukazivanja gostoprimstva partizanima. Nakon što su se Nemci povukli, izvršena je partizanska istraga na osnovu koje je ustanovljeno da je Velisav Petrović odgovoran za obaveštavanje Nemaca. Petrović je uhapšen i sproveden u štab čete gde mu je izrečena presuda streljanjem. Ovu činjenicu je posebno iskoristila [[propaganda Nedićeve vlade]], predstavljajući Borotu kao svirepog mučitelja. S druge strane, hroničar ustanka [[Dragojlo Dudić]] beleži da se Borota zalagao da se poštede životi dvojici zarobljeni četnika za koje su postojali dokazi da su učestvovali u mučenju zarobljenih partizana.<ref>Драгојло Дудић, Дневник 1941, Београд, 1981, стр. 248.</ref> Na drugom mestu, Dudić beleži da je Borota jedini tražio da ne streljaju seljake koji su se borili protiv partizana: {{citat|Islednik je referisao da oni priznaju da su bili naoružani od Nemaca; da su učestvovali u napadu na partizane. Da ih je na to naveo bivši predsednik opštine Milovan Grbić s nekim kapetanom Rosićem, da im je puške dao Đuro Simić, seljak. Veće od trojice drugova osudilo je na smrt streljanjem svu trojicu, odbacivši predlog druga Borote koji je za njih tražio prisilan rad na neodređeno vreme.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 211), Prosveta, Beograd, 1957.</ref>}} Stevan Borota je važio za jednog od najodvažnijih boraca Posavskog NOP odreda. Isticanje Borote u borbama naišlo je i na priznanje partizanskog Vrhovnog štaba, u čijem se saopštenju od 10. oktobra 1941. navodi da Vrhovni štab "izražava priznanje i zahvalnost komandiru Druge čete drugu Boroti koji je u najžešćoj borbi svojim junaštvom dao primer borcima": {{citat2|Izražavamo naše priznanje i zahvalnost vodu 2. čete -{III}- bataljona Posavskog narodnooslobodilačkog partizanskog odreda, koji je u krvavoj borbi sa neprijateljem, kada je ovaj pokušao svoj prodor iz Valjeva prema Ubu, zadao neprijatelju velike gubitke, i kao celina pokazao primernu hrabrost i vojnu disciplinu… Dalje, izražavamo naše priznanje i zahvalnost komandiru čete, drugu Boroti, koji je u najžešćoj borbi svojim junaštvom dao primer ostalim borcima.{{sfn|Zbornik NOR (tom drugi, knjiga prva)|1949|p=93}}}} Ovo priznanje odnosilo se na borbe sa Nemcima 6-7. oktobra 1941.<ref>[https://www.znaci.org/zb/4_2_1.htm Zbornik NOR-a, II/1, Beograd, 1949.] str. 93.</ref> Polovinom oktobra 1941, u blizini sela [[Kamenica (Valjevo)|Kamenici]], kod Valjeva, Borotinu Drugu četu iznenada su napali [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|četnici]], ali su uspeli da se odbrane i zarobe trojicu četnika, koje su predali Štabu Valjevskog odreda. Krajem oktobra, Druga četa se povukla u Valjevsku Podgorinu u [[Gornja Bukovica (Valjevo)|Bukovicu]], a odatle u oslobođeno [[Užice]]. Odatle su, u sastavu Tamnavskog bataljona i sa zadatkom da raščiste teren, bili upućeni na teren oko [[Rogačica|Rogačice]] i [[Ljubovija|Ljubovije]]. Na putu ka Ljuboviji, vodili su borbu sa četnicima, koji su zarobili partizansku bolnicu u Pašinoj Ravni. Posle oslobađanja bolnice, krenuli su u Rogačicu, a odatle u Ljuboviju, koju su posle kraćih borbi s četnicima oslobodili, sredinom [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe novembar 1941.|novembra 1941.]] godine.{{sfn|Davidović|2012|p=58—60}} === Slom ustanka i nastavak borbi === [[File:Partizanske vođe na vrhu Rior na Maljenu, februara 1942.jpg|thumb|Savetovanje partizanskih vođa na Maljenu, februara 1942.]] Početkom decembra, u vreme završne faze [[Prva neprijateljska ofanziva|Prve neprijateljske ofanzive]] i pada [[Užička republika|Užičke republike]], Tamnavski bataljon se nalazio u okolini Valjeva. Glavnina [[Povlačenje partizana u Sandžak 1941.|partizanskih snaga se povukla u Sandžak]], a preostale partizanske snage su bile izložene, jakim četničkim i [[Srpska državna straža|nedićevsko]]-[[Srpski dobrovoljački korpus (Drugi svetski rat)|ljotićevskim]] poterama, usled čega je položaj partizana bio sve teži. Situaciju su posebno otežavali nedostatak hrane i municije. U selu [[Dragodol]]u je potom bilo održano vojno-političko savetovanje na kome je odlučeno da se odredi vrate na područja gde su formirane. Tamnavski bataljon je tada prebacio preko puta Valjevo—Loznica u blizini Kamenice, gde se sukobio sa četnicima. Posle početnih uspeha, Tamnavski bataljon je pretrpeo teške gubitke od četničkih i nedićevskih snaga, pa se morao povući prema [[Medvednik]]u.{{sfn|Davidović|2012|p=60—61}} U selu Dragodolu, [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe decembar 1941.#15. decembar|15. decembra 1941.]] godine održano je novo vojno-političko savetovanje, kojim je rukovodio [[Mirko Tomić]] član [[Glavni štab NOV i PO Srbije|Glavnog štaba NOPO Srbije]] i član [[Savez komunista Srbije|PK KPJ za Srbiju]]. Ovom savetovanju prisustvovalu su i Borota i Majer. Tada je odlučeno da se preostale partizanske snage reorganizuju, pa je izvršena i reorganizacija Tamnavskog bataljona, pa je Borota postao komandir Prve čete. Krajem decembra ponovo su vođene teške borbe sa četnicima, nedićevcima i ljotićevcima. Nakon borbe kod sela [[Trlić]]a, partizani su uspeli da se probiju iz okruženja i potom su krenuli ka Dragodolu i [[Gunjaci (Osečina)|Gunjacima]]. Usled jake zime, Stevan je bio promrzao i zbog toga upućen u partizansku bolnicu u selo [[Vujinovača|Vujinovaču]], kod Valjeva, gde je ostao do kraja [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe januar 1942.|januara 1942.]] godine.{{sfn|Davidović|2012|p=62—63}} Nakon ozdravljenja, vratio se u tada formirani Posavsko-tamnavski odred, koji je nastao reorganzacijom Tamnavskog bataljona, gde je bio postavljen za komandira Druge čete. Krajem januara, ovaj Odred je vodio teške borbe sa četnicima i Nemcima kod sela [[Sušica (Valjevo)|Sušice]] i [[Gornje Leskovice]]. Neprijateljski pokušaj uništenja Odreda je propao, a partizani su u jurišu uspeli neprijatelja da prisile na povlačenje prema Valjevu. Na vojnom savetovanju, održanom polovinom [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe februar 1942.|februara 1942.]] godine na [[Maljen]]u, odlučeno je da preostali partizanski odredi krenu u tri pravca. Posavsko-tamnavski i [[Kosmajski partizanski odred|Kosmajski odred]] su krenuli ka [[Kosmaj]]u, [[Rudnik (planina)|Rudniku]] i Tamnavi.{{sfn|Davidović|2012|p=64—65}} Na putu ka Kosmaju, Odred je vodio borbe sa nedićevcima, ljotićevcima i četnicima. Njihov plan je bio da se kod sela [[Slovac|Slovca]], prebace preko Kolubare, ali su zbog pokreta nemačkih i nedićevskih snaga, odlučili da se prebace kod sela [[Veselinovac]]a. Kod sela [[Gvozdenović (Ub)|Gvozdenovića]], [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe februar 1942.#24. februar|24. februara 1942.]] godine Tamnavsko-posavski odred je naišao na Tamnavski četnički odred, sa kojim je došlo do teške borbe, u kojoj je Borota bio ranjen. Štab odreda je tada doneo odluku da se ranjeni Borota i [[Dobrosav Simić]], zajedno sa učiteljicom Leposavom Vujičić i kurirom Petrom Marićem, kao i još osam teško ranjenih partizana sklone u selu Veselinovac.{{sfn|Davidović|2012|p=66}} === Hapšenje i javno pogubljenje 1942. === [[File:Legalni četnici sprovode Stevana Borotu i Josipa Majera na pogubljenje.jpg|thumb|Legalni četnici sprovode Stevana Borotu i Josifa Majera na pogubljenje.]] [[File:Pogubljenje Stevana Borote i Josipa Majera u Valjevu.jpg|thumb|Stevan Borota, komandir čete Posavsko-tamnavskog partizanskog odreda, i Josif Majer, politički komesar, obešeni u Valjevu 1942. godine.]] Četnici su zarobili Stevana Borotu i ostale ranjene partizane u selu Veselinovac i odvedeli ih najpre u [[Manastir Bogovađa|manastir Bogovađu]], potom u [[Lajkovac]], a odatle u [[Valjevo]], gde su ih predali Nemcima. Prilikom zarobljavanja Borota je najpre izjavio da se zove Stevan Jakovljević, ali je pošto su četnici otkrili da se on nalazi među zarobljenima, odlučio da otkrije svoj identitet.{{sfn|Davidović|2012|p=67}} Sumnjajući da je Borota značajna ličnost u partizanskom pokretu, početkom marta je bio prebačen u [[Beograd]], gde su ga ispitivali agenti [[Specijalna policija|Specijalne policije]]. Nakon nekoliko dana, ponovo je bio vraćen u Valjevo.{{sfn|Davidović|2012|p=70}} Povodom prve godišnjice [[Vojni puč od 27. marta 1941.|Vojnog puča]] i velikih narodnih demonstracija protiv pristupanja Jugoslavije [[Trojni pakt|Trojnom paktu]], [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe mart 1942.#27. mart|27. marta 1942.]] godine odlukom nemačke komande naređeno je da se u Valjevu, Ubu i Obrenovcu obesi nekoliko istaknutih partizanskih boraca. Za vešanje u Valjevu bili su određeni Stevan Borota i [[Josif Majer]]. Njihovo sprovođenje kroz grad od zatvora do mesta vešanja, kao i sam čin vešanja, obezbeđivali su i izveli pripadnici [[Srpska državna straža|Srpske državne straže]] i [[Legalizovani četnici|legalizovanih četničkih odreda]]. Nakon vešanja, njihova tela su na vešalima visila dva dana, a potom su sahranjeni na Gradskom groblju u Valjevu.{{sfn|Davidović|2012|p=71—77}} Sačuvano je nekoliko fotografija na kojima se vide četnici tamnavskog vojvode [[Budimir Bosiljčić|Budimira Bosiljčića]], uključujući i samog vojvodu, kako sprovode Borotu i Majera iz gradskog zatvora ka stratištu. Takođe, sačuvana je i fotografija egzekucije, kao i fotografija dvojice obešenih partizanskih boraca.<ref>[http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf Радивоје Давидовић, "Борота и Мајер: мит и стварност", Историјски архив Ваљево - Гласник, 46, Ваљево, 2012.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160311072637/http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf |date=2016-03-11 }} str. 73-75.</ref> Istog dana u Obrenovcu su obešeni partizanski borci [[Vladimir Aksentijević]] i Budimir Davidović, a na Ubu Dragoslav Simić i Svetislav Popović. Svu šestoricu istaknutih boraca Posavskog NOP odreda obesili su pripadnici kvislinških organa. Na istom trgu u Valjevu gde su obešeni Borota i Majer, 22. maja 1942. obešen je i [[Stjepan Filipović]]. == Propaganda Nedićeve vlade == {{main|Propaganda Nedićeve vlade}} Streljanje načelnika opštine Divci Velisava Petrovića iskoristila je kvislinška štampa (''Novo Vreme'') koja je objavila dezinformaciju (na osnovu izjave jednog ucenjenog partizanskog kurira) da je načelnika ubio Stevan Borota, tako što ga je zaklao testerom. {{izdvojeni citat|Da bi sve bilo uverljivije, kvislinzi su objavili u novinama da Stevan Borota nije Srbin pravoslavne vere, već Mađar, i da mu je ime Ištvan. Za Josifa Majera se govorilo da je on, u stvari, Hinko Majer, veletrgovac iz Zagreba, i da su obojica poslati u Srbiju da izazovu bratoubilački rat.<ref name="Davidović-53-55"/>}} Sličnu propagandu ponavlja i četnički vođa [[Dragoljub Mihailović]], koji na sastanku sa Nemcima novembra 1941. navodi da "partizane vode stranci, oni koji nisu Srbi: Bugarin Janković, Jevrejin Lindemajer, Mađar Borota, dva muslimana čija mi imena nisu poznata, pripadnik ustaša major Boganić" (imena i podaci su netačni sem Borote, koji nije Mađar).<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D1%81%D0%B0_%D1%81%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%9B%D0%B0_%D1%81%D0%B0_%D0%BD%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8%D0%BC_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BC%D0%B0_%D1%83_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%83_%D0%94%D0%B8%D0%B2%D1%86%D0%B8_11.11.1941. Zapisnik sa sastanka Mihailovića sa nemačkim predstavnicima u selu Divci 11.11.1941.]</ref> Potom je kvislinški propagandni aparat dodatno razradio siže navodnog bestijalnog mučenja načelnika u publikaciji ''Krvava lista komunističkih zločina'' (Beograd, 1942), uvodeći u ovaj narativ i Josifa Majera kao naredbodavca navodnog masakriranja Petrovića, pri čemu je isticano Majerovo jevrejsko poreklo.<ref name="Davidović-53-55">[http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf Радивоје Давидовић, "Борота и Мајер: мит и стварност", Историјски архив Ваљево - Гласник, 46, Ваљево, 2012.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160311072637/http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf |date=2016-03-11 }} str. 53-55.</ref> == Savremena tumačenja == Na osnovu činjenice da je nacistička publikacija ''Krvava lista komunističkih zločina'' iz 1942. godine preštampavana dva puta u Srbiji nakon 1998, kao i da je publicista [[Borivoje Karapandžić]], ljotićevski emigrant u SAD, u svojim publikacijama prenosio ovu dezinformaciju, uporno opstaje narativ o "svirepom komunističkom zločincu Ištvanu Boroti".<ref name="Davidović-53-55"/> [[2014]]. godine, streljani predsednik opštine Divci, Velisav Petrović, rehabilitovan je rešenjem Višeg suda u Valjevu. Utvrđeno je da je ubijen bez suđenja, "''iz čisto političko-ideoloških razloga, čime su povređena osnovna ljudska prava, na život i slobodu''." U rešenju o rehabilitaciji piše da su Velisava ubili pripadnici Tamnavsko-posavskog partizanskog odreda kojim su komandovali Josip Majer i Stevan Borota i da "''za zločin nije postojao nikakav razlog''."<ref>[http://www.novosti.rs/vesti/srbija.73.html:475973-Divci-Rehabilitovan-ubijeni-predsednik Divci: Rehabilitovan ubijeni predsednik]</ref> === Posleratna svedočenja o Boroti === U Istorijskom arhivu Valjevo se čuvaju stenografske beleške posleratnih sećanja partizanskih boraca, nastale 1950-ih godina radi pisanja istorije NOBa, ali nisu sva objavljena. Prema sećanju Ostoje Lazarevića iz Lukavca, Borota je više puta predvodio napade na neprijateljska uporišta u okolnim mestima. Prilikom prvog napada na mesto [[Popučke]] kod Valjeva, sve seljake koji su se borili na strani žandara je razoružao i pustio kućama.{{sfn|Belić|2013|pp=165}} Prilikom sledećeg napada na Popučke, krajem avgusta 1941. godine, je uhvatio dvojicu ljudi koji nisu hteli da polože oružje i streljao ih, a kuću predsednika opštine Milovana Grbovića zapalio, i stoku mu oterao.{{sfn|Belić|2013|pp=165}} Jedan od streljanih je optužen da je zarobio partizanskog borca kojeg su predali Nemcima za novac.{{sfn|Belić|2013|pp=165}} Za Borotu jedan bivši partizanski borac navodi i da je bio "vrlo netaktičan, često puta i ekstreman i surov", te da je streljao više ljudi, zbog špijunaže i dojava Nemcima da su partizani u selu.{{sfn|Belić|2013|pp=166}} On je uporno odbijao saradnju sa [[četnici]]ma, zbog čega su partijski instruktori dr Miša Pantić i Sreten Čitaković hteli i da ga smene.{{sfn|Belić|2013|pp=166}} Uz Borotu uvek bio neki petnaestogodišnji dečak zvani Župan, koji je pred svima koje je Borota saslušavao, oštrio nož, te je zato Borota stekao reputaciju čoveka koji ubija, pali i kolje.{{sfn|Belić|2013|pp=165—167}} Po posleratnom sećanju partizanskog borca Konstantina Vujića iz Jasenice Borota "nije postupao kako treba, nego je klao ljude", ne navodeći ni jedan slučaj klanja.{{sfn|Belić|2013|pp=167}} Navodno je jedan partizanski borac, Miodrag Đenadić, ubijen budakom po Borotinom naređenju, "jer nije izvršio povereni zadatak".{{sfn|Belić|2013|pp=167}} == Odlikovanja i priznanja == Ukazom Predsedništva [[Antifašističko veće narodnog oslobođenja Jugoslavije|Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije]] (AVNOJ), a na predlog Vrhovnog komandanta [[Jugoslovenska narodna armija|Jugoslovenske armije]] [[Maršal Jugoslavije|maršala]] [[Josip Broz Tito|Josipa Broza Tita]], za svoje zasluge tokom Narodnooslobodilačkog rata, posthumno je [[1945]]. godine odlikovan [[Orden zasluga za narod|Ordenom zasluga za narod drugog reda]].{{sfn|Davidović|2012|p=77}} * [[Datoteka:R30-yo0375-Orden-zasluga-za-narod-sa-srebrnom-zvijezdom.png|45px]] [[Orden zasluga za narod|Orden zasluga za narod sa srebrnim zrakama]] Nakon oslobođenja zemlje, posmrtni ostaci Borote i Majera su bila ponovo sahranjena na groblju u Valjevu, a [[1980]]. godine je izvršen njihov prenos na [[Spomen-groblje na Krušiku|Partizansko spomen-groblje na Krušiku]], gde su sahranjeni u zajedničkoj grobnici.{{sfn|Davidović|2012|p=77}} U Valjevu su do [[2002.|2002]]. godine postojale ul­ice sa imenima Stevan Borota i njegovog saborca Josifa Majera, kada su dolaskom demokratke vlasti zamenjene drugim na­zivima.<ref>[https://revija.kolubara.info/sh/jan2013/tekst/2386/Borotai-Majer-mit-i-stvarnost.htm Radivoje Davidović, Borota i Majer, mit i stvarnost] </ref> Ime Stevana Borote danas nose dve ulice — jedna u Valjevu, a druga u Ubu.<ref>[https://www.planplus.rs/pretraga?a=pretraga&text=stevana-borote&lat=44.817946&lng=20.456789&zoom=16 planplus.rs]</ref> == Literatura == * {{cite book |ref={{harvid|Zbornik NOR (tom drugi, knjiga prva)|1949}} |title=[[Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu jugoslovenskih naroda]], tom -{II}-, knjiga -{I}- — Bilten Vrhovnog štaba Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije 1941—1945. |year=1949 |publisher=Vojno-istorijski institut Jugoslovenske armije |location=Beograd |isbn=}} * {{cite book |ref=harv |last=Bojić |first=Milosav |year=1987 |title=Posavski partizanski odred |publisher=Vojnoizdavački i novinski centar |location=Beograd |isbn=}} * {{cite journal |last=Davidović|first=Radivoje|authorlink= |year=2012|url=http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf|title= Borota i Majer — mit i stvarnost|journal= Glasnik Istorijskog arhiva u Valjevu|volume= 46|pages=49—79|ref = harv}} * {{cite journal |last=Belić|first=Milorad|authorlink= |year=2013|url=http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2047/Glasnik%20br%2047resize.pdf|title= Još nekoliko podataka o Stevanu Boroti|journal= Glasnik Istorijskog arhiva u Valjevu|volume= 47|pages=165—167|ref = harv}} == Izvori == {{Izvori|2}} == Povezano == * [[Josif Majer]] * [[Ustanak u Srbiji 1941.]] * [[Propaganda Nedićeve vlade]] == Vanjske veze == {{Portal NOB}} * [https://revija.kolubara.info/sh/jan2013/tekst/2386/Borotai-Majer-mit-i-stvarnost.htm Radivoje Davidović, Borota i Majer, mit i stvarnost] [[Kategorija:Biografije, Vinkovci]] [[Kategorija:Jugoslavenski komunisti]] [[Kategorija:Srbija u Narodnooslobodilačkoj borbi]] [[Kategorija:Ustanak u Srbiji 1941.]] qcfo07v23tma8rq2y0dsfru8zscd2jl 42470767 42470766 2025-06-10T23:03:30Z Mladifilozof 604 /* Ustanak u Srbiji 1941. */ 42470767 wikitext text/x-wiki {{Heroj M |didaskalija=STEVAN BOROTA | slika = Stevan Borota, komandir čete Posavsko-tamnavskog NOP odreda, na vešalima.jpg | opis_slike=Stevan Borota neposredno pred pogubljenje u Valjevu, 27. marta 1942. | datum_rođenja = {{Datum rođenja|1898|11|14}} | mesto_rođenja =[[Vinkovci]] | država_rođenja =[[Austrougarska]] | datum_smrti = {{Datum smrti|1942|3|27|1898|11|14}} | mesto_smrti =[[Valjevo]] | država_smrti = [[Vojna uprava u Srbiji (1941—1944)|Područje Vojnog zapovednika u Srbiji]] |profesija=mehaničar |KPJ=pre rata |rat= [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačka borba]] |odlikovanja= {{{!}} style="background:transparent" {{!}} {{Orden zasluga za narod2}} {{!}}} }} '''Stevan Borota''' ([[Vinkovci]], 14. novembra 1898. – [[Valjevo]], 27. marta 1942.) je bio jedan od [[Ustanak u Srbiji 1941.|ustaničkih]] vođa u zapadnoj Srbiji [[1941]]. godine, komandir čete [[Posavski NOP odred|Posavskog partizanskog odreda]]. Nakon pada [[Užička Republika|Užičke Republike]] njegova jedinica je ostala u Srbiji da se bori u mnogo nepovoljnijim uslovima od onih koji su vladali u leto 1941. U toku sibirske zime u Valjevskoj Podgorini vođene su učestale borbe između partizana i osovinskih snaga - [[Legalizacija četnika u Srbiji|legalizovanih ravnogorskih četnika]], četnika [[Kosta Pećanac|Koste Pećanca]], kvislinške žandarmerije i Nemaca. Stevan Borota je ranjen zarobljen od četnika i predat Nemcima. Javno je obešen u okupiranom Valjevu, 27. marta 1942, na godišnjicu [[Vojni puč 27. marta 1941.|martovskog prevrata]], zajedno sa najbližim saborcem [[Josif Majer|Josifom Majerom]]. Zbog svoje uloge u ustanku, bio je jedna od glavnih meta [[Propaganda Nedićeve vlade|nacističke propagande u okupiranoj Srbiji]]. == Biografija == Stevan Borota je rođen u Vinkovcima u Hrvatskoj, Austro-Ugarska, 14. novembra 1898. Osnovnu školu je završio u rodnom gradu, a srednju Poljoprivrednu školu u Slavonskoj Požegi (1917). Zbog nemogućnosti da nađe posao u struci, prekvalifikovao se za mehaničara i motoristu. U potrazi za poslom boravio je u Kanadi i Sjedinjenim Američkim Državama (1927/28). Zbog ekonomske krize vratio se u Jugoslaviju i jedno vreme je živeo s porodicom u Zagrebu. Na kraju se s porodicom preselio u Zemun, a potom u Beograd. Bio je oženjen Sofijom, rođenom Kalušević, sa kojom je imao sina Mirka. U Beogradu je stupio u kontakt sa revolucionarnim radničkim pokretom i postao član ilegalne [[Savez komunista Jugoslavije|Komunističke partije Jugoslavije]] (KPJ). === Ustanak u Srbiji 1941. === {{main|Ustanak u Srbiji 1941.}} Nakon [[Okupaciona podela Jugoslavije u Drugom svetskom ratu|okupacije Jugoslavije]], [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe 1941.|1941. godine]] stupio je u kontakt sa aktivistima [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističke partije Jugoslavije]] u Beogradu<ref>[http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf Радивоје Давидовић, "Борота и Мајер: мит и стварност", Историјски архив Ваљево - Гласник, 46, Ваљево, 2012.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160311072637/http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf |date=2016-03-11 }} str. 50-51.</ref> i pristupio [[Narodnooslobodilački pokret Jugoslavije|Narodnooslobodilačkom pokretu]]. Borota je otišao u partizane 14. avgusta 1941, nakon što je iz Beograda, zahvaljujući lokalnoj organizaciji KPJ, dospeo u selo Grabovac pokraj Obrenovca, gde se nalazila grupa boraca [[Posavski partizanski odred (Srbija)|Posavskog NOP odreda]], pod komandom [[Koča Popović|Koče Popovića]]. Do kraja avgusta borci Posavskog NOP odreda oslobodili su čitavo područje obrenovačke Posavine i Tamnave, izuzev Obrenovca, Umke i Uba. Stevan Borota je po prispeću u odred postao borac Treće tamnavske čete. Sredinom septembra, kada je i Ub privremeno zauzet, Posavski NOP odred brojao je oko 2.500 boraca i bio je jedan od najbrojnijih ustaničkih odreda u Srbiji. Trinaestog septembra 1941. Treća tamnavska četa prerasla je u Treći tamnavski bataljon sa oko 550 boraca. Stevan Borota je zahvaljujući iskazanoj hrabrosti i odvažnosti u borbama u proteklih mesec dana, postavljen za komandanta 2. čete Trećeg tamnavskog bataljona, dok je za političkog komesara 2. čete izabran Josif Majer, komunista iz Beograda.<ref>[https://www.znaci.org/00001/279_4.pdf Милослав Бојић, Посавски партизански одред, Београд, 1987.] стр. 205-206.</ref> [[File:Grupa boraca 4. posavsko-tamnavskog bataljona Posavskog NOP odreda, s komandantom bataljona Svetom Popovićem (u prvom redu, u sredini), u selu Mojkoviću novembra 1941.jpg|thumb|Grupa boraca 4. posavsko-tamnavskog bataljona Posavskog NOP odreda, u selu Mojkoviću novembra 1941.]] Sredinom septembra borci Trećeg tamnavskog bataljona boravili su na području seoske opštine [[Divci]], između Valjeva i Uba. Pojavu partizana primetio je predsednik lokalne opštine Velisav Petrović i o tome je obavestio svog brata Živojina Petrovića, obaveštajnog oficira u Okružnom načelstvu Valjevo, koji je ovu informaciju preneo nemačkoj komandi u Valjevu. Ubrzo potom iz pravca Uba pristigla je nemačka jedinica koja je prisilila borce 2. čete Trećeg tamnavskog bataljona Posavskog NOP odreda da se povuku, pri čemu je stradao jedan partizanski borac, a nekoliko njih je ranjeno. Nemci su na području opštine Divci streljali 6 stanovnika zbog ukazivanja gostoprimstva partizanima. Nakon što su se Nemci povukli, izvršena je partizanska istraga na osnovu koje je ustanovljeno da je Velisav Petrović odgovoran za obaveštavanje Nemaca. Petrović je uhapšen i sproveden u štab čete gde mu je izrečena presuda streljanjem. Ovu činjenicu je posebno iskoristila [[propaganda Nedićeve vlade]], predstavljajući Borotu kao svirepog mučitelja. S druge strane, hroničar ustanka [[Dragojlo Dudić]] beleži da se Borota zalagao da se poštede životi dvojici zarobljeni četnika za koje su postojali dokazi da su učestvovali u mučenju zarobljenih partizana.<ref>Драгојло Дудић, Дневник 1941, Београд, 1981, стр. 248.</ref> Stevan Borota je važio za jednog od najodvažnijih boraca Posavskog NOP odreda. Isticanje Borote u borbama naišlo je i na priznanje partizanskog Vrhovnog štaba, u čijem se saopštenju od 10. oktobra 1941. navodi da Vrhovni štab "izražava priznanje i zahvalnost komandiru Druge čete drugu Boroti koji je u najžešćoj borbi svojim junaštvom dao primer borcima": {{citat2|Izražavamo naše priznanje i zahvalnost vodu 2. čete -{III}- bataljona Posavskog narodnooslobodilačkog partizanskog odreda, koji je u krvavoj borbi sa neprijateljem, kada je ovaj pokušao svoj prodor iz Valjeva prema Ubu, zadao neprijatelju velike gubitke, i kao celina pokazao primernu hrabrost i vojnu disciplinu… Dalje, izražavamo naše priznanje i zahvalnost komandiru čete, drugu Boroti, koji je u najžešćoj borbi svojim junaštvom dao primer ostalim borcima.{{sfn|Zbornik NOR (tom drugi, knjiga prva)|1949|p=93}}}} Ovo priznanje odnosilo se na borbe sa Nemcima 6-7. oktobra 1941.<ref>[https://www.znaci.org/zb/4_2_1.htm Zbornik NOR-a, II/1, Beograd, 1949.] str. 93.</ref> 20. oktobra 1941. godine, organizovano je suđenje trojici seljaka koji su plaćeni i naoružani od Nemaca napali partizane u selu [[Popučke]] kod Valjeva. Dragojlo Dudić beleži da je Borota jedini tražio da ne streljaju te seljake: {{citat|Islednik je referisao da oni priznaju da su bili naoružani od Nemaca; da su učestvovali u napadu na partizane. Da ih je na to naveo bivši predsednik opštine Milovan Grbić s nekim kapetanom Rosićem, da im je puške dao Đuro Simić, seljak. Veće od trojice drugova osudilo je na smrt streljanjem svu trojicu, odbacivši predlog druga Borote koji je za njih tražio prisilan rad na neodređeno vreme.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 211), Prosveta, Beograd, 1957.</ref>}} Krajem oktobra, Druga četa se povukla u Valjevsku Podgorinu u [[Gornja Bukovica (Valjevo)|Bukovicu]], a odatle u oslobođeno [[Užice]]. Odatle su, u sastavu Tamnavskog bataljona i sa zadatkom da raščiste teren, bili upućeni na teren oko [[Rogačica|Rogačice]] i [[Ljubovija|Ljubovije]]. Na putu ka Ljuboviji, vodili su borbu sa četnicima, koji su zarobili partizansku bolnicu u Pašinoj Ravni. Posle oslobađanja bolnice, krenuli su u Rogačicu, a odatle u Ljuboviju, koju su posle kraćih borbi s četnicima oslobodili, sredinom [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe novembar 1941.|novembra 1941.]] godine.{{sfn|Davidović|2012|p=58—60}} === Slom ustanka i nastavak borbi === [[File:Partizanske vođe na vrhu Rior na Maljenu, februara 1942.jpg|thumb|Savetovanje partizanskih vođa na Maljenu, februara 1942.]] Početkom decembra, u vreme završne faze [[Prva neprijateljska ofanziva|Prve neprijateljske ofanzive]] i pada [[Užička republika|Užičke republike]], Tamnavski bataljon se nalazio u okolini Valjeva. Glavnina [[Povlačenje partizana u Sandžak 1941.|partizanskih snaga se povukla u Sandžak]], a preostale partizanske snage su bile izložene, jakim četničkim i [[Srpska državna straža|nedićevsko]]-[[Srpski dobrovoljački korpus (Drugi svetski rat)|ljotićevskim]] poterama, usled čega je položaj partizana bio sve teži. Situaciju su posebno otežavali nedostatak hrane i municije. U selu [[Dragodol]]u je potom bilo održano vojno-političko savetovanje na kome je odlučeno da se odredi vrate na područja gde su formirane. Tamnavski bataljon je tada prebacio preko puta Valjevo—Loznica u blizini Kamenice, gde se sukobio sa četnicima. Posle početnih uspeha, Tamnavski bataljon je pretrpeo teške gubitke od četničkih i nedićevskih snaga, pa se morao povući prema [[Medvednik]]u.{{sfn|Davidović|2012|p=60—61}} U selu Dragodolu, [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe decembar 1941.#15. decembar|15. decembra 1941.]] godine održano je novo vojno-političko savetovanje, kojim je rukovodio [[Mirko Tomić]] član [[Glavni štab NOV i PO Srbije|Glavnog štaba NOPO Srbije]] i član [[Savez komunista Srbije|PK KPJ za Srbiju]]. Ovom savetovanju prisustvovalu su i Borota i Majer. Tada je odlučeno da se preostale partizanske snage reorganizuju, pa je izvršena i reorganizacija Tamnavskog bataljona, pa je Borota postao komandir Prve čete. Krajem decembra ponovo su vođene teške borbe sa četnicima, nedićevcima i ljotićevcima. Nakon borbe kod sela [[Trlić]]a, partizani su uspeli da se probiju iz okruženja i potom su krenuli ka Dragodolu i [[Gunjaci (Osečina)|Gunjacima]]. Usled jake zime, Stevan je bio promrzao i zbog toga upućen u partizansku bolnicu u selo [[Vujinovača|Vujinovaču]], kod Valjeva, gde je ostao do kraja [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe januar 1942.|januara 1942.]] godine.{{sfn|Davidović|2012|p=62—63}} Nakon ozdravljenja, vratio se u tada formirani Posavsko-tamnavski odred, koji je nastao reorganzacijom Tamnavskog bataljona, gde je bio postavljen za komandira Druge čete. Krajem januara, ovaj Odred je vodio teške borbe sa četnicima i Nemcima kod sela [[Sušica (Valjevo)|Sušice]] i [[Gornje Leskovice]]. Neprijateljski pokušaj uništenja Odreda je propao, a partizani su u jurišu uspeli neprijatelja da prisile na povlačenje prema Valjevu. Na vojnom savetovanju, održanom polovinom [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe februar 1942.|februara 1942.]] godine na [[Maljen]]u, odlučeno je da preostali partizanski odredi krenu u tri pravca. Posavsko-tamnavski i [[Kosmajski partizanski odred|Kosmajski odred]] su krenuli ka [[Kosmaj]]u, [[Rudnik (planina)|Rudniku]] i Tamnavi.{{sfn|Davidović|2012|p=64—65}} Na putu ka Kosmaju, Odred je vodio borbe sa nedićevcima, ljotićevcima i četnicima. Njihov plan je bio da se kod sela [[Slovac|Slovca]], prebace preko Kolubare, ali su zbog pokreta nemačkih i nedićevskih snaga, odlučili da se prebace kod sela [[Veselinovac]]a. Kod sela [[Gvozdenović (Ub)|Gvozdenovića]], [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe februar 1942.#24. februar|24. februara 1942.]] godine Tamnavsko-posavski odred je naišao na Tamnavski četnički odred, sa kojim je došlo do teške borbe, u kojoj je Borota bio ranjen. Štab odreda je tada doneo odluku da se ranjeni Borota i [[Dobrosav Simić]], zajedno sa učiteljicom Leposavom Vujičić i kurirom Petrom Marićem, kao i još osam teško ranjenih partizana sklone u selu Veselinovac.{{sfn|Davidović|2012|p=66}} === Hapšenje i javno pogubljenje 1942. === [[File:Legalni četnici sprovode Stevana Borotu i Josipa Majera na pogubljenje.jpg|thumb|Legalni četnici sprovode Stevana Borotu i Josifa Majera na pogubljenje.]] [[File:Pogubljenje Stevana Borote i Josipa Majera u Valjevu.jpg|thumb|Stevan Borota, komandir čete Posavsko-tamnavskog partizanskog odreda, i Josif Majer, politički komesar, obešeni u Valjevu 1942. godine.]] Četnici su zarobili Stevana Borotu i ostale ranjene partizane u selu Veselinovac i odvedeli ih najpre u [[Manastir Bogovađa|manastir Bogovađu]], potom u [[Lajkovac]], a odatle u [[Valjevo]], gde su ih predali Nemcima. Prilikom zarobljavanja Borota je najpre izjavio da se zove Stevan Jakovljević, ali je pošto su četnici otkrili da se on nalazi među zarobljenima, odlučio da otkrije svoj identitet.{{sfn|Davidović|2012|p=67}} Sumnjajući da je Borota značajna ličnost u partizanskom pokretu, početkom marta je bio prebačen u [[Beograd]], gde su ga ispitivali agenti [[Specijalna policija|Specijalne policije]]. Nakon nekoliko dana, ponovo je bio vraćen u Valjevo.{{sfn|Davidović|2012|p=70}} Povodom prve godišnjice [[Vojni puč od 27. marta 1941.|Vojnog puča]] i velikih narodnih demonstracija protiv pristupanja Jugoslavije [[Trojni pakt|Trojnom paktu]], [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe mart 1942.#27. mart|27. marta 1942.]] godine odlukom nemačke komande naređeno je da se u Valjevu, Ubu i Obrenovcu obesi nekoliko istaknutih partizanskih boraca. Za vešanje u Valjevu bili su određeni Stevan Borota i [[Josif Majer]]. Njihovo sprovođenje kroz grad od zatvora do mesta vešanja, kao i sam čin vešanja, obezbeđivali su i izveli pripadnici [[Srpska državna straža|Srpske državne straže]] i [[Legalizovani četnici|legalizovanih četničkih odreda]]. Nakon vešanja, njihova tela su na vešalima visila dva dana, a potom su sahranjeni na Gradskom groblju u Valjevu.{{sfn|Davidović|2012|p=71—77}} Sačuvano je nekoliko fotografija na kojima se vide četnici tamnavskog vojvode [[Budimir Bosiljčić|Budimira Bosiljčića]], uključujući i samog vojvodu, kako sprovode Borotu i Majera iz gradskog zatvora ka stratištu. Takođe, sačuvana je i fotografija egzekucije, kao i fotografija dvojice obešenih partizanskih boraca.<ref>[http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf Радивоје Давидовић, "Борота и Мајер: мит и стварност", Историјски архив Ваљево - Гласник, 46, Ваљево, 2012.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160311072637/http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf |date=2016-03-11 }} str. 73-75.</ref> Istog dana u Obrenovcu su obešeni partizanski borci [[Vladimir Aksentijević]] i Budimir Davidović, a na Ubu Dragoslav Simić i Svetislav Popović. Svu šestoricu istaknutih boraca Posavskog NOP odreda obesili su pripadnici kvislinških organa. Na istom trgu u Valjevu gde su obešeni Borota i Majer, 22. maja 1942. obešen je i [[Stjepan Filipović]]. == Propaganda Nedićeve vlade == {{main|Propaganda Nedićeve vlade}} Streljanje načelnika opštine Divci Velisava Petrovića iskoristila je kvislinška štampa (''Novo Vreme'') koja je objavila dezinformaciju (na osnovu izjave jednog ucenjenog partizanskog kurira) da je načelnika ubio Stevan Borota, tako što ga je zaklao testerom. {{izdvojeni citat|Da bi sve bilo uverljivije, kvislinzi su objavili u novinama da Stevan Borota nije Srbin pravoslavne vere, već Mađar, i da mu je ime Ištvan. Za Josifa Majera se govorilo da je on, u stvari, Hinko Majer, veletrgovac iz Zagreba, i da su obojica poslati u Srbiju da izazovu bratoubilački rat.<ref name="Davidović-53-55"/>}} Sličnu propagandu ponavlja i četnički vođa [[Dragoljub Mihailović]], koji na sastanku sa Nemcima novembra 1941. navodi da "partizane vode stranci, oni koji nisu Srbi: Bugarin Janković, Jevrejin Lindemajer, Mađar Borota, dva muslimana čija mi imena nisu poznata, pripadnik ustaša major Boganić" (imena i podaci su netačni sem Borote, koji nije Mađar).<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D1%81%D0%B0_%D1%81%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%9B%D0%B0_%D1%81%D0%B0_%D0%BD%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8%D0%BC_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BC%D0%B0_%D1%83_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%83_%D0%94%D0%B8%D0%B2%D1%86%D0%B8_11.11.1941. Zapisnik sa sastanka Mihailovića sa nemačkim predstavnicima u selu Divci 11.11.1941.]</ref> Potom je kvislinški propagandni aparat dodatno razradio siže navodnog bestijalnog mučenja načelnika u publikaciji ''Krvava lista komunističkih zločina'' (Beograd, 1942), uvodeći u ovaj narativ i Josifa Majera kao naredbodavca navodnog masakriranja Petrovića, pri čemu je isticano Majerovo jevrejsko poreklo.<ref name="Davidović-53-55">[http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf Радивоје Давидовић, "Борота и Мајер: мит и стварност", Историјски архив Ваљево - Гласник, 46, Ваљево, 2012.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160311072637/http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf |date=2016-03-11 }} str. 53-55.</ref> == Savremena tumačenja == Na osnovu činjenice da je nacistička publikacija ''Krvava lista komunističkih zločina'' iz 1942. godine preštampavana dva puta u Srbiji nakon 1998, kao i da je publicista [[Borivoje Karapandžić]], ljotićevski emigrant u SAD, u svojim publikacijama prenosio ovu dezinformaciju, uporno opstaje narativ o "svirepom komunističkom zločincu Ištvanu Boroti".<ref name="Davidović-53-55"/> [[2014]]. godine, streljani predsednik opštine Divci, Velisav Petrović, rehabilitovan je rešenjem Višeg suda u Valjevu. Utvrđeno je da je ubijen bez suđenja, "''iz čisto političko-ideoloških razloga, čime su povređena osnovna ljudska prava, na život i slobodu''." U rešenju o rehabilitaciji piše da su Velisava ubili pripadnici Tamnavsko-posavskog partizanskog odreda kojim su komandovali Josip Majer i Stevan Borota i da "''za zločin nije postojao nikakav razlog''."<ref>[http://www.novosti.rs/vesti/srbija.73.html:475973-Divci-Rehabilitovan-ubijeni-predsednik Divci: Rehabilitovan ubijeni predsednik]</ref> === Posleratna svedočenja o Boroti === U Istorijskom arhivu Valjevo se čuvaju stenografske beleške posleratnih sećanja partizanskih boraca, nastale 1950-ih godina radi pisanja istorije NOBa, ali nisu sva objavljena. Prema sećanju Ostoje Lazarevića iz Lukavca, Borota je više puta predvodio napade na neprijateljska uporišta u okolnim mestima. Prilikom prvog napada na mesto [[Popučke]] kod Valjeva, sve seljake koji su se borili na strani žandara je razoružao i pustio kućama.{{sfn|Belić|2013|pp=165}} Prilikom sledećeg napada na Popučke, krajem avgusta 1941. godine, je uhvatio dvojicu ljudi koji nisu hteli da polože oružje i streljao ih, a kuću predsednika opštine Milovana Grbovića zapalio, i stoku mu oterao.{{sfn|Belić|2013|pp=165}} Jedan od streljanih je optužen da je zarobio partizanskog borca kojeg su predali Nemcima za novac.{{sfn|Belić|2013|pp=165}} Za Borotu jedan bivši partizanski borac navodi i da je bio "vrlo netaktičan, često puta i ekstreman i surov", te da je streljao više ljudi, zbog špijunaže i dojava Nemcima da su partizani u selu.{{sfn|Belić|2013|pp=166}} On je uporno odbijao saradnju sa [[četnici]]ma, zbog čega su partijski instruktori dr Miša Pantić i Sreten Čitaković hteli i da ga smene.{{sfn|Belić|2013|pp=166}} Uz Borotu uvek bio neki petnaestogodišnji dečak zvani Župan, koji je pred svima koje je Borota saslušavao, oštrio nož, te je zato Borota stekao reputaciju čoveka koji ubija, pali i kolje.{{sfn|Belić|2013|pp=165—167}} Po posleratnom sećanju partizanskog borca Konstantina Vujića iz Jasenice Borota "nije postupao kako treba, nego je klao ljude", ne navodeći ni jedan slučaj klanja.{{sfn|Belić|2013|pp=167}} Navodno je jedan partizanski borac, Miodrag Đenadić, ubijen budakom po Borotinom naređenju, "jer nije izvršio povereni zadatak".{{sfn|Belić|2013|pp=167}} == Odlikovanja i priznanja == Ukazom Predsedništva [[Antifašističko veće narodnog oslobođenja Jugoslavije|Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije]] (AVNOJ), a na predlog Vrhovnog komandanta [[Jugoslovenska narodna armija|Jugoslovenske armije]] [[Maršal Jugoslavije|maršala]] [[Josip Broz Tito|Josipa Broza Tita]], za svoje zasluge tokom Narodnooslobodilačkog rata, posthumno je [[1945]]. godine odlikovan [[Orden zasluga za narod|Ordenom zasluga za narod drugog reda]].{{sfn|Davidović|2012|p=77}} * [[Datoteka:R30-yo0375-Orden-zasluga-za-narod-sa-srebrnom-zvijezdom.png|45px]] [[Orden zasluga za narod|Orden zasluga za narod sa srebrnim zrakama]] Nakon oslobođenja zemlje, posmrtni ostaci Borote i Majera su bila ponovo sahranjena na groblju u Valjevu, a [[1980]]. godine je izvršen njihov prenos na [[Spomen-groblje na Krušiku|Partizansko spomen-groblje na Krušiku]], gde su sahranjeni u zajedničkoj grobnici.{{sfn|Davidović|2012|p=77}} U Valjevu su do [[2002.|2002]]. godine postojale ul­ice sa imenima Stevan Borota i njegovog saborca Josifa Majera, kada su dolaskom demokratke vlasti zamenjene drugim na­zivima.<ref>[https://revija.kolubara.info/sh/jan2013/tekst/2386/Borotai-Majer-mit-i-stvarnost.htm Radivoje Davidović, Borota i Majer, mit i stvarnost] </ref> Ime Stevana Borote danas nose dve ulice — jedna u Valjevu, a druga u Ubu.<ref>[https://www.planplus.rs/pretraga?a=pretraga&text=stevana-borote&lat=44.817946&lng=20.456789&zoom=16 planplus.rs]</ref> == Literatura == * {{cite book |ref={{harvid|Zbornik NOR (tom drugi, knjiga prva)|1949}} |title=[[Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu jugoslovenskih naroda]], tom -{II}-, knjiga -{I}- — Bilten Vrhovnog štaba Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije 1941—1945. |year=1949 |publisher=Vojno-istorijski institut Jugoslovenske armije |location=Beograd |isbn=}} * {{cite book |ref=harv |last=Bojić |first=Milosav |year=1987 |title=Posavski partizanski odred |publisher=Vojnoizdavački i novinski centar |location=Beograd |isbn=}} * {{cite journal |last=Davidović|first=Radivoje|authorlink= |year=2012|url=http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf|title= Borota i Majer — mit i stvarnost|journal= Glasnik Istorijskog arhiva u Valjevu|volume= 46|pages=49—79|ref = harv}} * {{cite journal |last=Belić|first=Milorad|authorlink= |year=2013|url=http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2047/Glasnik%20br%2047resize.pdf|title= Još nekoliko podataka o Stevanu Boroti|journal= Glasnik Istorijskog arhiva u Valjevu|volume= 47|pages=165—167|ref = harv}} == Izvori == {{Izvori|2}} == Povezano == * [[Josif Majer]] * [[Ustanak u Srbiji 1941.]] * [[Propaganda Nedićeve vlade]] == Vanjske veze == {{Portal NOB}} * [https://revija.kolubara.info/sh/jan2013/tekst/2386/Borotai-Majer-mit-i-stvarnost.htm Radivoje Davidović, Borota i Majer, mit i stvarnost] [[Kategorija:Biografije, Vinkovci]] [[Kategorija:Jugoslavenski komunisti]] [[Kategorija:Srbija u Narodnooslobodilačkoj borbi]] [[Kategorija:Ustanak u Srbiji 1941.]] lpcarqlvj3rz4czbwrubqwxs982w0ay 42470768 42470767 2025-06-10T23:04:49Z Mladifilozof 604 /* Posleratna svedočenja o Boroti */ 42470768 wikitext text/x-wiki {{Heroj M |didaskalija=STEVAN BOROTA | slika = Stevan Borota, komandir čete Posavsko-tamnavskog NOP odreda, na vešalima.jpg | opis_slike=Stevan Borota neposredno pred pogubljenje u Valjevu, 27. marta 1942. | datum_rođenja = {{Datum rođenja|1898|11|14}} | mesto_rođenja =[[Vinkovci]] | država_rođenja =[[Austrougarska]] | datum_smrti = {{Datum smrti|1942|3|27|1898|11|14}} | mesto_smrti =[[Valjevo]] | država_smrti = [[Vojna uprava u Srbiji (1941—1944)|Područje Vojnog zapovednika u Srbiji]] |profesija=mehaničar |KPJ=pre rata |rat= [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačka borba]] |odlikovanja= {{{!}} style="background:transparent" {{!}} {{Orden zasluga za narod2}} {{!}}} }} '''Stevan Borota''' ([[Vinkovci]], 14. novembra 1898. – [[Valjevo]], 27. marta 1942.) je bio jedan od [[Ustanak u Srbiji 1941.|ustaničkih]] vođa u zapadnoj Srbiji [[1941]]. godine, komandir čete [[Posavski NOP odred|Posavskog partizanskog odreda]]. Nakon pada [[Užička Republika|Užičke Republike]] njegova jedinica je ostala u Srbiji da se bori u mnogo nepovoljnijim uslovima od onih koji su vladali u leto 1941. U toku sibirske zime u Valjevskoj Podgorini vođene su učestale borbe između partizana i osovinskih snaga - [[Legalizacija četnika u Srbiji|legalizovanih ravnogorskih četnika]], četnika [[Kosta Pećanac|Koste Pećanca]], kvislinške žandarmerije i Nemaca. Stevan Borota je ranjen zarobljen od četnika i predat Nemcima. Javno je obešen u okupiranom Valjevu, 27. marta 1942, na godišnjicu [[Vojni puč 27. marta 1941.|martovskog prevrata]], zajedno sa najbližim saborcem [[Josif Majer|Josifom Majerom]]. Zbog svoje uloge u ustanku, bio je jedna od glavnih meta [[Propaganda Nedićeve vlade|nacističke propagande u okupiranoj Srbiji]]. == Biografija == Stevan Borota je rođen u Vinkovcima u Hrvatskoj, Austro-Ugarska, 14. novembra 1898. Osnovnu školu je završio u rodnom gradu, a srednju Poljoprivrednu školu u Slavonskoj Požegi (1917). Zbog nemogućnosti da nađe posao u struci, prekvalifikovao se za mehaničara i motoristu. U potrazi za poslom boravio je u Kanadi i Sjedinjenim Američkim Državama (1927/28). Zbog ekonomske krize vratio se u Jugoslaviju i jedno vreme je živeo s porodicom u Zagrebu. Na kraju se s porodicom preselio u Zemun, a potom u Beograd. Bio je oženjen Sofijom, rođenom Kalušević, sa kojom je imao sina Mirka. U Beogradu je stupio u kontakt sa revolucionarnim radničkim pokretom i postao član ilegalne [[Savez komunista Jugoslavije|Komunističke partije Jugoslavije]] (KPJ). === Ustanak u Srbiji 1941. === {{main|Ustanak u Srbiji 1941.}} Nakon [[Okupaciona podela Jugoslavije u Drugom svetskom ratu|okupacije Jugoslavije]], [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe 1941.|1941. godine]] stupio je u kontakt sa aktivistima [[Komunistička partija Jugoslavije|Komunističke partije Jugoslavije]] u Beogradu<ref>[http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf Радивоје Давидовић, "Борота и Мајер: мит и стварност", Историјски архив Ваљево - Гласник, 46, Ваљево, 2012.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160311072637/http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf |date=2016-03-11 }} str. 50-51.</ref> i pristupio [[Narodnooslobodilački pokret Jugoslavije|Narodnooslobodilačkom pokretu]]. Borota je otišao u partizane 14. avgusta 1941, nakon što je iz Beograda, zahvaljujući lokalnoj organizaciji KPJ, dospeo u selo Grabovac pokraj Obrenovca, gde se nalazila grupa boraca [[Posavski partizanski odred (Srbija)|Posavskog NOP odreda]], pod komandom [[Koča Popović|Koče Popovića]]. Do kraja avgusta borci Posavskog NOP odreda oslobodili su čitavo područje obrenovačke Posavine i Tamnave, izuzev Obrenovca, Umke i Uba. Stevan Borota je po prispeću u odred postao borac Treće tamnavske čete. Sredinom septembra, kada je i Ub privremeno zauzet, Posavski NOP odred brojao je oko 2.500 boraca i bio je jedan od najbrojnijih ustaničkih odreda u Srbiji. Trinaestog septembra 1941. Treća tamnavska četa prerasla je u Treći tamnavski bataljon sa oko 550 boraca. Stevan Borota je zahvaljujući iskazanoj hrabrosti i odvažnosti u borbama u proteklih mesec dana, postavljen za komandanta 2. čete Trećeg tamnavskog bataljona, dok je za političkog komesara 2. čete izabran Josif Majer, komunista iz Beograda.<ref>[https://www.znaci.org/00001/279_4.pdf Милослав Бојић, Посавски партизански одред, Београд, 1987.] стр. 205-206.</ref> [[File:Grupa boraca 4. posavsko-tamnavskog bataljona Posavskog NOP odreda, s komandantom bataljona Svetom Popovićem (u prvom redu, u sredini), u selu Mojkoviću novembra 1941.jpg|thumb|Grupa boraca 4. posavsko-tamnavskog bataljona Posavskog NOP odreda, u selu Mojkoviću novembra 1941.]] Sredinom septembra borci Trećeg tamnavskog bataljona boravili su na području seoske opštine [[Divci]], između Valjeva i Uba. Pojavu partizana primetio je predsednik lokalne opštine Velisav Petrović i o tome je obavestio svog brata Živojina Petrovića, obaveštajnog oficira u Okružnom načelstvu Valjevo, koji je ovu informaciju preneo nemačkoj komandi u Valjevu. Ubrzo potom iz pravca Uba pristigla je nemačka jedinica koja je prisilila borce 2. čete Trećeg tamnavskog bataljona Posavskog NOP odreda da se povuku, pri čemu je stradao jedan partizanski borac, a nekoliko njih je ranjeno. Nemci su na području opštine Divci streljali 6 stanovnika zbog ukazivanja gostoprimstva partizanima. Nakon što su se Nemci povukli, izvršena je partizanska istraga na osnovu koje je ustanovljeno da je Velisav Petrović odgovoran za obaveštavanje Nemaca. Petrović je uhapšen i sproveden u štab čete gde mu je izrečena presuda streljanjem. Ovu činjenicu je posebno iskoristila [[propaganda Nedićeve vlade]], predstavljajući Borotu kao svirepog mučitelja. S druge strane, hroničar ustanka [[Dragojlo Dudić]] beleži da se Borota zalagao da se poštede životi dvojici zarobljeni četnika za koje su postojali dokazi da su učestvovali u mučenju zarobljenih partizana.<ref>Драгојло Дудић, Дневник 1941, Београд, 1981, стр. 248.</ref> Stevan Borota je važio za jednog od najodvažnijih boraca Posavskog NOP odreda. Isticanje Borote u borbama naišlo je i na priznanje partizanskog Vrhovnog štaba, u čijem se saopštenju od 10. oktobra 1941. navodi da Vrhovni štab "izražava priznanje i zahvalnost komandiru Druge čete drugu Boroti koji je u najžešćoj borbi svojim junaštvom dao primer borcima": {{citat2|Izražavamo naše priznanje i zahvalnost vodu 2. čete -{III}- bataljona Posavskog narodnooslobodilačkog partizanskog odreda, koji je u krvavoj borbi sa neprijateljem, kada je ovaj pokušao svoj prodor iz Valjeva prema Ubu, zadao neprijatelju velike gubitke, i kao celina pokazao primernu hrabrost i vojnu disciplinu… Dalje, izražavamo naše priznanje i zahvalnost komandiru čete, drugu Boroti, koji je u najžešćoj borbi svojim junaštvom dao primer ostalim borcima.{{sfn|Zbornik NOR (tom drugi, knjiga prva)|1949|p=93}}}} Ovo priznanje odnosilo se na borbe sa Nemcima 6-7. oktobra 1941.<ref>[https://www.znaci.org/zb/4_2_1.htm Zbornik NOR-a, II/1, Beograd, 1949.] str. 93.</ref> 20. oktobra 1941. godine, organizovano je suđenje trojici seljaka koji su plaćeni i naoružani od Nemaca napali partizane u selu [[Popučke]] kod Valjeva. Dragojlo Dudić beleži da je Borota jedini tražio da ne streljaju te seljake: {{citat|Islednik je referisao da oni priznaju da su bili naoružani od Nemaca; da su učestvovali u napadu na partizane. Da ih je na to naveo bivši predsednik opštine Milovan Grbić s nekim kapetanom Rosićem, da im je puške dao Đuro Simić, seljak. Veće od trojice drugova osudilo je na smrt streljanjem svu trojicu, odbacivši predlog druga Borote koji je za njih tražio prisilan rad na neodređeno vreme.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 211), Prosveta, Beograd, 1957.</ref>}} Krajem oktobra, Druga četa se povukla u Valjevsku Podgorinu u [[Gornja Bukovica (Valjevo)|Bukovicu]], a odatle u oslobođeno [[Užice]]. Odatle su, u sastavu Tamnavskog bataljona i sa zadatkom da raščiste teren, bili upućeni na teren oko [[Rogačica|Rogačice]] i [[Ljubovija|Ljubovije]]. Na putu ka Ljuboviji, vodili su borbu sa četnicima, koji su zarobili partizansku bolnicu u Pašinoj Ravni. Posle oslobađanja bolnice, krenuli su u Rogačicu, a odatle u Ljuboviju, koju su posle kraćih borbi s četnicima oslobodili, sredinom [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe novembar 1941.|novembra 1941.]] godine.{{sfn|Davidović|2012|p=58—60}} === Slom ustanka i nastavak borbi === [[File:Partizanske vođe na vrhu Rior na Maljenu, februara 1942.jpg|thumb|Savetovanje partizanskih vođa na Maljenu, februara 1942.]] Početkom decembra, u vreme završne faze [[Prva neprijateljska ofanziva|Prve neprijateljske ofanzive]] i pada [[Užička republika|Užičke republike]], Tamnavski bataljon se nalazio u okolini Valjeva. Glavnina [[Povlačenje partizana u Sandžak 1941.|partizanskih snaga se povukla u Sandžak]], a preostale partizanske snage su bile izložene, jakim četničkim i [[Srpska državna straža|nedićevsko]]-[[Srpski dobrovoljački korpus (Drugi svetski rat)|ljotićevskim]] poterama, usled čega je položaj partizana bio sve teži. Situaciju su posebno otežavali nedostatak hrane i municije. U selu [[Dragodol]]u je potom bilo održano vojno-političko savetovanje na kome je odlučeno da se odredi vrate na područja gde su formirane. Tamnavski bataljon je tada prebacio preko puta Valjevo—Loznica u blizini Kamenice, gde se sukobio sa četnicima. Posle početnih uspeha, Tamnavski bataljon je pretrpeo teške gubitke od četničkih i nedićevskih snaga, pa se morao povući prema [[Medvednik]]u.{{sfn|Davidović|2012|p=60—61}} U selu Dragodolu, [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe decembar 1941.#15. decembar|15. decembra 1941.]] godine održano je novo vojno-političko savetovanje, kojim je rukovodio [[Mirko Tomić]] član [[Glavni štab NOV i PO Srbije|Glavnog štaba NOPO Srbije]] i član [[Savez komunista Srbije|PK KPJ za Srbiju]]. Ovom savetovanju prisustvovalu su i Borota i Majer. Tada je odlučeno da se preostale partizanske snage reorganizuju, pa je izvršena i reorganizacija Tamnavskog bataljona, pa je Borota postao komandir Prve čete. Krajem decembra ponovo su vođene teške borbe sa četnicima, nedićevcima i ljotićevcima. Nakon borbe kod sela [[Trlić]]a, partizani su uspeli da se probiju iz okruženja i potom su krenuli ka Dragodolu i [[Gunjaci (Osečina)|Gunjacima]]. Usled jake zime, Stevan je bio promrzao i zbog toga upućen u partizansku bolnicu u selo [[Vujinovača|Vujinovaču]], kod Valjeva, gde je ostao do kraja [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe januar 1942.|januara 1942.]] godine.{{sfn|Davidović|2012|p=62—63}} Nakon ozdravljenja, vratio se u tada formirani Posavsko-tamnavski odred, koji je nastao reorganzacijom Tamnavskog bataljona, gde je bio postavljen za komandira Druge čete. Krajem januara, ovaj Odred je vodio teške borbe sa četnicima i Nemcima kod sela [[Sušica (Valjevo)|Sušice]] i [[Gornje Leskovice]]. Neprijateljski pokušaj uništenja Odreda je propao, a partizani su u jurišu uspeli neprijatelja da prisile na povlačenje prema Valjevu. Na vojnom savetovanju, održanom polovinom [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe februar 1942.|februara 1942.]] godine na [[Maljen]]u, odlučeno je da preostali partizanski odredi krenu u tri pravca. Posavsko-tamnavski i [[Kosmajski partizanski odred|Kosmajski odred]] su krenuli ka [[Kosmaj]]u, [[Rudnik (planina)|Rudniku]] i Tamnavi.{{sfn|Davidović|2012|p=64—65}} Na putu ka Kosmaju, Odred je vodio borbe sa nedićevcima, ljotićevcima i četnicima. Njihov plan je bio da se kod sela [[Slovac|Slovca]], prebace preko Kolubare, ali su zbog pokreta nemačkih i nedićevskih snaga, odlučili da se prebace kod sela [[Veselinovac]]a. Kod sela [[Gvozdenović (Ub)|Gvozdenovića]], [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe februar 1942.#24. februar|24. februara 1942.]] godine Tamnavsko-posavski odred je naišao na Tamnavski četnički odred, sa kojim je došlo do teške borbe, u kojoj je Borota bio ranjen. Štab odreda je tada doneo odluku da se ranjeni Borota i [[Dobrosav Simić]], zajedno sa učiteljicom Leposavom Vujičić i kurirom Petrom Marićem, kao i još osam teško ranjenih partizana sklone u selu Veselinovac.{{sfn|Davidović|2012|p=66}} === Hapšenje i javno pogubljenje 1942. === [[File:Legalni četnici sprovode Stevana Borotu i Josipa Majera na pogubljenje.jpg|thumb|Legalni četnici sprovode Stevana Borotu i Josifa Majera na pogubljenje.]] [[File:Pogubljenje Stevana Borote i Josipa Majera u Valjevu.jpg|thumb|Stevan Borota, komandir čete Posavsko-tamnavskog partizanskog odreda, i Josif Majer, politički komesar, obešeni u Valjevu 1942. godine.]] Četnici su zarobili Stevana Borotu i ostale ranjene partizane u selu Veselinovac i odvedeli ih najpre u [[Manastir Bogovađa|manastir Bogovađu]], potom u [[Lajkovac]], a odatle u [[Valjevo]], gde su ih predali Nemcima. Prilikom zarobljavanja Borota je najpre izjavio da se zove Stevan Jakovljević, ali je pošto su četnici otkrili da se on nalazi među zarobljenima, odlučio da otkrije svoj identitet.{{sfn|Davidović|2012|p=67}} Sumnjajući da je Borota značajna ličnost u partizanskom pokretu, početkom marta je bio prebačen u [[Beograd]], gde su ga ispitivali agenti [[Specijalna policija|Specijalne policije]]. Nakon nekoliko dana, ponovo je bio vraćen u Valjevo.{{sfn|Davidović|2012|p=70}} Povodom prve godišnjice [[Vojni puč od 27. marta 1941.|Vojnog puča]] i velikih narodnih demonstracija protiv pristupanja Jugoslavije [[Trojni pakt|Trojnom paktu]], [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe mart 1942.#27. mart|27. marta 1942.]] godine odlukom nemačke komande naređeno je da se u Valjevu, Ubu i Obrenovcu obesi nekoliko istaknutih partizanskih boraca. Za vešanje u Valjevu bili su određeni Stevan Borota i [[Josif Majer]]. Njihovo sprovođenje kroz grad od zatvora do mesta vešanja, kao i sam čin vešanja, obezbeđivali su i izveli pripadnici [[Srpska državna straža|Srpske državne straže]] i [[Legalizovani četnici|legalizovanih četničkih odreda]]. Nakon vešanja, njihova tela su na vešalima visila dva dana, a potom su sahranjeni na Gradskom groblju u Valjevu.{{sfn|Davidović|2012|p=71—77}} Sačuvano je nekoliko fotografija na kojima se vide četnici tamnavskog vojvode [[Budimir Bosiljčić|Budimira Bosiljčića]], uključujući i samog vojvodu, kako sprovode Borotu i Majera iz gradskog zatvora ka stratištu. Takođe, sačuvana je i fotografija egzekucije, kao i fotografija dvojice obešenih partizanskih boraca.<ref>[http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf Радивоје Давидовић, "Борота и Мајер: мит и стварност", Историјски архив Ваљево - Гласник, 46, Ваљево, 2012.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160311072637/http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf |date=2016-03-11 }} str. 73-75.</ref> Istog dana u Obrenovcu su obešeni partizanski borci [[Vladimir Aksentijević]] i Budimir Davidović, a na Ubu Dragoslav Simić i Svetislav Popović. Svu šestoricu istaknutih boraca Posavskog NOP odreda obesili su pripadnici kvislinških organa. Na istom trgu u Valjevu gde su obešeni Borota i Majer, 22. maja 1942. obešen je i [[Stjepan Filipović]]. == Propaganda Nedićeve vlade == {{main|Propaganda Nedićeve vlade}} Streljanje načelnika opštine Divci Velisava Petrovića iskoristila je kvislinška štampa (''Novo Vreme'') koja je objavila dezinformaciju (na osnovu izjave jednog ucenjenog partizanskog kurira) da je načelnika ubio Stevan Borota, tako što ga je zaklao testerom. {{izdvojeni citat|Da bi sve bilo uverljivije, kvislinzi su objavili u novinama da Stevan Borota nije Srbin pravoslavne vere, već Mađar, i da mu je ime Ištvan. Za Josifa Majera se govorilo da je on, u stvari, Hinko Majer, veletrgovac iz Zagreba, i da su obojica poslati u Srbiju da izazovu bratoubilački rat.<ref name="Davidović-53-55"/>}} Sličnu propagandu ponavlja i četnički vođa [[Dragoljub Mihailović]], koji na sastanku sa Nemcima novembra 1941. navodi da "partizane vode stranci, oni koji nisu Srbi: Bugarin Janković, Jevrejin Lindemajer, Mađar Borota, dva muslimana čija mi imena nisu poznata, pripadnik ustaša major Boganić" (imena i podaci su netačni sem Borote, koji nije Mađar).<ref>[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D1%81%D0%B0_%D1%81%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%9B%D0%B0_%D1%81%D0%B0_%D0%BD%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8%D0%BC_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BC%D0%B0_%D1%83_%D1%81%D0%B5%D0%BB%D1%83_%D0%94%D0%B8%D0%B2%D1%86%D0%B8_11.11.1941. Zapisnik sa sastanka Mihailovića sa nemačkim predstavnicima u selu Divci 11.11.1941.]</ref> Potom je kvislinški propagandni aparat dodatno razradio siže navodnog bestijalnog mučenja načelnika u publikaciji ''Krvava lista komunističkih zločina'' (Beograd, 1942), uvodeći u ovaj narativ i Josifa Majera kao naredbodavca navodnog masakriranja Petrovića, pri čemu je isticano Majerovo jevrejsko poreklo.<ref name="Davidović-53-55">[http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf Радивоје Давидовић, "Борота и Мајер: мит и стварност", Историјски архив Ваљево - Гласник, 46, Ваљево, 2012.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160311072637/http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf |date=2016-03-11 }} str. 53-55.</ref> == Savremena tumačenja == Na osnovu činjenice da je nacistička publikacija ''Krvava lista komunističkih zločina'' iz 1942. godine preštampavana dva puta u Srbiji nakon 1998, kao i da je publicista [[Borivoje Karapandžić]], ljotićevski emigrant u SAD, u svojim publikacijama prenosio ovu dezinformaciju, uporno opstaje narativ o "svirepom komunističkom zločincu Ištvanu Boroti".<ref name="Davidović-53-55"/> [[2014]]. godine, streljani predsednik opštine Divci, Velisav Petrović, rehabilitovan je rešenjem Višeg suda u Valjevu. Utvrđeno je da je ubijen bez suđenja, "''iz čisto političko-ideoloških razloga, čime su povređena osnovna ljudska prava, na život i slobodu''." U rešenju o rehabilitaciji piše da su Velisava ubili pripadnici Tamnavsko-posavskog partizanskog odreda kojim su komandovali Josip Majer i Stevan Borota i da "''za zločin nije postojao nikakav razlog''."<ref>[http://www.novosti.rs/vesti/srbija.73.html:475973-Divci-Rehabilitovan-ubijeni-predsednik Divci: Rehabilitovan ubijeni predsednik]</ref> === Posleratna svedočenja o Boroti === U Istorijskom arhivu Valjevo se čuvaju stenografske beleške posleratnih sećanja partizanskih boraca, nastale 1950-ih godina radi pisanja istorije NOBa, ali nisu sva objavljena. Prema sećanju Ostoje Lazarevića iz Lukavca, Borota je više puta predvodio napade na neprijateljska uporišta u okolnim mestima. Prilikom prvog napada na mesto [[Popučke]] kod Valjeva, sve seljake koji su se borili na strani žandara je razoružao i pustio kućama.{{sfn|Belić|2013|pp=165}} Prilikom sledećeg napada na Popučke, krajem avgusta 1941. godine, je uhvatio dvojicu ljudi koji nisu hteli da polože oružje i streljao ih, a kuću predsednika opštine Milovana Grbovića zapalio, i stoku mu oterao.{{sfn|Belić|2013|pp=165}} Jedan od streljanih je optužen da je zarobio partizanskog borca kojeg su predali Nemcima za novac.{{sfn|Belić|2013|pp=165}} Za Borotu jedan bivši partizanski borac navodi i da je bio "vrlo netaktičan, često puta i ekstreman i surov", te da je streljao više ljudi, zbog špijunaže i dojava Nemcima kada su partizani u selu.{{sfn|Belić|2013|pp=166}} On je uporno odbijao saradnju sa [[četnici]]ma, zbog čega su partijski instruktori dr Miša Pantić i Sreten Čitaković hteli i da ga smene.{{sfn|Belić|2013|pp=166}} Uz Borotu uvek bio neki petnaestogodišnji dečak zvani Župan, koji je pred svima koje je Borota saslušavao, oštrio nož, te je zato Borota stekao reputaciju čoveka koji ubija, pali i kolje.{{sfn|Belić|2013|pp=165—167}} Po posleratnom sećanju partizanskog borca Konstantina Vujića iz Jasenice Borota "nije postupao kako treba, nego je klao ljude", ne navodeći ni jedan slučaj klanja.{{sfn|Belić|2013|pp=167}} Navodno je jedan partizanski borac, Miodrag Đenadić, ubijen budakom po Borotinom naređenju, "jer nije izvršio povereni zadatak".{{sfn|Belić|2013|pp=167}} == Odlikovanja i priznanja == Ukazom Predsedništva [[Antifašističko veće narodnog oslobođenja Jugoslavije|Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije]] (AVNOJ), a na predlog Vrhovnog komandanta [[Jugoslovenska narodna armija|Jugoslovenske armije]] [[Maršal Jugoslavije|maršala]] [[Josip Broz Tito|Josipa Broza Tita]], za svoje zasluge tokom Narodnooslobodilačkog rata, posthumno je [[1945]]. godine odlikovan [[Orden zasluga za narod|Ordenom zasluga za narod drugog reda]].{{sfn|Davidović|2012|p=77}} * [[Datoteka:R30-yo0375-Orden-zasluga-za-narod-sa-srebrnom-zvijezdom.png|45px]] [[Orden zasluga za narod|Orden zasluga za narod sa srebrnim zrakama]] Nakon oslobođenja zemlje, posmrtni ostaci Borote i Majera su bila ponovo sahranjena na groblju u Valjevu, a [[1980]]. godine je izvršen njihov prenos na [[Spomen-groblje na Krušiku|Partizansko spomen-groblje na Krušiku]], gde su sahranjeni u zajedničkoj grobnici.{{sfn|Davidović|2012|p=77}} U Valjevu su do [[2002.|2002]]. godine postojale ul­ice sa imenima Stevan Borota i njegovog saborca Josifa Majera, kada su dolaskom demokratke vlasti zamenjene drugim na­zivima.<ref>[https://revija.kolubara.info/sh/jan2013/tekst/2386/Borotai-Majer-mit-i-stvarnost.htm Radivoje Davidović, Borota i Majer, mit i stvarnost] </ref> Ime Stevana Borote danas nose dve ulice — jedna u Valjevu, a druga u Ubu.<ref>[https://www.planplus.rs/pretraga?a=pretraga&text=stevana-borote&lat=44.817946&lng=20.456789&zoom=16 planplus.rs]</ref> == Literatura == * {{cite book |ref={{harvid|Zbornik NOR (tom drugi, knjiga prva)|1949}} |title=[[Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu jugoslovenskih naroda]], tom -{II}-, knjiga -{I}- — Bilten Vrhovnog štaba Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije 1941—1945. |year=1949 |publisher=Vojno-istorijski institut Jugoslovenske armije |location=Beograd |isbn=}} * {{cite book |ref=harv |last=Bojić |first=Milosav |year=1987 |title=Posavski partizanski odred |publisher=Vojnoizdavački i novinski centar |location=Beograd |isbn=}} * {{cite journal |last=Davidović|first=Radivoje|authorlink= |year=2012|url=http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2046/GLASNIK%2046%20ZA%20SAJT.pdf|title= Borota i Majer — mit i stvarnost|journal= Glasnik Istorijskog arhiva u Valjevu|volume= 46|pages=49—79|ref = harv}} * {{cite journal |last=Belić|first=Milorad|authorlink= |year=2013|url=http://istorijskiarhiv.rs/sites/default/files/PODACI/materijali/GLASNIK%2047/Glasnik%20br%2047resize.pdf|title= Još nekoliko podataka o Stevanu Boroti|journal= Glasnik Istorijskog arhiva u Valjevu|volume= 47|pages=165—167|ref = harv}} == Izvori == {{Izvori|2}} == Povezano == * [[Josif Majer]] * [[Ustanak u Srbiji 1941.]] * [[Propaganda Nedićeve vlade]] == Vanjske veze == {{Portal NOB}} * [https://revija.kolubara.info/sh/jan2013/tekst/2386/Borotai-Majer-mit-i-stvarnost.htm Radivoje Davidović, Borota i Majer, mit i stvarnost] [[Kategorija:Biografije, Vinkovci]] [[Kategorija:Jugoslavenski komunisti]] [[Kategorija:Srbija u Narodnooslobodilačkoj borbi]] [[Kategorija:Ustanak u Srbiji 1941.]] 60hdc4cabin8c4thmb8m5wqhfdm2lxp Čistka liberala u Srbiji 0 248717 42470797 42443994 2025-06-11T06:02:35Z InternetArchiveBot 155863 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 42470797 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Marko Nikezic.jpg|minijatura|[[Marko Nikezić]], smenjeni predsednik CK [[Savez komunista Srbije|SK Srbije]].]] '''Čistka "liberala" u Srbiji''' je kolokvijalni naziv za prinudnu smenu srpskog [[SKJ|partijskog rukovodstva]] usled [[Tito]]vog pritiska [[1972]]. godine. Tada su pod optužbom za „[[liberalizam]]“ nasilno smenjeni [[Marko Nikezić]], [[Latinka Perović]], [[Bora Pavlović]], [[Mirko Tepavac]], a iz solidarnosti sa njima povukao se i [[Koča Popović]]. Zbog politike koju je vodilo tadašnje [[Savez komunista Srbije|partijsko rukovodstvo Srbije]], oni su etiketirani "liberalima" i bili su izloženi žestokoj kampanji kao antititoisti i slično. == Sled događaja == Hrvatski [[MASPOK]] je ugušen krajem [[1971]]. nakon 21. sjednice Predsjedništva Saveza komunista Jugoslavije. Bilo je to vreme kad su ojačale tendencije nacionalne državnosti republika i postojao je strah od slabljenja državnog centralizma. Liberali su sumnjičeni i da su pomirljivi prema kritici federalnog centralizma i zahtevima za slabljenje kom-partijskog monopola. Prigovarano im je i što ne žele da osude hrvatski maspok.<ref name="novossti"/> [[18. 10.]] [[1972]]. je u medijima objavljeno "pismo" Tita i [[SKJ]] - poziv na borbeniju partiju, "demokratski centralizam" i veći nadzor SKJ nad društvom. Narednih dana dolazi do sastanka jugoslovenskog predsednika Tita i srpskih rukovodilaca. [[26. oktobar|26. oktobra]] [[1972]]. godine podneli su ostavke visoki funkcioneri CK [[Savez komunista Srbije|SK Srbije]]: * [[Marko Nikezić]] (predsednik CK [[Savez komunista Srbije|SK Srbije]]) * [[Latinka Perović]] (sekretar CK) * [[Bora Pavlović]] (sekretar GK SK Beograda). Sledi čistka "liberala" u Srbiji i drugim republikama. Iz solidarnosti sa njima i [[Koča Popović]] je tada dao ostavku na sve funkcije,<ref name="Milosavljević">[http://www.helsinki.org.rs/serbian/doc/Svedocanstva%2037.pdf Olivera Milosavljević, Dva razgovora sa Latinkom Perović]</ref> u potpunosti se povukavši iz politike.<ref name="Čkrebić">{{Cite web |title=Tajna Koče Popovića |url=http://www.vreme.com/cms/view.php?id=1055287 |access-date=2013-11-04 |archive-date=2015-06-10 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150610202509/http://www.vreme.com/cms/view.php?id=1055287 }}</ref> Nakon što su podneli ostavke, Nikezić i Tepavac odlaze u prvoboračku prevremenu penziju, na koju su imali pravo, a Latinka Perović piše svoju doktorsku disertaciju. Našli su se u strogoj izolaciji, koja je postala naročito neprijatna kad je štampa počela pisati o njima kao antititovskoj grupi. Družili su se po stanovima sa Kočom Popovićem, i još nekolicinom najbližih istomišljenika. Ipak, najgore je prošao [[Mirko Čanadanović]], kome su uskratili pasoš kad je morao na operaciju srca, kakva se tada još nije izvodila u Jugoslaviji.<ref name="novossti"/> Umesto Nikezića i Perovićeve izabrani su dr [[Tihomir Vlaškalić]] i [[Nikola Petrović]]. == Tumačenja == [[Koča Popović]] je smenu srpskog rukovodstva ocenio kao jednu vrstu dvorskog, odnosno [[državni udar|državnog udara]]: {{izdvojeni citat|Posle onoga što je učinjeno sa Srbima (Nikezićevom ekipom) postalo mi je jasnije šta se događa i kuda idemo jer je to, po mojoj oceni, bila jedna vrsta dvorskog (državnog) udara. .... Ocenio sam to kao zaverenički obračun s legitimnim zastupnicima demokratske orijentacije u Savezu komunista, u Srbiji i u Jugoslaviji.<ref>[https://www.znaci.org/00001/25_13.htm ALEKSANDAR NENADOVIĆ: RAZGOVORI S KOČOM]</ref>|[[Koča Popović]]}} Jedan od smenjenih, [[Mirko Tepavac]], smatra da je obračun sa njima bilo odbacivanje reformi SFRJ: {{izdvojeni citat|Obračun sa tzv. liberalima 1972. bio je odbacivanje već uveliko sazrele potrebe za demokratskim reformama samoupravnog socijalizma Jugoslavije.<ref name="novossti">[http://www.novossti.com/2013/06/mirko-tepavac-i-ovoj-kontrarevoluciji-stosta-ce-se-osvetiti/ Mirko Tepavac: I ovoj kontrarevoluciji štošta će se osvetiti]</ref>|[[Mirko Tepavac]]}} == Izvori == {{Izvori|2}} == Povezano == * [[MASPOK]] * [[SR Srbija]] == Vanjske veze == * [http://www.yutimes.de/lista-greha-liberala/ LISTA GREHA LIBERALA I NJIHOVA SMENA] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131108055034/http://www.yutimes.de/lista-greha-liberala/ |date=2013-11-08 }} [[Kategorija:1972.]] [[Kategorija:Socijalistička Republika Srbija]] [[Kategorija:Čistke]] 4atfsa0pof8qzzseffumdduicavy9hk Ponuda Draže Mihailovića Adolfu Hitleru 0 249146 42470681 42470679 2025-06-10T12:52:02Z ~2025-54241 245429 42470681 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:144 Draza Mihajlovic.jpg|minijatura|185px|Četnički vođa, odmetnuti general [[Dragoljub Mihailović]].]] Ponuda četničkog vođe [[Draža Mihailović|Draže Mihailovića]] nemačkom vođi [[Adolf Hitler|Adolfu Hitleru]] odnosi se na niz pregovora između [[četnik]]a i [[Vermaht]]a preduzetih tokom avgusta 1944. godine, uoči presudne [[bitka za Srbiju|bitke za Srbiju]]. General [[Draža Mihailović]] je tražio nemačkom vođi [[Adolf Hitler|Adolfu Hitleru]] da opštom mobilizacijom "svih za oružje sposobnih Srba" oformu srpsku kvislinšku armiju koja bi se borila rame uz rame sa Nemcima, na [[Balkan]]u i drugde, "protiv komunizma". Nemački vođa [[Adolf Hitler]] smatrao je Mihailovića nepouzdanim i dopustio je samo manju taktičku saradnju. Par dana nakon što je njegova ponuda prosleđena Hitleru, Dražu Mihailovića je jugoslovenski kralj [[Petar II Karađorđević]] [[29. avgust]]a 1944. smenio sa mesta Načelnika Štaba Jugoslovenske vojske u otadžbini. Mihailović ovu odluku kralja nije prihvatio, postavši odmetnik. On je vojsci nastavio da izdaje naređenja u ime kralja. == Dražini izaslanici kod Nemaca == [[Datoteka:First Vrede sa četnicima.jpg|thumb|Mihailovićevi izaslanici na najvišem nivou [[Nikola Kalabić]], [[Dragoslav Račić]] i [[Neško Nedić]] sa nemačkim kapetanom Wredeom, u Topoli 11. avgusta 1944. (''nemački izvor'')<ref>[https://www.znaci.org/temp/T-311-R-286_536.jpg Wredeova zabeleška str.1]</ref><ref>[https://www.znaci.org/temp/T-311-R-286_537.jpg Wredeova zabeleška str.2]</ref><ref>[https://www.znaci.org/temp/T-311-R-286_538.jpg Wredeova zabeleška str.3]</ref><ref>[https://www.znaci.org/temp/T-311-R-286_539.jpg Wredeova zabeleška str.4]</ref>]] [[11. avgust]]a [[1944]]. godine u Topoli, nedaleko od četničkog štaba, Mihailovićevi izaslanici na najvišem nivou [[Nikola Kalabić]], [[Dragoslav Račić]] i [[Neško Nedić]] potpisali su sporazum sa Nemcima o zajedničkoj borbi protiv partizana. Delegati četničkog vođe Mihailovića su preneli Nemcima dva najvažnija uslova za saradnju: * da Draža Mihailović ostane lično u ilegali, * da pokret Draže Mihailovića ne bude odenut u nemačke uniforme.<ref name="Zapisnik 11.8.44"/> Račić je podsetio Nemce da se politička orijentacija četnika potpuno izmenila, da sada hoće ujedinjenje sa [[Dimitrije Ljotić|Ljotić]]em i [[Milan Nedić|Nedić]]em i opštu mobilizaciju svih vojno sposobnih za borbu protiv “komunizma” pod nemačkom komandom. Nemački zapisnik beleži: {{izdvojeni citat|Politička usmerenost Draže Mihailovića i njegovog pokreta potpuno se izmenila. Oni predlažu stvaranje jednog nacionalnog fronta koji bi obuhvatio Srpsku državnu stražu, Srpski dobrovoljački korpus, formacije Draže Mihailovića i sve nacionalne snage koje su protiv komunizma... Glavni zadatak je opšta mobilizacija i stvaranje jedne srpske nacionalne armije za uništenje komunizma u Srbiji. Kada komunizam u Srbiji bude pobeđen, pokret Draže Mihailovića je spreman da se, po naređenju nemačkog vođstva, angažuje na Balkanu i svuda drugde.<ref name="Zapisnik 11.8.44">[http://sr.wikisource.org/sr/%D0%9D%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D1%81%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0_%D1%81%D0%B0_%D1%87%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BC%D0%B0_11.8.1944. Nemački zapisnik sa pregovora sa četnicima 11.8.1944.]</ref><ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_227.htm Zbornik NOR-a, XIV/4, Beograd, 1985.], str. 1069.</ref>}} Nemački zapisnik od 11. avgusta 1944. sumira ponudu Vermahtu koju su preneli predstavnici Draže Mihailovića:<ref name="Zapisnik 11.8.44"/> # DM želi da razgovara sa opunomoćenikom firera za jugoistočni prostor. # On teži okupljanju svih nacionalnih srpskih snaga. # Mobilizacija i naoružavanje svih za oružje sposobnih Srba za borbu protiv komunizma. Naoružavanje i vođstvo pod nemačkim Vermahtom. # DM moli da sam ostane u ilegali. # Pripadnici DM-pokreta ne treba da budu u nemačkim uniformama. Nemački predstavnik je obećao da će proslediti predloge Draže Mihailovića nadležnima. == Sastanak Draže i Nedića == {{main|Sporazum Nedića i Mihailovića 1944.}} Dva dana nakon sastanka njegovih ljudi sa Nemcima, [[13. avgust]]a 1944. su se sastali [[Draža Mihailović]] i šef kvislinške vlade [[Milan Nedić]] u selu [[Ražani]]. Pored njih dvojice, sastanku su prisustvovali i [[Luka Baletić]], [[Mirko Lalatović]], [[Nikola Kalabić]], [[Dragoslav Račić]], [[Dragomir Jovanović]], [[Miodrag Damjanović]] i drugi.<ref name="Saslušanje">[https://www.znaci.org/00001/60_1_6.pdf Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Saslušanje optuženih]</ref> General Mihailović je tražio generalu Nediću da od Nemaca izdejstvuje [[oružje]] za četnike. Mihailović je tvrdio da ima dovoljno ljudstva, samo mu nedostaju oružje i municija. Nedića reputacija je bila srozana zbog otvorene kolaboracije, dok je Mihailović antinemačkom retorikom uspevao da održi uticaj u narodu. Nedić se nadao da će priklanjanjem Draži Mihailoviću uspeti da se održi na vlasti posle odlaska Nemaca. [[Herman Nojbaher]] u svom izveštaju od [[16. avgust]]a to dobro zapaža: {{izdvojeni citat|Nedić sa svojim sledbenicima ne vidi, na osnovu slabljenja sopstvenog političkog položaja u zemlji, sada nikakav drugi put za spasavanje nacionalnog srpstva do pakta sa Dražom Mihailovićem.<ref name="Milovanović_11_69">[https://www.znaci.org/00001/11_69.htm Nikola Milovanović, PORAZ MIHAILOVIĆEVIH SNAGA U SRBIJI I NOVI SPORAZUMI SA OKUPATOROM I KVISLINGOM MILANOM NEDIĆEM]</ref>|[[Herman Nojbaher]]}} Istog dana, 16. avgusta 1944. godine nemačka komanda je odobrila isporuku određene količine oružja i municije četnicima. == Nedić prenosi Dražinu ponudu Nemcima == Povodom Mihailovićeve ponude, [[17. avgust]]a 1944. godine održana je vanredna sednica Nedićeve vlade u nemačkoj okupacionoj komandi u Beogradu. General Milan Nedić je nemačkom komandantu Jugoistoka [[Maksimilijan fon Vajhs|fon Vajhsu]], u prisustvu Hermana Nojbahera i drugih visokih zvaničnika, sumirao Mihailovićeve predloge: {{izdvojeni citat| a) Bezuslovno obećanje, da nijedan nemački vojnik neće biti napadnut od četnika. Davanje talaca. <br /> b) Zajednička borba isključivo protiv komunista u cilju uspostavljanja mira i reda. Nemci i četnici ne moraju biti neprijatelji. <br /> c) Neprijatelj br. 1 su komunisti i svi oni koji ih podržavaju ili ne sadejstvuju u borbi protiv komunista. <br /> d) Draža Mihajlović moli, da ga se privuče organizovanju Srpskog dobrovoljačkog korpusa i organizovanju Dobrovoljačkog korpusa. <br /> e) Bilo kakva veza s partizanima je nemoguća. <br /> f) Draža Mihailović moli da se stvori prijateljskije raspoloženje, da bi se oslobodilo četnike, koji su uhapšeni u Srbiji, bez posredovanja četnika. <br /> g) U slučaju invazije nema borbe protiv Nemaca. Borba protiv komunista će se produžiti. Četnici hoće da spreče vezu partizana s invazionim trupama. <br /> h) Draža Mihajlović nema veze s Englezima. On i ne želi više da je ima, odgovarajući engleskom držanju prema srpskom narodu.<ref name="ReferenceA">[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_229.htm ZABELEŠKA OBAVEŠTAJNOG ODELJENJA KOMANDE JUGOISTOKA OD 18. AVGUSTA 1944. POVODOM PONUDE DRAŽE MIHAILOVICA ZA SARADNJU U BORBI PROTIV JEDINICA NOVJ]</ref>}} Milan Nedić je garantovao da će Dražini četnici osiguravati bezbednost saobraćaja, rudnika i drugih objekata za Nemce: {{izdvojeni citat|Ljudstvo Draže Mihailovića u buduće će osiguravati bezbednost cesta, železnice, transporta žita, rudnika i ostale pogone koji su od značaja za Nemce.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_230.htm Zbornik NOR-a, XIV/4, Beograd, 1985.], str. 1081.</ref>}} Dnevnik Vrhovne komande Vermahta od 17. avgusta 1944. godine beleži da je Nedić kod nadležne nemačke komande nastupao u ime Draže Mihailovića: {{izdvojeni citat|Nemačka komanda javlja, da je Nedić ponudio, nakon upada komunista u Srbiju, u ime veoma ozbiljno ugoženog Srpstva, vojnu saradnju svih srpskih snaga. Nedić je naglasio, da on takođe službeno govori i u ime Mihailovića, koga je nedavno posetio. Od nemačkih vojnih vlasti zatražio je dozvolu, da odmah formira srpsku vojsku u snazi od 50 000 boraca, koja bi se regrutovala iz četničkih jedinica. Komanda Vermahta za Jugoistok, posle razgovora sa Herman Nojbaherom, rešila je da se izađe u susret Nedićevoj molbi.<ref name="Živković">[http://www.scribd.com/doc/34075047/Srbi-u-Dokumentima-Vermahta Nikola Živković, Srbi u Ratnom dnevniku Vrhovne komande Vermahta]</ref>|Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta od 17. avgusta 1944.}} == Nemačka ocena Dražine ponude == Sutradan, [[18. avgust]]a obaveštajno odeljenje nemačkog komandanta Jugoistoka je Mihailovićevo “prosjačenje kod okupatora” ocenilo kao ozbiljnu ponudu: {{izdvojeni citat|Draža Mihajlović je neosporno dokazao: <br /> 1. da želi da održava primirje s okupacionim silama i <br /> 2. da je on toliko antikomunista, da je usprkos engleskim ponudama dao prednost prosjačenju kod okupatora pred slogom s crvenom stranom. <br /> Obećanja Draže Mihajlovića u pogledu lojalnog držanja treba uzeti ozbiljno, pošto je Draža Mihajlović u pitanju antikomunizma uvek zauzimao dosledno držanje.<ref name="ReferenceA"/>|Zabeleška obaveštajnog odeljenja komandanta Jugoistoka od 18. avgusta 1944. povodom ponude Draže Mihailovića za saradnju u borbi protiv NOVJ}} Ponuda Draže Mihailovića je nakon toga prosleđena nemačkom vođi [[Adolf Hitler|Adolfu Hitleru]]. == Nojbaherovo zalaganje za Mihailovića == [[20. avgust]]a 1944. godine specijalni izaslanik nemačkog Ministarstva spoljnih poslova [[Herman Nojbaher]] izveštava svog nadređenog [[Joahim fon Ribentrop|Joahima fon Ribentropa]], ministra inostranih poslova Trećeg rajha, da će četnici Draže Mihailovića Nemcima garantovati bezbednost: {{izdvojeni citat|Prilikom razgovora sa čitavom srpskom vladom kod Vojnog zapovednika Jugoistoka, na dan 17. o. m., u mom prisustvu, Nedić je posle iscrpnog prikazivanja opasnosti situacije u srpskom, a time i u čitavom jugoistočnom prostoru davao izjave i u ime Draže Mihailovića. Nedić je zajemčio da će se pokret DM uzdržati od svake neprijateljske radnje protiv Nemaca i da ni u slučaju povlačenja Nemaca iz Srbije neće na Nemce biti ispaljen nijedan metak. Njegova vlada preuzima, dalje, punu odgovornost za to da će dražinovci po svaku cenu garantovati Nemcima bezbednost drumova, železnica, rudnika i ostalih objekata koji interesuju Nemce.<ref name="Milovanović_11_69"/>}} Nojbaher je u izveštaju Ribentropu izneo uverenje da je general Mihailović odan Nemcima i će neutralisati pripadnike svoje organizacije koji su protiv njih: {{izdvojeni citat|Spreman sam, posle jednog ličnog razgovora sa D. M., da preuzmem odgovornost za to da nas taj čovek neće napasti s leđa i da će on sam učiniti bezopasnim one elemente svoga pokreta koji su nepouzdani u pogledu nas.<ref name="Milovanović_11_69"/>}} Nemački okupatori su ponovo [[20. avgust]]a, uoči polaska Nojbahera i fon Vajhsa u Hitlerov štab, vodili razgovore sa Dražinim izaslanikom [[Neško Nedić|Neškom Nedićem]], o naoružavanju četnika koji se bore pod nemačkom komandom. Operativno odjeljenje [[Beograd]] — [[Dedinje]] [[Armijska grupa F|Armijske grupe »F«]] je 24. avgusta 1944. direktno iz Hitlerovog vojnog sjedišta zaprimilo sljedeću informaciju: {{izdvojeni citat| ''13.00 časova'': Telefonski poziv generalštabnog potpukovnika fon Harlinga iz »Vučje jame«: Ministar Nojbaher preuzima političku odgovornost za naoružanje četnika Draže Mihailovića. Oružje treba izdati.<ref>[https://znaci.org/00001/4_12_4_218.htm IZVOD IZ RATNOG DNEVNIKA KOMANDE GRUPE ARMIJA »F« ZA PERIOD OD 1. JULA DO 31. DECEMBRA 1944. GODINE]</ref><ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=1139&rec=311&roll=190 NARA, T311, Roll 190, frame no. 000996.] <br /> ({{jez-njem|"13.00 Uhr : Anruf Oberstlt.i.G.v.Harling aus Wolfschanze: Minister Neubacher übernimmt polit.Verantwortung für Beaffnung der CM[sic!]—Cetniks. Waffen sind auszugeben."}})</ref>}} == Sastanak u Hitlerovom štabu == [[Datoteka:Bundesarchiv Bild 183-S33882, Adolf Hitler retouched.jpg|thumb|175px|Nemački vođa [[Adolf Hitler]] smatrao je Mihailovića prevrtljivim i dopuštao samo taktičku saradnju.]] [[22. avgust]]a 1944. održano je savetovanje u [[Vučja jama|Vučjoj jami]], Hitlerovom bunkeru u [[Berlin]]u, kojem su prisustvovali nemački vođa [[Adolf Hitler]], glavnokomandujući Vermahta [[Vilhelm Kajtel]], glavnokomandujući Jugoistoka [[Maksimilijan fon Vajhs]], specijalni izaslanik [[Herman Nojbaher]] i još par generala. Službeni zapisnik otkriva da je fon Vajhs preneo Hitleru ponudu generalâ [[Milan Nedić|Milana Nedića]] (za čiji je »lični integritet i lojalnost« Nojbaher garantovao, navodeći da se »nesumnjivo 100% stavio na nemačku stranu i pri tom nedvosmisleno antiengleski eksponirao«<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=814&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frame no. 000811.]</ref>) i Draže Mihailovića, naglasivši da je potonji vođa svih “antikomunističkih snaga”, koji želi ostati u pozadini, prvenstveno zbog ugleda među stanovništvom okupirane Srbije, ali i iz opreza usljed eventualno nepovoljnog epiloga rata: {{izdvojeni citat|Izlažući ponudu Nedić — DM u njenim glavnim tačkama, gospodin komandant Jugoistoka ukazuje onda na efekat koji bi nastao usled načelno odbijajućeg držanja prema ponudi (vidi belešku o izlaganju). Pri oceni motiva koji su doveli do ponude Nedić — Draža Mihailović, gospodin komandant Jugoistoka ukazuje a) na neosporno postojeće ugrožavanje svih nacionalnih Srba, čijim se spikerom Nedić napravio kao osvedočeni srpski nacionalist, s jedne strane, i anglomrzac, s druge strane, b) na ličnost DM, koji je u stvarnosti vođa svih antikomunističkih i za borbu voljnih elemenata Srbije, no koji, iz obzira prema svom narodu, koji u njemu želi da vidi nepomirljivog nacionalnog heroja, i s obzirom na kasniji vojnički i politički razvoj u Srbiji, želi da svojoj ličnosti nametne svaku političku suzdržljivost.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=808&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frames no. 000804—805.]</ref><ref name="znaci.org">[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_112.htm Službena beleška sa referisanja Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22.8.1944]</ref>|Službena beleška sa referisanja komandanta Jugoistoka Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22.8.1944.}} Uprkos zalaganju fon Vajhsa i Nojbahera, Hitler je odbacio ponudu generala Mihailovića, ocenjujući da će nemačko oružje "jednom kasnijom prilikom biti upravljeno protiv Nemaca." On je izjavio da nema pouzdanja u "narode Istoka", da u Srbima postoji “bezobzirna otporna snaga” i da “ono što dolazi iz Beograda znači opasnost”.<ref name="Hitler"/><ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=810&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frames no. 000807–000808.] <br /> ({{jez-njem|"Die Serben sind ein staatsbestimmendes und erhaltenes Volk. Ihre Ideologie ist großserbisch. In ihnen wohnt eine rücksichtslose Widerstandskraft. Bei solchen Einsatz werden sie immer die großserbische Idee vetreten. Was von Belgrad ausgeht, bedeutet Gefahr."}})</ref> Hitler je nacističku vrhušku upozorio da bi formiranje srpske armije išlo na štetu [[Treći Reich|Velikonjemačkog Reicha]]: {{izdvojeni citat|Ako bi mi s naše strane pristali na srpsku ponudu, i ako bi im stavili na raspolaganje oružje i municiju, onda, doduše, verujem da će se Srbi s uspehom boriti protiv Tita. No isto tako sam ubeđen da će onda velikosrpska ideja odmah ponovno da zaplamti na našu štetu. A to je nepodnosivo. Srbi se nikad ne bi odrekli velikosrpske ideje.<ref name="znaci.org">[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_112.htm Službena beleška sa referisanja Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22.8.1944]</ref><ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=812&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frame no. 000809.] <br /> ({{jez-njem|"Wenn wir nun unsererseits auf das serbische Angebot eingehen würden und ihnen Waffen und Munition zur Verfügung stellen, dann glaube ich zwar, daß sie mit Erfolg gegen Tito kämpfen werden. Ich bin aber ebenso überzeugt, daß dann die großserbische Idee zu unserem Nachteil sofort wieder aufflammt. Und das ist untragbar. Niemals würden die Serben auf die großserbische Idee versichten."}})</ref>|[[Adolf Hitler]]}} Nakon podužeg izlaganja, u kojem je Hitler povlačio [[Istorija|istorijske]] paralele između [[Srbi|Srba]], za koje je tvrdio da su »narod koji je određen da ima državu«, i [[Hrvati|Hrvata]] koji »nemaju nikakvu predstavu o državnosti i neće je nikad ni moći imati«,<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=810&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frame no. 000807.]</ref> vođa Reicha je donio konačnu odluku o ponudi Mihailovića i Nedića: {{izdvojeni citat|Zaključujući, Firer je ustanovio, da on a) nema ništa protiv “malih taktičkih manevara“ s pokretom DM, b) da zatraženo formiranje armije, koja bi bila jačine 50.000 ljudi, nikako ne bi moglo doći u obzir.<ref name="znaci.org">[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_112.htm Službena beleška sa referisanja Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22.8.1944]</ref><ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=814&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frame no. 000811.] <br /> ({{jez-njem|"Abschliessend, stellte der Führer fest, daß er <br /> a) gegen "kleine taktische Manöver" mit der DM—Bewegung keine Bedenke habe, <br /> b) daß die Aufstellung der gefordeten 50 000 Mann starken Armee auf keinen Fall in Frage kommen könne."}})</ref>|Službena beleška sa referisanja komandanta Jugoistoka Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22. avgusta 1944. godine}} [[Hitler]] se složio da se samo delimično ispune Dražine molbe. Da se odobri formiranje srpske nacionalne armije od 50 000 boraca, to je kategorički odbio. Pritom je dodao da na približavanje između Nedića i Mihailovića treba gledati kao nešto što je krajnje nepoželjno.<ref name="Živković"/> "Nemačka mora da pokuša, da njih dvojicu što je moguće pre opet razdvoji".<ref name="Živković"/> Srpski kvislinzi su posle ove Hitlerove odluke bili veoma razočarani, jer je nemačka pomoć u naoružanju bila veoma skromna.<ref name="Živković"/> == Smena generala Mihailovića == [[Datoteka:Petar II Karađorđević.jpg|minijatura|185px|Jugoslovenski kralj [[Petar II Karađorđević]] smenio je generala Mihailovića zbog saradnje sa Nemcima.]] Par dana nakon što je njegova ponuda prosleđena Hitleru, Mihailović je izgubio podršku jugoslovenskog kralja i emigrantske vlade. [[29. avgust]]a 1944. godine kralj [[Petar II Karađorđević]] je smenio generala Mihailovića sa mesta Načelnika Štaba Jugoslovenske vojske u otadžbini. Mihailović ovu odluku kralja nije prihvatio, postavši odmetnik. On je vojsci nastavio da izdaje naređenja u ime kralja.<ref>[http://www.e-novine.com/feljton/91753-iina-ponuda-Hitleru.html Čičina ponuda Hitleru]</ref> == Delimično ispunjenje zahteva == {{main|Saradnja četnika sa Nedićevom vladom|Srpska državna straža}} Iako [[Adolf Hitler]] nije dozvolio saradnju sa Mihailovićem u punom obimu, Mihailoviću je isporučena veća količinu oružja, municije i opreme, iz nemačkih magacina.<ref name="Saslušanje"/> {{izdvojeni citat|Hitler se složio da se delimično ispune srpske želje. Da se odobri formiranja srpske nacioanlne armije od 50.000 boraca, to je Hitler kategorički odbio. Da je došlo do približavanja između Nedića i Mihailovića, na to se treba gledati kao nešto što je krajnje nepoželjno. Nemačka mora da pokuša, da njih dvojicu što je moguće pre opet razdvoji. Povezano sa ovime, Firer je upozorio na opasnost Velikosrpstva, koji je jedini državotvorni elemenat, koji postoji na prostoru Jugoistoka Evrope i kao takvog ga treba vrednovati.<ref name="Živković"/>|Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta}} Po povratku iz Hitlerovog štaba, [[30. avgust]]a 1944. je održano savetovanje u štabu komande Jugoistoka o aktuelnim pitanjima saradnje sa Dražom Mihailovićem i razvoju celokupne situacije na području Jugoistoka. Uprkos Hitlerovom nepoverenju, Nojbaher je i dalje tvrdio da Draža Mihajlović, poput Milana Nedića, verno služi nemačkim interesima, i da se "do danas trudio da ne zauzme neprijateljsko držanje prema okupatoru". To isto smatra i za ostale vodeće Srbe, koji su se, pod parolom »Dajte nam oružje — onda pripadamo Vama«, lojalno držali.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=980&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frames no. 000974—000978.]</ref><ref name="ReferenceB">[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_231.htm Zabeleška obaveštajne grupe nemačkih komandi na Jugoistoku od 30. avgusta 1944. sa savetovanja u štabu komande Jugoistoka o aktuelnim pitanjima saradnje sa Dražom Mihailovićem i razvoju celokupne situacije na području Jugoistoka]</ref> Nojbaher je strahovao da, zbog neispunjenja zahteva, četnici ne krenu da se bune: {{izdvojeni citat|Po mišljenju ministra Nojbahera, za sada još neće doći do narodnog ustanka. Treba, međutim, računati s tim da Draža Mihajlović može svoje ljude, zbog neispunjenja svih prijavljenih zahteva, još manje da drži okupljene oko svoje ideologije. Od strane poslanstva će biti urađeno sve da se spreči neko političko klizanje zemlje.<ref name="ReferenceB"/>}} Na sastanku održanom 26. avgusta 1944. kod komandanta Jugoistoka, sumirani su rezultati posjete Hitlerovom glavnom štabu. Neubacher je i ovom prilikom svjedočio o Hitlerovom rezervisanom stavu: {{izdvojeni citat|Poslanik Nojbaher ukazuje na to da je Firer, povrh formulisanja koje je upotrebljeno u izveštaju, priznao kao dozvoljivu podršku četnika DM u okviru »onog što je taktički poželjno«. Firer, međutim, nije pristao na predlog specijalnog opunomoćenika da tu formulaciju proširi opštim izdavanjem jedne generalne punomoći k-tu Jugoistoka. Specijalni opunomoćenik je zastupao stanovište, nasuprot Fireru, da premijera Nedića treba oceniti kao pouzdanog i da se on, uostalom kao jedini od svih državnika Jugoistoka, nedvosmisleno antiengleski postavio. Ljudi DM su bez sumnje antikomunistički iz razloga nacionalne potrebe. Poverenje koje treba imati u četnike ne bi nikad smelo da ide tako daleko da im se eventualno poveri zaštita životno važnih objekata. U tom smislu, četnici nikad ne bi smeli biti pripušteni železnicama. Po shvatanju specijalnog opunomoćenika, Firer je pridržao pravo da se za srpsku kartu uhvati onda kad izolirani razvoj u Bugarskoj to bude pokazao celishodnim. Posl. Nojbaher je dalje izložio da se situacija, koja je služila kao preduslov za zajedničko izlaganje kod Firera u pitanju DM, iz osnova promenila usled rumunske objave rata i bugarskog držanja (izveštaj o bugarskoj ponudi za primirje u Ankari). Draža Mihailović i srpski nacionalisti nalaze se sada u konfliktu između nade na skoro oslobođenje od okupatora i straha od poplave komunizma. DM u ovom času nije u stanju, u pogledu naoružanja, da se suprotstavi komunizmu s izgledom na uspeh.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=840&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frames no. 000837—000840.]</ref><ref>[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_114.htm Zapisnik sa savetovanja održanog 26. avgusta 1944. kod komandanta Jugoistoka povodom njegovog boravka kod Hitlera 22. avgusta 1944. u vezi situacije na Jugoistoku i odnosa s četnicima]</ref>}} Po povratku sa savetovanja u Hitlerovom štabu, komandant Jugoistoka Maksimilijan fon Vajhs naredio je da se četnicima isporuči 5 miliona metaka. Pored toga, odobreno je 11.000 pušaka, zaplenjenih od jugoslovenske vojske, za naoružanje Mihailovićeve 4. grupe jurišnih korpusa. Predstavnicima Draže Mihailovića, obećano je da će im se, pored navedenih isporuka, iz nemačkog municijskog skladišta u Kragujevcu staviti na raspolaganje još 7.000 pušaka sa po 100 metaka, 50 mitraljeza sa po 13.000 metaka i 42 minobacača sa po 250 mina.<ref name="Milovanović_11_69"/> Iako je to bilo daleko od tražene armije, [[6. septembra]] [[1944]]. godine kvislinška [[Srpska državna straža]] je stavljena pod komandu generala [[Dragoljub Mihailović|Dragoljuba Mihailovića]].<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_61.htm Obaveštenje štaba Komande Srbije od 7. septembra 1944. potčinjenim jedinicama o ulasku jedinica Srpske državne straže u sastav četničkih jedinica pod komandom štaba Komande Srbije], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XIV, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 61</ref> == Izvori == {{Izvori|2}} == Povezano == * [[Sporazum Nedića i Mihailovića 1944.]] * [[Saradnja četnika sa Nedićevom vladom]] * [[Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] {{Kolaboracija u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Četnici]] [[Kategorija:Bitka za Srbiju 1944.]] [[Kategorija:Dragoljub Mihailović]] [[Kategorija:Srbija u Drugom svjetskom ratu]] [[Kategorija:Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] o48m8inh57kct5ax2u0y2z7t10lc1uq 42470682 42470681 2025-06-10T12:52:42Z ~2025-54241 245429 42470682 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:144 Draza Mihajlovic.jpg|minijatura|185px|Četnički vođa, odmetnuti general [[Dragoljub Mihailović]].]] Ponuda četničkog vođe [[Draža Mihailović|Draže Mihailovića]] nemačkom vođi [[Adolf Hitler|Adolfu Hitleru]] odnosi se na niz pregovora između [[četnik]]a i [[Vermaht]]a preduzetih tokom avgusta 1944. godine, uoči presudne [[bitka za Srbiju|bitke za Srbiju]]. General [[Draža Mihailović]] je tražio nemačkom vođi [[Adolf Hitler|Adolfu Hitleru]] da opštom mobilizacijom "svih za oružje sposobnih Srba" oformu srpsku kvislinšku armiju koja bi se borila rame uz rame sa Nemcima, na [[Balkan]]u i drugde, "protiv komunizma". Nemački vođa [[Adolf Hitler]] smatrao je Mihailovića nepouzdanim i dopustio je samo manju taktičku saradnju. Par dana nakon što je njegova ponuda prosleđena Hitleru, Dražu Mihailovića je jugoslovenski kralj [[Petar II Karađorđević]] [[29. avgust]]a 1944. smenio sa mesta Načelnika Štaba Jugoslovenske vojske u otadžbini. Mihailović ovu odluku kralja nije prihvatio, postavši odmetnik. On je vojsci nastavio da izdaje naređenja u ime kralja. == Dražini izaslanici kod Nemaca == [[Datoteka:First Vrede sa četnicima.jpg|thumb|Mihailovićevi izaslanici na najvišem nivou [[Nikola Kalabić]], [[Dragoslav Račić]] i [[Neško Nedić]] sa nemačkim kapetanom Wredeom, u Topoli 11. avgusta 1944. (''nemački izvor'')<ref>[https://www.znaci.org/temp/T-311-R-286_536.jpg Wredeova zabeleška str.1]</ref><ref>[https://www.znaci.org/temp/T-311-R-286_537.jpg Wredeova zabeleška str.2]</ref><ref>[https://www.znaci.org/temp/T-311-R-286_538.jpg Wredeova zabeleška str.3]</ref><ref>[https://www.znaci.org/temp/T-311-R-286_539.jpg Wredeova zabeleška str.4]</ref>]] [[11. avgust]]a [[1944]]. godine u Topoli, nedaleko od četničkog štaba, Mihailovićevi izaslanici na najvišem nivou [[Nikola Kalabić]], [[Dragoslav Račić]] i [[Neško Nedić]] potpisali su sporazum sa Nemcima o zajedničkoj borbi protiv partizana. Delegati četničkog vođe Mihailovića su preneli Nemcima dva najvažnija uslova za saradnju: * da Draža Mihailović ostane lično u ilegali, * da pokret Draže Mihailovića ne bude odenut u nemačke uniforme.<ref name="Zapisnik 11.8.44"/> Račić je podsetio Nemce da se politička orijentacija četnika potpuno izmenila, da sada hoće ujedinjenje sa [[Dimitrije Ljotić|Ljotić]]em i [[Milan Nedić|Nedić]]em i opštu mobilizaciju svih vojno sposobnih za borbu protiv “komunizma” pod nemačkom komandom. Nemački zapisnik beleži: {{izdvojeni citat|Politička usmerenost Draže Mihailovića i njegovog pokreta potpuno se izmenila. Oni predlažu stvaranje jednog nacionalnog fronta koji bi obuhvatio Srpsku državnu stražu, Srpski dobrovoljački korpus, formacije Draže Mihailovića i sve nacionalne snage koje su protiv komunizma... Glavni zadatak je opšta mobilizacija i stvaranje jedne srpske nacionalne armije za uništenje komunizma u Srbiji. Kada komunizam u Srbiji bude pobeđen, pokret Draže Mihailovića je spreman da se, po naređenju nemačkog vođstva, angažuje na Balkanu i svuda drugde.<ref name="Zapisnik 11.8.44">[http://sr.wikisource.org/sr/%D0%9D%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D1%81%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0_%D1%81%D0%B0_%D1%87%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BC%D0%B0_11.8.1944. Nemački zapisnik sa pregovora sa četnicima 11.8.1944.]</ref><ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_227.htm Zbornik NOR-a, XIV/4, Beograd, 1985.], str. 1069.</ref>}} Nemački zapisnik od 11. avgusta 1944. sumira ponudu Vermahtu koju su preneli predstavnici Draže Mihailovića:<ref name="Zapisnik 11.8.44"/> # DM želi da razgovara sa opunomoćenikom firera za jugoistočni prostor. # On teži okupljanju svih nacionalnih srpskih snaga. # Mobilizacija i naoružavanje svih za oružje sposobnih Srba za borbu protiv komunizma. Naoružavanje i vođstvo pod nemačkim Vermahtom. # DM moli da sam ostane u ilegali. # Pripadnici DM-pokreta ne treba da budu u nemačkim uniformama. Nemački predstavnik je obećao da će proslediti predloge Draže Mihailovića nadležnima. == Sastanak Draže i Nedića == {{main|Sporazum Nedića i Mihailovića 1944.}} Dva dana nakon sastanka njegovih ljudi sa Nemcima, [[13. avgust]]a 1944. su se sastali [[Draža Mihailović]] i šef kvislinške vlade [[Milan Nedić]] u selu [[Ražani]]. Pored njih dvojice, sastanku su prisustvovali i [[Luka Baletić]], [[Mirko Lalatović]], [[Nikola Kalabić]], [[Dragoslav Račić]], [[Dragomir Jovanović]], [[Miodrag Damjanović]] i drugi.<ref name="Saslušanje">[https://www.znaci.org/00001/60_1_6.pdf Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Saslušanje optuženih]</ref> General Mihailović je tražio generalu Nediću da od Nemaca izdejstvuje [[oružje]] za četnike. Mihailović je tvrdio da ima dovoljno ljudstva, samo mu nedostaju oružje i municija. Nedića reputacija je bila srozana zbog otvorene kolaboracije, dok je Mihailović antinemačkom retorikom uspevao da održi uticaj u narodu. Nedić se nadao da će priklanjanjem Draži Mihailoviću uspeti da se održi na vlasti posle odlaska Nemaca. [[Herman Nojbaher]] u svom izveštaju od [[16. avgust]]a to dobro zapaža: {{izdvojeni citat|Nedić sa svojim sledbenicima ne vidi, na osnovu slabljenja sopstvenog političkog položaja u zemlji, sada nikakav drugi put za spasavanje nacionalnog srpstva do pakta sa Dražom Mihailovićem.<ref name="Milovanović_11_69">[https://www.znaci.org/00001/11_69.htm Nikola Milovanović, PORAZ MIHAILOVIĆEVIH SNAGA U SRBIJI I NOVI SPORAZUMI SA OKUPATOROM I KVISLINGOM MILANOM NEDIĆEM]</ref>|[[Herman Nojbaher]]}} Istog dana, 16. avgusta 1944. godine nemačka komanda je odobrila isporuku određene količine oružja i municije četnicima. == Nedić prenosi Dražinu ponudu Nemcima == Povodom Mihailovićeve ponude, [[17. avgust]]a 1944. godine održana je vanredna sednica Nedićeve vlade u nemačkoj okupacionoj komandi u Beogradu. General Milan Nedić je nemačkom komandantu Jugoistoka [[Maksimilijan fon Vajhs|fon Vajhsu]], u prisustvu Hermana Nojbahera i drugih visokih zvaničnika, sumirao Mihailovićeve predloge: {{izdvojeni citat| a) Bezuslovno obećanje, da nijedan nemački vojnik neće biti napadnut od četnika. Davanje talaca. <br /> b) Zajednička borba isključivo protiv komunista u cilju uspostavljanja mira i reda. Nemci i četnici ne moraju biti neprijatelji. <br /> c) Neprijatelj br. 1 su komunisti i svi oni koji ih podržavaju ili ne sadejstvuju u borbi protiv komunista. <br /> d) Draža Mihajlović moli, da ga se privuče organizovanju Srpskog dobrovoljačkog korpusa i organizovanju Dobrovoljačkog korpusa. <br /> e) Bilo kakva veza s partizanima je nemoguća. <br /> f) Draža Mihailović moli da se stvori prijateljskije raspoloženje, da bi se oslobodilo četnike, koji su uhapšeni u Srbiji, bez posredovanja četnika. <br /> g) U slučaju invazije nema borbe protiv Nemaca. Borba protiv komunista će se produžiti. Četnici hoće da spreče vezu partizana s invazionim trupama. <br /> h) Draža Mihajlović nema veze s Englezima. On i ne želi više da je ima, odgovarajući engleskom držanju prema srpskom narodu.<ref name="ReferenceA">[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_229.htm ZABELEŠKA OBAVEŠTAJNOG ODELJENJA KOMANDE JUGOISTOKA OD 18. AVGUSTA 1944. POVODOM PONUDE DRAŽE MIHAILOVICA ZA SARADNJU U BORBI PROTIV JEDINICA NOVJ]</ref>}} Milan Nedić je garantovao da će Dražini četnici osiguravati bezbednost saobraćaja, rudnika i drugih objekata za Nemce: {{izdvojeni citat|Ljudstvo Draže Mihailovića u buduće će osiguravati bezbednost cesta, železnice, transporta žita, rudnika i ostale pogone koji su od značaja za Nemce.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_230.htm Zbornik NOR-a, XIV/4, Beograd, 1985.], str. 1081.</ref>}} Dnevnik Vrhovne komande Vermahta od 17. avgusta 1944. godine beleži da je Nedić kod nadležne nemačke komande nastupao u ime Draže Mihailovića: {{izdvojeni citat|Nemačka komanda javlja, da je Nedić ponudio, nakon upada komunista u Srbiju, u ime veoma ozbiljno ugoženog Srpstva, vojnu saradnju svih srpskih snaga. Nedić je naglasio, da on takođe službeno govori i u ime Mihailovića, koga je nedavno posetio. Od nemačkih vojnih vlasti zatražio je dozvolu, da odmah formira srpsku vojsku u snazi od 50 000 boraca, koja bi se regrutovala iz četničkih jedinica. Komanda Vermahta za Jugoistok, posle razgovora sa Herman Nojbaherom, rešila je da se izađe u susret Nedićevoj molbi.<ref name="Živković">[http://www.scribd.com/doc/34075047/Srbi-u-Dokumentima-Vermahta Nikola Živković, Srbi u Ratnom dnevniku Vrhovne komande Vermahta]</ref>|Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta od 17. avgusta 1944.}} == Nemačka ocena Dražine ponude == Sutradan, [[18. avgust]]a obaveštajno odeljenje nemačkog komandanta Jugoistoka je Mihailovićevo “prosjačenje kod okupatora” ocenilo kao ozbiljnu ponudu: {{izdvojeni citat|Draža Mihajlović je neosporno dokazao: <br /> 1. da želi da održava primirje s okupacionim silama i <br /> 2. da je on toliko antikomunista, da je usprkos engleskim ponudama dao prednost prosjačenju kod okupatora pred slogom s crvenom stranom. <br /> Obećanja Draže Mihajlovića u pogledu lojalnog držanja treba uzeti ozbiljno, pošto je Draža Mihajlović u pitanju antikomunizma uvek zauzimao dosledno držanje.<ref name="ReferenceA"/>|Zabeleška obaveštajnog odeljenja komandanta Jugoistoka od 18. avgusta 1944. povodom ponude Draže Mihailovića za saradnju u borbi protiv NOVJ}} Ponuda Draže Mihailovića je nakon toga prosleđena nemačkom vođi [[Adolf Hitler|Adolfu Hitleru]]. == Nojbaherovo zalaganje za Mihailovića == [[20. avgust]]a 1944. godine specijalni izaslanik nemačkog Ministarstva spoljnih poslova [[Herman Nojbaher]] izveštava svog nadređenog [[Joahim fon Ribentrop|Joahima fon Ribentropa]], ministra inostranih poslova Trećeg rajha, da će četnici Draže Mihailovića Nemcima garantovati bezbednost: {{izdvojeni citat|Prilikom razgovora sa čitavom srpskom vladom kod Vojnog zapovednika Jugoistoka, na dan 17. o. m., u mom prisustvu, Nedić je posle iscrpnog prikazivanja opasnosti situacije u srpskom, a time i u čitavom jugoistočnom prostoru davao izjave i u ime Draže Mihailovića. Nedić je zajemčio da će se pokret DM uzdržati od svake neprijateljske radnje protiv Nemaca i da ni u slučaju povlačenja Nemaca iz Srbije neće na Nemce biti ispaljen nijedan metak. Njegova vlada preuzima, dalje, punu odgovornost za to da će dražinovci po svaku cenu garantovati Nemcima bezbednost drumova, železnica, rudnika i ostalih objekata koji interesuju Nemce.<ref name="Milovanović_11_69"/>}} Nojbaher je u izveštaju Ribentropu izneo uverenje da je general Mihailović odan Nemcima i će neutralisati pripadnike svoje organizacije koji su protiv njih: {{izdvojeni citat|Spreman sam, posle jednog ličnog razgovora sa D. M., da preuzmem odgovornost za to da nas taj čovek neće napasti s leđa i da će on sam učiniti bezopasnim one elemente svoga pokreta koji su nepouzdani u pogledu nas.<ref name="Milovanović_11_69"/>}} Nemački okupatori su ponovo [[20. avgust]]a, uoči polaska Nojbahera i fon Vajhsa u Hitlerov štab, vodili razgovore sa Dražinim izaslanikom [[Neško Nedić|Neškom Nedićem]], o naoružavanju četnika koji se bore pod nemačkom komandom. Operativno odjeljenje [[Beograd]] — [[Dedinje]] [[Armijska grupa F|Armijske grupe »F«]] je 24. avgusta 1944. direktno iz Hitlerovog vojnog sjedišta zaprimilo sljedeću informaciju: {{izdvojeni citat| ''13.00 časova'': Telefonski poziv generalštabnog potpukovnika fon Harlinga iz »Vučje jame«: Ministar Nojbaher preuzima političku odgovornost za naoružanje četnika Draže Mihailovića. Oružje treba izdati.<ref>[https://znaci.org/00001/4_12_4_218.htm IZVOD IZ RATNOG DNEVNIKA KOMANDE GRUPE ARMIJA »F« ZA PERIOD OD 1. JULA DO 31. DECEMBRA 1944. GODINE]</ref><ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=1139&rec=311&roll=190 NARA, T311, Roll 190, frame no. 000996.] <br /> ({{jez-njem|"13.00 Uhr : Anruf Oberstlt.i.G.v.Harling aus Wolfschanze: Minister Neubacher übernimmt polit.Verantwortung für Beaffnung der CM[sic!]—Cetniks. Waffen sind auszugeben."}})</ref>}} == Sastanak u Hitlerovom štabu == [[Datoteka:Bundesarchiv Bild 183-S33882, Adolf Hitler retouched.jpg|thumb|175px|Nemački vođa [[Adolf Hitler]] smatrao je Mihailovića prevrtljivim i dopuštao samo taktičku saradnju.]] [[22. avgust]]a 1944. održano je savetovanje u [[Vučja jama|Vučjoj jami]], Hitlerovom bunkeru u [[Berlin]]u, kojem su prisustvovali nemački vođa [[Adolf Hitler]], glavnokomandujući Vermahta [[Vilhelm Kajtel]], glavnokomandujući Jugoistoka [[Maksimilijan fon Vajhs]], specijalni izaslanik [[Herman Nojbaher]] i još par generala. Službeni zapisnik otkriva da je fon Vajhs preneo Hitleru ponudu generalâ [[Milan Nedić|Milana Nedića]] (za čiji je »lični integritet i lojalnost« Nojbaher garantovao, navodeći da se »nesumnjivo 100% stavio na nemačku stranu i pri tom nedvosmisleno antiengleski eksponirao«<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=814&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frame no. 000811.]</ref>) i Draže Mihailovića, naglasivši da je potonji vođa svih “antikomunističkih snaga”, koji želi ostati u pozadini, prvenstveno zbog ugleda među stanovništvom okupirane Srbije, ali i iz opreza usljed eventualno nepovoljnog epiloga rata: {{izdvojeni citat|Izlažući ponudu Nedić — DM u njenim glavnim tačkama, gospodin komandant Jugoistoka ukazuje onda na efekat koji bi nastao usled načelno odbijajućeg držanja prema ponudi (vidi belešku o izlaganju). Pri oceni motiva koji su doveli do ponude Nedić — Draža Mihailović, gospodin komandant Jugoistoka ukazuje a) na neosporno postojeće ugrožavanje svih nacionalnih Srba, čijim se spikerom Nedić napravio kao osvedočeni srpski nacionalist, s jedne strane, i anglomrzac, s druge strane, b) na ličnost DM, koji je u stvarnosti vođa svih antikomunističkih i za borbu voljnih elemenata Srbije, no koji, iz obzira prema svom narodu, koji u njemu želi da vidi nepomirljivog nacionalnog heroja, i s obzirom na kasniji vojnički i politički razvoj u Srbiji, želi da svojoj ličnosti nametne svaku političku suzdržljivost.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=808&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frames no. 000804—805.]</ref><ref name="znaci.org">[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_112.htm Službena beleška sa referisanja Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22.8.1944]</ref>|Službena beleška sa referisanja komandanta Jugoistoka Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22.8.1944.}} Uprkos zalaganju fon Vajhsa i Nojbahera, Hitler je odbacio ponudu generala Mihailovića, ocenjujući da će nemačko oružje "jednom kasnijom prilikom biti upravljeno protiv Nemaca." On je izjavio da nema pouzdanja u "narode Istoka", da u Srbima postoji “bezobzirna otporna snaga” i da “ono što dolazi iz Beograda znači opasnost”.<ref name="znaci.org">[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_112.htm Službena beleška sa referisanja Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22.8.1944]</ref><ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=810&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frames no. 000807–000808.] <br /> ({{jez-njem|"Die Serben sind ein staatsbestimmendes und erhaltenes Volk. Ihre Ideologie ist großserbisch. In ihnen wohnt eine rücksichtslose Widerstandskraft. Bei solchen Einsatz werden sie immer die großserbische Idee vetreten. Was von Belgrad ausgeht, bedeutet Gefahr."}})</ref> Hitler je nacističku vrhušku upozorio da bi formiranje srpske armije išlo na štetu [[Treći Reich|Velikonjemačkog Reicha]]: {{izdvojeni citat|Ako bi mi s naše strane pristali na srpsku ponudu, i ako bi im stavili na raspolaganje oružje i municiju, onda, doduše, verujem da će se Srbi s uspehom boriti protiv Tita. No isto tako sam ubeđen da će onda velikosrpska ideja odmah ponovno da zaplamti na našu štetu. A to je nepodnosivo. Srbi se nikad ne bi odrekli velikosrpske ideje.<ref name="znaci.org">[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_112.htm Službena beleška sa referisanja Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22.8.1944]</ref><ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=812&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frame no. 000809.] <br /> ({{jez-njem|"Wenn wir nun unsererseits auf das serbische Angebot eingehen würden und ihnen Waffen und Munition zur Verfügung stellen, dann glaube ich zwar, daß sie mit Erfolg gegen Tito kämpfen werden. Ich bin aber ebenso überzeugt, daß dann die großserbische Idee zu unserem Nachteil sofort wieder aufflammt. Und das ist untragbar. Niemals würden die Serben auf die großserbische Idee versichten."}})</ref>|[[Adolf Hitler]]}} Nakon podužeg izlaganja, u kojem je Hitler povlačio [[Istorija|istorijske]] paralele između [[Srbi|Srba]], za koje je tvrdio da su »narod koji je određen da ima državu«, i [[Hrvati|Hrvata]] koji »nemaju nikakvu predstavu o državnosti i neće je nikad ni moći imati«,<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=810&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frame no. 000807.]</ref> vođa Reicha je donio konačnu odluku o ponudi Mihailovića i Nedića: {{izdvojeni citat|Zaključujući, Firer je ustanovio, da on a) nema ništa protiv “malih taktičkih manevara“ s pokretom DM, b) da zatraženo formiranje armije, koja bi bila jačine 50.000 ljudi, nikako ne bi moglo doći u obzir.<ref name="znaci.org">[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_112.htm Službena beleška sa referisanja Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22.8.1944]</ref><ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=814&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frame no. 000811.] <br /> ({{jez-njem|"Abschliessend, stellte der Führer fest, daß er <br /> a) gegen "kleine taktische Manöver" mit der DM—Bewegung keine Bedenke habe, <br /> b) daß die Aufstellung der gefordeten 50 000 Mann starken Armee auf keinen Fall in Frage kommen könne."}})</ref>|Službena beleška sa referisanja komandanta Jugoistoka Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22. avgusta 1944. godine}} [[Hitler]] se složio da se samo delimično ispune Dražine molbe. Da se odobri formiranje srpske nacionalne armije od 50 000 boraca, to je kategorički odbio. Pritom je dodao da na približavanje između Nedića i Mihailovića treba gledati kao nešto što je krajnje nepoželjno.<ref name="Živković"/> "Nemačka mora da pokuša, da njih dvojicu što je moguće pre opet razdvoji".<ref name="Živković"/> Srpski kvislinzi su posle ove Hitlerove odluke bili veoma razočarani, jer je nemačka pomoć u naoružanju bila veoma skromna.<ref name="Živković"/> == Smena generala Mihailovića == [[Datoteka:Petar II Karađorđević.jpg|minijatura|185px|Jugoslovenski kralj [[Petar II Karađorđević]] smenio je generala Mihailovića zbog saradnje sa Nemcima.]] Par dana nakon što je njegova ponuda prosleđena Hitleru, Mihailović je izgubio podršku jugoslovenskog kralja i emigrantske vlade. [[29. avgust]]a 1944. godine kralj [[Petar II Karađorđević]] je smenio generala Mihailovića sa mesta Načelnika Štaba Jugoslovenske vojske u otadžbini. Mihailović ovu odluku kralja nije prihvatio, postavši odmetnik. On je vojsci nastavio da izdaje naređenja u ime kralja.<ref>[http://www.e-novine.com/feljton/91753-iina-ponuda-Hitleru.html Čičina ponuda Hitleru]</ref> == Delimično ispunjenje zahteva == {{main|Saradnja četnika sa Nedićevom vladom|Srpska državna straža}} Iako [[Adolf Hitler]] nije dozvolio saradnju sa Mihailovićem u punom obimu, Mihailoviću je isporučena veća količinu oružja, municije i opreme, iz nemačkih magacina.<ref name="Saslušanje"/> {{izdvojeni citat|Hitler se složio da se delimično ispune srpske želje. Da se odobri formiranja srpske nacioanlne armije od 50.000 boraca, to je Hitler kategorički odbio. Da je došlo do približavanja između Nedića i Mihailovića, na to se treba gledati kao nešto što je krajnje nepoželjno. Nemačka mora da pokuša, da njih dvojicu što je moguće pre opet razdvoji. Povezano sa ovime, Firer je upozorio na opasnost Velikosrpstva, koji je jedini državotvorni elemenat, koji postoji na prostoru Jugoistoka Evrope i kao takvog ga treba vrednovati.<ref name="Živković"/>|Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta}} Po povratku iz Hitlerovog štaba, [[30. avgust]]a 1944. je održano savetovanje u štabu komande Jugoistoka o aktuelnim pitanjima saradnje sa Dražom Mihailovićem i razvoju celokupne situacije na području Jugoistoka. Uprkos Hitlerovom nepoverenju, Nojbaher je i dalje tvrdio da Draža Mihajlović, poput Milana Nedića, verno služi nemačkim interesima, i da se "do danas trudio da ne zauzme neprijateljsko držanje prema okupatoru". To isto smatra i za ostale vodeće Srbe, koji su se, pod parolom »Dajte nam oružje — onda pripadamo Vama«, lojalno držali.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=980&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frames no. 000974—000978.]</ref><ref name="ReferenceB">[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_231.htm Zabeleška obaveštajne grupe nemačkih komandi na Jugoistoku od 30. avgusta 1944. sa savetovanja u štabu komande Jugoistoka o aktuelnim pitanjima saradnje sa Dražom Mihailovićem i razvoju celokupne situacije na području Jugoistoka]</ref> Nojbaher je strahovao da, zbog neispunjenja zahteva, četnici ne krenu da se bune: {{izdvojeni citat|Po mišljenju ministra Nojbahera, za sada još neće doći do narodnog ustanka. Treba, međutim, računati s tim da Draža Mihajlović može svoje ljude, zbog neispunjenja svih prijavljenih zahteva, još manje da drži okupljene oko svoje ideologije. Od strane poslanstva će biti urađeno sve da se spreči neko političko klizanje zemlje.<ref name="ReferenceB"/>}} Na sastanku održanom 26. avgusta 1944. kod komandanta Jugoistoka, sumirani su rezultati posjete Hitlerovom glavnom štabu. Neubacher je i ovom prilikom svjedočio o Hitlerovom rezervisanom stavu: {{izdvojeni citat|Poslanik Nojbaher ukazuje na to da je Firer, povrh formulisanja koje je upotrebljeno u izveštaju, priznao kao dozvoljivu podršku četnika DM u okviru »onog što je taktički poželjno«. Firer, međutim, nije pristao na predlog specijalnog opunomoćenika da tu formulaciju proširi opštim izdavanjem jedne generalne punomoći k-tu Jugoistoka. Specijalni opunomoćenik je zastupao stanovište, nasuprot Fireru, da premijera Nedića treba oceniti kao pouzdanog i da se on, uostalom kao jedini od svih državnika Jugoistoka, nedvosmisleno antiengleski postavio. Ljudi DM su bez sumnje antikomunistički iz razloga nacionalne potrebe. Poverenje koje treba imati u četnike ne bi nikad smelo da ide tako daleko da im se eventualno poveri zaštita životno važnih objekata. U tom smislu, četnici nikad ne bi smeli biti pripušteni železnicama. Po shvatanju specijalnog opunomoćenika, Firer je pridržao pravo da se za srpsku kartu uhvati onda kad izolirani razvoj u Bugarskoj to bude pokazao celishodnim. Posl. Nojbaher je dalje izložio da se situacija, koja je služila kao preduslov za zajedničko izlaganje kod Firera u pitanju DM, iz osnova promenila usled rumunske objave rata i bugarskog držanja (izveštaj o bugarskoj ponudi za primirje u Ankari). Draža Mihailović i srpski nacionalisti nalaze se sada u konfliktu između nade na skoro oslobođenje od okupatora i straha od poplave komunizma. DM u ovom času nije u stanju, u pogledu naoružanja, da se suprotstavi komunizmu s izgledom na uspeh.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=840&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frames no. 000837—000840.]</ref><ref>[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_114.htm Zapisnik sa savetovanja održanog 26. avgusta 1944. kod komandanta Jugoistoka povodom njegovog boravka kod Hitlera 22. avgusta 1944. u vezi situacije na Jugoistoku i odnosa s četnicima]</ref>}} Po povratku sa savetovanja u Hitlerovom štabu, komandant Jugoistoka Maksimilijan fon Vajhs naredio je da se četnicima isporuči 5 miliona metaka. Pored toga, odobreno je 11.000 pušaka, zaplenjenih od jugoslovenske vojske, za naoružanje Mihailovićeve 4. grupe jurišnih korpusa. Predstavnicima Draže Mihailovića, obećano je da će im se, pored navedenih isporuka, iz nemačkog municijskog skladišta u Kragujevcu staviti na raspolaganje još 7.000 pušaka sa po 100 metaka, 50 mitraljeza sa po 13.000 metaka i 42 minobacača sa po 250 mina.<ref name="Milovanović_11_69"/> Iako je to bilo daleko od tražene armije, [[6. septembra]] [[1944]]. godine kvislinška [[Srpska državna straža]] je stavljena pod komandu generala [[Dragoljub Mihailović|Dragoljuba Mihailovića]].<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_61.htm Obaveštenje štaba Komande Srbije od 7. septembra 1944. potčinjenim jedinicama o ulasku jedinica Srpske državne straže u sastav četničkih jedinica pod komandom štaba Komande Srbije], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XIV, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 61</ref> == Izvori == {{Izvori|2}} == Povezano == * [[Sporazum Nedića i Mihailovića 1944.]] * [[Saradnja četnika sa Nedićevom vladom]] * [[Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] {{Kolaboracija u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Četnici]] [[Kategorija:Bitka za Srbiju 1944.]] [[Kategorija:Dragoljub Mihailović]] [[Kategorija:Srbija u Drugom svjetskom ratu]] [[Kategorija:Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] 556pggo9yn6qarx1notqqxq03h2lesn 42470683 42470682 2025-06-10T12:56:01Z ~2025-54241 245429 42470683 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:144 Draza Mihajlovic.jpg|minijatura|185px|Četnički vođa, odmetnuti general [[Dragoljub Mihailović]].]] Ponuda četničkog vođe [[Draža Mihailović|Draže Mihailovića]] nemačkom vođi [[Adolf Hitler|Adolfu Hitleru]] odnosi se na niz pregovora između [[četnik]]a i [[Vermaht]]a preduzetih tokom avgusta 1944. godine, uoči presudne [[bitka za Srbiju|bitke za Srbiju]]. General [[Draža Mihailović]] je tražio nemačkom vođi [[Adolf Hitler|Adolfu Hitleru]] da opštom mobilizacijom "svih za oružje sposobnih Srba" oformu srpsku kvislinšku armiju koja bi se borila rame uz rame sa Nemcima, na [[Balkan]]u i drugde, "protiv komunizma". Nemački vođa [[Adolf Hitler]] smatrao je Mihailovića nepouzdanim i dopustio je samo manju taktičku saradnju. Par dana nakon što je njegova ponuda prosleđena Hitleru, Dražu Mihailovića je jugoslovenski kralj [[Petar II Karađorđević]] [[29. avgust]]a 1944. smenio sa mesta Načelnika Štaba Jugoslovenske vojske u otadžbini. Mihailović ovu odluku kralja nije prihvatio, postavši odmetnik. On je vojsci nastavio da izdaje naređenja u ime kralja. == Dražini izaslanici kod Nemaca == [[Datoteka:First Vrede sa četnicima.jpg|thumb|Mihailovićevi izaslanici na najvišem nivou [[Nikola Kalabić]], [[Dragoslav Račić]] i [[Neško Nedić]] sa nemačkim kapetanom Wredeom, u Topoli 11. avgusta 1944. (''nemački izvor'')<ref>[https://www.znaci.org/temp/T-311-R-286_536.jpg Wredeova zabeleška str.1]</ref><ref>[https://www.znaci.org/temp/T-311-R-286_537.jpg Wredeova zabeleška str.2]</ref><ref>[https://www.znaci.org/temp/T-311-R-286_538.jpg Wredeova zabeleška str.3]</ref><ref>[https://www.znaci.org/temp/T-311-R-286_539.jpg Wredeova zabeleška str.4]</ref>]] [[11. avgust]]a [[1944]]. godine u Topoli, nedaleko od četničkog štaba, Mihailovićevi izaslanici na najvišem nivou [[Nikola Kalabić]], [[Dragoslav Račić]] i [[Neško Nedić]] potpisali su sporazum sa Nemcima o zajedničkoj borbi protiv partizana. Delegati četničkog vođe Mihailovića su preneli Nemcima dva najvažnija uslova za saradnju: * da Draža Mihailović ostane lično u ilegali, * da pokret Draže Mihailovića ne bude odenut u nemačke uniforme.<ref name="Zapisnik 11.8.44"/> Račić je podsetio Nemce da se politička orijentacija četnika potpuno izmenila, da sada hoće ujedinjenje sa [[Dimitrije Ljotić|Ljotić]]em i [[Milan Nedić|Nedić]]em i opštu mobilizaciju svih vojno sposobnih za borbu protiv “komunizma” pod nemačkom komandom. Nemački zapisnik beleži: {{izdvojeni citat|Politička usmerenost Draže Mihailovića i njegovog pokreta potpuno se izmenila. Oni predlažu stvaranje jednog nacionalnog fronta koji bi obuhvatio Srpsku državnu stražu, Srpski dobrovoljački korpus, formacije Draže Mihailovića i sve nacionalne snage koje su protiv komunizma... Glavni zadatak je opšta mobilizacija i stvaranje jedne srpske nacionalne armije za uništenje komunizma u Srbiji. Kada komunizam u Srbiji bude pobeđen, pokret Draže Mihailovića je spreman da se, po naređenju nemačkog vođstva, angažuje na Balkanu i svuda drugde.<ref name="Zapisnik 11.8.44">[http://sr.wikisource.org/sr/%D0%9D%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D1%81%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0_%D1%81%D0%B0_%D1%87%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BC%D0%B0_11.8.1944. Nemački zapisnik sa pregovora sa četnicima 11.8.1944.]</ref><ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_227.htm Zbornik NOR-a, XIV/4, Beograd, 1985.], str. 1069.</ref>}} Nemački zapisnik od 11. avgusta 1944. sumira ponudu Vermahtu koju su preneli predstavnici Draže Mihailovića:<ref name="Zapisnik 11.8.44"/> # DM želi da razgovara sa opunomoćenikom firera za jugoistočni prostor. # On teži okupljanju svih nacionalnih srpskih snaga. # Mobilizacija i naoružavanje svih za oružje sposobnih Srba za borbu protiv komunizma. Naoružavanje i vođstvo pod nemačkim Vermahtom. # DM moli da sam ostane u ilegali. # Pripadnici DM-pokreta ne treba da budu u nemačkim uniformama. Nemački predstavnik je obećao da će proslediti predloge Draže Mihailovića nadležnima. == Sastanak Draže i Nedića == {{main|Sporazum Nedića i Mihailovića 1944.}} Dva dana nakon sastanka njegovih ljudi sa Nemcima, [[13. avgust]]a 1944. su se sastali [[Draža Mihailović]] i šef kvislinške vlade [[Milan Nedić]] u selu [[Ražani]]. Pored njih dvojice, sastanku su prisustvovali i [[Luka Baletić]], [[Mirko Lalatović]], [[Nikola Kalabić]], [[Dragoslav Račić]], [[Dragomir Jovanović]], [[Miodrag Damjanović]] i drugi.<ref name="Saslušanje">[https://www.znaci.org/00001/60_1_6.pdf Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Saslušanje optuženih]</ref> General Mihailović je tražio generalu Nediću da od Nemaca izdejstvuje [[oružje]] za četnike. Mihailović je tvrdio da ima dovoljno ljudstva, samo mu nedostaju oružje i municija. Nedića reputacija je bila srozana zbog otvorene kolaboracije, dok je Mihailović antinemačkom retorikom uspevao da održi uticaj u narodu. Nedić se nadao da će priklanjanjem Draži Mihailoviću uspeti da se održi na vlasti posle odlaska Nemaca. [[Herman Nojbaher]] u svom izveštaju od [[16. avgust]]a to dobro zapaža: {{izdvojeni citat|Nedić sa svojim sledbenicima ne vidi, na osnovu slabljenja sopstvenog političkog položaja u zemlji, sada nikakav drugi put za spasavanje nacionalnog srpstva do pakta sa Dražom Mihailovićem.<ref name="Milovanović_11_69">[https://www.znaci.org/00001/11_69.htm Nikola Milovanović, PORAZ MIHAILOVIĆEVIH SNAGA U SRBIJI I NOVI SPORAZUMI SA OKUPATOROM I KVISLINGOM MILANOM NEDIĆEM]</ref>|[[Herman Nojbaher]]}} Istog dana, 16. avgusta 1944. godine nemačka komanda je odobrila isporuku određene količine oružja i municije četnicima. == Nedić prenosi Dražinu ponudu Nemcima == Povodom Mihailovićeve ponude, [[17. avgust]]a 1944. godine održana je vanredna sednica Nedićeve vlade u nemačkoj okupacionoj komandi u Beogradu. General Milan Nedić je nemačkom komandantu Jugoistoka [[Maksimilijan fon Vajhs|fon Vajhsu]], u prisustvu Hermana Nojbahera i drugih visokih zvaničnika, sumirao Mihailovićeve predloge: {{izdvojeni citat| a) Bezuslovno obećanje, da nijedan nemački vojnik neće biti napadnut od četnika. Davanje talaca. <br /> b) Zajednička borba isključivo protiv komunista u cilju uspostavljanja mira i reda. Nemci i četnici ne moraju biti neprijatelji. <br /> c) Neprijatelj br. 1 su komunisti i svi oni koji ih podržavaju ili ne sadejstvuju u borbi protiv komunista. <br /> d) Draža Mihajlović moli, da ga se privuče organizovanju Srpskog dobrovoljačkog korpusa i organizovanju Dobrovoljačkog korpusa. <br /> e) Bilo kakva veza s partizanima je nemoguća. <br /> f) Draža Mihailović moli da se stvori prijateljskije raspoloženje, da bi se oslobodilo četnike, koji su uhapšeni u Srbiji, bez posredovanja četnika. <br /> g) U slučaju invazije nema borbe protiv Nemaca. Borba protiv komunista će se produžiti. Četnici hoće da spreče vezu partizana s invazionim trupama. <br /> h) Draža Mihajlović nema veze s Englezima. On i ne želi više da je ima, odgovarajući engleskom držanju prema srpskom narodu.<ref name="ReferenceA">[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_229.htm ZABELEŠKA OBAVEŠTAJNOG ODELJENJA KOMANDE JUGOISTOKA OD 18. AVGUSTA 1944. POVODOM PONUDE DRAŽE MIHAILOVICA ZA SARADNJU U BORBI PROTIV JEDINICA NOVJ]</ref>}} Milan Nedić je garantovao da će Dražini četnici osiguravati bezbednost saobraćaja, rudnika i drugih objekata za Nemce: {{izdvojeni citat|Ljudstvo Draže Mihailovića u buduće će osiguravati bezbednost cesta, železnice, transporta žita, rudnika i ostale pogone koji su od značaja za Nemce.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_230.htm Zbornik NOR-a, XIV/4, Beograd, 1985.], str. 1081.</ref>}} Dnevnik Vrhovne komande Vermahta od 17. avgusta 1944. godine beleži da je Nedić kod nadležne nemačke komande nastupao u ime Draže Mihailovića: {{izdvojeni citat|Nemačka komanda javlja, da je Nedić ponudio, nakon upada komunista u Srbiju, u ime veoma ozbiljno ugoženog Srpstva, vojnu saradnju svih srpskih snaga. Nedić je naglasio, da on takođe službeno govori i u ime Mihailovića, koga je nedavno posetio. Od nemačkih vojnih vlasti zatražio je dozvolu, da odmah formira srpsku vojsku u snazi od 50 000 boraca, koja bi se regrutovala iz četničkih jedinica. Komanda Vermahta za Jugoistok, posle razgovora sa Herman Nojbaherom, rešila je da se izađe u susret Nedićevoj molbi.<ref name="Živković">[http://www.scribd.com/doc/34075047/Srbi-u-Dokumentima-Vermahta Nikola Živković, Srbi u Ratnom dnevniku Vrhovne komande Vermahta]</ref>|Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta od 17. avgusta 1944.}} == Nemačka ocena Dražine ponude == Sutradan, [[18. avgust]]a obaveštajno odeljenje nemačkog komandanta Jugoistoka je Mihailovićevo “prosjačenje kod okupatora” ocenilo kao ozbiljnu ponudu: {{izdvojeni citat|Draža Mihajlović je neosporno dokazao: <br /> 1. da želi da održava primirje s okupacionim silama i <br /> 2. da je on toliko antikomunista, da je usprkos engleskim ponudama dao prednost prosjačenju kod okupatora pred slogom s crvenom stranom. <br /> Obećanja Draže Mihajlovića u pogledu lojalnog držanja treba uzeti ozbiljno, pošto je Draža Mihajlović u pitanju antikomunizma uvek zauzimao dosledno držanje.<ref name="ReferenceA"/>|Zabeleška obaveštajnog odeljenja komandanta Jugoistoka od 18. avgusta 1944. povodom ponude Draže Mihailovića za saradnju u borbi protiv NOVJ}} Ponuda Draže Mihailovića je nakon toga prosleđena nemačkom vođi [[Adolf Hitler|Adolfu Hitleru]]. == Nojbaherovo zalaganje za Mihailovića == [[20. avgust]]a 1944. godine specijalni izaslanik nemačkog Ministarstva spoljnih poslova [[Herman Nojbaher]] izveštava svog nadređenog [[Joahim fon Ribentrop|Joahima fon Ribentropa]], ministra inostranih poslova Trećeg rajha, da će četnici Draže Mihailovića Nemcima garantovati bezbednost: {{izdvojeni citat|Prilikom razgovora sa čitavom srpskom vladom kod Vojnog zapovednika Jugoistoka, na dan 17. o. m., u mom prisustvu, Nedić je posle iscrpnog prikazivanja opasnosti situacije u srpskom, a time i u čitavom jugoistočnom prostoru davao izjave i u ime Draže Mihailovića. Nedić je zajemčio da će se pokret DM uzdržati od svake neprijateljske radnje protiv Nemaca i da ni u slučaju povlačenja Nemaca iz Srbije neće na Nemce biti ispaljen nijedan metak. Njegova vlada preuzima, dalje, punu odgovornost za to da će dražinovci po svaku cenu garantovati Nemcima bezbednost drumova, železnica, rudnika i ostalih objekata koji interesuju Nemce.<ref name="Milovanović_11_69"/>}} Nojbaher je u izveštaju Ribentropu izneo uverenje da je general Mihailović odan Nemcima i će neutralisati pripadnike svoje organizacije koji su protiv njih: {{izdvojeni citat|Spreman sam, posle jednog ličnog razgovora sa D. M., da preuzmem odgovornost za to da nas taj čovek neće napasti s leđa i da će on sam učiniti bezopasnim one elemente svoga pokreta koji su nepouzdani u pogledu nas.<ref name="Milovanović_11_69"/>}} Nemački okupatori su ponovo [[20. avgust]]a, uoči polaska Nojbahera i fon Vajhsa u Hitlerov štab, vodili razgovore sa Dražinim izaslanikom [[Neško Nedić|Neškom Nedićem]], o naoružavanju četnika koji se bore pod nemačkom komandom. Operativno odjeljenje [[Beograd]] — [[Dedinje]] [[Armijska grupa F|Armijske grupe »F«]] je 24. avgusta 1944. direktno iz Hitlerovog vojnog sjedišta zaprimilo sljedeću informaciju: {{izdvojeni citat| ''13.00 časova'': Telefonski poziv generalštabnog potpukovnika fon Harlinga iz »Vučje jame«: Ministar Nojbaher preuzima političku odgovornost za naoružanje četnika Draže Mihailovića. Oružje treba izdati.<ref>[https://znaci.org/00001/4_12_4_218.htm IZVOD IZ RATNOG DNEVNIKA KOMANDE GRUPE ARMIJA »F« ZA PERIOD OD 1. JULA DO 31. DECEMBRA 1944. GODINE]</ref><ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=1139&rec=311&roll=190 NARA, T311, Roll 190, frame no. 000996.] <br /> ({{jez-njem|"13.00 Uhr : Anruf Oberstlt.i.G.v.Harling aus Wolfschanze: Minister Neubacher übernimmt polit.Verantwortung für Beaffnung der CM[sic!]—Cetniks. Waffen sind auszugeben."}})</ref>}} == Sastanak u Hitlerovom štabu == [[Datoteka:Bundesarchiv Bild 183-S33882, Adolf Hitler retouched.jpg|thumb|175px|Nemački vođa [[Adolf Hitler]] smatrao je Mihailovića prevrtljivim i dopuštao je samo taktičku saradnju.]] [[22. avgust]]a 1944. održano je savetovanje u [[Vučja jama|Vučjoj jami]], Hitlerovom bunkeru u [[Berlin]]u, kojem su prisustvovali nemački vođa [[Adolf Hitler]], glavnokomandujući Vermahta [[Vilhelm Kajtel]], glavnokomandujući Jugoistoka [[Maksimilijan fon Vajhs]], specijalni izaslanik [[Herman Nojbaher]] i još par generala. Službeni zapisnik otkriva da je fon Vajhs preneo Hitleru ponudu generalâ [[Milan Nedić|Milana Nedića]] (za čiji je »lični integritet i lojalnost« Nojbaher garantovao, navodeći da se »nesumnjivo 100% stavio na nemačku stranu i pri tom nedvosmisleno antiengleski eksponirao«<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=814&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frame no. 000811.]</ref>) i Draže Mihailovića, naglasivši da je potonji vođa svih “antikomunističkih snaga”, koji želi ostati u pozadini, prvenstveno zbog ugleda među stanovništvom okupirane Srbije, ali i iz opreza usljed eventualno nepovoljnog epiloga rata: {{izdvojeni citat|Izlažući ponudu Nedić — DM u njenim glavnim tačkama, gospodin komandant Jugoistoka ukazuje onda na efekat koji bi nastao usled načelno odbijajućeg držanja prema ponudi (vidi belešku o izlaganju). Pri oceni motiva koji su doveli do ponude Nedić — Draža Mihailović, gospodin komandant Jugoistoka ukazuje a) na neosporno postojeće ugrožavanje svih nacionalnih Srba, čijim se spikerom Nedić napravio kao osvedočeni srpski nacionalist, s jedne strane, i anglomrzac, s druge strane, b) na ličnost DM, koji je u stvarnosti vođa svih antikomunističkih i za borbu voljnih elemenata Srbije, no koji, iz obzira prema svom narodu, koji u njemu želi da vidi nepomirljivog nacionalnog heroja, i s obzirom na kasniji vojnički i politički razvoj u Srbiji, želi da svojoj ličnosti nametne svaku političku suzdržljivost.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=808&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frames no. 000804—805.]</ref><ref name="znaci.org">[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_112.htm Službena beleška sa referisanja Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22.8.1944]</ref>|Službena beleška sa referisanja komandanta Jugoistoka Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22.8.1944.}} Uprkos zalaganju fon Vajhsa i Nojbahera, Hitler je odbacio ponudu generala Mihailovića, ocenjujući da će nemačko oružje "jednom kasnijom prilikom biti upravljeno protiv Nemaca." On je izjavio da nema pouzdanja u "narode Istoka", da u Srbima postoji “bezobzirna otporna snaga” i da “ono što dolazi iz Beograda znači opasnost”.<ref name="znaci.org">[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_112.htm Službena beleška sa referisanja Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22.8.1944]</ref><ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=810&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frames no. 000807–000808.] <br /> ({{jez-njem|"Die Serben sind ein staatsbestimmendes und erhaltenes Volk. Ihre Ideologie ist großserbisch. In ihnen wohnt eine rücksichtslose Widerstandskraft. Bei solchen Einsatz werden sie immer die großserbische Idee vetreten. Was von Belgrad ausgeht, bedeutet Gefahr."}})</ref> Hitler je nacističku vrhušku upozorio da bi formiranje srpske armije išlo na štetu [[Treći Reich|Velikonjemačkog Reicha]]: {{izdvojeni citat|Ako bi mi s naše strane pristali na srpsku ponudu, i ako bi im stavili na raspolaganje oružje i municiju, onda, doduše, verujem da će se Srbi s uspehom boriti protiv Tita. No isto tako sam ubeđen da će onda velikosrpska ideja odmah ponovno da zaplamti na našu štetu. A to je nepodnosivo. Srbi se nikad ne bi odrekli velikosrpske ideje.<ref name="znaci.org">[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_112.htm Službena beleška sa referisanja Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22.8.1944]</ref><ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=812&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frame no. 000809.] <br /> ({{jez-njem|"Wenn wir nun unsererseits auf das serbische Angebot eingehen würden und ihnen Waffen und Munition zur Verfügung stellen, dann glaube ich zwar, daß sie mit Erfolg gegen Tito kämpfen werden. Ich bin aber ebenso überzeugt, daß dann die großserbische Idee zu unserem Nachteil sofort wieder aufflammt. Und das ist untragbar. Niemals würden die Serben auf die großserbische Idee versichten."}})</ref>|[[Adolf Hitler]]}} Nakon podužeg izlaganja, u kojem je Hitler povlačio [[Istorija|istorijske]] paralele između [[Srbi|Srba]], za koje je tvrdio da su »narod koji je određen da ima državu«, i [[Hrvati|Hrvata]] koji »nemaju nikakvu predstavu o državnosti i neće je nikad ni moći imati«,<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=810&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frame no. 000807.]</ref> vođa Trećeg Reicha je donio konačnu odluku o ponudi Mihailovića i Nedića: {{izdvojeni citat|Zaključujući, Firer je ustanovio, da on a) nema ništa protiv “malih taktičkih manevara“ s pokretom DM, b) da zatraženo formiranje armije, koja bi bila jačine 50.000 ljudi, nikako ne bi moglo doći u obzir.<ref name="znaci.org">[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_112.htm Službena beleška sa referisanja Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22.8.1944]</ref><ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=814&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frame no. 000811.] <br /> ({{jez-njem|"Abschliessend, stellte der Führer fest, daß er <br /> a) gegen "kleine taktische Manöver" mit der DM—Bewegung keine Bedenke habe, <br /> b) daß die Aufstellung der gefordeten 50 000 Mann starken Armee auf keinen Fall in Frage kommen könne."}})</ref>|Službena beleška sa referisanja komandanta Jugoistoka Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22. avgusta 1944. godine}} [[Hitler]] se složio da se samo delimično ispune Dražine molbe. Da se odobri formiranje srpske nacionalne armije od 50 000 boraca, to je kategorički odbio. Pritom je dodao da na približavanje između Nedića i Mihailovića treba gledati kao nešto što je krajnje nepoželjno.<ref name="Živković"/> "Nemačka mora da pokuša, da njih dvojicu što je moguće pre opet razdvoji".<ref name="Živković"/> Srpski kvislinzi su posle ove Hitlerove odluke bili veoma razočarani, jer je nemačka pomoć u naoružanju bila veoma skromna.<ref name="Živković"/> == Smena generala Mihailovića == [[Datoteka:Petar II Karađorđević.jpg|minijatura|185px|Jugoslovenski kralj [[Petar II Karađorđević]] smenio je generala Mihailovića zbog saradnje sa Nemcima.]] Par dana nakon što je njegova ponuda prosleđena Hitleru, Mihailović je izgubio podršku jugoslovenskog kralja i emigrantske vlade. [[29. avgust]]a 1944. godine kralj [[Petar II Karađorđević]] je smenio generala Mihailovića sa mesta Načelnika Štaba Jugoslovenske vojske u otadžbini. Mihailović ovu odluku kralja nije prihvatio, postavši odmetnik. On je vojsci nastavio da izdaje naređenja u ime kralja.<ref>[http://www.e-novine.com/feljton/91753-iina-ponuda-Hitleru.html Čičina ponuda Hitleru]</ref> == Delimično ispunjenje zahteva == {{main|Saradnja četnika sa Nedićevom vladom|Srpska državna straža}} Iako [[Adolf Hitler]] nije dozvolio saradnju sa Mihailovićem u punom obimu, Mihailoviću je isporučena veća količinu oružja, municije i opreme, iz nemačkih magacina.<ref name="Saslušanje"/> {{izdvojeni citat|Hitler se složio da se delimično ispune srpske želje. Da se odobri formiranja srpske nacioanlne armije od 50.000 boraca, to je Hitler kategorički odbio. Da je došlo do približavanja između Nedića i Mihailovića, na to se treba gledati kao nešto što je krajnje nepoželjno. Nemačka mora da pokuša, da njih dvojicu što je moguće pre opet razdvoji. Povezano sa ovime, Firer je upozorio na opasnost Velikosrpstva, koji je jedini državotvorni elemenat, koji postoji na prostoru Jugoistoka Evrope i kao takvog ga treba vrednovati.<ref name="Živković"/>|Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta}} Po povratku iz Hitlerovog štaba, [[30. avgust]]a 1944. je održano savetovanje u štabu komande Jugoistoka o aktuelnim pitanjima saradnje sa Dražom Mihailovićem i razvoju celokupne situacije na području Jugoistoka. Uprkos Hitlerovom nepoverenju, Nojbaher je i dalje tvrdio da Draža Mihajlović, poput Milana Nedića, verno služi nemačkim interesima, i da se "do danas trudio da ne zauzme neprijateljsko držanje prema okupatoru". To isto smatra i za ostale vodeće Srbe, koji su se, pod parolom »Dajte nam oružje — onda pripadamo Vama«, lojalno držali.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=980&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frames no. 000974—000978.]</ref><ref name="ReferenceB">[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_231.htm Zabeleška obaveštajne grupe nemačkih komandi na Jugoistoku od 30. avgusta 1944. sa savetovanja u štabu komande Jugoistoka o aktuelnim pitanjima saradnje sa Dražom Mihailovićem i razvoju celokupne situacije na području Jugoistoka]</ref> Nojbaher je strahovao da, zbog neispunjenja zahteva, četnici ne krenu da se bune: {{izdvojeni citat|Po mišljenju ministra Nojbahera, za sada još neće doći do narodnog ustanka. Treba, međutim, računati s tim da Draža Mihajlović može svoje ljude, zbog neispunjenja svih prijavljenih zahteva, još manje da drži okupljene oko svoje ideologije. Od strane poslanstva će biti urađeno sve da se spreči neko političko klizanje zemlje.<ref name="ReferenceB"/>}} Na sastanku održanom 26. avgusta 1944. kod komandanta Jugoistoka, sumirani su rezultati posjete Hitlerovom glavnom štabu. Neubacher je i ovom prilikom svjedočio o Hitlerovom rezervisanom stavu: {{izdvojeni citat|Poslanik Nojbaher ukazuje na to da je Firer, povrh formulisanja koje je upotrebljeno u izveštaju, priznao kao dozvoljivu podršku četnika DM u okviru »onog što je taktički poželjno«. Firer, međutim, nije pristao na predlog specijalnog opunomoćenika da tu formulaciju proširi opštim izdavanjem jedne generalne punomoći k-tu Jugoistoka. Specijalni opunomoćenik je zastupao stanovište, nasuprot Fireru, da premijera Nedića treba oceniti kao pouzdanog i da se on, uostalom kao jedini od svih državnika Jugoistoka, nedvosmisleno antiengleski postavio. Ljudi DM su bez sumnje antikomunistički iz razloga nacionalne potrebe. Poverenje koje treba imati u četnike ne bi nikad smelo da ide tako daleko da im se eventualno poveri zaštita životno važnih objekata. U tom smislu, četnici nikad ne bi smeli biti pripušteni železnicama. Po shvatanju specijalnog opunomoćenika, Firer je pridržao pravo da se za srpsku kartu uhvati onda kad izolirani razvoj u Bugarskoj to bude pokazao celishodnim. Posl. Nojbaher je dalje izložio da se situacija, koja je služila kao preduslov za zajedničko izlaganje kod Firera u pitanju DM, iz osnova promenila usled rumunske objave rata i bugarskog držanja (izveštaj o bugarskoj ponudi za primirje u Ankari). Draža Mihailović i srpski nacionalisti nalaze se sada u konfliktu između nade na skoro oslobođenje od okupatora i straha od poplave komunizma. DM u ovom času nije u stanju, u pogledu naoružanja, da se suprotstavi komunizmu s izgledom na uspeh.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=840&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frames no. 000837—000840.]</ref><ref>[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_114.htm Zapisnik sa savetovanja održanog 26. avgusta 1944. kod komandanta Jugoistoka povodom njegovog boravka kod Hitlera 22. avgusta 1944. u vezi situacije na Jugoistoku i odnosa s četnicima]</ref>}} Po povratku sa savetovanja u Hitlerovom štabu, komandant Jugoistoka Maksimilijan fon Vajhs naredio je da se četnicima isporuči 5 miliona metaka. Pored toga, odobreno je 11.000 pušaka, zaplenjenih od jugoslovenske vojske, za naoružanje Mihailovićeve 4. grupe jurišnih korpusa. Predstavnicima Draže Mihailovića, obećano je da će im se, pored navedenih isporuka, iz nemačkog municijskog skladišta u Kragujevcu staviti na raspolaganje još 7.000 pušaka sa po 100 metaka, 50 mitraljeza sa po 13.000 metaka i 42 minobacača sa po 250 mina.<ref name="Milovanović_11_69"/> Iako je to bilo daleko od tražene armije, [[6. septembra]] [[1944]]. godine kvislinška [[Srpska državna straža]] je stavljena pod komandu generala [[Dragoljub Mihailović|Dragoljuba Mihailovića]].<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_61.htm Obaveštenje štaba Komande Srbije od 7. septembra 1944. potčinjenim jedinicama o ulasku jedinica Srpske državne straže u sastav četničkih jedinica pod komandom štaba Komande Srbije], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XIV, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 61</ref> == Izvori == {{Izvori|2}} == Povezano == * [[Sporazum Nedića i Mihailovića 1944.]] * [[Saradnja četnika sa Nedićevom vladom]] * [[Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] {{Kolaboracija u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Četnici]] [[Kategorija:Bitka za Srbiju 1944.]] [[Kategorija:Dragoljub Mihailović]] [[Kategorija:Srbija u Drugom svjetskom ratu]] [[Kategorija:Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] 7blvy63w4xs7bhyn70wznligpo3byus 42470825 42470683 2025-06-11T10:48:04Z ~2025-54241 245429 42470825 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:144 Draza Mihajlovic.jpg|minijatura|185px|Četnički vođa, odmetnuti general [[Dragoljub Mihailović]].]] Ponuda četničkog vođe [[Draža Mihailović|Draže Mihailovića]] nemačkom vođi [[Adolf Hitler|Adolfu Hitleru]] odnosi se na niz pregovora između [[četnik]]a i [[Vermaht]]a preduzetih tokom avgusta 1944. godine, uoči presudne [[bitka za Srbiju|bitke za Srbiju]]. General [[Draža Mihailović]] je tražio nemačkom vođi [[Adolf Hitler|Adolfu Hitleru]] da opštom mobilizacijom "svih za oružje sposobnih Srba" oformu srpsku kvislinšku armiju koja bi se borila rame uz rame sa Nemcima, na [[Balkan]]u i drugde, "protiv komunizma". Nemački vođa [[Adolf Hitler]] smatrao je Mihailovića nepouzdanim i dopustio je samo manju taktičku saradnju. Par dana nakon što je njegova ponuda prosleđena Hitleru, Dražu Mihailovića je jugoslovenski kralj [[Petar II Karađorđević]] [[29. avgust]]a 1944. smenio sa mesta Načelnika Štaba Jugoslovenske vojske u otadžbini. Mihailović ovu odluku kralja nije prihvatio, postavši odmetnik. On je vojsci nastavio da izdaje naređenja u ime kralja. == Dražini izaslanici kod Nemaca == [[Datoteka:First Vrede sa četnicima.jpg|thumb|Mihailovićevi izaslanici na najvišem nivou [[Nikola Kalabić]], [[Dragoslav Račić]] i [[Neško Nedić]] sa nemačkim kapetanom Wredeom, u Topoli 11. avgusta 1944. (''nemački izvor'')<ref>[https://www.znaci.org/temp/T-311-R-286_536.jpg Wredeova zabeleška str.1]</ref><ref>[https://www.znaci.org/temp/T-311-R-286_537.jpg Wredeova zabeleška str.2]</ref><ref>[https://www.znaci.org/temp/T-311-R-286_538.jpg Wredeova zabeleška str.3]</ref><ref>[https://www.znaci.org/temp/T-311-R-286_539.jpg Wredeova zabeleška str.4]</ref>]] [[11. avgust]]a [[1944]]. godine u Topoli, nedaleko od četničkog štaba, Mihailovićevi izaslanici na najvišem nivou [[Nikola Kalabić]], [[Dragoslav Račić]] i [[Neško Nedić]] potpisali su sporazum sa Nemcima o zajedničkoj borbi protiv partizana. Delegati četničkog vođe Mihailovića su preneli Nemcima dva najvažnija uslova za saradnju: * da Draža Mihailović ostane lično u ilegali, * da pokret Draže Mihailovića ne bude odenut u nemačke uniforme.<ref name="Zapisnik 11.8.44"/> Račić je podsetio Nemce da se politička orijentacija četnika potpuno izmenila, da sada hoće ujedinjenje sa [[Dimitrije Ljotić|Ljotić]]em i [[Milan Nedić|Nedić]]em i opštu mobilizaciju svih vojno sposobnih za borbu protiv “komunizma” pod nemačkom komandom. Nemački zapisnik beleži: {{izdvojeni citat|Politička usmerenost Draže Mihailovića i njegovog pokreta potpuno se izmenila. Oni predlažu stvaranje jednog nacionalnog fronta koji bi obuhvatio Srpsku državnu stražu, Srpski dobrovoljački korpus, formacije Draže Mihailovića i sve nacionalne snage koje su protiv komunizma... Glavni zadatak je opšta mobilizacija i stvaranje jedne srpske nacionalne armije za uništenje komunizma u Srbiji. Kada komunizam u Srbiji bude pobeđen, pokret Draže Mihailovića je spreman da se, po naređenju nemačkog vođstva, angažuje na Balkanu i svuda drugde.<ref name="Zapisnik 11.8.44">[http://sr.wikisource.org/sr/%D0%9D%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D1%81%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0_%D1%81%D0%B0_%D1%87%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BC%D0%B0_11.8.1944. Nemački zapisnik sa pregovora sa četnicima 11.8.1944.]</ref><ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_227.htm Zbornik NOR-a, XIV/4, Beograd, 1985.], str. 1069.</ref>}} Nemački zapisnik od 11. avgusta 1944. sumira ponudu Vermahtu koju su preneli predstavnici Draže Mihailovića:<ref name="Zapisnik 11.8.44"/> # DM želi da razgovara sa opunomoćenikom firera za jugoistočni prostor. # On teži okupljanju svih nacionalnih srpskih snaga. # Mobilizacija i naoružavanje svih za oružje sposobnih Srba za borbu protiv komunizma. Naoružavanje i vođstvo pod nemačkim Vermahtom. # DM moli da sam ostane u ilegali. # Pripadnici DM-pokreta ne treba da budu u nemačkim uniformama. Nemački predstavnik je obećao da će proslediti predloge Draže Mihailovića nadležnima. == Sastanak Draže i Nedića == {{main|Sporazum Nedića i Mihailovića 1944.}} Dva dana nakon sastanka njegovih ljudi sa Nemcima, [[13. avgust]]a 1944. su se sastali [[Draža Mihailović]] i šef kvislinške vlade [[Milan Nedić]] u selu [[Ražani]]. Pored njih dvojice, sastanku su prisustvovali i [[Luka Baletić]], [[Mirko Lalatović]], [[Nikola Kalabić]], [[Dragoslav Račić]], [[Dragomir Jovanović]], [[Miodrag Damjanović]] i drugi.<ref name="Saslušanje">[https://www.znaci.org/00001/60_1_6.pdf Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Saslušanje optuženih]</ref> General Mihailović je tražio generalu Nediću da od Nemaca izdejstvuje [[oružje]] za četnike. Mihailović je tvrdio da ima dovoljno ljudstva, samo mu nedostaju oružje i municija. Nedića reputacija je bila srozana zbog otvorene kolaboracije, dok je Mihailović antinemačkom retorikom uspevao da održi uticaj u narodu. Nedić se nadao da će priklanjanjem Draži Mihailoviću uspeti da se održi na vlasti posle odlaska Nemaca. [[Herman Nojbaher]] u svom izveštaju od [[16. avgust]]a to dobro zapaža: {{izdvojeni citat|Nedić sa svojim sledbenicima ne vidi, na osnovu slabljenja sopstvenog političkog položaja u zemlji, sada nikakav drugi put za spasavanje nacionalnog srpstva do pakta sa Dražom Mihailovićem.<ref name="Milovanović_11_69">[https://www.znaci.org/00001/11_69.htm Nikola Milovanović, PORAZ MIHAILOVIĆEVIH SNAGA U SRBIJI I NOVI SPORAZUMI SA OKUPATOROM I KVISLINGOM MILANOM NEDIĆEM]</ref>|[[Herman Nojbaher]]}} Istog dana, 16. avgusta 1944. godine nemačka komanda je odobrila isporuku određene količine oružja i municije četnicima. == Nedić prenosi Dražinu ponudu Nemcima == Povodom Mihailovićeve ponude, [[17. avgust]]a 1944. godine održana je vanredna sednica Nedićeve vlade u nemačkoj okupacionoj komandi u Beogradu. General Milan Nedić je nemačkom komandantu Jugoistoka [[Maksimilijan fon Vajhs|fon Vajhsu]], u prisustvu Hermana Nojbahera i drugih visokih zvaničnika, sumirao Mihailovićeve predloge: {{izdvojeni citat| a) Bezuslovno obećanje, da nijedan nemački vojnik neće biti napadnut od četnika. Davanje talaca. <br /> b) Zajednička borba isključivo protiv komunista u cilju uspostavljanja mira i reda. Nemci i četnici ne moraju biti neprijatelji. <br /> c) Neprijatelj br. 1 su komunisti i svi oni koji ih podržavaju ili ne sadejstvuju u borbi protiv komunista. <br /> d) Draža Mihajlović moli, da ga se privuče organizovanju Srpskog dobrovoljačkog korpusa i organizovanju Dobrovoljačkog korpusa. <br /> e) Bilo kakva veza s partizanima je nemoguća. <br /> f) Draža Mihailović moli da se stvori prijateljskije raspoloženje, da bi se oslobodilo četnike, koji su uhapšeni u Srbiji, bez posredovanja četnika. <br /> g) U slučaju invazije nema borbe protiv Nemaca. Borba protiv komunista će se produžiti. Četnici hoće da spreče vezu partizana s invazionim trupama. <br /> h) Draža Mihajlović nema veze s Englezima. On i ne želi više da je ima, odgovarajući engleskom držanju prema srpskom narodu.<ref name="ReferenceA">[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_229.htm ZABELEŠKA OBAVEŠTAJNOG ODELJENJA KOMANDE JUGOISTOKA OD 18. AVGUSTA 1944. POVODOM PONUDE DRAŽE MIHAILOVICA ZA SARADNJU U BORBI PROTIV JEDINICA NOVJ]</ref>}} Milan Nedić je garantovao da će Dražini četnici osiguravati bezbednost saobraćaja, rudnika i drugih objekata za Nemce: {{izdvojeni citat|Ljudstvo Draže Mihailovića u buduće će osiguravati bezbednost cesta, železnice, transporta žita, rudnika i ostale pogone koji su od značaja za Nemce.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_230.htm Zbornik NOR-a, XIV/4, Beograd, 1985.], str. 1081.</ref>}} Dnevnik Vrhovne komande Vermahta od 17. avgusta 1944. godine beleži da je Nedić kod nadležne nemačke komande nastupao u ime Draže Mihailovića: {{izdvojeni citat|Nemačka komanda javlja, da je Nedić ponudio, nakon upada komunista u Srbiju, u ime veoma ozbiljno ugoženog Srpstva, vojnu saradnju svih srpskih snaga. Nedić je naglasio, da on takođe službeno govori i u ime Mihailovića, koga je nedavno posetio. Od nemačkih vojnih vlasti zatražio je dozvolu, da odmah formira srpsku vojsku u snazi od 50 000 boraca, koja bi se regrutovala iz četničkih jedinica. Komanda Vermahta za Jugoistok, posle razgovora sa Herman Nojbaherom, rešila je da se izađe u susret Nedićevoj molbi.<ref name="Živković">[http://www.scribd.com/doc/34075047/Srbi-u-Dokumentima-Vermahta Nikola Živković, Srbi u Ratnom dnevniku Vrhovne komande Vermahta]</ref>|Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta od 17. avgusta 1944.}} == Nemačka ocena Dražine ponude == Sutradan, [[18. avgust]]a obaveštajno odeljenje nemačkog komandanta Jugoistoka je Mihailovićevo “prosjačenje kod okupatora” ocenilo kao ozbiljnu ponudu: {{izdvojeni citat|Draža Mihajlović je neosporno dokazao: <br /> 1. da želi da održava primirje s okupacionim silama i <br /> 2. da je on toliko antikomunista, da je usprkos engleskim ponudama dao prednost prosjačenju kod okupatora pred slogom s crvenom stranom. <br /> Obećanja Draže Mihajlovića u pogledu lojalnog držanja treba uzeti ozbiljno, pošto je Draža Mihajlović u pitanju antikomunizma uvek zauzimao dosledno držanje.<ref name="ReferenceA"/>|Zabeleška obaveštajnog odeljenja komandanta Jugoistoka od 18. avgusta 1944. povodom ponude Draže Mihailovića za saradnju u borbi protiv NOVJ}} Ponuda Draže Mihailovića je nakon toga prosleđena nemačkom vođi [[Adolf Hitler|Adolfu Hitleru]]. == Nojbaherovo zalaganje za Mihailovića == [[20. avgust]]a 1944. godine specijalni izaslanik nemačkog Ministarstva spoljnih poslova [[Herman Nojbaher]] izveštava svog nadređenog [[Joahim fon Ribentrop|Joahima fon Ribentropa]], ministra inostranih poslova Trećeg rajha, da će četnici Draže Mihailovića Nemcima garantovati bezbednost: {{izdvojeni citat|Prilikom razgovora sa čitavom srpskom vladom kod Vojnog zapovednika Jugoistoka, na dan 17. o. m., u mom prisustvu, Nedić je posle iscrpnog prikazivanja opasnosti situacije u srpskom, a time i u čitavom jugoistočnom prostoru davao izjave i u ime Draže Mihailovića. Nedić je zajemčio da će se pokret DM uzdržati od svake neprijateljske radnje protiv Nemaca i da ni u slučaju povlačenja Nemaca iz Srbije neće na Nemce biti ispaljen nijedan metak. Njegova vlada preuzima, dalje, punu odgovornost za to da će dražinovci po svaku cenu garantovati Nemcima bezbednost drumova, železnica, rudnika i ostalih objekata koji interesuju Nemce.<ref name="Milovanović_11_69"/>}} Nojbaher je u izveštaju Ribentropu izneo uverenje da je general Mihailović odan Nemcima i će neutralisati pripadnike svoje organizacije koji su protiv njih: {{izdvojeni citat|Spreman sam, posle jednog ličnog razgovora sa D. M., da preuzmem odgovornost za to da nas taj čovek neće napasti s leđa i da će on sam učiniti bezopasnim one elemente svoga pokreta koji su nepouzdani u pogledu nas.<ref name="Milovanović_11_69"/>}} Nemački okupatori su ponovo [[20. avgust]]a, uoči polaska Nojbahera i fon Vajhsa u Hitlerov štab, vodili razgovore sa Dražinim izaslanikom [[Neško Nedić|Neškom Nedićem]], o naoružavanju četnika koji se bore pod nemačkom komandom. Operativno odjeljenje [[Beograd]] — [[Dedinje]] [[Armijska grupa F|Armijske grupe »F«]] je 24. avgusta 1944. direktno iz Hitlerovog vojnog sjedišta zaprimilo sljedeću informaciju: {{izdvojeni citat| ''13.00 časova'': Telefonski poziv generalštabnog potpukovnika fon Harlinga iz »Vučje jame«: Ministar Nojbaher preuzima političku odgovornost za naoružanje četnika Draže Mihailovića. Oružje treba izdati.<ref>[https://znaci.org/00001/4_12_4_218.htm IZVOD IZ RATNOG DNEVNIKA KOMANDE GRUPE ARMIJA »F« ZA PERIOD OD 1. JULA DO 31. DECEMBRA 1944. GODINE]</ref><ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=1139&rec=311&roll=190 NARA, T311, Roll 190, frame no. 000996.] <br /> ({{jez-njem|"13.00 Uhr : Anruf Oberstlt.i.G.v.Harling aus Wolfschanze: Minister Neubacher übernimmt polit.Verantwortung für Beaffnung der CM[sic!]—Cetniks. Waffen sind auszugeben."}})</ref>}} == Sastanak u Hitlerovom štabu == [[Datoteka:Bundesarchiv Bild 183-S33882, Adolf Hitler retouched.jpg|thumb|175px|Nemački vođa [[Adolf Hitler]] smatrao je Mihailovića prevrtljivim i dopuštao je samo taktičku saradnju.]] [[22. avgust]]a 1944. održano je savetovanje u [[Vučja jama|Vučjoj jami]], Hitlerovom bunkeru u [[Berlin]]u, kojem su prisustvovali nemački vođa [[Adolf Hitler]], glavnokomandujući Vermahta [[Vilhelm Kajtel]], glavnokomandujući Jugoistoka [[Maksimilijan fon Vajhs]], specijalni izaslanik [[Herman Nojbaher]] i još par generala. Službeni zapisnik otkriva da je fon Vajhs preneo Hitleru ponudu generalâ [[Milan Nedić|Milana Nedića]] (za čiji je »lični integritet i lojalnost« Nojbaher garantovao, navodeći da se »nesumnjivo 100% stavio na nemačku stranu i pri tom nedvosmisleno antiengleski eksponirao«<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=814&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frame no. 000811.]</ref>) i Draže Mihailovića, naglasivši da je potonji vođa svih “antikomunističkih snaga”, koji želi ostati u pozadini, prvenstveno zbog ugleda među stanovništvom okupirane Srbije, ali i iz opreza usljed eventualno nepovoljnog epiloga rata: {{izdvojeni citat|Izlažući ponudu Nedić — DM u njenim glavnim tačkama, gospodin komandant Jugoistoka ukazuje onda na efekat koji bi nastao usled načelno odbijajućeg držanja prema ponudi (vidi belešku o izlaganju). Pri oceni motiva koji su doveli do ponude Nedić — Draža Mihailović, gospodin komandant Jugoistoka ukazuje a) na neosporno postojeće ugrožavanje svih nacionalnih Srba, čijim se spikerom Nedić napravio kao osvedočeni srpski nacionalist, s jedne strane, i anglomrzac, s druge strane, b) na ličnost DM, koji je u stvarnosti vođa svih antikomunističkih i za borbu voljnih elemenata Srbije, no koji, iz obzira prema svom narodu, koji u njemu želi da vidi nepomirljivog nacionalnog heroja, i s obzirom na kasniji vojnički i politički razvoj u Srbiji, želi da svojoj ličnosti nametne svaku političku suzdržljivost.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=808&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frames no. 000804—805.]</ref><ref name="znaci.org">[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_112.htm Službena beleška sa referisanja Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22.8.1944]</ref>|Službena beleška sa referisanja komandanta Jugoistoka Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22.8.1944.}} Uprkos zalaganju fon Vajhsa i Nojbahera, Hitler je odbacio ponudu generala Mihailovića, ocenjujući da će nemačko oružje "jednom kasnijom prilikom biti upravljeno protiv Nemaca." On je izjavio da nema pouzdanja u "narode Istoka", da u Srbima postoji “bezobzirna otporna snaga” i da “ono što dolazi iz Beograda znači opasnost”.<ref name="znaci.org">[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_112.htm Službena beleška sa referisanja Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22.8.1944]</ref><ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=810&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frames no. 000807–000808.] <br /> ({{jez-njem|"Die Serben sind ein staatsbestimmendes und erhaltenes Volk. Ihre Ideologie ist großserbisch. In ihnen wohnt eine rücksichtslose Widerstandskraft. Bei solchen Einsatz werden sie immer die großserbische Idee vetreten. Was von Belgrad ausgeht, bedeutet Gefahr."}})</ref> Hitler je nacističku vrhušku upozorio da bi formiranje srpske armije išlo na štetu [[Treći Reich|Velikonjemačkog Reicha]]: {{izdvojeni citat|Ako bi mi s naše strane pristali na srpsku ponudu, i ako bi im stavili na raspolaganje oružje i municiju, onda, doduše, verujem da će se Srbi s uspehom boriti protiv Tita. No isto tako sam ubeđen da će onda velikosrpska ideja odmah ponovno da zaplamti na našu štetu. A to je nepodnosivo. Srbi se nikad ne bi odrekli velikosrpske ideje.<ref name="znaci.org">[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_112.htm Službena beleška sa referisanja Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22.8.1944]</ref><ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=812&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frame no. 000809.] <br /> ({{jez-njem|"Wenn wir nun unsererseits auf das serbische Angebot eingehen würden und ihnen Waffen und Munition zur Verfügung stellen, dann glaube ich zwar, daß sie mit Erfolg gegen Tito kämpfen werden. Ich bin aber ebenso überzeugt, daß dann die großserbische Idee zu unserem Nachteil sofort wieder aufflammt. Und das ist untragbar. Niemals würden die Serben auf die großserbische Idee versichten."}})</ref>|[[Adolf Hitler]]}} Nakon podužeg izlaganja, u kojem je povlačio [[Istorija|istorijske]] paralele između [[Srbi|Srba]], za koje je tvrdio da su »narod koji je određen da ima državu«, i [[Hrvati|Hrvata]] koji »nemaju nikakvu predstavu o državnosti i neće je nikad ni moći imati«,<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=810&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frame no. 000807.] <br /> ({{jez-njem|"Die Kroaten haben keine Staatsidee und werden eine solche auch nie haben können."}})</ref> vođa Trećeg Reicha je donio konačnu odluku o ponudi Mihailovića i Nedića: {{izdvojeni citat|Zaključujući, Firer je ustanovio, da on a) nema ništa protiv “malih taktičkih manevara“ s pokretom DM, b) da zatraženo formiranje armije, koja bi bila jačine 50.000 ljudi, nikako ne bi moglo doći u obzir.<ref name="znaci.org">[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_112.htm Službena beleška sa referisanja Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22.8.1944]</ref><ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=814&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frame no. 000811.] <br /> ({{jez-njem|"Abschliessend, stellte der Führer fest, daß er <br /> a) gegen "kleine taktische Manöver" mit der DM—Bewegung keine Bedenke habe, <br /> b) daß die Aufstellung der gefordeten 50 000 Mann starken Armee auf keinen Fall in Frage kommen könne."}})</ref>|Službena beleška sa referisanja komandanta Jugoistoka Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22. avgusta 1944. godine|[[Adolf Hitler]]}} [[Hitler]] se složio da se samo delimično ispune Dražine molbe. Da se odobri formiranje srpske nacionalne armije od 50 000 boraca, to je kategorički odbio. Pritom je dodao da na približavanje između Nedića i Mihailovića treba gledati kao nešto što je krajnje nepoželjno.<ref name="Živković"/> "Nemačka mora da pokuša, da njih dvojicu što je moguće pre opet razdvoji".<ref name="Živković"/> Srpski kvislinzi su posle ove Hitlerove odluke bili veoma razočarani, jer je nemačka pomoć u naoružanju bila veoma skromna.<ref name="Živković"/> == Smena generala Mihailovića == [[Datoteka:Petar II Karađorđević.jpg|minijatura|185px|Jugoslovenski kralj [[Petar II Karađorđević]] smenio je generala Mihailovića zbog saradnje sa Nemcima.]] Par dana nakon što je njegova ponuda prosleđena Hitleru, Mihailović je izgubio podršku jugoslovenskog kralja i emigrantske vlade. [[29. avgust]]a 1944. godine kralj [[Petar II Karađorđević]] je smenio generala Mihailovića sa mesta Načelnika Štaba Jugoslovenske vojske u otadžbini. Mihailović ovu odluku kralja nije prihvatio, postavši odmetnik. On je vojsci nastavio da izdaje naređenja u ime kralja.<ref>[http://www.e-novine.com/feljton/91753-iina-ponuda-Hitleru.html Čičina ponuda Hitleru]</ref> == Delimično ispunjenje zahteva == {{main|Saradnja četnika sa Nedićevom vladom|Srpska državna straža}} Iako [[Adolf Hitler]] nije dozvolio saradnju sa Mihailovićem u punom obimu, Mihailoviću je isporučena veća količinu oružja, municije i opreme, iz nemačkih magacina.<ref name="Saslušanje"/> {{izdvojeni citat|Hitler se složio da se delimično ispune srpske želje. Da se odobri formiranja srpske nacioanlne armije od 50.000 boraca, to je Hitler kategorički odbio. Da je došlo do približavanja između Nedića i Mihailovića, na to se treba gledati kao nešto što je krajnje nepoželjno. Nemačka mora da pokuša, da njih dvojicu što je moguće pre opet razdvoji. Povezano sa ovime, Firer je upozorio na opasnost Velikosrpstva, koji je jedini državotvorni elemenat, koji postoji na prostoru Jugoistoka Evrope i kao takvog ga treba vrednovati.<ref name="Živković"/>|Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta}} Po povratku iz Hitlerovog štaba, [[30. avgust]]a 1944. je održano savetovanje u štabu komande Jugoistoka o aktuelnim pitanjima saradnje sa Dražom Mihailovićem i razvoju celokupne situacije na području Jugoistoka. Uprkos Hitlerovom nepoverenju, Nojbaher je i dalje tvrdio da Draža Mihajlović, poput Milana Nedića, verno služi nemačkim interesima, i da se "do danas trudio da ne zauzme neprijateljsko držanje prema okupatoru". To isto smatra i za ostale vodeće Srbe, koji su se, pod parolom »Dajte nam oružje — onda pripadamo Vama«, lojalno držali.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=980&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frames no. 000974—000978.]</ref><ref name="ReferenceB">[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_231.htm Zabeleška obaveštajne grupe nemačkih komandi na Jugoistoku od 30. avgusta 1944. sa savetovanja u štabu komande Jugoistoka o aktuelnim pitanjima saradnje sa Dražom Mihailovićem i razvoju celokupne situacije na području Jugoistoka]</ref> Nojbaher je strahovao da, zbog neispunjenja zahteva, četnici ne krenu da se bune: {{izdvojeni citat|Po mišljenju ministra Nojbahera, za sada još neće doći do narodnog ustanka. Treba, međutim, računati s tim da Draža Mihajlović može svoje ljude, zbog neispunjenja svih prijavljenih zahteva, još manje da drži okupljene oko svoje ideologije. Od strane poslanstva će biti urađeno sve da se spreči neko političko klizanje zemlje.<ref name="ReferenceB"/>}} Na sastanku održanom 26. avgusta 1944. kod komandanta Jugoistoka, sumirani su rezultati posjete Hitlerovom glavnom štabu. Neubacher je i ovom prilikom svjedočio o Hitlerovom rezervisanom stavu: {{izdvojeni citat|Poslanik Nojbaher ukazuje na to da je Firer, povrh formulisanja koje je upotrebljeno u izveštaju, priznao kao dozvoljivu podršku četnika DM u okviru »onog što je taktički poželjno«. Firer, međutim, nije pristao na predlog specijalnog opunomoćenika da tu formulaciju proširi opštim izdavanjem jedne generalne punomoći k-tu Jugoistoka. Specijalni opunomoćenik je zastupao stanovište, nasuprot Fireru, da premijera Nedića treba oceniti kao pouzdanog i da se on, uostalom kao jedini od svih državnika Jugoistoka, nedvosmisleno antiengleski postavio. Ljudi DM su bez sumnje antikomunistički iz razloga nacionalne potrebe. Poverenje koje treba imati u četnike ne bi nikad smelo da ide tako daleko da im se eventualno poveri zaštita životno važnih objekata. U tom smislu, četnici nikad ne bi smeli biti pripušteni železnicama. Po shvatanju specijalnog opunomoćenika, Firer je pridržao pravo da se za srpsku kartu uhvati onda kad izolirani razvoj u Bugarskoj to bude pokazao celishodnim. Posl. Nojbaher je dalje izložio da se situacija, koja je služila kao preduslov za zajedničko izlaganje kod Firera u pitanju DM, iz osnova promenila usled rumunske objave rata i bugarskog držanja (izveštaj o bugarskoj ponudi za primirje u Ankari). Draža Mihailović i srpski nacionalisti nalaze se sada u konfliktu između nade na skoro oslobođenje od okupatora i straha od poplave komunizma. DM u ovom času nije u stanju, u pogledu naoružanja, da se suprotstavi komunizmu s izgledom na uspeh.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=840&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frames no. 000837—000840.]</ref><ref>[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_114.htm Zapisnik sa savetovanja održanog 26. avgusta 1944. kod komandanta Jugoistoka povodom njegovog boravka kod Hitlera 22. avgusta 1944. u vezi situacije na Jugoistoku i odnosa s četnicima]</ref>}} Po povratku sa savetovanja u Hitlerovom štabu, komandant Jugoistoka Maksimilijan fon Vajhs naredio je da se četnicima isporuči 5 miliona metaka. Pored toga, odobreno je 11.000 pušaka, zaplenjenih od jugoslovenske vojske, za naoružanje Mihailovićeve 4. grupe jurišnih korpusa. Predstavnicima Draže Mihailovića, obećano je da će im se, pored navedenih isporuka, iz nemačkog municijskog skladišta u Kragujevcu staviti na raspolaganje još 7.000 pušaka sa po 100 metaka, 50 mitraljeza sa po 13.000 metaka i 42 minobacača sa po 250 mina.<ref name="Milovanović_11_69"/> Iako je to bilo daleko od tražene armije, [[6. septembra]] [[1944]]. godine kvislinška [[Srpska državna straža]] je stavljena pod komandu generala [[Dragoljub Mihailović|Dragoljuba Mihailovića]].<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_61.htm Obaveštenje štaba Komande Srbije od 7. septembra 1944. potčinjenim jedinicama o ulasku jedinica Srpske državne straže u sastav četničkih jedinica pod komandom štaba Komande Srbije], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XIV, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 61</ref> == Izvori == {{Izvori|2}} == Povezano == * [[Sporazum Nedića i Mihailovića 1944.]] * [[Saradnja četnika sa Nedićevom vladom]] * [[Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] {{Kolaboracija u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Četnici]] [[Kategorija:Bitka za Srbiju 1944.]] [[Kategorija:Dragoljub Mihailović]] [[Kategorija:Srbija u Drugom svjetskom ratu]] [[Kategorija:Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] bqw8143wife9hk8ebf2lgech0ewuzq7 42470826 42470825 2025-06-11T10:48:40Z ~2025-54241 245429 42470826 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:144 Draza Mihajlovic.jpg|minijatura|185px|Četnički vođa, odmetnuti general [[Dragoljub Mihailović]].]] Ponuda četničkog vođe [[Draža Mihailović|Draže Mihailovića]] nemačkom vođi [[Adolf Hitler|Adolfu Hitleru]] odnosi se na niz pregovora između [[četnik]]a i [[Vermaht]]a preduzetih tokom avgusta 1944. godine, uoči presudne [[bitka za Srbiju|bitke za Srbiju]]. General [[Draža Mihailović]] je tražio nemačkom vođi [[Adolf Hitler|Adolfu Hitleru]] da opštom mobilizacijom "svih za oružje sposobnih Srba" oformu srpsku kvislinšku armiju koja bi se borila rame uz rame sa Nemcima, na [[Balkan]]u i drugde, "protiv komunizma". Nemački vođa [[Adolf Hitler]] smatrao je Mihailovića nepouzdanim i dopustio je samo manju taktičku saradnju. Par dana nakon što je njegova ponuda prosleđena Hitleru, Dražu Mihailovića je jugoslovenski kralj [[Petar II Karađorđević]] [[29. avgust]]a 1944. smenio sa mesta Načelnika Štaba Jugoslovenske vojske u otadžbini. Mihailović ovu odluku kralja nije prihvatio, postavši odmetnik. On je vojsci nastavio da izdaje naređenja u ime kralja. == Dražini izaslanici kod Nemaca == [[Datoteka:First Vrede sa četnicima.jpg|thumb|Mihailovićevi izaslanici na najvišem nivou [[Nikola Kalabić]], [[Dragoslav Račić]] i [[Neško Nedić]] sa nemačkim kapetanom Wredeom, u Topoli 11. avgusta 1944. (''nemački izvor'')<ref>[https://www.znaci.org/temp/T-311-R-286_536.jpg Wredeova zabeleška str.1]</ref><ref>[https://www.znaci.org/temp/T-311-R-286_537.jpg Wredeova zabeleška str.2]</ref><ref>[https://www.znaci.org/temp/T-311-R-286_538.jpg Wredeova zabeleška str.3]</ref><ref>[https://www.znaci.org/temp/T-311-R-286_539.jpg Wredeova zabeleška str.4]</ref>]] [[11. avgust]]a [[1944]]. godine u Topoli, nedaleko od četničkog štaba, Mihailovićevi izaslanici na najvišem nivou [[Nikola Kalabić]], [[Dragoslav Račić]] i [[Neško Nedić]] potpisali su sporazum sa Nemcima o zajedničkoj borbi protiv partizana. Delegati četničkog vođe Mihailovića su preneli Nemcima dva najvažnija uslova za saradnju: * da Draža Mihailović ostane lično u ilegali, * da pokret Draže Mihailovića ne bude odenut u nemačke uniforme.<ref name="Zapisnik 11.8.44"/> Račić je podsetio Nemce da se politička orijentacija četnika potpuno izmenila, da sada hoće ujedinjenje sa [[Dimitrije Ljotić|Ljotić]]em i [[Milan Nedić|Nedić]]em i opštu mobilizaciju svih vojno sposobnih za borbu protiv “komunizma” pod nemačkom komandom. Nemački zapisnik beleži: {{izdvojeni citat|Politička usmerenost Draže Mihailovića i njegovog pokreta potpuno se izmenila. Oni predlažu stvaranje jednog nacionalnog fronta koji bi obuhvatio Srpsku državnu stražu, Srpski dobrovoljački korpus, formacije Draže Mihailovića i sve nacionalne snage koje su protiv komunizma... Glavni zadatak je opšta mobilizacija i stvaranje jedne srpske nacionalne armije za uništenje komunizma u Srbiji. Kada komunizam u Srbiji bude pobeđen, pokret Draže Mihailovića je spreman da se, po naređenju nemačkog vođstva, angažuje na Balkanu i svuda drugde.<ref name="Zapisnik 11.8.44">[http://sr.wikisource.org/sr/%D0%9D%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D1%81%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0_%D1%81%D0%B0_%D1%87%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BC%D0%B0_11.8.1944. Nemački zapisnik sa pregovora sa četnicima 11.8.1944.]</ref><ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_227.htm Zbornik NOR-a, XIV/4, Beograd, 1985.], str. 1069.</ref>}} Nemački zapisnik od 11. avgusta 1944. sumira ponudu Vermahtu koju su preneli predstavnici Draže Mihailovića:<ref name="Zapisnik 11.8.44"/> # DM želi da razgovara sa opunomoćenikom firera za jugoistočni prostor. # On teži okupljanju svih nacionalnih srpskih snaga. # Mobilizacija i naoružavanje svih za oružje sposobnih Srba za borbu protiv komunizma. Naoružavanje i vođstvo pod nemačkim Vermahtom. # DM moli da sam ostane u ilegali. # Pripadnici DM-pokreta ne treba da budu u nemačkim uniformama. Nemački predstavnik je obećao da će proslediti predloge Draže Mihailovića nadležnima. == Sastanak Draže i Nedića == {{main|Sporazum Nedića i Mihailovića 1944.}} Dva dana nakon sastanka njegovih ljudi sa Nemcima, [[13. avgust]]a 1944. su se sastali [[Draža Mihailović]] i šef kvislinške vlade [[Milan Nedić]] u selu [[Ražani]]. Pored njih dvojice, sastanku su prisustvovali i [[Luka Baletić]], [[Mirko Lalatović]], [[Nikola Kalabić]], [[Dragoslav Račić]], [[Dragomir Jovanović]], [[Miodrag Damjanović]] i drugi.<ref name="Saslušanje">[https://www.znaci.org/00001/60_1_6.pdf Miodrag Zečević: DOKUMENTA SA SUĐENjA DRAŽI MIHAILOVIĆU, Beograd 2001: Saslušanje optuženih]</ref> General Mihailović je tražio generalu Nediću da od Nemaca izdejstvuje [[oružje]] za četnike. Mihailović je tvrdio da ima dovoljno ljudstva, samo mu nedostaju oružje i municija. Nedića reputacija je bila srozana zbog otvorene kolaboracije, dok je Mihailović antinemačkom retorikom uspevao da održi uticaj u narodu. Nedić se nadao da će priklanjanjem Draži Mihailoviću uspeti da se održi na vlasti posle odlaska Nemaca. [[Herman Nojbaher]] u svom izveštaju od [[16. avgust]]a to dobro zapaža: {{izdvojeni citat|Nedić sa svojim sledbenicima ne vidi, na osnovu slabljenja sopstvenog političkog položaja u zemlji, sada nikakav drugi put za spasavanje nacionalnog srpstva do pakta sa Dražom Mihailovićem.<ref name="Milovanović_11_69">[https://www.znaci.org/00001/11_69.htm Nikola Milovanović, PORAZ MIHAILOVIĆEVIH SNAGA U SRBIJI I NOVI SPORAZUMI SA OKUPATOROM I KVISLINGOM MILANOM NEDIĆEM]</ref>|[[Herman Nojbaher]]}} Istog dana, 16. avgusta 1944. godine nemačka komanda je odobrila isporuku određene količine oružja i municije četnicima. == Nedić prenosi Dražinu ponudu Nemcima == Povodom Mihailovićeve ponude, [[17. avgust]]a 1944. godine održana je vanredna sednica Nedićeve vlade u nemačkoj okupacionoj komandi u Beogradu. General Milan Nedić je nemačkom komandantu Jugoistoka [[Maksimilijan fon Vajhs|fon Vajhsu]], u prisustvu Hermana Nojbahera i drugih visokih zvaničnika, sumirao Mihailovićeve predloge: {{izdvojeni citat| a) Bezuslovno obećanje, da nijedan nemački vojnik neće biti napadnut od četnika. Davanje talaca. <br /> b) Zajednička borba isključivo protiv komunista u cilju uspostavljanja mira i reda. Nemci i četnici ne moraju biti neprijatelji. <br /> c) Neprijatelj br. 1 su komunisti i svi oni koji ih podržavaju ili ne sadejstvuju u borbi protiv komunista. <br /> d) Draža Mihajlović moli, da ga se privuče organizovanju Srpskog dobrovoljačkog korpusa i organizovanju Dobrovoljačkog korpusa. <br /> e) Bilo kakva veza s partizanima je nemoguća. <br /> f) Draža Mihailović moli da se stvori prijateljskije raspoloženje, da bi se oslobodilo četnike, koji su uhapšeni u Srbiji, bez posredovanja četnika. <br /> g) U slučaju invazije nema borbe protiv Nemaca. Borba protiv komunista će se produžiti. Četnici hoće da spreče vezu partizana s invazionim trupama. <br /> h) Draža Mihajlović nema veze s Englezima. On i ne želi više da je ima, odgovarajući engleskom držanju prema srpskom narodu.<ref name="ReferenceA">[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_229.htm ZABELEŠKA OBAVEŠTAJNOG ODELJENJA KOMANDE JUGOISTOKA OD 18. AVGUSTA 1944. POVODOM PONUDE DRAŽE MIHAILOVICA ZA SARADNJU U BORBI PROTIV JEDINICA NOVJ]</ref>}} Milan Nedić je garantovao da će Dražini četnici osiguravati bezbednost saobraćaja, rudnika i drugih objekata za Nemce: {{izdvojeni citat|Ljudstvo Draže Mihailovića u buduće će osiguravati bezbednost cesta, železnice, transporta žita, rudnika i ostale pogone koji su od značaja za Nemce.<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_230.htm Zbornik NOR-a, XIV/4, Beograd, 1985.], str. 1081.</ref>}} Dnevnik Vrhovne komande Vermahta od 17. avgusta 1944. godine beleži da je Nedić kod nadležne nemačke komande nastupao u ime Draže Mihailovića: {{izdvojeni citat|Nemačka komanda javlja, da je Nedić ponudio, nakon upada komunista u Srbiju, u ime veoma ozbiljno ugoženog Srpstva, vojnu saradnju svih srpskih snaga. Nedić je naglasio, da on takođe službeno govori i u ime Mihailovića, koga je nedavno posetio. Od nemačkih vojnih vlasti zatražio je dozvolu, da odmah formira srpsku vojsku u snazi od 50 000 boraca, koja bi se regrutovala iz četničkih jedinica. Komanda Vermahta za Jugoistok, posle razgovora sa Herman Nojbaherom, rešila je da se izađe u susret Nedićevoj molbi.<ref name="Živković">[http://www.scribd.com/doc/34075047/Srbi-u-Dokumentima-Vermahta Nikola Živković, Srbi u Ratnom dnevniku Vrhovne komande Vermahta]</ref>|Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta od 17. avgusta 1944.}} == Nemačka ocena Dražine ponude == Sutradan, [[18. avgust]]a obaveštajno odeljenje nemačkog komandanta Jugoistoka je Mihailovićevo “prosjačenje kod okupatora” ocenilo kao ozbiljnu ponudu: {{izdvojeni citat|Draža Mihajlović je neosporno dokazao: <br /> 1. da želi da održava primirje s okupacionim silama i <br /> 2. da je on toliko antikomunista, da je usprkos engleskim ponudama dao prednost prosjačenju kod okupatora pred slogom s crvenom stranom. <br /> Obećanja Draže Mihajlovića u pogledu lojalnog držanja treba uzeti ozbiljno, pošto je Draža Mihajlović u pitanju antikomunizma uvek zauzimao dosledno držanje.<ref name="ReferenceA"/>|Zabeleška obaveštajnog odeljenja komandanta Jugoistoka od 18. avgusta 1944. povodom ponude Draže Mihailovića za saradnju u borbi protiv NOVJ}} Ponuda Draže Mihailovića je nakon toga prosleđena nemačkom vođi [[Adolf Hitler|Adolfu Hitleru]]. == Nojbaherovo zalaganje za Mihailovića == [[20. avgust]]a 1944. godine specijalni izaslanik nemačkog Ministarstva spoljnih poslova [[Herman Nojbaher]] izveštava svog nadređenog [[Joahim fon Ribentrop|Joahima fon Ribentropa]], ministra inostranih poslova Trećeg rajha, da će četnici Draže Mihailovića Nemcima garantovati bezbednost: {{izdvojeni citat|Prilikom razgovora sa čitavom srpskom vladom kod Vojnog zapovednika Jugoistoka, na dan 17. o. m., u mom prisustvu, Nedić je posle iscrpnog prikazivanja opasnosti situacije u srpskom, a time i u čitavom jugoistočnom prostoru davao izjave i u ime Draže Mihailovića. Nedić je zajemčio da će se pokret DM uzdržati od svake neprijateljske radnje protiv Nemaca i da ni u slučaju povlačenja Nemaca iz Srbije neće na Nemce biti ispaljen nijedan metak. Njegova vlada preuzima, dalje, punu odgovornost za to da će dražinovci po svaku cenu garantovati Nemcima bezbednost drumova, železnica, rudnika i ostalih objekata koji interesuju Nemce.<ref name="Milovanović_11_69"/>}} Nojbaher je u izveštaju Ribentropu izneo uverenje da je general Mihailović odan Nemcima i će neutralisati pripadnike svoje organizacije koji su protiv njih: {{izdvojeni citat|Spreman sam, posle jednog ličnog razgovora sa D. M., da preuzmem odgovornost za to da nas taj čovek neće napasti s leđa i da će on sam učiniti bezopasnim one elemente svoga pokreta koji su nepouzdani u pogledu nas.<ref name="Milovanović_11_69"/>}} Nemački okupatori su ponovo [[20. avgust]]a, uoči polaska Nojbahera i fon Vajhsa u Hitlerov štab, vodili razgovore sa Dražinim izaslanikom [[Neško Nedić|Neškom Nedićem]], o naoružavanju četnika koji se bore pod nemačkom komandom. Operativno odjeljenje [[Beograd]] — [[Dedinje]] [[Armijska grupa F|Armijske grupe »F«]] je 24. avgusta 1944. direktno iz Hitlerovog vojnog sjedišta zaprimilo sljedeću informaciju: {{izdvojeni citat| ''13.00 časova'': Telefonski poziv generalštabnog potpukovnika fon Harlinga iz »Vučje jame«: Ministar Nojbaher preuzima političku odgovornost za naoružanje četnika Draže Mihailovića. Oružje treba izdati.<ref>[https://znaci.org/00001/4_12_4_218.htm IZVOD IZ RATNOG DNEVNIKA KOMANDE GRUPE ARMIJA »F« ZA PERIOD OD 1. JULA DO 31. DECEMBRA 1944. GODINE]</ref><ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=1139&rec=311&roll=190 NARA, T311, Roll 190, frame no. 000996.] <br /> ({{jez-njem|"13.00 Uhr : Anruf Oberstlt.i.G.v.Harling aus Wolfschanze: Minister Neubacher übernimmt polit.Verantwortung für Beaffnung der CM[sic!]—Cetniks. Waffen sind auszugeben."}})</ref>}} == Sastanak u Hitlerovom štabu == [[Datoteka:Bundesarchiv Bild 183-S33882, Adolf Hitler retouched.jpg|thumb|175px|Nemački vođa [[Adolf Hitler]] smatrao je Mihailovića prevrtljivim i dopuštao je samo taktičku saradnju.]] [[22. avgust]]a 1944. održano je savetovanje u [[Vučja jama|Vučjoj jami]], Hitlerovom bunkeru u [[Berlin]]u, kojem su prisustvovali nemački vođa [[Adolf Hitler]], glavnokomandujući Vermahta [[Vilhelm Kajtel]], glavnokomandujući Jugoistoka [[Maksimilijan fon Vajhs]], specijalni izaslanik [[Herman Nojbaher]] i još par generala. Službeni zapisnik otkriva da je fon Vajhs preneo Hitleru ponudu generalâ [[Milan Nedić|Milana Nedića]] (za čiji je »lični integritet i lojalnost« Nojbaher garantovao, navodeći da se »nesumnjivo 100% stavio na nemačku stranu i pri tom nedvosmisleno antiengleski eksponirao«<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=814&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frame no. 000811.]</ref>) i Draže Mihailovića, naglasivši da je potonji vođa svih “antikomunističkih snaga”, koji želi ostati u pozadini, prvenstveno zbog ugleda među stanovništvom okupirane Srbije, ali i iz opreza usljed eventualno nepovoljnog epiloga rata: {{izdvojeni citat|Izlažući ponudu Nedić — DM u njenim glavnim tačkama, gospodin komandant Jugoistoka ukazuje onda na efekat koji bi nastao usled načelno odbijajućeg držanja prema ponudi (vidi belešku o izlaganju). Pri oceni motiva koji su doveli do ponude Nedić — Draža Mihailović, gospodin komandant Jugoistoka ukazuje a) na neosporno postojeće ugrožavanje svih nacionalnih Srba, čijim se spikerom Nedić napravio kao osvedočeni srpski nacionalist, s jedne strane, i anglomrzac, s druge strane, b) na ličnost DM, koji je u stvarnosti vođa svih antikomunističkih i za borbu voljnih elemenata Srbije, no koji, iz obzira prema svom narodu, koji u njemu želi da vidi nepomirljivog nacionalnog heroja, i s obzirom na kasniji vojnički i politički razvoj u Srbiji, želi da svojoj ličnosti nametne svaku političku suzdržljivost.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=808&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frames no. 000804—805.]</ref><ref name="znaci.org">[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_112.htm Službena beleška sa referisanja Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22.8.1944]</ref>|Službena beleška sa referisanja komandanta Jugoistoka Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22.8.1944.}} Uprkos zalaganju fon Vajhsa i Nojbahera, Hitler je odbacio ponudu generala Mihailovića, ocenjujući da će nemačko oružje "jednom kasnijom prilikom biti upravljeno protiv Nemaca." On je izjavio da nema pouzdanja u "narode Istoka", da u Srbima postoji “bezobzirna otporna snaga” i da “ono što dolazi iz Beograda znači opasnost”.<ref name="znaci.org">[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_112.htm Službena beleška sa referisanja Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22.8.1944]</ref><ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=810&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frames no. 000807–000808.] <br /> ({{jez-njem|"Die Serben sind ein staatsbestimmendes und erhaltenes Volk. Ihre Ideologie ist großserbisch. In ihnen wohnt eine rücksichtslose Widerstandskraft. Bei solchen Einsatz werden sie immer die großserbische Idee vetreten. Was von Belgrad ausgeht, bedeutet Gefahr."}})</ref> Hitler je nacističku vrhušku upozorio da bi formiranje srpske armije išlo na štetu [[Treći Reich|Velikonjemačkog Reicha]]: {{izdvojeni citat|Ako bi mi s naše strane pristali na srpsku ponudu, i ako bi im stavili na raspolaganje oružje i municiju, onda, doduše, verujem da će se Srbi s uspehom boriti protiv Tita. No isto tako sam ubeđen da će onda velikosrpska ideja odmah ponovno da zaplamti na našu štetu. A to je nepodnosivo. Srbi se nikad ne bi odrekli velikosrpske ideje.<ref name="znaci.org">[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_112.htm Službena beleška sa referisanja Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22.8.1944]</ref><ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=812&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frame no. 000809.] <br /> ({{jez-njem|"Wenn wir nun unsererseits auf das serbische Angebot eingehen würden und ihnen Waffen und Munition zur Verfügung stellen, dann glaube ich zwar, daß sie mit Erfolg gegen Tito kämpfen werden. Ich bin aber ebenso überzeugt, daß dann die großserbische Idee zu unserem Nachteil sofort wieder aufflammt. Und das ist untragbar. Niemals würden die Serben auf die großserbische Idee versichten."}})</ref>|[[Adolf Hitler]]}} Nakon podužeg izlaganja, u kojem je povlačio [[Istorija|istorijske]] paralele između [[Srbi|Srba]], za koje je tvrdio da su »narod koji je određen da ima državu«, i [[Hrvati|Hrvata]] koji »nemaju nikakvu predstavu o državnosti i neće je nikad ni moći imati«,<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=810&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frame no. 000807.] <br /> ({{jez-njem|"Die Kroaten haben keine Staatsidee und werden eine solche auch nie haben können."}})</ref> vođa Trećeg Reicha je donio konačnu odluku o ponudi Mihailovića i Nedića: {{izdvojeni citat|Zaključujući, Firer je ustanovio, da on a) nema ništa protiv “malih taktičkih manevara“ s pokretom DM, b) da zatraženo formiranje armije, koja bi bila jačine 50.000 ljudi, nikako ne bi moglo doći u obzir.<ref name="znaci.org">[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_112.htm Službena beleška sa referisanja Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22.8.1944]</ref><ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=814&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frame no. 000811.] <br /> ({{jez-njem|"Abschliessend, stellte der Führer fest, daß er <br /> a) gegen "kleine taktische Manöver" mit der DM—Bewegung keine Bedenke habe, <br /> b) daß die Aufstellung der gefordeten 50 000 Mann starken Armee auf keinen Fall in Frage kommen könne."}})</ref>|Službena beleška sa referisanja komandanta Jugoistoka Hitleru o planu saradnje sa četnicima od 22. avgusta 1944. godine}} [[Hitler]] se složio da se samo delimično ispune Dražine molbe. Da se odobri formiranje srpske nacionalne armije od 50 000 boraca, to je kategorički odbio. Pritom je dodao da na približavanje između Nedića i Mihailovića treba gledati kao nešto što je krajnje nepoželjno.<ref name="Živković"/> "Nemačka mora da pokuša, da njih dvojicu što je moguće pre opet razdvoji".<ref name="Živković"/> Srpski kvislinzi su posle ove Hitlerove odluke bili veoma razočarani, jer je nemačka pomoć u naoružanju bila veoma skromna.<ref name="Živković"/> == Smena generala Mihailovića == [[Datoteka:Petar II Karađorđević.jpg|minijatura|185px|Jugoslovenski kralj [[Petar II Karađorđević]] smenio je generala Mihailovića zbog saradnje sa Nemcima.]] Par dana nakon što je njegova ponuda prosleđena Hitleru, Mihailović je izgubio podršku jugoslovenskog kralja i emigrantske vlade. [[29. avgust]]a 1944. godine kralj [[Petar II Karađorđević]] je smenio generala Mihailovića sa mesta Načelnika Štaba Jugoslovenske vojske u otadžbini. Mihailović ovu odluku kralja nije prihvatio, postavši odmetnik. On je vojsci nastavio da izdaje naređenja u ime kralja.<ref>[http://www.e-novine.com/feljton/91753-iina-ponuda-Hitleru.html Čičina ponuda Hitleru]</ref> == Delimično ispunjenje zahteva == {{main|Saradnja četnika sa Nedićevom vladom|Srpska državna straža}} Iako [[Adolf Hitler]] nije dozvolio saradnju sa Mihailovićem u punom obimu, Mihailoviću je isporučena veća količinu oružja, municije i opreme, iz nemačkih magacina.<ref name="Saslušanje"/> {{izdvojeni citat|Hitler se složio da se delimično ispune srpske želje. Da se odobri formiranja srpske nacioanlne armije od 50.000 boraca, to je Hitler kategorički odbio. Da je došlo do približavanja između Nedića i Mihailovića, na to se treba gledati kao nešto što je krajnje nepoželjno. Nemačka mora da pokuša, da njih dvojicu što je moguće pre opet razdvoji. Povezano sa ovime, Firer je upozorio na opasnost Velikosrpstva, koji je jedini državotvorni elemenat, koji postoji na prostoru Jugoistoka Evrope i kao takvog ga treba vrednovati.<ref name="Živković"/>|Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta}} Po povratku iz Hitlerovog štaba, [[30. avgust]]a 1944. je održano savetovanje u štabu komande Jugoistoka o aktuelnim pitanjima saradnje sa Dražom Mihailovićem i razvoju celokupne situacije na području Jugoistoka. Uprkos Hitlerovom nepoverenju, Nojbaher je i dalje tvrdio da Draža Mihajlović, poput Milana Nedića, verno služi nemačkim interesima, i da se "do danas trudio da ne zauzme neprijateljsko držanje prema okupatoru". To isto smatra i za ostale vodeće Srbe, koji su se, pod parolom »Dajte nam oružje — onda pripadamo Vama«, lojalno držali.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=980&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frames no. 000974—000978.]</ref><ref name="ReferenceB">[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_231.htm Zabeleška obaveštajne grupe nemačkih komandi na Jugoistoku od 30. avgusta 1944. sa savetovanja u štabu komande Jugoistoka o aktuelnim pitanjima saradnje sa Dražom Mihailovićem i razvoju celokupne situacije na području Jugoistoka]</ref> Nojbaher je strahovao da, zbog neispunjenja zahteva, četnici ne krenu da se bune: {{izdvojeni citat|Po mišljenju ministra Nojbahera, za sada još neće doći do narodnog ustanka. Treba, međutim, računati s tim da Draža Mihajlović može svoje ljude, zbog neispunjenja svih prijavljenih zahteva, još manje da drži okupljene oko svoje ideologije. Od strane poslanstva će biti urađeno sve da se spreči neko političko klizanje zemlje.<ref name="ReferenceB"/>}} Na sastanku održanom 26. avgusta 1944. kod komandanta Jugoistoka, sumirani su rezultati posjete Hitlerovom glavnom štabu. Neubacher je i ovom prilikom svjedočio o Hitlerovom rezervisanom stavu: {{izdvojeni citat|Poslanik Nojbaher ukazuje na to da je Firer, povrh formulisanja koje je upotrebljeno u izveštaju, priznao kao dozvoljivu podršku četnika DM u okviru »onog što je taktički poželjno«. Firer, međutim, nije pristao na predlog specijalnog opunomoćenika da tu formulaciju proširi opštim izdavanjem jedne generalne punomoći k-tu Jugoistoka. Specijalni opunomoćenik je zastupao stanovište, nasuprot Fireru, da premijera Nedića treba oceniti kao pouzdanog i da se on, uostalom kao jedini od svih državnika Jugoistoka, nedvosmisleno antiengleski postavio. Ljudi DM su bez sumnje antikomunistički iz razloga nacionalne potrebe. Poverenje koje treba imati u četnike ne bi nikad smelo da ide tako daleko da im se eventualno poveri zaštita životno važnih objekata. U tom smislu, četnici nikad ne bi smeli biti pripušteni železnicama. Po shvatanju specijalnog opunomoćenika, Firer je pridržao pravo da se za srpsku kartu uhvati onda kad izolirani razvoj u Bugarskoj to bude pokazao celishodnim. Posl. Nojbaher je dalje izložio da se situacija, koja je služila kao preduslov za zajedničko izlaganje kod Firera u pitanju DM, iz osnova promenila usled rumunske objave rata i bugarskog držanja (izveštaj o bugarskoj ponudi za primirje u Ankari). Draža Mihailović i srpski nacionalisti nalaze se sada u konfliktu između nade na skoro oslobođenje od okupatora i straha od poplave komunizma. DM u ovom času nije u stanju, u pogledu naoružanja, da se suprotstavi komunizmu s izgledom na uspeh.<ref>[https://znaci.org/NARA/T316.php?broj=840&rec=311&roll=192 NARA, T311, Roll 192, frames no. 000837—000840.]</ref><ref>[https://www.znaci.org/00001/4_12_4_114.htm Zapisnik sa savetovanja održanog 26. avgusta 1944. kod komandanta Jugoistoka povodom njegovog boravka kod Hitlera 22. avgusta 1944. u vezi situacije na Jugoistoku i odnosa s četnicima]</ref>}} Po povratku sa savetovanja u Hitlerovom štabu, komandant Jugoistoka Maksimilijan fon Vajhs naredio je da se četnicima isporuči 5 miliona metaka. Pored toga, odobreno je 11.000 pušaka, zaplenjenih od jugoslovenske vojske, za naoružanje Mihailovićeve 4. grupe jurišnih korpusa. Predstavnicima Draže Mihailovića, obećano je da će im se, pored navedenih isporuka, iz nemačkog municijskog skladišta u Kragujevcu staviti na raspolaganje još 7.000 pušaka sa po 100 metaka, 50 mitraljeza sa po 13.000 metaka i 42 minobacača sa po 250 mina.<ref name="Milovanović_11_69"/> Iako je to bilo daleko od tražene armije, [[6. septembra]] [[1944]]. godine kvislinška [[Srpska državna straža]] je stavljena pod komandu generala [[Dragoljub Mihailović|Dragoljuba Mihailovića]].<ref>[https://www.znaci.org/00001/4_14_4_61.htm Obaveštenje štaba Komande Srbije od 7. septembra 1944. potčinjenim jedinicama o ulasku jedinica Srpske državne straže u sastav četničkih jedinica pod komandom štaba Komande Srbije], Zbornik dokumenata i podataka NOR-a, tom XIV, knjiga 4, Vojnoizdavački zavod, Beograd - dokument broj 61</ref> == Izvori == {{Izvori|2}} == Povezano == * [[Sporazum Nedića i Mihailovića 1944.]] * [[Saradnja četnika sa Nedićevom vladom]] * [[Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] {{Kolaboracija u Jugoslaviji}} [[Kategorija:Četnici]] [[Kategorija:Bitka za Srbiju 1944.]] [[Kategorija:Dragoljub Mihailović]] [[Kategorija:Srbija u Drugom svjetskom ratu]] [[Kategorija:Saradnja četnika sa snagama Osovine u Drugom svetskom ratu]] f10ds8aac53mcxf9ab3lrn6bkjl93bj E1210 0 1268410 42470723 42307645 2025-06-10T19:52:00Z Marbletan 159118 Manogepix.svg 42470723 wikitext text/x-wiki {{Chembox-lat | Watchedfields = | verifiedrevid = | Name = E1210 | ImageFile = Manogepix.svg | ImageSize = | ImageAlt = | ImageCaption = | ImageFile1 = | ImageSize1 = | ImageAlt1 = | ImageCaption1 = | ImageFile2 = | ImageSize2 = | ImageAlt2 = | ImageCaption2 = | ImageFile3 = | ImageSize3 = | ImageAlt3 = | ImageCaption3 = | ImageFile4 = | ImageSize4 = | ImageAlt4 = | ImageCaption4 = | ImageFileL1 = | ImageFileL1_Ref = {{chemboximage|correct|}} | ImageSizeL1 = | ImageAltL1 = | ImageCaptionL1 = | ImageFileR1 = | ImageFileR1_Ref = {{chemboximage|correct|}} | ImageSizeR1 = | ImageAltR1 = | ImageCaptionR1 = | ImageFileL2 = | ImageFileL2_Ref = {{chemboximage|correct|}} | ImageSizeL2 = | ImageAltL2 = | ImageCaptionL2 = | ImageFileR2 = | ImageFileR2_Ref = {{chemboximage|correct|}} | ImageSizeR2 = | ImageAltR2 = | ImageCaptionR2 = | IUPACName = | IUPACName_hidden = yes | SystematicName = | OtherNames = | Section1 = {{Chembox Identifiers-lat | Abbreviations = | CASNo = | CASNo_Comment = | CASNo_Ref = {{cascite|correct|CAS}} | CASNos = | CASOther = | PubChem = 16719049 | PubChem_Ref = {{Pubchemcite|correct|Pubchem}} | PubChem_Comment = | PubChem5 = | PubChem5_Comment = | PubChemOther = | ChemSpiderID = | ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}} | ChemSpiderID_Comment = | ChemSpiderID5 = | ChemSpiderIDOther = | EINECS = | EC-number = | EINECSCASNO = | UNNumber = | UNII = | UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}} | DrugBank = | KEGG = | KEGG_Ref = {{keggcite|correct|kegg}} | MeSHName = | ChEBI = | ChEBI_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | ChEMBL = | ChEMBL_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | RTECS = | ATCvet = | ATCCode_prefix = | ATCCode_suffix = | ATC_Supplemental = | SMILES = Nc1ncccc1c2onc(Cc3ccc(COc4ccccn4)cc3)c2 | InChI = | StdInChI = 1S/C21H18N4O2/c22-21-18(4-3-11-24-21)19-13-17(25-27-19)12-15-6-8-16(9-7-15)14-26-20-5-1-2-10-23-20/h1-11,13H,12,14H2,(H2,22,24) | StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | StdInChIKey = WSEKTEUGRLFBSE-UHFFFAOYSA-N | StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | Beilstein = | Gmelin = | 3DMet = }} | Section2 = {{Chembox Properties-lat |C=21 |H=18 |N=4 |O=2 | MolarMass = 358,393 | Appearance = | Density = | MeltingPt = | Melting_notes = | BoilingPt = | Boiling_notes = | LogP = | VaporPressure = | HenryConstant = | AtmosphericOHRateConstant = | pKa = | pKb = | Solubility = | SolubleOther = | Solvent = | Sheet Resistance = | Methacrylate Equiv Wt = | Bulk Conductivity = }} | Section3 = {{Chembox Structure-lat | CrystalStruct = | Coordination = | MolShape = }} | Section4 = {{Chembox Thermochemistry-lat | DeltaHc = | DeltaHf = | Entropy = | HeatCapacity = }} | Section5 = {{Chembox Pharmacology-lat | AdminRoutes = | Bioavail = | Metabolism = | HalfLife = | ProteinBound = | Excretion = | Legal_status = | Legal_US = | Legal_UK = | Legal_AU = | Legal_CA = | PregCat = | PregCat_AU = | PregCat_US = }} | Section6 = {{Chembox Explosive-lat | ShockSens = | FrictionSens = | ExplosiveV = | REFactor = }} | Section7 = {{Chembox Hazards-lat | ExternalMSDS = | EUClass = | EUIndex = | MainHazards = | NFPA-H = | NFPA-F = | NFPA-R = | NFPA-O = | RPhrases = | SPhrases = | RSPhrases = | FlashPt = | Autoignition = | ExploLimits = | LD50 = | PEL = }} | Section8 = {{Chembox Related-lat | OtherAnions = | OtherCations = | OtherFunctn = | Function = | OtherCpds = }} }} '''E1210''' je [[organsko jedinjenje]], koje sadrži 21 [[atom]] [[ugljenik]]a i ima [[Molekulska masa|molekulsku masu]] od 358,393 [[Jedinica atomske mase|''Da'']]. == Osobine == {| class="wikitable sortable" |- ! Osobina !! Vrednost |- | [[Vodonična veza|Broj akceptora vodonika]] || 5 |- | [[Vodonična veza|Broj donora vodonika]] || 1 |- | [[Geometrija molekula|Broj rotacionih veza]] || 6 |- | [[Particioni koeficijent]]<ref>{{cite doi/10.1021/jp980230o|noedit}}</ref> (''ALogP'') || 3,7 |- | [[Rastvorljivost]]<ref>{{cite pmid|11749573|noedit}}</ref> (''logS'', log(''mol/L'')) || -6,3 |- | [[Polarna površina molekula|Polarna površina]]<ref>{{cite pmid|11020286|noedit}}</ref> (''PSA'', [[Ангстрем (јединица)|''Å''<sup>2</sup>]]) || 87,1 |} == Reference == {{reflist|2}} == Literatura == {{refbegin}} * {{Clayden1st}} * {{March6th}} * {{Katritzky2nd}} {{refend}} == Vanjske veze == {{Portal-lat|Hemija}} {{Commonscat-lat|E1210}} * {{PubChemInCheKey|WSEKTEUGRLFBSE-UHFFFAOYSA-N|E1210}} [[Kategorija:Aromatični amini]] [[Kategorija:Piridini]] [[Kategorija:Izoksazoli]] 0i4fautohpqykg9qc76zqxzefz5ab7p Kripton difluorid 0 1270182 42470818 42298687 2025-06-11T09:34:20Z Д.Ильин 72356 42470818 wikitext text/x-wiki {{Chembox-lat | Watchedfields = | verifiedrevid = | Name = Kripton difluorid | ImageFile = | ImageSize = | ImageAlt = | ImageCaption = | ImageFile1 = | ImageSize1 = | ImageAlt1 = | ImageCaption1 = | ImageFile2 = | ImageSize2 = | ImageAlt2 = | ImageCaption2 = | ImageFile3 = | ImageSize3 = | ImageAlt3 = | ImageCaption3 = | ImageFile4 = | ImageSize4 = | ImageAlt4 = | ImageCaption4 = | ImageFileL1 = Krypton-difluoride-2D-dimensions.svg | ImageFileL1_Ref = {{chemboximage|correct|}} | ImageSizeL1 = | ImageAltL1 = | ImageCaptionL1 = | ImageFileR1 = Krypton-difluoride-3D-vdW.png | ImageFileR1_Ref = {{chemboximage|correct|}} | ImageSizeR1 = | ImageAltR1 = | ImageCaptionR1 = | ImageFileL2 = | ImageFileL2_Ref = {{chemboximage|correct|}} | ImageSizeL2 = | ImageAltL2 = | ImageCaptionL2 = | ImageFileR2 = | ImageFileR2_Ref = {{chemboximage|correct|}} | ImageSizeR2 = | ImageAltR2 = | ImageCaptionR2 = | IUPACName = | IUPACName_hidden = yes | SystematicName = | OtherNames = | Section1 = {{Chembox Identifiers-lat | Abbreviations = | CASNo = 13773-81-4 | CASNo_Comment = | CASNo_Ref = {{cascite|correct|CAS}} | CASNos = | CASOther = | PubChem = 83721 | PubChem_Ref = {{Pubchemcite|correct|Pubchem}} | PubChem_Comment = | PubChem5 = | PubChem5_Comment = | PubChemOther = | ChemSpiderID = 75543 | ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}} | ChemSpiderID_Comment = | ChemSpiderID5 = | ChemSpiderIDOther = | EINECS = | EC-number = | EINECSCASNO = | UNNumber = | UNII = | UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}} | DrugBank = | KEGG = | KEGG_Ref = {{keggcite|correct|kegg}} | MeSHName = | ChEBI = | ChEBI_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | ChEMBL = | ChEMBL_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | RTECS = | ATCvet = | ATCCode_prefix = | ATCCode_suffix = | ATC_Supplemental = | SMILES = F[Kr]F | InChI = 1S/F2Kr/c1-3-2 | StdInChI = 1S/F2Kr/c1-3-2 | StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | StdInChIKey = QGOSZQZQVQAYFS-UHFFFAOYSA-N | StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | Beilstein = | Gmelin = | 3DMet = }} | Section2 = {{Chembox Properties-lat |F=2 |Kr=1 | MolarMass = 121,795 | Appearance = | Density = | MeltingPt = | Melting_notes = | BoilingPt = | Boiling_notes = | LogP = | VaporPressure = | HenryConstant = | AtmosphericOHRateConstant = | pKa = | pKb = | Solubility = | SolubleOther = | Solvent = | Sheet Resistance = | Methacrylate Equiv Wt = | Bulk Conductivity = }} | Section3 = {{Chembox Structure-lat | CrystalStruct = | Coordination = | MolShape = }} | Section4 = {{Chembox Thermochemistry-lat | DeltaHc = | DeltaHf = | Entropy = | HeatCapacity = }} | Section5 = {{Chembox Pharmacology-lat | AdminRoutes = | Bioavail = | Metabolism = | HalfLife = | ProteinBound = | Excretion = | Legal_status = | Legal_US = | Legal_UK = | Legal_AU = | Legal_CA = | PregCat = | PregCat_AU = | PregCat_US = }} | Section6 = {{Chembox Explosive-lat | ShockSens = | FrictionSens = | ExplosiveV = | REFactor = }} | Section7 = {{Chembox Hazards-lat | ExternalMSDS = | EUClass = | EUIndex = | MainHazards = | NFPA-H = | NFPA-F = | NFPA-R = | NFPA-O = | RPhrases = | SPhrases = | RSPhrases = | FlashPt = | Autoignition = | ExploLimits = | LD50 = | PEL = }} | Section8 = {{Chembox Related-lat | OtherAnions = | OtherCations = | OtherFunctn = | Function = | OtherCpds = }} }} '''Kripton difluorid''' je [[hemijsko jedinjenje]], koje ima [[Molekulska masa|molekulsku masu]] od 121,795 [[Jedinica atomske mase|''Da'']]. == Osobine == {| class="wikitable sortable" |- ! Osobina !! Vrednost |- | [[Vodonična veza|Broj akceptora vodonika]] || 0 |- | [[Vodonična veza|Broj donora vodonika]] || 0 |- | [[Geometrija molekula|Broj rotacionih veza]] || 0 |- | [[Particioni koeficijent]]<ref>{{cite doi/10.1021/jp980230o|noedit}}</ref> (''ALogP'') || 0,4 |- | [[Rastvorljivost]]<ref>{{cite pmid|11749573|noedit}}</ref> (''logS'', log(''mol/L'')) || 0,2 |- | [[Polarna površina molekula|Polarna površina]]<ref>{{cite pmid|11020286|noedit}}</ref> (''PSA'', [[Ангстрем (јединица)|''Å''<sup>2</sup>]]) || 0,0 |} == Reference == {{reflist|2}} == Literatura == {{refbegin}} * {{Holleman&Wiberg1st}} * {{Housecroft3rd}} {{refend}} == Vanjske veze == {{Portal-lat|Hemija}} {{Commonscat-lat|Krypton difluoride}} * {{PubChemInCheKey|QGOSZQZQVQAYFS-UHFFFAOYSA-N|Krypton difluoride}} [[Kategorija:Fluoridi]] [[Kategorija:Jedinjenja kriptona]] etv6kq6essz7utyvvwrd3eutaxvsz5h Metil cijanoakrilat 0 1270701 42470829 42299072 2025-06-11T10:58:49Z Д.Ильин 72356 42470829 wikitext text/x-wiki {{Chembox-lat | Watchedfields = | verifiedrevid = | Name = Metil cijanoakrilat | ImageFile = Cyanoacrylate structure.svg | ImageSize = | ImageAlt = | ImageCaption = | ImageFile1 = Methyl-cyanoacrylate-3D-balls.png | ImageSize1 = | ImageAlt1 = | ImageCaption1 = | ImageFile2 = | ImageSize2 = | ImageAlt2 = | ImageCaption2 = | ImageFile3 = | ImageSize3 = | ImageAlt3 = | ImageCaption3 = | ImageFile4 = | ImageSize4 = | ImageAlt4 = | ImageCaption4 = | ImageFileL1 = | ImageFileL1_Ref = {{chemboximage|correct|}} | ImageSizeL1 = | ImageAltL1 = | ImageCaptionL1 = | ImageFileR1 = | ImageFileR1_Ref = {{chemboximage|correct|}} | ImageSizeR1 = | ImageAltR1 = | ImageCaptionR1 = | ImageFileL2 = | ImageFileL2_Ref = {{chemboximage|correct|}} | ImageSizeL2 = | ImageAltL2 = | ImageCaptionL2 = | ImageFileR2 = | ImageFileR2_Ref = {{chemboximage|correct|}} | ImageSizeR2 = | ImageAltR2 = | ImageCaptionR2 = | IUPACName = | IUPACName_hidden = yes | SystematicName = | OtherNames = | Section1 = {{Chembox Identifiers-lat | Abbreviations = | CASNo = 137-05-3 | CASNo_Comment = | CASNo_Ref = {{cascite|correct|CAS}} | CASNos = | CASOther = | PubChem = 8711 | PubChem_Ref = {{Pubchemcite|correct|Pubchem}} | PubChem_Comment = | PubChem5 = | PubChem5_Comment = | PubChemOther = | ChemSpiderID = 8387 | ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}} | ChemSpiderID_Comment = | ChemSpiderID5 = | ChemSpiderIDOther = | EINECS = | EC-number = | EINECSCASNO = | UNNumber = | UNII = | UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}} | DrugBank = | KEGG = | KEGG_Ref = {{keggcite|correct|kegg}} | MeSHName = | ChEBI = | ChEBI_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | ChEMBL = | ChEMBL_Ref = {{ebicite|correct|EBI}} | RTECS = | ATCvet = | ATCCode_prefix = | ATCCode_suffix = | ATC_Supplemental = | SMILES = COC(=O)C(=C)C#N | InChI = 1/C5H5NO2/c1-4(3-6)5(7)8-2/h1H2,2H3 | StdInChI = 1S/C5H5NO2/c1-4(3-6)5(7)8-2/h1H2,2H3 | StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | StdInChIKey = MWCLLHOVUTZFKS-UHFFFAOYSA-N | StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}} | Beilstein = | Gmelin = | 3DMet = }} | Section2 = {{Chembox Properties-lat |C=5 |H=5 |N=1 |O=2 | MolarMass = 111,099 | Appearance = | Density = | MeltingPt = | Melting_notes = | BoilingPt = | Boiling_notes = | LogP = | VaporPressure = | HenryConstant = | AtmosphericOHRateConstant = | pKa = | pKb = | Solubility = | SolubleOther = | Solvent = | Sheet Resistance = | Methacrylate Equiv Wt = | Bulk Conductivity = }} | Section3 = {{Chembox Structure-lat | CrystalStruct = | Coordination = | MolShape = }} | Section4 = {{Chembox Thermochemistry-lat | DeltaHc = | DeltaHf = | Entropy = | HeatCapacity = }} | Section5 = {{Chembox Pharmacology-lat | AdminRoutes = | Bioavail = | Metabolism = | HalfLife = | ProteinBound = | Excretion = | Legal_status = | Legal_US = | Legal_UK = | Legal_AU = | Legal_CA = | PregCat = | PregCat_AU = | PregCat_US = }} | Section6 = {{Chembox Explosive-lat | ShockSens = | FrictionSens = | ExplosiveV = | REFactor = }} | Section7 = {{Chembox Hazards-lat | ExternalMSDS = | EUClass = | EUIndex = | MainHazards = | NFPA-H = | NFPA-F = | NFPA-R = | NFPA-O = | RPhrases = | SPhrases = | RSPhrases = | FlashPt = | Autoignition = | ExploLimits = | LD50 = | PEL = }} | Section8 = {{Chembox Related-lat | OtherAnions = | OtherCations = | OtherFunctn = | Function = | OtherCpds = }} }} '''Metil cijanoakrilat''' je [[organsko jedinjenje]], koje sadrži 5 [[atom]]a [[ugljenik]]a i ima [[Molekulska masa|molekulsku masu]] od 111,099 [[Jedinica atomske mase|''Da'']]. == Osobine == {| class="wikitable sortable" |- ! Osobina !! Vrednost |- | [[Vodonična veza|Broj akceptora vodonika]] || 3 |- | [[Vodonična veza|Broj donora vodonika]] || 0 |- | [[Geometrija molekula|Broj rotacionih veza]] || 2 |- | [[Particioni koeficijent]]<ref>{{cite doi/10.1021/jp980230o|noedit}}</ref> (''ALogP'') || 0,6 |- | [[Rastvorljivost]]<ref>{{cite pmid|11749573|noedit}}</ref> (''logS'', log(''mol/L'')) || -1,1 |- | [[Polarna površina molekula|Polarna površina]]<ref>{{cite pmid|11020286|noedit}}</ref> (''PSA'', [[Ангстрем (јединица)|''Å''<sup>2</sup>]]) || 50,1 |} == Reference == {{reflist|2}} == Literatura == {{refbegin}} * {{Clayden1st}} * {{March6th}} * {{Katritzky2nd}} {{refend}} == Vanjske veze == {{Portal-lat|Hemija}} {{Commonscat-lat|Methyl cyanoacrylate}} * {{PubChemInCheKey|MWCLLHOVUTZFKS-UHFFFAOYSA-N|Methyl cyanoacrylate}} [[Kategorija:Metil estri]] [[Kategorija:Nitrili]] [[Kategorija:Alkeni]] h7yc3dzbndti68qmzut99et2o6je9v2 Echzell 0 1368753 42470792 42120026 2025-06-11T04:24:23Z Gliwi 135182 ([[c:GR|GR]]) [[File:Wappen Echzell.png]] → [[File:DEU Echzell COA.svg]] PNG → SVG 42470792 wikitext text/x-wiki {{Grad u Nemačkoj | naziv = Ehcel | izvorni_naziv = ''Echzell'' | slika = | opis_slike = Ehcel | gradska_zastava = | grb = DEU Echzell COA.svg | država = [[Njemačka]] | pokrajina = [[Hesen]] | lokacija = | osnivanje = | stanovništvo = 5.859<ref>Broj stanovnika po [http://web.archive.org/web/20100919050210/http://www.destatis.de/jetspeed/portal/cms/Sites/destatis/Internet/DE/Content/Statistiken/Regionales/Gemeindeverzeichnis/Administrativ/AdministrativeUebersicht,templateId=renderPrint.psml njem. Saveznom zavodu za statistiku]. [http://web.archive.org/web/20100827050647/http://www.destatis.de/jetspeed/portal/cms/Sites/destatis/Internet/DE/Content/Statistiken/Regionales/Gemeindeverzeichnis/Administrativ/Archiv/GV2000VJ/2Q__30062010__Auszug,property=file.xls Stanje] 30. 6. 2010.</ref> | gustina = 156 | aglomeracija = | površina = 37,6 | gšir = 50.38333 | gduž = 8.88333 | nadmorska_visina = 144 | registarska_oznaka = FB | pozivni_broj = 06008,06035 | poštanski_kod = 61209 | dan_grada = | veb-strana = [http://www.echzell.de/ www.echzell.de] | gradonačelnik = ''Dieter Müller'' | stranka = SPD | ije = da }} '''Ehcel''' ({{jez-nem|Echzell}}) je opština u [[Njemačka|njemačkoj]] saveznoj državi [[Hesen]]. Jedno je od 25 opštinskih središta okruga [[Okrug Veterau|Veterau]]. Prema procjeni iz 2010. u opštini je živjelo 5.859 stanovnika. Posjeduje regionalnu šifru (''AGS'') 6440006. == Geografski i demografski podaci == [[Datoteka:Echzell_in_FB.svg|mini|levo|250px|Položaj opštine u okrugu Veterau]] Ehcel se nalazi u saveznoj državi [[Hesen]] u okrugu Veterau. Opština se nalazi na nadmorskoj visini od 144 metra. Površina opštine iznosi 37,6&nbsp;km². U samom mjestu je, prema procjeni iz 2010. godine, živjelo 5.859 stanovnika. Prosječna gustina stanovništva iznosi 156 stanovnika/km². == Reference == {{reflist}} == Literatura == {{refbegin|2}} * {{BergerGeographischeNamenInDeutschland}} * {{FulbrookConciseHistoryOfGermany}} * {{ShawUrbanHistoricalGeography}} * {{HomeGermany}} * {{HammDemographicChange}} * {{BerghahnModernGermany}} * {{KleinerAtlas}} * {{GrosserAtlas}} {{refend}} == Vanjske veze == {{portal|Nemačka}} {{Commonscat|Echzell}} * [http://www.echzell.de/ Zvanični sajt opštine] {{de}} * [http://www.destatis.de/ Nem. Savezni zavod za statistiku] {{de}} * [http://www.staedtetag.de Stalna konferencija gradova i opština] {{de}} * [http://www.kommon.de/ KommOn] - Informacioni sistem gradova, opština i okruga. {{de}} {{Nezavisni gradovi i opštine u okrugu Veterau}} j3mnlwbxmjie7fduj0d0x7ad0psum3l Đulelija 0 1452296 42470799 42290961 2025-06-11T06:19:41Z InternetArchiveBot 155863 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 42470799 wikitext text/x-wiki {{Naseljeno mesto u Makedoniji-lat |mesto = Đulelija |izvorno_ime = {{jez-mak|Ѓулели}} |slika = Ѓулели.jpg |opis_slike = |opština = Valandovo |populacija = 0 |nadm visina = 110 |gšir = 41.3667 |gduž = 22.4500 |pozivni broj = 034 |poštanski kod = 2464 |registarska oznaka = GE }} '''Đulelija''' ({{jez-mak|Ѓулели}}, {{jez-tr|Göleli}}) je naselje u [[Republika Makedonija|Republici Makedoniji]], u jugoistočnom delu države. Đulelija je naselje u okviru [[Opština Valandovo|opštine Valandovo]]. == Prirodni uslovi == Đulelija je smeštena u jugoistočnom delu [[Republika Makedonija|Republike Makedonije]]. Od najbližeg grada, [[Valandovo|Valandova]], naselje je udaljeno 15 kilometara severozapadno. Naselje Đulelija se nalazi u istorijskoj oblasti [[Bojmija]]. Naselje je položeno u južnoj podgorini planine [[Plavuš (planina)|Plavuš]], na približno 110 metara nadmorske visine. Južno od naselja pruža se dolina reke [[Vardar]]. Mesna klima je izmenjena [[Kontinentalna klima|kontinentalna]] sa značajnim uticajem [[Egej]]a (žarka leta). == Stanovništvo == Đulelija je prema poslednjem popisu iz [[2002]]. godine bila bez stanovnika. Većinsko stanovništvo u naselju bili su [[Turci]] (spontano se iselili u maticu posle [[Drugi svetski rat|Drugog svetskog rata]]), a pretežna veroispovest mesnog stanovništva [[islam]]. == Izvori == * [http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf Popis u Makedoniji 2002. - Knjiga 10.] == Vanjske veze == * [http://www.valandovo.gov.mk www.valandovo.gov.mk Zvanična stranica opštine Valandovo] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201126184607/http://www.valandovo.gov.mk/ |date=2020-11-26 }} {{Opština Valandovo}} [[Kategorija:Opština Valandovo]] gygxv9u86vc0fkl2qm63r86as29heds Đavato (Bogdanci) 0 1452513 42470798 42301003 2025-06-11T06:14:44Z InternetArchiveBot 155863 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 42470798 wikitext text/x-wiki {{Drugo značenje2|Đavato}} {{Naseljeno mesto u Makedoniji-lat |mesto = Đavato |izvorno_ime = {{jez-mak|Ѓавато}} |slika = Викиекспедиција Бојмија 168.jpg |opis_slike = |opština = Bogdanci |populacija = 438 |nadm visina = 50 |gšir = 41.1958 |gduž = 22.5367 |pozivni broj = 034 |poštanski kod = 1484 |registarska oznaka = GE }} '''Đavato''' ({{jez-mak|Ѓавато}}) je naselje u [[Republika Makedonija|Republici Makedoniji]], u južnom delu države. Đavato je naselje u okviru [[Opština Bogdanci|opštine Bogdanci]]. == Prirodni uslovi == Đavato je smešteno u južnom delu [[Republika Makedonija|Republike Makedonije]]. Od najbližeg grada, [[Bogdanci|Bogdanaca]], selo je udaljeno 5 kilometara zapadno. Selo Đavato se nalazi u istorijskoj oblasti [[Bojmija]]. Selo je na strmoj obali [[Vardar]]a, na približno 50 metara nadmorske visine. Istočno od sela se izdiže gorje. Mesna klima je izmenjena [[Kontinentalna klima|kontinentalna]] sa značajnim uticajem [[Egej]]a (žarka leta). == Stanovništvo == Đavato je prema poslednjem popisu iz [[2002]]. godine imalo 438 stanovnika. {| border=1 cellspacing=0 cellpadding=2 | '''Nacionalnost''' | '''Stanovnika''' |- | [[makedonci]] | 407 |- | [[albanci]] | 0 |- | [[turci]] | 6 |- | [[romi]] | 0 |- | [[vlasi]] | 0 |- | [[srbi]] | 21 |- | ostali | 4 |- |} Pretežna veroispovest mesnog stanovništva je [[pravoslavlje]]. == Izvori == * [http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf Popis u Makedoniji 2002. - Knjiga 10.] == Vanjske veze == * [http://www.valandovo.gov.mk/ www.valandovo.gov.mk Zvanična stranica opštine Bogdanci] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201126184607/http://www.valandovo.gov.mk/ |date=2020-11-26 }} {{Opština Bogdanci}} [[Kategorija:Opština Bogdanci]] 4u1yktxxi582su63tk7iiav0f129izh Čalaklija 0 1454293 42470794 42290898 2025-06-11T05:20:50Z InternetArchiveBot 155863 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 42470794 wikitext text/x-wiki {{Naseljeno mesto u Makedoniji-lat |mesto = Čalaklija |izvorno_ime = {{jez-mak|Чалакли}} |slika = Поглед на Татарли (лево) и Чалакли (десно).jpg |opis_slike = |opština = Valandovo |populacija = 277 |nadm visina = 160 |gšir = 41.3033 |gduž = 22.6400 |pozivni broj = 034 |poštanski kod = 2461 |registarska oznaka = GE }} '''Čalaklija''' ({{jez-mak|Чалакли}}, {{jez-tr|Çalıklı}}) je naselje u [[Republika Makedonija|Republici Makedoniji]], u jugoistočnom delu države. Čalaklija je naselje u okviru [[Opština Valandovo|opštine Valandovo]]. == Prirodni uslovi == Čalaklija je smeštena u jugoistočnom delu [[Republika Makedonija|Republike Makedonije]]. Od najbližeg grada, [[Valandovo|Valandova]], naselje je udaljeno 8 kilometara istočno. Naselje Čalaklija se nalazi u istorijskoj oblasti [[Bojmija]]. Naselje je položeno u dolini [[Anska reka|Anske reke]], u južnoj podgorini planine [[Belasica (planina)|Belasice]], na približno 160 metara nadmorske visine. Mesna klima je izmenjena [[Kontinentalna klima|kontinentalna]] sa značajnim uticajem [[Egej]]a (žarka leta). == Stanovništvo == Čalaklija je prema poslednjem popisu iz [[2002.]] godine imala 277 stanovnika. Po popisu iz [[1994]]. godine naselje je imalo 358 stanovnika. Većinsko stanovništvo u naselju su [[Turci]]. Pretežna veroispovest mesnog stanovništva je [[islam]]. == Izvori == * [http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf Popis u Makedoniji 2002. - Knjiga 10.] == Vanjske veze == * [http://www.valandovo.gov.mk www.valandovo.gov.mk Zvanična stranica opštine Valandovo] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201126184607/http://www.valandovo.gov.mk/ |date=2020-11-26 }} {{Opština Valandovo}} [[Kategorija:Opština Valandovo]] jpzjqgjzbk3wmn9xxhd65kh7ns9ry4y Čestevo 0 1454334 42470796 42290920 2025-06-11T05:55:29Z InternetArchiveBot 155863 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 42470796 wikitext text/x-wiki {{Naseljeno mesto u Makedoniji-lat |mesto = Čestevo |izvorno_ime = {{jez-mak|Честево}} |slika = Остатоци од куќи во Честево.jpg |opis_slike = Čestevo 2023. godine |opština = Valandovo |populacija = 0 |nadm visina = 105 |gšir = 41.2950 |gduž = 22.5736 |pozivni broj = 034 |poštanski kod = 2460 |registarska oznaka = GE }} '''Čestevo''' ({{jez-mak|Честево}}, {{jez-tr|Çeştova}}) je naselje u [[Republika Makedonija|Republici Makedoniji]], u jugoistočnom delu države. Čestevo je naselje u okviru [[Opština Valandovo|opštine Valandovo]]. == Prirodni uslovi == Čestevo je smešteno u jugoistočnom delu [[Republika Makedonija|Republike Makedonije]]. Od najbližeg grada, [[Valandovo|Valandova]], naselje je udaljeno 2 kilometara južno. Naselje Čestevo se nalazi u istorijskoj oblasti [[Bojmija]]. Naselje je položeno u dolini [[Anska reka|Anske reke]], pritoke [[Vardar]]a, na približno 105 metara nadmorske visine. Mesna klima je izmenjena [[Kontinentalna klima|kontinentalna]] sa značajnim uticajem [[Egej]]a (žarka leta). == Stanovništvo == Čestevo je prema poslednjem popisu iz [[2002.]] godine bilo bez stanovnika. Većinsko stanovništvo u naselju bili su [[Turci|turski]] [[Cigani]], a pretežna veroispovest mesnog stanovništva [[islam]]. == Izvori == * [http://www.stat.gov.mk/publikacii/knigaX.pdf Popis u Makedoniji 2002. - Knjiga 10.] == Vanjske veze == * [http://www.valandovo.gov.mk www.valandovo.gov.mk Zvanična stranica opštine Valandovo] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201126184607/http://www.valandovo.gov.mk/ |date=2020-11-26 }} {{Opština Valandovo}} [[Kategorija:Opština Valandovo]] e29tzhu61b5s8gn5wgjd5rukaqm3hca Zapadni Šošoni 0 1503151 42470777 42418523 2025-06-11T01:19:12Z InternetArchiveBot 155863 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 42470777 wikitext text/x-wiki [[Datoteka:Westliche shoshone.png|mini|Područje Zapadnih Šošona.]] '''Zapadni Šošoni''' (Western Shoshone; Zapadni Šošoni) su kolektivno ime za više bandi i plemena američkih Indijanaca iz grupe pravih [[Šošoni|Šošona]]. Ostala plemena koja pripadaju pravim Šošonima i nose njihovo ime su: 1) [[Wind River]] (sa ogrankom [[Komanči]]; (Comanche); 2) [[Northern Shoshoni]], saveznici [[Bannock]]a iz [[Idaho|Idaha]]; 3) Goshute ili [[Gosiute]], koje Swanton klasificira u Zapadnu granu Šošona. Zapadni Šošoni pripadaju grupi noga-Indijanaca jer nisu bili pleme koje je živjelo od konja. Njihova kultura pripada Bazenu Velikog Slanog Jezera koju simbolizira sakupljanje po škrtom pustinjskom i polupustinjskom području. Insekti ([[kukci]]), [[gmazovi]], korijenje i razne bobice čine osnovu njihove prehrane do koje se u njihovoj zemlji moglo doći. Nešto lova na sitniju divljač također je bilo zastupljeno, osobito lov na zeca. Lov na zeca bio je kolektivan a mogao se organizirati jedino ako je bilo dovoljno ljudi i ako je netko od njih posjedovao mrežu za lov. Ova mreža slična mreži kakva se koristi u [[tenis]]u, sličnih očica i približne visine, razvlačila se u području gdje je trenutno bilo zečeva. Lovci su tada išli u hajku tjerajući životinje prema mreži. Ovakve hajke nisu bile baš najčešće, i na 'stolu' Zapadnih Šošona meso divljači je bilo rijtki gost. Zapadni Šošoni, za razliku Od Istočnih, odnosno Wind Rivera i Sjevernih, nisu imali konja, organizirali su se po malenim bandama koje se sastoje od par srodnih obitelji, čija je brojnost ovisila o količini hrane koja se mogla pronaći. Ove njihove malene bande koje su vječito tumarale u potrazi da se nešto pronađe i popuni uvijek prazan želudac, veoma su nalik na malene skupine zapadno-brazilskih [[Nambikwara]] koji su vodili veoma sličan život. - Slobodan život u prirodi kod Zapadnih Šošona, osobito u [[Kalifornija|Kaliforniji]], zapečatila su krda domaće stoke ([[1849]]) koja su uništila ionako oskudne izvore prehrane zapadno-šošonskog stanovništva. Nezaobilazne boginje [[1851]]. pogađaju kalifornijski grupu. Nešto kasnije [[1862]]., Indijanci su zasmetali poštanskim diližansama i '[[pony expressu]]' pa ih je veliki dio pobijen u dolini [[Steptoe Valley]] u Nevadi. == Bande == Zapadni Šošoni brojali su oko 4,500 duša (1700)u područjima sjeverne i zapadne Nevade. danas (2000) broj im iznosi 3,800 (NAHDB kalkulacija). Postojalo je 11 glavnih bandi na granici [[Utah]]a i [[Nevada|Nevade]] čiji potomci danas žive oko gradova i na rezervatima između [[Wells]]a i [[Winnemucca|Winnemucce]]. Steward (1937) je nabrojao 43 zaapdnošošonskih skupina, od kojih je devet označeno terminom ''band'', a 34 kao ''district''. Razlike između ovih skupina svakako su prije geografske nego sociopolitička organizacija. Većina ovih termina su zemljopisni nazivi, a 13 od njih temelje se na lokalnom izvoru hrane. :1. [[Beatty Šošponi|Beatty]], jedna ''band''-a u području Beatty na Stewardovoj mapi (1937), a diskutira se možda o dvije, Beatty u istoimenom kraju i Belted Mountains na južnom kraju planinskog vijenca Belted Range. :2. [[Big Smoky Valley Šošoni|Big Smoky Valley]] (Smoky Valley), šošonski naziv za ovaj narod ovdje bio je wi yimpihtikka ili 'estwers of buffalo berry''. :3. [[Carlin Šošoni|Carlin]], 'district', Steward o njima raspravlja (1938), ali ih nema na mapi (1937) :4. [[Cave Valley Šošoni|Cave Valley]], 'district', ni njih nema na mapi (1937). :5. [[Cherry Creek Šošoni|Cherry Creek]], 'district', naseljen ljudima iz Egan Canyona u blizini današnjeg Cherry Creeka. :6. [[Clover Valley Šošoni|Clover Valley]], raspravlja se odvojeno o Wells i Clovwer Valley (Steward, 1938). narod iz distrikata Halleck, Mary's Rivera i Clover Valleya, zajedno s Humboldt Riverom, nazivan je Kuyudikka, ili 'eaters of bitterroot'. On je isti kao i termin za narod iz Smith Creek Valleya koji glasi Kuyadikka; kuyu ili kuya je [[Valeriana edulis]]. :7. [[Crescent Valley Šošoni|Crescent Valley]], razgraničen na Crescent Valley i Grass Valley. Bez lociranih sela kod Stewarda. :8. [[Death Valley Šošoni|Death Valley]], Steward o ovoj grupi raspravlja pod imenom North Death Valley, a razlikuje se od South Death Valley, koji su Kawaiisu. Driver razlikuje dvije podgrupe Panaminta u Death Valleyu, o'hya i tū’mbīca. :9. [[Deep Creek Gosiute]], u nju je uključen i narod iz Antelope Valley. :10. [[Diamond Valley Šošoni|Diamond Valley]], narod iz Pine Creeka i Diamond Valleya. ''Pine Valley people'' iz Diamond Valleya na šošonskom je nazivan Pasiatikka, ''eaters of redtop grass'', ova biljka pripada rodu [[Agrostis]] (A. gigantea). :11. [[Dixie Valley Šošoni|Dixie Valley]], živjeli su možda na Dixie Creeku, nema ih na karti. :12. [[Elko Šošoni|Elko]], Sjeverni Šošoni sa rijeke Snake nazivali su ih tsogwiyuyugi. Po Stewardu ,tzsogwi je neka neidentificirana biljka, a glagol yuyuki, znači ''drhtati'', 'tresti se' (poput želea<ref>[http://books.google.com/books?id=g5nTRmIVQaEC&amp;pg=PA848&amp;lpg=PA848&amp;dq=Tussawehe&amp;source=bl&amp;ots=hL4t4VdT7O&amp;sig=YdWCpQSRctoc57M8qAULzTR1e9c&amp;hl=en&amp;ei=lYplTOWJItqgOKLO0NUN&amp;sa=X&amp;oi=book_result&amp;ct=result&amp;resnum=12&amp;ved=0CEAQ6AEwCw#v=onepage&amp;q=Tussawehe&amp;f=false Handbook...]</ref>). :13. [[Fish Eaters Šošoni|Fish Eaters]], o njima govori kao o Cache Valley ili Pangwiduka Šošonima. Dolazi od painkwitikka, u dijalektu i penkwitikka, =''eaters of fish''. :14. [[Fish Springs Valley Šošoni|Fish Springs Valley]], nema ih na mapi (1937) :15. [[Gosiute]], Steward u njih uključuje Deep Creek Gosiute, Skull Valley Gosiute, i Trout Creek Gosiute. Naziv se služneo speluje kao Goshute. Šošonski je naziv kusiutta (Miller, 1972), pisano kucyut (kušyut; Kroeber, 1909), riječ se često analizira da dolazi od kusippih (0ashes; pepeo), drugo joj je značenje i 'dry earth' (=suha zemlja) :16. [[Halleck Šošoni|Halleck]], ovaj distrikt je imanovan po suvremenom gradu. Šošonsko ime je isto kao i za Clover Valley Šošone. :17. [[Hot Creek Valley Šošoni|Hot Creek Valley]], obuhvača i sjeverni kraj Reveille Valleya. :18. [[Huki Eaters Šošoni|Huki Eaters]], kod Stewarda nazivani Promontory Point i Hukundüka. razni utori ovo ime različito interpretiraju. danas se najčešće smatra da dolazi od šošonskog hukkantikka, ili eaters of pickleweed ([[Allenrolfea occidentalis]]). Ovo je grm koji uspijeva rasti u suhim, pjeskovitim i alkalnim tlima na američkom Jugozapadu i sjevernom Meksiku, a šošonskim Indijancima je služila za hranu. :19. [[Huntington Valley Šošoni|Huntington Valley]] :20. [[Independence Valley Šošoni|Independence Valley]], na Maggie ili Magpie Creeku (Steward 1938) :21. [[Ione Valley Šošoni|Ione Valley]] (Ione), narod u blizini Cloverdalea, nazivan je waitikka ili eaters of ricegrass (Oryzopsis hymenoides). :22. [[Jakes Valley Šošoni|Jakes Valley]] :23. [[Kawich Šošoni|Kawich]], Kawich Mountains u Stewarda (1938) :24. [[Lida Šošoni|Lida]] :25. [[Little Lake Šošoni|Little Lake]], naznačeni u Stewarda kao prava 'band'-a, ali navodi da žive u 3 zimska sela bez dovolno međuseoske kohezije da bi činili pravu 'band'-u. Driver (1937) ih u ograničenom smislu navodi pod Koso; njegov naziv pawo'nda, u Stewardovim selima glasi pagunda. :26. [[Little Smoky Valley Šošoni|Little Smoky Valley]]. narod u ovom districtu nema imena za sebe, a railroad Valley Šošoni zovu ih yuwinai, ''dwellers in the south'' (stanovnici na jugu):27. Mary's River. U Stewarda se ovaj 'district' naziva Deeth. Sjeverni šošoni sa Snake Rivera nazivaju ih tu kkoi, 'black peak'. :27. [[North Fork Šošoni|North Fork]], ime označava north fork rijeke Humboldt :28. [[Palisade Šošoni|Palisade]], Steward ih spominje i razgraničava ali ne imeuje na karti. On i njegov informant ne slažu se jesu li oni dio naroda pine Creek iz distrikta Diamond Valley ili su bliži narodu sa Humboldt Rivera. :29. [[Panamint]] :30. [[Panamint Valley Šošoni|Panamint Valley]]. Kod Stewarda na mapi nisu jasno razgraničeni. Driver ih naziva Haita :31. [[Pine Nut Eaters]]. Kod Stewarda se zovu Grouse Creek. Sjeverni Šošoni ih zovu Tipatikka ili ''eaters of pinenuts''. :32. [[Railroad Valley Šošoni|Railroad Valley]]. Narod u Duckwateru nazivan je Tsaidüka, ''eaters of tule'' (vrsta trske). :33. [[Ralston Valley Šošoni|Ralston Valley]] :34. [[Reese River Šošoni|Reese River]], šošonski naziv kojim sebe nazivaju je mahagüadüka, ''eaters of [[Mentzelia]] seeds'', ovaj rod pripada porodici [[Loasaceae]], a njezino sjeme je služilo domorocima za hranu. :35. [[Ruby Valley Šošoni|Ruby Valley]]. narod Ruby Valleya nazivan je šošonski watatikka, eaters of ryegrass seed. Ima isto značenje kao [[waradika]] kod [[Bannock]]a; trava iz porodice [[Lolium]]. :36. [[Saline Valley Šošoni|Saline Valley]]. Ovaj narod sastoji se od tri podskupine a kolektivnu oznaku za sebe nemaju. Pojedinačno se zovu sa sjevera na jug: pauwü-ji (pauwü-jiji i slično), ko`onzi, narod galvnog sela ko`&lt;sup&gt;o&lt;/sup&gt;, i sigaitsi. Narod na vrhu planine zove se sigaiwatü. :37. [[Skull Valley Gosiute]], uključuje Gosiute iz Skull Valley i Sink Valleya. :38. [[Smith Creek Valley Šošoni|Smith Creek Valley]] (Smith), u šošonskom se zovu kuyatikka, eatres of bitterroot. Halleck, Clover valley i mary's River Šošoni imaju dijalektalnu razliku istog imena koja glasi Kuyudikka. :39. [[Snake Valley Šošoni|Snake Valley]] :40. [[South Fork Šošoni|South Fork]]. na mapi stoji kao '''S'''(outh) '''Fork V'''(alley); ''people from south fork''. :41. [[Spring Valley Šošoni|Spring Valley]] :42. [[Steptoe Valley Šošoni|Steptoe Valley]] :43. [[Trout Creek Gosiute]] :44. [[Weber Ute]] :45. [[Tosavits|White Knives]] == Zapadni Šošoni danas == ''Zapadni Šošoni iz Kalifornie'' * Zapadni Šošoni u Kaliforniji danas žive na rezervatima Big Pine, Bishop, Lone Pine, te na kolonijama Bridgeport i Death Valley (ovi su poznati kao Timbisha) ''Zapadni Šošoni iz Nevade'' * U Nevadi Zapadni Šošoni danas žive na rezervatu Duck Valley. == Reference == {{izvori}} == Vanjske veze == * [http://www.webpanda.com/white_pine_county/ethnic/shoshone.htm Western Shoshoni Indians in Nevada] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150921161437/http://www.webpanda.com/white_pine_county/ethnic/shoshone.htm |date=2015-09-21 }} * [http://www.sacred-texts.com/nam/ca/wsm/ Some Western Shoshoni Myths] * [http://www.nativeweb.org/pages/legal/shoshone/ruby_valley.html UNITED STATES TREATY WITH THE WESTERN SHOSHONI, 1863] * [http://www.onlineutah.com/shoshonehistory.shtml SHOSHONI INDIANS: Northwestern Shoshones] * [http://www.accessgenealogy.com/native/idaho/westernshoshonihist.htm Western Shoshoni Indian Tribe] [[Kategorija:Zapadni Šošoni| ]] [[Kategorija:Shoshoni]] [[Kategorija:Shoshonean]] [[Kategorija:Indijanci, Nevada]] [[Kategorija:Indijanci, Kalifornija]] [[Kategorija:Indijanci Velikog Bazena]] [[Kategorija:Indijanska plemena]] snhryf2uokrdgfzntp3929no5llpk59 Zet (Amfionov brat) 0 2533461 42470785 42449025 2025-06-11T02:48:34Z InternetArchiveBot 155863 Rescuing 0 sources and tagging 3 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 42470785 wikitext text/x-wiki '''Zet''' ({{lang-grc|Ζῆθος}}) bio je, u [[Grčka mitologija|grčkoj mitologiji]], sin [[Zevs]]a i [[Antiopa (Amfionova majka)|Amfione]], brat blizanac [[Amfion]]ov.<ref>[[Homer]], ''[[Odiseja]]'', [http://data.perseus.org/citations/urn:cts:greekLit:tlg0012.tlg002.perseus-grc1:11.225-11.270 XI, 260 sqq]{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}.</ref> == Mitologija == === Detinjstvo === [[Datoteka:Julius Troschel Zethus und Amphion 1840-50.jpg|thumb|right|''Amfion i Zet'' (1840–1850), delo Juliusa Troschela, [[Neue Pinakothek]]]] Antiopa je svojom iznimnom lepotom privukla [[Zevs]]a, koji joj se približio u obličju [[Satiri|satira]].<ref name=ovid6110>[[Ovidije]], ''[[Metamorfoze]]'', [http://data.perseus.org/citations/urn:cts:latinLit:phi0959.phi006.perseus-lat1:6.87-6.145 VI, 110 sqq].</ref> Kad je zatrudnela, Antiopa je, plašeći se očevog gneva, pobegla u [[Sikion]] kralju [[Epopej (mitologija)|Epopeju]], koji se potom njome oženio. Nakon Antiopinog beksta Niktej se ubio, ali je na samrti zakleo svog brata [[Lik (Niktejev brat)|Lika]] da ga osveti. Lik je napao i zauzeo Sikion, ubio Epopeja, a Antiopu kao zarobljenicu odveo u [[Eleutera|Eleuteru]] u [[Beotija|Beotiji]]. Tokom svog zarobljeništva u tom gradu Antiopa je rodila blizance ― Amfiona i Zeta, koji su bili [[Izlaganje dece|izloženi]], ali su ih pronašli i odgojili pastiri.<ref name=apol355>[[Apolodor iz Atine|Pseudo-Apolodor]], ''[[Biblioteka (Pseudo-Apolodor)|Biblioteka]]'', [http://data.perseus.org/citations/urn:cts:greekLit:tlg0548.tlg001.perseus-grc1:3.5.5 III, 5, 5]{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}.</ref> Prema [[Higin]]u, Antiopa je bila supruga Likova, koju je Epopej zaveo i obljubio. Zbog toga ju je muž odbacio i tek tad joj je prišao Zevs. [[Dirka (mitologija)|Dirka]], druga Likova žena, bila je ljubomorna na Antiopu, pa ju je bacila u okove.<ref>[[Higin]], ''Fabulae'', [http://www.theoi.com/Text/HyginusFabulae1.html#7 7].</ref><ref>[[Propercije]], ''Elegije'', [http://data.perseus.org/citations/urn:cts:latinLit:phi0620.phi001.perseus-lat2:1.4 I, 4, 15 sqq].</ref> Jedne večeri Zevsovom voljom raskinuli su se okovi kojima je Antiopa bila vezana, i ona je pobegla na [[Kiteron|planinu Kiteron]], gde je rodila Zevsovu decu ― Amfiona i Zeta. Prema [[Biblioteka (Pseudo-Apolodor)|Pseudo-Apolodoru]], Antiopa je ostala utamničena dugo vremena nakon što su joj se rodili sinovi, koji su odrasli među pastirima i nisu bili svesni svog porekla. [[Hermes]] (ili, prema drugima, [[Apolon]] ili [[Muze]]) darovao je Amfionu [[Lira|liru]]{{sfn|Schmitz|1867|loc=s.v. Amphion (1)}} i on je potom sam izumio [[kitarod]]iju ili celu [[Muzika|muzičku]] umetnost,<ref>[[Plinije Stariji]], ''[[Naturalis Historia|Prirodoslovna pitanja]]'', [http://data.perseus.org/citations/urn:cts:latinLit:phi0978.phi001.perseus-eng1:7.57 VII, 57].</ref> dok je njegov brat Zet izrastao u snažnog mladića, vičnog lovu i teškim poljoprovrednim radovima.{{sfn|Srejović|Cermanović-Kuzmanović|1989|loc=s.v. Amfion}} === Gradnja tebanskih zidina === [[Datoteka:Farnese Bull MAN Napoli Inv6002 n07.jpg|thumb|Farnezijski bik: predstava Dirkine smrti]] Amfion i Zet, koje [[Euripid]] naziva "bogovima na belim konjima",<ref>[[Euripid]], ''[[Feničanke]]'', [http://data.perseus.org/citations/urn:cts:greekLit:tlg0006.tlg015.perseus-grc1:588-613 606].</ref> utvrdili su grad Entresu kod [[Tespija|Tespije]] i nastanili se tamo.{{sfn|Schmitz|1867|loc=s.v. Amphion (1)}} U međuvremenu, Lik i Dirka na razne su načine mučili Antiopu. Jedne večeri Zevsovom voljom raskinuli su se okovi kojima je Antiopa bila vezana, i ona je pobegla na Kiteron. Tamo je srela svoju decu, koja je isprva nisu prepoznala, pa su htela da je vrate Dirki. No, pastiri koji su odgojili Amfiona i Zeta otkrili su im da je Antiopa njihova majka, nakon čega su dvojica mladića surovo kaznili Lika i Dirku. Braća su Dirku vezala za rogove divljeg bika i ona je izdahnula u strašnim mukama, a potom su ubili Lika.<ref name=apol355/><ref name=hig78>[[Higin]], ''Fabulae'', [http://www.theoi.com/Text/HyginusFabulae1.html#7 7], [http://www.theoi.com/Text/HyginusFabulae1.html#7 8].</ref> Neki kažu da je Hermes zabranio blizancima da ubiju Lika, ali im je dao vlast nad Tebom i naložio im da grad opašu zidinama.{{sfn|Srejović|Cermanović-Kuzmanović|1989|loc=s.v. Amfion}} Pri gradnji zidina Amfion je tako zanosno svirao na liri da se ogromno kamenje samo u sebe slagalo u bedeme.{{sfn|Schmitz|1867|loc=s.v. Amphion (1)}} === Brak i smrt === Oženio se [[Aedona|Aedonom]], kćerkom [[Pandarej]]evom, i umro je od bola kad je ona ubila njihovog sina [[Itil (mitologija)|Itila]].{{sfn|Srejović|Cermanović-Kuzmanović|1989|loc=s.v. Zet}} Neki pričaju da je njegova supruga bila [[Teba (mitologija)|Teba]]{{sfn|Schmitz|1867|loc=s.v. Zethus}} ili [[Nioba]].<ref>[[Apolodor iz Atine|Pseudo-Apolodor]], ''[[Biblioteka (Pseudo-Apolodor)|Biblioteka]]'', [http://data.perseus.org/citations/urn:cts:greekLit:tlg0548.tlg001.perseus-grc1:3.5.6 III, 5, 6].</ref><ref>[[Sholija]] uz [[Homer]]ovu ''[[Ilijada|Ilijadu]]'', [http://data.perseus.org/citations/urn:cts:greekLit:tlg0012.tlg001.perseus-grc1:24.596-24.642 XXIV, 602].</ref> Amfion i Zet pokopani su u Tebi (ili, prema [[Stefan Bizantinac|Stefanu Bizantincu]], u [[Titoreja|Titoreji]]), a Titorejani su verovali da će svoja polja učiniti plodnijim ako u određeno vreme u godini s Amfionova groba uzmu komad zemlje i stave ga na Antiopin grob; zato su Tebanci u to doba godine orhanizovali straže pored Amfionovog grova.<ref>[[Pausanija (pisac)|Pausanija]], ''Opis Helade'', [http://data.perseus.org/citations/urn:cts:greekLit:tlg0525.tlg001.perseus-grc1:9.17.3 IX, 17, 3]–[http://data.perseus.org/citations/urn:cts:greekLit:tlg0525.tlg001.perseus-grc1:9.17.4 4].</ref> U [[Had (podzemni svet)|Hadu]] je Amfion bio kažnjen zato što se podsmevao [[Leta (mitologija)|Leti]].<ref name=paus954>[[Pausanija (pisac)|Pausanija]], ''Opis Helade'', [http://data.perseus.org/citations/urn:cts:greekLit:tlg0525.tlg001.perseus-grc1:9.5.4 IX, 5, 4]{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}.</ref> Kazna kojom su Amfion i Zet kaznili Dirku predstavljena je jednim od najlepših sačuvanih dela [[Helenistička skulptura|helenističke skulpture]], [[Farnezijski bik|Farnezijskim bikom]], koji je delo [[Rodos|rodskih]] kipara [[Apolonije iz Tralesa|Apolonija iz Tralesa]] i [[Taurisk]]a; ta je skulptura otkrivena 1546.{{sfn|Schmitz|1867|loc=s.v. Amphion (1)}} i danas se nalazi u [[Napuljski nacionalni arheološki muzej|Napuljskom nacionalnom arheološkom muzeju]]. U [[Pula|Puli]] je nakon drugog svetskog rata otkriven [[antika|antički]] [[mozaik|podni mozaik]], nazvan ''[[Kažnjavanje Dirke]]'', koji potiče iz vremena između [[2. stoljeće|2]]. i [[3. stoljeće|3. veka]]. == Reference == {{reflist|2}} == Literatura == *{{Citation | last = Schmitz | first = Leonhard | author-link = | contribution = Amphion (1) | editor-last = Smith | editor-first = William | title = [[Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology]] | volume = | pages = | publisher = | place = Boston | year = 1867 | contribution-url = http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0104%3Aentry%3Damphion-bio-1}} *{{Citation | last = Schmitz | first = Leonhard | author-link = | contribution = Zethus | editor-last = Smith | editor-first = William | title = [[Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology]] | volume = | pages = | publisher = | place = Boston | year = 1867 | contribution-url = http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0104%3Aentry%3Dzethus-bio-1}} *{{cite book|last1= Srejović|first1= Dragoslav|last2= Cermanović-Kuzmanović|first2= Aleksandrina|title= Rečnik grčke i rimske mitologije|location= Beograd|publisher= Srpska književna zadruga|year=1989|ref=harv}} == Vanjske veze == *{{Commonscat-inline|Amphion and Zethus}} {{s-start}} {{s-reg}} {{s-bef|before=[[Lik (Niktejev brat)|Lik]]}} {{s-ttl|title=[[Tebanski kraljevi u grčkoj mitologiji|Mitski kraljevi]] [[Teba (Grčka)|Tebe]]|years=(zajednička vladavina)}} {{s-aft|after=[[Laj]]}} {{s-end}} [[Kategorija:Kraljevi u grčkoj mitologiji]] g4sb6uacg0feh8mn5uvcl0vcliteyb8 Šah Džahan 0 4083656 42470800 41688406 2025-06-11T06:30:00Z InternetArchiveBot 155863 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 42470800 wikitext text/x-wiki {{Vladar | ime = Šah Džahan | slika = 'Jujhar Singh Bundela Kneels in Submission to Shah Jahan', painted by Bichitr, c. 1630, Chester Beatty Library (cropped).jpg | širina_slike = 250p | opis_slike = Šah Džahan | puno_ime = | datum_rođenja = [[5. januar]] [[1594]]. | mesto_rođenja = | država_rođenja = | datum_smrti = [[22. januar]] [[1666]]. | mesto_smrti = | država_smrti = | sahranjen = | funkcija = | vladavina = | prethodnik = | naslednik = | dinastija = | otac = | majka = | supružnik = | deca = | grb = | opis_grba = }} '''Sabahudin Mohamed Šah Džahan''' ({{jez-urd|شاه ‌جہاں}}, {{jez-per|شاه جهان}};) [[5. januar]] [[1594]], [[Lahor]] – [[22. januar]] [[1666]], [[Agra]]) u mladosti poznat kao ''princ Huram'', a kasnije kao ''Šah Džahan'' (Kralj sveta) je bio [[mogulsko carstvo|mogulski car]] [[Indija|Indije]] od [[1627]]. do [[1658]]. Bio je sin treći sin velikog [[mogul]]a [[Džahangir]]a. Šah Džahan se smatra za jednog od najvećih mogulskih vladara i doba njegove vladavine se smatra zlatnim dobom. Prestonicu je iz [[Agra|Agre]] premestio u [[Delhi]] [[1648]]. godine. == Brak == Godine 1607. odlučeno je da se princ Huram oženi četrnaestogodišnjom Ardžumand Banu Begum, kćerkom persijskog plemića. Ona će postati velika ljubav njegovog života. Pravi brak su sklopili pet godina kasnije, 1612. Posle venčanja, očaran njenom lepotom i ličnim kvalitetima, Kuram joj je dao počasno ime [[Mumtaz Mahal]] (dragi ukras palate).{{sfn|Koch|2006|pp=18}} [[Datoteka:Agra 03-2016 04 Taj Mahal from Mehtab Bagh.jpg|mini|280px|Mauzolej [[Tadž Mahal]]]] Imali su zajedno 14-oro dece. Uprkos čestim trudnoćama, Mumtaz je pratila supruga u njegovim vojnim kampanjama. Ona je stalno bila uz supruga, bila mu je predani i verni savetnik, a njihov odnos međusobne ljubavi je bio intenzivan.{{sfn|Koch|2006|pp=19}} Hroničari tog vremena je opisuju kao privrženu suprugu lišenu političkih ambicija. Šah Džahan je imao još dve žene, ali je u odnosu prema njima bio krajnje površan. Mumtaz je umrla 1631. pri svom 14. porođaju. Šah Džahan je time bio duboko pogođen i proveo je godinu dana povučen tugujući za njom. Posle troga je počeo izgradnju njenog [[mauzolej]]a koja će trajati 22 godine. To je čuveni mauzolej [[Tadž Mahal]]. Džahan se razboleo 1658, što je njegov sin [[Aurangzeb]] iskoristio da preuzme vlast i zatoči oca u tvrđavi u [[Agra|Agri]]. Tu je i umro [[1666]]. Sahranjen je u Tadž Mahalu. == Reference == {{reflist}} == Literatura == {{refbegin|2}} * {{Cite book |ref= harv|last= Koch |first= Ebba | title = The Complete Taj Mahal: And the Riverfront Gardens of Agra |year=2006| format = Hardback| edition = First| publisher = Thames & Hudson Ltd | location = |isbn=978-0500342091}} *{{cite book| last = Asher | first = Catherine Ella Blanshard | title = The New Cambridge History of India, Vol I:4 – Architecture of Mughal India | year = 2003 | type = Hardback | edition = First published 1992, reprinted 2001,2003 | publisher = Cambridge University Press | location = Cambridge | isbn = 0-521-26728-5 | page =368 }} * Padshah Nama, a book written by Abdul Hamid Lahori * Shah Jahan Nama/Amal-i-salih by Inayat Khan/Muhammad Saleh Kamboh * Nushka i Dilkhusha by Bhimsen * Bernier, Francois, Travels in the Mogal Empire (1656–68), revised by V.A. Smith, Archibald Constable, Oxford 1934. * Tavernier, Jean Baptiste, Travels in India, trs. and ed. by V.Ball, 2 Vols. Macmillan, 1889, 1925. * De Laet, Joannes, The Empire of the Great Mogol, trs. by Hoyland and Banerjee, Bombay 1928. * Peter Mundy. ''Travels of Peter Mundy in Asia'', ed. Richard Carnac Temple, Hakluyt Society, London 1914. *{{cite book| last = Koch | first = Ebba | title = The Complete Taj Mahal: And the Riverfront Gardens of Agra| type = Hardback| edition = First| publisher = Thames & Hudson Ltd | location = | isbn = 0-500-34209-1| pages = 288 pages | date = Aug 2006 }} * Niccoloao Manucci, ''Storia do Mogor'', Eng. trs. by W. Irvine, 4 vols. John Murray, London 1906. * Manrique, Travels of Frey Sebastian Manrique, trs. by Eckford Luard, 2 Vols. Hakluyt Society, London 1927. * {{cite book | first=K.S. | last=Lal | authorlink= | author2= | year=1988 | title=The Mughal Harem | url=https://archive.org/details/mughalharem0000lalk | edition= | publisher=Aditya Prakashan | location=New Delhi | isbn=81-85179-03-4 }} * Begley, W, The Symbolic Role of Calligraphy on Three Imperial Mosques of Shah Jahan, Kaladarsana, 1978, pp.&nbsp;7 – 18 *{{cite book| last = Koch | first = Ebba | title = The Complete Taj Mahal: And the Riverfront Gardens of Agra | date = Aug 2006| type = Hardback| edition = First| publisher = Thames & Hudson Ltd | location = | isbn = 0500342091| pages = 288 pages }} * Hunter, William., ''The Imperial Gazetteer of India.''Turbner & Co.: London 1886 * A Handbook to Agra and the Taj by E.B. Havell {{refend}} == Vanjske veze == {{Commonscat|Shah Jahan}} * [http://thecmsindia.org/art.html#shah_jehan Shah Jehan in Christian Art] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130330114226/http://www.thecmsindia.org/art.html#shah_jehan |date=2013-03-30 }} * [http://www.twocircles.net/2008jul29/shah_jahans_353rd_death_anniversary_observed_taj_mahal.html Shah Jahan's 353rd death anniversary observed at Taj Mahal at TwoCircles.net] * [http://www.boloji.com/history/013.htm History of Islam in India at IndiaNest.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060618125100/http://boloji.com/history/013.htm |date=2006-06-18 }} * [https://www.gutenberg.org/catalog/world/readfile?fk_files=55696 A Handbook to Agra and the Taj – Sikandra, Fatehpur-Sikri and the Neighbourhood by E. B. Havel (Project Gutenberg)] * [http://www.history-forum.com/ Indian & Mughal History Discussions] at [http://www.history-forum.com/ History Forum] *[http://homepage.univie.ac.at/ebba.koch/articles/outlook_india.pdf 'The Man Of Marble' – Outlook India] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080819204718/http://homepage.univie.ac.at/ebba.koch/articles/outlook_india.pdf |date=2008-08-19 }} *https://www.gutenberg.org/catalog/world/readfile?fk_files=55696 {{Lifetime|1592|1666|Džahan, Šah}} [[Kategorija:Mogulski carevi]] k1eq1zn4yhfskid7c99flek6ui2ui62 Wikimania 0 4547995 42470805 42253746 2025-06-11T08:19:23Z ~2025-66413 259783 Nak 42470805 wikitext text/x-wiki {| class="inofobox vevent" cellspacing="3" style="width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em; border-spacing: 3px" |- ! colspano="2" style="text-align: center; font-size: r 125%" | Wikimania |- | colspan="2" style="text-align: center" | [[Datoteka:Wikimania logo with text.svg|150px]]<br />logo Wikimanije |- ! Stata | aktivano |- ! Žanr | konferencijak |- ! Frekvencijak | godišnja |- ! Lokacijak | razne |- ! Inauguriraning | 2005. |- ! Organizatore | lokalni volonterski timovi |- ! Reg. status | neprofitano |- ! colspano="2" style="text-align: center" | Website |- | colspano="2" style="text-align: center" | [https://wikimania.wikimedia.org/ wikimania.wikimedia.org] |} '''Wikimanbia''' [[međunarodna fonetska abeceda|<nowiki>[</nowiki>ˌwɪkiˈmeɪniə<nowiki>]</nowiki>]], službena godišnja konferencija [[Wikimedia Foundation]]a. Teme prezentacijâ i diskusijâ uključuju projekte [[Wikimedia|Wikimedije]] poput [[Wikipedia|Wikipedije]], drugih wikijâ, [[otvoreni softver|softvera s otvorenim kôdom]], slobodno znanje i slobodni sadržaj te socijalne i tehničke aspekte u vezi s tim temama.showes == Pregled == [[Datoteka:Wikimania locations.svg|thumb|300px|right|Karta s prikazom lokacija dosad održanih konferencijâ, s kontinentima osjenčanim u skladu s brojem održanih konferencija (tamnije sjenčanje više konferencija)]] {| class="wikitable sortable" |+ Wikimania konferencije ! Logo ! Konferencija ! Datum ! Mjesto ! Polaznici ! Arhiva prezentacija |- style="height: 80px" | <center>[[Datoteka:Wikimania-468x60-en.png|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2005 održane u Frankfurtu u Njemačkoj]]</center> | [[:wm2005:|Wikimania 2005]] | data-sort-value="08-05" | 5. – 7. augusta | [[Frankfurt]], [[Njemačka]] | data-sort-value="0380" | 380<ref name=mania05>[//wikimania2005.wikimedia.org/wiki/Main_Page Main Page – Wikimania 2005]. wikimedia.org</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2005 presentations|dijaprojekcije, video]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania (spacing).png|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2006 održane u Cambridgeu u Massachusettsu]]</center> | [[:wm2006:|Wikimania 2006]] | data-sort-value="08-04" | 4. – 6. augusta | [[Cambridge, Massachusetts|Cambridge]], [[SAD]] | data-sort-value="0400" | 400<ref name=attendees2006>{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2006/08/07/technology/07wiki.html?ex=1312603200&en=c7f5a3bc5ad54239&ei=5088&partner=rssnyt&emc=rss|title=The Many Voices of Wikipedia, Heard in One Place|newspaper= [[New York Times]]|date= 7. augusta 2006}}</ref> | [//wikimania2006.wikimedia.org/wiki/Proceedings:Index dijaprojekcije i radovi], [//wikimania2006.wikimedia.org/wiki/Archives video] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania2007 logo.svg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2007 održane u [[Taipei]]ju na [[Tajvan]]u]]</center> | [[:wm2007:|Wikimania 2007]] | data-sort-value="08-03" | 3. – 5. augusta | [[Taipei]], [[Tajvan]] | data-sort-value="0440" | 440<ref name=NYT>[http://bits.blogs.nytimes.com/2007/08/03/in-taipei-wikipedians-talk-of-fundraising-and-wikiwars/ "In Taipei, Wikipedians Talk Wiki Fatigue, Wikiwars and Wiki Bucks"]. ''[[New York Times]]''. Noam Cohen, Saul Hansell (ed). 3. augusta 2007.</ref> | [[:commons:Wikimania 2007|Commons galerija]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania2008 logo.png|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2008 održane u Aleksandriji u Egiptu]]</center> | [[:wm2008:|Wikimania 2008]] | data-sort-value="07-17" | 17. – 19. jula | [[Aleksandrija]], [[Egipat]] | data-sort-value="0650" | 650<ref name = WSJ-Egypt>James Gleick, [http://online.wsj.com/article/SB121815517776622597.html?mod=googlewsj Wikipedians Leave Cyberspace, Meet in Egypt], [[Wall Street Journal]], 8. augusta 2008.</ref> | [http://corp.kaltura.com/devwiki/index.php/Wikimania_Sessions {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110206173303/http://corp.kaltura.com/devwiki/index.php/Wikimania_Sessions |date=2011-02-06 }} sažeci], [//wikimania2008.wikimedia.org/wiki/Presentations dijaprojekcije],[//wikimania2008.wikimedia.org/wiki/Schedule#Discussion_pages.2C_slides_and_video_recordings video] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania 2009 logo-C.svg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2009 održane u Buenos Airesu u Argentini]]</center> | [[:wm2009:|Wikimania 2009]] | data-sort-value="08-26" | 26. – 28. augusta | [[Buenos Aires]], [[Argentina]] | data-sort-value="0559" | 559<ref name=meta>[//meta.wikimedia.org/Wikimania#Wikimania 2009 Wikimedia.org]</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2009 presentations|dijaprojekcije, video]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Sans-wikimaniagdansk2010-july-pl.svg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2010 održane u Gdańsku u Poljskoj]]</center> | [[:wm2010:|Wikimania 2010]] | data-sort-value="07-09" | 9. – 11. jula | [[Gdańsk]], [[Poljska]] | data-sort-value="0500" | oko 500<ref name="ReferenceA">[//wikimania2010.wikimedia.org/wiki/Attendees/en Wikimania 2010 site – Attendees]. wikimedia.org.</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2010 presentation slides|dijaprojekcije]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania 2011 Haifa Logo.svg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2011 održane u Haifi u Izraelu]]</center> | [[:wm2011:|Wikimania 2011]] | data-sort-value="08-04" | 4. – 7. augusta | [[Haifa]], [[Izrael]] | data-sort-value="0720" | 720 | [[:commons:Category:Wikimania 2011 presentations|prezentacije]], [http://www.youtube.com/user/WikimediaIL video] |-style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania 2012 banner.svg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2012 održane u Washingtonu, DC u SAD-u]]</center> | [[:wm2012:|Wikimania 2012]] | data-sort-value="07-12" | 12. – 15. jula | [[Washington, D. C.]], [[SAD]] | data-sort-value="1400" | 1.400<ref>{{cite web|title=Annual Report for Fiscal Year 2011–12|url=http://wikimediadc.org/wiki/Annual_report_(2011%E2%80%932012)|publisher=WikimediaDC|accessdate=30. aprila 2013}}</ref><ref>{{cite web|title=Wikimania 2012|url=http://www.groundreport.com/Media_and_Tech/Wikimania-2012/2947112|publisher=groundreport|accessdate=30. aprila 2013|archivedate=2013-06-06|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130606070939/http://www.groundreport.com/Media_and_Tech/Wikimania-2012/2947112|deadurl=yes}}</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2012 presentations|prezentacije]], [http://www.youtube.com/user/wikimediadc videi] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania-2013-logo-final.png|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2013]]</center> | [[:wm2013:|Wikimania 2013]] | data-sort-value="08-07" | 7. – 11. augusta | [[Hong Kong]] | data-sort-value="0700" | 700<ref>{{cite web|url=http://lists.wikimedia.org/pipermail/wikimania-l/2013-September/005337.html|title=[Wikimania-l] 2013 attendance figures?|work=wikimedia.org|accessdate=29. marta 2015}}</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2013 presentations|prezentacije]], [http://www.youtube.com/user/WikimediaHK videi] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania 2014 Shard logo v3 with logotype and date (small).svg|150x80px|alt=The logo of Wikimania 2014]]</center> | [[:wm2014:|Wikimania 2014]] | data-sort-value="08-06" | 6. – 10. augusta | [[London]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]] | data-sort-value="0" | 1.762<ref>{{cite web|url=https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikimania-l/2014-September/006375.html|title=[Wikimania-l] Wikimania 2014|work=wikimedia.org|accessdate=29. marta 2015}}</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2014 presentations|prezentacije]], [[wm2014:Videos|videi]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania 15 Mexico logo.svg|150x80px|alt=Logo of Wikimania 2015]]</center> | [[:wm2015:|Wikimania 2015]] | data-sort-value="08-04" | 15. – 19. jula | [[Mexico]], [[Meksiko]] | data-sort-value="0" | TBD | [[:commons:Category:Wikimania 2015 presentations|prezentacije]], [[c:Category:Wikimania 2015 videos|videi]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Log Wikimania Esino Lario landscape.jpg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2016]]</center> | [[#2016|Wikimania 2016]] | 21. – 28. jula | [[Esino Lario]], [[Italija]] | | |} == Povezano == * [[Wiki Conference India]] * [[WikiSym]] == Referencije == {{reflist|2}} == Vanjske veze == * [//meta.wikimedia.org/wiki/Wikimania Wikimania] na Meta-Wikiju, wikiju za koordinaciju projekata Wikimedije {{Wikimedia Foundation}} [[Kategorija:Wikimedia Foundation]] eb8lp3alr518rb5ag2h27vy011uxb7j 42470806 42470805 2025-06-11T08:19:56Z ~2025-66413 259783 Nako 42470806 wikitext text/x-wiki {| Na koji način ste poboljšali stranicu? class="inofobox vevent" cellspacing="3" style="width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em; border-spacing: 3px" |- ! colspano="2" style="text-align: center; font-size: r 125%" | Wikimania |- | colspan="2" style="text-align: center" | [[Datoteka:Wikimania logo with text.svg|150px]]<br />logo Wikimanije |- ! Stata | aktivano |- ! Žanr | konferencijak |- ! Frekvencijak | godišnja |- ! Lokacijak | razne |- ! Inauguriraning | 2005. |- ! Organizatore | lokalni volonterski timovi |- ! Reg. status | neprofitano |- ! colspano="2" style="text-align: center" | Website |- | colspano="2" style="text-align: center" | [https://wikimania.wikimedia.org/ wikimania.wikimedia.org] |} '''Wikimanbia''' [[međunarodna fonetska abeceda|<nowiki>[</nowiki>ˌwɪkiˈmeɪniə<nowiki>]</nowiki>]], službena godišnja konferencija [[Wikimedia Foundation]]a. Teme prezentacijâ i diskusijâ uključuju projekte [[Wikimedia|Wikimedije]] poput [[Wikipedia|Wikipedije]], drugih wikijâ, [[otvoreni softver|softvera s otvorenim kôdom]], slobodno znanje i slobodni sadržaj te socijalne i tehničke aspekte u vezi s tim temama.showes == Pregled == [[Datoteka:Wikimania locations.svg|thumb|300px|right|Karta s prikazom lokacija dosad održanih konferencijâ, s kontinentima osjenčanim u skladu s brojem održanih konferencija (tamnije sjenčanje više konferencija)]] {| class="wikitable sortable" |+ Wikimania konferencije ! Logo ! Konferencija ! Datum ! Mjesto ! Polaznici ! Arhiva prezentacija |- style="height: 80px" | <center>[[Datoteka:Wikimania-468x60-en.png|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2005 održane u Frankfurtu u Njemačkoj]]</center> | [[:wm2005:|Wikimania 2005]] | data-sort-value="08-05" | 5. – 7. augusta | [[Frankfurt]], [[Njemačka]] | data-sort-value="0380" | 380<ref name=mania05>[//wikimania2005.wikimedia.org/wiki/Main_Page Main Page – Wikimania 2005]. wikimedia.org</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2005 presentations|dijaprojekcije, video]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania (spacing).png|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2006 održane u Cambridgeu u Massachusettsu]]</center> | [[:wm2006:|Wikimania 2006]] | data-sort-value="08-04" | 4. – 6. augusta | [[Cambridge, Massachusetts|Cambridge]], [[SAD]] | data-sort-value="0400" | 400<ref name=attendees2006>{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2006/08/07/technology/07wiki.html?ex=1312603200&en=c7f5a3bc5ad54239&ei=5088&partner=rssnyt&emc=rss|title=The Many Voices of Wikipedia, Heard in One Place|newspaper= [[New York Times]]|date= 7. augusta 2006}}</ref> | [//wikimania2006.wikimedia.org/wiki/Proceedings:Index dijaprojekcije i radovi], [//wikimania2006.wikimedia.org/wiki/Archives video] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania2007 logo.svg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2007 održane u [[Taipei]]ju na [[Tajvan]]u]]</center> | [[:wm2007:|Wikimania 2007]] | data-sort-value="08-03" | 3. – 5. augusta | [[Taipei]], [[Tajvan]] | data-sort-value="0440" | 440<ref name=NYT>[http://bits.blogs.nytimes.com/2007/08/03/in-taipei-wikipedians-talk-of-fundraising-and-wikiwars/ "In Taipei, Wikipedians Talk Wiki Fatigue, Wikiwars and Wiki Bucks"]. ''[[New York Times]]''. Noam Cohen, Saul Hansell (ed). 3. augusta 2007.</ref> | [[:commons:Wikimania 2007|Commons galerija]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania2008 logo.png|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2008 održane u Aleksandriji u Egiptu]]</center> | [[:wm2008:|Wikimania 2008]] | data-sort-value="07-17" | 17. – 19. jula | [[Aleksandrija]], [[Egipat]] | data-sort-value="0650" | 650<ref name = WSJ-Egypt>James Gleick, [http://online.wsj.com/article/SB121815517776622597.html?mod=googlewsj Wikipedians Leave Cyberspace, Meet in Egypt], [[Wall Street Journal]], 8. augusta 2008.</ref> | [http://corp.kaltura.com/devwiki/index.php/Wikimania_Sessions {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110206173303/http://corp.kaltura.com/devwiki/index.php/Wikimania_Sessions |date=2011-02-06 }} sažeci], [//wikimania2008.wikimedia.org/wiki/Presentations dijaprojekcije],[//wikimania2008.wikimedia.org/wiki/Schedule#Discussion_pages.2C_slides_and_video_recordings video] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania 2009 logo-C.svg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2009 održane u Buenos Airesu u Argentini]]</center> | [[:wm2009:|Wikimania 2009]] | data-sort-value="08-26" | 26. – 28. augusta | [[Buenos Aires]], [[Argentina]] | data-sort-value="0559" | 559<ref name=meta>[//meta.wikimedia.org/Wikimania#Wikimania 2009 Wikimedia.org]</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2009 presentations|dijaprojekcije, video]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Sans-wikimaniagdansk2010-july-pl.svg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2010 održane u Gdańsku u Poljskoj]]</center> | [[:wm2010:|Wikimania 2010]] | data-sort-value="07-09" | 9. – 11. jula | [[Gdańsk]], [[Poljska]] | data-sort-value="0500" | oko 500<ref name="ReferenceA">[//wikimania2010.wikimedia.org/wiki/Attendees/en Wikimania 2010 site – Attendees]. wikimedia.org.</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2010 presentation slides|dijaprojekcije]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania 2011 Haifa Logo.svg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2011 održane u Haifi u Izraelu]]</center> | [[:wm2011:|Wikimania 2011]] | data-sort-value="08-04" | 4. – 7. augusta | [[Haifa]], [[Izrael]] | data-sort-value="0720" | 720 | [[:commons:Category:Wikimania 2011 presentations|prezentacije]], [http://www.youtube.com/user/WikimediaIL video] |-style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania 2012 banner.svg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2012 održane u Washingtonu, DC u SAD-u]]</center> | [[:wm2012:|Wikimania 2012]] | data-sort-value="07-12" | 12. – 15. jula | [[Washington, D. C.]], [[SAD]] | data-sort-value="1400" | 1.400<ref>{{cite web|title=Annual Report for Fiscal Year 2011–12|url=http://wikimediadc.org/wiki/Annual_report_(2011%E2%80%932012)|publisher=WikimediaDC|accessdate=30. aprila 2013}}</ref><ref>{{cite web|title=Wikimania 2012|url=http://www.groundreport.com/Media_and_Tech/Wikimania-2012/2947112|publisher=groundreport|accessdate=30. aprila 2013|archivedate=2013-06-06|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130606070939/http://www.groundreport.com/Media_and_Tech/Wikimania-2012/2947112|deadurl=yes}}</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2012 presentations|prezentacije]], [http://www.youtube.com/user/wikimediadc videi] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania-2013-logo-final.png|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2013]]</center> | [[:wm2013:|Wikimania 2013]] | data-sort-value="08-07" | 7. – 11. augusta | [[Hong Kong]] | data-sort-value="0700" | 700<ref>{{cite web|url=http://lists.wikimedia.org/pipermail/wikimania-l/2013-September/005337.html|title=[Wikimania-l] 2013 attendance figures?|work=wikimedia.org|accessdate=29. marta 2015}}</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2013 presentations|prezentacije]], [http://www.youtube.com/user/WikimediaHK videi] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania 2014 Shard logo v3 with logotype and date (small).svg|150x80px|alt=The logo of Wikimania 2014]]</center> | [[:wm2014:|Wikimania 2014]] | data-sort-value="08-06" | 6. – 10. augusta | [[London]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]] | data-sort-value="0" | 1.762<ref>{{cite web|url=https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikimania-l/2014-September/006375.html|title=[Wikimania-l] Wikimania 2014|work=wikimedia.org|accessdate=29. marta 2015}}</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2014 presentations|prezentacije]], [[wm2014:Videos|videi]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania 15 Mexico logo.svg|150x80px|alt=Logo of Wikimania 2015]]</center> | [[:wm2015:|Wikimania 2015]] | data-sort-value="08-04" | 15. – 19. jula | [[Mexico]], [[Meksiko]] | data-sort-value="0" | TBD | [[:commons:Category:Wikimania 2015 presentations|prezentacije]], [[c:Category:Wikimania 2015 videos|videi]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Log Wikimania Esino Lario landscape.jpg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2016]]</center> | [[#2016|Wikimania 2016]] | 21. – 28. jula | [[Esino Lario]], [[Italija]] | | |} == Povezano == * [[Wiki Conference India]] * [[WikiSym]] == Referencije == {{reflist|2}} == Vanjske veze == * [//meta.wikimedia.org/wiki/Wikimania Wikimania] na Meta-Wikiju, wikiju za koordinaciju projekata Wikimedije {{Wikimedia Foundation}} [[Kategorija:Wikimedia Foundation]] hd21jtz1fnm4xdgxsp0i4ubonis85jj 42470814 42470806 2025-06-11T09:27:37Z A09 154696 Vraćene izmjene korisnika/korisnice [[Special:Contributions/~2025-66413|~2025-66413]] ([[User talk:~2025-66413|razgovor]]) na posljednju izmjenu korisnika/korisnice [[User:AcaBot|AcaBot]] 42253746 wikitext text/x-wiki {| class="infobox vevent" cellspacing="3" style="width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em; border-spacing: 3px" |- ! colspan="2" style="text-align: center; font-size: 125%" | Wikimania |- | colspan="2" style="text-align: center" | [[Datoteka:Wikimania logo with text.svg|150px]]<br />logo Wikimanije |- ! Status | aktivan |- ! Žanr | konferencija |- ! Frekvencija | godišnja |- ! Lokacija | razne |- ! Inaugurirano | 2005. |- ! Organizatori | lokalni volonterski timovi |- ! Reg. status | neprofitan |- ! colspan="2" style="text-align: center" | Website |- | colspan="2" style="text-align: center" | [http://wikimania.wikimedia.org/ wikimania.wikimedia.org] |} '''Wikimania''' [[međunarodna fonetska abeceda|<nowiki>[</nowiki>ˌwɪkiˈmeɪniə<nowiki>]</nowiki>]], službena godišnja konferencija [[Wikimedia Foundation]]a. Teme prezentacijâ i diskusijâ uključuju projekte [[Wikimedia|Wikimedije]] poput [[Wikipedia|Wikipedije]], drugih wikijâ, [[otvoreni softver|softvera s otvorenim kôdom]], slobodno znanje i slobodni sadržaj te socijalne i tehničke aspekte u vezi s tim temama. == Pregled == [[Datoteka:Wikimania locations.svg|thumb|300px|right|Karta s prikazom lokacija dosad održanih konferencijâ, s kontinentima osjenčanim u skladu s brojem održanih konferencija (tamnije sjenčanje više konferencija)]] {| class="wikitable sortable" |+ Wikimania konferencije ! Logo ! Konferencija ! Datum ! Mjesto ! Polaznici ! Arhiva prezentacija |- style="height: 80px" | <center>[[Datoteka:Wikimania-468x60-en.png|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2005 održane u Frankfurtu u Njemačkoj]]</center> | [[:wm2005:|Wikimania 2005]] | data-sort-value="08-05" | 5. – 7. augusta | [[Frankfurt]], [[Njemačka]] | data-sort-value="0380" | 380<ref name=mania05>[//wikimania2005.wikimedia.org/wiki/Main_Page Main Page – Wikimania 2005]. wikimedia.org</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2005 presentations|dijaprojekcije, video]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania (spacing).png|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2006 održane u Cambridgeu u Massachusettsu]]</center> | [[:wm2006:|Wikimania 2006]] | data-sort-value="08-04" | 4. – 6. augusta | [[Cambridge, Massachusetts|Cambridge]], [[SAD]] | data-sort-value="0400" | 400<ref name=attendees2006>{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2006/08/07/technology/07wiki.html?ex=1312603200&en=c7f5a3bc5ad54239&ei=5088&partner=rssnyt&emc=rss|title=The Many Voices of Wikipedia, Heard in One Place|newspaper= [[New York Times]]|date= 7. augusta 2006}}</ref> | [//wikimania2006.wikimedia.org/wiki/Proceedings:Index dijaprojekcije i radovi], [//wikimania2006.wikimedia.org/wiki/Archives video] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania2007 logo.svg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2007 održane u [[Taipei]]ju na [[Tajvan]]u]]</center> | [[:wm2007:|Wikimania 2007]] | data-sort-value="08-03" | 3. – 5. augusta | [[Taipei]], [[Tajvan]] | data-sort-value="0440" | 440<ref name=NYT>[http://bits.blogs.nytimes.com/2007/08/03/in-taipei-wikipedians-talk-of-fundraising-and-wikiwars/ "In Taipei, Wikipedians Talk Wiki Fatigue, Wikiwars and Wiki Bucks"]. ''[[New York Times]]''. Noam Cohen, Saul Hansell (ed). 3. augusta 2007.</ref> | [[:commons:Wikimania 2007|Commons galerija]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania2008 logo.png|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2008 održane u Aleksandriji u Egiptu]]</center> | [[:wm2008:|Wikimania 2008]] | data-sort-value="07-17" | 17. – 19. jula | [[Aleksandrija]], [[Egipat]] | data-sort-value="0650" | 650<ref name = WSJ-Egypt>James Gleick, [http://online.wsj.com/article/SB121815517776622597.html?mod=googlewsj Wikipedians Leave Cyberspace, Meet in Egypt], [[Wall Street Journal]], 8. augusta 2008.</ref> | [http://corp.kaltura.com/devwiki/index.php/Wikimania_Sessions {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110206173303/http://corp.kaltura.com/devwiki/index.php/Wikimania_Sessions |date=2011-02-06 }} sažeci], [//wikimania2008.wikimedia.org/wiki/Presentations dijaprojekcije],[//wikimania2008.wikimedia.org/wiki/Schedule#Discussion_pages.2C_slides_and_video_recordings video] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania 2009 logo-C.svg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2009 održane u Buenos Airesu u Argentini]]</center> | [[:wm2009:|Wikimania 2009]] | data-sort-value="08-26" | 26. – 28. augusta | [[Buenos Aires]], [[Argentina]] | data-sort-value="0559" | 559<ref name=meta>[//meta.wikimedia.org/Wikimania#Wikimania 2009 Wikimedia.org]</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2009 presentations|dijaprojekcije, video]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Sans-wikimaniagdansk2010-july-pl.svg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2010 održane u Gdańsku u Poljskoj]]</center> | [[:wm2010:|Wikimania 2010]] | data-sort-value="07-09" | 9. – 11. jula | [[Gdańsk]], [[Poljska]] | data-sort-value="0500" | oko 500<ref name="ReferenceA">[//wikimania2010.wikimedia.org/wiki/Attendees/en Wikimania 2010 site – Attendees]. wikimedia.org.</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2010 presentation slides|dijaprojekcije]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania 2011 Haifa Logo.svg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2011 održane u Haifi u Izraelu]]</center> | [[:wm2011:|Wikimania 2011]] | data-sort-value="08-04" | 4. – 7. augusta | [[Haifa]], [[Izrael]] | data-sort-value="0720" | 720 | [[:commons:Category:Wikimania 2011 presentations|prezentacije]], [http://www.youtube.com/user/WikimediaIL video] |-style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania 2012 banner.svg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2012 održane u Washingtonu, DC u SAD-u]]</center> | [[:wm2012:|Wikimania 2012]] | data-sort-value="07-12" | 12. – 15. jula | [[Washington, D. C.]], [[SAD]] | data-sort-value="1400" | 1.400<ref>{{cite web|title=Annual Report for Fiscal Year 2011–12|url=http://wikimediadc.org/wiki/Annual_report_(2011%E2%80%932012)|publisher=WikimediaDC|accessdate=30. aprila 2013}}</ref><ref>{{cite web|title=Wikimania 2012|url=http://www.groundreport.com/Media_and_Tech/Wikimania-2012/2947112|publisher=groundreport|accessdate=30. aprila 2013|archivedate=2013-06-06|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130606070939/http://www.groundreport.com/Media_and_Tech/Wikimania-2012/2947112|deadurl=yes}}</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2012 presentations|prezentacije]], [http://www.youtube.com/user/wikimediadc videi] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania-2013-logo-final.png|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2013]]</center> | [[:wm2013:|Wikimania 2013]] | data-sort-value="08-07" | 7. – 11. augusta | [[Hong Kong]] | data-sort-value="0700" | 700<ref>{{cite web|url=http://lists.wikimedia.org/pipermail/wikimania-l/2013-September/005337.html|title=[Wikimania-l] 2013 attendance figures?|work=wikimedia.org|accessdate=29. marta 2015}}</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2013 presentations|prezentacije]], [http://www.youtube.com/user/WikimediaHK videi] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania 2014 Shard logo v3 with logotype and date (small).svg|150x80px|alt=The logo of Wikimania 2014]]</center> | [[:wm2014:|Wikimania 2014]] | data-sort-value="08-06" | 6. – 10. augusta | [[London]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]] | data-sort-value="0" | 1.762<ref>{{cite web|url=https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikimania-l/2014-September/006375.html|title=[Wikimania-l] Wikimania 2014|work=wikimedia.org|accessdate=29. marta 2015}}</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2014 presentations|prezentacije]], [[wm2014:Videos|videi]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania 15 Mexico logo.svg|150x80px|alt=Logo of Wikimania 2015]]</center> | [[:wm2015:|Wikimania 2015]] | data-sort-value="08-04" | 15. – 19. jula | [[Mexico]], [[Meksiko]] | data-sort-value="0" | TBD | [[:commons:Category:Wikimania 2015 presentations|prezentacije]], [[c:Category:Wikimania 2015 videos|videi]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Log Wikimania Esino Lario landscape.jpg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2016]]</center> | [[#2016|Wikimania 2016]] | 21. – 28. jula | [[Esino Lario]], [[Italija]] | | |} == Povezano == * [[Wiki Conference India]] * [[WikiSym]] == Referencije == {{reflist|2}} == Vanjske veze == * [//meta.wikimedia.org/wiki/Wikimania Wikimania] na Meta-Wikiju, wikiju za koordinaciju projekata Wikimedije {{Wikimedia Foundation}} [[Kategorija:Wikimedia Foundation]] rooqaokvnp222um4kpn23gfjba08a6h 42470824 42470814 2025-06-11T10:47:55Z ~2025-66665 259820 Poništena izmjena [[Special:Diff/42470814|42470814]] korisnika [[Special:Contributions/A09|A09]] ([[User talk:A09|razgovor]]) 42470824 wikitext text/x-wiki {| Na koji način ste poboljšali stranicu? class="inofobox vevent" cellspacing="3" style="width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em; border-spacing: 3px" |- ! colspano="2" style="text-align: center; font-size: r 125%" | Wikimania |- | colspan="2" style="text-align: center" | [[Datoteka:Wikimania logo with text.svg|150px]]<br />logo Wikimanije |- ! Stata | aktivano |- ! Žanr | konferencijak |- ! Frekvencijak | godišnja |- ! Lokacijak | razne |- ! Inauguriraning | 2005. |- ! Organizatore | lokalni volonterski timovi |- ! Reg. status | neprofitano |- ! colspano="2" style="text-align: center" | Website |- | colspano="2" style="text-align: center" | [https://wikimania.wikimedia.org/ wikimania.wikimedia.org] |} '''Wikimanbia''' [[međunarodna fonetska abeceda|<nowiki>[</nowiki>ˌwɪkiˈmeɪniə<nowiki>]</nowiki>]], službena godišnja konferencija [[Wikimedia Foundation]]a. Teme prezentacijâ i diskusijâ uključuju projekte [[Wikimedia|Wikimedije]] poput [[Wikipedia|Wikipedije]], drugih wikijâ, [[otvoreni softver|softvera s otvorenim kôdom]], slobodno znanje i slobodni sadržaj te socijalne i tehničke aspekte u vezi s tim temama.showes == Pregled == [[Datoteka:Wikimania locations.svg|thumb|300px|right|Karta s prikazom lokacija dosad održanih konferencijâ, s kontinentima osjenčanim u skladu s brojem održanih konferencija (tamnije sjenčanje više konferencija)]] {| class="wikitable sortable" |+ Wikimania konferencije ! Logo ! Konferencija ! Datum ! Mjesto ! Polaznici ! Arhiva prezentacija |- style="height: 80px" | <center>[[Datoteka:Wikimania-468x60-en.png|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2005 održane u Frankfurtu u Njemačkoj]]</center> | [[:wm2005:|Wikimania 2005]] | data-sort-value="08-05" | 5. – 7. augusta | [[Frankfurt]], [[Njemačka]] | data-sort-value="0380" | 380<ref name=mania05>[//wikimania2005.wikimedia.org/wiki/Main_Page Main Page – Wikimania 2005]. wikimedia.org</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2005 presentations|dijaprojekcije, video]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania (spacing).png|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2006 održane u Cambridgeu u Massachusettsu]]</center> | [[:wm2006:|Wikimania 2006]] | data-sort-value="08-04" | 4. – 6. augusta | [[Cambridge, Massachusetts|Cambridge]], [[SAD]] | data-sort-value="0400" | 400<ref name=attendees2006>{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2006/08/07/technology/07wiki.html?ex=1312603200&en=c7f5a3bc5ad54239&ei=5088&partner=rssnyt&emc=rss|title=The Many Voices of Wikipedia, Heard in One Place|newspaper= [[New York Times]]|date= 7. augusta 2006}}</ref> | [//wikimania2006.wikimedia.org/wiki/Proceedings:Index dijaprojekcije i radovi], [//wikimania2006.wikimedia.org/wiki/Archives video] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania2007 logo.svg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2007 održane u [[Taipei]]ju na [[Tajvan]]u]]</center> | [[:wm2007:|Wikimania 2007]] | data-sort-value="08-03" | 3. – 5. augusta | [[Taipei]], [[Tajvan]] | data-sort-value="0440" | 440<ref name=NYT>[http://bits.blogs.nytimes.com/2007/08/03/in-taipei-wikipedians-talk-of-fundraising-and-wikiwars/ "In Taipei, Wikipedians Talk Wiki Fatigue, Wikiwars and Wiki Bucks"]. ''[[New York Times]]''. Noam Cohen, Saul Hansell (ed). 3. augusta 2007.</ref> | [[:commons:Wikimania 2007|Commons galerija]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania2008 logo.png|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2008 održane u Aleksandriji u Egiptu]]</center> | [[:wm2008:|Wikimania 2008]] | data-sort-value="07-17" | 17. – 19. jula | [[Aleksandrija]], [[Egipat]] | data-sort-value="0650" | 650<ref name = WSJ-Egypt>James Gleick, [http://online.wsj.com/article/SB121815517776622597.html?mod=googlewsj Wikipedians Leave Cyberspace, Meet in Egypt], [[Wall Street Journal]], 8. augusta 2008.</ref> | [http://corp.kaltura.com/devwiki/index.php/Wikimania_Sessions {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110206173303/http://corp.kaltura.com/devwiki/index.php/Wikimania_Sessions |date=2011-02-06 }} sažeci], [//wikimania2008.wikimedia.org/wiki/Presentations dijaprojekcije],[//wikimania2008.wikimedia.org/wiki/Schedule#Discussion_pages.2C_slides_and_video_recordings video] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania 2009 logo-C.svg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2009 održane u Buenos Airesu u Argentini]]</center> | [[:wm2009:|Wikimania 2009]] | data-sort-value="08-26" | 26. – 28. augusta | [[Buenos Aires]], [[Argentina]] | data-sort-value="0559" | 559<ref name=meta>[//meta.wikimedia.org/Wikimania#Wikimania 2009 Wikimedia.org]</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2009 presentations|dijaprojekcije, video]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Sans-wikimaniagdansk2010-july-pl.svg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2010 održane u Gdańsku u Poljskoj]]</center> | [[:wm2010:|Wikimania 2010]] | data-sort-value="07-09" | 9. – 11. jula | [[Gdańsk]], [[Poljska]] | data-sort-value="0500" | oko 500<ref name="ReferenceA">[//wikimania2010.wikimedia.org/wiki/Attendees/en Wikimania 2010 site – Attendees]. wikimedia.org.</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2010 presentation slides|dijaprojekcije]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania 2011 Haifa Logo.svg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2011 održane u Haifi u Izraelu]]</center> | [[:wm2011:|Wikimania 2011]] | data-sort-value="08-04" | 4. – 7. augusta | [[Haifa]], [[Izrael]] | data-sort-value="0720" | 720 | [[:commons:Category:Wikimania 2011 presentations|prezentacije]], [http://www.youtube.com/user/WikimediaIL video] |-style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania 2012 banner.svg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2012 održane u Washingtonu, DC u SAD-u]]</center> | [[:wm2012:|Wikimania 2012]] | data-sort-value="07-12" | 12. – 15. jula | [[Washington, D. C.]], [[SAD]] | data-sort-value="1400" | 1.400<ref>{{cite web|title=Annual Report for Fiscal Year 2011–12|url=http://wikimediadc.org/wiki/Annual_report_(2011%E2%80%932012)|publisher=WikimediaDC|accessdate=30. aprila 2013}}</ref><ref>{{cite web|title=Wikimania 2012|url=http://www.groundreport.com/Media_and_Tech/Wikimania-2012/2947112|publisher=groundreport|accessdate=30. aprila 2013|archivedate=2013-06-06|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130606070939/http://www.groundreport.com/Media_and_Tech/Wikimania-2012/2947112|deadurl=yes}}</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2012 presentations|prezentacije]], [http://www.youtube.com/user/wikimediadc videi] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania-2013-logo-final.png|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2013]]</center> | [[:wm2013:|Wikimania 2013]] | data-sort-value="08-07" | 7. – 11. augusta | [[Hong Kong]] | data-sort-value="0700" | 700<ref>{{cite web|url=http://lists.wikimedia.org/pipermail/wikimania-l/2013-September/005337.html|title=[Wikimania-l] 2013 attendance figures?|work=wikimedia.org|accessdate=29. marta 2015}}</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2013 presentations|prezentacije]], [http://www.youtube.com/user/WikimediaHK videi] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania 2014 Shard logo v3 with logotype and date (small).svg|150x80px|alt=The logo of Wikimania 2014]]</center> | [[:wm2014:|Wikimania 2014]] | data-sort-value="08-06" | 6. – 10. augusta | [[London]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]] | data-sort-value="0" | 1.762<ref>{{cite web|url=https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikimania-l/2014-September/006375.html|title=[Wikimania-l] Wikimania 2014|work=wikimedia.org|accessdate=29. marta 2015}}</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2014 presentations|prezentacije]], [[wm2014:Videos|videi]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania 15 Mexico logo.svg|150x80px|alt=Logo of Wikimania 2015]]</center> | [[:wm2015:|Wikimania 2015]] | data-sort-value="08-04" | 15. – 19. jula | [[Mexico]], [[Meksiko]] | data-sort-value="0" | TBD | [[:commons:Category:Wikimania 2015 presentations|prezentacije]], [[c:Category:Wikimania 2015 videos|videi]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Log Wikimania Esino Lario landscape.jpg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2016]]</center> | [[#2016|Wikimania 2016]] | 21. – 28. jula | [[Esino Lario]], [[Italija]] | | |} == Povezano == * [[Wiki Conference India]] * [[WikiSym]] == Referencije == {{reflist|2}} == Vanjske veze == * [//meta.wikimedia.org/wiki/Wikimania Wikimania] na Meta-Wikiju, wikiju za koordinaciju projekata Wikimedije {{Wikimedia Foundation}} [[Kategorija:Wikimedia Foundation]] hd21jtz1fnm4xdgxsp0i4ubonis85jj 42470830 42470824 2025-06-11T11:03:19Z A09 154696 Vraćena izmjena korisnika/korisnice [[Special:Contributions/~2025-66665|~2025-66665]] ([[User talk:~2025-66665|razgovor]]) na posljednju izmjenu korisnika [[User:A09|A09]] 42253746 wikitext text/x-wiki {| class="infobox vevent" cellspacing="3" style="width: 22em; text-align: left; font-size: 88%; line-height: 1.5em; border-spacing: 3px" |- ! colspan="2" style="text-align: center; font-size: 125%" | Wikimania |- | colspan="2" style="text-align: center" | [[Datoteka:Wikimania logo with text.svg|150px]]<br />logo Wikimanije |- ! Status | aktivan |- ! Žanr | konferencija |- ! Frekvencija | godišnja |- ! Lokacija | razne |- ! Inaugurirano | 2005. |- ! Organizatori | lokalni volonterski timovi |- ! Reg. status | neprofitan |- ! colspan="2" style="text-align: center" | Website |- | colspan="2" style="text-align: center" | [http://wikimania.wikimedia.org/ wikimania.wikimedia.org] |} '''Wikimania''' [[međunarodna fonetska abeceda|<nowiki>[</nowiki>ˌwɪkiˈmeɪniə<nowiki>]</nowiki>]], službena godišnja konferencija [[Wikimedia Foundation]]a. Teme prezentacijâ i diskusijâ uključuju projekte [[Wikimedia|Wikimedije]] poput [[Wikipedia|Wikipedije]], drugih wikijâ, [[otvoreni softver|softvera s otvorenim kôdom]], slobodno znanje i slobodni sadržaj te socijalne i tehničke aspekte u vezi s tim temama. == Pregled == [[Datoteka:Wikimania locations.svg|thumb|300px|right|Karta s prikazom lokacija dosad održanih konferencijâ, s kontinentima osjenčanim u skladu s brojem održanih konferencija (tamnije sjenčanje više konferencija)]] {| class="wikitable sortable" |+ Wikimania konferencije ! Logo ! Konferencija ! Datum ! Mjesto ! Polaznici ! Arhiva prezentacija |- style="height: 80px" | <center>[[Datoteka:Wikimania-468x60-en.png|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2005 održane u Frankfurtu u Njemačkoj]]</center> | [[:wm2005:|Wikimania 2005]] | data-sort-value="08-05" | 5. – 7. augusta | [[Frankfurt]], [[Njemačka]] | data-sort-value="0380" | 380<ref name=mania05>[//wikimania2005.wikimedia.org/wiki/Main_Page Main Page – Wikimania 2005]. wikimedia.org</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2005 presentations|dijaprojekcije, video]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania (spacing).png|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2006 održane u Cambridgeu u Massachusettsu]]</center> | [[:wm2006:|Wikimania 2006]] | data-sort-value="08-04" | 4. – 6. augusta | [[Cambridge, Massachusetts|Cambridge]], [[SAD]] | data-sort-value="0400" | 400<ref name=attendees2006>{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2006/08/07/technology/07wiki.html?ex=1312603200&en=c7f5a3bc5ad54239&ei=5088&partner=rssnyt&emc=rss|title=The Many Voices of Wikipedia, Heard in One Place|newspaper= [[New York Times]]|date= 7. augusta 2006}}</ref> | [//wikimania2006.wikimedia.org/wiki/Proceedings:Index dijaprojekcije i radovi], [//wikimania2006.wikimedia.org/wiki/Archives video] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania2007 logo.svg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2007 održane u [[Taipei]]ju na [[Tajvan]]u]]</center> | [[:wm2007:|Wikimania 2007]] | data-sort-value="08-03" | 3. – 5. augusta | [[Taipei]], [[Tajvan]] | data-sort-value="0440" | 440<ref name=NYT>[http://bits.blogs.nytimes.com/2007/08/03/in-taipei-wikipedians-talk-of-fundraising-and-wikiwars/ "In Taipei, Wikipedians Talk Wiki Fatigue, Wikiwars and Wiki Bucks"]. ''[[New York Times]]''. Noam Cohen, Saul Hansell (ed). 3. augusta 2007.</ref> | [[:commons:Wikimania 2007|Commons galerija]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania2008 logo.png|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2008 održane u Aleksandriji u Egiptu]]</center> | [[:wm2008:|Wikimania 2008]] | data-sort-value="07-17" | 17. – 19. jula | [[Aleksandrija]], [[Egipat]] | data-sort-value="0650" | 650<ref name = WSJ-Egypt>James Gleick, [http://online.wsj.com/article/SB121815517776622597.html?mod=googlewsj Wikipedians Leave Cyberspace, Meet in Egypt], [[Wall Street Journal]], 8. augusta 2008.</ref> | [http://corp.kaltura.com/devwiki/index.php/Wikimania_Sessions {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110206173303/http://corp.kaltura.com/devwiki/index.php/Wikimania_Sessions |date=2011-02-06 }} sažeci], [//wikimania2008.wikimedia.org/wiki/Presentations dijaprojekcije],[//wikimania2008.wikimedia.org/wiki/Schedule#Discussion_pages.2C_slides_and_video_recordings video] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania 2009 logo-C.svg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2009 održane u Buenos Airesu u Argentini]]</center> | [[:wm2009:|Wikimania 2009]] | data-sort-value="08-26" | 26. – 28. augusta | [[Buenos Aires]], [[Argentina]] | data-sort-value="0559" | 559<ref name=meta>[//meta.wikimedia.org/Wikimania#Wikimania 2009 Wikimedia.org]</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2009 presentations|dijaprojekcije, video]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Sans-wikimaniagdansk2010-july-pl.svg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2010 održane u Gdańsku u Poljskoj]]</center> | [[:wm2010:|Wikimania 2010]] | data-sort-value="07-09" | 9. – 11. jula | [[Gdańsk]], [[Poljska]] | data-sort-value="0500" | oko 500<ref name="ReferenceA">[//wikimania2010.wikimedia.org/wiki/Attendees/en Wikimania 2010 site – Attendees]. wikimedia.org.</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2010 presentation slides|dijaprojekcije]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania 2011 Haifa Logo.svg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2011 održane u Haifi u Izraelu]]</center> | [[:wm2011:|Wikimania 2011]] | data-sort-value="08-04" | 4. – 7. augusta | [[Haifa]], [[Izrael]] | data-sort-value="0720" | 720 | [[:commons:Category:Wikimania 2011 presentations|prezentacije]], [http://www.youtube.com/user/WikimediaIL video] |-style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania 2012 banner.svg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2012 održane u Washingtonu, DC u SAD-u]]</center> | [[:wm2012:|Wikimania 2012]] | data-sort-value="07-12" | 12. – 15. jula | [[Washington, D. C.]], [[SAD]] | data-sort-value="1400" | 1.400<ref>{{cite web|title=Annual Report for Fiscal Year 2011–12|url=http://wikimediadc.org/wiki/Annual_report_(2011%E2%80%932012)|publisher=WikimediaDC|accessdate=30. aprila 2013}}</ref><ref>{{cite web|title=Wikimania 2012|url=http://www.groundreport.com/Media_and_Tech/Wikimania-2012/2947112|publisher=groundreport|accessdate=30. aprila 2013|archivedate=2013-06-06|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130606070939/http://www.groundreport.com/Media_and_Tech/Wikimania-2012/2947112|deadurl=yes}}</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2012 presentations|prezentacije]], [http://www.youtube.com/user/wikimediadc videi] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania-2013-logo-final.png|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2013]]</center> | [[:wm2013:|Wikimania 2013]] | data-sort-value="08-07" | 7. – 11. augusta | [[Hong Kong]] | data-sort-value="0700" | 700<ref>{{cite web|url=http://lists.wikimedia.org/pipermail/wikimania-l/2013-September/005337.html|title=[Wikimania-l] 2013 attendance figures?|work=wikimedia.org|accessdate=29. marta 2015}}</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2013 presentations|prezentacije]], [http://www.youtube.com/user/WikimediaHK videi] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania 2014 Shard logo v3 with logotype and date (small).svg|150x80px|alt=The logo of Wikimania 2014]]</center> | [[:wm2014:|Wikimania 2014]] | data-sort-value="08-06" | 6. – 10. augusta | [[London]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]] | data-sort-value="0" | 1.762<ref>{{cite web|url=https://lists.wikimedia.org/pipermail/wikimania-l/2014-September/006375.html|title=[Wikimania-l] Wikimania 2014|work=wikimedia.org|accessdate=29. marta 2015}}</ref> | [[:commons:Category:Wikimania 2014 presentations|prezentacije]], [[wm2014:Videos|videi]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Wikimania 15 Mexico logo.svg|150x80px|alt=Logo of Wikimania 2015]]</center> | [[:wm2015:|Wikimania 2015]] | data-sort-value="08-04" | 15. – 19. jula | [[Mexico]], [[Meksiko]] | data-sort-value="0" | TBD | [[:commons:Category:Wikimania 2015 presentations|prezentacije]], [[c:Category:Wikimania 2015 videos|videi]] |- style="height: 80px;" | <center>[[Datoteka:Log Wikimania Esino Lario landscape.jpg|150x80px|alt=Logo konferencije Wikimania 2016]]</center> | [[#2016|Wikimania 2016]] | 21. – 28. jula | [[Esino Lario]], [[Italija]] | | |} == Povezano == * [[Wiki Conference India]] * [[WikiSym]] == Referencije == {{reflist|2}} == Vanjske veze == * [//meta.wikimedia.org/wiki/Wikimania Wikimania] na Meta-Wikiju, wikiju za koordinaciju projekata Wikimedije {{Wikimedia Foundation}} [[Kategorija:Wikimedia Foundation]] rooqaokvnp222um4kpn23gfjba08a6h Šablon:South Yorkshire 10 4582055 42470694 40802200 2025-06-10T17:58:01Z Meierberg 191221 42470694 wikitext text/x-wiki {{Navbox |name =South Yorkshire |state = collapsed |titlestyle = |title = [[kotar|Distrikti]] [[South Yorkshire|Grofovije South Yorkshire]] |image = [[datoteka:Arms of South Yorkshire Metropolitan County Council.svg|50px]] |style = |groupstyle = text-align:right; |liststyle = text-align:left; |evenstyle= background:#f7f7f7; |group1 = [[kotar|Distrikti]] |list1 = [[Sheffield]] · [[Rotherham (borough)|Rotherham]] · [[Doncaster (borough)|Doncaster]] · [[Barnsley (borough)|Barnsley]] }}<noinclude> [[Kategorija:Britanski geografski šabloni]] [[Kategorija:Navigacijske kutije za državne administrativne podjele]] </noinclude> d9g70td3yx57qhyrs5e7cjbw0wf7bny Zašiversk 0 4609888 42470781 42356430 2025-06-11T01:45:07Z InternetArchiveBot 155863 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 42470781 wikitext text/x-wiki '''Zašiversk''' je nestao grad u Rusiji. Nalazio se izvan [[Polarni krugovi|polarnih krugova]], u srednjem toku reke [[Indigirka|Indigirke]], sada u [[Momski rejon|Momskom rejonu]] Jakutije. Osnovan je 1639. godine kao zimovnik iza brzaka (rusko dijalektno ''шиверы''<ref>{{cite book|author=Самсонов, Н. Г.|title=Наши имена|location=|publisher=Якутское книжное изд-во|year=1989|isbn=|pages=141}}</ref> — odatle ime grada). U XVII — početkom XIX veka bio je mesto naplate [[jasak]]a, veliki komercijalni i administrativni centar u basenu Indigirke, sa populacijom do 500 ljudi. Raskrsnica plovnih i kopnenih puteva (od [[Jakutsk]]a do [[Kolima (reka)|Kolime]]). Sa istrebljenjem životinje sa krznom nazadovao, nakon epidemije [[Boginje|velikih boginja]] do 1880.ih godina prestao da postoji. Pojedini stanovnici na mestu bivšeg naselja su ostajali još u 1920-im. U književnosti se zove zapolarna, jakutska<ref>{{Cite book|author=Чикачёв, А. Г.|title=Русские на Индигирке: историко-этнографический очерк|ссылка=|location=Москва|publisher=Наука|year=1990|id=|pages=24}}</ref> Pompeja<ref>{{cite book|author=Хохлачев, В.|title=Хотугу эргимтэ Помпейа уоттара. (Заполярный Помпей)|ссылка=|location=Хону|publisher=Индигир уоттара|year=1975|id=|pages=}}</ref>; zapolarni Kitež<ref>{{cite web| author=| date=| url=https://books.google.ru/books?id=pIeFAAAAIAAJ&q=%22%D0%B7%D0%B0%D1%88%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%22+%22%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BE+%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8F%D1%80%D0%BD%D0%BE%D0%BC+%D0%9A%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%B6%D0%B5,+%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%8B%D0%B2%D0%B0%D1%8E%D1%89%D0%B8%D0%B5+%D0%BE+%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B5%22&dq=%22%D0%B7%D0%B0%D1%88%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%22+%22%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BE+%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8F%D1%80%D0%BD%D0%BE%D0%BC+%D0%9A%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%B6%D0%B5,+%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%8B%D0%B2%D0%B0%D1%8E%D1%89%D0%B8%D0%B5+%D0%BE+%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B5%22&hl=ru&sa=X&ved=0ahUKEwicg4-9zfXOAhWMEiwKHRAUCLUQ6AEIHjAA| title=Общественные науки в СССР: История, Выпуски 1—6 (1979), pp. 196| publisher=| accessdate=13. 12. 2017}}</ref>, sibirski „grad Kitež”<ref>{{cite book|author=Васильевский, Р. С.|title=Воспитание историей|ссылка=|location=Новосибирск|publisher=Новосибирское книжное изд-во|year=1987|id=|pages=191}}</ref>. Sačuvale su se Spaska crkva i zvonik, koji tokom arheološke ekspedicije 1969—1971 su odvedeni u muzej [[Novosibirsk]]a. == Lokacija == [[Datoteka:Часовня на месте Спасо-Зашиверской церкви.jpg|lijevo|mini|Mesto bivšeg Zašiverska]] Zašiversk se nalazio u zoni šuma i tundre, okružen planinama lanca Andrej-Tas i [[Momski masiv|Momskog masiva]], na poluostrvu Indigirke. Indigirka, ranije poznata kao Pasja reka, ovde je plovna, ima brzu struju i vrtlozi. Značajno više u toku Indigirke su brzaci na [[Velika Klisura|prazima Busika]]. U prošlosti reka je više puta poplavila grad. Poluostrvo je sada oko 5&nbsp;km dužine i do 1,5&nbsp;km širine, bila je prirodna odbrana protiv neprijatelja. Na suprotnoj obali su strme stene visine do 400 metara[a] sa bizarnim uzorkom, na obrnutoj strani su pokrivene četinarskim šumama. Područje je močvarno, sa niskim žbunjem{{sfn|Кротов|1934|с =23}}. Leti ovde se može videti [[bele noći]]; na livadama rastu trave i jarko poljsko cveće. U prošlosti jedni putnici su se divili prirodi, drugi izražavali razočaranje (zbog planinskog predela i neplodnog zemljišta). Severno od Zašiverska počinje tundra sa bezbrojnim jezerima i močvarama{{sfn|Окладников|1977|с =13, 20, 36—39, 48, 50, 60, 82}}. Zašiversk je bio sakriven u podnožju Stanovskog i Verhojanskog grebena i nikada nije imao kopnene letnje puteve. Ranije je kontaktirao sa spoljašnjim svetom samo sa dve saobraćajne veze: leti — sa Indigirkom i planinskim stazima, a zimi — Jakutsko-Kolimskim saoničkim drumom<ref>{{cite book|author=|title=История СССР, Выпуски 1—3|location=|publisher=Изд-во Академии наук СССР|year=1970|isbn=|pages=179}}</ref>. Danas najbliža naselja trenutno su sela [[Kulun-Elbjut]] uzvodno pored Indigirke (rastojanje je u pravu — oko 70&nbsp;km) i [[Kuberganja]] nizvodno (oko 85&nbsp;km). Teritorija bivšeg grada uključena je u stvoreni 1999. godine resursni rezervat (posebno zaštićenu prirodnu površinu) opštinskog značaja „Zašiversk” — delimično zaštićenu ključnu ornitološku teritoriju ruske Arktike<ref>{{cite book|last=С|first=Стишов М..|title=Особо охраняемые природные территории Российской Арктики: современное состояние и перспективы развития|location=|publisher=Всемирный фонд дикой природы (WWF)|year=2013|id=|pages=19}}</ref><ref>{{cite book|author=Свиридова, Т. В.|title=Современное состояние территориальной охраны КОТР Российской Арктики|location=|publisher=Союз охраны птиц России|year=2011|id=|pages=2,20}}</ref>. == Historija == === Zimovnik === Istorija Zašiverska potiče iz 1639. godine, kada je odred jenisejskog kozaka Posnika Ivanova, nakon sukoba sa [[Jukagiri]]ma, krenuo na obronak ispod brzaka i 11. oktobra iste godine izgradio zimovnik<ref>{{cite book|author=Иванов, В. Н.|title=Вхождение Северо-Востока Азии в состав Русского государства|location=Новосибирск|publisher=Наука|year=|id=|pages=101}}</ref>, kasnije zvani Zašiversk. Mnogo niže nizvodno od Zašiverska istovremeno je Ivan Rebrov osnovao Podšiverskoje i još par zimovnika. Ivanov je izveštavao: „Jukagirska zemljica je puna ljudi, a reka Indigirka je ribljiva; u jukagirskoj zemljici ima mnogo samura; i mnoge reke se u Indigir-reku uliše, a na svima onima recima mnogi pešački i jelenski ljudi žive; pa jukagirski ljudi imaju srebro{{sfn|Окладников|1977|с =38, 74}}.” Kroz obale reke Koljadin, koja se uliva u Indigirku nasuprot gradu, bio je kopneni put od Jakutska prema Kolimi, u lokalnom folkloru zvani „carski”, to jest državni. Komunikacija sa Jakutskom preko kopna u XVIII veku, prema predanju, se održavala preko basena reke [[Jana (reka)|Jane]]; jedan od puteva je prošao kroz [[Verhojansk]] i [[Žigansk]]. Put do Jakutska (na konju) trajao je 3—4 meseca, pri tome su kretali uglavnom u leto. Najbliže naselje je bilo na udaljenosti većoj od 300&nbsp;km{{sfn|Окладников|1977|с =20, 33, 44, 48}}. Zašiversk je služio kao privremeno prebivalište i baza za snabdevanje za putujuće kozace, služile i „ohoče ljude”. Ovde su se snabdevali hranom, opremom i municijom. Na ovom mestu su posetili istraživači [[Semjon Dežnjov]], Selivanko Haritonov, [[Mihail Staduhin]]. Tu su bile prodavnice i skladišta. Gradili i remontirali brodove. Grad su naselili činovnici i skupljači jasaka, trgovci i lovci{{sfn|Окладников|1977|с =44}}. U Zašiversk se dopremao jasak, ovamo s krznom su došli Jukagiri koji živeli u blizini, [[Evenci|Evenki]] iz gornje Indigirke, pa čak ohotski Tunguzi. Godine 1665. Zašiverci su poslali molbu na sina bojarskog Andreja Buligina koji je ugnjetavao Jukagire. Jukagiri i Eveni su odbili da plate jasak, 1666. godine su napali, a 1679. opsadili Zašiversk{{sfn|Окладников|1977|с =45—47}}. === Ostrog === [[Datoteka:431 Ленский историко-архитектурный музей-заповедник «Дружба».jpg|mini|pravo|Savremena rekonstrukcija Zašiverskog ostroga u 800 km od drevnog Zašiverska (okolina Jakutska)]] Zbog stalne pretnje opsade 1676. godine, u centru Zašiverska je bio izgrađen drveni tvrđavni zid, čime je grad postao jedino utvrđenje na Indigirce sa trajnim garnizonom kozaka i centrom velikih teritorija od reke Jane na zapadu do Kolime na istoku{{sfn|Окладников|1977|с =47—48}}. 1721. godine Indigirski ostrog je dobio ime Zašiverska<ref>{{cite book|author=Молодых, И. Ф.|title=Пути связи и снабжение Колымско-Индигирского края|location=Иркутск|publisher=Востсибкрайгиз|year=1931|id=|pages=22}}</ref>. Za 1769. u Zašiverskoj parohiji bilo je 922 ljudi, uključujući 33 prognanika. Među stalnim stanovnicima, čiji potomci do sada žive u [[Rusko ušće|Ruskom ušću]] i na Kolimi, postojala su prezimena: Posnikov, Tarabukin, Habarov, Sinicin, Berjozkin, Lebedev, Šelkanov i druga. Deo stanovništva Indigirke bio je sa [[Ruski sever|Ruskog severa]]{{sfn|Окладников|1977|с =56, 58, 89}}. Upravnici Zašiverskog ostroga{{sfn|Окладников|1977|с =182, 183}}: {| | :{| |valign="top"|Andrej Gorelij |valign="top"|: |1650—1652 |- |valign="top"|Foma Kondratjev |valign="top"|: |1650—1652 |- |valign="top"|Vasilij Burlak |valign="top"|: |1652—1654 |- |valign="top"|Ivan Ovčinikov |valign="top"|: |1654—1658 |} | :{| |valign="top"|Vasilij Burlak |valign="top"|: |1659 |- |valign="top"|Ivan Žirok |valign="top"|: |1660—1662 |- |valign="top"|Amos Mihajlov |valign="top"|: |1662—1663 |- |valign="top"|Andrej Buligin |valign="top"|: |1665 |} | :{| |valign="top"|Litkin |valign="top"|: | |- |valign="top"|Stepan Ščerbakov |valign="top"|: |1668—1670 |- |valign="top"|Leontij Trifonov |valign="top"|: |1670—1671 |- |valign="top"|Jurij Križenovski |valign="top"|: |1675—1677 |} | :{| |valign="top"|Dmitrij Savin |valign="top"|: | |- |valign="top"|Gerasim Cipandin |valign="top"|: |1686—1688 |- |valign="top"|Fjodor Krasnojar |valign="top"|: |1688—1689 |- |valign="top"|Ivan Tobolski |valign="top"|: |1688—1690 |} |} === Grad === Godine 1783. Zašiversk, uzimajući u obzir prisustvo tvrđave i crkve, dobio je status grada i administrativnog centra Zašiverskog okruga, u sastavu [[Jakutska oblast|Jakutske oblasti]] Irkutskog namesništva. Ovde su se razmestili gradonačelnik i gradska većnica, okružni finansijski ured, okružni sud za krivične predmete, zemski sud i druge ustanove. Otvoreni su krčme, prodavnice hljeba i soli. Građani su bili angažovani u lovu, ribolovu i čak poljoprivredi. Krajem XVIII veka pojavljuju se crkvene potrepštine ukrašene zlatom i srebrom. Crkvena biblioteka je imala knjige o pomorskoj i vojnoj veštini{{sfn|Окладников|1977|с =41, 58—60, 63}}. Jukagiri, Eveni, i Jakuti su snabdevali građane mlečnim proizvodima, divljačima, jelenskim, medveđim i kravljim mesom. Svake godine u novembru ili decembru održan je sajam: trgovci iz Jakutska su prodavali gvozdeno posuđe, tkanine, staklene perle, šećer, duvan, meštani — krznu (od veverice, lisice, samura, hermelina, sibirske kune), kljove morža i mamuta{{sfn|Окладников|1977|с =62, 67, 70}}. 26. oktobra 1790. godine visočanstveno utvrđen je grb grada Zašiverska, istovremeno sa drugim grbima Irkutskog namesništva, sa sledećim opisom: „U gornjem delu štita je [[Grb Irkutska|grb irkutski]]. U donjem delu u crnom polju zlatna lisica, u znak da stanovnici ovog okruga se bavi lovom na ove zveri”<ref>{{cite web| author=| date=| url=http://geraldika.ru/symbols/10141|title=Герб города Зашиверск (1790 г.)|publisher=// geraldika.ru}}</ref>. Među građanima bilo je dosta Jukagira, Evena i Jakuta koji su radili u ruskim kućama. Tu su živeli zanatlije i trgovci. Vojni garnizon 1799. godine brojio 33 ljudi. Tokom XVIII veka Zašiversk je proživio cvetanje. Prema predanjima, broj kuća i jurta u gradu je dostigao 270. Stanovništvo verovatno nikada nije prešlo 500 ljudi{{sfn|Окладников|1977|с =44, 60, 62}}. Državni tovari iz Jakutska do Zašiverska do njegovog ukidanja 1805. godine bili su isporučeni na putu kroz Tukulanski prelaz i rijeku [[Aldan (reka)|Aldan]], zatim kroz Nelgegu ili Borulah. Na Indigirce uzvodno od Zašiverska komunikacije očigledno nije bilo, jer je teško proći kroz brzice<ref>{{cite book|author=Молодых, И. Ф.|title=Пути связи и снабжение Колымско-Индигирского края|location=Иркутск|publisher=Востсибкрайгиз|year=1931|id=|pages=30,31}}</ref>. {{-}} <gallery mode=packed perrow ="4" heights="150px"> Зашиверск XVIII.jpg|Slika L. Voronina (1785—1792) Coat of Arms of Zashiversk (Yakutia) (1790).png|Grb Zašiverska (1790) Vue de la Ville de Zaschiversk.jpg|Slika ekspedicije Billingsa i Saričeva (1785—1794) План Зашиверска 1798.jpg|Plan Zašiverska (1798) </gallery> === Pad i propast === Zašiversk se našao po strani od Jano-Indigirsko-Kolimskog druma i počeo da postepeno nazadova<ref>{{cite book|author=Обедков, А. П.|title=Образование городов как фактор русской колонизации евразийского Севера в дореволюционный период|location=Сыктывкар|publisher=Институт языка, литературы и истории Коми НЦ УрО РАН|year=2005|isbn=|pages=11}}</ref>. Sveopšto istrebljenje životinje sa krznom je poslužilo kao razlog za smanjenje trgovačke vrednosti Zašiverska, i kao posljedica toga, smanjenje njenog stanovništva. Tokom administrativno-teritorijalne reforme iz 1803. godine, koja je predviđala smanjenje broja „redovnih gradova” i njihovih okruga, Zašiversk „za mali broj stanovnika” je isključen iz broja okružnih gradova; 1804. godine, nakon dobijanja naloga, upravni centar sa svim okružnim institucijama, kao i sa katedrom protojereja, prebačen je u [[Verhojansk]] (400&nbsp;km zapadno). Neko vreme ovde još je ostajao odred kozaka i neki trgovačke ustanove. 1808. godine u gradu su živeli 120—130 ljudi. Ostali stanovnici su verovatno umrli od epidemija [[Morbili|malih]] i [[Boginje|velikih boginja]], koji su se desili u verhojanskoj okolini 1773—1776. i ponovo 1883{{sfn|Окладников|1977|с =71, 72}}. Iz velikih boginja je nestalo i drevnog naselja Polousnog u blizini, u kome se još 1940.im godinama nalazila kapela<ref>{{cite book|author=Рудич, К. Н.|title=Река, разбудившая горы|location=Новосибирск|publisher=Наука|year=1977|id=|pages=18}}</ref>. U oktobru 1820. godine ovde je putovao polarni istraživač [[Ferdinand Vrangel|F. Vrangel]], koji je pronašao u dogorevaćem Zašiversku samo pet stambenih kuća. U decembru 1822. grad je posetio škotski putnik [[Džon Kokran]], koji je napisao: „...Krv se zamrznula u mojim žilama kada sam konačno video ovo mesto. Ja... nikada nisam video takvu beskrajno tužnu sliku... Naselje se sastojalo od sedam nesrećnih stana<ref>{{cite book|author=Кокрен, Джон Дандас|title=Narrative of a Pedestrian Journey Through Russia and Siberian Tartary: From the Frontiers of China to the Frozen Sea and Kamtchatka|location=|publisher=H. C. Carey, & I. Lea, and A. Small|year=1824|id=|pages=163,164}}</ref>.” [[Datoteka:Зашиверск 1820.jpg|mini|lijevo|Zašiversk (1820). Slika F. Matjuškina]] Tokom 1840.ih godina ovde je došao putnik po prezimenu Vinogradov: „Nakon prelaska Indigirke, otvara se Zašiversk, stojeći na njenoj desnoj obali. Božji hram i tri jurta, sveštenik sa crkvenjakom, ulusni pisar sa perom i upravnik stanice bez konja čine celu populaciju”. Istih godina ovo mesto je posetio nadbiskup Nil, koji je ostavio priču o Spaskoj crkvi i njenoj parohiji, ali nije spomenuo ništa o samom gradu. Zašiversk kao naselje u to vreme više nije postojao. Crkvene potrepštine su odvedene u Krest-Majorsku i Momsku crkve na Indigirce{{sfn|Окладников|1977|с =63, 72, 73}}. Godine 1874. u Sankt Peterburgu razrađen je nacrt novog grba Zašiverska sa opisom: „U crnom štitu nalazi se zlatna lisica sa tamnocrvenim očima”, ali on nije utvrđen<ref>{{cite web| author=| date=| url=http://www.heraldicum.ru/russia/subjects/towns/zashiv.htm| title=Зашиверск (Якутия)| publisher=// heraldicum.ru}}</ref>. 1878. godine u Istočni Sibir bio je administrativno proteran službenik Zahar Cigankov. Iz Irkutskog zatvora se namenjivao k proterivanju u grad Zašiversk. Kada su saznali da grad nije bio imao stanovnice, zatvorenik bio proteran u Verhojanski okrug<ref>{{cite book|author=|title=Деятели революционного движения в России. Био-библиографический словарь. Том 2, выпуск 4|location=Москва|publisher=|year=1932|isbn=|pages=1914, 1915}}</ref>. Krajem 1920.ih godina članovi ekspedicije Narkomvoda SSSR-a zatekli su na mestu Zašiverska dvojicu ljudi, Jakuta po nacionalnosti{{sfn|Кротов|1934|с =23}}, koji živeli u ambaru. To su bili ribar Mitrej Slepcov{{sfn|Кротов|1934|с =23}} i njegova mlađa sestra Jevdokija Fjodorovna Slepcova. Nekoliko godina kasnije Slepcov je umro, njegova sestra preselila se u mesto koje se zove Tjogjurjok[g]. Slepcova je rekla: „Mi smo bili poslednji stanovnici grada”{{sfn|Окладников|1977|с =63, 72, 74}}. == Arhitektura == [[Datoteka:Историко-архитектурный музей под открытым небом.jpg|mini|Spaso-Zašiverska crkva i zvonik: sada u Novosibirsku]] Od nestale zapolarne [[Mangazeja|Mangazeje]] u zapadnom Sibiru Zašiversk je razlikovalo prisustvo spomenika iznad zemlje koji su postojali do XX veka: šatorske crkve i nadvratne kapije tvrđave{{sfn|Окладников|1977|с =20}}. Zašiversk je naslikan u „Crtaćoj knjizi Sibira” sastavljenoj [[Semjon Remezov|Semjonom Remezovim]] 1701. godine. Grad je prikazan u crtežima [[Luka Voronin|L. Voronina]] i [[Fjodor Fjodorovič Matjšukin|F. Matjuškina]] na prelomu XVIII i XIX veka{{sfn|Окладников|1977|с =5—7, 42}}. Zašiversk bio je grad potpuno sagrađen od drveta. Bedem izgrađeni 1676. godine prema arheološkim iskopavanjima 1969—1971. godina imao je dužinu od 46 metara i širinu 38 metara. Debljina bedema postavljenog iz dva reda trupaca je bila oko dva metra. Preko bedema su izgrađene dve kule sa kapijom, jedna kula na uglu i crkva Spasitelja (ugrađena u južni zid). U planu, koji je izradio geodetar Turčaninov 1798. godine, prikazani su ambari za provijant i tamnica. U crtežima L. Voronina krajem XVIII veka bedem tvrđave već je nestao. Sudeći po napomenutom planu i crtežima, grad je imao neuređenu izgradnju bez ulica, kuće su se pripijali uza reku. Krajem XVIII veka grad se širio i već se nalazio na poluostrvu i na susednom zapadnom ostrvu. Kako su rekli starosedelaci, deo grada je takođe bio smešten na levoj obali Indigirke i na brdima iznad osnovnog dela grada. U vreme dolaska arheološke ekspedicije 1969. godine, na mestu Zašiverska je bila crkva, napola srušen zvonik, dve napola srušene bravnare (verovatno sagrađene sredinom XIX veka) i stub za vezivanje konja. Spaska crkva sa zvonikom izgrađena je 1700. godine lokalnom tesačem Andrejem Habarovom od ariša, isporučenog najverovatnije iz gornjeg toka Indigirke. U prvoj polovini XX veka u crkvi se još nalazile izbledene i ogulite ikone „drevnog slikanja”{{sfn|Кротов|1934|с =22}}. Pošto je bilo nemoguće osigurati očuvanost spomenika u divljoj prirodi vlada Jakutske ASSR je dala dozvolu za njihov izvoz u Istorijsko-arhitektonski muzej na otvorenom u predgrađu Novosibirska. Zvonik je prevezen 1970. godine, Spaska crkva — 1971. godine{{sfn|Окладников|1977|с =20, 22, 23, 39, 42, 43, 48, 50, 60, 79, 121—129, 146}}. == Zašiversk u folkloru == [[Datoteka:Памятная плита в урочище Зашиверск.jpg|100px|mini|lijevo|Krst na mestu Zašiverska]] Zašiversk je nakon svog nestanka ostao u folklornom sećanju starosedelačkog stanovništva Indigirke: legendama i predanjima zabeleženima u različito vreme. Tako, osnivanje grada, prema legendi, bilo je povezano sa jakutskim vitezom Bert-Čjorjogjorom: uz pomoć Rusa uspeo je da pobedi Tunguse, sa kojima Jakuti ranie bili u neprijateljstvu. Prema drugoj verziji, Jorjo-Čjorjogjor je bio sprovodnik Rusa u Indigirku i pokazao mesto za polaganje grada. U 1940—1950. godini spada zapisi predanja o epidemiji velikih boginja i propasti grada zbog njih. Po verziji J. Frolova, šamani su povezivali dolazak velikih boginja — „bake”, kako su zvali je, početkom XIX veka sa „zlim duhom” koji se osvetio na toj način ljudima za istrebljenje životinje sa krznom. Prema drugom predanju, dve sestre su sedele sedam dana na drvetima i sa žalošću gledali stanovnike Zašiverska. To su bili dusi velikih boginja. A kada su ih uvredio tunguski knez koji su prolazio mimoići oni se sručili svoju jarost na grad. Legenda jakutskog ili tunguskog porekla koju su čuli učesnici naučne ekspedicije 1969—1970. godina u donjem toku Indigirke, priča da je jednom tokom sajma (u blizini gradske tvrđave) šaman video bogato okovanu škrinju sa dragocenostima, koja je bila zaražena bolesti, i naredio da baciti je u ledenu rupu, ali halapljiv sveštenik se usprotivio njemu, i kada su okovanu škrinju otvarali — ljudi su se bacili i razgrabili sve stvari koje ležele u njoj. A sutradan su velike boginje zahvatili grad. Svi su umrli, zajedno sa sveštenikom, preživela je samo devojčica Tarabukina, koja je živela do 105 godina i umrla 1913. godine{{sfn|Окладников|1977|с =29—30, 55—56, 189—194, 197, 203}}. U narečju stanovništva sela Ruskog Ušća na Indigirce za označavanje velikih boginja je sačuvan izraz „zašiverska gadost” ({{jez-ru|зашиверская погань}})<ref>{{cite book|author=|title=Полярная звезда: литературно-художественный и общественно-политический журнал (1—6)|location=|publisher=|year=1988|id=|pages=7}}</ref>. == Istraživanja == {{Quote box |title = |quote = ...Spustili smo se na ravan trg. Na njom su crkva, zvonik, dva ambara i dva groba. To je sve što se sačuvalo od Zašiverska! |author = ''— Polarni istraživač B. Levanov (1929){{sfn|Окладников|1977|с =7}}'' |source = |align = right |width = 21% |bgcolor = #FFF8DC }} Zašiversk se pominje u opisima putovanja ruskih istraživača [[Gavriil Saričev|G. Saričeva]] krajem XVIII veka i [[Ferdinand Vrangel|F. Vrangela]] početkom XIX veka. Detaljan opis grada se nalazi u „Rečniku geografskom Ruske države” A. Ščekatova, objavljenom 1804. godine. Posle svoje propasti grad se skoro nikada nije pomenuo. Prvo detaljno istraživanje istorije Zašiverska (prema arhivskim materijalima) se odnosi na 1922. godinu, kada je u „Zbirce materijala za proučavanje Jakutije” Jakutski narodni komesarijat objavio članak pod naslovom „Grad Zašiversk” autora sa inicijalima „V. G.”. Zašiversk su spomenuli V. I. Ogorodnikov u knjizi „Od istorije osvajanja Sibira. Osvajanje jukagirske zemlje” (Čita, 1922), S. V. Bahrušin u „Otkrići Jakutije Rusima u XVII veku i njenog pripajanja Rusiji” (Jakutsk, 1957). Postojanje crkve na mestu bivšeg grada u XX veku prvi put se pominje u izveštaju iz 1933. godine o održavanju Indigirske hidrografske ekspedicije, koja je 1931. godine slučajno otkrila ostatke grada{{sfn|Окладников|1977|с =5—7}}. === Arheološki radovi === [[Datoteka:Шахматная фигурка.jpg|mini|lijevo|Šahovska figurica od kostiju morža iz [[Rusko Ušće|Ruskog Ušća]] na Indigirce]] Arheološka iskopavanja na mestu Zašiverskog ostroga i, delimično, okolne teritorije sprovedena je 1969—1971. godina ekspedicijom sibirskog odeljenja Akademije nauka SSSR. Iskopavanje omogućilo je uspostavljanje istorijskih podataka koji nisu bili u pisanim izvorima. Kratko leto i [[permafrost]] (led počinjao na dubini od 25–30&nbsp;cm) sprečili je arheologima da završe iskopavanja, posebno nije bio pronađen kulturni sloj XVII veka. Tokom ekspedicije pod slojem treseta pronađeni su ostaci zidova, podova kula, kao i zanatske radionice 15 metara od zvonika. Otkriveni su tragovi poplava i dva požara, od kojih je jedan uništio deo zidova tvrđave. Pronađeni su bakrene monete iz XVIII veka; „idol” i šahovska figura od kostiju mamuta, staklene perle, komada liskuna i stakla, gvozdeni nož i druge predmete. Na udaljenosti od 1,6 m i 10&nbsp;cm od crkve na dubini od 80&nbsp;cm u peskovitom tlu otkrivena je grupa sahranjivanja: žene i troje dece u mrtvačkim sanducima od tesanih dasaka; deteta u izdubljenom brvnu; devojke u sanduku izdubljenom od dva ariša{{sfn|Окладников|1977|с =43, 121—129}}. Prema učesniku ekspedicije M. Ugrina, dvojica drugih učesnika — profesor Ivan Makovecki i snimatelj Oleg Maksimov bili su zaraženi sporima od velikih boginja i poginuli<ref>{{cite book|author=Угрин, Михаил.|title=Заглянем в своё будущее|location=Петропавловск-Камчатский|publisher=Вестник КНАГЭЧ|year=1998|id=|pages=}}</ref>. == Reference == {{reflist|40em}} == Literatura == * {{Cite book|author=Чикачёв, А. Г.|title=Русские на Индигирке: историко-этнографический очерк|ссылка=|location=Москва|publisher=Наука|year=1990|id=|pages=24}} * {{Cite book|ref=Окладников|last=Окладников|first=А. П.|title=Древний Зашиверск: древнерусский заполярный город|url=http://ias.ngaha.ru/archive/zashiv.pdf|location=Москва|publisher=Наука|year=1977|id=|pages=|access-date=2018-01-06|archivedate=2014-08-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140812210325/http://ias.ngaha.ru/archive/zashiv.pdf|deadurl=yes}} * {{Cite book |ref= Кротов|last=Кротов|first=Модест|title=В просторах Индигирки|url=|location=Якутск|publisher=Якутское государственное издательство|year=1934|id=|pages=}} {{refend}} == Vanjske veze == {{Commonscat|Zashiversk}} * [http://www.1sn.ru/180944.html Tajne grada-aveti u Јakutiji] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180104192324/http://www.1sn.ru/180944.html |date=2018-01-04 }} (2016) [[Kategorija:Gradovi u Rusiji]] 1ovdpw92605tagtgpxs8ufaclr5x994 Jugoslavenska arhitektura 0 4620546 42470821 42470163 2025-06-11T10:39:46Z Zavičajac 76707 /* Brutalistička arhitektura u Jugoslaviji */ 42470821 wikitext text/x-wiki '''Jugoslavenska arhitektura''' je zbirni naziv za arhitektonsko i urbanističko stvaralaštvo nekadašnje države u vrijeme njenog postojanja od 1918 – 1992. godine.<ref>{{Cite web |url= http://www.yuhistorija.com/serbian/kultura_religija_txt02.html |title=Aleksandar Ignjatović -Dva modernizma u dve Jugoslavije: arhitektura i ideologija, 1929-1980 |work= YU istorija - Kultura i religija |accessdate= 13. 9. 2016}}</ref> == Arhitektura modernizma == [[Moderna arhitektura|Arhitektonski modernizam]] je kulturni pravac iz prve polovine XX. stoljeća, koji je odbacilo [[Arhitektura historicizma u Bosni i Hercegovini|historicizam]] i [[Secesijska arhitektura u Bosni i Hercegovini|secesiju]] i priklonilo se načelima funkcionalizma i konstruktivizma. Na razvoj novoga pristupa arhitektonskom stvaralaštvu u svijetu uticali su avangardni umjetnički pravci i skupine (futurizam, kubizam, ekspresionizam, purizam) te primjena novih industrijskih materijala (lijevano željezo, beton, staklo). Najveći utjecaj na razvoj [[Moderna arhitektura|moderne arhitekture]] i urbanizma izvršili su: * [[Bauhaus]], prva moderna visoka škola za gradnju i umjetničko oblikovanje, osnovana u Wajmaru 1919, * [[Le Corbusier|Korbizije]], začetnik i idejni tvorac funkcionalizma oko 1920-ih i * Međunarodno udruženje arhitekata [[CIAM]], osnovano 1928. godine<ref>[http://www.enciklopedija.hr/natuknica.aspx?ID=41459 Hrvatska enciklopedija]</ref> Predstavljao je progres i civilizacijsku utemeljenost umjetnosti i građevinarstva. Za razliku od drugih stilskih i formalnih konfiguracija koje su postojale na arhitektonskoj sceni — a prije svega različitim „nacionalnim” i regionalnim idiomima — modernizam nije bio opterećen bremenom utvrđenih nacionalnih ili etničkih zamišljanja i identifikovao se kao savršenija kulturna formacija u odnosu na prošlost. <ref>[https://de.scribd.com/document/232768189/Moderna-Arhitektura Moderna arhitektura]</ref><ref>[https://de.scribd.com/presentation/227566903/Moderna-arhitektura-i-konstrukcije Moderna arhitektura i konstrukcije]</ref> Modernističku arhitekturu prihvatili su novi politički i društveno-ekonomski sistemi, počev od [[SSSR|Sovjetskog Saveza]], [[Fašizam|fašizma]] u [[Italija|Italiji]], revolucionarnih i totalitarnih režima u Srednjoj Evropi ([[Mađarska]], [[Čehoslovačka]], [[Rumunija]] i [[Poljska]]), režim [[Kemal Ataturk|Kemala Ataturka]], koji je upravo u to vrijeme bio u svom zenitu i [[Cionizam]] u vrijeme izgradnje Tel Aviva. U svakom od navedenih slučajeva, arhitektonski modernizam legalizovao je ove nove režime kao ''napredne'' i ''reformske''. == Arhitektura modernizma u prvoj Jugoslaviji == To je doba dominacije pokreta moderna u evropskoj arhitekturi, čiji pobornici iskazuju značajan otklon od tradicije i ornamenta u arhitekturi. U tom periodu preovladavaju ideje zdravog funkcionalizma koji zagovara skladnu sintezu sadržaja i forme posebno u kulturi stanovanja, u jedinstvu sa rezultatima tehničkog napretka. Tokom dvadesetih i tridesetih godina, sa studija arhitekture završenih na nekim od najprestižnijih evropskih akademija, u Jugoslaviju se vraća grupa mladih arhitekata školovanih pod uticajem moderne ([[Dušan Smiljanić]], [[Helen Baldasar]], [[Nikola Dobrović]], [[Braća Kadić]])<ref name="Penzioni fond">{{Cite web |url= http://aplikacija.kons.gov.ba/kons/public/uploads/odluke_bos/Sarajevo_penzioni%20fond%20BOS.pdf |title= Zgrad Penzionog fonda u Sarajevu |work= Komisija za nacionalne spomenike |accessdate= 13. 9. 2016 }}{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref name="Pašić"/> Direktnu vezu sa pokretom modernizma ostvarila je, međutim, tek druga generacija znatno mlađih arhitekata, koji su na arhitektonsku scenu stupili kasnije: [[Milorad Pantović]], [[Branko Petričić]], [[Juraj Najdhart]], [[Edvard Ravnikar]], [[Jovan Krunić]], [[Bela Auer]], [[Drago Ibler]] i [[Ernest Vajsman]] i svi radili u ateljeu [[Le Korbizje]]a. Kod Adolfa Loosa radili su [[Vladimir Potočnjak]] i [[Zlatko Nojman]], kod Hansa Pelciga [[Drago Ibler]], [[Zdenko Strižić]] i [[Josip Pičman]], kod Petera Behrensa Juraj Najdhart, te kod J. J. Pitera Ouda- [[Ivan Zemljak]].<ref name="Krešimir"/> === Umjetničke grupe === [[Umjetnička grupa Oblik]] bila je jedna od najznačajnijih udruženja umjetnika u raznim oblastima u Jugoslaviji između dva svjetska rata. Osnovana je 1926. godine u Beogradu i postojala je do 1939. Zagovarala je modernizam u tadašnjoj umjetnosti. Prvi put Grupa je izlagala na Šestoj jugoslovenskoj umjetničkoj izložbi u Novom Sadu 1927. godine, a kasnije u cijeloj Jugoslaviji i susjednim zemljama. Od arhitekata, u Grupi su bili [[Nikola Dobrović]] a posle raspuštanja Grupe arhitekata modernog pravca 1934. godine, priključili su se [[Dragiša Brašovan]], Milan Zloković, Branislav Kojić i Jan Dubovi. Umetnička grupa Oblik je u procesu osavremenjivanja likovnog izraza isticala težnju ka ''uporednom kretanju cjelokupne jugoslovenske umjetnosti sa aktuelnim evropskim umjetničkim tokovima''. Bili su pobornici slobode umjetničkog stvaranja, ličnog izraza autora i autonomije likovne estetike. To je bila Grupa savremeno opredeljenih stvaralaca koji su se beskompromisno zalagali za aktuelne svjetske umjetničke tendencije gradeći na taj način najviše i najvrednije domete jugoslovenske Moderne između dva svjetska rata. U Beogradu 12. novembra 1928. godine osnovana je [[Grupa arhitekata modernog pravca]], čiji su osnivači bili [[Milan Zloković]], [[Branislav Kojić]], [[Jan Dubovi]] i [[Dušan Babić]]. Grupa je osnovana da bi se putem izrade arhitektonskih projekata, njihovom realizacijom i javnim nastupima, zalagala za principe moderne arhitekture. U vrijeme svog najvećeg uspona, grupa je brojala osamnaest članova i djelovala je do 1934. godine.<ref name="Zgrada Narodne banke">{{Cite web|url= http://aplikacija.kons.gov.ba/kons/public/uploads/odluke_bos/Sarajevo_Narodna%20banka%20BOS.pdf|title= Zgrada Narodne banke u Sarajevu|work= Komisija za nacionalne spomenike|accessdate= 13. 9. 2016}}{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> [[Grupa Zemlja]] bilo je udruženje likovnih umjetnika, nastalo kao reakcije na društvene događaje u svijetu i zemlji. Djelovalo je od 1929 do 1935 kada je rad udruženja policijski zabranjen. Grupa je nastala kao rezultat organiziranog i programski artikuliranog okupljanja članova i simpatizera ljevičarske orijentacije − slikara, kipara i arhitekata. To je bilo prvo umjetničko udruženje takve vrste u Hrvatskoj. Predsjednik udruženja bio je arhitekt Drago Ibler. Na umjetnike iz Grupe zemlja naročito na arhitekte, velik uticaj imele su ideje [[Bauhaus]]a, i njegovog drugog direktora Hannesa Meyera, kao i ideje frankfurtskog urbanista Ernsta Maya, jer je Zagreb, odakle je većina osnivača grupe bila, tradicionalno bio pod utjecajem iz njemačkih zemalja.<ref>[http://webserver.rcub.bg.ac.rs/publicFileDownload?idSednicaMaterijal=3308 Vladimir Marković: Beograd i Zagreb kao centri geneze političkih i socijalnih tendencija u umjetnosti Kraljevine Jugoslavije: grupe Život i Zemlja (pristupljeno 5. 03. 2011.)]{{PDF}}</ref> Početkom 1929. godine dolazi do oštre promjene političkog kursa i stvaranja [[Kraljevina Jugoslavija|Kraljevine Jugoslavije]] umjesto [[Kraljevina SHS|Kraljevine SHS]]. Modernizam je bio taj koji je mogao simbolički da odgovori političkim zahtevima za nacionalnom unifikacijom, kao i da predstavi sliku jugoslovenske nacije, kulture i države u kojima nije bilo ''plemenske zaslijepljenosti'', niti ''duhovnog rasula'' — svega onoga što je prouzrokovalo promjenu političkog kursa. Projektanti u Jugoslaviji su projektovali različite tipove zdravstvenih zgrada: opšte bolnice, specijalizovane bolničke paviljone, sanatorijume, domove starih i iznemoglih lica, materinske domove, manje ambulante i poliklinike, i naposljetku domove Crvenog krsta. [[Zgrada Crvenog krsta]] u Sarajevu<ref>{{Cite web |url= http://aplikacija.kons.gov.ba/kons/public/uploads/odluke_bos/Sarajevo_zgrada%20Crv%20krsta%20BOS.pdf |title= Zgrada Crvenog krsta u Sarajevu |work= Komisija za nacionalne spomenike |accessdate= 13. 9. 2016 }}{{Dead link|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> je podignuta u sklopu akcije izgradnje većeg broja objekata Društva [[Crveni krst|Crvenog krsta]] Kraljevine Jugoslavije krajem dvadesetih i tridesetih godina XX vijeka. U tom periodu podignuta je zgrada Glavnog odbora Društva Crvenog krsta Kraljevine Jugoslavije u [[Beograd]]u (1935. godina), kao i domovi u [[Novi Sad|Novom Sadu]], [[Užice|Užicu]], [[Kragujevac|Kragujevcu]], [[Tetovo|Tetovu]], [[Čačak|Čačku]], [[Čapljina|Čapljini]]. Godine 1936. bili su pripremljeni i projekti domova Crvenog krsta u [[Zagreb]]u i [[Split]]u. <gallery> Kuća Milana Zlokovića 5.JPG| [[Milan Zloković|Zlokovićeva]] kuća u [[Beograd]]u, 1927. god Zgrada Crvenog krsta.jpg|mini|desni|Zgrada Crvenog krsta u Sarajevu izgrađena 1929. godine, djelo [[Helen Baldasar|Helena Baldasara]] u duhu modernizma Ратнички дом (Дом ЈНА) 2012-09-17 17-38-08.jpg|Dom Armije 1932-1939. god Palace_Albania.jpg|[[Palata Albanija]], 1939. god, prvi neboder u jugoistočnoj Evropi Hotel hecco deluxe (3826498302).jpg|mini|desni|Neboder JAT-a u Sarajevu, djelo [[Braća Kadić|braće Kadić]] u duhu modernizma, izgrađen prije Drugog svjetskog rata </gallery> [[File:Novi Beograd - Block 23.jpg|mini|desno|Novi Beograd]] == Arhitektura modernizma u drugoj Jugoslaviji == Do sredine tridesetih godina ideja funkcionalizma u potpunosti je sazrela i standardizirana i neće se bitnije mijenjati tokom idućih desetljeća. U vrijeme kasne moderne - tokom pedesetih, šezdesetih i sedamdesetih godina ona je opšte prihvaćeni standard sa prirodnom evolucijom i dinamikom.<ref name="Krešimir">{{Cite web |url= http://kgalovic.blogspot.com/2014/03/hrvatska-moderna-arhitektura.html |title= Krešimir Galović - HRVATSKA MODERNA ARHITEKTURA OD IDEJE, FUNKCIJE I APSTRAKCIJE DO NOVE TRADICIJE |work= |accessdate= 13. 9. 2016}}</ref> [[File:Nikola Pašić (Marks i Engels) tér, szemben a Jugoszláv Szakszervezeti Székház (Dom sindikata Jugoslavije). Fortepan 31525.jpg|mini|desno|[[Dom Sindikata]] u [[Beograd]]u iz 1947, projektant [[Branko Petričić]]]] === Socrealizam u arhitekturi Jugoslavije === Prvo je razdoblje poslijeratne obnove između 1945. i 1948. godine, a određuje ga dilema na razmeđi između socrealizma i kontinuiteta moderne. Poznati projekt u kojem su čitaju odrazi socrealizma je zgrada Doma Sindikata izgrađena 1948. god u Beogradu. Na konkursu za [[Poslovni centar Ušće CK|Zgradu CK KPJ]] iz 1948, nije dodijeljena prva nagrada. Zgrada je izgrađena desetak godina kasnije i izvana više podsjećala na američki neboder, nego na zgradu u maniri [[staljin]]ističke arhitekture.<ref name="Maroje">{{Cite web |url= http://arhiva.portalnovosti.com/2014/02/maroje-mrduljas-u-sfrj-arhitektura-je-bila-sredstvo-emancipacije/ |title=Maroje Mrduljaš: U SFRJ arhitektura je bila sredstvo emancipacije |work= |accessdate= 13. 9. 2016}}</ref> Socrealizam kao stil i estetska kategorija, nije ni postojao. To je vještačka kovanica koja je trebala da objedini graditeljsko stvaralaštvo u vremenu koje se odnosilo neposredno na dane po završetku II svetskog rata i nužne obnove porušenih i popaljenih zemalja. To je bilo vrijeme velikog siromaštva i oskudice, i u ljudima i u materijalu, često krpljenje golog života. Kako su u ratu najviše stradali Sovjetski Savez i zemlje koje su Sovjeti oslobađali, tu je obnova bila najpotrebnija a neimaština najveća. I danas u [[Frankfurt]]u, najmoćnijoj finansijskoj metropoli Evrope, u jednoj od glavnih gradskih longitudinala u istorijskom jezgru grada, postoji niz zgrada za koji se može reći da su tipični primeri socrealističke arhitekture.<ref name="Mitrović"/> [[File:Genex Tower 14.jpg|mini|desno|Zgrada Geneksa]] === Dominacija moderne arhitekture === U [[SFRJ|socijalističkoj Jugoslaviji]] nakon 1948. godine dolazi do prekida s [[Informbiro]]om i okretanja Zapadu. Bilo je potrebno naći ne samo alternativni politički sistem državnom socijalizmu, nego je i u kulturnom smislu bilo potrebno napraviti razliku, što je bio važan aspekt u kulturnoj i političkoj konstrukciji jugoslovenskog ''posebnog puta u komunizam''. Ne postoji dekret kojim se sistem odlučio za modernizam kao “službenu estetiku”, nego se on afirmira zahvaljujući kulturnoj autonomiji arhitekture. Baš kao i u periodu posle 1929, kada je integralnom jugoslovenstvu valjalo obezbediti materijalno, opipljivo obličje, tako je i specifičnost jugoslovenskog socijalizma legitimisana novom, modernističkom arhitekturom. U oba slučaja, rezolutno okretanje od istoricizma i „nacionalnih” stilova, značilo je simbolički otklon od jednog ideološkog pravca, sistema vrijednosti i koncepta identiteta, te prelazak u sasvim drugi ideološko-identitetski domen. [[Dubrovnik|Dubrovačko]] savjetovanje, održano 1950. godine, bilo je prekretnica u razvoju arhitekture u Jugoslaviji. To je bilo prvo i najveće savjetovanje arhitekata i urbanista u Jugoslaviji. Tada je proklamovana nužnost da se projektovanju obezbjedi puna sloboda stvaralaštva i nemješanje države u duhovne radnje arhitekata.<ref name="Mitrović">{{Cite web|url= http://www.sacg.me/mihajlo-mitrovic-postmoderna-je-zatrovala-arhitekturu-srbije/|title= Mihajlo Mitrović: Postmoderna je zatrovala arhitekturu Srbije|work= SACG|accessdate= 13. 9. 2016|archive-date= 2020-08-11|archive-url= https://web.archive.org/web/20200811213316/https://www.sacg.me/mihajlo-mitrovic-postmoderna-je-zatrovala-arhitekturu-srbije/|dead-url= yes}}</ref> Socrealizma u arhitekturi, ako se isključe [[spomenici Narodnooslobodilačke borbe]], na području Jugoslavije gotovo i nema. Jugoslavija je u kulturnom i arhitektonskom smislu bila snažno orijentirana na modernizam apsorbiran prije [[Drugi svjetski rat|Drugoga svjetskog rata]], no u [[Socijalističko samoupravljanje|socijalizmu]] dolazi do njegove primjene u velikom mjerilu. Prije Drugoga svjetskog rata modernistička arhitektura uglavnom je bila privilegija povlaštenih društvenih klasa. Nakon rata, modernizam se primjenjuje u projektiranju dispanzera, bolnica, škola, kolektivnog stanovanja i ti se zadaci realiziraju na nivou komune, osnovnoga teritorijalno-političkog entiteta teorije samoupravnog socijalizma.<ref name="Pašić">{{Cite web |url= https://de.scribd.com/document/31536518/Arhitektura-BiH-1918-1992|title=Amir Pašić: Arhitektura Bosne i Hercegovine 1918-1992 |work=|accessdate= 13. 9. 2016}}</ref> [[Arhitektura]] igra osnovnu funkcionalnu ulogu u modernizaciji, ali i više: ona je sredstvo emancipacije, posebno kada je riječ o naprednijim programima, kao što je to slučaj s [[Radničko sveučilište u Zagrebu|Radničkim sveučilištem u Zagrebu]] ili sasvim nepoznatim a fascinantnim [[Dom kulture u Konjicu|Domom kulture u Konjicu]], koji je i danas, iako u fizički lošem stanju, jezgra svega modernoga u tom kraju. Program korjenite transformacije društva pratila je napredna arhitektura.<ref name="Maroje"/> === Stambena izgradnja 1950-ih i 1960-ih === [[File:Džidžikovac.jpg|mini|desno|[[Stambeni kompleks na Džidžikovcu]]]] [[File:Васина улица1.JPG|mini|desno|Interpolacija u Vasinoj ulici u Beogradu]] ==== Mala naselja ==== {{Glavni|Stambeni kompleks na Džidžikovcu}} Pedesete godine XX vijeka obilježene su izgradnjom malih naselja sa kućama sličnim jedna drugoj. Bile su to tipske ili identične kuće građene u istom duhu (tipska socijalna kuća - prema šemi grupe autora). Uniformna arhitektura reflektovala je ideologiju i duh vremena na očit i direktan način. Depersonilizacija je bila favorizovana, kolektivitet je bio istican. Prema jednom podatku, u Srbiji je od 1953-1957 prodato 6.507 kuća, dok je oko 2.000 izgrađeno.<ref>[https://www.academia.edu/21583935/Housing_development_in_the_1950s_in_Serbia-typical_examples_of_residential_blocks_built_in_Belgrade Dijana Marić: Razvoj izgradnje 1950-ih u Srbiji]</ref> [[Stambeni kompleks na Džidžikovcu]] u Sarajevu iz 1947. godine po projektu [[Braća Kadić|braće Kadić]]<ref name="Kadić">{{Cite web |url= https://de.scribd.com/document/346272748/Monografija-e-Book |title= Emir Kadić - Arhitekt Reuf Kadić i počeci moderne arhitekture u Bosni i Hercegovini |work=Sarajevo, 2010 |accessdate= 9. 2. 2017}}</ref>, bila je prva značajna izvedba poslije Drugog svjetskog rata po dokumentaciji nastaloj prije rata <ref>{{Cite web |url= http://aplikacija.kons.gov.ba/kons/public/nacionalnispomenici?sort=idgrad&rows=50&page=12 |title= Stambeni kompleks na Džidžikovcu |work= Komisija za nacionalne spomenike |accessdate= 13. 9. 2016 }}{{Dead link|date=August 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Jedan dio malih naselja bio je isključivo namijenjen radnicima. Realizacija [[Radničko naselje Majdan|radničkog naselja Vareš Majdan]] počela je 1947., a radovi su završeni do 1954. godine. Naselje je realizovano po projektu Juraja Najtharta iz 1939. godine. ==== Interpolacija ==== Slijedeći vid izgradnje je interpolacija stambenih kolektivnih zgrada u postojeće gradsko tkivo sa njegovim obimom i izvedbom. Brojni investitori (Pošta, sportska udruženja, kompanije kao što su Jugometal, Energoprojekt, Centrotekstil, Janko Lisjak i mnoga druga u Srbiji), podizali su stambene zgrade za svoje zaposlene na mjestima koja su bila devastirana tokom Drugog svjetskog rata. Na ovaj način stvaran je hibridni koncept sa mješavinom karakteristika tradicionalne urbane kompozicije iz ranijih vremena i nove moderne arhitekture. Uglavnom su ih projektovali arhitekte koji su već bili edukovani u predratnom vremenu u duhu moderne arhitekture. Njihovo aktiviranje predstavljalo je sponu između predratne Moderne i postratnog perioda u traženju ideološke prikladne forme koja će na najbolji način predstaviti novo društvo. ==== Izgradnja novih naselja (gradova) ==== {{Glavni|Ulica grada Vukovara (Zagreb)|Novi Beograd}} Velike slobodne površine uz gradove postale su središta izgradnje novih ulica, stambenih blokova i novih gradova sastavljenih od više naselja. Primjeri su: Ulica grada Vukovara u Zagrebu, Liman u Novom Sadu, Grbavica i Hrasno u Sarajevu, Novi Zagreb, Novi Beograd, Novi Travnik i mnogi drugi. Građeni su prema suvremenim urbanističkim principima sa pravilnom strukturom unutar koje su smještene stambene zgrade te građevine za druge sadržaje potrebne jednom takvom naselju. Većina ovakvih naselja su „tipska“, sa ponavljanjem istih praksi i elemenata gradnje. Tokom 1970. god. Jugoslavija je koristila 27% ukupnih investicija za stambenu izgradnju, što je činilo 8% BND i svrstavalo Jugoslaviju na prvo mjesto u Evropi.<ref>[https://books.google.ba/books?id=T4A661CGIhkC&pg=PT30&lpg=PT30&dq=residential+housing+1950+serbia&source=bl&ots=kpjA_xrfKW&sig=ACfU3U38s_HhgusnL0KIRa6tBIhWcjARmw&hl=hr&sa=X&ved=2ahUKEwjOxbGW0pjqAhWjAxAIHffWCoYQ6AEwDHoECAoQAQ#v=onepage&q=residential%20housing%201950%20serbia&f=false]</ref> [[File:Cavtat, Croatia - panoramio - Aleksandar Topuzović.jpg|mini|desno|Hotel Croatia u Cavtatu]] === Hoteli i turistički objekti kao najveći izazovi arhitekata === Odmah poslije 50-ih Jugoslavija je otvorila granice strancima, a turizam je postao perspektivna privredna grana. Istovremeno, radničkoj klasi trebalo je omogućiti “pravo na odmor” u brojnim odmaralištima duž jadranske obale. Hoteli i turistički resorti bili su među najuzbudljivijim temama za arhitekte.<ref name="Matica hrvatska">{{Cite web|url= http://www.matica.hr/media/pdf_knjige/761/Arhitektura%20XX.%20stoljeca-sazetci.pdf|title= HRVATSKA ARHITEKTURA U XX. STOLJEĆU -Iva Körbler HOTELSKA TURISTIčKA BAšTINA|work= MATICA HRVATSKA Zagreb MMIX|accessdate= 9. 2. 2017}}{{Dead link|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> Tako je od polovine 60-ih do polovine 70-ih proizašla različita, ali jako dobra tipologija hotela. Neki od ovih primjera su kompleks hotela “Solaris” kod [[Šibenik]]a ([[Boris Magaš]], 1967-­1968.), hotel “Libertas” u [[Dubrovnik]]u ([[Andrija Čičin-Šain]] i [[Žarko Vincek]], 1968.­1972.), “Ambasador” u [[Opatija|Opatiji]] ([[Zdravko Bregovac]], 1968.), “Berulia” u [[Brela]]ma ([[Ante Rožić]], 1971.), “Croatia” u [[Cavtat]]u ([[Slobodan Miličević]], 1973.), i drugi. Kad je riječ o idejnim projektima, ističe se onaj sarajevskog arhitekta i Le Corbusierova učenika [[Juraj Najdhart|Jurja Neidhardta]], koji je izazivao uvaženo poimanje “hotela kao hrama”, bio je duboko uronjen u svoju okolinu, s malim dizajnerskim sobama i velikim javnim prostorom, trebao je imitirati prirodu, a sam ga je arhitekt opisao kao “biljku od betona”. Bio je to izuzetno napredan projekt za svoje vrijeme i šteta što nije izveden. <gallery> Hotel Ambasador, Opatija - jug.jpg|Hotel Ambasador u Opatiji Palace Hotel, Malinska 2009-07-19 29.jpg|Hotel Palace u Malinskoj na otoku [[Krk]]u (napušten) Rixos_Libertas_Dubrovnik.jpg|Hotel Libertas u Dubrovniku Hotel Bellevue 1 (4060685100).jpg|Hotel Bellevue u Dubrovniku Hotel Jugoslavija - panoramio.jpg|Hotel Jugoslavija u Beogradu (ruši se) </gallery> [[File:Pošta vo Skopje, Macedonia.jpg|mini|desno|Zgrada pošte u Skoplju]] === Brutalistička arhitektura u Jugoslaviji === U decenijama Moderne arhitekture, nametnula se kao radikalan moderan stil i [[Brutalizam|Brutalistička arhitektura]], koja je promovisala snažne linije i funkcionalno odstupanje od ornamentalnosti, odnosno bilo kakvih ukrasnih detalja. Osnovna ideja ovog stila leži upravo u insistiranju na funkcionalnosti. Jednostavna neobičnost forme ovih brutalističkih građevina rađenih sa betonom, apsolutno je upečatljiva. U ono vrijeme, sve je finansirala država kojoj je bilo u interesu da izgradnja traje što kraće i što jeftinije, da bude funkcionalno i da služi namjeni. Tokom šezdesetih godina XX vijeka trebalo je izgraditi ogroman broj objekata, a da to bude efikasno i jeftino. Te je uslove najbolje ispunjavao beton, a ujedno je bio i noseći element i fasada i sve ostalo. U ono vrijeme nije se mnogo mislilo na termiku, energija je bila pristupačna i jeftina. Primjena betona nije bila posljedica neke filozofije, već iz krajnje praktičnih razloga. Armirani beton je primijenjen u u 95% slučajeva. Tada se mislilo da je beton vječan i tek će vrijeme pokazati da i on ima svoj vijek trajanja. Brutalizam je iz navedenih razloga dugo trajao u Jugoslaviji.<ref>[https://scindeks-clanci.ceon.rs/data/pdf/0354-6055/2015/0354-60551541069A.pdf Razgovor o brutalizmu - Razgovor sa arhitektom Ljupkom Ćurčićem]</ref> Poznati objekti u stilu Brutalističke arhitekture: * Blokovi 22, 23, 28, 30, 61, 62, 63, [[Novi Beograd]], izgrađen je natur-betonom * [[Beogradske kapije|Geneks kula]], odnosno [[Zapadna kapija Beograda]], arhitekt [[Mihajlo Mitrović]] * [[Zgrada Saveznog izvršnog vijeća SIV III]] – Novi Beograd, arhitekt [[Ljupko Ćurčić]] * [[Muzej Jugoslavije]] iz 1962. po projektu [[Mihajlo Janković|Mihajla Jankovića]]<ref name="auto">{{Cite web|url=https://www.mywanderlust.pl/belgrade-brutalist-architecture/|title=Guide to Belgrade brutalist architecture - over 20 concrete masterpieces|last=kami|date=2019-08-29|website=Kami and the Rest of the World|language=en-US|access-date=2020-01-28}}</ref> * [[Opštinski sud Požarevac]], * [[Opštinski sud Sremska Mitrovica]], * [[Autobuska stanica Kikinda]], * [[Urbanistički zavod u Beogradu]]<ref>[https://www.vajbmagazin.com/sta-je-to-brutalna-arhitektura/ Brutalna arhitektura]</ref> * [[Sava Centar]] (1979), projektant [[Stojan Maksimović]] * [[Neboderi Rakete u Zagrebu]], projektant [[Vjenceslav Richter]] * [[Transportni centar u Skoplju]], 1971. - 1981, autor projekta je [[japan]]ski arhitekta [[Kenzo Tange]] (1913. - 2005.). * [[Studentski dom Goce Delčev u Skoplju]], 1969, projektant [[Georgije Konstantinoski]] * [[Narodna i univerzitetska biblioteka u Skoplju]], 1971, autor ovog objekta je Petar Muličkoski * [[Arhiv grada Skoplja]], 1970, projektant Georgije Konstantinoski * [[Telekomunikacioni centar u Skoplju]], po projektu [[Janko Konstantinov|Janka Konstantinova]]. * [[Zgrada opere i baleta u Skoplju]], 1979, autori Stefan Kacin, Jurij Princes, Bogdan Splinder i Marijanu Uršić, Slovenija * [[Zgrada RTV Sarajevo]] <gallery> Bežanijski Blokovi EDIT.jpg|Naselje Bežanijska kosa u Novom Beogradu Richterovi neboderi, Zagreb.JPG|[[Vjenceslav Richter|Richterovi neboderi]], poznati i pod nazivom '''Rakete''', u [[zagreb]]ačkom kvartu [[Trnje]] Sarajevo Street (117563617).jpeg|Sarajevsko naselje Alipašino polje, izgrađeno sredstvima solidarnosti zaposlenih Skopje Post.jpg|Zgrada pošte u Skoplju, projekat [[Janko Konstantinov|Janka Konstantinova]] Students' dormitory Goce Delčev Skopje 10.jpg|Studentski dom Goce Delčev u Skoplju, projektant [[Georgije Konstaninovski]] </gallery> === Javni objekti === Politika liberalizacije pokrenuta krajem 1960-­ih i donošenje novog ustava Jugoslavije 1974. omogućili su veću nacionalnu emancipaciju u pojedinim saveznim republikama. Reprezentativna arhitektonska postignuća, poput narodnih parlamenata, nacionalnih biblioteka, krovnih sveučilišta itd., spajala su kozmopolitski modernizam s modernističkim regionalizmom. Neki od najznačajnijih primjera su: * [[Narodna skupština BiH]] u Sarajevu (Juraj Najdhart, 1974.), * [[Trg revolucije u Ljubljani]] (danas Trg republike - [[Edvard Ravnikar]], 1975. i ­1982.), * [[Zgrada Makedonske akademije znanosti i umjetnosti]] ([[Boris Čipan]], 1970.), * [[Nacionalna knjižnica Srbije]] u Beogradu ([[Ivo Kurtović]], 1965-­1973.), * [[Zgrada društveno­političkih organizacija Crne Gore]] u Titogradu (danas [[Podgorica]]); [[Radosav Zeković]], 1978.), * [[Nacionalna i sveučilišna knjižnica u Prištini]] ([[Andrija Mutnjaković]], 1971.-1982.) i * [[Nacionalna i sveučilišna knjižnica u Zagrebu]] (skupina autora, 1978-­1995.), . <gallery> Zgrada_Kockica_Zagreb.jpg|Zgrada Centralnog komiteta Saveza komunista Hrvatske, popularno nazvana Kockica, izgrađena je na temelju projekta arhitekta [[Ivan Vitić|Ivana Vitića]] iz 1961. godine. Novi_Beograd_-_The_SIV_building.jpg|[[Palata federacije]], danas Palata Srbija, Novi Beograd Ušće.JPG|Zgrada CK SKJ Biblioteca Nacional, Pristina, Kosovo, 2014-04-15, DD 03.JPG|Nacionalna i sveučilišna knjižnica u Prištini, autor [[Andrija Mutnjaković]] </gallery> === Kasna moderna arhitektura u Jugoslaviji - dominacija stakla === U periodu osamdesetih godina, razvijaju se kao uticaji kasne moderne: dominacija stakla na pročeljima novih zgrada i primjena visoke tehnologije obrade pročelja i građenja uopšte kombinacijom metala, stakla i kamena. * [[Poslovno-sportski centar Cibone]] u Zagrebu prjektanata [[Marijan Hržić|Marijana Hržića]], [[Ivan Piteša|Ivana Piteše]] i [[Berislav Šebetić|Berislava Šerbetića]] (1985-1988) s naglašenim visokim staklenim valjkom tornja, horizontalnom eliptoidnom dvoranom. * [[Poslovna zgrada INA]]-Naftaplina u Zagrebu arhitekata [[Ivo Maroević|Ive Maroevića]] i J. Galjera iz 1983. godine, sa karakterističnim odnosom staklenih ploha i čvrste kamene opne. * [[Poslovna zgrada Vjesnika]], [[Duško Rakić|Duška Rakića]] (1987).<ref name="Ivo Maroević">{{Cite web |url=https://www.ipu.hr/content/radovi-ipu/RIPU-16-1992_235-252-IMaroevic.pdf |title=Ivo Maroević: Zagrebačka arhitektura osamdesetih godina |work=Filozofski fakultet Sveučilišta u Zagrebu Odsjek za povijest umjetnosti -Izvorni znanstveni rad|accessdate= 9. 2. 2017}}</ref> * [[Zgrada Elektroprivrede BiH]] u Sarajevu arhitekte [[Ivan Štraus|Ivana Štrausa]] * [[Poslovne zgrade Unisa]] u Sarajevu arhitekte [[Ivan Štraus|Ivana Štrausa]] Treći period od kraja šezdesetih godina obilježen je pojavom Novih tendencija, i kritičkim preispitivanjem ideje moderne, te potraga za novim oblikovnim mogućnostima i materijalima. Tada se prvi put počinje problematizirati i upotreba digitalne tehnologije. Sedamdesete godina 20. stoljeća, je prijelazni period u kome ideja moderne pokazuje očite znakove umora. <gallery> Cibona Tower 20150912 DSC 2576.JPG|Poslovno-sportski centar Cibone u Zagrebu View towards south-west on Vjesnik skyscraper.jpg|Vjesnikov neboder u Zagrebu Gradska_knjižnica_Šibenik.jpg|Gradska knjižnica u [[Šibenik]]u </gallery> == Spomenici Narodnooslobodilačke borbe == {{Glavni članak|Spomenici Narodnooslobodilačke borbe}} u [[SFRJ|Socijalističkoj Federativnoj Republici Jugoslaviji]] podignuto je oko 15.000 spomenika posvećenih [[Narodnooslobodilačka borba|Narodnooslobodilačkom ratu]] na lokacijama značajnih istorijskih bitaka iz Drugog svjetskog rata ili na mjestima velikih stradanja civila i boraca NOB-e. Mnogi ovi spomenici srušeni su ili oštećeni tokom raspada SFRJ devedesetih godina.<ref name="Nyebil">{{Cite web |url=http://www.spomenikdatabase.org/ |title=Donald Nyebil: Partisan Memorial |work= Spomenik Database|accessdate=12. 9. 2017}}</ref> <gallery> File:Stjepan_Filipović.JPG|Spomenik Stjepanu Filipoviću, rad vajara [[Vojin Bakić|Vojina Bakića]], prema jednoj od najupečatljivijih fotografija Drugog svetskog rata, koja se danas nalazi u zgradi UN-a File:KZ-Jasenovac-Denkmal-Zugang.JPG|Spomenik u Jasenovcu, rad vajara [[Bogdan Bogdanović|Bogdana Bogdanovića]] File:Spomenik_na_Tjentištu.jpg|[[Nacionalni park Sutjeska|Spomenik na Tjentištu]] File:Kosmaj spomenik2.jpg|Spomenik na [[Kosmaj]]u, Srbija File:Da.se.ne.zaboravi.jpg|Šumarice - Memorial Park, [[Kragujevac]], projektant [[Miodrag Živković]], 1953. god. </gallery> [[File:Mamutica Zagreb 20110620 2877.jpg|mini|desno|Stambena zgrada Mamutica u Zagrebu u kojoj živi preko 5000 stanovnika]] == Arhitektura postmodernizma u Jugoslaviji == [[Postmoderna arhitektura]] se javlja sedamdesetih godina XX vijeka, vrlo često sa različitim tumačenjima. Proizašla je udaljavanjem iz moderne arhitekture, njenom transformacijom u nove stilove, postajući eklektična i pluralistička. Odbacuje se proizvedena uniformnost i homogenost, što je obilježje projekata poslije 2. svjetskog rata. Dolazi do široke raznovrsnosti, upotrebe heterogenih i plastičnih stilova, životnosti, sponatanosti. Namjerno se kombinuju nepodudarni stilove i oživljavaju djelići iz prošlosti kao npr. srednjovekovni stub ili klasični trg kako bi se stvorio kolaž različitosti.<ref>[https://www.arhitektura.rs/rubrike/razvoj-arhitekture/437-pojam-postmoderne-u-istoriji-i-teoriji-arhitekture-i-umetnosti Pojam postmoderne]</ref> Sedamdesete i osamdesete godine obilježene su pluralizmom postmoderne, više u formalnom nego u sadržajnom smislu. Postmoderna je u tragovima prisutna, nigdje u cjelini, nigdje kao dominantni proces, već kao dobrodošla dosjetka, koja će na pojedinim zgradama humanizirati neki njezin dio i otvoriti ga za kvalitetniji doživljaj korisnika. To je vrijeme kada dolazi i do generacijske smjene stvaralaca, otvaraju se nove teme, kritički se preispituju svi segmenti naslijeđa moderne, uključujući i istorijsku valorizaciju. Otvaraju se i neke zapostavljene teme, poput individualnog stanovanja i sakralne arhitekture, koje su zbog ideoloških razloga dugo vremena bile potiskivane. Krajem osamdesetih završava se i era postmodernizma. Tada su uslijedile devedesete godine i radikalna društveno - politička previranja, koja su rezultirala raspadom Jugoslavije.<ref name="Krešimir"/> === Nagrada lista Borba === {{Glavni|Nagrada Borbe za arhitekturu}} Na saveznom nivou bila je prisutna i godišnja [[Nagrada Borbe za arhitekturu|Borbina nagrada za arhitekturu]] odnosno nagrada dnevnog lista “Borbe”, čija je svrha bila popularizacija najznačajnijih arhitektonskih dostignuća te godine. == Interesovanje za jugoslavensku arhitekturu == Početkom XXI vijeka primjetan je povećani interes pojedinaca i stručne javnosti za arhitektonska ostvarenja u periodu socijalističke Jugoslavije. Belgijski fotograf i suradnik na Kraljevskoj akademiji u Gentu Jan Kempenaers, oduševljen je apstraktnom ljepotom napuštenih spomenika NOB-u koje je snimao. Ist stav iznio je fotograf Donald Nyebil obilazeći Jugoslaviju dvije godine i fotografišući spomenike.<ref name="Nyebil"/> ==== Izložba u Londonu ==== U [[london]]skom Victoria&Albert muzeju 2009. godine održana je izložba “Dizajn u doba hladnog rata”<ref>[https://www.jutarnji.hr/kultura/art/‘zbog-onoga-sto-se-gradilo-u-sfrj-povijest-arhitekture-pisat-ce-se-iznova’/2131380/ Arhitektura u SFRJ]</ref> Izložba je pokazala da nijedna država iza željezne zavjese nije imala toliko sluha za savremeni dizajn, arhitekturu i umjetnost poput bivše Jugoslavije. [[Tito|Titu]] se nije moglo prigovoriti da nije prepoznao važnost dobrog dizajna u poslijeratnoj obnovi, a arhitekture socijalističkog realizma bilo je u zanemarivom postotku. U stimulativnom se okruženju stvarala arhitektura koja je pridonosila kvaliteti svakodnevnice. ==== Izložba u Zagrebu ==== U svojoj knjizi „Arhitektura u socijalističkoj Jugoslaviji” austrijski fotograf Wolfganga Thaler navodi: “U Jugoslaviji je u doba socijalizma stvoren zavidan opus modernističke arhitekture, koja ne može ući u postojeće, pojednostavljene klasifikacije pa ruši već uspostavljene kategorije modernizma u svijetu”. Thaler vjeruje, a u tome nije usamljen, kako će se istorija moderne arhitekture pisati iznova nakon što svijet otkrije što su gradili komunisti u doba bivše Jugoslavije. Thaler je pune tri godine putovao bivšom Jugoslavijom snimajući arhitekturu. Fotografije je prvi put izložio u 2010. godine u zagrebačkoj galeriji Nazor, u sklopu konferencije na kojoj je pedeset istraživača s područja bivše Jugoslavije, uz slavnog britanskog antropologa Davida Harveya, istraživalo kakav je utjecaj izgradnja samoupravnog socijalističkog društva imala na arhitekturu. ==== Izložba u Mariboru ==== Izložba “Nedovršene modernizacije – između utopije i pragmatizma organizovana je 2012. godine u Mariboru, a u naredne dvije godine i u: Beogradu, [[Zadar|Zadru]], Ljubljani, Sarajevu, Cetinju, Skoplju, Tirani, Zagrebu i [[Split]]u. Izložba je bila rezultat dvogodišnjeg istraživačkog projekta 30 istraživača s područja čitave bivše Jugoslavije koji su dokumentovali i analizirali arhitekturu i urbanizam u socijalističkoj Jugoslaviji. Modernizacije iz socijalističkog perioda bile su najveći val urbanizacije regije u specifičnom društvenom i geopolitičkom kontekstu.<ref name="Modernizacija">{{Cite web |url= http://www.edic-sibenik.eu/upload/dogadanja/2015/02/2015-02-02/13/um.pdf |title= NEDOVRŠENE MODERNIZACIJE: IZMEĐU UTOPIJE I PRAGMATIZMA ARHITEKTURA I URBANO PLANIRANJE U BIVŠOJ JUGOSLAVIJI I ZEMLJAMA NASLJEDNICAMA |work= UDRUŽENJE HRVATSKIH ARHITEKATA, INSTITUT ZA SUVREMENU ARHITEKTURU / ORIS KUĆA ARHITEKTURE (HR), DRUŠTVO ARHITEKATA BEOGRADA (SR), KOALICIJA ZA ODRŽIVI RAZVOJ (MK), TRAJEKT/ MUZEJ ARHITEKTURE I DIZAJNA (SLO), MODERNA GALERIJA MARIBOR (SLO) |accessdate= 13. 9. 2016}}</ref> Projekat je pokrenulo Udruženje hrvatskih arhitekata u suradnji s Društvom arhitekata Beograda, Koalicijom za održivi razvoj ([[Skoplje]]), Umjetničkom galerijom Maribor ([[Maribor]]), Oris- kućom arhitekture (Zagreb) i Muzejem za arhitekturu i dizajn (Ljubljana) a sufinancirao fond Europske komisije Kultura 2007.-13.<ref name="Maribor">{{Cite web |url= http://pogledaj.to/arhitektura/nedovrsene-modernizacije/ |title= Nedovršene modernizacije – između utopije i pragmatizma|work= |accessdate= 13. 9. 2018}}</ref> Izložba se sastojala od pet tematskih cjelina – Prostori ideologije, Politika prostora, Prostori svakodnevnih praksi, Prostori globalne razmjene te Jugoslavenski arhitektonski prostor. Predstavlja je 23 zasebna tematska istraživanja popraćena multimedijalnim sadržajem i serijom 76 autorskih fotografija arhitekture regije bivše Jugoslavije [[beč]]kog arhitekta Wolfganga Thalera. ==== Izložba u Njujorku ==== Muzej moderne umetnosti (MoMA) u Njujorku, organizovao je u periodu 15.07.2018 - 13.01.2019. godine<ref name="MoMANY">{{Cite web |url= https://www.moma.org/calendar/exhibitions |title= Exhibitions and events |work= MoMA - New York |accessdate= 9. 2. 2017}}</ref> reprezentativnu izložbu ''Toward a Concrete Utopia: Architecture in Yugoslavia, 1948-1980 (Ka betonskoj utopiji: Arhitektura u Jugoslaviji, 1948-1980)''<ref>[http://m-kvadrat.ba/spomenici-betonske-utopije-arhitektura-u-jugoslaviji-1948-1980/ Arhitektura u Jugoslaviji]</ref> Predstavljeno je više od 400 crteža, modela, fotografija i filmskih snimaka iz gradskih arhiva, privatnih i muzejskih kolekcija velikog broja autora među kojima su: [[Juraj Najdhart]], [[Zlatko Ugljen]] i [[Ivan Štraus]] u Bosni i Hercegovini, [[Edvard Ravnikar]], [[Milan Mihelič]] i [[Marko Mušič]] u Sloveniji, [[Vjenceslav Richter]], [[Boris Magaš]] i [[Ivan Vitić]] u Hrvatskoj, [[Nikola Dobrović]], [[Bogdan Bogdanović]] i [[Mihajlo Mitrović]] u Srbiji, [[Janko Konstantinov]] i [[Georgije Konstaninovski]] u Makedoniji, [[Kana Radević]] u Crnoj Gori. Glavni kustos za arhitekturu i dizajn u MoMA Martino Stierli naveo je ključne razloge muzejske postavke: * To je prvo predstavljanje izuzetnih djela vodećih arhitekata socijalističke Jugoslavije američkoj i međunarodnoj javnosti. * Jugoslavija, Balkan i Istočna Evropa uglavnom su vidjeni kao periferni iz perspektive Zapadnog svijeta, a ova percepcija bila je pogoršana u periodu Hladnog rata. Oficijelna istorija moderne arhitekture bila je usredsredjena na Zapadnu Evropu i Sjevernu Ameriku. U MoMA smatraju da je potrebno kritički revidirati ovu istoriografiju jer su previdjene i nedovoljno predstavljene arhitekture Istočne Evrope, i naročito Jugoslavije, čija je modernistička arhitektura, podjednako bila na liniji, ali se i razlikovala od pristupa koje je bilo moguće vidjeti u ostatku Evrope i šire.<ref name="MoMA">{{Cite web |url=http://www.aabh.ba/novosti/apologija-arhiva-nestale-arhitektonske-kulture-jugoslovenska-arhitektura-u-moma-new-york/ |title=Mejrema Zetrić: Jugoslovenska arhitektura u MoMA, New York |work=ASOCIJACIJA ARHITEKATA U BOSNI I HERCEGOVINI |accessdate=9. 2. 2018 }}{{Dead link|date=December 2024 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> * Jugoslavenska socijalistička vlast je započela ubrzanu modernizaciju i izgradnju, u cilju privrednog razvoja, unapređenja svakodnevnog života građana i afirmisanja raznovrsnosti kultura u regionu.<ref name="Turato">{{Cite web |url= http://www.novilist.hr/Kultura/Izlozbe/Betonska-utopija-Idis-Turato-otkriva-sto-je-tako-fascinantno-u-jugoslavenskoj-arhitekturi |title= Betonska utopija': Idis Turato otkriva što je tako fascinantno u jugoslavenskoj arhitekturi |work= Kulturno naslijeđe, Sarajevo |accessdate= 9. 2. 2017}}</ref> Država je proširila te napore i izvan granica, unapređujući urbanizam i izgradnju širom zemalja u razvoju, posebno nesvrstanih zemalja u Africi i na Bliskom Istoku u kojima je Jugoslavija uživala veliki ugled. Primjer predstavlja rad građevinske firme “[[Energoprojekt]]”, aktivne u [[Pokret nesvrstanih|nesvrstanim zemljama]], čija je posebnost bila u tome što su njegovi stručnjaci bili zaduženi za sve – od izbora terena pogodnog za izgradnju, razvoja urbanog plana i arhitekture, pa do izgradnje i nadzora cijelog projekta. * Moderna arhitektura u Jugoslaviji bila je upotrijebljena kao primarni alat za progres, modernizaciju i urbanizaciju pretežno prije-industrijskog društva i i kako je arhitektura služila kao simbol i agent progesa i “modernizacije.”<ref>{{Cite web |url= http://www.seecult.org/vest/jugoslovenska-arhitektura-u-moma|title=Jugoslovenska arhitektura u MoMA |work= SEEcult - Abeceda nezavisne kulture |accessdate= 13. 9. 2016}}</ref> Zbog specifične organizacije rada u arhitektonskoj profesiji u okviru “samoupravljanja,” sistem je proizvodio izvjestan “višak” sa velikim brojem strukturno inovativnih ili čak vizonarskih projekata, bez obzira na to da li su bili izvedeni ili ne. == Reference == {{reference|2}} == Literatura == * [[Nedžad Kurto]] - Sarajevo 1492-1992, Oko, Sarajevo. * Emir Kadić - Arhitekt Reuf Kadić i počeci moderne arhitekture u Bosni i Hercegovini. Sarajevo, 2010. *{{cite book |last = Štraus |first = Ivan |title = Nova bosanskohercegovačka arhitektura |url=http://www.worldcat.org/title/nova-bosanskohercegovacka-arhitektura-1945-1975/oclc/3708713&referer=brief_results |publisher = Sarajevo : Svjetlost |year = 1977 |isbn = }} *{{cite book |last = Milošević |first = Predrag |title = Arhitektura u kraljevini Jugoslaviji (Sarajevo 1918 -1941). |url= http://www.worldcat.org/title/arhitektura-u-kraljevini-jugoslaviji-sarajevo-1918-41/oclc/500710539 |publisher = Srpsko kulturno i prosvjetno društvo "Prosvjeta" |year = 1997 |isbn = }} * Vladimir Rozić, Umetnička grupa Oblik 1926—1939, Kancelarija za pridruživanje Srbije i Crne Gore Evropskoj uniji, Beograd, 2005 * Udruženja umjetnika, Enciklopedija likovnih umjetnosti, Jugoslavenski leksikografski zavod, Zagreb, 1966 == Vanjske veze == {{Commonscat|Architecture of Yugoslavia}} * [https://www.zda.hr/nedovrsene_modernizacije.html Izložba u Zadru]{{Dead link|date=October 2021 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} * [https://vizkultura.hr/nedovrsene-modernizacije-izmedu-utopije-i-pragmatizma/ Izložba u Zagrebu] * [http://www.novilist.hr/Kultura/Ostalo/Maroje-Mrduljas-Nostalgicni-smo-za-boljim-zivotom Nostalgični smo za boljim životom] * [http://www.seecult.org/vest/nedovrsene-modernizacije Nedovršene modernizacije: između utopije i pragmatizma] [[Kategorija:Jugoslavenska arhitektura| ]] [[Kategorija:Jugoslavenska umjetnost|Arhitektura]] [[Kategorija:Arhitektura po državama]] 392urmxnik8yokhcsxsvewsh07taw23 Žuta maramica (film, 1977) 0 4632538 42470813 42395362 2025-06-11T09:09:18Z InternetArchiveBot 155863 Rescuing 0 sources and tagging 1 as dead.) #IABot (v2.0.9.5 42470813 wikitext text/x-wiki {{About|japanskom filmu iz 1977. godine|američki remake iz 2008. godione|The Yellow Handkerchief (film, 2008)}} {{Infokutija film | naslov = 幸福の黄色いハンカチ | slika = The Yellow Handkerchief.jpg | director = [[Yoji Yamada]]<ref>{{cite web |url= http://www.jmdb.ne.jp/1977/da003010.htm|script-title=ja:幸福の黄色いハンカチ|accessdate=5. V 20098|language=Japanese|publisher=[[Japanese Movie Database]]}} ''i'' {{IMDb title|0076935|Shiawase no kiiroi hankachi (1977)}}</ref> | producer = | writer = Yoshitaka Asama & Yoji Yamada | starring = [[Ken Takakura]] | music = [[Masaru Sato]] | cinematography = | editing = | distributor = [[Shochiku]] | released = {{Film date|1977|10|1|df=y}} | runtime = 108 min. | country = {{flag|Japan}} | language = japanski | budget = | gross = }} {{nihongo|'''''Žuta maramica'''''|幸福の黄色いハンカチ|Shiawase no kiiroi hankachi|dosl. Žuta maramica sreće}} je [[japan]]ski igrani film snimljen [[1977. na filmu|1977.]] godine u režiji [[Yoji Yamada|Yojia Yamade]]. Po žanru je [[dramski film|drama]], djelomično inspiriran člankom američkog novinara [[Peter Hamill|Petera Hamilla]] u ''[[New York Post]]u'' iz 1971. godine, koji je također inspirirao popularnu pjesmu ''[[Tie a Yellow Ribbon Round the Ole Oak Tree]]''. Protagonist, čiji lik tumači [[Ken Takakura]] je robijaš koji nakon puštanja iz zatvora pokušava ponovno započeti život te započinje dugo putovanje u rodno mjesto na otoku [[Hokkaido]]. Radnja prikazuje kako tom prilikom sretne mladića i djevojku te zajedno sa njima doživljava niz pustolovina. Film je stekao niz pohvala od strane kritike i prestižnih nagrada. U [[SAD]] je snimljen [[The Yellow Handkerchief (film, 2008)|istoimeni]] [[remake]] premijerno prikazan početkom [[2008. na filmu|2008.]] godine. ==Uloge== * [[Ken Takakura]]: Yusaku Shima * [[Chieko Baisho]]: Mitsue Shima * [[Tetsuya Takeda]]: Kinya Hanada * [[Kaori Momoi]]: Akemi Ogawa * Hachirō Tako * Hisao Dazai: Ryokan Manager * [[Mari Okamoto]]: Ramen Shop Girl * [[Kiyoshi Atsumi]]: Watanabe Kachō ==Literatura== * {{IMDb title|0076935|Shiawase no kiiroi hankachi (1977)}} * {{cite web |url= http://www.jmdb.ne.jp/1977/da003010.htm|script-title=ja:幸福の黄色いハンカチ|accessdate=2009-05-05|language=Japanese|publisher=[[Japanese Movie Database]]}} * {{cite web |url=http://www.citwf.com/film187242.htm|title=KOFUKU NO KIROI HANKACHI|accessdate=2009-05-05|publisher=[The Complete Index to World Film]}} * {{cite web|url=http://www.walkerplus.com/movie/kinejun/index.cgi?ctl=each&id=18741|script-title=ja:幸福の黄色いハンカチ|accessdate=2009-05-05|publisher=[www.walkerplus.com]|language=Japanese|title=Archive copy|archive-date=2005-02-05|archive-url=https://web.archive.org/web/20050205063314/http://www.walkerplus.com/movie/kinejun/index.cgi?ctl=each&id=18741|dead-url=yes}} * {{cite web|url=http://search.varietyjapan.com/moviedb/cinema_18741.html|script-title=ja:幸福の黄色いハンカチ|accessdate=2009-05-05|publisher=[[Variety (magazine)|Variety Japan]]|language=Japanese}}{{Dead link|date=June 2025 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }} == Reference == {{reflist}} ==Vanjske veze== * {{IMDb title|0076935}} {{Yoji Yamada}} {{Navboxes |title = Nagrade |list = {{Plava vrpca za najbolji film}} {{Mainichi za najbolji film}} {{Kinema Junpo za najbolji film}} }} [[Kategorija:Japanski filmovi]] [[Kategorija:Dramski filmovi]] [[Kategorija:Filmovi ceste]] 2uiilutjhpeu8d4cgtfzstavirwejtn Format C (umjetnička organizacija) 0 4673711 42470687 42359826 2025-06-10T13:09:31Z ~2025-66514 259483 42470687 wikitext text/x-wiki [[File:Logo of Format C.jpg|thumb|Logotip umjetničke organizacije ''Format C'']] '''Format C''' je neprofitna [[umjetnička organizacija]] sa sjedištem u [[Zagreb]]u koja djeluje na području [[Likovna umjetnost|likovnog]] i [[multimedijalna umjetnost|multimedijalnog]] umjetničkog stvaralaštva. Članica je [[Savez udruga Klubtura|Saveza udruga Klubtura]]. ''“Format C”'' je nastao 2014. godine. Fokus umjetničke organizacije ''“Format C”'' je na području "novomedijskog umjetničkog eksperimenta i neprofitnog suradničkog kulturnog stvaralaštva".<ref>{{Cite web|title=FormatC|url=https://formatc.hr/about/|access-date=2022-09-12|website=formatc.hr}}</ref> ==Odabrani projekti== * '''/’fu:bar/''' je godišnji festival koji je fokusiran na elektroničke eksperimente i istraživanja u području suvremene [[digitalna umjetnost|digitalne umjetnosti]] i teorije s [[Glitch umjetnost|temom greške]]. Središnji sedmodnevni program predavanja, radionica i performansa počinje prve subote u [[listopad]]u. Popratni partnerski programi su u ostatku godine u formatu umjetničkih rezidencija, edukacijskog programa, video prikazivanja, skupnih izložbi te otvorene [[arhiv]]e. Prva izložba u ovom programu održana je od 21. svibnja do 24. svibnja 2015. godine u [[Galerija Siva|Galeriji Siva]] u [[AKC Attack|AKC Attack-u]] u Zagrebu.<ref>{{Cite web|title=/’fu:bar/ glitch art izložba|url=https://attack.hr/fubar-glitch-art-izlozba/|access-date=2022-09-12|website=attack.hr}}</ref> Godine 2021. održan je sedmi po redu festival ''/’fu:bar/''.<ref>{{Cite web|title=Kako govoriti o glitch umjetnosti?|url=https://www.kulturpunkt.hr/content/kako-govoriti-o-glitch-umjetnosti|access-date=2022-09-12|website=kulturpunkt.hr}}</ref> Na dan 3. studenog 2017. godine u sklopu festivala ''/’fu:bar/'' u ''Galeriji Siva'' u Zagrebu otvorena je skupna izložba s temom hipermedijskih autonomnih kustoskih arhiva recentne hrvatske i međunarodne umjetnosti u nemapiranim, distribuiranim područjima interneta.<ref>{{Cite web|title=Simbioza umjetnosti i digitalne tehnologije|url=https://vizkultura.hr/simbioza-umjetnosti-i-digitalne-tehnologije/|access-date=2022-09-12|website=vizkultura.hr}}</ref> * '''“Podijeli svoju priču”''' je projekt kojim se nastoji izravno povećati socijalnu uključenost djece i mladih kroz provedbu ''online'' kulturno-umjetničkog sadržaja. Sastoji se od provedbe kreativno edukativnih radionica kroz tri tematske cjeline: ''Moja priča kroz virtualnu slikovnicu'', ''Dnevnik Poezije'' i ''Eksperimentalna digitalna animacija''. Nositelj projekta bio je ''KA-MATRIX – Udruga za društveni razvoj'' iz [[Karlovac|Karlovca]], a partner na projektu ''Format C''.<ref>{{cite magazine |first=Tamara |last=Kvas |url=https://www.matica.hr/inkluzija/17/vijesti-i-najave-31887/ |magazine=Inkluzija ''(prilog'' [[Vijenac (časopis)|Vijenca]] ''za promicanje socijalne uključenosti)'' |number=17 |title=Podijeli svoju priču |date=1. srpnja 2021 |access-date=20. prosinca 2022 |publisher=[[Matica hrvatska]] |location=Zagreb}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.civilnodrustvo.hr/udruga-ka-matrix-i-format-c-nastavljaju-s-provedbom-radionica-eksperimentalne-digitalne-animacije/ |title=Udruga KA MATRIX i FORMAT C nastavljaju s provedbom radionica eksperimentalne digitalne animacije |date=30. ožujka 2022 |access-date=20. prosinca 2022 |publisher=Civilnodruštvo.hr |location=Zagreb}}</ref> *'''Inquiry Inc.''' - razvoj otvorene ''online'' platforme projekt je izgradnje digitalne i mrežne infrastrukture. *'''"Pivilion"''' - kontinuirani umjetnički hipermedijski i participativni projekt koji potiče i omogućuje autonomiju digitalne umjetnosti koja je distribuirana nekomercijalnim i necenzuriranim kanalima internetske infrastrukture. ==Izvori== {{Izvori}} == Povezano == * [https://abcdnk.hr/radijska-emisija/format-c/ Radio intervju s Dinom Karadžić] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221019154735/https://abcdnk.hr/assets/article-1b1203cd269775864a96a946b37fc6daa33a05781b5e02b4063c009da00c194a.html |date=2022-10-19 }} == Vanjske veze == * [https://formatc.hr/ Mrežna stranica ''Formata C''] [[Kategorija:Nezavisna kultura u Zagrebu]] [[Kategorija:Organizacije po gradovima]] [[Kategorija:Organizacije osnovane 2014.]] 65a69k2fplapqp4vkvussxj1qpey6sq 42470688 42470687 2025-06-10T13:10:41Z ~2025-66514 259483 42470688 wikitext text/x-wiki [[File:Logo of Format C.jpg|thumb|Logotip umjetničke organizacije ''Format C'']] '''Format C''' je neprofitna [[umjetnička organizacija]] sa sjedištem u [[Zagreb]]u koja djeluje na području [[Likovna umjetnost|likovnog]] i [[multimedijalna umjetnost|multimedijalnog]] umjetničkog stvaralaštva. Članica je [[Savez udruga Klubtura|Saveza udruga Klubtura]]. ''“Format C”'' je nastao 2014. godine. Fokus umjetničke organizacije ''“Format C”'' je na području "novomedijskog umjetničkog eksperimenta i neprofitnog suradničkog kulturnog stvaralaštva".<ref>{{Cite web|title=FormatC|url=https://formatc.hr/about/|access-date=2022-09-12|website=formatc.hr}}</ref> ==Odabrani projekti== * '''/’fu:bar/''' je godišnji festival koji je fokusiran na elektroničke eksperimente i istraživanja u području suvremene [[digitalna umjetnost|digitalne umjetnosti]] i teorije s [[Glitch umjetnost|temom greške]]. Središnji sedmodnevni program predavanja, radionica i performansa počinje prve subote u [[listopad]]u. Popratni partnerski programi su u ostatku godine u formatu umjetničkih rezidencija, edukacijskog programa, video prikazivanja, skupnih izložbi te otvorene [[arhiv]]e. Prva izložba u ovom programu održana je od 21. svibnja do 24. svibnja 2015. godine u [[Galerija Siva|Galeriji Siva]] u [[AKC Attack|AKC Attack-u]] u Zagrebu.<ref>{{Cite web|title=/’fu:bar/ glitch art izložba|url=https://attack.hr/fubar-glitch-art-izlozba/|access-date=2022-09-12|website=attack.hr}}</ref> Godine 2021. održan je sedmi po redu festival ''/’fu:bar/''.<ref>{{Cite web|title=Kako govoriti o glitch umjetnosti?|url=https://www.kulturpunkt.hr/content/kako-govoriti-o-glitch-umjetnosti|access-date=2022-09-12|website=kulturpunkt.hr}}</ref> Na dan 3. studenog 2017. godine u sklopu festivala ''/’fu:bar/'' u ''Galeriji Siva'' u Zagrebu otvorena je skupna izložba s temom hipermedijskih autonomnih kustoskih arhiva recentne hrvatske i međunarodne umjetnosti u nemapiranim, distribuiranim područjima interneta.<ref>{{Cite web|title=Simbioza umjetnosti i digitalne tehnologije|url=https://vizkultura.hr/simbioza-umjetnosti-i-digitalne-tehnologije/|access-date=2022-09-12|website=vizkultura.hr}}</ref> * '''“Podijeli svoju priču”''' je projekt kojim se nastoji izravno povećati socijalnu uključenost djece i mladih kroz provedbu ''online'' kulturno-umjetničkog sadržaja. Sastoji se od provedbe kreativno edukativnih radionica kroz tri tematske cjeline: ''Moja priča kroz virtualnu slikovnicu'', ''Dnevnik Poezije'' i ''Eksperimentalna digitalna animacija''. Nositelj projekta bio je ''KA-MATRIX – Udruga za društveni razvoj'' iz [[Karlovac|Karlovca]], a partner na projektu ''Format C''.<ref>{{cite magazine |first=Tamara |last=Kvas |url=https://www.matica.hr/inkluzija/17/vijesti-i-najave-31887/ |magazine=Inkluzija ''(prilog'' [[Vijenac (časopis)|Vijenca]] ''za promicanje socijalne uključenosti)'' |number=17 |title=Podijeli svoju priču |date=1. srpnja 2021 |access-date=20. prosinca 2022 |publisher=[[Matica hrvatska]] |location=Zagreb}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.civilnodrustvo.hr/udruga-ka-matrix-i-format-c-nastavljaju-s-provedbom-radionica-eksperimentalne-digitalne-animacije/ |title=Udruga KA MATRIX i FORMAT C nastavljaju s provedbom radionica eksperimentalne digitalne animacije |date=30. ožujka 2022 |access-date=20. prosinca 2022 |publisher=Civilnodruštvo.hr |location=Zagreb}}</ref> *'''Inquiry Inc.''' - razvoj otvorene ''online'' platforme projekt je izgradnje digitalne i mrežne infrastrukture. *'''"Pivilion"''' - kontinuirani umjetnički hipermedijski i participativni projekt koji potiče i omogućuje autonomiju digitalne umjetnosti koja je distribuirana nekomercijalnim i necenzuriranim kanalima internetske infrastrukture. ==Izvori== {{Izvori}} == Povezano == * [https://abcdnk.hr/radijska-emisija/format-c/ Radio intervju s Dinom Karadžić] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221019154735/https://abcdnk.hr/assets/article-1b1203cd269775864a96a946b37fc6daa33a05781b5e02b4063c009da00c194a.html |date=2022-10-19 }} == Vanjske veze == * [https://formatc.hr/ Mrežna stranica ''Formata C''] [[Kategorija:Nezavisna kultura u Zagrebu]] [[Kategorija:Organizacije u Zagrebu]] [[Kategorija:Organizacije osnovane 2014.]] gp3s4tny5fvk7x3xgp8pb4ywcrghlod 42470690 42470688 2025-06-10T14:15:39Z Edgar Allan Poe 29250 uklonjena kategorija [[:Kategorija:Organizacije osnovane 2014.|Organizacije osnovane 2014.]]; dodana kategorija [[:Kategorija:Nastanci 2014.|Nastanci 2014.]] pomoću gadgeta [[Wikipedia:HotCat|HotCat]] 42470690 wikitext text/x-wiki [[File:Logo of Format C.jpg|thumb|Logotip umjetničke organizacije ''Format C'']] '''Format C''' je neprofitna [[umjetnička organizacija]] sa sjedištem u [[Zagreb]]u koja djeluje na području [[Likovna umjetnost|likovnog]] i [[multimedijalna umjetnost|multimedijalnog]] umjetničkog stvaralaštva. Članica je [[Savez udruga Klubtura|Saveza udruga Klubtura]]. ''“Format C”'' je nastao 2014. godine. Fokus umjetničke organizacije ''“Format C”'' je na području "novomedijskog umjetničkog eksperimenta i neprofitnog suradničkog kulturnog stvaralaštva".<ref>{{Cite web|title=FormatC|url=https://formatc.hr/about/|access-date=2022-09-12|website=formatc.hr}}</ref> ==Odabrani projekti== * '''/’fu:bar/''' je godišnji festival koji je fokusiran na elektroničke eksperimente i istraživanja u području suvremene [[digitalna umjetnost|digitalne umjetnosti]] i teorije s [[Glitch umjetnost|temom greške]]. Središnji sedmodnevni program predavanja, radionica i performansa počinje prve subote u [[listopad]]u. Popratni partnerski programi su u ostatku godine u formatu umjetničkih rezidencija, edukacijskog programa, video prikazivanja, skupnih izložbi te otvorene [[arhiv]]e. Prva izložba u ovom programu održana je od 21. svibnja do 24. svibnja 2015. godine u [[Galerija Siva|Galeriji Siva]] u [[AKC Attack|AKC Attack-u]] u Zagrebu.<ref>{{Cite web|title=/’fu:bar/ glitch art izložba|url=https://attack.hr/fubar-glitch-art-izlozba/|access-date=2022-09-12|website=attack.hr}}</ref> Godine 2021. održan je sedmi po redu festival ''/’fu:bar/''.<ref>{{Cite web|title=Kako govoriti o glitch umjetnosti?|url=https://www.kulturpunkt.hr/content/kako-govoriti-o-glitch-umjetnosti|access-date=2022-09-12|website=kulturpunkt.hr}}</ref> Na dan 3. studenog 2017. godine u sklopu festivala ''/’fu:bar/'' u ''Galeriji Siva'' u Zagrebu otvorena je skupna izložba s temom hipermedijskih autonomnih kustoskih arhiva recentne hrvatske i međunarodne umjetnosti u nemapiranim, distribuiranim područjima interneta.<ref>{{Cite web|title=Simbioza umjetnosti i digitalne tehnologije|url=https://vizkultura.hr/simbioza-umjetnosti-i-digitalne-tehnologije/|access-date=2022-09-12|website=vizkultura.hr}}</ref> * '''“Podijeli svoju priču”''' je projekt kojim se nastoji izravno povećati socijalnu uključenost djece i mladih kroz provedbu ''online'' kulturno-umjetničkog sadržaja. Sastoji se od provedbe kreativno edukativnih radionica kroz tri tematske cjeline: ''Moja priča kroz virtualnu slikovnicu'', ''Dnevnik Poezije'' i ''Eksperimentalna digitalna animacija''. Nositelj projekta bio je ''KA-MATRIX – Udruga za društveni razvoj'' iz [[Karlovac|Karlovca]], a partner na projektu ''Format C''.<ref>{{cite magazine |first=Tamara |last=Kvas |url=https://www.matica.hr/inkluzija/17/vijesti-i-najave-31887/ |magazine=Inkluzija ''(prilog'' [[Vijenac (časopis)|Vijenca]] ''za promicanje socijalne uključenosti)'' |number=17 |title=Podijeli svoju priču |date=1. srpnja 2021 |access-date=20. prosinca 2022 |publisher=[[Matica hrvatska]] |location=Zagreb}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.civilnodrustvo.hr/udruga-ka-matrix-i-format-c-nastavljaju-s-provedbom-radionica-eksperimentalne-digitalne-animacije/ |title=Udruga KA MATRIX i FORMAT C nastavljaju s provedbom radionica eksperimentalne digitalne animacije |date=30. ožujka 2022 |access-date=20. prosinca 2022 |publisher=Civilnodruštvo.hr |location=Zagreb}}</ref> *'''Inquiry Inc.''' - razvoj otvorene ''online'' platforme projekt je izgradnje digitalne i mrežne infrastrukture. *'''"Pivilion"''' - kontinuirani umjetnički hipermedijski i participativni projekt koji potiče i omogućuje autonomiju digitalne umjetnosti koja je distribuirana nekomercijalnim i necenzuriranim kanalima internetske infrastrukture. ==Izvori== {{Izvori}} == Povezano == * [https://abcdnk.hr/radijska-emisija/format-c/ Radio intervju s Dinom Karadžić] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221019154735/https://abcdnk.hr/assets/article-1b1203cd269775864a96a946b37fc6daa33a05781b5e02b4063c009da00c194a.html |date=2022-10-19 }} == Vanjske veze == * [https://formatc.hr/ Mrežna stranica ''Formata C''] [[Kategorija:Nezavisna kultura u Zagrebu]] [[Kategorija:Organizacije u Zagrebu]] [[Kategorija:Nastanci 2014.]] ma8p5syuetz5zx8au9rm7bkpzfcea5k Šablon:Aktualni istaknuti članak 10 4674379 42470770 42459037 2025-06-10T23:36:09Z Vipz 151311 aktualizacija prema [[Šablon:Istaknuti članak]] 42470770 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{#switch:{{LOCALMONTH1}}{{#expr: floor({{LOCALDAY}}/16)}} |10=UEFA Euro 2024. |11=Vilim Horvaj |20=Lumbago |21=Nikola Kovačević – Čudnovski |30=Masakri nad Albancima u balkanskim ratovima |31=Dikembe Mutombo |40=Scelidosaurus |41=Ludwig Wittgenstein |50=Komunistička partija Jugoslavije tokom Velike čistke |51=IHF Svjetsko rukometno prvenstvo 2025. |60=Epizoda 9 (Bitange i princeze, sezona 1) |61=Antun Augustinčić |70=Mount Everest |71=Malački Sultanat |80=Phil Ochs |81=Tjesnačka naselja |90= |91= |100= |101= |110= |111= |120= |121= |122= |123= |124= |125= |126= |127= |128= |129= |130= |131= |132= |133= |134= |135= }}</includeonly><noinclude>{{dokumentacija}}</noinclude> 46ypfo1zgtxi5z5ryx8j5wetqaeaq5w Wikipedija:Anketiranje nije zamjena za raspravu 4 4674458 42470807 42443178 2025-06-11T08:27:05Z ~2025-66413 259783 ad 42470807 wikitext text/x-wiki {{preporuka|WP:ANKETA}} [[Datoteka:Netavote.svg|right|200px]] Wikipedia funkcionira na načelu izgradnje [[Wikipedia:Konsenzus|konsenzusa]]. Kad nastanu, sukobi se rješavajuraspravom i saradnjom. Iako nisu zabranjene, ankete treba oprezno upotrebljavati. Pri upotrebi, ankete obično treba smatrati sredstvom za pomoć u utvrđivanju konsenzusa. Međutim, one nipošto ne smiju biti jedini odlučujući faktor. Ankete se uglavnom ne upotrebljavaju u raspravama koje se odnose na razvoj konkretnog članaka. [[Wikipedia:NIJEDEMOKRATIJA|Wikipedia nije demokratija]]; većina odluka na projektu donosi se na osnovu konsenzusa, a ne na osnovu pukog prebrojavanja glasova ili [[Vladavina većine|vladavine većine]]. Ukratko, '''anketiranje nije zamjena za raspravu'''. U pogledu širih međuprojektnih aktivnosti postoje izuzeci od ove smjernice, poput glasanja za izbor stjuarda. U takvim procesima učesnici ne moraju iscrpno obrazlagati svoj stav. Osim toga, određena tijela (kao što su Odbor povjerenika Fondacije Wikimedia ili Jimmy Wales) mogu povremeno nametati odluke bez obzira nadshowes == Terminologija == S obzirom na to što termini „glas” i „glasanje” imaju različite konotacije, trebalo bi ih izbjegavati pri imenovanju procesa na Wikipediji. Upotreba spomenutih pojmova može podupirati pogrešno shvatanje da je Wikipedia većinska demokratija i da se služi vladavinom većine ili apsolutne većine. Preporučuje se upotreba drugačijih termina (npr. ''anketa'' ili ''anketiranje''; ''istraživanje''/''ispitivanje''/''prikupljanje mišljenja''). == Razlozi == Nekoliko je razloga zbog kojih ankete treba oprezno upotrebljavati. # '''Previd najboljeg rješenja'''. Urednici mogu previdjeti najbolje (kompromisno) rješenje jer ono nije bilo među ponuđenim opcijama. To se naročito može dogoditi kad je riječ o složeniim temama. Konsenzus se ne uspostavlja biranjem izdvojenih opcija, nego prikupljanjem tuđih mišljenja. Nužno je pružiti odgovarajuće argumente i obrazloženja te sarađivati sve dok se ne postigne uzajamno prihvatljivo rješenje. Teško je popraviti nedostatke nekog rješenja ako se ne iznesu odgovarajuće primjedbe. # '''Unošenje razdora'''. Ankete mogu uzrokovati podjele, razdor i frakcionaštvo. One nerijetko potkopavaju raspravu i diskurs. U najgorem slučaju može doći do toga da se ispitanici, birajući tabore, ne ophode [[Wikipedia:Pristojnost|uljudno]] jedni prema drugima. Polarizacijom razgovora, ankete mogu doprinijeti kršenju smjernice o pristojnosti čineći razgovor o spornoj temi poprilično osornim. U mnogim slučajevima rasprava bi snažnije potakla pažljivo razmatranje, analizu i eventualnu sintezu argumenata svake strane. # '''Neusklađenost s koncepcijom projekta'''. Ankete mogu navesti urednike da pomisle da većina automatski pobjeđuje te da je ishod konačan i nepromjenljiv. To je u skladu s onim [[Wikipedia:Šta Wikipedia nije|što Wikipedia nije]] (demokratija), a u suprotnosti s onim što jest ([[Wikipedia:Konsenzus|konsenzus]]). # '''Nespojivost s drugim smjernicama'''. Kad bi se problemi rješavali pukim prebrojavanjem glasova, urednici bi mogli da se koriste glasanjem radi oblikovanja sadržine članaka. To bi moglo potkopati Wikipedijine smjernice o [[Wikipedia:Proverljivost|provjerljivosti]], [[Wikipedia:Značaj|značaju]] i [[Wikipedia:Neutralno gledište|neutralnom gledištu]]. == Upotreba ankete == Na Wikipediji većini anketa prethodi neka vrsta rasprave. Imajte na umu da anketiranje treba pomoći u postizanju konsenzusa. Ono ne smije biti pokušaj da se potisne oprečno mišljenje. Sadržinski problemi gotovo nikad ne treba da budu tema ankete. Ako smatrate da je anketa nepodesna u danim okolnostima, iskažite svoje mišljenje i potaknite povratak rasprave na razgovor u otvorenoj formi. === Smjernice za ankete === Da bi ankete bile produktivne, urednici se moraju rukovoditi smjernicama navedenim u nastavku. # Cilj svake rasprave jest konsenzus. Ankete su korisne samo kad pomažu urednicima da zaista postignu pravi konsenzus, procijene da li on postoji ili ispitaju stavove urednika prema ponuđenim opcijama, kao što su dvije varijante naziva nekog članka. Važno je zapamtiti da ankete same po sebi ne utvrđuju konsenzus. # Svrha ankete jest podsticanje rasprave i postizanje konsenzusa. Poželjno je da ispitanici pruže obrazloženje svojeg stava. Na temelju tih obrazloženja drugi urednici mogu izgraditi vlastito mišljenje ili predložiti kompromis. Nekoliko dobro obrazloženih mišljenja više doprinose raspravi od nekoliko neargumentovanih glasova za drukčije rješenje. # Ankete mogu biti korisne u postizanju konsenzusa i procjeni njegovog postojanja, no [[Wikipedia:Konsenzus se može promijeniti|konsenzus se može promijeniti]] s vremenom. Urednici koji nisu suglasni s utvrđenim konsenzusom imaju apsolutno pravo da to uljudno iskažu u nastojanju da promijene konsenzus zajednice. Urednici koji su suglasni s utvrđenim konsenzusom treba da nastave raspravu i da pokušaju postići što širi dogovor u zajednici. # Ako je rezultat ankete tijesan i ne izvodi čvrst zaključak ili ako postoje nesuglasice u vezi s tim da li je samo pitanje bilo pošteno, anketu treba zatvoriti i istaknuti da iz nje [[Wikipedia:Nema konsenzusa|nije proistekao jasan kosenzus]]. Kada se to dogodi, moguće je zatražiti dodatne komentare ili se koristiti drugim sredstva rasprave i razmatranja. # Urednici moraju biti izuzetno oprezni kad pozivaju druge da sudjeluju u anketi. [[Wikipedia:Agitiranje|Agitiranje]] je na Wikipediji zabranjeno. Korisnici ne smiju kampanjski pozivati urednike pristranim tonom i skupljati glasove probranih istomišljenika. Kad obavještavate druge urednike o anketama, nemojte pretjerano slati poruke, neutralno napišite tekst i nemojte birati primaoce prema njihovom uvjerenjima. # Jednom kad odgovori na anketu počnu, čak i manje izmjene formulacije ili opcija ankete mogu uzrokovati nesuglasice u vezi s njenom pravednošću. Stoga se treba potruditi da se postigne suglasnost o preciznoj formulaciji i opcijama ankete prije nego što ona bude otvorena. # Rasprave o sadržini članka ne mogu nadvladati Wikipedijine smjernice o neutralnom gledištu i provjerljivosti. Osim toga, besmisleno je, naravno, anketirati urednike o statusu neke [[Činjenica|činjenice]]. # Anketama se ne valja služiti preuranjeno i pretjerano. Ako je iz tekuće rasprave jasno da konsenzus nije postignut, malo je vjerovatno da će anketiranje biti od pomoći. Štaviše, ono može polarizirati razgovor i uzrokovati razdor u zajednici. Ako je nedavno raspisana anketa o nekom pitanju, obično nema potrebe za raspisivanjem nove ankete čak i ako smatrate da se konsenzus promijenio ili da je prva anketa sprovedena pod nepoštenim uslovima. === Podesna upotreba ankete === * '''Premještanje stranica i biranje istaknutog materijala'''. Ankete se mogu sprovoditi, ali se zaključak ne donosi na osnovu pukog prebrojavanja glasova, već na osnovu jačine iznesenih argumenata. Glasovi bez obrazloženja mogu imati malu ili nikakvu težinu u oblikovanju konačnog konsenzusa. Javi li se tendencija da neka rasprava preraste u trku za glasovima, umetnite šablon {{tl|Nije glasanje}} pri vrhu razgovora kao podsednik za urednike. * '''Uspostavljanje standarda'''. Kada se konsenzusom odluči da se standardizira neko pitanje (npr. izgled šablona), vjerovatno će postojati nekoliko prijedloga za standarde. Ako tokom rasprave nije dana jasna prednost jednom prijedlogu, preporučuje se sprovođenje ankete da bi se izabrao standard koji odgovara najvećem broju ljudi. To je način da se procijeni koja verzija (od nekoliko mogućih) ima najširu podršku. * '''Dodjela i oduzimanje ovlaštenja'''. Ankete se mogu sprovoditi da bi se procijenilo povjerenje zajednice u urednika. Međutim, rezultati ankete podliježu tumačenju birokrata. Birokrati moraju uzeti u obzir iznesene argumente i druge značajne faktore. U ovim procesima preporučuje se da ljudi raspravljaju, postavljaju pitanja kandidatu i iznose obrazloženja; loša je praksa izjašnjavati se za kandidaturu ili protiv nje bez daljnjih komentara. * '''Tehnički prijedlozi'''. Ankete je moguće sprovoditi u predlozima za konfiguracijske izmjene, kao što je uključivanje ili isključivanje neke funkcije. == Povezane stranice == * [[m:Polls are evil]] [Ankete su zlo], esej na Meta-Wikiju (na engleskom) * [[:sv:Wikipedia:Vad ska vara med?]] [Šta treba obuhvatiti?], stranica upotrebljavana za glasanje o tome koja tematska područja treba obuhvatiti na Wikipediji na švedskom jeziku. Danas se smatra zastarjelom i uvelike je omražena. {{Wikipedijine smjernice i preporuke}} 1fez6vwvq64zpsexv9460w1vom33bsj 42470808 42470807 2025-06-11T08:30:27Z ~2025-66413 259783 /* wifiAutowifiNotaTerminologija */ad 42470808 wikitext text/x-wiki {{preporuka|WP:ANKETA}} [[Datoteka:Netavote.svg|right|200px]] Wikipedia funkcionira na načelu izgradnje [[Wikipedia:Konsenzus|konsenzusa]]. Kad nastanu, sukobi se rješavajuraspravom i saradnjom. Iako nisu zabranjene, ankete treba oprezno upotrebljavati. Pri upotrebi, ankete obično treba smatrati sredstvom za pomoć u utvrđivanju konsenzusa. Međutim, one nipošto ne smiju biti jedini odlučujući faktor. Ankete se uglavnom ne upotrebljavaju u raspravama koje se odnose na razvoj konkretnog članaka. [[Wikipedia:NIJEDEMOKRATIJA|Wikipedia nije demokratija]]; većina odluka na projektu donosi se na osnovu konsenzusa, a ne na osnovu pukog prebrojavanja glasova ili [[Vladavina većine|vladavine većine]]. Ukratko, '''anketiranje nije zamjena za raspravu'''. U pogledu širih međuprojektnih aktivnosti postoje izuzeci od ove smjernice, poput glasanja za izbor stjuarda. U takvim procesima učesnici ne moraju iscrpno obrazlagati svoj stav. Osim toga, određena tijela (kao što su Odbor povjerenika Fondacije Wikimedia ili Jimmy Wales) mogu povremeno nametati odluke bez obzira nadshowes == wifiAutowifiNotaTerminologija == S obzirom na to što termini „glas” i „glasanje” imaju različite konotacije, trebalo bi ih izbjegavati pri imenovanju procesa na Wikipediji. Upotreba spomenutih pojmova može podupirati pogrešno shvatanje da je Wikipedia većinska demokratija i da se služi vladavinom većine ili apsolutne većine. Preporučuje se upotreba drugačijih termina (npr. ''anketa'' ili ''anketiranje''; ''istraživanje''/''ispitivanje''/''prikupljanje mišljenja'') == Razlozi == Nekoliko je razloga zbog kojih ankete treba oprezno upotrebljavati. # '''Previd najboljeg rješenja'''. Urednici mogu previdjeti najbolje (kompromisno) rješenje jer ono nije bilo među ponuđenim opcijama. To se naročito može dogoditi kad je riječ o složeniim temama. Konsenzus se ne uspostavlja biranjem izdvojenih opcija, nego prikupljanjem tuđih mišljenja. Nužno je pružiti odgovarajuće argumente i obrazloženja te sarađivati sve dok se ne postigne uzajamno prihvatljivo rješenje. Teško je popraviti nedostatke nekog rješenja ako se ne iznesu odgovarajuće primjedbe. # '''Unošenje razdora'''. Ankete mogu uzrokovati podjele, razdor i frakcionaštvo. One nerijetko potkopavaju raspravu i diskurs. U najgorem slučaju može doći do toga da se ispitanici, birajući tabore, ne ophode [[Wikipedia:Pristojnost|uljudno]] jedni prema drugima. Polarizacijom razgovora, ankete mogu doprinijeti kršenju smjernice o pristojnosti čineći razgovor o spornoj temi poprilično osornim. U mnogim slučajevima rasprava bi snažnije potakla pažljivo razmatranje, analizu i eventualnu sintezu argumenata svake strane. # '''Neusklađenost s koncepcijom projekta'''. Ankete mogu navesti urednike da pomisle da većina automatski pobjeđuje te da je ishod konačan i nepromjenljiv. To je u skladu s onim [[Wikipedia:Šta Wikipedia nije|što Wikipedia nije]] (demokratija), a u suprotnosti s onim što jest ([[Wikipedia:Konsenzus|konsenzus]]). # '''Nespojivost s drugim smjernicama'''. Kad bi se problemi rješavali pukim prebrojavanjem glasova, urednici bi mogli da se koriste glasanjem radi oblikovanja sadržine članaka. To bi moglo potkopati Wikipedijine smjernice o [[Wikipedia:Proverljivost|provjerljivosti]], [[Wikipedia:Značaj|značaju]] i [[Wikipedia:Neutralno gledište|neutralnom gledištu]]. == Upotreba ankete == Na Wikipediji većini anketa prethodi neka vrsta rasprave. Imajte na umu da anketiranje treba pomoći u postizanju konsenzusa. Ono ne smije biti pokušaj da se potisne oprečno mišljenje. Sadržinski problemi gotovo nikad ne treba da budu tema ankete. Ako smatrate da je anketa nepodesna u danim okolnostima, iskažite svoje mišljenje i potaknite povratak rasprave na razgovor u otvorenoj formi. === Smjernice za ankete === Da bi ankete bile produktivne, urednici se moraju rukovoditi smjernicama navedenim u nastavku. # Cilj svake rasprave jest konsenzus. Ankete su korisne samo kad pomažu urednicima da zaista postignu pravi konsenzus, procijene da li on postoji ili ispitaju stavove urednika prema ponuđenim opcijama, kao što su dvije varijante naziva nekog članka. Važno je zapamtiti da ankete same po sebi ne utvrđuju konsenzus. # Svrha ankete jest podsticanje rasprave i postizanje konsenzusa. Poželjno je da ispitanici pruže obrazloženje svojeg stava. Na temelju tih obrazloženja drugi urednici mogu izgraditi vlastito mišljenje ili predložiti kompromis. Nekoliko dobro obrazloženih mišljenja više doprinose raspravi od nekoliko neargumentovanih glasova za drukčije rješenje. # Ankete mogu biti korisne u postizanju konsenzusa i procjeni njegovog postojanja, no [[Wikipedia:Konsenzus se može promijeniti|konsenzus se može promijeniti]] s vremenom. Urednici koji nisu suglasni s utvrđenim konsenzusom imaju apsolutno pravo da to uljudno iskažu u nastojanju da promijene konsenzus zajednice. Urednici koji su suglasni s utvrđenim konsenzusom treba da nastave raspravu i da pokušaju postići što širi dogovor u zajednici. # Ako je rezultat ankete tijesan i ne izvodi čvrst zaključak ili ako postoje nesuglasice u vezi s tim da li je samo pitanje bilo pošteno, anketu treba zatvoriti i istaknuti da iz nje [[Wikipedia:Nema konsenzusa|nije proistekao jasan kosenzus]]. Kada se to dogodi, moguće je zatražiti dodatne komentare ili se koristiti drugim sredstva rasprave i razmatranja. # Urednici moraju biti izuzetno oprezni kad pozivaju druge da sudjeluju u anketi. [[Wikipedia:Agitiranje|Agitiranje]] je na Wikipediji zabranjeno. Korisnici ne smiju kampanjski pozivati urednike pristranim tonom i skupljati glasove probranih istomišljenika. Kad obavještavate druge urednike o anketama, nemojte pretjerano slati poruke, neutralno napišite tekst i nemojte birati primaoce prema njihovom uvjerenjima. # Jednom kad odgovori na anketu počnu, čak i manje izmjene formulacije ili opcija ankete mogu uzrokovati nesuglasice u vezi s njenom pravednošću. Stoga se treba potruditi da se postigne suglasnost o preciznoj formulaciji i opcijama ankete prije nego što ona bude otvorena. # Rasprave o sadržini članka ne mogu nadvladati Wikipedijine smjernice o neutralnom gledištu i provjerljivosti. Osim toga, besmisleno je, naravno, anketirati urednike o statusu neke [[Činjenica|činjenice]]. # Anketama se ne valja služiti preuranjeno i pretjerano. Ako je iz tekuće rasprave jasno da konsenzus nije postignut, malo je vjerovatno da će anketiranje biti od pomoći. Štaviše, ono može polarizirati razgovor i uzrokovati razdor u zajednici. Ako je nedavno raspisana anketa o nekom pitanju, obično nema potrebe za raspisivanjem nove ankete čak i ako smatrate da se konsenzus promijenio ili da je prva anketa sprovedena pod nepoštenim uslovima. === Podesna upotreba ankete === * '''Premještanje stranica i biranje istaknutog materijala'''. Ankete se mogu sprovoditi, ali se zaključak ne donosi na osnovu pukog prebrojavanja glasova, već na osnovu jačine iznesenih argumenata. Glasovi bez obrazloženja mogu imati malu ili nikakvu težinu u oblikovanju konačnog konsenzusa. Javi li se tendencija da neka rasprava preraste u trku za glasovima, umetnite šablon {{tl|Nije glasanje}} pri vrhu razgovora kao podsednik za urednike. * '''Uspostavljanje standarda'''. Kada se konsenzusom odluči da se standardizira neko pitanje (npr. izgled šablona), vjerovatno će postojati nekoliko prijedloga za standarde. Ako tokom rasprave nije dana jasna prednost jednom prijedlogu, preporučuje se sprovođenje ankete da bi se izabrao standard koji odgovara najvećem broju ljudi. To je način da se procijeni koja verzija (od nekoliko mogućih) ima najširu podršku. * '''Dodjela i oduzimanje ovlaštenja'''. Ankete se mogu sprovoditi da bi se procijenilo povjerenje zajednice u urednika. Međutim, rezultati ankete podliježu tumačenju birokrata. Birokrati moraju uzeti u obzir iznesene argumente i druge značajne faktore. U ovim procesima preporučuje se da ljudi raspravljaju, postavljaju pitanja kandidatu i iznose obrazloženja; loša je praksa izjašnjavati se za kandidaturu ili protiv nje bez daljnjih komentara. * '''Tehnički prijedlozi'''. Ankete je moguće sprovoditi u predlozima za konfiguracijske izmjene, kao što je uključivanje ili isključivanje neke funkcije. == Povezane stranice == * [[m:Polls are evil]] [Ankete su zlo], esej na Meta-Wikiju (na engleskom) * [[:sv:Wikipedia:Vad ska vara med?]] [Šta treba obuhvatiti?], stranica upotrebljavana za glasanje o tome koja tematska područja treba obuhvatiti na Wikipediji na švedskom jeziku. Danas se smatra zastarjelom i uvelike je omražena. {{Wikipedijine smjernice i preporuke}} 70ohjmvv70hxn273euhbvk9ahvgjotr 42470817 42470808 2025-06-11T09:29:02Z A09 154696 Vraćene izmjene korisnika/korisnice [[Special:Contributions/~2025-66413|~2025-66413]] ([[User talk:~2025-66413|razgovor]]) na posljednju izmjenu korisnika [[User:Aca|Aca]] 41372215 wikitext text/x-wiki {{preporuka|WP:ANKETA}} [[Datoteka:Notavote.svg|right|200px]] Wikipedia funkcionira na načelu izgradnje [[Wikipedia:Konsenzus|konsenzusa]]. Kad nastanu, sukobi se rješavaju raspravom i saradnjom. Iako nisu zabranjene, ankete treba oprezno upotrebljavati. Pri upotrebi, ankete obično treba smatrati sredstvom za pomoć u utvrđivanju konsenzusa. Međutim, one nipošto ne smiju biti jedini odlučujući faktor. Ankete se uglavnom ne upotrebljavaju u raspravama koje se odnose na razvoj konkretnog članaka. [[Wikipedia:NIJEDEMOKRATIJA|Wikipedia nije demokratija]]; većina odluka na projektu donosi se na osnovu konsenzusa, a ne na osnovu pukog prebrojavanja glasova ili [[Vladavina većine|vladavine većine]]. Ukratko, '''anketiranje nije zamjena za raspravu'''. U pogledu širih međuprojektnih aktivnosti postoje izuzeci od ove smjernice, poput glasanja za izbor stjuarda. U takvim procesima učesnici ne moraju iscrpno obrazlagati svoj stav. Osim toga, određena tijela (kao što su Odbor povjerenika Fondacije Wikimedia ili Jimmy Wales) mogu povremeno nametati odluke bez obzira na konsenzus. == Terminologija == S obzirom na to što termini „glas” i „glasanje” imaju različite konotacije, trebalo bi ih izbjegavati pri imenovanju procesa na Wikipediji. Upotreba spomenutih pojmova može podupirati pogrešno shvatanje da je Wikipedia većinska demokratija i da se služi vladavinom većine ili apsolutne većine. Preporučuje se upotreba drugačijih termina (npr. ''anketa'' ili ''anketiranje''; ''istraživanje''/''ispitivanje''/''prikupljanje mišljenja''). == Razlozi == Nekoliko je razloga zbog kojih ankete treba oprezno upotrebljavati. # '''Previd najboljeg rješenja'''. Urednici mogu previdjeti najbolje (kompromisno) rješenje jer ono nije bilo među ponuđenim opcijama. To se naročito može dogoditi kad je riječ o složeniim temama. Konsenzus se ne uspostavlja biranjem izdvojenih opcija, nego prikupljanjem tuđih mišljenja. Nužno je pružiti odgovarajuće argumente i obrazloženja te sarađivati sve dok se ne postigne uzajamno prihvatljivo rješenje. Teško je popraviti nedostatke nekog rješenja ako se ne iznesu odgovarajuće primjedbe. # '''Unošenje razdora'''. Ankete mogu uzrokovati podjele, razdor i frakcionaštvo. One nerijetko potkopavaju raspravu i diskurs. U najgorem slučaju može doći do toga da se ispitanici, birajući tabore, ne ophode [[Wikipedia:Pristojnost|uljudno]] jedni prema drugima. Polarizacijom razgovora, ankete mogu doprinijeti kršenju smjernice o pristojnosti čineći razgovor o spornoj temi poprilično osornim. U mnogim slučajevima rasprava bi snažnije potakla pažljivo razmatranje, analizu i eventualnu sintezu argumenata svake strane. # '''Neusklađenost s koncepcijom projekta'''. Ankete mogu navesti urednike da pomisle da većina automatski pobjeđuje te da je ishod konačan i nepromjenljiv. To je u skladu s onim [[Wikipedia:Šta Wikipedia nije|što Wikipedia nije]] (demokratija), a u suprotnosti s onim što jest ([[Wikipedia:Konsenzus|konsenzus]]). # '''Nespojivost s drugim smjernicama'''. Kad bi se problemi rješavali pukim prebrojavanjem glasova, urednici bi mogli da se koriste glasanjem radi oblikovanja sadržine članaka. To bi moglo potkopati Wikipedijine smjernice o [[Wikipedia:Proverljivost|provjerljivosti]], [[Wikipedia:Značaj|značaju]] i [[Wikipedia:Neutralno gledište|neutralnom gledištu]]. == Upotreba ankete == Na Wikipediji većini anketa prethodi neka vrsta rasprave. Imajte na umu da anketiranje treba pomoći u postizanju konsenzusa. Ono ne smije biti pokušaj da se potisne oprečno mišljenje. Sadržinski problemi gotovo nikad ne treba da budu tema ankete. Ako smatrate da je anketa nepodesna u danim okolnostima, iskažite svoje mišljenje i potaknite povratak rasprave na razgovor u otvorenoj formi. === Smjernice za ankete === Da bi ankete bile produktivne, urednici se moraju rukovoditi smjernicama navedenim u nastavku. # Cilj svake rasprave jest konsenzus. Ankete su korisne samo kad pomažu urednicima da zaista postignu pravi konsenzus, procijene da li on postoji ili ispitaju stavove urednika prema ponuđenim opcijama, kao što su dvije varijante naziva nekog članka. Važno je zapamtiti da ankete same po sebi ne utvrđuju konsenzus. # Svrha ankete jest podsticanje rasprave i postizanje konsenzusa. Poželjno je da ispitanici pruže obrazloženje svojeg stava. Na temelju tih obrazloženja drugi urednici mogu izgraditi vlastito mišljenje ili predložiti kompromis. Nekoliko dobro obrazloženih mišljenja više doprinose raspravi od nekoliko neargumentovanih glasova za drukčije rješenje. # Ankete mogu biti korisne u postizanju konsenzusa i procjeni njegovog postojanja, no [[Wikipedia:Konsenzus se može promijeniti|konsenzus se može promijeniti]] s vremenom. Urednici koji nisu suglasni s utvrđenim konsenzusom imaju apsolutno pravo da to uljudno iskažu u nastojanju da promijene konsenzus zajednice. Urednici koji su suglasni s utvrđenim konsenzusom treba da nastave raspravu i da pokušaju postići što širi dogovor u zajednici. # Ako je rezultat ankete tijesan i ne izvodi čvrst zaključak ili ako postoje nesuglasice u vezi s tim da li je samo pitanje bilo pošteno, anketu treba zatvoriti i istaknuti da iz nje [[Wikipedia:Nema konsenzusa|nije proistekao jasan kosenzus]]. Kada se to dogodi, moguće je zatražiti dodatne komentare ili se koristiti drugim sredstva rasprave i razmatranja. # Urednici moraju biti izuzetno oprezni kad pozivaju druge da sudjeluju u anketi. [[Wikipedia:Agitiranje|Agitiranje]] je na Wikipediji zabranjeno. Korisnici ne smiju kampanjski pozivati urednike pristranim tonom i skupljati glasove probranih istomišljenika. Kad obavještavate druge urednike o anketama, nemojte pretjerano slati poruke, neutralno napišite tekst i nemojte birati primaoce prema njihovom uvjerenjima. # Jednom kad odgovori na anketu počnu, čak i manje izmjene formulacije ili opcija ankete mogu uzrokovati nesuglasice u vezi s njenom pravednošću. Stoga se treba potruditi da se postigne suglasnost o preciznoj formulaciji i opcijama ankete prije nego što ona bude otvorena. # Rasprave o sadržini članka ne mogu nadvladati Wikipedijine smjernice o neutralnom gledištu i provjerljivosti. Osim toga, besmisleno je, naravno, anketirati urednike o statusu neke [[Činjenica|činjenice]]. # Anketama se ne valja služiti preuranjeno i pretjerano. Ako je iz tekuće rasprave jasno da konsenzus nije postignut, malo je vjerovatno da će anketiranje biti od pomoći. Štaviše, ono može polarizirati razgovor i uzrokovati razdor u zajednici. Ako je nedavno raspisana anketa o nekom pitanju, obično nema potrebe za raspisivanjem nove ankete čak i ako smatrate da se konsenzus promijenio ili da je prva anketa sprovedena pod nepoštenim uslovima. === Podesna upotreba ankete === * '''Premještanje stranica i biranje istaknutog materijala'''. Ankete se mogu sprovoditi, ali se zaključak ne donosi na osnovu pukog prebrojavanja glasova, već na osnovu jačine iznesenih argumenata. Glasovi bez obrazloženja mogu imati malu ili nikakvu težinu u oblikovanju konačnog konsenzusa. Javi li se tendencija da neka rasprava preraste u trku za glasovima, umetnite šablon {{tl|Nije glasanje}} pri vrhu razgovora kao podsednik za urednike. * '''Uspostavljanje standarda'''. Kada se konsenzusom odluči da se standardizira neko pitanje (npr. izgled šablona), vjerovatno će postojati nekoliko prijedloga za standarde. Ako tokom rasprave nije dana jasna prednost jednom prijedlogu, preporučuje se sprovođenje ankete da bi se izabrao standard koji odgovara najvećem broju ljudi. To je način da se procijeni koja verzija (od nekoliko mogućih) ima najširu podršku. * '''Dodjela i oduzimanje ovlaštenja'''. Ankete se mogu sprovoditi da bi se procijenilo povjerenje zajednice u urednika. Međutim, rezultati ankete podliježu tumačenju birokrata. Birokrati moraju uzeti u obzir iznesene argumente i druge značajne faktore. U ovim procesima preporučuje se da ljudi raspravljaju, postavljaju pitanja kandidatu i iznose obrazloženja; loša je praksa izjašnjavati se za kandidaturu ili protiv nje bez daljnjih komentara. * '''Tehnički prijedlozi'''. Ankete je moguće sprovoditi u predlozima za konfiguracijske izmjene, kao što je uključivanje ili isključivanje neke funkcije. == Povezane stranice == * [[m:Polls are evil]] [Ankete su zlo], esej na Meta-Wikiju (na engleskom) * [[:sv:Wikipedia:Vad ska vara med?]] [Šta treba obuhvatiti?], stranica upotrebljavana za glasanje o tome koja tematska područja treba obuhvatiti na Wikipediji na švedskom jeziku. Danas se smatra zastarjelom i uvelike je omražena. {{Wikipedijine smjernice i preporuke}} sh68etw53gmqme5gh8hj1bciue8qwnp Korisnik:Zavičajac/igralište 2 4676787 42470726 42470523 2025-06-10T20:07:38Z Zavičajac 76707 42470726 wikitext text/x-wiki [[File:Macedonian Opera and Ballet 1.jpg|mini|desno|Zgrada opere i baleta]] '''Objekat opere i baleta u Skoplju''' je smješten na lijevoj obali obali rijeke [[Vardar]]a, [[Skoplje]], [[Sjeverna Makedonija]].<ref>{{Cite web |url= https://isie.org.mk/wp-content/uploads/2022/09/SRB_Monumental_MK.pdf |title= Spomenici i brutalistička arhitektura u Sjevernoj Makedoniji. - Nacionalna opera i balet u Skoplju |work= MONUMENTAL MK 05.11.2021. |accessdate= 29. 5. 2025}}</ref> Nacionalna opera i balet je državna kulturna institucija Sjeverne Makedonije. Godine 1947. osnovan je ansambl opere, a 1949. godine i baletski ansambl. Obije grupe su bile dio Makedonskog narodnog pozorišta (MNT). Ovaj stil pozorišne organizacije (drama-opera-balet, poznat i kao austrougarski model) je izmijenjen 2004. godine, kada je MNT zadržao dramski ansambl, a opera i balet formirali posebnu kompaniju poznatu kao Makedonska opera i balet (MOB). Makedonska opera i balet promijenila je ime 2018. u „Nacionalna opera i balet“ (NOB).<ref>{{Cite web |url= https://isie.org.mk/wp-content/uploads/2022/09/SRB_Monumental_MK.pdf |title= Nacionalna opera i balet u Skoplju |work= www.avc-group.com 05.06.2025. |accessdate= 29. 5. 2025}}</ref> Kao deo postzemljotresne obnove centralnog gradskog područja, 1967. godine bio je raspisan konkurs za arhitektonsko-urbanističko rešenje Kulturnog centra na keju reke Vardar. Na konkurs je pristiglo više od 40 radova, a prva nagrada je dodeljena „Birou 77“ iz Ljubljane, autoraima Stefanu Kacinu, Juriju Princesu, Bogdanu Splinderu i Marijanu Uršiću Smatra se da je inspiracija za spoljni izgled objekta slika Kaspera Dejvida Fridriha „More leda“. Objekat je kaskadno oblikovan čime unosi dinamičnost prostora. Njegova spoljašnost dopunjava ortogonalno postavljene nove objekte koji se nalaze u neposrednoj blizini. Ispred sebe otvara i trg koji ujedinjuje okolne objekte i formira vezu sa rekom, drugom stranom grada i sa svojim posetiocima. Objekat je izveden u masivnom konstruktivnom sistemu (noseći betonski zidovi), a spoljna obrada fasadnih zidova ima belu završnicu. Objekat uključuje Veliku dvoranu kapaciteta preko 700 sedišta, foaje, kao i sobe za posetioce i prostorije za pripremu i izvođenje umetnosti. Izgradnja objekta je završena 1979. godine. Danas kompleks obuhvata: Muzičko-baletsku školu, Komercijalnu banku, Filharmoniju itd. Nacionalna opera i balet su središte kulturnog života Skoplja više od 40 godina [[File:Skopje Opera & Ballet 2.jpg|mini|lijevo|Dvorana]] == Početkom 21. vijeka == Jedna od posljedica obnove jest i to da su oštri bijeli uglovi zgrade makedonske Opere i baleta sada zaklonjeni i nevidljivi. Ta je zgrada reprezentativan primjer jugoslavenskog modernizma, a projektirala ju je slovenska arhitektonska grupa Biro 71. Zamišljena je kao dio šireg kulturnog kompleksa koji se spušta prema rijeci Vardar, ali projekt je ostao nezavršen. Zgrada Opere i baleta sad je odsječena od obale nizom neoklasicističkih građevina s rimskim kolonadama i lažnim kandelabrima. Prema postojećim planovima, zgrada Opere i baleta bit će okružena sa svih strana, iako se ni s jednim od arhitekata koji su radili na zgradi nije prethodno konzultiralo u vezi s promjenom originalnih planova i intervencijama u neposrednom okruženju zgrade. “Nijedna gradska ili republička institucija nije s nama kontaktirala ili zatražila mišljenje od nas kao autora. Nisu nas uključili ni u žiri za izbor projekata novih zgrada”, izjavili su Stevan Kacin i Jurij Princes, dvojica od četvorice arhitekata iz grupe Biro 71 koji su radili na originalnom projektu. “Razumljivo je da investitor želi završiti kompleks, ali mislimo da je projektom trebalo obuhvatiti i zgradu Opere i baleta i sam trg, tako da se omogući njihov izlazak na Vardar”, napisala su ova dvojica arhitekata, rođeni 1939. i 1933. “ Nažalost, novim ‘eklektičnim’ zgradama na obali Vardara to je onemogućeno, a zgrada i trg odsječeni su od gradskog života na promenadi.” ref>{{Cite web |url= https://www.jutarnji.hr/globus/svijet/foto-najveci-europski-kulturni-falsifikat-lazno-ruho-novog-skoplja-ili-kako-je-megalomanija-vladajuce-stranke-osramotila-malenu-makedoniju-5434143 |title= REPORTAŽA FOTO: NAJVEĆI EUROPSKI KULTURNI FALSIFIKAT Lažno ruho novog Skoplja ili kako je megalomanija vladajuće stranke osramotila malenu Makedoniju |work= BIRN - www.jutarnji.hr 25.12.2016. |accessdate= 29. 5. 2025}}</ref> == Vanjske veze == * {{Cite web |url= https://www.bbc.com/news/world-europe-46960948 |title= Brutalistički beton stare Jugoslavije inspiriše novu generaciju |work= BBC - 28.01,2019 |accessdate= 19. 5. 2025}}{{en}} == Izvori == {{Reflista}} {{Commonscat|Macedonian Opera and Ballet}} [[Kategorija:Moderna arhitektura u Bosni i Hercegovini] [[Kategorija:Brutalna arhitektura] [[Kategorija:Skoplje] https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard 94j726lr1axue6yhzgigkuyrev23plv 42470731 42470726 2025-06-10T20:36:39Z Zavičajac 76707 42470731 wikitext text/x-wiki [[File:Macedonian Opera and Ballet 1.jpg|mini|desno|Zgrada opere i baleta]] '''Objekat opere i baleta u Skoplju''' je smješten na lijevoj obali obali rijeke [[Vardar]]a, [[Skoplje]], [[Sjeverna Makedonija]].<ref>{{Cite web |url= https://isie.org.mk/wp-content/uploads/2022/09/SRB_Monumental_MK.pdf |title= Spomenici i brutalistička arhitektura u Sjevernoj Makedoniji. - Nacionalna opera i balet u Skoplju |work= MONUMENTAL MK 05.11.2021. |accessdate= 29. 5. 2025}}</ref> Nacionalna opera i balet je državna kulturna institucija Sjeverne Makedonije. Godine 1947. osnovan je ansambl opere, a 1949. godine i baletski ansambl. Obije grupe su bile dio Makedonskog narodnog pozorišta (MNT). Ovaj stil pozorišne organizacije (drama-opera-balet, poznat i kao austrougarski model) je izmijenjen 2004. godine, kada je MNT zadržao dramski ansambl, a opera i balet formirali posebnu kompaniju poznatu kao Makedonska opera i balet (MOB). Makedonska opera i balet promijenila je ime 2018. u „Nacionalna opera i balet“ (NOB).<ref>{{Cite web |url= https://isie.org.mk/wp-content/uploads/2022/09/SRB_Monumental_MK.pdf |title= Nacionalna opera i balet u Skoplju |work= www.avc-group.com 05.06.2025. |accessdate= 29. 5. 2025}}</ref> Kao deo postzemljotresne obnove centralnog gradskog područja, 1967. godine bio je raspisan konkurs za arhitektonsko-urbanističko rešenje Kulturnog centra na keju reke Vardar. Na konkurs je pristiglo više od 40 radova, a prva nagrada je dodeljena „Birou 77“ iz Ljubljane, autoraima Stefanu Kacinu, Juriju Princesu, Bogdanu Splinderu i Marijanu Uršiću Obnova grada dala je mogućnost mnogim mladim domaćim i inostranim arhitektama koji su stvorili autentična arhitektonska rešenja objekata i spomenika. Veliki broj novih objekata izvedeni su u stilu brutalizma putem masivnih građevina sa izraženo potenciranom konstrukcijom i vidljivim sirovim materijalima, natur betonom i u određenim slučajevima kombinacijom cigle i natur betona. Smatra se da je inspiracija za spoljni izgled objekta slika Kaspera Dejvida Fridriha „More leda“. Objekat je kaskadno oblikovan čime unosi dinamičnost prostora. Njegova spoljašnost dopunjava ortogonalno postavljene nove objekte koji se nalaze u neposrednoj blizini. Ispred sebe otvara i trg koji ujedinjuje okolne objekte i formira vezu sa rekom, drugom stranom grada i sa svojim posetiocima. Objekat je izveden u masivnom konstruktivnom sistemu (noseći betonski zidovi), a spoljna obrada fasadnih zidova ima belu završnicu. Objekat uključuje Veliku dvoranu kapaciteta preko 700 sedišta, foaje, kao i sobe za posetioce i prostorije za pripremu i izvođenje umetnosti. Izgradnja objekta je završena 1979. godine. Danas kompleks obuhvata: Muzičko-baletsku školu, Komercijalnu banku, Filharmoniju itd. Nacionalna opera i balet su središte kulturnog života Skoplja više od 40 godina [[File:Skopje Opera & Ballet 2.jpg|mini|lijevo|Dvorana]] == Početkom 21. vijeka == Značajan broj ovih objekata našli su se na meti kontroverznog projekta „Skoplje 2014“, koji je zamenio fasade objekata sa novim neoklasičnim i baroknim stilom u glavnom gradu i, nažalost, nekoliko objekta su zauvek izgubili svoj autentični izgled. Jedna od posljedica obnove jest i to da su oštri bijeli uglovi zgrade makedonske Opere i baleta sada zaklonjeni i nevidljivi. Ta je zgrada reprezentativan primjer jugoslavenskog modernizma, a projektirala ju je slovenska arhitektonska grupa Biro 71. Zamišljena je kao dio šireg kulturnog kompleksa koji se spušta prema rijeci Vardar, ali projekt je ostao nezavršen. Zgrada Opere i baleta sad je odsječena od obale nizom neoklasicističkih građevina s rimskim kolonadama i lažnim kandelabrima. Prema postojećim planovima, zgrada Opere i baleta bit će okružena sa svih strana, iako se ni s jednim od arhitekata koji su radili na zgradi nije prethodno konzultiralo u vezi s promjenom originalnih planova i intervencijama u neposrednom okruženju zgrade. “Nijedna gradska ili republička institucija nije s nama kontaktirala ili zatražila mišljenje od nas kao autora. Nisu nas uključili ni u žiri za izbor projekata novih zgrada”, izjavili su Stevan Kacin i Jurij Princes, dvojica od četvorice arhitekata iz grupe Biro 71 koji su radili na originalnom projektu. “Razumljivo je da investitor želi završiti kompleks, ali mislimo da je projektom trebalo obuhvatiti i zgradu Opere i baleta i sam trg, tako da se omogući njihov izlazak na Vardar”, napisala su ova dvojica arhitekata, rođeni 1939. i 1933. “ Nažalost, novim ‘eklektičnim’ zgradama na obali Vardara to je onemogućeno, a zgrada i trg odsječeni su od gradskog života na promenadi.” <ref>{{Cite web |url= https://www.jutarnji.hr/globus/svijet/foto-najveci-europski-kulturni-falsifikat-lazno-ruho-novog-skoplja-ili-kako-je-megalomanija-vladajuce-stranke-osramotila-malenu-makedoniju-5434143 |title= REPORTAŽA FOTO: NAJVEĆI EUROPSKI KULTURNI FALSIFIKAT Lažno ruho novog Skoplja ili kako je megalomanija vladajuće stranke osramotila malenu Makedoniju |work= BIRN - www.jutarnji.hr 25.12.2016. |accessdate= 29. 5. 2025}}</ref> == Vanjske veze == * {{Cite web |url= https://www.bbc.com/news/world-europe-46960948 |title= Brutalistički beton stare Jugoslavije inspiriše novu generaciju |work= BBC - 28.01,2019 |accessdate= 19. 5. 2025}}{{en}} == Izvori == {{Reflista}} {{Commonscat|Macedonian Opera and Ballet}} [[Kategorija:Moderna arhitektura u Bosni i Hercegovini] [[Kategorija:Brutalna arhitektura] [[Kategorija:Skoplje] https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard rp2cclp15rewcknevok12wwwwbirec3 42470733 42470731 2025-06-10T20:41:34Z Zavičajac 76707 42470733 wikitext text/x-wiki [[File:Macedonian Opera and Ballet 1.jpg|mini|desno|Zgrada opere i baleta]] '''Objekat opere i baleta u Skoplju''' je smješten na lijevoj obali obali rijeke [[Vardar]]a, [[Skoplje]], [[Sjeverna Makedonija]].<ref>{{Cite web |url= https://isie.org.mk/wp-content/uploads/2022/09/SRB_Monumental_MK.pdf |title= Spomenici i brutalistička arhitektura u Sjevernoj Makedoniji. - Nacionalna opera i balet u Skoplju |work= MONUMENTAL MK 05.11.2021. |accessdate= 29. 5. 2025}}</ref> Nacionalna opera i balet je državna kulturna institucija Sjeverne Makedonije. Godine 1947. osnovan je ansambl opere, a 1949. godine i baletski ansambl. Obije grupe su bile dio Makedonskog narodnog pozorišta (MNT). Ovaj stil pozorišne organizacije (drama-opera-balet, poznat i kao austrougarski model) je izmijenjen 2004. godine, kada je MNT zadržao dramski ansambl, a opera i balet formirali posebnu kompaniju poznatu kao Makedonska opera i balet (MOB). Makedonska opera i balet promijenila je ime 2018. u „Nacionalna opera i balet“ (NOB).<ref>{{Cite web |url= https://isie.org.mk/wp-content/uploads/2022/09/SRB_Monumental_MK.pdf |title= Nacionalna opera i balet u Skoplju |work= www.avc-group.com 05.06.2025. |accessdate= 29. 5. 2025}}</ref> Kao deo [[Potres u Skoplju 1963.|postzemljotresne]] obnove centralnog gradskog područja, 1967. godine bio je raspisan konkurs za arhitektonsko-urbanističko rešenje Kulturnog centra na keju reke Vardar. Na konkurs je pristiglo više od 40 radova, a prva nagrada je dodeljena „Birou 77“ iz Ljubljane, autoraima Stefanu Kacinu, Juriju Princesu, Bogdanu Splinderu i Marijanu Uršiću Obnova grada dala je mogućnost mnogim mladim domaćim i inostranim arhitektama koji su stvorili autentična arhitektonska rešenja objekata i spomenika. Veliki broj novih objekata izvedeni su u stilu brutalizma putem masivnih građevina sa izraženo potenciranom konstrukcijom i vidljivim sirovim materijalima, natur betonom i u određenim slučajevima kombinacijom cigle i natur betona. Smatra se da je inspiracija za spoljni izgled objekta slika Kaspera Dejvida Fridriha „More leda“. Objekat je kaskadno oblikovan čime unosi dinamičnost prostora. Njegova spoljašnost dopunjava ortogonalno postavljene nove objekte koji se nalaze u neposrednoj blizini. Ispred sebe otvara i trg koji ujedinjuje okolne objekte i formira vezu sa rekom, drugom stranom grada i sa svojim posetiocima. Objekat je izveden u masivnom konstruktivnom sistemu (noseći betonski zidovi), a spoljna obrada fasadnih zidova ima belu završnicu. Objekat uključuje Veliku dvoranu kapaciteta preko 700 sedišta, foaje, kao i sobe za posetioce i prostorije za pripremu i izvođenje umetnosti. Izgradnja objekta je završena 1979. godine. Danas kompleks obuhvata: Muzičko-baletsku školu, Komercijalnu banku, Filharmoniju itd. Nacionalna opera i balet su središte kulturnog života Skoplja više od 40 godina [[File:Skopje Opera & Ballet 2.jpg|mini|lijevo|Dvorana]] == Početkom 21. vijeka == Značajan broj ovih objekata našli su se na meti kontroverznog projekta „Skoplje 2014“, koji je zamenio fasade objekata sa novim neoklasičnim i baroknim stilom u glavnom gradu i, nažalost, nekoliko objekta su zauvek izgubili svoj autentični izgled. Jedna od posljedica obnove jest i to da su oštri bijeli uglovi zgrade makedonske Opere i baleta sada zaklonjeni i nevidljivi. Ta je zgrada reprezentativan primjer jugoslavenskog modernizma, a projektirala ju je slovenska arhitektonska grupa Biro 71. Zamišljena je kao dio šireg kulturnog kompleksa koji se spušta prema rijeci Vardar, ali projekt je ostao nezavršen. Zgrada Opere i baleta sad je odsječena od obale nizom neoklasicističkih građevina s rimskim kolonadama i lažnim kandelabrima. Prema postojećim planovima, zgrada Opere i baleta bit će okružena sa svih strana, iako se ni s jednim od arhitekata koji su radili na zgradi nije prethodno konzultiralo u vezi s promjenom originalnih planova i intervencijama u neposrednom okruženju zgrade. “Nijedna gradska ili republička institucija nije s nama kontaktirala ili zatražila mišljenje od nas kao autora. Nisu nas uključili ni u žiri za izbor projekata novih zgrada”, izjavili su Stevan Kacin i Jurij Princes, dvojica od četvorice arhitekata iz grupe Biro 71 koji su radili na originalnom projektu. “Razumljivo je da investitor želi završiti kompleks, ali mislimo da je projektom trebalo obuhvatiti i zgradu Opere i baleta i sam trg, tako da se omogući njihov izlazak na Vardar”, napisala su ova dvojica arhitekata, rođeni 1939. i 1933. “ Nažalost, novim ‘eklektičnim’ zgradama na obali Vardara to je onemogućeno, a zgrada i trg odsječeni su od gradskog života na promenadi.” <ref>{{Cite web |url= https://www.jutarnji.hr/globus/svijet/foto-najveci-europski-kulturni-falsifikat-lazno-ruho-novog-skoplja-ili-kako-je-megalomanija-vladajuce-stranke-osramotila-malenu-makedoniju-5434143 |title= REPORTAŽA FOTO: NAJVEĆI EUROPSKI KULTURNI FALSIFIKAT Lažno ruho novog Skoplja ili kako je megalomanija vladajuće stranke osramotila malenu Makedoniju |work= BIRN - www.jutarnji.hr 25.12.2016. |accessdate= 29. 5. 2025}}</ref> == Vanjske veze == * {{Cite web |url= https://www.bbc.com/news/world-europe-46960948 |title= Brutalistički beton stare Jugoslavije inspiriše novu generaciju |work= BBC - 28.01,2019 |accessdate= 19. 5. 2025}}{{en}} == Izvori == {{Reflista}} {{Commonscat|Macedonian Opera and Ballet}} [[Kategorija:Moderna arhitektura u Bosni i Hercegovini] [[Kategorija:Brutalna arhitektura] [[Kategorija:Skoplje] https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard cl5dde12atjce1gzaoay1946w82p2bx 42470812 42470733 2025-06-11T08:51:58Z Zavičajac 76707 42470812 wikitext text/x-wiki [[File:Macedonian Opera and Ballet 1.jpg|mini|desno|Zgrada opere i baleta]] '''Objekat opere i baleta u Skoplju''' je smješten na lijevoj obali obali rijeke [[Vardar]]a, [[Skoplje]], [[Sjeverna Makedonija]]. U njemu se nalazi Nacionaln opera i balet (NOB), državna [[Kultura|kulturna]] institucija Sjeverne Makedonije. Muzičko-baletsku školu, Komercijalnu banku, Filharmoniju itd. Nacionalna opera i balet su središte kulturnog života Skoplja više od 40 godina <ref>{{Cite web |url= https://isie.org.mk/wp-content/uploads/2022/09/SRB_Monumental_MK.pdf |title= Spomenici i brutalistička arhitektura u Sjevernoj Makedoniji. - Nacionalna opera i balet u Skoplju |work= MONUMENTAL MK 05.11.2021. |accessdate= 29. 5. 2025}}</ref> == Ustanova == Ansambl opere osnovan je 1947. godine, a baletski ansambl 1949. god. Obje grupe su bile dio Makedonskog narodnog teatra (MNT). Ovaj stil pozorišne organizacije (drama-opera-balet, poznat i kao austrougarski model) je izmijenjen 2004. godine, kada je MNT zadržao dramski ansambl, a opera i balet formirali posebnu ustanovu poznatu kao Makedonska opera i balet. Godine 2018. ime je promijenjeno u „Nacionalna opera i balet“ (NOB).<ref>{{Cite web |url= https://isie.org.mk/wp-content/uploads/2022/09/SRB_Monumental_MK.pdf |title= Nacionalna opera i balet u Skoplju |work= www.avc-group.com 05.06.2025. |accessdate= 29. 5. 2025}}</ref> == Izgradnja == Kao dio [[Potres u Skoplju 1963.|postzemljotresne]] obnove centralnog gradskog područja, 1967. godine bio je raspisan konkurs za arhitektonsko-urbanističko rešenje Kulturnog centra na keju rijeke Vardar. Na konkurs je pristiglo više od 40 radova, a prva nagrada je dodeljena „Birou 77“ iz Ljubljane, autoraima Stefanu Kacinu, Juriju Princesu, Bogdanu Splinderu i Marijanu Uršiću. Obnova grada dala je mogućnost mnogim mladim domaćim i inostranim arhitektama koji su stvorili autentična arhitektonska rešenja objekata i spomenika. Veliki broj novih objekata izvedeni su u stilu brutalizma putem masivnih građevina sa izraženo potenciranom konstrukcijom i vidljivim sirovim materijalima, natur betonom i u određenim slučajevima kombinacijom cigle i natur betona. Spoljna obrada fasadnih zidova imala je bijelu završnicu. Smatra se da je inspiracija za spoljni izgled objekta slika Kaspera Dejvida Fridriha „More leda“. Objekat je kaskadno oblikovan čime unosi dinamičnost prostora. Njegova spoljašnost dopunjava ortogonalno postavljene nove objekte koji se nalaze u neposrednoj blizini. Ispred sebe otvara i trg koji ujedinjuje okolne objekte i formira vezu sa rijekom, drugom stranom grada i sa svojim posjetiocima. Izgradnja objekta je završena 1979. godine. Objekat je izveden u masivnom konstruktivnom sistemu (noseći betonski zidovi), a sadrži Veliku dvoranu kapaciteta preko 700 sedišta, foaje, kao i sobe za posjetioce i prostorije za pripremu i izvođenje umjetničkih djela. Danas kompleks obuhvata: Muzičko-baletsku školu, Komercijalnu banku, Filharmoniju itd. Nacionalna opera i balet su središte kulturnog života Skoplja više od 40 godina [[File:Skopje Opera & Ballet 2.jpg|mini|lijevo|Dvorana]] == Početkom 21. vijeka == Značajan broj ovih objekata našli obnovljeni su kroz projekat „Skoplje 2014“, koji je zamenio fasade objekata sa novim neoklasičnim i baroknim stilom u glavnom gradu i, nažalost, nekoliko objekta su zauvek izgubili svoj autentični izgled. Jedna od posljedica obnove jest i to da su oštri bijeli uglovi zgrade makedonske Opere i baleta sada zaklonjeni i nevidljivi. Ta je zgrada reprezentativan primjer jugoslavenskog modernizma, a projektirala ju je slovenska arhitektonska grupa Biro 71. Zamišljena je kao dio šireg kulturnog kompleksa koji se spušta prema rijeci Vardar, ali projekt je ostao nezavršen. Zgrada Opere i baleta sad je odsječena od obale nizom neoklasicističkih građevina s rimskim kolonadama i lažnim kandelabrima. Prema postojećim planovima, zgrada Opere i baleta bit će okružena sa svih strana, iako se ni s jednim od arhitekata koji su radili na zgradi nije prethodno konzultiralo u vezi s promjenom originalnih planova i intervencijama u neposrednom okruženju zgrade. “Nijedna gradska ili republička institucija nije s nama kontaktirala ili zatražila mišljenje od nas kao autora. Nisu nas uključili ni u žiri za izbor projekata novih zgrada”, izjavili su Stevan Kacin i Jurij Princes, dvojica od četvorice arhitekata iz grupe Biro 71 koji su radili na originalnom projektu. “Razumljivo je da investitor želi završiti kompleks, ali mislimo da je projektom trebalo obuhvatiti i zgradu Opere i baleta i sam trg, tako da se omogući njihov izlazak na Vardar”, napisala su ova dvojica arhitekata, rođeni 1939. i 1933. “ Nažalost, novim ‘eklektičnim’ zgradama na obali Vardara to je onemogućeno, a zgrada i trg odsječeni su od gradskog života na promenadi.” <ref>{{Cite web |url= https://www.jutarnji.hr/globus/svijet/foto-najveci-europski-kulturni-falsifikat-lazno-ruho-novog-skoplja-ili-kako-je-megalomanija-vladajuce-stranke-osramotila-malenu-makedoniju-5434143 |title= REPORTAŽA FOTO: NAJVEĆI EUROPSKI KULTURNI FALSIFIKAT Lažno ruho novog Skoplja ili kako je megalomanija vladajuće stranke osramotila malenu Makedoniju |work= BIRN - www.jutarnji.hr 25.12.2016. |accessdate= 29. 5. 2025}}</ref> == Vanjske veze == * {{Cite web |url= https://www.bbc.com/news/world-europe-46960948 |title= Brutalistički beton stare Jugoslavije inspiriše novu generaciju |work= BBC - 28.01,2019 |accessdate= 19. 5. 2025}}{{en}} == Izvori == {{Reflista}} {{Commonscat|Macedonian Opera and Ballet}} [[Kategorija:Moderna arhitektura u Bosni i Hercegovini] [[Kategorija:Brutalna arhitektura] [[Kategorija:Skoplje] https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard e3p706fdc1wv1q60uolxy95n3fgjyfh Dési Bouterse 0 4684208 42470837 42462721 2025-06-11T11:47:20Z Edgar Allan Poe 29250 42470837 wikitext text/x-wiki {{politički vođa |ime=Dési Bouterse |datum rođenja=[[13. listopada]] [[1945.]] |mjesto rođenja={{flagicon|NIZ}} [[Domburg, Surinam|Domburg]], [[Surinam (nizozemska kolonija)|Surinam]] |datum smrti=[[23. prosinca]] [[2024.]] |mjesto smrti={{flag|Surinam}} |malaslika= |opis male slike= |slika=Дези Баутерсе.jpg |veličina= |opis slike= |stranka=[[Narodna demoktarska stranka (Surinam)|NDP]] |potpis= |supruga= Ingrid Figueira {{small|​(razvod)​}}<br>Ingrid Waldring ​{{small|(vj. 1990.)}} |obrazovanje= |zanimanje=oficir, političar |fusnote= |položaj = Čelnik [[Nacionalni vojni savjet (Surinam)|Nacionalnog vojnog savjeta]] |mandat_start = [[25. veljače]] [[1980.]] |mandat_kraj = [[27. studenog]] [[1987.]] |podpredsjednik = |podpremijer = |zamjenik = |premijer1 = |predsjednik1 = [[Johan Ferrier]] {{small|(''1980'')}}<br>[[Henk Chin A Sen]] {{small|(1980–1982)}}<br>[[Fred Ramdat Misier]] {{small|(1982–''1987'')}} |prethodnik = ''Vijeće osnovano'' |nasljednik = ''Vijeće ukinuto'' |čin2 = 9. [[predsjednik Surinama]] |mandat_start2 = [[12. kolovoza]] [[2010.]] |mandat_kraj2 = [[16. srpnja]] [[2020.]] |podpredsjednik2 = |podpremijer2 = |zamjenik2 = |premijer2 = |predsjednik = |prethodnik2 = [[Ronald Venetiaan]] |nasljednik2 = [[Chan Santokhi]] |čin3 = |mandat_start3 = |mandat_kraj3 = |podpredsjednik3 = |podpremijer3 = |zamjenik3 = |premijer3 = |predsjednik3 = |prethodnik3 = |nasljednik3 = |čin4 = |mandat_start4 = |mandat_kraj4 = |podpredsjednik4 = |podpremijer4 = |zamjenik4 = |premijer4 = |predsjednik4 = |nasljednik4 = |prethodnik4 = |čin5 = |mandat_start5 = |mandat_kraj5 = |podpredsjednik5 = |podpremijer5 = |zamjenik5 = |premijer5 = |predsjednik5 = |prethodnik5 = |nasljednik5 = |vjera= }} '''Desiré Delano Bouterse''',<ref>[http://www.ndp.sr/statuten-00.htm According to the Statutes of the DNP written as Desiré] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131220032017/http://ndp.sr/statuten-00.htm |date=20 December 2013 }}. Ndp.sr (24 April 2004). Retrieved on 8 January 2012.</ref> poznatiji kao '''Dési Bouterse''' ({{IPA-nl|ˈdesɪ ˈbʌutəɾsə}}; [[Domburg, Surinam|Domburg]], [[13. listopada]] [[1945.]] — [[23. prosinca]] [[2024.]]<ref name="DWT overlijden">De Ware Tijd, [https://dwtonline.com/bouterse-maandagavond-overleden/ ‘Bouterse maandagavond overleden’], 27 december 2024 {{in lang|nl}}</ref><ref name="Startnieuws overlijden">Starnieuws, [https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/84324 Ambassades tekenen condoleanceregister in Ocer], 27 december 2024 {{in lang|nl}}</ref>), [[surinam]]ski vojni časnik i pučist, osuđeni ubojica i trgovac drogom,<ref>{{Cite news|date=30 November 2019|title=Desi Bouterse: Suriname president gets 20 years in jail for murder|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-50611555|access-date=30 January 2022}}</ref> koji je od [[2010.]] do [[2020.]] godine bio [[predsjednik Surinama]]. Od [[1980.]] do [[1987.]] godine, Bouterse je bio ''[[de facto]]'' državni poglavar [[Surinam]]a nakon [[Državni udar u Surinamu 1980.|vojnog udara]] i to kao čelnik [[Nacionalni vojni savjet (Surinam)|Nacionalnog vojnog savjeta]]. Godine [[1987.]] osnovao je [[Narodna demokratska stranka (Surinam)|Narodnu demokratsku stranku]], međutim tri godine kasnije ponovo je izveo [[Državni udar u Surinamu 1990.|vojni udar]] kojim je, iako nije imao nikakvu formalnu titulu, ''[[de facto]]'' ponovo bio na čelu države. Godie [[2010.]], njegova politička koalicija, ''[[Megacombinatie]]'' ([[srpskohrvatski|sh.]] Mega kombinacija), pobijedila je na izborima te je Bouterse, unatoč svim kontroverzama, zakonito postao [[predsjednik Surinama]]. Na toj se poziciji zadržao do [[2020.]] godine. Dési Bouterse izrazito je kontroverzna ličnost u historiji [[Surinam]]a. Od njegova dolaska na vlast [[1980.]] godine, smatra se da je Bouterse počinio brojne zločine te da je, kao vojni diktator, značajno kršio temeljna prava u Surinamu. Tu se posebno ističu [[Decembarska ubojstva]] iz [[1982.]] godine, za koja je Bouterse u konačnici osuđen na 20 godina zatvora,<ref>[https://www.wpxi.com/amp/news/court-in-suriname-convicts-president-desi-bouterse-in-1982-killings-of-15-political-opponents/1013963893 Court in Surinam convicts Bouterse to 20 years]{{Dead link|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. wpxi news 29 November 2019.</ref> a postoje i sumnje da je orkestirao [[masakr u Moiwani]] u kojem su ubijeni civili u istoimenom [[Maroni (narod)|maronskom]] selu. Također, u [[Nizozemska|Nizozemskoj]] je [[1999.]] godine ''[[in absentia]]'' osuđen na 11 godina zatvora zbog krijumčarenja gotovo pola tone [[kokain]]a<ref>{{cite web|url=http://www.novatv.nl/page/detail/nieuws/2920/Hoge+Raad+bevestigt+veroordeling+Bouterse|title=NOVA – detail – Nieuws – Hoge raad bevestigt veroordeling bouterse|work=novatv.nl|access-date=9 June 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20131005020109/http://www.novatv.nl/page/detail/nieuws/2920/Hoge+Raad+bevestigt+veroordeling+Bouterse|archive-date=5 October 2013|url-status=dead}}</ref> te još uvijek riskira hapšenje u slučaju da napusti Surinam.<ref>{{cite web |url=http://archief.wereldomroep.nl/suriname/article/vervolging-president-bouterse-wel-mogelijk |archive-url=https://web.archive.org/web/20150615000146/http://archief.wereldomroep.nl/suriname/article/vervolging-president-bouterse-wel-mogelijk |url-status=dead |archive-date=15 June 2015 |title=Vervolging president Bouterse wél mogelijk |last1=Brader |first1=Peggy |date=21 July 2010 |website=Radio Nederland archive |access-date=13 June 2015 }}</ref><ref>{{Cite web|title=Suriname President Bouterse sentenced to 20 years for killings|url=https://www.aljazeera.com/news/2019/12/1/suriname-president-bouterse-sentenced-to-20-years-for-killings|access-date=30 January 2022|website=www.aljazeera.com|language=en}}</ref> Godine [[2023.]], sud u Surinamu potvrdio je osuđujuću presudu Bouterseu za Decembarska ubojstva,<ref>{{cite news|url=https://apnews.com/article/bouterse-sentence-suriname-killings-1982-06f6ec073ca947fc862af1beb35993e4|title=Suriname’s ex-dictator sentenced to 20 years in prison for the 1982 killings of political opponents|newspaper=The Associated Press|date=20 December 2023|first=Gerold|last=Rozenblad}}</ref> a nakon još jedne odbijene žalbe u siječnju [[2024.]] odbio se prijaviti na odsluženje kazne zatvora te se od tog trenutka smatrao bjeguncem;<ref>{{Cite news |date=2024-01-12 |title=Former Suriname dictator missing after failing to turn himself in to prison |url=https://www.theguardian.com/world/2024/jan/12/suriname-dictator-desi-bouterse-missing-prison |access-date=2024-01-16 |work=The Guardian |language=en-GB |issn=0261-3077}}</ref> preminuo je od posljedica bolesti na nepoznatoj lokaciji u Surinamu [[23. prosinca]] [[2024.]] godine. == Rani život == Bouterse je rođen [[13. listopada]] [[1945.]] godine u multietničkoj obitelji koja je imala [[Američki Indijanci|indijanske]], [[Afrosurinamci|afričke]], [[Nizozemci|nizozemske]], [[Francuzi|francuske]] i [[Kinezi|kineske]] korijene u [[Domburg, Surinam|Domburgu]].<ref>[http://www.waterkant.net/suriname/2015/02/24/bouterse-achterachterkleinkind-van-zeeuwse-boerenzoon/ Bouterse achterachterkleinkind van Zeeuwse boerenzoon]. ''Waterkant.net'' (Dutch)</ref><ref name="vorige.nrc.nl">Joost Oranje, [http://vorige.nrc.nl/article1873683.ece Desi Bouterse is al een mythe: sportleraar, legerleider, zakenman], [[NRC Handelsblad]], 14 May 2005 (in Dutch)</ref> Kao dječak se preselio u [[Paramaribo]], gdje ga je odgajala teta. Nakon što je završio osnovnu St. Jozefschool, upisao je strukovnu srednju školu, ali nikada ju nije završio.<ref name="vorige.nrc.nl"/><ref>{{cite web|url=http://www.ibe.unesco.org/International/ICE47/English/Natreps/reports/suriname.pdf|title=Suriname|work=unesco.org|access-date=8 January 2012|archive-date=2016-09-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20160903064256/http://www.ibe.unesco.org/International/ICE47/English/Natreps/reports/suriname.pdf}}</ref> Godine [[1968.]] odlazi u [[Nizozemska|Nizozemsku]] i pridružuje se [[Oružane snage Nizozemske|oružanim snagama]]. Nakon završenog vojnog obrazovanja, otišao je kao rezervist u [[Kraljevska vojna škola (Nizozemska)|Kraljevsku vojnu školu]] u [[Weert]]u na dodatnu obuku. U tom je periodu ostvario značajne sportske uspjehe te je bio kapetan košarkaške momčadi.<ref name=autogenerated6>{{cite web|url=http://historiek.net/index.php/Personen/Algemeen/desi-bouterse-1945.html |title=Desi Bouterse (1945) |access-date=4 March 2010 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://archive.today/20100304184914/http://historiek.net/index.php/Personen/Algemeen/desi-bouterse-1945.html |archive-date=4 March 2010 }}. historiek.net. 25 februari 2010</ref> Dvije godine kasnije oženio se Ingrid Figueirom, koju je upoznao još kao tinejdžer u Surinamu. Par je imao dvoje djece, kćer Peffy, i sina [[Dino Bouterse|Dina]]. Nedugo nakon vjenčanja, Bouterse je poslan u nizozemsku vojnu bazu u njemačkom [[Seedorf (bei Zeven)|Seedorfu]].<ref name=autogenerated6 /> U studenom [[1975.]], Bouterse se s obitelji vraća u [[Surinam]], nakon što je isti stekao punu nezavisnost od Nizozemske. Njegov cilj bio je uspostavljanje surinamskih oružanih snaga, a [[1979.]] godine prihvatio je ponudu [[Roy Horb|Roya Horba]] da postane čelnik novoosnovane Surunamske vojne unije ([[nizozemski|niz.]] ''Bond voor Militair Kader'', BvMK). == Puč narednika == {{main|Državni udar u Surinamu 1980.|Decembarska ubojstva}} Međutim, iako je vojska bila relevantan faktor u Surinamu nakon osamostaljena, situacija nije bila idealna te su postojale grupe koje su se protivile aktualnom stanju i zahtijevale su pregovore s [[premijer Surinama|premijerom]] [[Henck Arron|Henckom Arronom]]. Arron je odbio pregovarati te je dao uhapsiti one časnike koji su mu stvarali probleme; isti su se pred sudom trebali pojaviti [[26. veljače]] [[1980.]] godine. Dan ranije, [[25. veljače]] [[1980.]] godine, Dési Bouterse, Horb i četrnaest drugih časnika [[Državni udar u Surinamu 1980.|svrgnulo]] je u vojnom udaru vladu Hencka Arrona, što je događaj koji se danas naziva [[Puč narednika]]. Skupina časnika koji su predvodili puč bili su poznati kao "Šesnaestorica" ([[Nizozemski|niz.]] ''Groep van zestien''), a predvodio ih je upravo Bouterse. Nakon puča, naredio je i [[Predsjednik Surinama|predsjedniku]] [[Johan Ferrier|Johanu Ferrieru]] da podnese ostavku u roku od šest mjeseci, a vlast u državi preuzeo je [[Nacionalni vojni savjet (Surinam)|Nacionalni vojni savjet]], na čijem je čelu bio Bouterse. Bouterse je tako ''[[de facto]]'' preuzeo svu kontrolu u državi kao vojni diktator, a iako je funkcija predsjednika formalnopravno zadržava, Bouterse je od [[1980.]] do [[1988.]] godine postavljao, kao marionete, sve predsjednike Surinama. No, zanimljivo, puč je imao podršku naroda jer je, nominalno, njegov cilj bio dovođenje države u red. Surinam je tada bio izrazito korumpirana država, a nezaposlenost je iznosila visokih 18%, što se odrazilo na ionako loše gospodarsko stanje u državi. Vijeće je za cilj imalo ispraviti te probleme, što im je donijelo podrušku među populacijom Surinama. Međutim, urbzo se ispostavilo da je to bila samo varka, jer Vijeće nije imalo nikakvih jasnih političkih planova, a uprava koja je trebala ispraviti stanje u državi pretvorila se u okrutnu vojnu diktaturu.<ref name=":0">Rosemarijn Hoefte, ''Suriname in the Long Twentieth Century: Domination, Contestation, Globalization'', Palgrave MacMillan, 2014</ref> Na samom početku udara, pučisti su zapalili zgradu glavne policije u Paramaribu, što i danas stoji kao "spomenik revoluciji" i tu se svakog [[25. veljače]], od [[2010.]] godine komemorira ovaj kontroverzni događaj, koji je ujedno proglašen i državnim praznikom od strane Boutersea kada je, kasnije, legalno izabran za predsjednika. Bivši predsjednik Surinama u dva mandata, [[Ronald Venetiaan]], rekao je kako [[25. veljače]] ne bi trebao biti državnik praznik, već nacionalni dan žalosti. [[File:Desi Bouterse.jpg|thumb|left|Dési Bouterse u vojnoj odori [[1985.]] godine.]] Prvi potezi diktature bili su uvođenje policijskog sata i ograničavanje sloboda medija; ''[[de Ware Tijd]]'' bile su jedine novine koje su smjele izlaziti, međutim i one su bile podložne rigoroznoj cenzuri. Državna uprava bila je izrazito korumpirana, a došlo je i do progona te [[Sumarna egzekucija|sumarnih egzekucija]] političkih protivnika.<ref name="timeline">{{cite news| url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/country_profiles/1218515.stm | work=BBC News | title=Timeline: Suriname | date=14 September 2012}}</ref> Najzloglasniji takav incident dogodio se u prosincu [[1992.]] godine, kada je Bouterse organizirao egzekuciju 15 surinamskih uglednika koji su kritizirali njegov režim ili su bili povezani s pokušajem puča od [[11. ožujka]] [[1982.]] godine. Petnaest uglednika uhapšeno je i odvedeno u [[Fort Zeelandia (Paramaribo)|Fort Zeelandiju]], Bouterseovo sjedište, gdje su mučeni i onda pogubljeni. Dva dana nakon ubojstava, Bouterse je na televiziji lagao kako su uhapšeni bili osumnjičeni za planiranje puča u kojem bi svrgnuli Vijeće te kako su ubijeni prilikom pokušaja bijega iz pritvora.<ref name=autogenerated1>{{cite web|url=http://www.thecuttingedgenews.com/index.php?article=74336&pageid=16&pagename=Opinion|title=The Cutting Edge|work=thecuttingedgenews.com}}</ref> [[Decembarska ubojstva|Prosinačka ubojstva]] i danas ostaju kao najzloglasniji događaj Boutersove dikatature, iako je sam Bouterse tvrdio da nije bio osobno prisutan prilikom ubojstava te kako je ista naredio [[Paul Bhagwandas]], koji je umro [[1996.]] godine, nekoliko godina prije početka suđenja za ovaj zločin; Bouterse je prihvatio političku odgovornost za ubojstva, ali ne i osobnu.<ref>{{cite web |url=http://english.aljazeera.net/news/americas/2009/02/2009220201340400544.html |publisher=Al Jazeera |title=Ex-Suriname head faces murder trial |date=21 February 2009}}</ref> Suđenje za zločine pokrenuto je tek [[2007.]] godine, a optužnica je podignuta protiv čak 25 osoba, s tim da je Bouterse - koji je tvrdio da se radi o političkom progonu - bio glavni optuženik. Bouterse je [[2010.]] godine postao predsjednik Surinama te se nijednom nije pojavio u sudnici tijekom postupka; godine [[2012.]], jedan od optuženika, [[Ruben Rozendaal]], odlučio je izaći u javnost s istinom o ubojstvima, smatrajući kako je to njegova dužnost prije nego umre, a tada je bolovao od smrtonosnog oboljenja bubrega.<ref>{{cite web|url=http://parbode.com/index.php?option=com_content&task=view&id=3747&Itemid=1&ed=102|archive-url=https://archive.today/20120714025700/http://parbode.com/index.php?option=com_content&task=view&id=3747&Itemid=1&ed=102|url-status=dead|title=Parbode Surinaams opinie maandblad – Ruben Rozendaal|date=14 July 2012|archive-date=14 July 2012|access-date=4 December 2017}}</ref> Povukao je svoje svjedočenje iz [[2010.]] godine te je javno obznanio da je Bouterse ne samo bio prisutan, već je i osobno ubio dvije osobe, sindikalista Cyrilla Daala i časnika [[Surendre Rambocus|Surendrea Rambocusa]].<ref>{{cite web|url=http://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/9910|title=Starnieuws – "Bouterse heeft Daal en Rambocus doodgeschoten"|work=starnieuws.com}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.stabroeknews.com/2012/news/breaking-news/03/24/rambocus-and-daal-killed-by-bouterse-%E2%80%93-witness-tells-suriname-hearing/|title='Rambocus and Daal killed by Bouterse' – witness tells Suriname hearing – Stabroek News – Georgetown, Guyana|editor=Stabroek|date=24 March 2012|work=Stabroek News}}</ref> Međutim, iako je postupak bio u tijeku, Bouterse je iskoristio svoju političku moć te je u [[Narodna skupština (Surinam)|parlamentu]] progurao kontroverzni Zakon o amnestiji, koji je svim optuženicima - samo dva mjeseca prije presude - za Prosinačka ubojstva dao [[amnestija|amnestiju]]<ref>{{cite web|url=http://ua.amnesty.ch/urgent-actions/2012/04/098-12?ua_language=en|title=Amnesty law change may end current trial|work=amnesty.ch}}</ref><ref name=autogenerated2>{{cite web|url=http://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/9840|title=Starnieuws – Breaking news: Amnestie voor 8 december 1982|work=starnieuws.com}}</ref> te je nalagao trenutnu obustavu kaznenog postupka.<ref name=autogenerated2 /><ref>{{cite web|url=http://www.rnw.nl/english/article/surinamese-amnesty-act-a-blessing-bouterse|title=The Surinamese amnesty act is a blessing for Bouterse|work=RNW|access-date=15 April 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20131004235423/http://www.rnw.nl/english/article/surinamese-amnesty-act-a-blessing-bouterse|archive-date=4 October 2013|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.insightcrime.org/insight-latest-news/item/2451-suriname-grants-amnesty-to-narco-president-bouterse|archive-url=https://archive.today/20120710204700/http://www.insightcrime.org/insight-latest-news/item/2451-suriname-grants-amnesty-to-narco-president-bouterse|url-status=dead|title=Suriname Grants Amnesty to 'Narco-President' Bouterse|date=10 July 2012|archive-date=10 July 2012|access-date=4 December 2017}}</ref> Zakon je izazvao oštre reakcije kako u Surinamu tako i izvan Surinama,<ref name=autogenerated1 /><ref>{{cite web|url=http://www.amnesty.nl/nieuwsportaal/nieuws/grote-teleurstelling-over-goedkeuring-amnestiewet|title=Grote teleurstelling over goedkeuring amnestiewet|work=amnesty.nl}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.waterkant.net/suriname/2012/03/30/reporters-without-borders-tegen-amnestie/|title=Reporters Without Borders tegen amnestie|work=Waterkant.Net|date=30 March 2012}}</ref><ref name=autogenerated4>{{cite web|url=http://www.dewest-online.com/?p=19156|title=Human Rights Watch: 'Trek de Amnestiewet in' 19-4-2012 – De West – CQ-Link Nieuws|work=dewest-online.com}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/10168|title=Starnieuws – Human Rights Watch: Amnestiewet is belediging|work=starnieuws.com}}</ref> a posebice u [[Nizozemska|Nizozemskoj]];<ref>{{cite web|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/10464/Amnestiewet-Suriname/article/detail/3239059/2012/04/11/Rosenthal-schort-hulp-aan-Suriname-op.dhtml|title=Rosenthal schort hulp aan Suriname op|author=Redactie|work=De Volkskrant}}</ref> premijer [[Mark Rutte]] smatrao je ovakav zakon "neprobavljivim".<ref>{{cite web|author=Redactie |url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/10464/Amnestiewet-Suriname/article/detail/3239059/2012/04/11/Rosenthal-schort-hulp-aan-Suriname-op.dhtml |title=Rosenthal schort hulp aan Suriname op – Amnestiewet Suriname – VK |publisher=Volkskrant.nl |access-date=12 March 2014}}</ref> Međutim, Bouterse se tada izvukao te je odslužio svoj prvi mandad do kraja, a [[2015.]] godine ponovo je izabran na petogodišnji mandat. Ipak, Sud je [[2019.]] godine poništio sporni zakon te je osudio Boutersea na 20 godina zatvora,<ref>{{cite web |url=https://www.nytimes.com/reuters/2019/11/29/world/europe/29reuters-suriname-court.html |title=Archived copy |website=www.nytimes.com |access-date=17 January 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191130160948/https://www.nytimes.com/reuters/2019/11/29/world/europe/29reuters-suriname-court.html |archive-date=30 November 2019 |url-status=dead}}</ref> a on se [[2020.]] godine, još uvijek kao predsjednik, prvi put pojavio pred sudom - u punoj vojnoj opremi - kako bi se žalio na presudu.<ref>{{Cite news|url=https://nos.nl/artikel/2319710-bouterse-in-militair-uniform-voor-de-rechtbank-zitting-in-maart-verder.html|title=Bouterse in militair uniform voor de rechtbank, zitting in maart verder|date=22 January 2020|work=NOS Nieuws|access-date=22 January 2020}}</ref> Nakon ubojstava, Bouterse je [[1982.]] godine službeno zatvorio [[Univerzitet Anton de Kom u Surinamu|Univerzitet Anton de Kom]], a godine [[1985.]] zabranjeno je djelovanje političkih stranaka i sloboda okupljanja. Što se tiče ostatka njegove diktature, Bouterse je - iako nije bio komunist - uspostavio dobre vanjskopolitičke odnose sa [[SSSR|Sovjetskim Savezom]], [[Kuba|Kubom]] i [[Sjeverna Koreja|Sjevernom Korejom]]. [[Nizozemska]] je, s druge strane, obustavila financijsku pomoć koju je slala Surinamu, a što je - u kombinaciji s padom cijena [[boksit]]a - dovelo do značajne ekonomske krize u zemlji. Uz to, režim se konstantno morao boriti s utancima, kako vojnim tako i civilnim. Godine [[1983.]] godine, Bouterse je protjerao kubanske diplomate i približio se [[SAD|Sjedinjenim Državama]], moguće zbog straha od američke invazije poput one na [[Američka invazija na Grenadu|Grenadi]].<ref name=":0" /> == Unutrašnji rat == {{Main|Surinamski unutrašnji rat|Masakr u Moiwani}} Iako je Bouterse do [[1985.]] godine značajno konsolidirao svoju vlast, problemima nije bio kraj. Dana [[22. srpnja]] [[1986.]] godine, oko 03:00, pripadnici gerilske vojske ''[[Junglecommando]]'' oteli su 12 vojnika s njihovih pozicija u [[Stolkertsijver]]u, čime je formalno započeo višegodišnji krvavi [[Surinamski unutrašnji rat]], u kojem se ''[[Junglecommando]]'' borio protiv Bouterseove vojske.<ref name="reform">{{cite news|url=https://www.digibron.nl/viewer/collectie/Digibron/id/02408c77d71f20c8befc27ebdb7cf197|title=Leger Suriname zoekt gijzelaars|website=[[Reformatorisch Dagblad]] via Digibron|date=26 July 1986|access-date=30 June 2020|language=nl|quote=The newspaper article of 26 July - four days later - stated that it was ''assumed'' that Brunswijk was behind the attack}}</ref> ''[[Junglecommando]]'' bila je gerilska jedinica koju je ranije osnovao [[Ronnie Brunswijk]] pod izlikom borbe za prava [[Maroni (narod)|Marona]]. Brunswijk je ranije bio Bouterseov osobni tjelohranitelj, ali je dobio otkaz bez isplate plaća te je iz osvete osnovao jedinicu komandosa i [[1986.]] godine započeo građanski rat protiv Boutersea. Kako bi se osvetio za ovaj napad, Bouterse je [[29. studenog]] [[1986.]] godine poslao vojsku u Brunswijkovo rodno selo, [[Moiwana|Moiwanu]], gdje je vojska ubila 39 civila, mahom žena i djece, dok je ostatak sela uništen, a preživjeli stanovnici bili su prisiljeni pobjeći.<ref name=autogenerated1 /><ref>[http://www.ngocaribbean.org/?page_id=926 The NGO Development Foundation » Moiwana Human Rights Organization] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20111007013044/http://www.ngocaribbean.org/?page_id=926 |date=7 October 2011 }}. Ngocaribbean.org. Retrieved on 8 January 2012.</ref> Bio je ovo najzloglasniji, iako ne i jedini, zločin Unutrašnjeg rata. Iako Bouterseova osobna upletenost u ovaj masakr nikada nije formalno dokazana, s obzirom na činjenicu koliku je moć imao u to vrijeme u Surinamu, izgledno je kako je upravo on orkestrirao ovaj masakr nad civilnim stanovništvom. Naknadno je u surinamu osnovana udruga Moiwana '86, koja za cilj ima istražiti sve okolnosti ovog masakra i pronaći krivce. Zanimljivo je da je država formalno otvorila istragu za ovaj zločin, ali ista je naišla na veliki zastoj kada je [[Herman Gooding]], tadašnji policijski načelnik, ubijen u kolovozu [[1990.]] godine u Fort Zeelandiji; njegov je leš ostavljen ispred ureda Dési Boutersea, koji u to vrijeme nije imao nikakve funkcije u Surinamu, ali je ostao na čelu vojske te je i dalje zadržao značajan utjecaj u surinamskoj politici, iako je [[1988.]] godine formalno poražen na izborima. Država je nastavila istragu masakra i Goodingovog ubojstva, ali bez velikog napretka, jer su svjedoci ili pobjegli ili nisu bili voljni surađivati. U kolovozu [[2005.]] godine, [[Međuamerički sud za ljudska prava]] naredio je Surinamu da preživjelima iz Moiwane (njih 130) isplati 3,000,000$ te da uspostavi zakladu u vrijednosti od 1,200,000$ za obnovu Moiwane,<ref>[http://abengcentral.wordpress.com/tag/moiwana/ "Moiwana"], ''Abeng Central'', Retrieved on 8 January 2012.</ref> uz napomenu da je država dužna pronaći i procesuirati odgovorne za ovaj ratni zločin.<ref>{{cite web|url=http://www.corteidh.or.cr/docs/casos/articulos/seriec_124_ing.pdf|title=Inter-American Court of Human Rights Case of the Moiwana Community v. Suriname|access-date=4 December 2017}}</ref> == Demokracija, Telefonski puč i trgovanje drogom == {{main|Državni udar u Surinamu 1990.}} {{Parlamentarni mandati header |parlament=[[Narodna skupština (Surinam)|Narodna skupština Surinama]] |nolist=true |align=right }} {{Parlamentarni mandati |početak= [[1991.]] |kraj= [[1996.]] |saziv= [[Drugi saziv Narodne skupštine Surinama|2.]] |izborna jedinica= [[Paramaribo]] |lista= |boja= #D8BFD8 |stranka= [[Narodna demokratska stranka (Surinam)|Narodna demokratska stranka]] }} {{Parlamentarni mandati |početak= [[2000.]] |kraj= [[2005.]] |saziv= [[Četvrti saziv Narodne skupštine Surinama|4.]] |izborna jedinica= [[Paramaribo]] |lista= |boja= #D8BFD8 |stranka= [[Narodna demokratska stranka (Surinam)|Narodna demokratska stranka]] }} {{Parlamentarni mandati |početak= [[2005.]] |kraj= [[2010.]] |saziv= [[Peti saziv Narodne skupštine Surinama|5.]] |izborna jedinica= [[Paramaribo]] |lista= |boja= #D8BFD8 |stranka= [[Narodna demokratska stranka (Surinam)|Narodna demokratska stranka]] }} {{Parlamentarni mandati break}} {{Parlamentarni mandati |početak= [[2010.]] |kraj= [[2015.]] |saziv= [[Šesti saziv Narodne skupštine Surinama|6.]] |izborna jedinica= [[Paramaribo]]{{efn|Bouterse je zamrznuo svoj parlamentarni mandat nakon što je izabran za [[Predsjednik Surinama|predsjednika]]. Zamijenio ga je [[Henk Ramnandanlal]].}} |lista= |boja= #D8BFD8 |stranka= [[Narodna demokratska stranka (Surinam)|Narodna demokratska stranka]] }} {{Parlamentarni mandati |početak= [[2015.]] |kraj= [[2020.]] |saziv= [[Sedmi saziv Narodne skupštine Surinama|7.]] |izborna jedinica= [[Paramaribo]]{{efn|Bouterse je zamrznuo svoj parlamentarni mandat nakon što je reizabran za [[Predsjednik Surinama|predsjednika]]. Zamijenio ga je [[Ronald Hooghart]].}} |lista= |boja= #D8BFD8 |stranka= [[Narodna demokratska stranka (Surinam)|Narodna demokratska stranka]] }} {{Parlamentarni mandati footer}} Bouterseova vojna diktatura počela je postepeno popuštati krajem [[1985.]] godine, kada je država ukinula zabranu političkim strankama, što je bio prvi korak ka povratku na civilnu vlast. Naredne godine izbio je građanski rat, koji je dodatno destabilizirao Bouterseovu poziciju, a vanjski pritisci postali su sve jači. Bouterse je konačno popustio te je [[30. rujna]] [[1987.]] godine organiziran [[Ustavni referendum u Surinamu 1987.|referendum]] kojim je usvojen [[Ustav Surinama|novi ustav]]; dva mjeseca kasnije, Bouterseov politički protivnik [[Ramsewak Shankar]] izabran je za predsjednika Surinama.<ref name="timeline"/> Iako je formalno svrgnut s vlasti, Bouterse je ostao na čelu vojske te je, sukladno tome, ostao izrazito moćan. Nastavio je rat i pregovore s Brunswijkovim komandosima, a u periodu od [[1988.]] do [[1990.]] nekoliko njegovih oponenata ubijeno je ili je nestalo. Situacija se pogoršala [[1990.]] godine, kada je došlo do incidenta na [[Amsterdamski aerodrom Schiphol|aerodromu Schiphol]] u [[Amsterdam]]u. Naime, Bouterse, koji se vraćao u Surinam nakon privatnog putovanja u [[Gana|Ganu]] i [[Švicarska|Švicarsku]], zaustavljen je i zadržan na aerodromu; predsjednik Shankar bio je na istom letu i nije protestirao, što je uvrijedilo Boutersea, koji je podnio ostavku na čelu vojske. Sljedećeg dana, [[Ivan Graanoogst]], Bouterseov privremeni nasljednik, telefonski je kontaktirao Shankara i prisilio ga na ostavku; ovaj događaj danas je poznat kao [[Telefonski puč]], a iako formalno nije bio na čelu vojske, smatra se kako je upravo Bouterse bio glavni orkestrator novog državnog udara u Surinamu.<ref name=NYT1990Coup>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/1990/12/27/world/suriname-coup-leaders-had-power-already.html|title=Suriname Coup Leaders Had Power Already|website=New York Times|date=27 December 1990|access-date=23 June 2020}}</ref> Ipak, vojna vlast ovoga je puta trajala znatno kraće jer je civilna vlast uspostavljena već nakon godinu dana. No, problemi za Boutersea gomilali su se [[1990-e|90-ih]] godina, a sve je kulminiralo [[16. srpnja]] [[1999.]] godine, kada je nizozemski sud osudio Boutersea ''[[in absentia]]'' na 11 godina zatvora zbog krijumčarenja gotovo pola tone (474&nbsp;kg) [[kokain]]a.<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/1999/07/17/world/world-briefing.html |work=The New York Times |title=World Briefing |first=Terence |last=Neilan |date=17 July 1999 |access-date=1 May 2010}}</ref> Tužiteljstvo je smatralo kako je Bouterse bio na čelu Surijskog kartela, koji je bio zaslužan za krijmčarenje velike količine droge iz Surinama i [[Brazil]]a u Europu (posebice Nizozemsku) tokom [[1980-e|80-ih]] i [[1990-e|90-ih]] godina. Sam Bouterse tvrdio je da je nevin te da je glavni svjedok, Patrick van Loon, podmićen od strane nizozemske vlade; [[Ruben Rozendaal]] je [[2012.]] godine rekao da je Bouterse bio povezan i s [[Kolumbija|kolumbijskim]] [[FARC]]-om, s kojima je razmjenjivao oružje za kokain. U Europi je od [[1999.]] godine aktivan nalog za njegovo hapšenje, a jedno je vrijeme bila aktivna i [[Interpol]]ova tjeralica, tako da Bouterseu prijeti hapšenje ukoliko napusti Surinam.<ref name="rnw.nl">{{nl}} [http://www.rnw.nl/suriname/article/vervolging-president-bouterse-wel-mogelijk "Vervolging president Bouterse wél mogelijk"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120922064532/http://www.rnw.nl/suriname/article/vervolging-president-bouterse-wel-mogelijk |date=22 September 2012 }}, Radio Nederland, 21 July 2010</ref> I njegov najstariji sin, [[Dino Bouterse]], imao je sličnih problema. Godine [[2005.]] u Surinamu je osuđen na osam godina zatvora za trgovanje narkotika, ali je pušten ranije zbog dobrog vladanja i zaposlen u državnoj službi.<ref>[http://www.countrywatch.com/Content/pdfs/reviews/B4556Q3Q.01c.pdf "Suriname 2016 Country Review"], Countrywatch; Retrieved on 26 August 2016</ref> No, godine [[2013.]] ponovno je uhapšen, ovoga puta od strane Amerikanaca, u [[Panama|Panami]] te je izručen [[SAD|Sjedinjenim Državama]], koje su ga osudile na 16 godina zatvora za trgovanje narkoticima i [[terorizam]]. == Predsjednički mandat == Nakon ponovnog povratka demokracije i sudske presude, Bouterseov je utjecaj u jednom trenutku oslabio te se on na sve načine pokušavao vratiti na vlast legalnim putem. Od [[2000.]] godine, njegova je [[Narodna demokratska stranka (Surinam)|Narodna demokratska stranka]] postepeno rasla te je na izborima [[2010.]] godine konačno došla u poziciju najjače parlamentarne stranke s 23 mandata. Ipak, Bouterseu su nedostajala tri mandata do apsolutne većine, tako da je ubrzo stupio u koaliciju sa svojim bivšim protivnikom, [[Ronnie Brunswijk|Ronniejem Brunswijkom]], čija je stranka imala sedam mandata, te [[Narodni savez (Surinam)|Narodnim savezom]] [[Paul Somohardjo|Paula Somohardja]], koji je osvojio šest mandata.<ref>[http://www.volkskrant.nl/buitenland/article1382767.ece "Enorme winst voor Bouterse in Suriname"], ''Volkskrant''.nl, 26 May 10</ref> Dana [[19. srpnja]] [[2010.]] godine, Bouterse je formalno izabran za [[Predsjednik Surinama|predsjednika Surinama]] s 36 glasova u parlamentu; njegov potpredsjednik postao je [[Robert Ameerali]]. Za vrijeme svoga mandata, uveo je univerzalno zdravstveno osiguranje, minimalnu plaću, besplatne školske obroke i plan za nacionalne mirovine.<ref>{{Cite news|url=https://www.economist.com/the-americas/2015/06/11/presidential-pardon|title=Presidential pardon|newspaper=The Economist|date=11 June 2015}}</ref> Ipak, za vrijeme svog prvog mandata promijenio je nekoliko ministara, što zbog afera, što zbog osobnih razloga. Na izborima [[2015.]] godine njegova je stranka osvojila 26 mandata, a time i apsolutnu većinu u parlamentu, tako da je Bouterse reizabran za predsjednika bez oponenta [[14. srpnja]] [[2015.]] godine.<ref>[http://www.voanews.com/content/suriname-bouterse-secures-second-presidential-term/2862157.html Suriname's Bouterse Secures Second Presidential Term] Voice of America, 14 July 2015</ref> Ovo se dogodilo dok je proces za Prosinačka ubojstva bio u tijeku. Iako je [[2020.]] godine ponovo izabran u parlament, Bouterse je rekao da neće aktivirati svoj mandat<ref>{{cite news|url=https://www.srherald.com/suriname/2020/06/23/bouterse-bewilligt-niet-voor-lidmaatschap-dna/|title=Bouterse bewilligt niet voor lidmaatschap DNA|website=Suriname Herald|access-date=23 June 2020|language=nl}}</ref> nakon što je njegova stranka izgubila dest mjesta u Narodnoj skupštini. Također se odbio kandidirati za novi predsjednički mandat, a nedugo nakon izbora [[Chan Santokhi|Chana Santokhija]] za njegova nasljednika, Bouterse je [[16. srpnja]] [[2020.]] godine objavio kako odlazi u političku mirovinu.<ref>{{cite news|url=https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/59535|title=Kandidaatstelling Santokhi en Brunswijk een feit |website=Star Nieuws|access-date=8 July 2020|language=nl}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.dbsuriname.com/2020/07/08/breaking-ndp-dient-geen-lijst-in/|title=Breaking: NDP dient geen lijst in|website=Dagblad Suriname|access-date=8 July 2020|language=nl}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.waterkant.net/suriname/2020/07/12/inauguratie-nieuwe-president-van-suriname-op-onafhankelijkheidsplein/|title=Inauguratie nieuwe president van Suriname op Onafhankelijkheidsplein|website=Waterkant|access-date=13 July 2020|language=nl}}</ref><ref>{{cite news|url=http://dwtonline.com/laatste-nieuws/2020/07/13/live-blog-verkiezing-president-en-vicepresident-suriname/|title=Live blog: Verkiezing president en vicepresident Suriname|website=De Ware Tijd|access-date=13 July 2020|language=nl|archive-date=15 January 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210115220444/http://dwtonline.com/laatste-nieuws/2020/07/13/live-blog-verkiezing-president-en-vicepresident-suriname/|url-status=dead}}</ref> == Bolest i smrt == Nakon što je odbio prijaviti se za odsluženje kazne, Bouterse se sakrio na nepoznatoj lokaciji u Surinamu; navodno se skrivao u [[Rezervat prirode Copi|rerzervatu prirode Copi]], oko 50 kilometara od glavnog grada.<ref>https://www.nrc.nl/nieuws/2024/12/29/bouterse-verbleef-mogelijk-in-de-surinaamse-jungle-a4878018</ref><ref>https://nos.nl/video/2550027-hier-hield-desi-bouterse-zich-vermoedelijk-schuil</ref> Njegovo zdravstveno stanje bilo je, čini se, loše te je prema informacijama iz medija preminuo [[23. prosinca]] [[2024.]] godine oko 23:30 od posljedica neimenovane bolesti;<ref name="DWT overlijden" /><ref name="Startnieuws overlijden" /><ref>{{cite web|url=https://www.reuters.com/world/americas/suriname-ex-president-desi-bouterse-dead-79-foreign-minister-says-2024-12-25/ |title=Suriname's fugitive ex-President Desi Bouterse dead at 79 |work=Reuters |date=25 December 2024}}</ref> kasnija obdukcija potvrdila je da je umro od bolesti [[jetra|jetre]] uzrokovane kroničnim problemima s [[alkohol]]om.<ref name="cremation"/> Njegovo je tijelo dva dana kasnije, na Božić, preneseno u njegov dom u [[Paramaribo|Paramaribu]]; istoga dana njegova je smrt i službeno potvrđena. Predsjednik [[Chan Santokhi]] objavio je kako neće biti proglašen dan žalosti povodom njegove smrti,<ref>{{cite web|url=https://www.france24.com/en/live-news/20241228-suriname-rules-out-state-funeral-for-ex-dictator-bouterse |title=Suriname rules out state funeral for ex-dictator Bouterse |work=France 24 |date=29 December 2024}}</ref> a njegova je stranka kasnije objavila kako će njegovi posmrtni ostaci biti kremirani.<ref name="cremation">{{cite web|url=https://www.france24.com/en/live-news/20241231-suriname-ex-dictator-bouterse-to-be-cremated-on-saturday |title=Suriname ex-dictator Bouterse to be cremated on Saturday |work=France 24 |date=1 January 2025}}</ref> == Napomene == {{notelist}} == Reference == {{reflist}} == Vanjske veze == {{Predsjednici Surinama}} {{Osobe Hladnoga rata}} {{Authority control}} {{Životni vijek|1945|2024|Bouterse, Dési}} [[Kategorija:Surinamski političari]] [[Kategorija:Predsjednici Surinama]] [[Kategorija:Surinamski oficiri]] [[Kategorija:Surinamski vojskovođe]] [[Kategorija:Surinamski kriminalci]] [[Kategorija:Ubice]] [[Kategorija:Pučisti]] [[Kategorija:Krijumčari narkotika]] ilueodf2m9dzbdevr7sprjdiydbou2z 42470838 42470837 2025-06-11T11:48:07Z KiranBOT 245670 removed AMP tracking from URLs ([[:m:User:KiranBOT/AMP|details]]) ([[User talk:Usernamekiran|report error]]) v2.2.7s 42470838 wikitext text/x-wiki {{politički vođa |ime=Dési Bouterse |datum rođenja=[[13. listopada]] [[1945.]] |mjesto rođenja={{flagicon|NIZ}} [[Domburg, Surinam|Domburg]], [[Surinam (nizozemska kolonija)|Surinam]] |datum smrti=[[23. prosinca]] [[2024.]] |mjesto smrti={{flag|Surinam}} |malaslika= |opis male slike= |slika=Дези Баутерсе.jpg |veličina= |opis slike= |stranka=[[Narodna demoktarska stranka (Surinam)|NDP]] |potpis= |supruga= Ingrid Figueira {{small|​(razvod)​}}<br>Ingrid Waldring ​{{small|(vj. 1990.)}} |obrazovanje= |zanimanje=oficir, političar |fusnote= |položaj = Čelnik [[Nacionalni vojni savjet (Surinam)|Nacionalnog vojnog savjeta]] |mandat_start = [[25. veljače]] [[1980.]] |mandat_kraj = [[27. studenog]] [[1987.]] |podpredsjednik = |podpremijer = |zamjenik = |premijer1 = |predsjednik1 = [[Johan Ferrier]] {{small|(''1980'')}}<br>[[Henk Chin A Sen]] {{small|(1980–1982)}}<br>[[Fred Ramdat Misier]] {{small|(1982–''1987'')}} |prethodnik = ''Vijeće osnovano'' |nasljednik = ''Vijeće ukinuto'' |čin2 = 9. [[predsjednik Surinama]] |mandat_start2 = [[12. kolovoza]] [[2010.]] |mandat_kraj2 = [[16. srpnja]] [[2020.]] |podpredsjednik2 = |podpremijer2 = |zamjenik2 = |premijer2 = |predsjednik = |prethodnik2 = [[Ronald Venetiaan]] |nasljednik2 = [[Chan Santokhi]] |čin3 = |mandat_start3 = |mandat_kraj3 = |podpredsjednik3 = |podpremijer3 = |zamjenik3 = |premijer3 = |predsjednik3 = |prethodnik3 = |nasljednik3 = |čin4 = |mandat_start4 = |mandat_kraj4 = |podpredsjednik4 = |podpremijer4 = |zamjenik4 = |premijer4 = |predsjednik4 = |nasljednik4 = |prethodnik4 = |čin5 = |mandat_start5 = |mandat_kraj5 = |podpredsjednik5 = |podpremijer5 = |zamjenik5 = |premijer5 = |predsjednik5 = |prethodnik5 = |nasljednik5 = |vjera= }} '''Desiré Delano Bouterse''',<ref>[http://www.ndp.sr/statuten-00.htm According to the Statutes of the DNP written as Desiré] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20131220032017/http://ndp.sr/statuten-00.htm |date=20 December 2013 }}. Ndp.sr (24 April 2004). Retrieved on 8 January 2012.</ref> poznatiji kao '''Dési Bouterse''' ({{IPA-nl|ˈdesɪ ˈbʌutəɾsə}}; [[Domburg, Surinam|Domburg]], [[13. listopada]] [[1945.]] — [[23. prosinca]] [[2024.]]<ref name="DWT overlijden">De Ware Tijd, [https://dwtonline.com/bouterse-maandagavond-overleden/ ‘Bouterse maandagavond overleden’], 27 december 2024 {{in lang|nl}}</ref><ref name="Startnieuws overlijden">Starnieuws, [https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/84324 Ambassades tekenen condoleanceregister in Ocer], 27 december 2024 {{in lang|nl}}</ref>), [[surinam]]ski vojni časnik i pučist, osuđeni ubojica i trgovac drogom,<ref>{{Cite news|date=30 November 2019|title=Desi Bouterse: Suriname president gets 20 years in jail for murder|language=en-GB|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-latin-america-50611555|access-date=30 January 2022}}</ref> koji je od [[2010.]] do [[2020.]] godine bio [[predsjednik Surinama]]. Od [[1980.]] do [[1987.]] godine, Bouterse je bio ''[[de facto]]'' državni poglavar [[Surinam]]a nakon [[Državni udar u Surinamu 1980.|vojnog udara]] i to kao čelnik [[Nacionalni vojni savjet (Surinam)|Nacionalnog vojnog savjeta]]. Godine [[1987.]] osnovao je [[Narodna demokratska stranka (Surinam)|Narodnu demokratsku stranku]], međutim tri godine kasnije ponovo je izveo [[Državni udar u Surinamu 1990.|vojni udar]] kojim je, iako nije imao nikakvu formalnu titulu, ''[[de facto]]'' ponovo bio na čelu države. Godie [[2010.]], njegova politička koalicija, ''[[Megacombinatie]]'' ([[srpskohrvatski|sh.]] Mega kombinacija), pobijedila je na izborima te je Bouterse, unatoč svim kontroverzama, zakonito postao [[predsjednik Surinama]]. Na toj se poziciji zadržao do [[2020.]] godine. Dési Bouterse izrazito je kontroverzna ličnost u historiji [[Surinam]]a. Od njegova dolaska na vlast [[1980.]] godine, smatra se da je Bouterse počinio brojne zločine te da je, kao vojni diktator, značajno kršio temeljna prava u Surinamu. Tu se posebno ističu [[Decembarska ubojstva]] iz [[1982.]] godine, za koja je Bouterse u konačnici osuđen na 20 godina zatvora,<ref>[https://www.wpxi.com/unavailable-location Court in Surinam convicts Bouterse to 20 years]{{Dead link|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}. wpxi news 29 November 2019.</ref> a postoje i sumnje da je orkestirao [[masakr u Moiwani]] u kojem su ubijeni civili u istoimenom [[Maroni (narod)|maronskom]] selu. Također, u [[Nizozemska|Nizozemskoj]] je [[1999.]] godine ''[[in absentia]]'' osuđen na 11 godina zatvora zbog krijumčarenja gotovo pola tone [[kokain]]a<ref>{{cite web|url=http://www.novatv.nl/page/detail/nieuws/2920/Hoge+Raad+bevestigt+veroordeling+Bouterse|title=NOVA – detail – Nieuws – Hoge raad bevestigt veroordeling bouterse|work=novatv.nl|access-date=9 June 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20131005020109/http://www.novatv.nl/page/detail/nieuws/2920/Hoge+Raad+bevestigt+veroordeling+Bouterse|archive-date=5 October 2013|url-status=dead}}</ref> te još uvijek riskira hapšenje u slučaju da napusti Surinam.<ref>{{cite web |url=http://archief.wereldomroep.nl/suriname/article/vervolging-president-bouterse-wel-mogelijk |archive-url=https://web.archive.org/web/20150615000146/http://archief.wereldomroep.nl/suriname/article/vervolging-president-bouterse-wel-mogelijk |url-status=dead |archive-date=15 June 2015 |title=Vervolging president Bouterse wél mogelijk |last1=Brader |first1=Peggy |date=21 July 2010 |website=Radio Nederland archive |access-date=13 June 2015 }}</ref><ref>{{Cite web|title=Suriname President Bouterse sentenced to 20 years for killings|url=https://www.aljazeera.com/news/2019/12/1/suriname-president-bouterse-sentenced-to-20-years-for-killings|access-date=30 January 2022|website=www.aljazeera.com|language=en}}</ref> Godine [[2023.]], sud u Surinamu potvrdio je osuđujuću presudu Bouterseu za Decembarska ubojstva,<ref>{{cite news|url=https://apnews.com/article/bouterse-sentence-suriname-killings-1982-06f6ec073ca947fc862af1beb35993e4|title=Suriname’s ex-dictator sentenced to 20 years in prison for the 1982 killings of political opponents|newspaper=The Associated Press|date=20 December 2023|first=Gerold|last=Rozenblad}}</ref> a nakon još jedne odbijene žalbe u siječnju [[2024.]] odbio se prijaviti na odsluženje kazne zatvora te se od tog trenutka smatrao bjeguncem;<ref>{{Cite news |date=2024-01-12 |title=Former Suriname dictator missing after failing to turn himself in to prison |url=https://www.theguardian.com/world/2024/jan/12/suriname-dictator-desi-bouterse-missing-prison |access-date=2024-01-16 |work=The Guardian |language=en-GB |issn=0261-3077}}</ref> preminuo je od posljedica bolesti na nepoznatoj lokaciji u Surinamu [[23. prosinca]] [[2024.]] godine. == Rani život == Bouterse je rođen [[13. listopada]] [[1945.]] godine u multietničkoj obitelji koja je imala [[Američki Indijanci|indijanske]], [[Afrosurinamci|afričke]], [[Nizozemci|nizozemske]], [[Francuzi|francuske]] i [[Kinezi|kineske]] korijene u [[Domburg, Surinam|Domburgu]].<ref>[http://www.waterkant.net/suriname/2015/02/24/bouterse-achterachterkleinkind-van-zeeuwse-boerenzoon/ Bouterse achterachterkleinkind van Zeeuwse boerenzoon]. ''Waterkant.net'' (Dutch)</ref><ref name="vorige.nrc.nl">Joost Oranje, [http://vorige.nrc.nl/article1873683.ece Desi Bouterse is al een mythe: sportleraar, legerleider, zakenman], [[NRC Handelsblad]], 14 May 2005 (in Dutch)</ref> Kao dječak se preselio u [[Paramaribo]], gdje ga je odgajala teta. Nakon što je završio osnovnu St. Jozefschool, upisao je strukovnu srednju školu, ali nikada ju nije završio.<ref name="vorige.nrc.nl"/><ref>{{cite web|url=http://www.ibe.unesco.org/International/ICE47/English/Natreps/reports/suriname.pdf|title=Suriname|work=unesco.org|access-date=8 January 2012|archive-date=2016-09-03|archive-url=https://web.archive.org/web/20160903064256/http://www.ibe.unesco.org/International/ICE47/English/Natreps/reports/suriname.pdf}}</ref> Godine [[1968.]] odlazi u [[Nizozemska|Nizozemsku]] i pridružuje se [[Oružane snage Nizozemske|oružanim snagama]]. Nakon završenog vojnog obrazovanja, otišao je kao rezervist u [[Kraljevska vojna škola (Nizozemska)|Kraljevsku vojnu školu]] u [[Weert]]u na dodatnu obuku. U tom je periodu ostvario značajne sportske uspjehe te je bio kapetan košarkaške momčadi.<ref name=autogenerated6>{{cite web|url=http://historiek.net/index.php/Personen/Algemeen/desi-bouterse-1945.html |title=Desi Bouterse (1945) |access-date=4 March 2010 |url-status=bot: unknown |archive-url=https://archive.today/20100304184914/http://historiek.net/index.php/Personen/Algemeen/desi-bouterse-1945.html |archive-date=4 March 2010 }}. historiek.net. 25 februari 2010</ref> Dvije godine kasnije oženio se Ingrid Figueirom, koju je upoznao još kao tinejdžer u Surinamu. Par je imao dvoje djece, kćer Peffy, i sina [[Dino Bouterse|Dina]]. Nedugo nakon vjenčanja, Bouterse je poslan u nizozemsku vojnu bazu u njemačkom [[Seedorf (bei Zeven)|Seedorfu]].<ref name=autogenerated6 /> U studenom [[1975.]], Bouterse se s obitelji vraća u [[Surinam]], nakon što je isti stekao punu nezavisnost od Nizozemske. Njegov cilj bio je uspostavljanje surinamskih oružanih snaga, a [[1979.]] godine prihvatio je ponudu [[Roy Horb|Roya Horba]] da postane čelnik novoosnovane Surunamske vojne unije ([[nizozemski|niz.]] ''Bond voor Militair Kader'', BvMK). == Puč narednika == {{main|Državni udar u Surinamu 1980.|Decembarska ubojstva}} Međutim, iako je vojska bila relevantan faktor u Surinamu nakon osamostaljena, situacija nije bila idealna te su postojale grupe koje su se protivile aktualnom stanju i zahtijevale su pregovore s [[premijer Surinama|premijerom]] [[Henck Arron|Henckom Arronom]]. Arron je odbio pregovarati te je dao uhapsiti one časnike koji su mu stvarali probleme; isti su se pred sudom trebali pojaviti [[26. veljače]] [[1980.]] godine. Dan ranije, [[25. veljače]] [[1980.]] godine, Dési Bouterse, Horb i četrnaest drugih časnika [[Državni udar u Surinamu 1980.|svrgnulo]] je u vojnom udaru vladu Hencka Arrona, što je događaj koji se danas naziva [[Puč narednika]]. Skupina časnika koji su predvodili puč bili su poznati kao "Šesnaestorica" ([[Nizozemski|niz.]] ''Groep van zestien''), a predvodio ih je upravo Bouterse. Nakon puča, naredio je i [[Predsjednik Surinama|predsjedniku]] [[Johan Ferrier|Johanu Ferrieru]] da podnese ostavku u roku od šest mjeseci, a vlast u državi preuzeo je [[Nacionalni vojni savjet (Surinam)|Nacionalni vojni savjet]], na čijem je čelu bio Bouterse. Bouterse je tako ''[[de facto]]'' preuzeo svu kontrolu u državi kao vojni diktator, a iako je funkcija predsjednika formalnopravno zadržava, Bouterse je od [[1980.]] do [[1988.]] godine postavljao, kao marionete, sve predsjednike Surinama. No, zanimljivo, puč je imao podršku naroda jer je, nominalno, njegov cilj bio dovođenje države u red. Surinam je tada bio izrazito korumpirana država, a nezaposlenost je iznosila visokih 18%, što se odrazilo na ionako loše gospodarsko stanje u državi. Vijeće je za cilj imalo ispraviti te probleme, što im je donijelo podrušku među populacijom Surinama. Međutim, urbzo se ispostavilo da je to bila samo varka, jer Vijeće nije imalo nikakvih jasnih političkih planova, a uprava koja je trebala ispraviti stanje u državi pretvorila se u okrutnu vojnu diktaturu.<ref name=":0">Rosemarijn Hoefte, ''Suriname in the Long Twentieth Century: Domination, Contestation, Globalization'', Palgrave MacMillan, 2014</ref> Na samom početku udara, pučisti su zapalili zgradu glavne policije u Paramaribu, što i danas stoji kao "spomenik revoluciji" i tu se svakog [[25. veljače]], od [[2010.]] godine komemorira ovaj kontroverzni događaj, koji je ujedno proglašen i državnim praznikom od strane Boutersea kada je, kasnije, legalno izabran za predsjednika. Bivši predsjednik Surinama u dva mandata, [[Ronald Venetiaan]], rekao je kako [[25. veljače]] ne bi trebao biti državnik praznik, već nacionalni dan žalosti. [[File:Desi Bouterse.jpg|thumb|left|Dési Bouterse u vojnoj odori [[1985.]] godine.]] Prvi potezi diktature bili su uvođenje policijskog sata i ograničavanje sloboda medija; ''[[de Ware Tijd]]'' bile su jedine novine koje su smjele izlaziti, međutim i one su bile podložne rigoroznoj cenzuri. Državna uprava bila je izrazito korumpirana, a došlo je i do progona te [[Sumarna egzekucija|sumarnih egzekucija]] političkih protivnika.<ref name="timeline">{{cite news| url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/country_profiles/1218515.stm | work=BBC News | title=Timeline: Suriname | date=14 September 2012}}</ref> Najzloglasniji takav incident dogodio se u prosincu [[1992.]] godine, kada je Bouterse organizirao egzekuciju 15 surinamskih uglednika koji su kritizirali njegov režim ili su bili povezani s pokušajem puča od [[11. ožujka]] [[1982.]] godine. Petnaest uglednika uhapšeno je i odvedeno u [[Fort Zeelandia (Paramaribo)|Fort Zeelandiju]], Bouterseovo sjedište, gdje su mučeni i onda pogubljeni. Dva dana nakon ubojstava, Bouterse je na televiziji lagao kako su uhapšeni bili osumnjičeni za planiranje puča u kojem bi svrgnuli Vijeće te kako su ubijeni prilikom pokušaja bijega iz pritvora.<ref name=autogenerated1>{{cite web|url=http://www.thecuttingedgenews.com/index.php?article=74336&pageid=16&pagename=Opinion|title=The Cutting Edge|work=thecuttingedgenews.com}}</ref> [[Decembarska ubojstva|Prosinačka ubojstva]] i danas ostaju kao najzloglasniji događaj Boutersove dikatature, iako je sam Bouterse tvrdio da nije bio osobno prisutan prilikom ubojstava te kako je ista naredio [[Paul Bhagwandas]], koji je umro [[1996.]] godine, nekoliko godina prije početka suđenja za ovaj zločin; Bouterse je prihvatio političku odgovornost za ubojstva, ali ne i osobnu.<ref>{{cite web |url=http://english.aljazeera.net/news/americas/2009/02/2009220201340400544.html |publisher=Al Jazeera |title=Ex-Suriname head faces murder trial |date=21 February 2009}}</ref> Suđenje za zločine pokrenuto je tek [[2007.]] godine, a optužnica je podignuta protiv čak 25 osoba, s tim da je Bouterse - koji je tvrdio da se radi o političkom progonu - bio glavni optuženik. Bouterse je [[2010.]] godine postao predsjednik Surinama te se nijednom nije pojavio u sudnici tijekom postupka; godine [[2012.]], jedan od optuženika, [[Ruben Rozendaal]], odlučio je izaći u javnost s istinom o ubojstvima, smatrajući kako je to njegova dužnost prije nego umre, a tada je bolovao od smrtonosnog oboljenja bubrega.<ref>{{cite web|url=http://parbode.com/index.php?option=com_content&task=view&id=3747&Itemid=1&ed=102|archive-url=https://archive.today/20120714025700/http://parbode.com/index.php?option=com_content&task=view&id=3747&Itemid=1&ed=102|url-status=dead|title=Parbode Surinaams opinie maandblad – Ruben Rozendaal|date=14 July 2012|archive-date=14 July 2012|access-date=4 December 2017}}</ref> Povukao je svoje svjedočenje iz [[2010.]] godine te je javno obznanio da je Bouterse ne samo bio prisutan, već je i osobno ubio dvije osobe, sindikalista Cyrilla Daala i časnika [[Surendre Rambocus|Surendrea Rambocusa]].<ref>{{cite web|url=http://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/9910|title=Starnieuws – "Bouterse heeft Daal en Rambocus doodgeschoten"|work=starnieuws.com}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.stabroeknews.com/2012/news/breaking-news/03/24/rambocus-and-daal-killed-by-bouterse-%E2%80%93-witness-tells-suriname-hearing/|title='Rambocus and Daal killed by Bouterse' – witness tells Suriname hearing – Stabroek News – Georgetown, Guyana|editor=Stabroek|date=24 March 2012|work=Stabroek News}}</ref> Međutim, iako je postupak bio u tijeku, Bouterse je iskoristio svoju političku moć te je u [[Narodna skupština (Surinam)|parlamentu]] progurao kontroverzni Zakon o amnestiji, koji je svim optuženicima - samo dva mjeseca prije presude - za Prosinačka ubojstva dao [[amnestija|amnestiju]]<ref>{{cite web|url=http://ua.amnesty.ch/urgent-actions/2012/04/098-12?ua_language=en|title=Amnesty law change may end current trial|work=amnesty.ch}}</ref><ref name=autogenerated2>{{cite web|url=http://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/9840|title=Starnieuws – Breaking news: Amnestie voor 8 december 1982|work=starnieuws.com}}</ref> te je nalagao trenutnu obustavu kaznenog postupka.<ref name=autogenerated2 /><ref>{{cite web|url=http://www.rnw.nl/english/article/surinamese-amnesty-act-a-blessing-bouterse|title=The Surinamese amnesty act is a blessing for Bouterse|work=RNW|access-date=15 April 2012|archive-url=https://web.archive.org/web/20131004235423/http://www.rnw.nl/english/article/surinamese-amnesty-act-a-blessing-bouterse|archive-date=4 October 2013|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.insightcrime.org/insight-latest-news/item/2451-suriname-grants-amnesty-to-narco-president-bouterse|archive-url=https://archive.today/20120710204700/http://www.insightcrime.org/insight-latest-news/item/2451-suriname-grants-amnesty-to-narco-president-bouterse|url-status=dead|title=Suriname Grants Amnesty to 'Narco-President' Bouterse|date=10 July 2012|archive-date=10 July 2012|access-date=4 December 2017}}</ref> Zakon je izazvao oštre reakcije kako u Surinamu tako i izvan Surinama,<ref name=autogenerated1 /><ref>{{cite web|url=http://www.amnesty.nl/nieuwsportaal/nieuws/grote-teleurstelling-over-goedkeuring-amnestiewet|title=Grote teleurstelling over goedkeuring amnestiewet|work=amnesty.nl}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.waterkant.net/suriname/2012/03/30/reporters-without-borders-tegen-amnestie/|title=Reporters Without Borders tegen amnestie|work=Waterkant.Net|date=30 March 2012}}</ref><ref name=autogenerated4>{{cite web|url=http://www.dewest-online.com/?p=19156|title=Human Rights Watch: 'Trek de Amnestiewet in' 19-4-2012 – De West – CQ-Link Nieuws|work=dewest-online.com}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/10168|title=Starnieuws – Human Rights Watch: Amnestiewet is belediging|work=starnieuws.com}}</ref> a posebice u [[Nizozemska|Nizozemskoj]];<ref>{{cite web|url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/10464/Amnestiewet-Suriname/article/detail/3239059/2012/04/11/Rosenthal-schort-hulp-aan-Suriname-op.dhtml|title=Rosenthal schort hulp aan Suriname op|author=Redactie|work=De Volkskrant}}</ref> premijer [[Mark Rutte]] smatrao je ovakav zakon "neprobavljivim".<ref>{{cite web|author=Redactie |url=http://www.volkskrant.nl/vk/nl/10464/Amnestiewet-Suriname/article/detail/3239059/2012/04/11/Rosenthal-schort-hulp-aan-Suriname-op.dhtml |title=Rosenthal schort hulp aan Suriname op – Amnestiewet Suriname – VK |publisher=Volkskrant.nl |access-date=12 March 2014}}</ref> Međutim, Bouterse se tada izvukao te je odslužio svoj prvi mandad do kraja, a [[2015.]] godine ponovo je izabran na petogodišnji mandat. Ipak, Sud je [[2019.]] godine poništio sporni zakon te je osudio Boutersea na 20 godina zatvora,<ref>{{cite web |url=https://www.nytimes.com/reuters/2019/11/29/world/europe/29reuters-suriname-court.html |title=Archived copy |website=www.nytimes.com |access-date=17 January 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20191130160948/https://www.nytimes.com/reuters/2019/11/29/world/europe/29reuters-suriname-court.html |archive-date=30 November 2019 |url-status=dead}}</ref> a on se [[2020.]] godine, još uvijek kao predsjednik, prvi put pojavio pred sudom - u punoj vojnoj opremi - kako bi se žalio na presudu.<ref>{{Cite news|url=https://nos.nl/artikel/2319710-bouterse-in-militair-uniform-voor-de-rechtbank-zitting-in-maart-verder.html|title=Bouterse in militair uniform voor de rechtbank, zitting in maart verder|date=22 January 2020|work=NOS Nieuws|access-date=22 January 2020}}</ref> Nakon ubojstava, Bouterse je [[1982.]] godine službeno zatvorio [[Univerzitet Anton de Kom u Surinamu|Univerzitet Anton de Kom]], a godine [[1985.]] zabranjeno je djelovanje političkih stranaka i sloboda okupljanja. Što se tiče ostatka njegove diktature, Bouterse je - iako nije bio komunist - uspostavio dobre vanjskopolitičke odnose sa [[SSSR|Sovjetskim Savezom]], [[Kuba|Kubom]] i [[Sjeverna Koreja|Sjevernom Korejom]]. [[Nizozemska]] je, s druge strane, obustavila financijsku pomoć koju je slala Surinamu, a što je - u kombinaciji s padom cijena [[boksit]]a - dovelo do značajne ekonomske krize u zemlji. Uz to, režim se konstantno morao boriti s utancima, kako vojnim tako i civilnim. Godine [[1983.]] godine, Bouterse je protjerao kubanske diplomate i približio se [[SAD|Sjedinjenim Državama]], moguće zbog straha od američke invazije poput one na [[Američka invazija na Grenadu|Grenadi]].<ref name=":0" /> == Unutrašnji rat == {{Main|Surinamski unutrašnji rat|Masakr u Moiwani}} Iako je Bouterse do [[1985.]] godine značajno konsolidirao svoju vlast, problemima nije bio kraj. Dana [[22. srpnja]] [[1986.]] godine, oko 03:00, pripadnici gerilske vojske ''[[Junglecommando]]'' oteli su 12 vojnika s njihovih pozicija u [[Stolkertsijver]]u, čime je formalno započeo višegodišnji krvavi [[Surinamski unutrašnji rat]], u kojem se ''[[Junglecommando]]'' borio protiv Bouterseove vojske.<ref name="reform">{{cite news|url=https://www.digibron.nl/viewer/collectie/Digibron/id/02408c77d71f20c8befc27ebdb7cf197|title=Leger Suriname zoekt gijzelaars|website=[[Reformatorisch Dagblad]] via Digibron|date=26 July 1986|access-date=30 June 2020|language=nl|quote=The newspaper article of 26 July - four days later - stated that it was ''assumed'' that Brunswijk was behind the attack}}</ref> ''[[Junglecommando]]'' bila je gerilska jedinica koju je ranije osnovao [[Ronnie Brunswijk]] pod izlikom borbe za prava [[Maroni (narod)|Marona]]. Brunswijk je ranije bio Bouterseov osobni tjelohranitelj, ali je dobio otkaz bez isplate plaća te je iz osvete osnovao jedinicu komandosa i [[1986.]] godine započeo građanski rat protiv Boutersea. Kako bi se osvetio za ovaj napad, Bouterse je [[29. studenog]] [[1986.]] godine poslao vojsku u Brunswijkovo rodno selo, [[Moiwana|Moiwanu]], gdje je vojska ubila 39 civila, mahom žena i djece, dok je ostatak sela uništen, a preživjeli stanovnici bili su prisiljeni pobjeći.<ref name=autogenerated1 /><ref>[http://www.ngocaribbean.org/?page_id=926 The NGO Development Foundation » Moiwana Human Rights Organization] {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20111007013044/http://www.ngocaribbean.org/?page_id=926 |date=7 October 2011 }}. Ngocaribbean.org. Retrieved on 8 January 2012.</ref> Bio je ovo najzloglasniji, iako ne i jedini, zločin Unutrašnjeg rata. Iako Bouterseova osobna upletenost u ovaj masakr nikada nije formalno dokazana, s obzirom na činjenicu koliku je moć imao u to vrijeme u Surinamu, izgledno je kako je upravo on orkestrirao ovaj masakr nad civilnim stanovništvom. Naknadno je u surinamu osnovana udruga Moiwana '86, koja za cilj ima istražiti sve okolnosti ovog masakra i pronaći krivce. Zanimljivo je da je država formalno otvorila istragu za ovaj zločin, ali ista je naišla na veliki zastoj kada je [[Herman Gooding]], tadašnji policijski načelnik, ubijen u kolovozu [[1990.]] godine u Fort Zeelandiji; njegov je leš ostavljen ispred ureda Dési Boutersea, koji u to vrijeme nije imao nikakve funkcije u Surinamu, ali je ostao na čelu vojske te je i dalje zadržao značajan utjecaj u surinamskoj politici, iako je [[1988.]] godine formalno poražen na izborima. Država je nastavila istragu masakra i Goodingovog ubojstva, ali bez velikog napretka, jer su svjedoci ili pobjegli ili nisu bili voljni surađivati. U kolovozu [[2005.]] godine, [[Međuamerički sud za ljudska prava]] naredio je Surinamu da preživjelima iz Moiwane (njih 130) isplati 3,000,000$ te da uspostavi zakladu u vrijednosti od 1,200,000$ za obnovu Moiwane,<ref>[http://abengcentral.wordpress.com/tag/moiwana/ "Moiwana"], ''Abeng Central'', Retrieved on 8 January 2012.</ref> uz napomenu da je država dužna pronaći i procesuirati odgovorne za ovaj ratni zločin.<ref>{{cite web|url=http://www.corteidh.or.cr/docs/casos/articulos/seriec_124_ing.pdf|title=Inter-American Court of Human Rights Case of the Moiwana Community v. Suriname|access-date=4 December 2017}}</ref> == Demokracija, Telefonski puč i trgovanje drogom == {{main|Državni udar u Surinamu 1990.}} {{Parlamentarni mandati header |parlament=[[Narodna skupština (Surinam)|Narodna skupština Surinama]] |nolist=true |align=right }} {{Parlamentarni mandati |početak= [[1991.]] |kraj= [[1996.]] |saziv= [[Drugi saziv Narodne skupštine Surinama|2.]] |izborna jedinica= [[Paramaribo]] |lista= |boja= #D8BFD8 |stranka= [[Narodna demokratska stranka (Surinam)|Narodna demokratska stranka]] }} {{Parlamentarni mandati |početak= [[2000.]] |kraj= [[2005.]] |saziv= [[Četvrti saziv Narodne skupštine Surinama|4.]] |izborna jedinica= [[Paramaribo]] |lista= |boja= #D8BFD8 |stranka= [[Narodna demokratska stranka (Surinam)|Narodna demokratska stranka]] }} {{Parlamentarni mandati |početak= [[2005.]] |kraj= [[2010.]] |saziv= [[Peti saziv Narodne skupštine Surinama|5.]] |izborna jedinica= [[Paramaribo]] |lista= |boja= #D8BFD8 |stranka= [[Narodna demokratska stranka (Surinam)|Narodna demokratska stranka]] }} {{Parlamentarni mandati break}} {{Parlamentarni mandati |početak= [[2010.]] |kraj= [[2015.]] |saziv= [[Šesti saziv Narodne skupštine Surinama|6.]] |izborna jedinica= [[Paramaribo]]{{efn|Bouterse je zamrznuo svoj parlamentarni mandat nakon što je izabran za [[Predsjednik Surinama|predsjednika]]. Zamijenio ga je [[Henk Ramnandanlal]].}} |lista= |boja= #D8BFD8 |stranka= [[Narodna demokratska stranka (Surinam)|Narodna demokratska stranka]] }} {{Parlamentarni mandati |početak= [[2015.]] |kraj= [[2020.]] |saziv= [[Sedmi saziv Narodne skupštine Surinama|7.]] |izborna jedinica= [[Paramaribo]]{{efn|Bouterse je zamrznuo svoj parlamentarni mandat nakon što je reizabran za [[Predsjednik Surinama|predsjednika]]. Zamijenio ga je [[Ronald Hooghart]].}} |lista= |boja= #D8BFD8 |stranka= [[Narodna demokratska stranka (Surinam)|Narodna demokratska stranka]] }} {{Parlamentarni mandati footer}} Bouterseova vojna diktatura počela je postepeno popuštati krajem [[1985.]] godine, kada je država ukinula zabranu političkim strankama, što je bio prvi korak ka povratku na civilnu vlast. Naredne godine izbio je građanski rat, koji je dodatno destabilizirao Bouterseovu poziciju, a vanjski pritisci postali su sve jači. Bouterse je konačno popustio te je [[30. rujna]] [[1987.]] godine organiziran [[Ustavni referendum u Surinamu 1987.|referendum]] kojim je usvojen [[Ustav Surinama|novi ustav]]; dva mjeseca kasnije, Bouterseov politički protivnik [[Ramsewak Shankar]] izabran je za predsjednika Surinama.<ref name="timeline"/> Iako je formalno svrgnut s vlasti, Bouterse je ostao na čelu vojske te je, sukladno tome, ostao izrazito moćan. Nastavio je rat i pregovore s Brunswijkovim komandosima, a u periodu od [[1988.]] do [[1990.]] nekoliko njegovih oponenata ubijeno je ili je nestalo. Situacija se pogoršala [[1990.]] godine, kada je došlo do incidenta na [[Amsterdamski aerodrom Schiphol|aerodromu Schiphol]] u [[Amsterdam]]u. Naime, Bouterse, koji se vraćao u Surinam nakon privatnog putovanja u [[Gana|Ganu]] i [[Švicarska|Švicarsku]], zaustavljen je i zadržan na aerodromu; predsjednik Shankar bio je na istom letu i nije protestirao, što je uvrijedilo Boutersea, koji je podnio ostavku na čelu vojske. Sljedećeg dana, [[Ivan Graanoogst]], Bouterseov privremeni nasljednik, telefonski je kontaktirao Shankara i prisilio ga na ostavku; ovaj događaj danas je poznat kao [[Telefonski puč]], a iako formalno nije bio na čelu vojske, smatra se kako je upravo Bouterse bio glavni orkestrator novog državnog udara u Surinamu.<ref name=NYT1990Coup>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/1990/12/27/world/suriname-coup-leaders-had-power-already.html|title=Suriname Coup Leaders Had Power Already|website=New York Times|date=27 December 1990|access-date=23 June 2020}}</ref> Ipak, vojna vlast ovoga je puta trajala znatno kraće jer je civilna vlast uspostavljena već nakon godinu dana. No, problemi za Boutersea gomilali su se [[1990-e|90-ih]] godina, a sve je kulminiralo [[16. srpnja]] [[1999.]] godine, kada je nizozemski sud osudio Boutersea ''[[in absentia]]'' na 11 godina zatvora zbog krijumčarenja gotovo pola tone (474&nbsp;kg) [[kokain]]a.<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/1999/07/17/world/world-briefing.html |work=The New York Times |title=World Briefing |first=Terence |last=Neilan |date=17 July 1999 |access-date=1 May 2010}}</ref> Tužiteljstvo je smatralo kako je Bouterse bio na čelu Surijskog kartela, koji je bio zaslužan za krijmčarenje velike količine droge iz Surinama i [[Brazil]]a u Europu (posebice Nizozemsku) tokom [[1980-e|80-ih]] i [[1990-e|90-ih]] godina. Sam Bouterse tvrdio je da je nevin te da je glavni svjedok, Patrick van Loon, podmićen od strane nizozemske vlade; [[Ruben Rozendaal]] je [[2012.]] godine rekao da je Bouterse bio povezan i s [[Kolumbija|kolumbijskim]] [[FARC]]-om, s kojima je razmjenjivao oružje za kokain. U Europi je od [[1999.]] godine aktivan nalog za njegovo hapšenje, a jedno je vrijeme bila aktivna i [[Interpol]]ova tjeralica, tako da Bouterseu prijeti hapšenje ukoliko napusti Surinam.<ref name="rnw.nl">{{nl}} [http://www.rnw.nl/suriname/article/vervolging-president-bouterse-wel-mogelijk "Vervolging president Bouterse wél mogelijk"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120922064532/http://www.rnw.nl/suriname/article/vervolging-president-bouterse-wel-mogelijk |date=22 September 2012 }}, Radio Nederland, 21 July 2010</ref> I njegov najstariji sin, [[Dino Bouterse]], imao je sličnih problema. Godine [[2005.]] u Surinamu je osuđen na osam godina zatvora za trgovanje narkotika, ali je pušten ranije zbog dobrog vladanja i zaposlen u državnoj službi.<ref>[http://www.countrywatch.com/Content/pdfs/reviews/B4556Q3Q.01c.pdf "Suriname 2016 Country Review"], Countrywatch; Retrieved on 26 August 2016</ref> No, godine [[2013.]] ponovno je uhapšen, ovoga puta od strane Amerikanaca, u [[Panama|Panami]] te je izručen [[SAD|Sjedinjenim Državama]], koje su ga osudile na 16 godina zatvora za trgovanje narkoticima i [[terorizam]]. == Predsjednički mandat == Nakon ponovnog povratka demokracije i sudske presude, Bouterseov je utjecaj u jednom trenutku oslabio te se on na sve načine pokušavao vratiti na vlast legalnim putem. Od [[2000.]] godine, njegova je [[Narodna demokratska stranka (Surinam)|Narodna demokratska stranka]] postepeno rasla te je na izborima [[2010.]] godine konačno došla u poziciju najjače parlamentarne stranke s 23 mandata. Ipak, Bouterseu su nedostajala tri mandata do apsolutne većine, tako da je ubrzo stupio u koaliciju sa svojim bivšim protivnikom, [[Ronnie Brunswijk|Ronniejem Brunswijkom]], čija je stranka imala sedam mandata, te [[Narodni savez (Surinam)|Narodnim savezom]] [[Paul Somohardjo|Paula Somohardja]], koji je osvojio šest mandata.<ref>[http://www.volkskrant.nl/buitenland/article1382767.ece "Enorme winst voor Bouterse in Suriname"], ''Volkskrant''.nl, 26 May 10</ref> Dana [[19. srpnja]] [[2010.]] godine, Bouterse je formalno izabran za [[Predsjednik Surinama|predsjednika Surinama]] s 36 glasova u parlamentu; njegov potpredsjednik postao je [[Robert Ameerali]]. Za vrijeme svoga mandata, uveo je univerzalno zdravstveno osiguranje, minimalnu plaću, besplatne školske obroke i plan za nacionalne mirovine.<ref>{{Cite news|url=https://www.economist.com/the-americas/2015/06/11/presidential-pardon|title=Presidential pardon|newspaper=The Economist|date=11 June 2015}}</ref> Ipak, za vrijeme svog prvog mandata promijenio je nekoliko ministara, što zbog afera, što zbog osobnih razloga. Na izborima [[2015.]] godine njegova je stranka osvojila 26 mandata, a time i apsolutnu većinu u parlamentu, tako da je Bouterse reizabran za predsjednika bez oponenta [[14. srpnja]] [[2015.]] godine.<ref>[http://www.voanews.com/content/suriname-bouterse-secures-second-presidential-term/2862157.html Suriname's Bouterse Secures Second Presidential Term] Voice of America, 14 July 2015</ref> Ovo se dogodilo dok je proces za Prosinačka ubojstva bio u tijeku. Iako je [[2020.]] godine ponovo izabran u parlament, Bouterse je rekao da neće aktivirati svoj mandat<ref>{{cite news|url=https://www.srherald.com/suriname/2020/06/23/bouterse-bewilligt-niet-voor-lidmaatschap-dna/|title=Bouterse bewilligt niet voor lidmaatschap DNA|website=Suriname Herald|access-date=23 June 2020|language=nl}}</ref> nakon što je njegova stranka izgubila dest mjesta u Narodnoj skupštini. Također se odbio kandidirati za novi predsjednički mandat, a nedugo nakon izbora [[Chan Santokhi|Chana Santokhija]] za njegova nasljednika, Bouterse je [[16. srpnja]] [[2020.]] godine objavio kako odlazi u političku mirovinu.<ref>{{cite news|url=https://www.starnieuws.com/index.php/welcome/index/nieuwsitem/59535|title=Kandidaatstelling Santokhi en Brunswijk een feit |website=Star Nieuws|access-date=8 July 2020|language=nl}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.dbsuriname.com/2020/07/08/breaking-ndp-dient-geen-lijst-in/|title=Breaking: NDP dient geen lijst in|website=Dagblad Suriname|access-date=8 July 2020|language=nl}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.waterkant.net/suriname/2020/07/12/inauguratie-nieuwe-president-van-suriname-op-onafhankelijkheidsplein/|title=Inauguratie nieuwe president van Suriname op Onafhankelijkheidsplein|website=Waterkant|access-date=13 July 2020|language=nl}}</ref><ref>{{cite news|url=http://dwtonline.com/laatste-nieuws/2020/07/13/live-blog-verkiezing-president-en-vicepresident-suriname/|title=Live blog: Verkiezing president en vicepresident Suriname|website=De Ware Tijd|access-date=13 July 2020|language=nl|archive-date=15 January 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210115220444/http://dwtonline.com/laatste-nieuws/2020/07/13/live-blog-verkiezing-president-en-vicepresident-suriname/|url-status=dead}}</ref> == Bolest i smrt == Nakon što je odbio prijaviti se za odsluženje kazne, Bouterse se sakrio na nepoznatoj lokaciji u Surinamu; navodno se skrivao u [[Rezervat prirode Copi|rerzervatu prirode Copi]], oko 50 kilometara od glavnog grada.<ref>https://www.nrc.nl/nieuws/2024/12/29/bouterse-verbleef-mogelijk-in-de-surinaamse-jungle-a4878018</ref><ref>https://nos.nl/video/2550027-hier-hield-desi-bouterse-zich-vermoedelijk-schuil</ref> Njegovo zdravstveno stanje bilo je, čini se, loše te je prema informacijama iz medija preminuo [[23. prosinca]] [[2024.]] godine oko 23:30 od posljedica neimenovane bolesti;<ref name="DWT overlijden" /><ref name="Startnieuws overlijden" /><ref>{{cite web|url=https://www.reuters.com/world/americas/suriname-ex-president-desi-bouterse-dead-79-foreign-minister-says-2024-12-25/ |title=Suriname's fugitive ex-President Desi Bouterse dead at 79 |work=Reuters |date=25 December 2024}}</ref> kasnija obdukcija potvrdila je da je umro od bolesti [[jetra|jetre]] uzrokovane kroničnim problemima s [[alkohol]]om.<ref name="cremation"/> Njegovo je tijelo dva dana kasnije, na Božić, preneseno u njegov dom u [[Paramaribo|Paramaribu]]; istoga dana njegova je smrt i službeno potvrđena. Predsjednik [[Chan Santokhi]] objavio je kako neće biti proglašen dan žalosti povodom njegove smrti,<ref>{{cite web|url=https://www.france24.com/en/live-news/20241228-suriname-rules-out-state-funeral-for-ex-dictator-bouterse |title=Suriname rules out state funeral for ex-dictator Bouterse |work=France 24 |date=29 December 2024}}</ref> a njegova je stranka kasnije objavila kako će njegovi posmrtni ostaci biti kremirani.<ref name="cremation">{{cite web|url=https://www.france24.com/en/live-news/20241231-suriname-ex-dictator-bouterse-to-be-cremated-on-saturday |title=Suriname ex-dictator Bouterse to be cremated on Saturday |work=France 24 |date=1 January 2025}}</ref> == Napomene == {{notelist}} == Reference == {{reflist}} == Vanjske veze == {{Predsjednici Surinama}} {{Osobe Hladnoga rata}} {{Authority control}} {{Životni vijek|1945|2024|Bouterse, Dési}} [[Kategorija:Surinamski političari]] [[Kategorija:Predsjednici Surinama]] [[Kategorija:Surinamski oficiri]] [[Kategorija:Surinamski vojskovođe]] [[Kategorija:Surinamski kriminalci]] [[Kategorija:Ubice]] [[Kategorija:Pučisti]] [[Kategorija:Krijumčari narkotika]] ikyil1heb044891nlvulw3h44il8r5a Wikipedija:Wikiprojekt države/Singapur 4 4685242 42470834 42470457 2025-06-11T11:45:38Z Edgar Allan Poe 29250 42470834 wikitext text/x-wiki {| width=75% valign="top" style="background: #EE2536; color: white; border-right-width:2px; border-bottom-width:2px; border: Solid silver 1px; text-align: center; font-size: 160%; margin: 0 auto" | Wikiprojekt države - '''Singapur''' |} {| id="mp-upper" style="width: 100%; margin:4px 0 0 0; background:none; border-spacing: 0px;" | class="MainPageBG" style="width:50%; border:1px solid silver; background:white; vertical-align:top; color:#000;" | {| id="mp-left" style="vertical-align:top; background:white;" ! style="padding:2px;" | <h2 id="mp-tfa-h2" style="margin:3px; background:#EE2536; font-size:120%; font-weight:bold; border:1px solid silver; text-align:left; color: white; padding:0.2em 0.4em;">[[File:Coat of arms of Singapore.svg|20px]] Članci koje treba napisati</h2> |- | style="color:#000;" | <div id="mp-tfa" style="padding:2px 5px"> {|class="wikitable sortable" |- bgcolor=lightblue | <div align="center"><small>'''Broj'''</small></div> || <div align="center">'''Članak'''</div> || <div align="center">Članak na drugom jeziku</div> || <div align="center">Opis</div> || <div align="center">Riješeno </div> |- | '''1.''' || [[Parlament Singapura]] || [[w:en:Parliament of Singapore]] || politika || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''2.''' || [[Predsjednik Singapura]] || [[w:en:President of Singapore]] || politika || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''3.''' || [[Premijer Singapura]] || [[w:en:Prime Minister of Singapore]] || politika || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''4.''' || "[[Majulah Singapura]]" || [[w:en:Majulah Singapura]] || himna || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''5.''' || [[Tharman Shanmugaratnam]] || [[w:en:Tharman Shanmugaratnam]] || politika || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''6.''' || [[Lee Hsien Loong]] || [[w:en:Lee Hsien Loong]] || politika || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''7.''' || [[Kraljevina Singapura]] || [[w:en:Kingdom of Singapura]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''8.''' || ''[[Malajski anali]]'' || [[w:en:Malay Annals]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''9.''' || [[Sang Nila Utama]] || [[w:en:Sang Nila Utama]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''10.''' || [[Temasek]] || [[w:en:Temasek]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''11.''' || [[Stamford Raffles]] || [[w:en:Stamford Raffles]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''12.''' || [[Singapurski sporazum 1819.]] || [[w:en:1819 Singapore Treaty]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''13.''' || [[Tjesnačka naselja]] || [[w:en:Straits Settlements]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''14.''' || [[Singapur (kolonija)]] || [[w:en:Colony of Singapore]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''15.''' || [[Singapur (savezna država)]] || [[w:en:Singapore in Malaysia]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''16.''' || [[Džohorski Sultanat]] || [[w:en:Johor Sultanate]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''17.''' || [[Malački Sultanat]] || [[w:en:Malacca Sultanate]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''18.''' || [[Singapurska pobuna 1915.]] || [[w:en:1915 Singapore Mutiny]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''19.''' || [[Singapurska strategija]] || [[w:en:Singapore strategy]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''20.''' || [[Pad Singapura]] || [[w:en:Fall of Singapore]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''21.''' || [[Shōnan-tō]] || [[w:en:Japanese occupation of Singapore]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''22.''' || [[Bombardiranje Singapura (1944–1945)]] || [[w:en:Bombing of Singapore (1944–1945)]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''23.''' || [[Operacija Tiderace]] || [[w:en:Operation Tiderace]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''24.''' || [[Sook Ching]] || [[w:en:Sook Ching]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''25.''' || [[Britanska vojna uprava (Malaja)]] || [[w:en:British Military Administration (Malaya)]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''26.''' || [[David Marshall (singapurski političar)]] || [[w:en:David Marshall (Singaporean politician)]] || politika || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''27.''' || [[Singapurska samouprava]] || [[w:en:Self-governance of Singapore]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''28.''' || [[Lim Yew Hock]] || [[w:en:Lim Yew Hock]] || politika || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''29.''' || {{nowrap|[[Sporazum o nezavisnosti Singapura (1965)]]}} || {{nowrap|[[w:en:Independence of Singapore Agreement 1965]]}} || historija || <div align="center"></div> |- | '''30.''' || [[Malezijski sporazum]] || [[w:en:Malaysia Agreement]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''31.''' || [[Proglašenje Singapura]] || [[w:en:Proclamation of Singapore]] || historija || <div align="center"></div> |- | '''32.''' || [[Yusof Ishak]] || [[w:en:Yusof Ishak]] || politika || <div align="center"></div> |- | '''33.''' || [[Ustav Singapura]] || [[w:en:Constitution of Singapore]] || pravo || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''34.''' || [[Pulau Ujong]] || [[w:en:Singapore Island]] || geografija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''35.''' || [[Bukit Timah]] || [[w:en:Bukit Timah Hill]] || geografija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''36.''' || [[Planska područja u Singapuru]] || [[w:en:Planning Areas of Singapore]] || administracija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''37.''' || [[Bedok]] || [[w:en:Bedok]] || geografija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''38.''' || [[Papilionanthe Miss Joaquim|''Papilionanthe'' Miss Joaquim]] || [[w:en:Papilionanthe Miss Joaquim]] || biologija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''39.''' || [[Joseph Schooling]] || [[w:en:Joseph Schooling]] || sport || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''40.''' || [[Tan Howe Liang]] || [[w:en:Tan Howe Liang]] || sport || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''41.''' || [[Feng Tianwei]] || [[w:en:Feng Tianwei]] || sport || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''42.''' || [[Fudbalska reprezentacija Singapura]] || [[w:en:Singapore national football team]] || sport || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''43.''' || [[Košarkaška reprezentacija Singapura]] || [[w:en:Singapore men's national basketball team]] || sport || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''44.''' || [[Rukometna reprezentacija Singapura]] || [[w:en:Singapore men's national handball team]] || sport || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''45.''' || [[Singapurski tjesnac]] || [[w:en:Singapore Strait]] || geografija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''46.''' || [[Četiri azijska tigra]] || [[w:en:Four Asian Tigers]] || politika || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''47.''' || [[Stranka narodne akcije]] || [[w:en:People's Action Party]] || politika || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''48.''' || [[Singapurska luka]] || [[w:en:Port of Singapore]] || geografija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''49.''' || [[Vrhovni sud Singapura]] || [[w:en:Supreme Court of Singapore]] || pravo || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''50.''' || [[Pedra Branca (Singapur)]] || [[w:en:Pedra Branca, Singapore]] || geografija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |} </div> |} | style="border:1px solid transparent;" | | class="MainPageBG" style="width:50%; border:1px solid silver; background:white; vertical-align:top;"| {| id="mp-right" style="width:100%; vertical-align:top; background:white;" ! style="padding:2px;" | <h2 id="mp-itn-h2" style="margin:3px; background:#EE2536; font-size:120%; font-weight:bold; border:1px solid silver; text-align:left; color: white; padding:0.2em 0.4em;">[[File:Coat of arms of Singapore.svg|20px]] Članci koje treba nadopuniti</h2> |- | style="color:#000; padding:2px 5px;" | <div id="mp-itn"> * '''[[Singapur]]''' :Glavni članak, kojeg bi valjalo stilski dotjerati i upotpuniti neke podatke </div> |} |} {| id="mp-upper" style="width: 100%; margin:4px 0 0 0; background:none; border-spacing: 0px;" | class="MainPageBG" style="width:50%; border:1px solid silver; background:white; vertical-align:top; color:#000;" | {| id="mp-left" style="vertical-align:top; background:white;" ! style="padding:2px;" | <h2 id="mp-tfa-h2" style="margin:3px; background:#EE2536; font-size:120%; font-weight:bold; border:1px solid silver; text-align:left; color: white; padding:0.2em 0.4em;">[[File:Coat of arms of Singapore.svg|20px]] Dodatni članci</h2> |- | style="color:#000;" | <div id="mp-tfa" style="padding:2px 5px"> Ovdje će se unositi oni članci koji nisu na popisu iznad, a napisani su u sklopu sređivanja članaka o Singapuru. Svaki suradnik koji napiše ili zna da je takav članak napisan može u tablicu dodati podatke. {|class="wikitable sortable" |- bgcolor=lightblue | <div align="center"><small>'''Broj'''</small></div> || <div align="center">'''Članak'''</div> || <div align="center">Članak na drugom jeziku</div> || <div align="center">Opis</div> || <div align="center">Riješeno </div> |- | '''1.''' || [[Singapurski dolar]] || [[w:en:Singapore dollar]] || valuta || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''2.''' || [[Regije Singapura]] || [[w:en:Regions of Singapore]] || administracija|| <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''3.''' || [[AFC Azijski kup 1984.]] || [[w:en:1984 AFC Asian Cup]] || sport || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''4.''' || [[Singapur (rijeka)]] || [[w:en:Singapore River]] || geografija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''5.''' || [[Lawrence Wong]] || [[w:en:Lawrence Wong]] || politika || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''6.''' || [[Goh Chok Tong]] || [[w:en:Goh Chok Tong]] || politika || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''7.''' || {{nowrap|[[Nacionalni univerzitet u Singapuru]]}} || {{nowrap|[[w:en:National University of Singapore]]}} || obrazovanje || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''8.''' || {{nowrap|[[Anglo-nizozemski sporazum (1824)]]}} || [[w:en:Anglo-Dutch Treaty of 1824]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''9.''' || [[Zatvor Outram]] || [[w:en:Outram Prison]] || arhitektura || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''10.''' || [[Japanski okupacijski dolar]] || {{nowrap|[[w:en:Japanese government–issued dollar in Malaya and Borneo]]}} || ekonomija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''11.''' || [[Stara Gradska vijećnica (Singapur)]] || [[w:en:Former City Hall, Singapore]] || arhitektura || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''12.''' || [[Puan Noor Aishah]] || [[w:en:Puan Noor Aishah]] || politika || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''13.''' || [[Sōjūsetsu incident]] || [[w:en:Double Tenth incident]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''14.''' || [[Elizabeth Choy]] || [[w:en:Elizabeth Choy]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''15.''' || [[Specijalna jedinica Z]] || [[w:en:Z Special Unit]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''16.''' || [[Operacija Jaywick]] || [[w:en:Operation Jaywick]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''17.''' || [[Operacija Rimau]] || [[w:en:Operation Rimau]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''18.''' || [[Ivan Lyon]] || [[w:en:Ivan Lyon]] || vojska || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''19.''' || [[Lim Bo-seng]] || [[w:en:Lim Bo Seng]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''20.''' || [[Operacija Gustavus]] || — || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''21.''' || [[Operacija Zipper]] || [[w:en:Operation Zipper]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''22.''' || [[Operacija Mailfist]] || [[w:en:Operation Mailfist]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''23.''' || [[Bombardiranje Singapura (1941)]] || [[w:en:Bombing of Singapore (1941)]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''24.''' || [[Operacija Struggle]] || — || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''25.''' || [[Guverner Singapura]] || — || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''26.''' || [[Yang di-Pertuan Negara]] || [[w:en:Yang di-Pertuan Negara]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''27.''' || [[Zakonodavno vijeće (Singapur)]] || [[w:en:Legislative Council of Singapore]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''28.''' || [[Zakonodavna skupština (Singapur)]] || [[w:en:Legislative Assembly of Singapore]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''29.''' || [[Glavni ministar Singapura]] || [[w:en:Chief Minister of Singapore]] || historija || <div align="center">{{kvačica}}</div> |- | '''30.''' || || [[w:en:]] || || <div align="center"></div> |} </div> |} | style="border:1px solid transparent;" | | class="MainPageBG" style="width:50%; border:1px solid silver; background:white; vertical-align:top;"| {| id="mp-right" style="width:100%; vertical-align:top; background:white;" ! style="padding:2px;" | <h2 id="mp-itn-h2" style="margin:3px; background:#EE2536; font-size:120%; font-weight:bold; border:1px solid silver; text-align:left; color: white; padding:0.2em 0.4em;">[[File:Coat of arms of Singapore.svg|20px]] Poslovi kategorizacije i stilizacije</h2> |- | style="color:#000; padding:2px 5px;" | <div id="mp-itn"> *'''[[:Kategorija:Singapur]]''' :Sve članke u ovoj kategoriji valjalo bi propisno kategorizirati. Nekoliko novih kategorija svakako se može i treba otvoriti, članci koji su u glavnoj kategoriji, a mogu u potkategorije tamo trebaju i biti postavljeni. *'''Šabloni''' :Na sve pripadajuče članke, valjalo bi dodati šablone koji se koriste za te vrste članaka (šablon o gradovima za gradove, političarima za političate, ''etc.'') kako bi se povećala kvaliteta postojećih članaka. </div> |} |} {| id="mp-upper" style="width:100%; margin:4px 0 0 0; background:none; border-spacing: 0px;" | class="MainPageBG" style="width:100%; border:1px solid silver; background:white; vertical-align:top; color:#000;" | {| id="mp-left" style="vertical-align:top; background:white;" ! style="padding:2px;" | <h2 id="mp-tfa-h2" style="margin:3px; width:100%; background:#EE2536; font-size:120%; font-weight:bold; border:1px solid silver; text-align:left; color: white; padding:0.2em 0.4em;">[[File:Coat of arms of Singapore.svg|20px]] Dodatno, zahtjevi, želje, ...</h2> |- | style="color:#000;" | <div id="mp-tfa" style="padding:2px 5px; width:100%"> Ovdje se mogu unositi sve vrste želja, zahtjeva i zamolbi koje bi bilo koji suradnik imao prema sudionicima na projektu, a vezane su za Singapur. </div> |} |} __NOTOC__ __NOEDITSECTION__ [[Kategorija:Wikiprojekt države|Singapur]] iirwweow52ngeu6soccq69pwufd2r27 Razgovor:Dragoslav Račić 1 4702239 42470773 42229540 2025-06-11T00:18:58Z 42470773 wikitext text/x-wiki 42470774 42470773 2025-06-11T00:22:10Z A09 154696 Vraćena izmjena korisnika/korisnice [[Special:Contributions/~2025-66303|~2025-66303]] ([[User talk:~2025-66303|razgovor]]) na posljednju izmjenu korisnika/korisnice [[User:Inokosni organ|Inokosni organ]] 42229540 wikitext text/x-wiki {{Projekat Drugi svetski rat u Jugoslaviji}} hsrgbcx8uc6t6yyjw80oxsrxadr39ci Singapur (kolonija) 0 4715885 42470839 42470090 2025-06-11T11:52:54Z Edgar Allan Poe 29250 /* Zaknodavna skupština i put prema nezavisnosti */ 42470839 wikitext text/x-wiki {{Okvir bivše zemlje svijeta |ime = Kolonija Singapur<br />{{small|{{nobold|(1946–1959)}}}}<hr />Država Singapur<br />{{small|{{nobold|(1959–1963)}}}}<hr />{{nobold|''Colony of Singapore<br>State of Singapore''}} |izvorno_ime = |genitiv = Singapura |kontinent = Azija |regija = |država = Singapur |status = [[Krunska kolonija]] [[Britanski Imperij|Britanskog Imperija]] |era = [[Hladni rat]] |godina_start = [[1946.]] |godina_kraj = [[1963.]] |datum_start = [[1. travnja]] [[1946.]] |datum_kraj = [[16. rujna]] [[1963.]] |događaj_start = {{nowrap|Ukidanje [[Tjesnačka naselja|Tjesnačkih naselja]]}} |događaj_kraj = Spajanje s [[Malezija|Malezijom]] |događaj_prije = |datum_prije = |događaj1 = {{nowrap|[[Labuan (kolonija)|Labuan]] dio [[Sjeverni Borneo (kolonija)|Sjevernog Bornea]]}} |datum_događaj1 = [[15. srpnja]] [[1946.]] |događaj2 = Status grada |datum_događaj2 = [[1951.]] |događaj3 = {{nowrap|[[Kokosovi otoci]] dio [[Australija|Australije]]}} |datum_događaj3 = {{nowrap|[[23. studenog]] [[1955.]]}} |događaj4 = {{nowrap|[[Božićni otok]] dio [[Australija|Australije]]}} |datum_događaj4 = [[1. listopada]] [[1958.]] |događaj5 = [[Singapurska samouprava|Autonomija]] |datum_događaj5 = [[1958.]] |događaj6 = |datum_događaj6 = |događaj7 = |datum_događaj7 = |događaj8 = |datum_događaj8 = |događaj9 = |datum_događaj9 = |događaj10 = |datum_događaj10 = |događaj_poslije = |datum_poslije = |p1 = Britanska vojna uprava (Malaja) |flag_p1 = Flag of the United Kingdom.svg |p2 = |flag_p2 = |p3 = |flag_p3 = |p4 = |flag_p4 = |p5 = |flag_p5 = |p6 = |flag_p6 = |p7 = |flag_p7 = |p8 = |flag_p8 = |p9 = |flag_p9 = |p10 = |flag_p10 = |p11 = |flag_p11 = |p12 = |flag_p12 = |p13 = |flag_p13 = |p14 = |flag_p14 = |p15 = |flag_p15 = |s1 = Malezija |flag_s1 = Flag of Malaysia.svg |s2 = Sjeverni Borneo (kolonija) |flag_s2 = Flag of North Borneo (1948–1963).svg |s3 = Kokosovi otoci |flag_s3 = Flag of Australia (converted).svg |s4 = Božićni otok |flag_s4 = Flag of Australia (converted).svg |s5 = |flag_s5 = |s6 = |flag_s6 = |s7 = |flag_s7 = |s8 = |flag_s8 = |s9 = |flag_s9 = |s10 = |flag_s10 = |s11 = |flag_s11 = |s12 = |flag_s12 = |s13 = |flag_s13 = |s14 = |flag_s14 = |s15 = |flag_s15 = |zastava = Flag of Singapore (1952–1959).svg |zastava_i = Zastava Singapura |zastava_tip = Zastava (1946–1959) |grb = Full_coat_of_arms_of_the_Colony_of_Singapore_(1948–1959).svg |grb_i = Grb Singapura |grb_tip = Grb (1946–1959) |geslo = ''[[Dieu et mon droit]]''<br />(sh.: "Bog i moje pravo"; 1946–1959)<br />''Majulah Singapura''<br />(sh.: "Naprijed Singapur"; 1959–1963) |himna = "[[God Save the King]]" (1946–1952)<br />"[[God Save the Queen]]" (1952–1959)<br />"[[Majulah Singapura]]" (1959–1963) |mapa = Singapore on the globe (Southeast Asia centered, early 1970s).svg |mapa_opis = |glavni_grad = [[Singapur]] |glavni_grad_egzil = |jezik = [[engleski jezik]] |vjera = |vlada_tip = {{nowrap|[[Krunska kolonija]]<br>([[ustavna monarhija]])}} |titula_vođa = [[Britanska monarhija|Monarh]] |vođa1 = [[George VI od Ujedinjenog Kraljevstva|George VI.]] |godina_vođa1 = [[1946.]] – [[1952.]] |vođa2 = [[Elizabeta II|Elizabeth II.]] |godina_vođa2 = [[1952.]] – [[1963.]] |vođa3 = |godina_vođa3 = |vođa4 = |godina_vođa4 = |vođa5 = |godina_vođa5 = |vođa6 = |godina_vođa6 = |vođa7 = |godina_vođa7 = |vođa8 = |godina_vođa8 = |vođa9 = |godina_vođa9 = |vođa10 = |godina_vođa10 = |titula_predstavnik = [[Guverner Singapura|Guverner]] |predstavnik1 = [[Franklin Gimson]] |godina_predstavnik1 = [[1946.]] – [[1952.]] |predstavnik2 = [[John Fearns Nicoll]] |godina_predstavnik2 = [[1952.]] – [[1955.]] |predstavnik3 = [[Robert Black (kolonijalni upravitelj)|Robert Black]] |godina_predstavnik3 = [[1955.]] – [[1957.]] |predstavnik4 = [[William Goode (kolonijalni upravitelj)|William Goode]] |godina_predstavnik4 = [[1957.]] – [[1959.]] |predstavnik5 = [[Yusof Ishak]]{{efn|Kao [[Yang di-Pertuan Negara]]. Funkcija [[Guverner Singapura|Guvernera]] ukinuta je nakon što je Singapur stekao gotovo potpunu autonomiju.}} |godina_predstavnik5 = [[1959.]] – [[1963.]] |zamjenik6 = |godina_zamjenik6 = |zamjenik7 = |godina_zamjenik7 = |zamjenik8 = |godina_zamjenik8 = |titula_zamjenik = [[Glavni ministar Singapura|Glavni ministar]] |zamjenik1 = [[David Marshall (singapurski političar)|David Marshall]] |godina_zamjenik1= [[1955.]] – [[1956.]] |zamjenik2 = [[Lim Yew Hock]] |godina_zamjenik2= [[1956.]] – [[1959.]] |zamjenik3 = [[Lee Kuan Yew]]{{efn|Kao [[Premijer Singapura]]. Funkcija [[Glavni ministar Singapura|Glavnog ministra]] ukinuta je nakon što je Singapur stekao gotovo potpunu autonomiju.}} |godina_zamjenik3= [[1959.]] – [[1963.]] |legislatura = {{nowrap|[[Zakonodavno vijeće (Singapur)|Zakonodavno vijeće]]<br>(1946–1955)<br />[[Zakonodavna skupština (Singapur)|Zakonodavna skupština]]<br>(1955–1963)}} |tip_dom1 = |dom1 = |tip_dom2 = |dom2 = |stat_godina1 = |stat_površina1 = |stat_pop1 = |stat_godina2 = |stat_površina2 = |stat_pop2 = |stat_godina3 = |stat_površina3 = |stat_pop3 = |stat_godina4 = |stat_površina4 = |stat_pop4 = |stat_godina5 = |stat_površina5 = |stat_pop5 = |valuta = {{ubl|[[malajski dolar]]<br>(1946–1953)|[[malajski i bornejski dolar]] (1953–1963)}} |broj = |vremenska_zona = +7:30 ([[Singapursko vrijeme|MST]]) |internet = |danas = {{flag|Australija}}<br>{{flag|Malezija}}<br>{{flag|Singapur}} |fusnote = {{notelist}} }} '''Kolonija Singapur''' ({{lang-en|Colony of Singapore}}) bila je [[krunska kolonija]] [[Britanski Imperij|Britanskog Imperija]] koja je postojala od [[1946.]] do [[1959.]] godine, kada je Singapur stekao [[Singapurska samouprava|samoupravu]] u sklopu Imperija; u periodu od [[1959.]] do [[1963.]] godine, sukladno promjenama statusa, bio je znan kao '''Država Singapur''' ({{lang-en|State of Singapore}}). Za vrijeme kolonijalnog perioda, Singapuru su bili pripojeni [[Božićni otok]], [[Kokosovi otoci]] te [[Labuan (krunska kolonija)|Labuan]]. Sam Singapur bio je britanski posjed još od [[1819.]] godine, a [[1824.]] godine pripojen je kolonijalnoj upravi te je od [[1826.]] godine bio u sklopu [[Tjesnačka naselja|Tjesnačkih naselja]]. Nakon [[Shōnan-tō|japanske okupacije]] i [[Britanska vojna uprava (Malaja)|vojne uprave]], Singapur je [[1946.]] godine stekao status samostalne kolonije u sklopu [[Britanski Imperij|Britanskog Imperija]]. Kolonijom je formalno upravljao [[Guverner Singapura|guverner]] u ime Krune, dok je lokalnu zakonodavnu vlast izvršavalo [[Zakonodavno vijeće (Singapur)|Zakonodavno vijeće]] do [[1955.]], odnosno [[Zakonodavna skupština (Singapur)|Zakonodavna skupština]] do [[1963.]] godine. == Početne godine i Zakonodavno vijeće == Međutim, situacija u Singapuru nakon rata bila je dosta loša zbog japanske okupacije, naročito po pitanju ekonomije i grane. Gospodarstvo se počelo oporavljati [[1947.]] godine, kada je utemeljeno i samostalno Izvršno vijeće, a godinu dana kasnije održani su i [[Opći izbori u Singapuru 1948.|prvi izbori]]. Izbori su bili velika stvar za Singapur, iako su na njima mogli sudjelovati samo punoljetni britanski državljani, od kojih se otprilike 23,000 (oko 10%) prijavilo za glasovanje; također, od 25 članova Zakonodavnog vijeća, birano je njih samo šest, dok je ostale imenovao Guverner ili trgovačka komora.<ref name="uslcAftermathOfWar">{{cite web |last=LePoer |first=Barbara Leitch |date=1989 |title=Singapore – Aftermath of War |url=http://countrystudies.us/singapore |access-date=17 April 2022 |publisher=Washington: GPO for the Library of Congress |archive-date=31 March 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220331224236/http://countrystudies.us/singapore/ |url-status=live }}</ref> Tri od šest mjesta u vijeću osvojila je novoformirana, konzervativna [[Progresivna stranka (Singapur)|Progresivna stranka]], dok su ostala tri mjesta pripala nezavisnim kandidatima. Tri mjeseca kasnije izbio je veliki [[Malajski ustanak]], na što su Britanci reagirali čvršćom kontrolom ljevičarskih grupacija kako u Maleziji, tako i u Singapuru; u to je doba donesen i kontroverzni [[Zakon u unutrašnjoj sigurnosti (Singapur)|Zakon u unutrašnjoj sigurnosti]], koji je omogućio zatvaranje na neodređeno vrijeme i bez sudskog procesa svih koji su percipirani kao "prijetnja sigurnosti".<ref name="uslcAftermathOfWar"/> Iako je odmah nakon rata pokret za osamostaljenje Malaje bio snažan, kako su ljevičari bili glavni zagovornici nezavisnosti, proces je usporen nakon donošenja kontroverznog zakona. Godine [[1951.]] održani su drugi izbori, a broj izabranih vijećnika povećan je na devet. Progresivna stranka opet je pobijedila, osvojivši šest od devet mandata, a iako je kolonijalna vlada i dalje bila dominantna, ovdje su se nazirale konture buduće singapurske vlade. == Zaknodavna skupština i put prema nezavisnosti == Dvije godine kasnije, nakon što je Malajski ustanak uglavnom smiren, osnovana je posebna komisija na čelu s [[George William Rendel|Georgeom Williamom Rendelom]], čiji je cilj bio utvrditi postoje li okolnosti za moguću nezavisnost Singapura; zaključci komisije sveli su se na poseban oblik ograničene samouprave. Zakonodavno vijeće bilo bi zamijenjeno [[Zakonodavna skupština (Singapur)|Zakonodavnom skupštinom]], koja bi brojala 32 člana, od kojih bi 25 bilo izabrano na općim izborima. Zakonodavna skupština kasnije bi birala [[Glavni ministar Singapura|Glavnog ministra]] i Vijeće ministara, a kolonija bi bila organizirana prema [[Parlamentarizam|parlamentarnom sustavu]]. Kruna bi zadržala jurisdikciju nad pitanjima unutrašnjih i vanjskih poslova te pravo na veto lokalnih zakona. Lokalne su vlasti prihvatile prijedlog te je sustav reformiran, a novi su izbori zakazani za [[2. travnja]] [[1955.]] godine. Novi izbori bili su znatno dinamičniji, a kako su prijave išle automatski, elektorat je povećan na 300,000 birača. Progresivna stranka doživjela je težak poraz, osvojivši samo četiri mjesta, dok je Radnički front s 10 mjesta postao najjača skupštinska stranka te je ubrzo formirao koalicijsku vladu.<ref name="uslcAftermathOfWar"/> Tada ljevičarska [[Stranka narodne akcije]] osvojila je tri mandata. Zakonodavna skupština pojačala je napore za osamostaljenjem. Dana [[30. studenog]] [[1959.]] godine donesena je ordonansa kojom su priznate nova [[Zastava Singapura|zastava]], [[Grb Singapura|grb]] i [[Majulah Singapura|himna]], što je bio značajan korak ka punoj samostalnosti. Iste godine, Singapur je stekao gotovo punu [[Singapurska samouprava|autonomiju]], a potpuno otcjepljenje i gašenje kolonije uslijedilo je [[16. rujna]] [[1963.]] godine, kada je Singapur [[Malezijski sporazum|pristupio]] [[Malezija|Malezijskoj Federaciji]] kao jedna od [[Singapur (savezna država)|saveznih država]]. == Reference == {{reflist}} {{Britanski Imperij}} {{Authority control}} [[Kategorija:Nastanci 1946.]] [[Kategorija:Prestanci 1963.]] [[Kategorija:Historija Singapura]] [[Kategorija:Bivše britanske kolonije]] 6oyggqkzhwruotypuk7krazxyaupvgn 42470841 42470839 2025-06-11T11:57:05Z Edgar Allan Poe 29250 42470841 wikitext text/x-wiki {{Okvir bivše zemlje svijeta |ime = Kolonija Singapur<br />{{small|{{nobold|(1946–1959)}}}}<hr />Država Singapur<br />{{small|{{nobold|(1959–1963)}}}}<hr />{{nobold|''Colony of Singapore<br>State of Singapore''}} |izvorno_ime = |genitiv = Singapura |kontinent = Azija |regija = |država = Singapur |status = [[Krunska kolonija]] [[Britanski Imperij|Britanskog Imperija]] |era = [[Hladni rat]] |godina_start = [[1946.]] |godina_kraj = [[1963.]] |datum_start = [[1. travnja]] [[1946.]] |datum_kraj = [[16. rujna]] [[1963.]] |događaj_start = {{nowrap|Ukidanje [[Tjesnačka naselja|Tjesnačkih naselja]]}} |događaj_kraj = [[Malezijski sporazum|Spajanje]] s [[Malezija|Malezijom]] |događaj_prije = |datum_prije = |događaj1 = {{nowrap|[[Labuan (kolonija)|Labuan]] dio [[Sjeverni Borneo (kolonija)|Sjevernog Bornea]]}} |datum_događaj1 = [[15. srpnja]] [[1946.]] |događaj2 = Status grada |datum_događaj2 = [[1951.]] |događaj3 = {{nowrap|[[Kokosovi otoci]] dio [[Australija|Australije]]}} |datum_događaj3 = {{nowrap|[[23. studenog]] [[1955.]]}} |događaj4 = {{nowrap|[[Božićni otok]] dio [[Australija|Australije]]}} |datum_događaj4 = [[1. listopada]] [[1958.]] |događaj5 = [[Singapurska samouprava|Autonomija]] |datum_događaj5 = [[1958.]] |događaj6 = |datum_događaj6 = |događaj7 = |datum_događaj7 = |događaj8 = |datum_događaj8 = |događaj9 = |datum_događaj9 = |događaj10 = |datum_događaj10 = |događaj_poslije = |datum_poslije = |p1 = Britanska vojna uprava (Malaja) |flag_p1 = Flag of the United Kingdom.svg |p2 = |flag_p2 = |p3 = |flag_p3 = |p4 = |flag_p4 = |p5 = |flag_p5 = |p6 = |flag_p6 = |p7 = |flag_p7 = |p8 = |flag_p8 = |p9 = |flag_p9 = |p10 = |flag_p10 = |p11 = |flag_p11 = |p12 = |flag_p12 = |p13 = |flag_p13 = |p14 = |flag_p14 = |p15 = |flag_p15 = |s1 = Malezija |flag_s1 = Flag of Malaysia.svg |s2 = Sjeverni Borneo (kolonija) |flag_s2 = Flag of North Borneo (1948–1963).svg |s3 = Kokosovi otoci |flag_s3 = Flag of Australia (converted).svg |s4 = Božićni otok |flag_s4 = Flag of Australia (converted).svg |s5 = |flag_s5 = |s6 = |flag_s6 = |s7 = |flag_s7 = |s8 = |flag_s8 = |s9 = |flag_s9 = |s10 = |flag_s10 = |s11 = |flag_s11 = |s12 = |flag_s12 = |s13 = |flag_s13 = |s14 = |flag_s14 = |s15 = |flag_s15 = |zastava = Flag of Singapore (1952–1959).svg |zastava_i = Zastava Singapura |zastava_tip = Zastava (1946–1959) |grb = Full_coat_of_arms_of_the_Colony_of_Singapore_(1948–1959).svg |grb_i = Grb Singapura |grb_tip = Grb (1946–1959) |geslo = ''[[Dieu et mon droit]]''<br />(sh.: "Bog i moje pravo"; 1946–1959)<br />''Majulah Singapura''<br />(sh.: "Naprijed Singapur"; 1959–1963) |himna = "[[God Save the King]]" (1946–1952)<br />"[[God Save the Queen]]" (1952–1959)<br />"[[Majulah Singapura]]" (1959–1963) |mapa = Singapore on the globe (Southeast Asia centered, early 1970s).svg |mapa_opis = |glavni_grad = [[Singapur]] |glavni_grad_egzil = |jezik = [[engleski jezik]] |vjera = |vlada_tip = {{nowrap|[[Krunska kolonija]]<br>([[ustavna monarhija]])}} |titula_vođa = [[Britanska monarhija|Monarh]] |vođa1 = [[George VI od Ujedinjenog Kraljevstva|George VI.]] |godina_vođa1 = [[1946.]] – [[1952.]] |vođa2 = [[Elizabeta II|Elizabeth II.]] |godina_vođa2 = [[1952.]] – [[1963.]] |vođa3 = |godina_vođa3 = |vođa4 = |godina_vođa4 = |vođa5 = |godina_vođa5 = |vođa6 = |godina_vođa6 = |vođa7 = |godina_vođa7 = |vođa8 = |godina_vođa8 = |vođa9 = |godina_vođa9 = |vođa10 = |godina_vođa10 = |titula_predstavnik = [[Guverner Singapura|Guverner]] |predstavnik1 = [[Franklin Gimson]] |godina_predstavnik1 = [[1946.]] – [[1952.]] |predstavnik2 = [[John Fearns Nicoll]] |godina_predstavnik2 = [[1952.]] – [[1955.]] |predstavnik3 = [[Robert Black (kolonijalni upravitelj)|Robert Black]] |godina_predstavnik3 = [[1955.]] – [[1957.]] |predstavnik4 = [[William Goode (kolonijalni upravitelj)|William Goode]] |godina_predstavnik4 = [[1957.]] – [[1959.]] |predstavnik5 = [[Yusof Ishak]]{{efn|Kao [[Yang di-Pertuan Negara]]. Funkcija [[Guverner Singapura|Guvernera]] ukinuta je nakon što je Singapur stekao gotovo potpunu autonomiju.}} |godina_predstavnik5 = [[1959.]] – [[1963.]] |zamjenik6 = |godina_zamjenik6 = |zamjenik7 = |godina_zamjenik7 = |zamjenik8 = |godina_zamjenik8 = |titula_zamjenik = [[Glavni ministar Singapura|Glavni ministar]] |zamjenik1 = [[David Marshall (singapurski političar)|David Marshall]] |godina_zamjenik1= [[1955.]] – [[1956.]] |zamjenik2 = [[Lim Yew Hock]] |godina_zamjenik2= [[1956.]] – [[1959.]] |zamjenik3 = [[Lee Kuan Yew]]{{efn|Kao [[Premijer Singapura]]. Funkcija [[Glavni ministar Singapura|Glavnog ministra]] ukinuta je nakon što je Singapur stekao gotovo potpunu autonomiju.}} |godina_zamjenik3= [[1959.]] – [[1963.]] |legislatura = {{nowrap|[[Zakonodavno vijeće (Singapur)|Zakonodavno vijeće]]<br>(1946–1955)<br />[[Zakonodavna skupština (Singapur)|Zakonodavna skupština]]<br>(1955–1963)}} |tip_dom1 = |dom1 = |tip_dom2 = |dom2 = |stat_godina1 = |stat_površina1 = |stat_pop1 = |stat_godina2 = |stat_površina2 = |stat_pop2 = |stat_godina3 = |stat_površina3 = |stat_pop3 = |stat_godina4 = |stat_površina4 = |stat_pop4 = |stat_godina5 = |stat_površina5 = |stat_pop5 = |valuta = {{ubl|[[malajski dolar]]<br>(1946–1953)|[[malajski i bornejski dolar]] (1953–1963)}} |broj = |vremenska_zona = +7:30 ([[Singapursko vrijeme|MST]]) |internet = |danas = {{flag|Australija}}<br>{{flag|Malezija}}<br>{{flag|Singapur}} |fusnote = {{notelist}} }} '''Kolonija Singapur''' ({{lang-en|Colony of Singapore}}) bila je [[krunska kolonija]] [[Britanski Imperij|Britanskog Imperija]] koja je postojala od [[1946.]] do [[1959.]] godine, kada je Singapur stekao [[Singapurska samouprava|samoupravu]] u sklopu Imperija; u periodu od [[1959.]] do [[1963.]] godine, sukladno promjenama statusa, bio je znan kao '''Država Singapur''' ({{lang-en|State of Singapore}}). Za vrijeme kolonijalnog perioda, Singapuru su bili pripojeni [[Božićni otok]], [[Kokosovi otoci]] te [[Labuan (krunska kolonija)|Labuan]]. Sam Singapur bio je britanski posjed još od [[1819.]] godine, a [[1824.]] godine pripojen je kolonijalnoj upravi te je od [[1826.]] godine bio u sklopu [[Tjesnačka naselja|Tjesnačkih naselja]]. Nakon [[Shōnan-tō|japanske okupacije]] i [[Britanska vojna uprava (Malaja)|vojne uprave]], Singapur je [[1946.]] godine stekao status samostalne kolonije u sklopu [[Britanski Imperij|Britanskog Imperija]]. Kolonijom je formalno upravljao [[Guverner Singapura|guverner]] u ime Krune, dok je lokalnu zakonodavnu vlast izvršavalo [[Zakonodavno vijeće (Singapur)|Zakonodavno vijeće]] do [[1955.]], odnosno [[Zakonodavna skupština (Singapur)|Zakonodavna skupština]] do [[1963.]] godine. == Početne godine i Zakonodavno vijeće == Međutim, situacija u Singapuru nakon rata bila je dosta loša zbog japanske okupacije, naročito po pitanju ekonomije i grane. Gospodarstvo se počelo oporavljati [[1947.]] godine, kada je utemeljeno i samostalno Izvršno vijeće, a godinu dana kasnije održani su i [[Opći izbori u Singapuru 1948.|prvi izbori]]. Izbori su bili velika stvar za Singapur, iako su na njima mogli sudjelovati samo punoljetni britanski državljani, od kojih se otprilike 23,000 (oko 10%) prijavilo za glasovanje; također, od 25 članova Zakonodavnog vijeća, birano je njih samo šest, dok je ostale imenovao Guverner ili trgovačka komora.<ref name="uslcAftermathOfWar">{{cite web |last=LePoer |first=Barbara Leitch |date=1989 |title=Singapore – Aftermath of War |url=http://countrystudies.us/singapore |access-date=17 April 2022 |publisher=Washington: GPO for the Library of Congress |archive-date=31 March 2022 |archive-url=https://web.archive.org/web/20220331224236/http://countrystudies.us/singapore/ |url-status=live }}</ref> Tri od šest mjesta u vijeću osvojila je novoformirana, konzervativna [[Progresivna stranka (Singapur)|Progresivna stranka]], dok su ostala tri mjesta pripala nezavisnim kandidatima. Tri mjeseca kasnije izbio je veliki [[Malajski ustanak]], na što su Britanci reagirali čvršćom kontrolom ljevičarskih grupacija kako u Maleziji, tako i u Singapuru; u to je doba donesen i kontroverzni [[Zakon u unutrašnjoj sigurnosti (Singapur)|Zakon u unutrašnjoj sigurnosti]], koji je omogućio zatvaranje na neodređeno vrijeme i bez sudskog procesa svih koji su percipirani kao "prijetnja sigurnosti".<ref name="uslcAftermathOfWar"/> Iako je odmah nakon rata pokret za osamostaljenje Malaje bio snažan, kako su ljevičari bili glavni zagovornici nezavisnosti, proces je usporen nakon donošenja kontroverznog zakona. Godine [[1951.]] održani su drugi izbori, a broj izabranih vijećnika povećan je na devet. Progresivna stranka opet je pobijedila, osvojivši šest od devet mandata, a iako je kolonijalna vlada i dalje bila dominantna, ovdje su se nazirale konture buduće singapurske vlade. == Zaknodavna skupština i put prema nezavisnosti == Dvije godine kasnije, nakon što je Malajski ustanak uglavnom smiren, osnovana je posebna komisija na čelu s [[George William Rendel|Georgeom Williamom Rendelom]], čiji je cilj bio utvrditi postoje li okolnosti za moguću nezavisnost Singapura; zaključci komisije sveli su se na poseban oblik ograničene samouprave. Zakonodavno vijeće bilo bi zamijenjeno [[Zakonodavna skupština (Singapur)|Zakonodavnom skupštinom]], koja bi brojala 32 člana, od kojih bi 25 bilo izabrano na općim izborima. Zakonodavna skupština kasnije bi birala [[Glavni ministar Singapura|Glavnog ministra]] i Vijeće ministara, a kolonija bi bila organizirana prema [[Parlamentarizam|parlamentarnom sustavu]]. Kruna bi zadržala jurisdikciju nad pitanjima unutrašnjih i vanjskih poslova te pravo na veto lokalnih zakona. Lokalne su vlasti prihvatile prijedlog te je sustav reformiran, a novi su izbori zakazani za [[2. travnja]] [[1955.]] godine. Novi izbori bili su znatno dinamičniji, a kako su prijave išle automatski, elektorat je povećan na 300,000 birača. Progresivna stranka doživjela je težak poraz, osvojivši samo četiri mjesta, dok je Radnički front s 10 mjesta postao najjača skupštinska stranka te je ubrzo formirao koalicijsku vladu.<ref name="uslcAftermathOfWar"/> Tada ljevičarska [[Stranka narodne akcije]] osvojila je tri mandata. Zakonodavna skupština pojačala je napore za osamostaljenjem. Dana [[30. studenog]] [[1959.]] godine donesena je ordonansa kojom su priznate nova [[Zastava Singapura|zastava]], [[Grb Singapura|grb]] i [[Majulah Singapura|himna]], što je bio značajan korak ka punoj samostalnosti. Iste godine, Singapur je stekao gotovo punu [[Singapurska samouprava|autonomiju]], a potpuno otcjepljenje i gašenje kolonije uslijedilo je [[16. rujna]] [[1963.]] godine, kada je Singapur [[Malezijski sporazum|pristupio]] [[Malezija|Malezijskoj Federaciji]] kao jedna od [[Singapur (savezna država)|saveznih država]]. == Reference == {{reflist}} {{Britanski Imperij}} {{Authority control}} [[Kategorija:Nastanci 1946.]] [[Kategorija:Prestanci 1963.]] [[Kategorija:Historija Singapura]] [[Kategorija:Bivše britanske kolonije]] 9sgwzrssihxelidofqbam315cbjr5yw Singapur (savezna država) 0 4716066 42470840 42470382 2025-06-11T11:53:35Z Edgar Allan Poe 29250 42470840 wikitext text/x-wiki {{Okvir bivše zemlje svijeta |ime = Savezna država Singapur |izvorno_ime = ''Negeri Singapura'' |genitiv = Singapura |kontinent = Azija |regija = |država = |status = [[Savezne države i teritoriji Malezije|Savezna država Malezije]] |era = [[Hladni rat]] |godina_start = [[1963.]] |godina_kraj = [[1965.]] |datum_start = [[16. rujna]] [[1963.]] |datum_kraj = [[9. kolovoza]] [[1965.]] |događaj_start = [[Malezijski sporazum|Ujedinjenje]] |događaj_kraj = Isključenje |događaj_prije = |datum_prije = |događaj1 = |datum_događaj1 = |događaj2 = |datum_događaj2 = |događaj3 = |datum_događaj3 = |događaj4 = |datum_događaj4 = |događaj5 = |datum_događaj5 = |događaj6 = |datum_događaj6 = |događaj7 = |datum_događaj7 = |događaj8 = |datum_događaj8 = |događaj9 = |datum_događaj9 = |događaj10 = |datum_događaj10 = |događaj_poslije = |datum_poslije = |p1 = Država Singapur |flag_p1 = Flag of Singapore.svg |p2 = |flag_p2 = |p3 = |flag_p3 = |p4 = |flag_p4 = |p5 = |flag_p5 = |p6 = |flag_p6 = |p7 = |flag_p7 = |p8 = |flag_p8 = |p9 = |flag_p9 = |p10 = |flag_p10 = |p11 = |flag_p11 = |p12 = |flag_p12 = |p13 = |flag_p13 = |p14 = |flag_p14 = |p15 = |flag_p15 = |s1 = Singapur |flag_s1 = Flag of Singapore.svg |s2 = |flag_s2 = |s3 = |flag_s3 = |s4 = |flag_s4 = |s5 = |flag_s5 = |s6 = |flag_s6 = |s7 = |flag_s7 = |s8 = |flag_s8 = |s9 = |flag_s9 = |s10 = |flag_s10 = |s11 = |flag_s11 = |s12 = |flag_s12 = |s13 = |flag_s13 = |s14 = |flag_s14 = |s15 = |flag_s15 = |zastava = Flag of Singapore.svg |zastava_i = |zastava_tip = Zastava |grb = Coat of arms of Singapore.svg |grb_i = |grb_tip = Grb |geslo = |himna = |mapa = Malaysia Singapore Locator.svg |mapa_opis = Singapur u sklopu [[Malezija|Malezije]] |glavni_grad = [[Singapur]] |glavni_grad_egzil = |jezik = |vjera = |vlada_tip = [[Savezna država]] |titula_vođa = {{nowrap|[[Yang di-Pertuan Negara]]}} |vođa1 = [[Yusof Ishak]] |godina_vođa1 = [[1963.]] – [[1965.]] |vođa2 = |godina_vođa2 = |vođa3 = |godina_vođa3 = |vođa4 = |godina_vođa4 = |vođa5 = |godina_vođa5 = |vođa6 = |godina_vođa6 = |vođa7 = |godina_vođa7 = |vođa8 = |godina_vođa8 = |vođa9 = |godina_vođa9 = |vođa10 = |godina_vođa10 = |titula_zamjenik = [[Premijer Singapura|Predsjednik vlade]] |zamjenik1 = [[Lee Kuan Yew]] |godina_zamjenik1 = [[1963.]] – [[1965.]] |zamjenik2 = |godina_zamjenik2 = |zamjenik3 = |godina_zamjenik3 = |zamjenik4 = |godina_zamjenik4 = |zamjenik5 = |godina_zamjenik5 = |zamjenik6 = |godina_zamjenik6 = |zamjenik7 = |godina_zamjenik7 = |zamjenik8 = |godina_zamjenik8 = |titula_predstavnik = |predstavnik1 = |godina_predstavnik1= |predstavnik2 = |godina_predstavnik2= |predstavnik3 = |godina_predstavnik3= |predstavnik4 = |godina_predstavnik4= |predstavnik5 = |godina_predstavnik5= |predstavnik6 = |godina_predstavnik6= |predstavnik7 = |godina_predstavnik7= |predstavnik8 = |godina_predstavnik8= |legislatura = {{nowrap|[[Zakonodavna skupština (Singapur)|Zakonodavna skupština]]}} |tip_dom1 = |dom1 = |tip_dom2 = |dom2 = |stat_godina1 = [[1964.]] |stat_površina1 = 670 |stat_pop1 = 1841600 |stat_godina2 = |stat_površina2 = |stat_pop2 = |stat_godina3 = |stat_površina3 = |stat_pop3 = |stat_godina4 = |stat_površina4 = |stat_pop4 = |stat_godina5 = |stat_površina5 = |stat_pop5 = |valuta = |broj = |vremenska_zona = |internet = |danas = {{flag|Singapur}} |fusnote = }} '''Singapur''' ({{lang-ms|Singapura}}), službeno '''Savezna država Singapur''' ({{lang-ms|Negeri Singapura}}) bila je jedna od 14 [[Savezne države i teritoriji Malezije|saveznih država]] te jedna od osnivačica [[Malezija|Malezije]], koja je bila dio Malezije od [[1963.]] do [[1965.]] godine. Malezija je službeno formirana [[16. rujna]] [[1963.]] godine [[Malezijski sporazum|ujedinjenjem]] tadašnje [[Malajska Federacija|Malajske Federacije]] s krunskim kolonijama [[Sjeverni Borneo (kolonija)|Sjevernim Borneom]], [[Sarawak (kolonija)|Sarawakom]] i [[Singapur (kolonija)|Singapurom]]. Ovime je formalno dokinuta britanska vladavina u Singapuru, koja je trajala još otkako je [[Stamford Raffles]] [[1819.]] godine uspostavio britanski posjed na otoku. U vrijeme ujedinjenja, Singapur je bio najmanja savezna država Malezije po površini, ali je imao najviše stanovnika. Ujedinjenje bivših britanskih kolonija podržale su i ubrzale sve strane, bojeći se širenja [[Komunizam|komunizma]] na to područje ([[domino teorija]]), s obzirom da je komunizam smatran egzistencijalnom prijetnjom u svim teritorijima prije ujedinjenja. Međutim, na samom početku pokazalo se kako je unija izrazito nestabilna zbog jakih tenzija i nepovjerenja koje je postojalo između Singapura i centralne vlasti u [[Kuala Lumpur]]u. Sukobi oko financija, politike i rasnih odnosa bili su česti. Na ekonomskom planu, Singapur je trpio posljedice snažnih trgovinskih restrikcija, iako im je ranije bilo obećano osnivanje zajedničkog tržišta u zamjenu za dio poreznih prihoda; Singapur se osvećivao uskraćivanjem zajmova [[Sabah]]u i Sarawaku. Na političkom planu, malajska stranka [[UMNO]] i singapurska [[Stranka narodne akcije]] ušle su jedne drugima u područje djelovanja, unatoč ranijim dogovorima da to neće činiti.<ref>{{cite book |author=Mohamed Noordin Sopiee |title=From Malayan Union to Singapore separation: political unification in the Malaysia region, 1945–65 |year=2005 |publisher=University Malaya Press |isbn=978-9831001943 |edition=2nd}}</ref> Ovo je dovelo do masovnih [[Rasne pobune u Singapuru 1964.|rasnih pobuna]] tijekom [[1964.]] godine, što je djelomično pripisano UMNO-ovom zagovaranju [[Pozitivna diskriminacija|pozitivne diskriminacije]] prema Malajcima u Singapuru, a što je rađeno uz pomoć sa strankom povezanih novina ''[[Utusan Malaysia|Utusan Melayu]]''.<ref>{{Cite book |chapter= Winning and losing Malay support: PAP-Malay community relations |editor= Barr, M. |editor2= Trocki, C. A. |title= Paths not taken: Political pluralism in post-war Singapore |last= Rahim |first=L.Z. |publisher= NUS Press |year=2008 |location= Singapore |pages= 95–115}}</ref> Situacija je eskalirala do razine nasilja, tako da je malezijski premijer [[Tunku Abdul Rahman]], shvativši da nema alternative, dana [[7. kolovoza]] [[1965.]] predložio [[Parlament Malezija|Parlamentu Malezije]] da izbaci Singapur iz federacije.<ref name="Road to Independence">{{cite news |title=Road to Independence |url=http://ourstory.asia1.com.sg/merger/merger.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20131013002423/http://ourstory.asia1.com.sg/merger/merger.html |archive-date=13 October 2013 |publisher=Headlines, Lifelines, by [[AsiaOne]] |year=1998}}</ref> Iako su se [[Lee Kuan Yew]] i njegova stranka trudili da zaustave tu odluku, parlament je [[9. kolovoza]] [[1965.]] godine jednoglasno (126:0) odlučio izbaciti Singapur iz Malezija, s tim da singapurski predstavnici nisu bili prisutni na glasovanju. Istoga dana, uplakani Lee objavio je da je od toga dana, Singapur suverena država i preuzeo je funkciju [[Premijer Singapura|premijera Singapura]].<ref>{{cite web |last1=HistorySG |title=Singapore separates from Malaysia and becomes independent – Singapore History |url=http://eresources.nlb.gov.sg/history/events/dc1efe7a-8159-40b2-9244-cdb078755013 |website=eresources.nlb.gov.sg |publisher=National Library Board |access-date=9 March 2020}}</ref><ref>{{cite web |author= Lee Kuan Yew |author-link=Lee Kuan Yew |title=Transcript of a Press Conference | place = Broadcasting House, [[Singapore]] |url= http://www.nas.gov.sg/archivesonline/data/pdfdoc/lky19650809b.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20140809182331/http://www.nas.gov.sg/archivesonline/data/pdfdoc/lky19650809b.pdf |archive-date=9 August 2014 |publisher= [[Government of Singapore]] | via = [[National Archives of Singapore]] |date=9 August 1965 |pages=21–22}}</ref> Iako se danas uzima kao činjenica da je Singapur iznenada i protiv svoje volje izbačen iz Malezije, činjenica je da su planovi za eventualno istupanje Singapura iz zajednice postojali još [[1964.]] godine, kada su se vodili tajni pregovori koji bi pripremili obje strane na eventualno istupanje. Ovo je otkriveno zahvaljujući tzv. "Dosjeu Albatros" (to je bila referenca na izjavu Leejevog zamjenika, [[Goh Keng Swee|Goha Kenga Sweeja]], da je unija s Malezijom za Singapur značila da imaju "albatrosa oko vrata"),<ref>{{Cite news|url = https://www.straitstimes.com/opinion/secret-documents-reveal-extent-of-negotiations-for-separation|title = Secret documents reveal extent of negotiations for Separation|newspaper = The Straits Times|date = 22 December 2015|last1 = Lim|first1 = Edmund|access-date = 2025-05-30|archive-date = 2021-09-20|archive-url = https://web.archive.org/web/20210920150329/https://www.straitstimes.com/opinion/secret-documents-reveal-extent-of-negotiations-for-separation}}{{page needed|date=November 2024}}</ref> koji je u cijelosti deklasificiran [[2023.]] godine.<ref>{{cite web |last1=Ong |first1=Justin |title='Albatross file' with details of top-level talks before Singapore separated from Malaysia to be declassified, released publicly |url=https://www.todayonline.com/singapore/albatross-file-declassified-talks-separation-malaysia-2118676 |newspaper=[[TODAY (Singapore newspaper)|TODAY]] |date=February 28, 2023}}</ref> == Reference == {{reflist}} == Literatura == * {{cite web |last1=Lim |first1=Tin Seng |title=Merger with Malaysia |url=https://eresources.nlb.gov.sg/infopedia/articles/SIP_2017-11-06_110458.html |website=Singapore Infopedia |publisher=National Library Board |access-date=9 March 2020}} * {{cite book |last=Chan |first=Heng Chee |author-link=Chan Heng Chee |title=Singapore: The Politics of Survival, 1965–1967 |url=https://archive.org/details/singaporepolitic0000chan |url-access=registration |location=Singapore; Kuala Lumpur |publisher=Oxford University Press |year=1971 |oclc=462273878}} * {{cite web |last=Lee |first=Kuan Yew |author-link=Lee Kuan Yew |title=Transcript of Recorded Press Conference by the Prime Minister, Mr. Lee Kuan Yew, Broadcast over Radio Singapore at 7.10 p.m. on Sunday, November 19, 1961 &#91;Singapore Government Press Statement MC. No. 74/61/TTS&#93; |url=http://www.nas.gov.sg/archivesonline/data/pdfdoc/lky19611119.pdf |archive-url=https://web.archive.org/web/20140809180033/http://www.nas.gov.sg/archivesonline/data/pdfdoc/lky19611119.pdf |archive-date=9 August 2014 |publisher=Government of Singapore (archived on the [[National Archives of Singapore]] website) |date=19 November 1961}} (An interview with the Prime Minister of Singapore regarding merger negotiations.) * {{cite web |last=Lim |first=Siew Yea |title=Communalism and Communism at Singaporean Independence |url=http://www.postcolonialweb.org/singapore/government/lim4.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20120821042215/http://postcolonialweb.org/singapore/government/lim4.html |archive-date=21 August 2012 |publisher=Contemporary Postcolonial and Postimperial Literature in English |access-date=9 August 2014}} * {{cite book |author=Mohamed Noordin Sopiee |title=From Malayan Union to Singapore Separation: Political Unification in the Malaysia Region, 1945–65 |edition=2nd |location=Kuala Lumpur |publisher=[[University of Malaya|University of Malaya Press]] |year=2005 |isbn=978-9831001943}} *S'pore must merge with Malaya, Straits Times, 7 May 1952, 1. (From NewspaperSG)|url=https://eresources.nlb.gov.sg/newspapers/Digitised/Article/straitstimes19520507-1.2.21 {{Authority control}} [[Kategorija:Nastanci 1963.]] [[Kategorija:Prestanci 1965.]] [[Kategorija:Bivše države u Aziji]] [[Kategorija:Historija Singapura]] [[Kategorija:Historija Malezije]] 76u0n8aqgf5b10v0gayr3eo1tm1m9hc Wikipedija:Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka 4 4716133 42470780 42470495 2025-06-11T01:43:35Z Vipz 151311 /* Učesnici i učesnice */ + 42470780 wikitext text/x-wiki Na prijedlog [[Wikipedia:Međuprojektna saradnja|Inicijative za međuprojektnu saradnju]] pokreće se regionalna akcija sređivanja članaka kojima je osporena [[Wikipedia:Neutralno gledište|neutralnost]]. Akcija se održava '''od 15. juna do 30. jula 2025'''. Cilj ove akcije jest smanjenje broja članaka koji imaju oznaku osporene neutralnosti, kao i promoviranje neutralnog gledišta kao jednog od [[Wikipedija:Pet stubova|temeljnih stubova Wikipedije]]. Pozivaju se svi urednici i urednice da doprinesu poboljšanju sadržaja i očuvanju enciklopedijske nepristranosti. Projekt se organizira na Wikipedijama na [[Bosanski jezik|bosanskom]], [[Hrvatski jezik|hrvatskom]], [[Srpski jezik|srpskom]] i [[Srpskohrvatski jezik|srpskohrvatskom jeziku]]. == O Međuprojektnoj saradnji == {{see also|Wikipedia:Međuprojektna saradnja}} '''Inicijativa za međuprojektnu saradnju''', poznata pod skraćenim nazivom '''Međuprojektna saradnja''' ('''MPS'''), okuplja volontere i volonterke iz Wikimedijinih zajednica na bosanskom, crnogorskom, hrvatskom, srpskom i srpskohrvatskom jeziku. Fokusirana je na jačanje komunikacije među zajednicama, organiziranje zajedničkih uređivačkih maratona, koordiniranje uzajamnih poduhvata i smanjenje redundantnog rada boljom razmjenom znanja i iskustava za dobrobit svih uključenih projekata. == Ciljevi == Opći ciljevi akcije u skladu su s ciljevima [[Fondacija Wikimedija|Wikimedije]] općenito, a odnose se na kvalitet Wikimedijinog sadržaja te održivost saradnje: * Smanjiti broj članaka sa osporenim neutralnim gledištem. * Poboljšati neutralnost članaka kao jednog od pet stubova Wikipedije. * Povećati kvalitet Wikimedijinog sadržaja. * Podstaknuti lokalno učešće u međuprojektnim kampanjama. * Dati podršku budućoj saradnji između naših projekata. Lista ciljeva podložna je izmjenama i dopunama. Prije mijenjanja ciljeva započnite raspravu na stranici za razgovor uz informiranje organizatora. == Smjernice == U nastavku su pružene smjernice o radu: # Izaberite neki neobjektivni članak (npr. iz neke kategorije navedene u odjeljku '''[[#Resursi|Resursi]]'''). # Sredite članak u skladu s Wikipedijinim pravilima i smjernicama o neutralnosti (v. [[Wikipedia:Neutralno gledište]]). # '''Ostavite recenziju''' (temeljit komentar) istog članka na '''barem jednoj''' od ostalih Wikipedija koje učestvuju u akciji. ## Ako članak ne postoji ni na jednoj drugoj Wikipediji, ne ostavljate recenziju. # Upišite svoj doprinos u odjeljak '''[[#Evidencija|Evidencija]]'''. == Učesnici i učesnice == <!-- Da biste se priključili, u novom redu dodajte tarabu i četiri tilde: # ~~~~ Hvala na učešću! --> U nastavku su navedeni učesnici i učesnice akcije: # [[Korisnik:Aca|Aca]] ([[Razgovor s korisnikom:Aca|razgovor]]) 5. juna 2025. u 11:08 (CEST) # [[Korisnik:Vipz|Vipz]] ([[Razgovor s korisnikom:Vipz|razgovor]]) 11. juna 2025. u 03:43 (CEST) # == Organizatori == U slučaju bilo kakvih nejasnoća ili pitanja, možete kontaktirati s međuprojektnim organizatorima – '''[[Korisnik:Panasko|Panaskom]]''' i '''[[Korisnik:Aca|Acom]]'''. == Resursi == Predložene članke za sređivanje možete naći u sljedećim kategorijama: * [[:Kategorija:Članci koji nisu neutralni]] ({{PAGESINCAT:Članci koji nisu neutralni}}) * [[:Kategorija:Članci koji možda sadrže originalno istraživanje]] ({{PAGESINCAT:Članci koji možda sadrže originalno istraživanje}}) * [[:Kategorija:Članci kojima je osporena tačnost]] ({{PAGESINCAT:Članci kojima je osporena tačnost}}) * [[:Kategorija:Članci s ograničenim geografskim dosegom]] ({{PAGESINCAT:Članci s ograničenim geografskim dosegom}}) * [[:Kategorija:Članci sa neprovjerenim izjavama]] ({{PAGESINCAT:Članci sa neprovjerenim izjavama}}) Lista resursa nije iscrpna. Slobodno možete dodati nove resurse. Organizatori mogu ukloniti resurse koje smatraju neadekvatnima. == Nagrada == U nastavku je [[/Nagrada|nagrada]] koja će biti dodijeljena aktivnim učesnicima i učesnicama akcije: {{/Nagrada}} Nagradu dodjeljuju organizatori, uz eksplicitno odobrenje inicijative, pošto se akcija završi. == Evidencija == U nastavku je pružena evidencija sređenih članaka: {| class="wikitable sortable" |+Evidencija sređenih članaka |- !R. br.!! Članak !! Sredio/-la !Sažetak sređivanja !Recenzija |- | 0. || [[Primjer]] || {{u|Aca}} || ''Globaliziranje'' || [[:bs:Razgovor:Primjer|bs]] |- |1. || || || || |- |2. || || || || |- |3. || || || || |- |4. || || || || |- |5. || || || || |} [[Kategorija:Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka| ]] [[Kategorija:Uređivačke akcije|Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka]] [[Kategorija:Međuprojektna saradnja|Akcija sređivanja neutralnosti članaka]] cm1dj3zhvxvzs6834nxatc0egh6itef Wikipedija:Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka/Nagrada 4 4716134 42470782 42470290 2025-06-11T01:56:52Z Vipz 151311 koristi zadanu boju teksta da se pravilno prikazuje na svim temama (npr. stari vector) 42470782 wikitext text/x-wiki {| style="max-width:170px; margin:auto; text-align:center; background:var(--background-color-progressive, #36c); border-radius:2px; font-size:85%;" | style="background:var(--color-inverted, #fff); padding:5px;" | [[File:Barnstar of Integrity Hires.png|120px|link=]]<br />Za učešće u<br />[[Wikipedija:Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka|Međuprojektnom<br />sređivanju<br />neutralnosti<br />članaka]] |- | style="color:var(--color-inverted-fixed, #fff); padding:5px;" | Dodijelila<br />[[Wikipedia:Međuprojektna saradnja|<span style="color:var(--color-inverted-fixed, #fff); font-weight:bold;">Međuprojektna saradnja</span>]] |}<noinclude> {{dokumentacija|content=Ovo je nagrada koja će biti dodijeljena aktivnim učesnicima i učesnicama [[Wikipedija:Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka|Međuprojektne akcije sređivanja neutralnosti članaka]]. Nagradu dodjeljuju organizatori, uz eksplicitno odobrenje inicijative, pošto se akcija završi.}} [[Kategorija:Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka|*]] </noinclude> 7ri0t1slcdz2dnz3fd3bdnoiob9bqu2 42470783 42470782 2025-06-11T02:10:31Z Vipz 151311 popravak, poboljšanje; kompaktnije, elegantnije 42470783 wikitext text/x-wiki {| style="max-width:170px; margin:auto; text-align:center; border: 2px #36c solid; font-size:85%;" | padding:5px;" | [[File:Barnstar of Integrity Hires.png|120px|link=]]<br />Za učešće u<br />[[Wikipedija:Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka|Međuprojektnom sređivanju<br />neutralnosti članaka]] |- | style="background: #36c; color:var(--color-inverted-fixed, #fff); padding:5px;" | Dodijelila<br />[[Wikipedia:Međuprojektna saradnja|<span style="color:var(--color-inverted-fixed, #fff); font-weight:bold;">Međuprojektna saradnja</span>]] |}<noinclude> {{dokumentacija|content=Ovo je nagrada koja će biti dodijeljena aktivnim učesnicima i učesnicama [[Wikipedija:Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka|Međuprojektne akcije sređivanja neutralnosti članaka]]. Nagradu dodjeljuju organizatori, uz eksplicitno odobrenje inicijative, pošto se akcija završi.}} [[Kategorija:Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka|*]] </noinclude> 5didqveues9m4e69gt5e22wqjnlsz4b Telekomunikacijski centar Skoplje 0 4716155 42470735 42470155 2025-06-10T20:48:01Z Zavičajac 76707 42470735 wikitext text/x-wiki [[File:Hauptpost skopje.JPG|mini|desno|Pošta u Skoplju]] '''Telekomunikacioni centar u Skoplju''', poznat i kao Pošta u [[Skoplje|Skoplju]], nalazi se u centru glavnog grada [[Sjeverna Makedonija|Sjeverne Makedonije]]. Predstavlja jedan od najznačajnijih objekata izgrađenih u obnovi poslije [[zemljotres]]a 1963. god. Autor ove zgrade je makedonski [[Arhitektura|arhitekta]] [[Janko Konstantinov]]. Skoplje je [[Potres u Skoplju 1963.|26. jula 1963.]] godine bio pogođen razornim zemljotresom koji je oduzeo živote više od 1.000 ljudi i uništio preko 65% zgrada u glavnom gradu. Zemljotres je bio prekretnica u razvoju grada. Ubrzo je započela obnova grada i bio je izgrađen veliki broj objekata i spomenika u duhu [[Moderna arhitektura|moderne arhitekture]].<ref>{{Cite web |url= https://isie.org.mk/wp-content/uploads/2022/09/SRB_Monumental_MK.pdf |title= Simbol brutalizma glavnog grada - TELEKOMUNIKACIONI CENTAR |work= MONUMENTAL MK 05.11.2021. |accessdate= 29. 5. 2025}}</ref> Projekat je u tri varijante završen do 1972. godine u stili [[Brutalizam|brutalizma]]. Realizovan je u nekoliko faza. U prvoj fazi izgrađeni su kula (visina 7 spratova) i blok (visina 4 sprata) u kome je smještena [[Telekomunikacije|telekomunikaciona]] oprema. Zatim je realizovana i „Šalter sala“, prostor za rad sa javnošću. Nalazi na zapadnoj strani, u neposrednoj blizini bulevara „Goce Delčev“ i „Ilinden“. Prepoznatljiva je po svom kružnom obliku i predstavlja dopunu figurativne igre elemenata - vertikale [[Telekomunikacija|telekomunikacijske]] kule, pravougaonog telekomunikacijskog bloka i predviđene administrativne zgrade (u [[kvadrat]]nom obliku). U sali su postavljeni [[mural]]i s motivima iz [[Narodnooslobodilačka borba|Narodnooslobodilačke borbe]] poznatog makedonskog akademskog slikara Borka Lazeskog (1917. - 1993.), koji su uništeni u požaru 2013. godine. Telekomunikacioni centar izgrađen je u natur [[beton]]u. Fasadna platna tretirana su širokim potezima, a površine na betonu su bile bez bilo kakve dorade. Trend pretvaranja postojećih zgrada u savremene scenografije nije mimoišao ni ovu zgradu. [[File:Skopje Post.jpg|mini|lijevo|]] Maketa ovog objekta bila je predstavljena na izložbi 2018-2019. god. pod naslovom - "Ka betonskoj utopiji: Arhitektura u Jugoslaviji, u [[Muzej moderne umjetnosti (New York)|Muzeju moderne umjetnosti (MoMA) u New Yorku]] kao i na mnogim drugim izložbama širom svijeta. == Vanjske veze == * {{Cite web |url= https://www.bbc.com/news/world-europe-46960948 |title= Brutalistički beton stare Jugoslavije inspiriše novu generaciju |work= BBC - 28.01,2019 |accessdate= 19. 5. 2025}}{{en}} == Izvori == {{Reflista}} {{Commonscat|Telecom building (Skopje)}} [[Kategorija:Moderna arhitektura u Makedoniji]] [[Kategorija:Brutalna arhitektura]] [[Kategorija:Skoplje]] sr64r39lkd1fuae7884uvzmnu8r5k9p Razgovor o Wikipediji:Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka 5 4716197 42470692 2025-06-10T17:50:01Z Mladifilozof 604 /* pojašnjenje */ novi odjeljak 42470692 wikitext text/x-wiki == pojašnjenje == Akcija zvuči zanimljivo i upravo čitam smernice, samo nije mi jasno šta znači recenzija i gde je trebam ostaviti? Npr. ako ovde na sh wiki hoću da sredim neki članak, da li recenziju ostavljam ovde ili na drugoj wiki? – [[Korisnik:Mladifilozof|Mladifilozof]] ([[Razgovor s korisnikom:Mladifilozof|razgovor]]) 10. juna 2025. u 19:50 (CEST) 1yzp4v04lg7fmhddw6xozrrwjg49djt Krvavi marš 0 4716198 42470700 2025-06-10T18:14:57Z Mladifilozof 604 Mladifilozof premješta stranicu [[Krvavi marš]] na [[Masakr u Šapcu]] 42470700 wikitext text/x-wiki #PREUSMJERI [[Masakr u Šapcu]] 9pf4f0gy5d4145ql11t8ns98tbszfrc Jasenovac, koncentracioni logor 0 4716199 42470704 2025-06-10T18:17:51Z Mladifilozof 604 Preusmjereno na [[Koncentracijski logor Jasenovac]] 42470704 wikitext text/x-wiki #PREUSMJERI [[Koncentracijski logor Jasenovac]] 50tv9v9zwdflrut02mdsxta3u06u768 Miloš Dudić 0 4716200 42470717 2025-06-10T19:12:59Z Mladifilozof 604 sa sr wiki 42470717 wikitext text/x-wiki {{Heroj M | slika = Dudic Milos.jpg | opis_slike=Miloš Dudić |didaskalija=MILOŠ DUDIĆ | datum_rođenja = {{Datum rođenja|1915|8|15|}} | mesto_rođenja =[[Klinci (Valjevo)|Klinci]], kod [[Valjevo|Valjeva]] | država_rođenja =[[Kraljevina Srbija]] | datum_smrti = {{Datum smrti|1944|1|0|1915|8|15|}} | mesto_smrti =[[Šekovići]] | država_smrti = [[Nezavisna Država Hrvatska|ND Hrvatska]] |profesija=vojno lice |KPJ=[[1939]]. |rat=[[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačka borba]] |NOB=zamenik komandanta<br />[[Prva šumadijska brigada NOVJ|Prve šumadijske brigade]] |služba=[[Jugoslovenska vojska|Vojska Kraljevine Jugoslavije]]<br />[[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOV i PO Jugoslavije]] |čin=[[potpukovnik]] |narodni heroj=[[25. septembar|25. septembra]] [[1944]]. }} '''Miloš Miša Dudić''' ([[Klinci (Valjevo)|Klinci]], kod [[Valjevo|Valjeva]], [[15. avgust]] [[1915]] — [[Šekovići]], [[januar]] [[1944]]) je bio srpski [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|partizan]], učesnik [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačke borbe]] i [[narodni heroj Jugoslavije]]. == Biografija == Rođen je [[15. avgust]]a [[1915]]. godine u selu [[Klinci (Valjevo)|Klinci]], kod [[Valjevo|Valjeva]]. Potiče iz zemljoradničke porodice. Milošev otac [[Dragojlo Dudić|Dragojlo]], bio je član [[Savez komunista Jugoslavije|KP Jugoslavije]] od [[1920]]. godine i aktivni učesnik [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačke borbe]], poginuo je, novembra [[1941]]. godine, na funkciji predsednika Glavnog Narodnooslobodilačkog odbora Srbije. Posle završene gimnazije u [[Valjevo|Valjevu]], upisao je [[Vojna akademija (Beograd)|Vojnu akademiju]] u [[Beograd]]u. === Drugi svetski rat === Rat ga je zatekao kao [[poručnik]]a [[jugoslovenska vojska|jugoslovenske kraljevske vojske]]. Posle kapitulacije [[Kraljevina Jugoslavija|Kraljevine Jugoslavije]] uspeo je da izbegne zarobljavanje i došao u rodno selo. Zajedno sa ocem [[Dragojlo Dudić|Dragojlom]], koji je tada bio član Okružnog komiteta KPJ za Valjevo, aktivno je učestvovao u organizovanju ustanka. Juna [[1941]]. godine postao je komandant Azbukovačke partizanske čete, a zatim Rađevskog bataljona [[Valjevski partizanski odred|Valjevskog partizanskog odreda]]. Član [[Savez komunista Jugoslavije|Komunističke partije Jugoslavije]] je od novembra [[1941]]. godine. U novembru 1941, kada se posle [[Prva neprijateljska ofanziva|Prve neprijateljske ofanzive]] glavnina partizanskih jedinica povukla u [[Sandžak]], Miloš je ostao u [[Mačva|Mačvi]] kao komandant [[Suvoborski partizanski odred|Suvoborskog partizanskog odreda]]. Marta [[1943]]. godine postao je komandant [[Valjevski partizanski odred|Valjevskog partizanskog odreda]], a nekoliko meseci kasnije zamenik komandanta [[Prva šumadijska brigada NOVJ|Prve šumadijske brigade]]. Novembra [[1943]]. njegova brigada krenula je u [[Sandžak]], da se priključi [[Druga proleterska divizija NOVJ|Drugoj proletrskoj diviziji]]. Na tom putu je, [[4. decembar|4. decembra]] [[1943]]. godine, učestvovala u [[operacija Kugelblic|bici za Prijepolje]]. Miloš je tokom te borbe teško ranjen. Borci su ga nosili preko [[Ozren (Bosna i Hercegovina)|Ozrena]] i [[Konjuh (planina)|Konjuha]] do [[Centralna bolnica NOVJ|Centralne bolnice NOVJ]], ali je od posledica teškog ranjavanja preminuo sredinom januara [[1944]]. godine u [[Šekovići]]ma. == Priznanja == Odlukom [[Drugo zasedanje AVNOJ-a#Predsedništvo AVNOJ-a|Predsedništva]] [[Antifašističko veće narodnog oslobođenja Jugoslavije|Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije]] (AVNOJ), a na predlog Vrhovnog komandanta [[Jugoslovenska narodna armija|Jugoslovenske armije]] [[Maršal Jugoslavije|maršala]] [[Josip Broz Tito|Josipa Broza Tita]] za „osvedočena herojska dela na bojnom polju i herojsko držanje pred neprijateljem“ proglašen je za [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja]] [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe septembar 1941.#25. septembar|25. septembra 1944]]. godine. Istom odlukom za narodne heroje proglašeni su i drugi istaknuti partizanski borci i rukovodioci [[Ustanak u Srbiji 1941.|ustanka u Srbiji 1941.]] godine — [[Filip Kljajić Fića]], [[Ratko Mitrović]], [[Dušan Jerković]] i [[Milan Ilić Čiča]].{{sfn|Zbornik NOR|1949|p=486}}{{sfn|Narodni heroji 1|1982|p=325}} == Literatura == * {{Cite book|ref={{harvid|Zbornik NOR|1949}}|title=[[Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu jugoslovenskih naroda]], tom -{II}-, knjiga -{I}- — Bilten Vrhovnog štaba Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije 1941—1945.|year=1949|publisher=Vojno-istorijski institut Jugoslovenske armije|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=58734343}} * {{Cite book|ref={{harvid|Zbornik heroja|1957}}|title=[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Zbornik narodnih heroja Jugoslavije]]|year=1957|publisher=Omladina|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=50964999}} * {{Cite book|ref={{harvid|Narodni heroji 1|1982}}|title=[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Narodni heroji Jugoslavije]] tom -{I}-|year=1982|publisher=Narodna knjiga|location=Beograd|isbn=}} {{COBISS|ID=48700167}} == Reference == {{reference|30em}} == Vidi još == * [[Kuća porodice Dudić u Klincima (Valjevo)]] {{Narodni heroji-Zapadna Srbija1}} [[Kategorija:Rođeni 1915.]] [[Kategorija:Umrli 1944.]] [[Kategorija:Borci Prve šumadijske brigade]] [[Kategorija:Poginuli partizanski komandanti]] [[Kategorija:Oficiri i podoficiri Jugoslovenske vojske u NOVJ]] [[Kategorija:Oficiri NOVJ]] tkyk9wvhkat54j1ueewie0w0pv2jc87 42470718 42470717 2025-06-10T19:20:33Z Mladifilozof 604 slika 42470718 wikitext text/x-wiki {{Heroj M | slika = Miloš Dudić.jpg | opis_slike=Miša Dudić u selu Stapar, septembra 1941. |didaskalija=MILOŠ DUDIĆ | datum_rođenja = {{Datum rođenja|1915|8|15|}} | mesto_rođenja =[[Klinci (Valjevo)|Klinci]], kod [[Valjevo|Valjeva]] | država_rođenja =[[Kraljevina Srbija]] | datum_smrti = {{Datum smrti|1944|1|0|1915|8|15|}} | mesto_smrti =[[Šekovići]] | država_smrti = [[Nezavisna Država Hrvatska|ND Hrvatska]] |profesija=vojno lice |KPJ=[[1939]]. |rat=[[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačka borba]] |NOB=zamenik komandanta<br />[[Prva šumadijska brigada NOVJ|Prve šumadijske brigade]] |služba=[[Jugoslovenska vojska|Vojska Kraljevine Jugoslavije]]<br />[[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOV i PO Jugoslavije]] |čin=[[potpukovnik]] |narodni heroj=[[25. septembar|25. septembra]] [[1944]]. }} '''Miloš Miša Dudić''' ([[Klinci (Valjevo)|Klinci]], kod [[Valjevo|Valjeva]], [[15. avgust]] [[1915]] — [[Šekovići]], [[januar]] [[1944]]) je bio srpski [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|partizan]], učesnik [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačke borbe]] i [[narodni heroj Jugoslavije]]. == Biografija == Rođen je [[15. avgust]]a [[1915]]. godine u selu [[Klinci (Valjevo)|Klinci]], kod [[Valjevo|Valjeva]]. Potiče iz zemljoradničke porodice. Milošev otac [[Dragojlo Dudić|Dragojlo]], bio je član [[Savez komunista Jugoslavije|KP Jugoslavije]] od [[1920]]. godine i aktivni učesnik [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačke borbe]], poginuo je, novembra [[1941]]. godine, na funkciji predsednika Glavnog Narodnooslobodilačkog odbora Srbije. Posle završene gimnazije u [[Valjevo|Valjevu]], upisao je [[Vojna akademija (Beograd)|Vojnu akademiju]] u [[Beograd]]u. === Drugi svetski rat === Rat ga je zatekao kao [[poručnik]]a [[jugoslovenska vojska|jugoslovenske kraljevske vojske]]. Posle kapitulacije [[Kraljevina Jugoslavija|Kraljevine Jugoslavije]] uspeo je da izbegne zarobljavanje i došao u rodno selo. Zajedno sa ocem [[Dragojlo Dudić|Dragojlom]], koji je tada bio član Okružnog komiteta KPJ za Valjevo, aktivno je učestvovao u organizovanju ustanka. Juna [[1941]]. godine postao je komandant Azbukovačke partizanske čete, a zatim Rađevskog bataljona [[Valjevski partizanski odred|Valjevskog partizanskog odreda]]. Član [[Savez komunista Jugoslavije|Komunističke partije Jugoslavije]] je od novembra [[1941]]. godine. U novembru 1941, kada se posle [[Prva neprijateljska ofanziva|Prve neprijateljske ofanzive]] glavnina partizanskih jedinica povukla u [[Sandžak]], Miloš je ostao u [[Mačva|Mačvi]] kao komandant [[Suvoborski partizanski odred|Suvoborskog partizanskog odreda]]. Marta [[1943]]. godine postao je komandant [[Valjevski partizanski odred|Valjevskog partizanskog odreda]], a nekoliko meseci kasnije zamenik komandanta [[Prva šumadijska brigada NOVJ|Prve šumadijske brigade]]. Novembra [[1943]]. njegova brigada krenula je u [[Sandžak]], da se priključi [[Druga proleterska divizija NOVJ|Drugoj proletrskoj diviziji]]. Na tom putu je, [[4. decembar|4. decembra]] [[1943]]. godine, učestvovala u [[operacija Kugelblic|bici za Prijepolje]]. Miloš je tokom te borbe teško ranjen. Borci su ga nosili preko [[Ozren (Bosna i Hercegovina)|Ozrena]] i [[Konjuh (planina)|Konjuha]] do [[Centralna bolnica NOVJ|Centralne bolnice NOVJ]], ali je od posledica teškog ranjavanja preminuo sredinom januara [[1944]]. godine u [[Šekovići]]ma. == Priznanja == Odlukom [[Drugo zasedanje AVNOJ-a#Predsedništvo AVNOJ-a|Predsedništva]] [[Antifašističko veće narodnog oslobođenja Jugoslavije|Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije]] (AVNOJ), a na predlog Vrhovnog komandanta [[Jugoslovenska narodna armija|Jugoslovenske armije]] [[Maršal Jugoslavije|maršala]] [[Josip Broz Tito|Josipa Broza Tita]] za „osvedočena herojska dela na bojnom polju i herojsko držanje pred neprijateljem“ proglašen je za [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja]] [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe septembar 1941.#25. septembar|25. septembra 1944]]. godine. Istom odlukom za narodne heroje proglašeni su i drugi istaknuti partizanski borci i rukovodioci [[Ustanak u Srbiji 1941.|ustanka u Srbiji 1941.]] godine — [[Filip Kljajić Fića]], [[Ratko Mitrović]], [[Dušan Jerković]] i [[Milan Ilić Čiča]].{{sfn|Zbornik NOR|1949|p=486}}{{sfn|Narodni heroji 1|1982|p=325}} == Literatura == * {{Cite book|ref={{harvid|Zbornik NOR|1949}}|title=[[Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu jugoslovenskih naroda]], tom -{II}-, knjiga -{I}- — Bilten Vrhovnog štaba Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije 1941—1945.|year=1949|publisher=Vojno-istorijski institut Jugoslovenske armije|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=58734343}} * {{Cite book|ref={{harvid|Zbornik heroja|1957}}|title=[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Zbornik narodnih heroja Jugoslavije]]|year=1957|publisher=Omladina|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=50964999}} * {{Cite book|ref={{harvid|Narodni heroji 1|1982}}|title=[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Narodni heroji Jugoslavije]] tom -{I}-|year=1982|publisher=Narodna knjiga|location=Beograd|isbn=}} {{COBISS|ID=48700167}} == Reference == {{reference|30em}} == Vidi još == * [[Kuća porodice Dudić u Klincima (Valjevo)]] {{Narodni heroji-Zapadna Srbija1}} [[Kategorija:Rođeni 1915.]] [[Kategorija:Umrli 1944.]] [[Kategorija:Borci Prve šumadijske brigade]] [[Kategorija:Poginuli partizanski komandanti]] [[Kategorija:Oficiri i podoficiri Jugoslovenske vojske u NOVJ]] [[Kategorija:Oficiri NOVJ]] 6mtuatu84k1fx4xhchveh29i6au4872 42470721 42470718 2025-06-10T19:25:44Z Mladifilozof 604 /* Drugi svetski rat */ 42470721 wikitext text/x-wiki {{Heroj M | slika = Miloš Dudić.jpg | opis_slike=Miša Dudić u selu Stapar, septembra 1941. |didaskalija=MILOŠ DUDIĆ | datum_rođenja = {{Datum rođenja|1915|8|15|}} | mesto_rođenja =[[Klinci (Valjevo)|Klinci]], kod [[Valjevo|Valjeva]] | država_rođenja =[[Kraljevina Srbija]] | datum_smrti = {{Datum smrti|1944|1|0|1915|8|15|}} | mesto_smrti =[[Šekovići]] | država_smrti = [[Nezavisna Država Hrvatska|ND Hrvatska]] |profesija=vojno lice |KPJ=[[1939]]. |rat=[[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačka borba]] |NOB=zamenik komandanta<br />[[Prva šumadijska brigada NOVJ|Prve šumadijske brigade]] |služba=[[Jugoslovenska vojska|Vojska Kraljevine Jugoslavije]]<br />[[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOV i PO Jugoslavije]] |čin=[[potpukovnik]] |narodni heroj=[[25. septembar|25. septembra]] [[1944]]. }} '''Miloš Miša Dudić''' ([[Klinci (Valjevo)|Klinci]], kod [[Valjevo|Valjeva]], [[15. avgust]] [[1915]] — [[Šekovići]], [[januar]] [[1944]]) je bio srpski [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|partizan]], učesnik [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačke borbe]] i [[narodni heroj Jugoslavije]]. == Biografija == Rođen je [[15. avgust]]a [[1915]]. godine u selu [[Klinci (Valjevo)|Klinci]], kod [[Valjevo|Valjeva]]. Potiče iz zemljoradničke porodice. Milošev otac [[Dragojlo Dudić|Dragojlo]], bio je član [[Savez komunista Jugoslavije|KP Jugoslavije]] od [[1920]]. godine i aktivni učesnik [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačke borbe]], poginuo je, novembra [[1941]]. godine, na funkciji predsednika Glavnog Narodnooslobodilačkog odbora Srbije. Posle završene gimnazije u [[Valjevo|Valjevu]], upisao je [[Vojna akademija (Beograd)|Vojnu akademiju]] u [[Beograd]]u. === Drugi svetski rat === Rat ga je zatekao kao [[poručnik]]a [[jugoslovenska vojska|jugoslovenske kraljevske vojske]]. Posle kapitulacije [[Kraljevina Jugoslavija|Kraljevine Jugoslavije]] uspeo je da izbegne zarobljavanje i došao u rodno selo. Zajedno sa ocem [[Dragojlo Dudić|Dragojlom]], koji je tada bio član Okružnog komiteta KPJ za Valjevo, aktivno je učestvovao u organizovanju ustanka. Juna [[1941]]. godine postao je komandant Azbukovačke partizanske čete, a zatim Rađevskog bataljona [[Valjevski partizanski odred|Valjevskog partizanskog odreda]]. Član [[Savez komunista Jugoslavije|Komunističke partije Jugoslavije]] je od novembra [[1941]]. godine. U novembru 1941, kada se posle [[Prva neprijateljska ofanziva|Prve neprijateljske ofanzive]] glavnina partizanskih jedinica povukla u [[Sandžak]], Miloš je ostao u [[Mačva|Mačvi]] kao komandant [[Suvoborski partizanski odred|Suvoborskog partizanskog odreda]]. Marta [[1943]]. godine postao je komandant [[Valjevski partizanski odred|Valjevskog partizanskog odreda]], a nekoliko meseci kasnije zamenik komandanta [[Prva šumadijska brigada NOVJ|Prve šumadijske brigade]]. Novembra [[1943]]. njegova brigada krenula je u [[Sandžak]], da se priključi [[Druga proleterska divizija NOVJ|Drugoj proletrskoj diviziji]]. Na tom putu je, [[4. decembar|4. decembra]] [[1943]]. godine, učestvovala u [[Prijepoljska bitka|bici za Prijepolje]]. Miloš je tokom te borbe teško ranjen. Borci su ga nosili preko [[Ozren (Bosna i Hercegovina)|Ozrena]] i [[Konjuh (planina)|Konjuha]] do [[Centralna bolnica NOVJ|Centralne bolnice NOVJ]], ali je od posledica teškog ranjavanja preminuo sredinom januara [[1944]]. godine u [[Šekovići]]ma. == Priznanja == Odlukom [[Drugo zasedanje AVNOJ-a#Predsedništvo AVNOJ-a|Predsedništva]] [[Antifašističko veće narodnog oslobođenja Jugoslavije|Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije]] (AVNOJ), a na predlog Vrhovnog komandanta [[Jugoslovenska narodna armija|Jugoslovenske armije]] [[Maršal Jugoslavije|maršala]] [[Josip Broz Tito|Josipa Broza Tita]] za „osvedočena herojska dela na bojnom polju i herojsko držanje pred neprijateljem“ proglašen je za [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja]] [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe septembar 1941.#25. septembar|25. septembra 1944]]. godine. Istom odlukom za narodne heroje proglašeni su i drugi istaknuti partizanski borci i rukovodioci [[Ustanak u Srbiji 1941.|ustanka u Srbiji 1941.]] godine — [[Filip Kljajić Fića]], [[Ratko Mitrović]], [[Dušan Jerković]] i [[Milan Ilić Čiča]].{{sfn|Zbornik NOR|1949|p=486}}{{sfn|Narodni heroji 1|1982|p=325}} == Literatura == * {{Cite book|ref={{harvid|Zbornik NOR|1949}}|title=[[Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu jugoslovenskih naroda]], tom -{II}-, knjiga -{I}- — Bilten Vrhovnog štaba Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije 1941—1945.|year=1949|publisher=Vojno-istorijski institut Jugoslovenske armije|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=58734343}} * {{Cite book|ref={{harvid|Zbornik heroja|1957}}|title=[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Zbornik narodnih heroja Jugoslavije]]|year=1957|publisher=Omladina|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=50964999}} * {{Cite book|ref={{harvid|Narodni heroji 1|1982}}|title=[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Narodni heroji Jugoslavije]] tom -{I}-|year=1982|publisher=Narodna knjiga|location=Beograd|isbn=}} {{COBISS|ID=48700167}} == Reference == {{reference|30em}} == Vidi još == * [[Kuća porodice Dudić u Klincima (Valjevo)]] {{Narodni heroji-Zapadna Srbija1}} [[Kategorija:Rođeni 1915.]] [[Kategorija:Umrli 1944.]] [[Kategorija:Borci Prve šumadijske brigade]] [[Kategorija:Poginuli partizanski komandanti]] [[Kategorija:Oficiri i podoficiri Jugoslovenske vojske u NOVJ]] [[Kategorija:Oficiri NOVJ]] if3trlmetu3z7ttbc2movjkzew8qfzy 42470725 42470721 2025-06-10T19:58:51Z Mladifilozof 604 /* Drugi svetski rat */ 42470725 wikitext text/x-wiki {{Heroj M | slika = Miloš Dudić.jpg | opis_slike=Miša Dudić u selu Stapar, septembra 1941. |didaskalija=MILOŠ DUDIĆ | datum_rođenja = {{Datum rođenja|1915|8|15|}} | mesto_rođenja =[[Klinci (Valjevo)|Klinci]], kod [[Valjevo|Valjeva]] | država_rođenja =[[Kraljevina Srbija]] | datum_smrti = {{Datum smrti|1944|1|0|1915|8|15|}} | mesto_smrti =[[Šekovići]] | država_smrti = [[Nezavisna Država Hrvatska|ND Hrvatska]] |profesija=vojno lice |KPJ=[[1939]]. |rat=[[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačka borba]] |NOB=zamenik komandanta<br />[[Prva šumadijska brigada NOVJ|Prve šumadijske brigade]] |služba=[[Jugoslovenska vojska|Vojska Kraljevine Jugoslavije]]<br />[[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOV i PO Jugoslavije]] |čin=[[potpukovnik]] |narodni heroj=[[25. septembar|25. septembra]] [[1944]]. }} '''Miloš Miša Dudić''' ([[Klinci (Valjevo)|Klinci]], kod [[Valjevo|Valjeva]], [[15. avgust]] [[1915]] — [[Šekovići]], [[januar]] [[1944]]) je bio srpski [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|partizan]], učesnik [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačke borbe]] i [[narodni heroj Jugoslavije]]. == Biografija == Rođen je [[15. avgust]]a [[1915]]. godine u selu [[Klinci (Valjevo)|Klinci]], kod [[Valjevo|Valjeva]]. Potiče iz zemljoradničke porodice. Milošev otac [[Dragojlo Dudić|Dragojlo]], bio je član [[Savez komunista Jugoslavije|KP Jugoslavije]] od [[1920]]. godine i aktivni učesnik [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačke borbe]], poginuo je, novembra [[1941]]. godine, na funkciji predsednika Glavnog Narodnooslobodilačkog odbora Srbije. Posle završene gimnazije u [[Valjevo|Valjevu]], upisao je [[Vojna akademija (Beograd)|Vojnu akademiju]] u [[Beograd]]u. === Drugi svetski rat === Rat ga je zatekao kao [[poručnik]]a [[jugoslovenska vojska|jugoslovenske kraljevske vojske]]. Posle kapitulacije [[Kraljevina Jugoslavija|Kraljevine Jugoslavije]] uspeo je da izbegne zarobljavanje i došao u rodno selo. Zajedno sa ocem [[Dragojlo Dudić|Dragojlom]], koji je tada bio član Okružnog komiteta KPJ za Valjevo, aktivno je učestvovao u organizovanju ustanka. Juna [[1941]]. godine postao je komandant Azbukovačke partizanske čete, a zatim Rađevskog bataljona [[Valjevski partizanski odred|Valjevskog partizanskog odreda]]. {{citat|[[Dragojlo Dudić|Čiča]] se nadao da će na ovom putu videti svoga jedinca sina, jer je znao da je negde tu, na terenu Mačkov Kamen—Krupanj, i da vodi jednu od najvećih partizanskih četa u Srbiji. Čiča je bio ponosan na svoga sina što se, iako aktivni oficir, stavio u službu svome narodu i što nije, poput mnogih aktivnih oficira i podoficira, za ljubav plate, postao robom neprijatelja, nego se krio po raznim mestima, dok nije nastupio momenat za organizovanje partizanskih četa.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 123), Prosveta, Beograd, 1957.</ref>|Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941.}} Miša Dudić je postao član [[Savez komunista Jugoslavije|Komunističke partije Jugoslavije]] od novembra [[1941]]. godine. Krajem novembra 1941, kada se posle [[Prva neprijateljska ofanziva|Prve neprijateljske ofanzive]] glavnina partizanskih jedinica povukla u [[Sandžak]], Miloš je ostao u [[Mačva|Mačvi]] kao komandant [[Suvoborski partizanski odred|Suvoborskog partizanskog odreda]]. Marta [[1943]]. godine postao je komandant [[Valjevski partizanski odred|Valjevskog partizanskog odreda]], a nekoliko meseci kasnije zamenik komandanta [[Prva šumadijska brigada NOVJ|Prve šumadijske brigade]]. Novembra [[1943]]. njegova brigada krenula je u [[Sandžak]], da se priključi [[Druga proleterska divizija NOVJ|Drugoj proletrskoj diviziji]]. Na tom putu je, [[4. decembar|4. decembra]] [[1943]]. godine, učestvovala u [[Prijepoljska bitka|bici za Prijepolje]]. Miloš je tokom te borbe teško ranjen. Borci su ga nosili preko [[Ozren (Bosna i Hercegovina)|Ozrena]] i [[Konjuh (planina)|Konjuha]] do [[Centralna bolnica NOVJ|Centralne bolnice NOVJ]], ali je od posledica teškog ranjavanja preminuo sredinom januara [[1944]]. godine u [[Šekovići]]ma. == Priznanja == Odlukom [[Drugo zasedanje AVNOJ-a#Predsedništvo AVNOJ-a|Predsedništva]] [[Antifašističko veće narodnog oslobođenja Jugoslavije|Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije]] (AVNOJ), a na predlog Vrhovnog komandanta [[Jugoslovenska narodna armija|Jugoslovenske armije]] [[Maršal Jugoslavije|maršala]] [[Josip Broz Tito|Josipa Broza Tita]] za „osvedočena herojska dela na bojnom polju i herojsko držanje pred neprijateljem“ proglašen je za [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja]] [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe septembar 1941.#25. septembar|25. septembra 1944]]. godine. Istom odlukom za narodne heroje proglašeni su i drugi istaknuti partizanski borci i rukovodioci [[Ustanak u Srbiji 1941.|ustanka u Srbiji 1941.]] godine — [[Filip Kljajić Fića]], [[Ratko Mitrović]], [[Dušan Jerković]] i [[Milan Ilić Čiča]].{{sfn|Zbornik NOR|1949|p=486}}{{sfn|Narodni heroji 1|1982|p=325}} == Literatura == * {{Cite book|ref={{harvid|Zbornik NOR|1949}}|title=[[Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu jugoslovenskih naroda]], tom -{II}-, knjiga -{I}- — Bilten Vrhovnog štaba Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije 1941—1945.|year=1949|publisher=Vojno-istorijski institut Jugoslovenske armije|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=58734343}} * {{Cite book|ref={{harvid|Zbornik heroja|1957}}|title=[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Zbornik narodnih heroja Jugoslavije]]|year=1957|publisher=Omladina|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=50964999}} * {{Cite book|ref={{harvid|Narodni heroji 1|1982}}|title=[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Narodni heroji Jugoslavije]] tom -{I}-|year=1982|publisher=Narodna knjiga|location=Beograd|isbn=}} {{COBISS|ID=48700167}} == Reference == {{reference|30em}} == Vidi još == * [[Kuća porodice Dudić u Klincima (Valjevo)]] {{Narodni heroji-Zapadna Srbija1}} [[Kategorija:Rođeni 1915.]] [[Kategorija:Umrli 1944.]] [[Kategorija:Borci Prve šumadijske brigade]] [[Kategorija:Poginuli partizanski komandanti]] [[Kategorija:Oficiri i podoficiri Jugoslovenske vojske u NOVJ]] [[Kategorija:Oficiri NOVJ]] b7wnhkk919lyi5w6qc0qfa3ni81tvxv 42470743 42470725 2025-06-10T20:57:50Z Mladifilozof 604 /* Vidi još */ 42470743 wikitext text/x-wiki {{Heroj M | slika = Miloš Dudić.jpg | opis_slike=Miša Dudić u selu Stapar, septembra 1941. |didaskalija=MILOŠ DUDIĆ | datum_rođenja = {{Datum rođenja|1915|8|15|}} | mesto_rođenja =[[Klinci (Valjevo)|Klinci]], kod [[Valjevo|Valjeva]] | država_rođenja =[[Kraljevina Srbija]] | datum_smrti = {{Datum smrti|1944|1|0|1915|8|15|}} | mesto_smrti =[[Šekovići]] | država_smrti = [[Nezavisna Država Hrvatska|ND Hrvatska]] |profesija=vojno lice |KPJ=[[1939]]. |rat=[[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačka borba]] |NOB=zamenik komandanta<br />[[Prva šumadijska brigada NOVJ|Prve šumadijske brigade]] |služba=[[Jugoslovenska vojska|Vojska Kraljevine Jugoslavije]]<br />[[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOV i PO Jugoslavije]] |čin=[[potpukovnik]] |narodni heroj=[[25. septembar|25. septembra]] [[1944]]. }} '''Miloš Miša Dudić''' ([[Klinci (Valjevo)|Klinci]], kod [[Valjevo|Valjeva]], [[15. avgust]] [[1915]] — [[Šekovići]], [[januar]] [[1944]]) je bio srpski [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|partizan]], učesnik [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačke borbe]] i [[narodni heroj Jugoslavije]]. == Biografija == Rođen je [[15. avgust]]a [[1915]]. godine u selu [[Klinci (Valjevo)|Klinci]], kod [[Valjevo|Valjeva]]. Potiče iz zemljoradničke porodice. Milošev otac [[Dragojlo Dudić|Dragojlo]], bio je član [[Savez komunista Jugoslavije|KP Jugoslavije]] od [[1920]]. godine i aktivni učesnik [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačke borbe]], poginuo je, novembra [[1941]]. godine, na funkciji predsednika Glavnog Narodnooslobodilačkog odbora Srbije. Posle završene gimnazije u [[Valjevo|Valjevu]], upisao je [[Vojna akademija (Beograd)|Vojnu akademiju]] u [[Beograd]]u. === Drugi svetski rat === Rat ga je zatekao kao [[poručnik]]a [[jugoslovenska vojska|jugoslovenske kraljevske vojske]]. Posle kapitulacije [[Kraljevina Jugoslavija|Kraljevine Jugoslavije]] uspeo je da izbegne zarobljavanje i došao u rodno selo. Zajedno sa ocem [[Dragojlo Dudić|Dragojlom]], koji je tada bio član Okružnog komiteta KPJ za Valjevo, aktivno je učestvovao u organizovanju ustanka. Juna [[1941]]. godine postao je komandant Azbukovačke partizanske čete, a zatim Rađevskog bataljona [[Valjevski partizanski odred|Valjevskog partizanskog odreda]]. {{citat|[[Dragojlo Dudić|Čiča]] se nadao da će na ovom putu videti svoga jedinca sina, jer je znao da je negde tu, na terenu Mačkov Kamen—Krupanj, i da vodi jednu od najvećih partizanskih četa u Srbiji. Čiča je bio ponosan na svoga sina što se, iako aktivni oficir, stavio u službu svome narodu i što nije, poput mnogih aktivnih oficira i podoficira, za ljubav plate, postao robom neprijatelja, nego se krio po raznim mestima, dok nije nastupio momenat za organizovanje partizanskih četa.<ref>Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941 (str. 123), Prosveta, Beograd, 1957.</ref>|Dragojlo Dudić, Dnevnik 1941.}} Miša Dudić je postao član [[Savez komunista Jugoslavije|Komunističke partije Jugoslavije]] od novembra [[1941]]. godine. Krajem novembra 1941, kada se posle [[Prva neprijateljska ofanziva|Prve neprijateljske ofanzive]] glavnina partizanskih jedinica povukla u [[Sandžak]], Miloš je ostao u [[Mačva|Mačvi]] kao komandant [[Suvoborski partizanski odred|Suvoborskog partizanskog odreda]]. Marta [[1943]]. godine postao je komandant [[Valjevski partizanski odred|Valjevskog partizanskog odreda]], a nekoliko meseci kasnije zamenik komandanta [[Prva šumadijska brigada NOVJ|Prve šumadijske brigade]]. Novembra [[1943]]. njegova brigada krenula je u [[Sandžak]], da se priključi [[Druga proleterska divizija NOVJ|Drugoj proletrskoj diviziji]]. Na tom putu je, [[4. decembar|4. decembra]] [[1943]]. godine, učestvovala u [[Prijepoljska bitka|bici za Prijepolje]]. Miloš je tokom te borbe teško ranjen. Borci su ga nosili preko [[Ozren (Bosna i Hercegovina)|Ozrena]] i [[Konjuh (planina)|Konjuha]] do [[Centralna bolnica NOVJ|Centralne bolnice NOVJ]], ali je od posledica teškog ranjavanja preminuo sredinom januara [[1944]]. godine u [[Šekovići]]ma. == Priznanja == Odlukom [[Drugo zasedanje AVNOJ-a#Predsedništvo AVNOJ-a|Predsedništva]] [[Antifašističko veće narodnog oslobođenja Jugoslavije|Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije]] (AVNOJ), a na predlog Vrhovnog komandanta [[Jugoslovenska narodna armija|Jugoslovenske armije]] [[Maršal Jugoslavije|maršala]] [[Josip Broz Tito|Josipa Broza Tita]] za „osvedočena herojska dela na bojnom polju i herojsko držanje pred neprijateljem“ proglašen je za [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja]] [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe septembar 1941.#25. septembar|25. septembra 1944]]. godine. Istom odlukom za narodne heroje proglašeni su i drugi istaknuti partizanski borci i rukovodioci [[Ustanak u Srbiji 1941.|ustanka u Srbiji 1941.]] godine — [[Filip Kljajić Fića]], [[Ratko Mitrović]], [[Dušan Jerković]] i [[Milan Ilić Čiča]].{{sfn|Zbornik NOR|1949|p=486}}{{sfn|Narodni heroji 1|1982|p=325}} == Literatura == * {{Cite book|ref={{harvid|Zbornik NOR|1949}}|title=[[Zbornik dokumenata i podataka o narodnooslobodilačkom ratu jugoslovenskih naroda]], tom -{II}-, knjiga -{I}- — Bilten Vrhovnog štaba Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije 1941—1945.|year=1949|publisher=Vojno-istorijski institut Jugoslovenske armije|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=58734343}} * {{Cite book|ref={{harvid|Zbornik heroja|1957}}|title=[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Zbornik narodnih heroja Jugoslavije]]|year=1957|publisher=Omladina|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=50964999}} * {{Cite book|ref={{harvid|Narodni heroji 1|1982}}|title=[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Narodni heroji Jugoslavije]] tom -{I}-|year=1982|publisher=Narodna knjiga|location=Beograd|isbn=}} {{COBISS|ID=48700167}} == Reference == {{reference|30em}} == Vidi još == * [[Dragojlo Dudić]] * [[Kuća porodice Dudić u Klincima (Valjevo)]] {{Narodni heroji-Zapadna Srbija1}} [[Kategorija:Rođeni 1915.]] [[Kategorija:Umrli 1944.]] [[Kategorija:Borci Prve šumadijske brigade]] [[Kategorija:Poginuli partizanski komandanti]] [[Kategorija:Oficiri i podoficiri Jugoslovenske vojske u NOVJ]] [[Kategorija:Oficiri NOVJ]] 1w5vzjbhr7uxa64vf1zk01e2c7q8b0x Miša Dudić 0 4716201 42470719 2025-06-10T19:24:06Z Mladifilozof 604 Preusmjereno na [[Miloš Dudić]] 42470719 wikitext text/x-wiki #PREUSMJERI [[Miloš Dudić]] m2vtqvsdn67yvwx2hn3a825ypu9n3zr Dragojlo Dudić Čiča 0 4716202 42470724 2025-06-10T19:56:19Z Mladifilozof 604 Preusmjereno na [[Dragojlo Dudić]] 42470724 wikitext text/x-wiki #PREUSMJERI [[Dragojlo Dudić]] eds1gfrj4f7srhv3pqpkgp54bcverou Dobrosav Radosavljević 0 4716203 42470736 2025-06-10T20:48:19Z Mladifilozof 604 sa sr wiki 42470736 wikitext text/x-wiki {{Heroj M | didaskalija=DOBROSAV RADOSAVLjEVIĆ | slika = Radosavljevic Dobrosav Narod.JPG | opis_slike=Dobrosav Radosavljević Narod | datum_rođenja = {{datum rođenja|1921|2|10}} | mesto_rođenja =[[Salaš Noćajski]],<br> kod [[Mačvanska Mitrovica|Mačvanske Mitrovice]] | država_rođenja =[[Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca]] | datum_smrti = {{Datum smrti|1942|4|3|1921|2|10|god=da}} | mesto_smrti =[[Šabac]] | država_smrti = [[Vojna uprava u Srbiji (1941—1944)|Područje Vojnog zapovednika u Srbiji]],<br>[[Nacistička Njemačka|Nacistička Nemačka]] |profesija=obućarski radnik |KPJ=[[1938]]. |rat=[[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačka borba]] |narodni heroj=[[5. jul]]a [[1953]]. }} [[Datoteka:Zgrada pošte Šabac 001.jpg|mini|Spomenik ispred glavne pošte u Šapcu]] '''Dobrosav Coka Radosavljević — Narod''' ([[Salaš Noćajski]], kod [[Mačvanska Mitrovica|Mačvanske Mitrovice]], [[10. februar]] [[1921]] — [[Šabac]], [[3. april]] [[1942]]) bio je srpski partizan, učesnik [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačke borbe]] i [[narodni heroj Jugoslavije]]. == Biografija == Rođen je [[10. februar]]a [[1921]]. godine u [[Salaš Noćajski|Salašu Noćajskom]], kod [[Mačvanska Mitrovica|Mačvanske Mitrovice]]. Poticao je iz mnogočlane zamljoradničke porodice, u kojoj se gajio opozicioni politički duh. Posle osnovne škole koju je završio u rodnom selu, učio je šegrtsku školu za obućara.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Zbog lošeg materijalnog stanja, mnogočlane porodice nije mogao da se školuje i ako je imao veliku želju za znanjem. Šegrtsku školu je završio za dve umesto tri godine. Uz to, učio je i [[esperanto]], a kasnije je naučio i [[francuski jezik]]. Dosta je čitao, pa je počeo i da se zanima za [[Marksizam|marksističku]] literaturu. Bio je član Radničke čitaonice u [[Laćarak|Laćarku]], kod [[Sremska Mitrovica|Sremske Mitrovice]], gde su neki komunisti razvijali revolucionarnu aktivnost.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Godine [[1938]], sa sedamnaest godina, se zaposlio u [[Beograd]]u. Odmah po zaposlenju, uključio se u rad sindikata i bio član Saveza kožarsko-prerađivačkih radnika pri [[Ujedinjeni radnički sindikalni savez Jugoslavije|Ujedinjenim radničkim sindikatima]] (URS). Pošto je bio član [[Savez komunističke omladine Jugoslavije|Saveza komunističke omladine Jugoslavije]] (SKOJ), bio je biran u rukovodstvo SKOJ-a kožarsko-preradivačkih radnika.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Pored Beograda, kratko je radio i u [[Sarajevo|Sarajevu]] i [[Kragujevac|Kragujevcu]], a potom se opet vratio u Beograd. I u ovim mestima je učestvovao u revolucionarnom radničkom pokretu. Bio je veoma zapažen govornik na zajedničkim političkim, kulturnim i drugim skupovima revolucionarne, antifašističke, radničke i studentske omladine. Godine 1938. je primljen u članstvo [[Savez komunista Jugoslavije|Komunističke partije Jugoslavije]] (KPJ) i izabran u članstvo Mesnog komiteta SKOJ-a za Beograd. Zbog svog dobrog govorništva dobio je partijski nadimak „Narod“, mada su ga u rodnom mestu u mladosti zvali „Coka“.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Novembra [[1940]]. godine, revolucionarnu aktivnost je nastavio u rodnom kraju, postavši sekretar Okružnog komiteta KPJ za Podrinje. Tada je aktivno radio na jačanju postojećih i stvaranju novih partijskih i skojevskih organizacija, a posebno se angažovao na radu sa radnicima i seljacima na omasovljenju antifašističkog pokreta u okrugu.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Posle [[Okupatorska podela Jugoslavije u Drugom svetskom ratu|okupacije Jugoslavije]], [[1941]]. godine, Okružni komitet pod njegovim rukovodstvom pokreće akciju prikupljanja oružja, koje je ostalo posle kapitulacije [[Jugoslovenska vojska|Jugoslovenske vojske]]. Kasnije, u toku priprema za oružani ustanak, organizovao je sakupljanje sanitetskog materijala i održavanje kurseva prve pomoći, stvarao je omladinske udarne grupe i dr. Pošto je bio u stalnoj vezi sa Pokrajinskim komitetom KPJ za Srbiju, nekoliko puta je dolazio u [[Beograd u Narodnooslobodilačkoj borbi|okupirani Beograd]]. Pod njegovim rukovodstvom, održana je [[29. jun]]a Okružna partijska konferencija KPJ za Šabac, kojoj su prisustvovali [[Mile Ivković]] i [[Vukica Mitrović]] i na kojoj je odlučeno da se formira [[Mačvanski partizanski odred]].{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Od održavanja konferencije, pa do formiranja Mačvanskog odreda, sredinom jula 1941. godine, Dobrosav je obišao skoro ceo Podrinjski okrug. Sastajao se sa svim manjim grupama boraca, koje su čekale da stupe u Odred. Posle formiranja Odreda, Dobrosav je zajedno sa članovima Štaba Odreda, aktivno učestvovao u pripremama i razradi planova akcija, u kojima je Odred učestvovao. Učestvovao je i u pripremanju i detaljnoj razradi plana prvog napada na [[Bogatić]], [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe avgust 1941.#7. avgust|7. avgusta 1941.]] godine. Kasnije je izvesno vreme bio i zamenik [[Politički komesar|političkog komesara]] Mačvanskog odreda.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Posle [[Prva neprijateljska ofanziva|Prve neprijateljske ofanzive]], krajem 1941. godine, Dobrosav se povlačio zajedno sa Mačvanskim odredom, ka jugu. Kada je u decembru 1941. godine, naredbom [[Vrhovni štab NOVJ|Vrhovnog štaba]] odlučeno da se Odred mora vratiti na teren [[Mačva|Mačve]], [[Podrinje (regija)|Podrinja]] i [[Pocerina|Pocerine]], Odred je bio podeljen na manje čete, kako bi lakše prošao kroz neprijateljsku teritoriju.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Krajem decembra, Dobrosav se zajedno sa grupom partizana, u kojoj je bio [[Nebojša Jerković]], komandant Odreda, nalazio u selu [[Bela Reka (Šabac)|Bela Reka]], kod [[Šabac|Šapca]]. Dana 27. novembra ova grupa se podelila na dva dela. Grupa u kojoj se nalazio Dobrosav, tada je otišla ka Pocerini, dok je druga grupa, u kojoj se nalazio Nebojša Jerković, ostala u Beloj Reci i iste noći bila otkrivena od [[Ljotićevci|ljotićevaca]] i uništena.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Dobrosav se potom došao u selo [[Dobrić (Šabac)|Dobrić]], gde je našao sklonište u kući seoskog grobara Jakova i Jele Petrović. Ovi ljudi imali su hrabrosti da u svoju siromašnu kuću prime „ozloglašenog komunistu“ i „vođu komunističkih bandi“ i on je kod njih uspeo da provede dva i po meseca. Za slučaj opasnosti oni su mu pripremili sklonište. Za prolaznike, koji bi ga videli on je bio „švercer duvana“ iz [[Rađevina|Rađevine]].{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Tokom boravka u Dobriću, Dobrosav je uspeo da uspostavi kontakt sa komunistom Žikom Erčićem i drugim aktivistima [[Narodnooslobodilački pokret Jugoslavije|Narodnooslobodilačkog pokreta]] u Dobriću. Pošto je kuća Petrovića bila sigurno skrovište, Dobrosav se vremenom opustio. Jednog dana, kada Jakov i Jela nisu bili u kući, u kuću je došao jedan četnik iz Dobrića, sa namerom da kupi duvan od „švercera“. Kada je četnik ušao u kuću, Dobrosav je uspeo da pobegne u dvorište i pobegne iz Dobrića. Potom se prebacio u selo [[Petkovica|Petkovicu]], gde su ga istog dana, [[14. mart]]a, zarobili [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|četnici]] i potom predali [[Gestapo]]u u Šapcu.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Istragu nad Dobrosavom u Šapcu, su vodili agenti [[Specijalna policija|Specijalne policije]] iz Beograda i agenti Gestapoa. Pred agentima se nalazio obiman materijal koji je teretio Dobrosava – podaci iz saslušanja komunista koji su hapšeni tokom [[1940]]. i [[1941]]. godine u Šapcu i Beogradu, kao i podaci, koji su nađeni prilikom zarobljavanja partizana. Agenti su imali i veliki broj dokumenata nađenih kod Nebojše Jerkovića, posle njegove pogibije.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Iz svega ovoga agenti su znali da je Dobrosav jedan od glavnih komunista u Šapcu i nad njim su vršili neviđenu torturu u nameri da otkrije svoje saradnike. Uprkos svim mučenjima, islednicima nije nikoga odao, iako je kao sekretar Okružnog komiteta poznavao gotovo svakog člana i simpatizera KPJ u Podrinju. Za vreme istrage, boravio je u logoru, koji se nalazio u [[Šabačka tvrđava|Šabačkoj tvrđavi]], na [[Sava|Savi]]. Pošto islednicima ništa nije želeo da otkrije, istraga je bila neuspešno završena i on je osuđen na smrt vešanjem. Obešen je [[3. april]]a [[1942]]. godine u krugu logora, u prisustvu ostalih logoraša, među kojima je bio i njegov otac Stevan. Prilikom izvršenja vešanja, javno je klicao slobodi, Narodnooslobodilačkoj borbi, Komunističkoj partiji, [[Sovjetski Savez|Sovjetskom Savezu]] i dr.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine FNR Jugoslavije 5. jula 1952. proglašen je za [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja]].{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} U uspomenu na Dobrosava Radosavljevića, njegovo ime danas nosi osnovna škola u Mačvanskoj Mitrovici, koja je matična osnovna škola i za njegovo rodno mesto Salaš Noćajski.<ref>{{cite press release|title= oš Dobrosav Radosavljević Narod|url= http://osdrnarod.edu.rs/|date= 13. septembar 2015|accessdate=|publisher=}}</ref> Takođe osnovna škola u [[Majur (Šabac)|Majuru]], je do [[2003]]. godine nosila njegovo ime<ref>{{cite press release|title= oš Majur|url= http://www.osmajur.edu.rs/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=64|date= 13. septembar 2015|accessdate= |publisher= |archive-url= https://web.archive.org/web/20150926014908/http://www.osmajur.edu.rs/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=64|archive-date= 26. 09. 2015|url-status= dead}}</ref> Ulice sa njegovim imenom danas postoje u Salašu Noćajskom, Mačvanskoj Mitrovici i i selu [[Klupci]]ma, kod [[Loznica|Loznice]]. == Porodica == Čitava porodica Dobrosava Radosavljevića je učestvovala u [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačkoj borbi]] – njegov otac Stevan, braća Vojislav i Živko i sestra Katarina. Rat su preživeli samo sestra Gina, koja je bila saradnica NOP-a i najmlađi brat Stanislav, koji je bio suviše mali da bi pošao u borbu.{{sfn|Parmaković|1973}} Otac '''Stevan''' (1900–1943) bio je zemljoradnik i u [[Mačvanski partizanski odred|Mačvanski odred]] je stupio krajem septembra [[1941]]. godine, kao pozadinski radnik. Posle sloma Odreda, krajem decembra vratio se u [[Salaš Noćajski]], gde je bio uhapšen i odveden u Šabački logor, odakle je [[24. april]]a [[1942]]. godine bio interniran u [[Norveška|Norvešku]], gde je u logoru Boton umro [[1943]]. godine.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Žene Srbije|1975}} Najstariji brat '''Vojislav Vojkan''' zvani „[[Semjon Buđoni|Buđoni]]“ (1918–1941), bio je zemljoradnik i član KPJ. U Mačvanski odred je stupio krajem jula 1941. godine. Pošto je bio rezervni podnarednik, prilikom reorganizacije Odreda, [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe avgust 1941.#13. avgust|13. avgusta]] je bio određen za komandira Prve čete, ali je istog dana poginuo prilikom napada na [[Tekeriš]].{{sfn|Parmaković|1973}} Mlađi brat '''Živko''', bio je kurir Mačvanskog odreda, ali je krajem 1941. godine bio uhvaćen i streljan. Sestra '''Katarina''' (1924–1947), septembra 1944. godine je stupila u [[Prva vojvođanska proleterska udarna brigada|Prvu vojvođansku udarnu brigadu]] i sa njom učestvovala u borbama do kraja rata. Umrla je [[1947]]. godine od posledica ranjavanja.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Žene Srbije|1975}} == Reference == {{reference|30em}} == Literatura == * {{Cite book|ref={{harvid|Zbornik heroja|1957}}|title=[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Zbornik narodnih heroja Jugoslavije]]|year=1957|publisher=Omladina|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=50964999}} * {{Cite book|ref=harv|last=Parmaković|first=Dragoslav|year=1973|title=Mačvanski (Podrinski) narodnooslobodilački partizanski odred 1941—1944|publisher=Fond narodnooslobodilačke borbe Podrinja|location=Šabac|id={{COBISS|ID=254427911}}}} * {{cite book|ref={{harvid|Žene Srbije|1975}}|url=http://www.afzarhiv.org/files/original/d18ce627eaf6764d571be209d6c0f74d.pdf|title=Žene Srbije u Narodnooslobodilačkoj borbi|year=1975|publisher=Prosveta/Nolit|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=162155015}} * {{Cite book|ref={{harvid|Narodni heroji 2|1982}}|title=[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Narodni heroji Jugoslavije]] tom -{II}-|year=1982|publisher=Narodna knjiga|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=48703239}} {{Narodni heroji-Zapadna Srbija1}} [[Kategorija:Rođeni 1921.]] [[Kategorija:Umrli 1942.]] [[Kategorija:Komunisti Srbije]] [[Kategorija:Omladina u Narodnooslobodilačkoj borbi]] [[Kategorija:Politički komesari NOVJ]] g64g14wmunmudfiumz2a1r1jdi1nmx9 42470739 42470736 2025-06-10T20:54:46Z Mladifilozof 604 42470739 wikitext text/x-wiki {{Heroj M | didaskalija=DOBROSAV RADOSAVLjEVIĆ | slika = Dobrosav Radosavljević.jpg | opis_slike=Dobrosav Radosavljević Narod | datum_rođenja = {{datum rođenja|1921|2|10}} | mesto_rođenja =[[Salaš Noćajski]],<br> kod [[Mačvanska Mitrovica|Mačvanske Mitrovice]] | država_rođenja =[[Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca]] | datum_smrti = {{Datum smrti|1942|4|3|1921|2|10|god=da}} | mesto_smrti =[[Šabac]] | država_smrti = [[Vojna uprava u Srbiji (1941—1944)|Područje Vojnog zapovednika u Srbiji]],<br>[[Nacistička Njemačka|Nacistička Nemačka]] |profesija=obućarski radnik |KPJ=[[1938]]. |rat=[[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačka borba]] |narodni heroj=[[5. jul]]a [[1953]]. }} [[Datoteka:Zgrada pošte Šabac 001.jpg|mini|Spomenik ispred glavne pošte u Šapcu]] '''Dobrosav Coka Radosavljević — Narod''' ([[Salaš Noćajski]], kod [[Mačvanska Mitrovica|Mačvanske Mitrovice]], [[10. februar]] [[1921]] — [[Šabac]], [[3. april]] [[1942]]) bio je srpski partizan, učesnik [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačke borbe]] i [[narodni heroj Jugoslavije]]. == Biografija == Rođen je [[10. februar]]a [[1921]]. godine u [[Salaš Noćajski|Salašu Noćajskom]], kod [[Mačvanska Mitrovica|Mačvanske Mitrovice]]. Poticao je iz mnogočlane zamljoradničke porodice, u kojoj se gajio opozicioni politički duh. Posle osnovne škole koju je završio u rodnom selu, učio je šegrtsku školu za obućara.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Zbog lošeg materijalnog stanja, mnogočlane porodice nije mogao da se školuje i ako je imao veliku želju za znanjem. Šegrtsku školu je završio za dve umesto tri godine. Uz to, učio je i [[esperanto]], a kasnije je naučio i [[francuski jezik]]. Dosta je čitao, pa je počeo i da se zanima za [[Marksizam|marksističku]] literaturu. Bio je član Radničke čitaonice u [[Laćarak|Laćarku]], kod [[Sremska Mitrovica|Sremske Mitrovice]], gde su neki komunisti razvijali revolucionarnu aktivnost.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Godine [[1938]], sa sedamnaest godina, se zaposlio u [[Beograd]]u. Odmah po zaposlenju, uključio se u rad sindikata i bio član Saveza kožarsko-prerađivačkih radnika pri [[Ujedinjeni radnički sindikalni savez Jugoslavije|Ujedinjenim radničkim sindikatima]] (URS). Pošto je bio član [[Savez komunističke omladine Jugoslavije|Saveza komunističke omladine Jugoslavije]] (SKOJ), bio je biran u rukovodstvo SKOJ-a kožarsko-preradivačkih radnika.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Pored Beograda, kratko je radio i u [[Sarajevo|Sarajevu]] i [[Kragujevac|Kragujevcu]], a potom se opet vratio u Beograd. I u ovim mestima je učestvovao u revolucionarnom radničkom pokretu. Bio je veoma zapažen govornik na zajedničkim političkim, kulturnim i drugim skupovima revolucionarne, antifašističke, radničke i studentske omladine. Godine 1938. je primljen u članstvo [[Savez komunista Jugoslavije|Komunističke partije Jugoslavije]] (KPJ) i izabran u članstvo Mesnog komiteta SKOJ-a za Beograd. Zbog svog dobrog govorništva dobio je partijski nadimak „Narod“, mada su ga u rodnom mestu u mladosti zvali „Coka“.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Novembra [[1940]]. godine, revolucionarnu aktivnost je nastavio u rodnom kraju, postavši sekretar Okružnog komiteta KPJ za Podrinje. Tada je aktivno radio na jačanju postojećih i stvaranju novih partijskih i skojevskih organizacija, a posebno se angažovao na radu sa radnicima i seljacima na omasovljenju antifašističkog pokreta u okrugu.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Posle [[Okupatorska podela Jugoslavije u Drugom svetskom ratu|okupacije Jugoslavije]], [[1941]]. godine, Okružni komitet pod njegovim rukovodstvom pokreće akciju prikupljanja oružja, koje je ostalo posle kapitulacije [[Jugoslovenska vojska|Jugoslovenske vojske]]. Kasnije, u toku priprema za oružani ustanak, organizovao je sakupljanje sanitetskog materijala i održavanje kurseva prve pomoći, stvarao je omladinske udarne grupe i dr. Pošto je bio u stalnoj vezi sa Pokrajinskim komitetom KPJ za Srbiju, nekoliko puta je dolazio u [[Beograd u Narodnooslobodilačkoj borbi|okupirani Beograd]]. Pod njegovim rukovodstvom, održana je [[29. jun]]a Okružna partijska konferencija KPJ za Šabac, kojoj su prisustvovali [[Mile Ivković]] i [[Vukica Mitrović]] i na kojoj je odlučeno da se formira [[Mačvanski partizanski odred]].{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Od održavanja konferencije, pa do formiranja Mačvanskog odreda, sredinom jula 1941. godine, Dobrosav je obišao skoro ceo Podrinjski okrug. Sastajao se sa svim manjim grupama boraca, koje su čekale da stupe u Odred. Posle formiranja Odreda, Dobrosav je zajedno sa članovima Štaba Odreda, aktivno učestvovao u pripremama i razradi planova akcija, u kojima je Odred učestvovao. Učestvovao je i u pripremanju i detaljnoj razradi plana prvog napada na [[Bogatić]], [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe avgust 1941.#7. avgust|7. avgusta 1941.]] godine. Kasnije je izvesno vreme bio i zamenik [[Politički komesar|političkog komesara]] Mačvanskog odreda.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Posle [[Prva neprijateljska ofanziva|Prve neprijateljske ofanzive]], krajem 1941. godine, Dobrosav se povlačio zajedno sa Mačvanskim odredom, ka jugu. Kada je u decembru 1941. godine, naredbom [[Vrhovni štab NOVJ|Vrhovnog štaba]] odlučeno da se Odred mora vratiti na teren [[Mačva|Mačve]], [[Podrinje (regija)|Podrinja]] i [[Pocerina|Pocerine]], Odred je bio podeljen na manje čete, kako bi lakše prošao kroz neprijateljsku teritoriju.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Krajem decembra, Dobrosav se zajedno sa grupom partizana, u kojoj je bio [[Nebojša Jerković]], komandant Odreda, nalazio u selu [[Bela Reka (Šabac)|Bela Reka]], kod [[Šabac|Šapca]]. Dana 27. novembra ova grupa se podelila na dva dela. Grupa u kojoj se nalazio Dobrosav, tada je otišla ka Pocerini, dok je druga grupa, u kojoj se nalazio Nebojša Jerković, ostala u Beloj Reci i iste noći bila otkrivena od [[Ljotićevci|ljotićevaca]] i uništena.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Dobrosav se potom došao u selo [[Dobrić (Šabac)|Dobrić]], gde je našao sklonište u kući seoskog grobara Jakova i Jele Petrović. Ovi ljudi imali su hrabrosti da u svoju siromašnu kuću prime „ozloglašenog komunistu“ i „vođu komunističkih bandi“ i on je kod njih uspeo da provede dva i po meseca. Za slučaj opasnosti oni su mu pripremili sklonište. Za prolaznike, koji bi ga videli on je bio „švercer duvana“ iz [[Rađevina|Rađevine]].{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Tokom boravka u Dobriću, Dobrosav je uspeo da uspostavi kontakt sa komunistom Žikom Erčićem i drugim aktivistima [[Narodnooslobodilački pokret Jugoslavije|Narodnooslobodilačkog pokreta]] u Dobriću. Pošto je kuća Petrovića bila sigurno skrovište, Dobrosav se vremenom opustio. Jednog dana, kada Jakov i Jela nisu bili u kući, u kuću je došao jedan četnik iz Dobrića, sa namerom da kupi duvan od „švercera“. Kada je četnik ušao u kuću, Dobrosav je uspeo da pobegne u dvorište i pobegne iz Dobrića. Potom se prebacio u selo [[Petkovica|Petkovicu]], gde su ga istog dana, [[14. mart]]a, zarobili [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|četnici]] i potom predali [[Gestapo]]u u Šapcu.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Istragu nad Dobrosavom u Šapcu, su vodili agenti [[Specijalna policija|Specijalne policije]] iz Beograda i agenti Gestapoa. Pred agentima se nalazio obiman materijal koji je teretio Dobrosava – podaci iz saslušanja komunista koji su hapšeni tokom [[1940]]. i [[1941]]. godine u Šapcu i Beogradu, kao i podaci, koji su nađeni prilikom zarobljavanja partizana. Agenti su imali i veliki broj dokumenata nađenih kod Nebojše Jerkovića, posle njegove pogibije.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Iz svega ovoga agenti su znali da je Dobrosav jedan od glavnih komunista u Šapcu i nad njim su vršili neviđenu torturu u nameri da otkrije svoje saradnike. Uprkos svim mučenjima, islednicima nije nikoga odao, iako je kao sekretar Okružnog komiteta poznavao gotovo svakog člana i simpatizera KPJ u Podrinju. Za vreme istrage, boravio je u logoru, koji se nalazio u [[Šabačka tvrđava|Šabačkoj tvrđavi]], na [[Sava|Savi]]. Pošto islednicima ništa nije želeo da otkrije, istraga je bila neuspešno završena i on je osuđen na smrt vešanjem. Obešen je [[3. april]]a [[1942]]. godine u krugu logora, u prisustvu ostalih logoraša, među kojima je bio i njegov otac Stevan. Prilikom izvršenja vešanja, javno je klicao slobodi, Narodnooslobodilačkoj borbi, Komunističkoj partiji, [[Sovjetski Savez|Sovjetskom Savezu]] i dr.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine FNR Jugoslavije 5. jula 1952. proglašen je za [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja]].{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} U uspomenu na Dobrosava Radosavljevića, njegovo ime danas nosi osnovna škola u Mačvanskoj Mitrovici, koja je matična osnovna škola i za njegovo rodno mesto Salaš Noćajski.<ref>{{cite press release|title= oš Dobrosav Radosavljević Narod|url= http://osdrnarod.edu.rs/|date= 13. septembar 2015|accessdate=|publisher=}}</ref> Takođe osnovna škola u [[Majur (Šabac)|Majuru]], je do [[2003]]. godine nosila njegovo ime<ref>{{cite press release|title= oš Majur|url= http://www.osmajur.edu.rs/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=64|date= 13. septembar 2015|accessdate= |publisher= |archive-url= https://web.archive.org/web/20150926014908/http://www.osmajur.edu.rs/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=64|archive-date= 26. 09. 2015|url-status= dead}}</ref> Ulice sa njegovim imenom danas postoje u Salašu Noćajskom, Mačvanskoj Mitrovici i i selu [[Klupci]]ma, kod [[Loznica|Loznice]]. == Porodica == Čitava porodica Dobrosava Radosavljevića je učestvovala u [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačkoj borbi]] – njegov otac Stevan, braća Vojislav i Živko i sestra Katarina. Rat su preživeli samo sestra Gina, koja je bila saradnica NOP-a i najmlađi brat Stanislav, koji je bio suviše mali da bi pošao u borbu.{{sfn|Parmaković|1973}} Otac '''Stevan''' (1900–1943) bio je zemljoradnik i u [[Mačvanski partizanski odred|Mačvanski odred]] je stupio krajem septembra [[1941]]. godine, kao pozadinski radnik. Posle sloma Odreda, krajem decembra vratio se u [[Salaš Noćajski]], gde je bio uhapšen i odveden u Šabački logor, odakle je [[24. april]]a [[1942]]. godine bio interniran u [[Norveška|Norvešku]], gde je u logoru Boton umro [[1943]]. godine.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Žene Srbije|1975}} Najstariji brat '''Vojislav Vojkan''' zvani „[[Semjon Buđoni|Buđoni]]“ (1918–1941), bio je zemljoradnik i član KPJ. U Mačvanski odred je stupio krajem jula 1941. godine. Pošto je bio rezervni podnarednik, prilikom reorganizacije Odreda, [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe avgust 1941.#13. avgust|13. avgusta]] je bio određen za komandira Prve čete, ali je istog dana poginuo prilikom napada na [[Tekeriš]].{{sfn|Parmaković|1973}} Mlađi brat '''Živko''', bio je kurir Mačvanskog odreda, ali je krajem 1941. godine bio uhvaćen i streljan. Sestra '''Katarina''' (1924–1947), septembra 1944. godine je stupila u [[Prva vojvođanska proleterska udarna brigada|Prvu vojvođansku udarnu brigadu]] i sa njom učestvovala u borbama do kraja rata. Umrla je [[1947]]. godine od posledica ranjavanja.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Žene Srbije|1975}} == Reference == {{reference|30em}} == Literatura == * {{Cite book|ref={{harvid|Zbornik heroja|1957}}|title=[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Zbornik narodnih heroja Jugoslavije]]|year=1957|publisher=Omladina|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=50964999}} * {{Cite book|ref=harv|last=Parmaković|first=Dragoslav|year=1973|title=Mačvanski (Podrinski) narodnooslobodilački partizanski odred 1941—1944|publisher=Fond narodnooslobodilačke borbe Podrinja|location=Šabac|id={{COBISS|ID=254427911}}}} * {{cite book|ref={{harvid|Žene Srbije|1975}}|url=http://www.afzarhiv.org/files/original/d18ce627eaf6764d571be209d6c0f74d.pdf|title=Žene Srbije u Narodnooslobodilačkoj borbi|year=1975|publisher=Prosveta/Nolit|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=162155015}} * {{Cite book|ref={{harvid|Narodni heroji 2|1982}}|title=[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Narodni heroji Jugoslavije]] tom -{II}-|year=1982|publisher=Narodna knjiga|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=48703239}} {{Narodni heroji-Zapadna Srbija1}} [[Kategorija:Rođeni 1921.]] [[Kategorija:Umrli 1942.]] [[Kategorija:Komunisti Srbije]] [[Kategorija:Omladina u Narodnooslobodilačkoj borbi]] [[Kategorija:Politički komesari NOVJ]] png7wkt64lg4w8xuhc3silqihh0y08p 42470740 42470739 2025-06-10T20:55:16Z Mladifilozof 604 /* Biografija */ 42470740 wikitext text/x-wiki {{Heroj M | didaskalija=DOBROSAV RADOSAVLjEVIĆ | slika = Dobrosav Radosavljević.jpg | opis_slike=Dobrosav Radosavljević Narod | datum_rođenja = {{datum rođenja|1921|2|10}} | mesto_rođenja =[[Salaš Noćajski]],<br> kod [[Mačvanska Mitrovica|Mačvanske Mitrovice]] | država_rođenja =[[Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca]] | datum_smrti = {{Datum smrti|1942|4|3|1921|2|10|god=da}} | mesto_smrti =[[Šabac]] | država_smrti = [[Vojna uprava u Srbiji (1941—1944)|Područje Vojnog zapovednika u Srbiji]],<br>[[Nacistička Njemačka|Nacistička Nemačka]] |profesija=obućarski radnik |KPJ=[[1938]]. |rat=[[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačka borba]] |narodni heroj=[[5. jul]]a [[1953]]. }} [[Datoteka:Zgrada pošte Šabac 001.jpg|mini|Spomenik ispred glavne pošte u Šapcu]] '''Dobrosav Coka Radosavljević — Narod''' ([[Salaš Noćajski]], kod [[Mačvanska Mitrovica|Mačvanske Mitrovice]], [[10. februar]] [[1921]] — [[Šabac]], [[3. april]] [[1942]]) bio je srpski partizan, učesnik [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačke borbe]] i [[narodni heroj Jugoslavije]]. == Biografija == Rođen je [[10. februar]]a [[1921]]. godine u [[Salaš Noćajski|Salašu Noćajskom]], kod [[Mačvanska Mitrovica|Mačvanske Mitrovice]]. Poticao je iz mnogočlane zamljoradničke porodice, u kojoj se gajio opozicioni politički duh. Posle osnovne škole koju je završio u rodnom selu, učio je šegrtsku školu za obućara.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Zbog lošeg materijalnog stanja, mnogočlane porodice nije mogao da se školuje i ako je imao veliku želju za znanjem. Šegrtsku školu je završio za dve umesto tri godine. Uz to, učio je i [[esperanto]], a kasnije je naučio i [[francuski jezik]]. Dosta je čitao, pa je počeo i da se zanima za [[Marksizam|marksističku]] literaturu. Bio je član Radničke čitaonice u [[Laćarak|Laćarku]], kod [[Sremska Mitrovica|Sremske Mitrovice]], gde su neki komunisti razvijali revolucionarnu aktivnost.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Godine [[1938]], sa sedamnaest godina, se zaposlio u [[Beograd]]u. Odmah po zaposlenju, uključio se u rad sindikata i bio član Saveza kožarsko-prerađivačkih radnika pri [[Ujedinjeni radnički sindikalni savez Jugoslavije|Ujedinjenim radničkim sindikatima]] (URS). Pošto je bio član [[Savez komunističke omladine Jugoslavije|Saveza komunističke omladine Jugoslavije]] (SKOJ), bio je biran u rukovodstvo SKOJ-a kožarsko-preradivačkih radnika.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Pored Beograda, kratko je radio i u [[Sarajevo|Sarajevu]] i [[Kragujevac|Kragujevcu]], a potom se opet vratio u Beograd. I u ovim mestima je učestvovao u revolucionarnom radničkom pokretu. Bio je veoma zapažen govornik na zajedničkim političkim, kulturnim i drugim skupovima revolucionarne, antifašističke, radničke i studentske omladine. Godine 1938. je primljen u članstvo [[Savez komunista Jugoslavije|Komunističke partije Jugoslavije]] (KPJ) i izabran u članstvo Mesnog komiteta SKOJ-a za Beograd. Zbog svog dobrog govorništva dobio je partijski nadimak „Narod“, mada su ga u rodnom mestu u mladosti zvali „Coka“.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Novembra [[1940]]. godine, revolucionarnu aktivnost je nastavio u rodnom kraju, postavši sekretar Okružnog komiteta KPJ za Podrinje. Tada je aktivno radio na jačanju postojećih i stvaranju novih partijskih i skojevskih organizacija, a posebno se angažovao na radu sa radnicima i seljacima na omasovljenju antifašističkog pokreta u okrugu.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} === Drugi svetski rat === Posle [[Okupatorska podela Jugoslavije u Drugom svetskom ratu|okupacije Jugoslavije]], [[1941]]. godine, Okružni komitet pod njegovim rukovodstvom pokreće akciju prikupljanja oružja, koje je ostalo posle kapitulacije [[Jugoslovenska vojska|Jugoslovenske vojske]]. Kasnije, u toku priprema za oružani ustanak, organizovao je sakupljanje sanitetskog materijala i održavanje kurseva prve pomoći, stvarao je omladinske udarne grupe i dr. Pošto je bio u stalnoj vezi sa Pokrajinskim komitetom KPJ za Srbiju, nekoliko puta je dolazio u [[Beograd u Narodnooslobodilačkoj borbi|okupirani Beograd]]. Pod njegovim rukovodstvom, održana je [[29. jun]]a Okružna partijska konferencija KPJ za Šabac, kojoj su prisustvovali [[Mile Ivković]] i [[Vukica Mitrović]] i na kojoj je odlučeno da se formira [[Mačvanski partizanski odred]].{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Od održavanja konferencije, pa do formiranja Mačvanskog odreda, sredinom jula 1941. godine, Dobrosav je obišao skoro ceo Podrinjski okrug. Sastajao se sa svim manjim grupama boraca, koje su čekale da stupe u Odred. Posle formiranja Odreda, Dobrosav je zajedno sa članovima Štaba Odreda, aktivno učestvovao u pripremama i razradi planova akcija, u kojima je Odred učestvovao. Učestvovao je i u pripremanju i detaljnoj razradi plana prvog napada na [[Bogatić]], [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe avgust 1941.#7. avgust|7. avgusta 1941.]] godine. Kasnije je izvesno vreme bio i zamenik [[Politički komesar|političkog komesara]] Mačvanskog odreda.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Posle [[Prva neprijateljska ofanziva|Prve neprijateljske ofanzive]], krajem 1941. godine, Dobrosav se povlačio zajedno sa Mačvanskim odredom, ka jugu. Kada je u decembru 1941. godine, naredbom [[Vrhovni štab NOVJ|Vrhovnog štaba]] odlučeno da se Odred mora vratiti na teren [[Mačva|Mačve]], [[Podrinje (regija)|Podrinja]] i [[Pocerina|Pocerine]], Odred je bio podeljen na manje čete, kako bi lakše prošao kroz neprijateljsku teritoriju.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Krajem decembra, Dobrosav se zajedno sa grupom partizana, u kojoj je bio [[Nebojša Jerković]], komandant Odreda, nalazio u selu [[Bela Reka (Šabac)|Bela Reka]], kod [[Šabac|Šapca]]. Dana 27. novembra ova grupa se podelila na dva dela. Grupa u kojoj se nalazio Dobrosav, tada je otišla ka Pocerini, dok je druga grupa, u kojoj se nalazio Nebojša Jerković, ostala u Beloj Reci i iste noći bila otkrivena od [[Ljotićevci|ljotićevaca]] i uništena.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Dobrosav se potom došao u selo [[Dobrić (Šabac)|Dobrić]], gde je našao sklonište u kući seoskog grobara Jakova i Jele Petrović. Ovi ljudi imali su hrabrosti da u svoju siromašnu kuću prime „ozloglašenog komunistu“ i „vođu komunističkih bandi“ i on je kod njih uspeo da provede dva i po meseca. Za slučaj opasnosti oni su mu pripremili sklonište. Za prolaznike, koji bi ga videli on je bio „švercer duvana“ iz [[Rađevina|Rađevine]].{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Tokom boravka u Dobriću, Dobrosav je uspeo da uspostavi kontakt sa komunistom Žikom Erčićem i drugim aktivistima [[Narodnooslobodilački pokret Jugoslavije|Narodnooslobodilačkog pokreta]] u Dobriću. Pošto je kuća Petrovića bila sigurno skrovište, Dobrosav se vremenom opustio. Jednog dana, kada Jakov i Jela nisu bili u kući, u kuću je došao jedan četnik iz Dobrića, sa namerom da kupi duvan od „švercera“. Kada je četnik ušao u kuću, Dobrosav je uspeo da pobegne u dvorište i pobegne iz Dobrića. Potom se prebacio u selo [[Petkovica|Petkovicu]], gde su ga istog dana, [[14. mart]]a, zarobili [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|četnici]] i potom predali [[Gestapo]]u u Šapcu.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Istragu nad Dobrosavom u Šapcu, su vodili agenti [[Specijalna policija|Specijalne policije]] iz Beograda i agenti Gestapoa. Pred agentima se nalazio obiman materijal koji je teretio Dobrosava – podaci iz saslušanja komunista koji su hapšeni tokom [[1940]]. i [[1941]]. godine u Šapcu i Beogradu, kao i podaci, koji su nađeni prilikom zarobljavanja partizana. Agenti su imali i veliki broj dokumenata nađenih kod Nebojše Jerkovića, posle njegove pogibije.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Iz svega ovoga agenti su znali da je Dobrosav jedan od glavnih komunista u Šapcu i nad njim su vršili neviđenu torturu u nameri da otkrije svoje saradnike. Uprkos svim mučenjima, islednicima nije nikoga odao, iako je kao sekretar Okružnog komiteta poznavao gotovo svakog člana i simpatizera KPJ u Podrinju. Za vreme istrage, boravio je u logoru, koji se nalazio u [[Šabačka tvrđava|Šabačkoj tvrđavi]], na [[Sava|Savi]]. Pošto islednicima ništa nije želeo da otkrije, istraga je bila neuspešno završena i on je osuđen na smrt vešanjem. Obešen je [[3. april]]a [[1942]]. godine u krugu logora, u prisustvu ostalih logoraša, među kojima je bio i njegov otac Stevan. Prilikom izvršenja vešanja, javno je klicao slobodi, Narodnooslobodilačkoj borbi, Komunističkoj partiji, [[Sovjetski Savez|Sovjetskom Savezu]] i dr.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine FNR Jugoslavije 5. jula 1952. proglašen je za [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja]].{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} U uspomenu na Dobrosava Radosavljevića, njegovo ime danas nosi osnovna škola u Mačvanskoj Mitrovici, koja je matična osnovna škola i za njegovo rodno mesto Salaš Noćajski.<ref>{{cite press release|title= oš Dobrosav Radosavljević Narod|url= http://osdrnarod.edu.rs/|date= 13. septembar 2015|accessdate=|publisher=}}</ref> Takođe osnovna škola u [[Majur (Šabac)|Majuru]], je do [[2003]]. godine nosila njegovo ime<ref>{{cite press release|title= oš Majur|url= http://www.osmajur.edu.rs/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=64|date= 13. septembar 2015|accessdate= |publisher= |archive-url= https://web.archive.org/web/20150926014908/http://www.osmajur.edu.rs/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=64|archive-date= 26. 09. 2015|url-status= dead}}</ref> Ulice sa njegovim imenom danas postoje u Salašu Noćajskom, Mačvanskoj Mitrovici i i selu [[Klupci]]ma, kod [[Loznica|Loznice]]. == Porodica == Čitava porodica Dobrosava Radosavljevića je učestvovala u [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačkoj borbi]] – njegov otac Stevan, braća Vojislav i Živko i sestra Katarina. Rat su preživeli samo sestra Gina, koja je bila saradnica NOP-a i najmlađi brat Stanislav, koji je bio suviše mali da bi pošao u borbu.{{sfn|Parmaković|1973}} Otac '''Stevan''' (1900–1943) bio je zemljoradnik i u [[Mačvanski partizanski odred|Mačvanski odred]] je stupio krajem septembra [[1941]]. godine, kao pozadinski radnik. Posle sloma Odreda, krajem decembra vratio se u [[Salaš Noćajski]], gde je bio uhapšen i odveden u Šabački logor, odakle je [[24. april]]a [[1942]]. godine bio interniran u [[Norveška|Norvešku]], gde je u logoru Boton umro [[1943]]. godine.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Žene Srbije|1975}} Najstariji brat '''Vojislav Vojkan''' zvani „[[Semjon Buđoni|Buđoni]]“ (1918–1941), bio je zemljoradnik i član KPJ. U Mačvanski odred je stupio krajem jula 1941. godine. Pošto je bio rezervni podnarednik, prilikom reorganizacije Odreda, [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe avgust 1941.#13. avgust|13. avgusta]] je bio određen za komandira Prve čete, ali je istog dana poginuo prilikom napada na [[Tekeriš]].{{sfn|Parmaković|1973}} Mlađi brat '''Živko''', bio je kurir Mačvanskog odreda, ali je krajem 1941. godine bio uhvaćen i streljan. Sestra '''Katarina''' (1924–1947), septembra 1944. godine je stupila u [[Prva vojvođanska proleterska udarna brigada|Prvu vojvođansku udarnu brigadu]] i sa njom učestvovala u borbama do kraja rata. Umrla je [[1947]]. godine od posledica ranjavanja.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Žene Srbije|1975}} == Reference == {{reference|30em}} == Literatura == * {{Cite book|ref={{harvid|Zbornik heroja|1957}}|title=[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Zbornik narodnih heroja Jugoslavije]]|year=1957|publisher=Omladina|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=50964999}} * {{Cite book|ref=harv|last=Parmaković|first=Dragoslav|year=1973|title=Mačvanski (Podrinski) narodnooslobodilački partizanski odred 1941—1944|publisher=Fond narodnooslobodilačke borbe Podrinja|location=Šabac|id={{COBISS|ID=254427911}}}} * {{cite book|ref={{harvid|Žene Srbije|1975}}|url=http://www.afzarhiv.org/files/original/d18ce627eaf6764d571be209d6c0f74d.pdf|title=Žene Srbije u Narodnooslobodilačkoj borbi|year=1975|publisher=Prosveta/Nolit|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=162155015}} * {{Cite book|ref={{harvid|Narodni heroji 2|1982}}|title=[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Narodni heroji Jugoslavije]] tom -{II}-|year=1982|publisher=Narodna knjiga|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=48703239}} {{Narodni heroji-Zapadna Srbija1}} [[Kategorija:Rođeni 1921.]] [[Kategorija:Umrli 1942.]] [[Kategorija:Komunisti Srbije]] [[Kategorija:Omladina u Narodnooslobodilačkoj borbi]] [[Kategorija:Politički komesari NOVJ]] 2i1imbi3uve7h3826cs7m85gomwu2zf 42470741 42470740 2025-06-10T20:55:53Z Mladifilozof 604 42470741 wikitext text/x-wiki {{Heroj M | didaskalija=DOBROSAV RADOSAVLjEVIĆ | slika = Dobrosav Radosavljević.jpg | opis_slike=Dobrosav Radosavljević Narod | datum_rođenja = {{datum rođenja|1921|2|10}} | mesto_rođenja =[[Salaš Noćajski]],<br> kod [[Mačvanska Mitrovica|Mačvanske Mitrovice]] | država_rođenja =[[Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca]] | datum_smrti = {{Datum smrti|1942|4|3|1921|2|10|god=da}} | mesto_smrti =[[Šabac]] | država_smrti = [[Vojna uprava u Srbiji (1941—1944)|Područje Vojnog zapovednika u Srbiji]],<br>[[Nacistička Njemačka|Nacistička Nemačka]] |profesija=obućarski radnik |KPJ=[[1938]]. |rat=[[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačka borba]] |narodni heroj=[[5. jul]]a [[1953]]. }} [[Datoteka:Zgrada pošte Šabac 001.jpg|mini|Spomenik ispred glavne pošte u Šapcu]] '''Dobrosav Coka Radosavljević — Narod''' ([[Salaš Noćajski]], kod [[Mačvanska Mitrovica|Mačvanske Mitrovice]], [[10. februar]] [[1921]] — [[Šabac]], [[3. april]] [[1942]]) bio je srpski partizan, učesnik [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačke borbe]] i [[narodni heroj Jugoslavije]]. == Biografija == Rođen je [[10. februar]]a [[1921]]. godine u [[Salaš Noćajski|Salašu Noćajskom]], kod [[Mačvanska Mitrovica|Mačvanske Mitrovice]]. Poticao je iz mnogočlane zamljoradničke porodice, u kojoj se gajio opozicioni politički duh. Posle osnovne škole koju je završio u rodnom selu, učio je šegrtsku školu za obućara.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Zbog lošeg materijalnog stanja, mnogočlane porodice nije mogao da se školuje i ako je imao veliku želju za znanjem. Šegrtsku školu je završio za dve umesto tri godine. Uz to, učio je i [[esperanto]], a kasnije je naučio i [[francuski jezik]]. Dosta je čitao, pa je počeo i da se zanima za [[Marksizam|marksističku]] literaturu. Bio je član Radničke čitaonice u [[Laćarak|Laćarku]], kod [[Sremska Mitrovica|Sremske Mitrovice]], gde su neki komunisti razvijali revolucionarnu aktivnost.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Godine [[1938]], sa sedamnaest godina, se zaposlio u [[Beograd]]u. Odmah po zaposlenju, uključio se u rad sindikata i bio član Saveza kožarsko-prerađivačkih radnika pri [[Ujedinjeni radnički sindikalni savez Jugoslavije|Ujedinjenim radničkim sindikatima]] (URS). Pošto je bio član [[Savez komunističke omladine Jugoslavije|Saveza komunističke omladine Jugoslavije]] (SKOJ), bio je biran u rukovodstvo SKOJ-a kožarsko-preradivačkih radnika.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Pored Beograda, kratko je radio i u [[Sarajevo|Sarajevu]] i [[Kragujevac|Kragujevcu]], a potom se opet vratio u Beograd. I u ovim mestima je učestvovao u revolucionarnom radničkom pokretu. Bio je veoma zapažen govornik na zajedničkim političkim, kulturnim i drugim skupovima revolucionarne, antifašističke, radničke i studentske omladine. Godine 1938. je primljen u članstvo [[Savez komunista Jugoslavije|Komunističke partije Jugoslavije]] (KPJ) i izabran u članstvo Mesnog komiteta SKOJ-a za Beograd. Zbog svog dobrog govorništva dobio je partijski nadimak „Narod“, mada su ga u rodnom mestu u mladosti zvali „Coka“.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Novembra [[1940]]. godine, revolucionarnu aktivnost je nastavio u rodnom kraju, postavši sekretar Okružnog komiteta KPJ za Podrinje. Tada je aktivno radio na jačanju postojećih i stvaranju novih partijskih i skojevskih organizacija, a posebno se angažovao na radu sa radnicima i seljacima na omasovljenju antifašističkog pokreta u okrugu.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} === Drugi svetski rat === Posle [[Okupatorska podela Jugoslavije u Drugom svetskom ratu|okupacije Jugoslavije]], [[1941]]. godine, Okružni komitet pod njegovim rukovodstvom pokreće akciju prikupljanja oružja, koje je ostalo posle kapitulacije [[Jugoslovenska vojska|Jugoslovenske vojske]]. Kasnije, u toku priprema za oružani ustanak, organizovao je sakupljanje sanitetskog materijala i održavanje kurseva prve pomoći, stvarao je omladinske udarne grupe i dr. Pošto je bio u stalnoj vezi sa Pokrajinskim komitetom KPJ za Srbiju, nekoliko puta je dolazio u [[Beograd u Narodnooslobodilačkoj borbi|okupirani Beograd]]. Pod njegovim rukovodstvom, održana je [[29. jun]]a Okružna partijska konferencija KPJ za Šabac, kojoj su prisustvovali [[Mile Ivković]] i [[Vukica Mitrović]] i na kojoj je odlučeno da se formira [[Mačvanski partizanski odred]].{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Od održavanja konferencije, pa do formiranja Mačvanskog odreda, sredinom jula 1941. godine, Dobrosav je obišao skoro ceo Podrinjski okrug. Sastajao se sa svim manjim grupama boraca, koje su čekale da stupe u Odred. Posle formiranja Odreda, Dobrosav je zajedno sa članovima Štaba Odreda, aktivno učestvovao u pripremama i razradi planova akcija, u kojima je Odred učestvovao. Učestvovao je i u pripremanju i detaljnoj razradi plana prvog napada na [[Bogatić]], [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe avgust 1941.#7. avgust|7. avgusta 1941.]] godine. Kasnije je izvesno vreme bio i zamenik [[Politički komesar|političkog komesara]] Mačvanskog odreda.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Posle [[Prva neprijateljska ofanziva|Prve neprijateljske ofanzive]], krajem 1941. godine, Dobrosav se povlačio zajedno sa Mačvanskim odredom, ka jugu. Kada je u decembru 1941. godine, naredbom [[Vrhovni štab NOVJ|Vrhovnog štaba]] odlučeno da se Odred mora vratiti na teren [[Mačva|Mačve]], [[Podrinje (regija)|Podrinja]] i [[Pocerina|Pocerine]], Odred je bio podeljen na manje čete, kako bi lakše prošao kroz neprijateljsku teritoriju.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Krajem decembra, Dobrosav se zajedno sa grupom partizana, u kojoj je bio [[Nebojša Jerković]], komandant Odreda, nalazio u selu [[Bela Reka (Šabac)|Bela Reka]], kod [[Šabac|Šapca]]. Dana 27. novembra ova grupa se podelila na dva dela. Grupa u kojoj se nalazio Dobrosav, tada je otišla ka Pocerini, dok je druga grupa, u kojoj se nalazio Nebojša Jerković, ostala u Beloj Reci i iste noći bila otkrivena od [[Ljotićevci|ljotićevaca]] i uništena.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Dobrosav se potom došao u selo [[Dobrić (Šabac)|Dobrić]], gde je našao sklonište u kući seoskog grobara Jakova i Jele Petrović. Ovi ljudi imali su hrabrosti da u svoju siromašnu kuću prime „ozloglašenog komunistu“ i „vođu komunističkih bandi“ i on je kod njih uspeo da provede dva i po meseca. Za slučaj opasnosti oni su mu pripremili sklonište. Za prolaznike, koji bi ga videli on je bio „švercer duvana“ iz [[Rađevina|Rađevine]].{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Tokom boravka u Dobriću, Dobrosav je uspeo da uspostavi kontakt sa komunistom Žikom Erčićem i drugim aktivistima [[Narodnooslobodilački pokret Jugoslavije|Narodnooslobodilačkog pokreta]] u Dobriću. Pošto je kuća Petrovića bila sigurno skrovište, Dobrosav se vremenom opustio. Jednog dana, kada Jakov i Jela nisu bili u kući, u kuću je došao jedan četnik iz Dobrića, sa namerom da kupi duvan od „švercera“. Kada je četnik ušao u kuću, Dobrosav je uspeo da pobegne u dvorište i pobegne iz Dobrića. Potom se prebacio u selo [[Petkovica|Petkovicu]], gde su ga istog dana, [[14. mart]]a, zarobili [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|četnici]] i potom predali [[Gestapo]]u u Šapcu.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Istragu nad Dobrosavom u Šapcu, su vodili agenti [[Specijalna policija|Specijalne policije]] iz Beograda i agenti Gestapoa. Pred agentima se nalazio obiman materijal koji je teretio Dobrosava – podaci iz saslušanja komunista koji su hapšeni tokom [[1940]]. i [[1941]]. godine u Šapcu i Beogradu, kao i podaci, koji su nađeni prilikom zarobljavanja partizana. Agenti su imali i veliki broj dokumenata nađenih kod Nebojše Jerkovića, posle njegove pogibije.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Iz svega ovoga agenti su znali da je Dobrosav jedan od glavnih komunista u Šapcu i nad njim su vršili neviđenu torturu u nameri da otkrije svoje saradnike. Uprkos svim mučenjima, islednicima nije nikoga odao, iako je kao sekretar Okružnog komiteta poznavao gotovo svakog člana i simpatizera KPJ u Podrinju. Za vreme istrage, boravio je u logoru, koji se nalazio u [[Šabačka tvrđava|Šabačkoj tvrđavi]], na [[Sava|Savi]]. Pošto islednicima ništa nije želeo da otkrije, istraga je bila neuspešno završena i on je osuđen na smrt vešanjem. Obešen je [[3. april]]a [[1942]]. godine u krugu logora, u prisustvu ostalih logoraša, među kojima je bio i njegov otac Stevan. Prilikom izvršenja vešanja, javno je klicao slobodi, Narodnooslobodilačkoj borbi, Komunističkoj partiji, [[Sovjetski Savez|Sovjetskom Savezu]] i dr.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} == Porodica == Čitava porodica Dobrosava Radosavljevića je učestvovala u [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačkoj borbi]] – njegov otac Stevan, braća Vojislav i Živko i sestra Katarina. Rat su preživeli samo sestra Gina, koja je bila saradnica NOP-a i najmlađi brat Stanislav, koji je bio suviše mali da bi pošao u borbu.{{sfn|Parmaković|1973}} Otac '''Stevan''' (1900–1943) bio je zemljoradnik i u [[Mačvanski partizanski odred|Mačvanski odred]] je stupio krajem septembra [[1941]]. godine, kao pozadinski radnik. Posle sloma Odreda, krajem decembra vratio se u [[Salaš Noćajski]], gde je bio uhapšen i odveden u Šabački logor, odakle je [[24. april]]a [[1942]]. godine bio interniran u [[Norveška|Norvešku]], gde je u logoru Boton umro [[1943]]. godine.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Žene Srbije|1975}} Najstariji brat '''Vojislav Vojkan''' zvani „[[Semjon Buđoni|Buđoni]]“ (1918–1941), bio je zemljoradnik i član KPJ. U Mačvanski odred je stupio krajem jula 1941. godine. Pošto je bio rezervni podnarednik, prilikom reorganizacije Odreda, [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe avgust 1941.#13. avgust|13. avgusta]] je bio određen za komandira Prve čete, ali je istog dana poginuo prilikom napada na [[Tekeriš]].{{sfn|Parmaković|1973}} Mlađi brat '''Živko''', bio je kurir Mačvanskog odreda, ali je krajem 1941. godine bio uhvaćen i streljan. Sestra '''Katarina''' (1924–1947), septembra 1944. godine je stupila u [[Prva vojvođanska proleterska udarna brigada|Prvu vojvođansku udarnu brigadu]] i sa njom učestvovala u borbama do kraja rata. Umrla je [[1947]]. godine od posledica ranjavanja.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Žene Srbije|1975}} == Nasleđe == Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine FNR Jugoslavije 5. jula 1952. proglašen je za [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja]].{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} U uspomenu na Dobrosava Radosavljevića, njegovo ime danas nosi osnovna škola u Mačvanskoj Mitrovici, koja je matična osnovna škola i za njegovo rodno mesto Salaš Noćajski.<ref>{{cite press release|title= oš Dobrosav Radosavljević Narod|url= http://osdrnarod.edu.rs/|date= 13. septembar 2015|accessdate=|publisher=}}</ref> Takođe osnovna škola u [[Majur (Šabac)|Majuru]], je do [[2003]]. godine nosila njegovo ime<ref>{{cite press release|title= oš Majur|url= http://www.osmajur.edu.rs/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=64|date= 13. septembar 2015|accessdate= |publisher= |archive-url= https://web.archive.org/web/20150926014908/http://www.osmajur.edu.rs/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=64|archive-date= 26. 09. 2015|url-status= dead}}</ref> Ulice sa njegovim imenom danas postoje u Salašu Noćajskom, Mačvanskoj Mitrovici i i selu [[Klupci]]ma, kod [[Loznica|Loznice]]. == Reference == {{reference|30em}} == Literatura == * {{Cite book|ref={{harvid|Zbornik heroja|1957}}|title=[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Zbornik narodnih heroja Jugoslavije]]|year=1957|publisher=Omladina|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=50964999}} * {{Cite book|ref=harv|last=Parmaković|first=Dragoslav|year=1973|title=Mačvanski (Podrinski) narodnooslobodilački partizanski odred 1941—1944|publisher=Fond narodnooslobodilačke borbe Podrinja|location=Šabac|id={{COBISS|ID=254427911}}}} * {{cite book|ref={{harvid|Žene Srbije|1975}}|url=http://www.afzarhiv.org/files/original/d18ce627eaf6764d571be209d6c0f74d.pdf|title=Žene Srbije u Narodnooslobodilačkoj borbi|year=1975|publisher=Prosveta/Nolit|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=162155015}} * {{Cite book|ref={{harvid|Narodni heroji 2|1982}}|title=[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Narodni heroji Jugoslavije]] tom -{II}-|year=1982|publisher=Narodna knjiga|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=48703239}} {{Narodni heroji-Zapadna Srbija1}} [[Kategorija:Rođeni 1921.]] [[Kategorija:Umrli 1942.]] [[Kategorija:Komunisti Srbije]] [[Kategorija:Omladina u Narodnooslobodilačkoj borbi]] [[Kategorija:Politički komesari NOVJ]] rvis0nqd97af5tr8it2oesggxcknfei 42470742 42470741 2025-06-10T20:56:14Z Mladifilozof 604 42470742 wikitext text/x-wiki {{Heroj M | didaskalija=DOBROSAV RADOSAVLjEVIĆ | slika = Dobrosav Radosavljević.jpg | opis_slike=Dobrosav Radosavljević Narod | datum_rođenja = {{datum rođenja|1921|2|10}} | mesto_rođenja =[[Salaš Noćajski]],<br> kod [[Mačvanska Mitrovica|Mačvanske Mitrovice]] | država_rođenja =[[Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca]] | datum_smrti = {{Datum smrti|1942|4|3|1921|2|10|god=da}} | mesto_smrti =[[Šabac]] | država_smrti = [[Vojna uprava u Srbiji (1941—1944)|Područje Vojnog zapovednika u Srbiji]],<br>[[Nacistička Njemačka|Nacistička Nemačka]] |profesija=obućarski radnik |KPJ=[[1938]]. |rat=[[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačka borba]] |narodni heroj=[[5. jul]]a [[1953]]. }} '''Dobrosav Coka Radosavljević — Narod''' ([[Salaš Noćajski]], kod [[Mačvanska Mitrovica|Mačvanske Mitrovice]], [[10. februar]] [[1921]] — [[Šabac]], [[3. april]] [[1942]]) bio je srpski partizan, učesnik [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačke borbe]] i [[narodni heroj Jugoslavije]]. == Biografija == Rođen je [[10. februar]]a [[1921]]. godine u [[Salaš Noćajski|Salašu Noćajskom]], kod [[Mačvanska Mitrovica|Mačvanske Mitrovice]]. Poticao je iz mnogočlane zamljoradničke porodice, u kojoj se gajio opozicioni politički duh. Posle osnovne škole koju je završio u rodnom selu, učio je šegrtsku školu za obućara.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Zbog lošeg materijalnog stanja, mnogočlane porodice nije mogao da se školuje i ako je imao veliku želju za znanjem. Šegrtsku školu je završio za dve umesto tri godine. Uz to, učio je i [[esperanto]], a kasnije je naučio i [[francuski jezik]]. Dosta je čitao, pa je počeo i da se zanima za [[Marksizam|marksističku]] literaturu. Bio je član Radničke čitaonice u [[Laćarak|Laćarku]], kod [[Sremska Mitrovica|Sremske Mitrovice]], gde su neki komunisti razvijali revolucionarnu aktivnost.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Godine [[1938]], sa sedamnaest godina, se zaposlio u [[Beograd]]u. Odmah po zaposlenju, uključio se u rad sindikata i bio član Saveza kožarsko-prerađivačkih radnika pri [[Ujedinjeni radnički sindikalni savez Jugoslavije|Ujedinjenim radničkim sindikatima]] (URS). Pošto je bio član [[Savez komunističke omladine Jugoslavije|Saveza komunističke omladine Jugoslavije]] (SKOJ), bio je biran u rukovodstvo SKOJ-a kožarsko-preradivačkih radnika.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Pored Beograda, kratko je radio i u [[Sarajevo|Sarajevu]] i [[Kragujevac|Kragujevcu]], a potom se opet vratio u Beograd. I u ovim mestima je učestvovao u revolucionarnom radničkom pokretu. Bio je veoma zapažen govornik na zajedničkim političkim, kulturnim i drugim skupovima revolucionarne, antifašističke, radničke i studentske omladine. Godine 1938. je primljen u članstvo [[Savez komunista Jugoslavije|Komunističke partije Jugoslavije]] (KPJ) i izabran u članstvo Mesnog komiteta SKOJ-a za Beograd. Zbog svog dobrog govorništva dobio je partijski nadimak „Narod“, mada su ga u rodnom mestu u mladosti zvali „Coka“.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Novembra [[1940]]. godine, revolucionarnu aktivnost je nastavio u rodnom kraju, postavši sekretar Okružnog komiteta KPJ za Podrinje. Tada je aktivno radio na jačanju postojećih i stvaranju novih partijskih i skojevskih organizacija, a posebno se angažovao na radu sa radnicima i seljacima na omasovljenju antifašističkog pokreta u okrugu.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} === Drugi svetski rat === Posle [[Okupatorska podela Jugoslavije u Drugom svetskom ratu|okupacije Jugoslavije]], [[1941]]. godine, Okružni komitet pod njegovim rukovodstvom pokreće akciju prikupljanja oružja, koje je ostalo posle kapitulacije [[Jugoslovenska vojska|Jugoslovenske vojske]]. Kasnije, u toku priprema za oružani ustanak, organizovao je sakupljanje sanitetskog materijala i održavanje kurseva prve pomoći, stvarao je omladinske udarne grupe i dr. Pošto je bio u stalnoj vezi sa Pokrajinskim komitetom KPJ za Srbiju, nekoliko puta je dolazio u [[Beograd u Narodnooslobodilačkoj borbi|okupirani Beograd]]. Pod njegovim rukovodstvom, održana je [[29. jun]]a Okružna partijska konferencija KPJ za Šabac, kojoj su prisustvovali [[Mile Ivković]] i [[Vukica Mitrović]] i na kojoj je odlučeno da se formira [[Mačvanski partizanski odred]].{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Od održavanja konferencije, pa do formiranja Mačvanskog odreda, sredinom jula 1941. godine, Dobrosav je obišao skoro ceo Podrinjski okrug. Sastajao se sa svim manjim grupama boraca, koje su čekale da stupe u Odred. Posle formiranja Odreda, Dobrosav je zajedno sa članovima Štaba Odreda, aktivno učestvovao u pripremama i razradi planova akcija, u kojima je Odred učestvovao. Učestvovao je i u pripremanju i detaljnoj razradi plana prvog napada na [[Bogatić]], [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe avgust 1941.#7. avgust|7. avgusta 1941.]] godine. Kasnije je izvesno vreme bio i zamenik [[Politički komesar|političkog komesara]] Mačvanskog odreda.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Posle [[Prva neprijateljska ofanziva|Prve neprijateljske ofanzive]], krajem 1941. godine, Dobrosav se povlačio zajedno sa Mačvanskim odredom, ka jugu. Kada je u decembru 1941. godine, naredbom [[Vrhovni štab NOVJ|Vrhovnog štaba]] odlučeno da se Odred mora vratiti na teren [[Mačva|Mačve]], [[Podrinje (regija)|Podrinja]] i [[Pocerina|Pocerine]], Odred je bio podeljen na manje čete, kako bi lakše prošao kroz neprijateljsku teritoriju.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Krajem decembra, Dobrosav se zajedno sa grupom partizana, u kojoj je bio [[Nebojša Jerković]], komandant Odreda, nalazio u selu [[Bela Reka (Šabac)|Bela Reka]], kod [[Šabac|Šapca]]. Dana 27. novembra ova grupa se podelila na dva dela. Grupa u kojoj se nalazio Dobrosav, tada je otišla ka Pocerini, dok je druga grupa, u kojoj se nalazio Nebojša Jerković, ostala u Beloj Reci i iste noći bila otkrivena od [[Ljotićevci|ljotićevaca]] i uništena.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Dobrosav se potom došao u selo [[Dobrić (Šabac)|Dobrić]], gde je našao sklonište u kući seoskog grobara Jakova i Jele Petrović. Ovi ljudi imali su hrabrosti da u svoju siromašnu kuću prime „ozloglašenog komunistu“ i „vođu komunističkih bandi“ i on je kod njih uspeo da provede dva i po meseca. Za slučaj opasnosti oni su mu pripremili sklonište. Za prolaznike, koji bi ga videli on je bio „švercer duvana“ iz [[Rađevina|Rađevine]].{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Tokom boravka u Dobriću, Dobrosav je uspeo da uspostavi kontakt sa komunistom Žikom Erčićem i drugim aktivistima [[Narodnooslobodilački pokret Jugoslavije|Narodnooslobodilačkog pokreta]] u Dobriću. Pošto je kuća Petrovića bila sigurno skrovište, Dobrosav se vremenom opustio. Jednog dana, kada Jakov i Jela nisu bili u kući, u kuću je došao jedan četnik iz Dobrića, sa namerom da kupi duvan od „švercera“. Kada je četnik ušao u kuću, Dobrosav je uspeo da pobegne u dvorište i pobegne iz Dobrića. Potom se prebacio u selo [[Petkovica|Petkovicu]], gde su ga istog dana, [[14. mart]]a, zarobili [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|četnici]] i potom predali [[Gestapo]]u u Šapcu.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Istragu nad Dobrosavom u Šapcu, su vodili agenti [[Specijalna policija|Specijalne policije]] iz Beograda i agenti Gestapoa. Pred agentima se nalazio obiman materijal koji je teretio Dobrosava – podaci iz saslušanja komunista koji su hapšeni tokom [[1940]]. i [[1941]]. godine u Šapcu i Beogradu, kao i podaci, koji su nađeni prilikom zarobljavanja partizana. Agenti su imali i veliki broj dokumenata nađenih kod Nebojše Jerkovića, posle njegove pogibije.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Iz svega ovoga agenti su znali da je Dobrosav jedan od glavnih komunista u Šapcu i nad njim su vršili neviđenu torturu u nameri da otkrije svoje saradnike. Uprkos svim mučenjima, islednicima nije nikoga odao, iako je kao sekretar Okružnog komiteta poznavao gotovo svakog člana i simpatizera KPJ u Podrinju. Za vreme istrage, boravio je u logoru, koji se nalazio u [[Šabačka tvrđava|Šabačkoj tvrđavi]], na [[Sava|Savi]]. Pošto islednicima ništa nije želeo da otkrije, istraga je bila neuspešno završena i on je osuđen na smrt vešanjem. Obešen je [[3. april]]a [[1942]]. godine u krugu logora, u prisustvu ostalih logoraša, među kojima je bio i njegov otac Stevan. Prilikom izvršenja vešanja, javno je klicao slobodi, Narodnooslobodilačkoj borbi, Komunističkoj partiji, [[Sovjetski Savez|Sovjetskom Savezu]] i dr.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} == Porodica == Čitava porodica Dobrosava Radosavljevića je učestvovala u [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačkoj borbi]] – njegov otac Stevan, braća Vojislav i Živko i sestra Katarina. Rat su preživeli samo sestra Gina, koja je bila saradnica NOP-a i najmlađi brat Stanislav, koji je bio suviše mali da bi pošao u borbu.{{sfn|Parmaković|1973}} Otac '''Stevan''' (1900–1943) bio je zemljoradnik i u [[Mačvanski partizanski odred|Mačvanski odred]] je stupio krajem septembra [[1941]]. godine, kao pozadinski radnik. Posle sloma Odreda, krajem decembra vratio se u [[Salaš Noćajski]], gde je bio uhapšen i odveden u Šabački logor, odakle je [[24. april]]a [[1942]]. godine bio interniran u [[Norveška|Norvešku]], gde je u logoru Boton umro [[1943]]. godine.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Žene Srbije|1975}} Najstariji brat '''Vojislav Vojkan''' zvani „[[Semjon Buđoni|Buđoni]]“ (1918–1941), bio je zemljoradnik i član KPJ. U Mačvanski odred je stupio krajem jula 1941. godine. Pošto je bio rezervni podnarednik, prilikom reorganizacije Odreda, [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe avgust 1941.#13. avgust|13. avgusta]] je bio određen za komandira Prve čete, ali je istog dana poginuo prilikom napada na [[Tekeriš]].{{sfn|Parmaković|1973}} Mlađi brat '''Živko''', bio je kurir Mačvanskog odreda, ali je krajem 1941. godine bio uhvaćen i streljan. Sestra '''Katarina''' (1924–1947), septembra 1944. godine je stupila u [[Prva vojvođanska proleterska udarna brigada|Prvu vojvođansku udarnu brigadu]] i sa njom učestvovala u borbama do kraja rata. Umrla je [[1947]]. godine od posledica ranjavanja.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Žene Srbije|1975}} == Nasleđe == [[Datoteka:Zgrada pošte Šabac 001.jpg|mini|Spomenik ispred glavne pošte u Šapcu]] Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine FNR Jugoslavije 5. jula 1952. proglašen je za [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja]].{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} U uspomenu na Dobrosava Radosavljevića, njegovo ime danas nosi osnovna škola u Mačvanskoj Mitrovici, koja je matična osnovna škola i za njegovo rodno mesto Salaš Noćajski.<ref>{{cite press release|title= oš Dobrosav Radosavljević Narod|url= http://osdrnarod.edu.rs/|date= 13. septembar 2015|accessdate=|publisher=}}</ref> Takođe osnovna škola u [[Majur (Šabac)|Majuru]], je do [[2003]]. godine nosila njegovo ime<ref>{{cite press release|title= oš Majur|url= http://www.osmajur.edu.rs/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=64|date= 13. septembar 2015|accessdate= |publisher= |archive-url= https://web.archive.org/web/20150926014908/http://www.osmajur.edu.rs/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=64|archive-date= 26. 09. 2015|url-status= dead}}</ref> Ulice sa njegovim imenom danas postoje u Salašu Noćajskom, Mačvanskoj Mitrovici i i selu [[Klupci]]ma, kod [[Loznica|Loznice]]. == Reference == {{reference|30em}} == Literatura == * {{Cite book|ref={{harvid|Zbornik heroja|1957}}|title=[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Zbornik narodnih heroja Jugoslavije]]|year=1957|publisher=Omladina|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=50964999}} * {{Cite book|ref=harv|last=Parmaković|first=Dragoslav|year=1973|title=Mačvanski (Podrinski) narodnooslobodilački partizanski odred 1941—1944|publisher=Fond narodnooslobodilačke borbe Podrinja|location=Šabac|id={{COBISS|ID=254427911}}}} * {{cite book|ref={{harvid|Žene Srbije|1975}}|url=http://www.afzarhiv.org/files/original/d18ce627eaf6764d571be209d6c0f74d.pdf|title=Žene Srbije u Narodnooslobodilačkoj borbi|year=1975|publisher=Prosveta/Nolit|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=162155015}} * {{Cite book|ref={{harvid|Narodni heroji 2|1982}}|title=[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Narodni heroji Jugoslavije]] tom -{II}-|year=1982|publisher=Narodna knjiga|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=48703239}} {{Narodni heroji-Zapadna Srbija1}} [[Kategorija:Rođeni 1921.]] [[Kategorija:Umrli 1942.]] [[Kategorija:Komunisti Srbije]] [[Kategorija:Omladina u Narodnooslobodilačkoj borbi]] [[Kategorija:Politički komesari NOVJ]] d47z3nbom90yw4xa72ik4fiky5pqdr6 42470744 42470742 2025-06-10T21:02:37Z Mladifilozof 604 /* Drugi svetski rat */ 42470744 wikitext text/x-wiki {{Heroj M | didaskalija=DOBROSAV RADOSAVLjEVIĆ | slika = Dobrosav Radosavljević.jpg | opis_slike=Dobrosav Radosavljević Narod | datum_rođenja = {{datum rođenja|1921|2|10}} | mesto_rođenja =[[Salaš Noćajski]],<br> kod [[Mačvanska Mitrovica|Mačvanske Mitrovice]] | država_rođenja =[[Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca]] | datum_smrti = {{Datum smrti|1942|4|3|1921|2|10|god=da}} | mesto_smrti =[[Šabac]] | država_smrti = [[Vojna uprava u Srbiji (1941—1944)|Područje Vojnog zapovednika u Srbiji]],<br>[[Nacistička Njemačka|Nacistička Nemačka]] |profesija=obućarski radnik |KPJ=[[1938]]. |rat=[[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačka borba]] |narodni heroj=[[5. jul]]a [[1953]]. }} '''Dobrosav Coka Radosavljević — Narod''' ([[Salaš Noćajski]], kod [[Mačvanska Mitrovica|Mačvanske Mitrovice]], [[10. februar]] [[1921]] — [[Šabac]], [[3. april]] [[1942]]) bio je srpski partizan, učesnik [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačke borbe]] i [[narodni heroj Jugoslavije]]. == Biografija == Rođen je [[10. februar]]a [[1921]]. godine u [[Salaš Noćajski|Salašu Noćajskom]], kod [[Mačvanska Mitrovica|Mačvanske Mitrovice]]. Poticao je iz mnogočlane zamljoradničke porodice, u kojoj se gajio opozicioni politički duh. Posle osnovne škole koju je završio u rodnom selu, učio je šegrtsku školu za obućara.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Zbog lošeg materijalnog stanja, mnogočlane porodice nije mogao da se školuje i ako je imao veliku želju za znanjem. Šegrtsku školu je završio za dve umesto tri godine. Uz to, učio je i [[esperanto]], a kasnije je naučio i [[francuski jezik]]. Dosta je čitao, pa je počeo i da se zanima za [[Marksizam|marksističku]] literaturu. Bio je član Radničke čitaonice u [[Laćarak|Laćarku]], kod [[Sremska Mitrovica|Sremske Mitrovice]], gde su neki komunisti razvijali revolucionarnu aktivnost.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Godine [[1938]], sa sedamnaest godina, se zaposlio u [[Beograd]]u. Odmah po zaposlenju, uključio se u rad sindikata i bio član Saveza kožarsko-prerađivačkih radnika pri [[Ujedinjeni radnički sindikalni savez Jugoslavije|Ujedinjenim radničkim sindikatima]] (URS). Pošto je bio član [[Savez komunističke omladine Jugoslavije|Saveza komunističke omladine Jugoslavije]] (SKOJ), bio je biran u rukovodstvo SKOJ-a kožarsko-preradivačkih radnika.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Pored Beograda, kratko je radio i u [[Sarajevo|Sarajevu]] i [[Kragujevac|Kragujevcu]], a potom se opet vratio u Beograd. I u ovim mestima je učestvovao u revolucionarnom radničkom pokretu. Bio je veoma zapažen govornik na zajedničkim političkim, kulturnim i drugim skupovima revolucionarne, antifašističke, radničke i studentske omladine. Godine 1938. je primljen u članstvo [[Savez komunista Jugoslavije|Komunističke partije Jugoslavije]] (KPJ) i izabran u članstvo Mesnog komiteta SKOJ-a za Beograd. Zbog svog dobrog govorništva dobio je partijski nadimak „Narod“, mada su ga u rodnom mestu u mladosti zvali „Coka“.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Novembra [[1940]]. godine, revolucionarnu aktivnost je nastavio u rodnom kraju, postavši sekretar Okružnog komiteta KPJ za Podrinje. Tada je aktivno radio na jačanju postojećih i stvaranju novih partijskih i skojevskih organizacija, a posebno se angažovao na radu sa radnicima i seljacima na omasovljenju antifašističkog pokreta u okrugu.{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} === Ustanak u Srbiji === Posle [[Okupatorska podela Jugoslavije u Drugom svetskom ratu|okupacije Jugoslavije]], [[1941]]. godine, Okružni komitet pod njegovim rukovodstvom pokreće akciju prikupljanja oružja, koje je ostalo posle kapitulacije [[Jugoslovenska vojska|Jugoslovenske vojske]]. Kasnije, u toku priprema za oružani ustanak, organizovao je sakupljanje sanitetskog materijala i održavanje kurseva prve pomoći, stvarao je omladinske udarne grupe i dr. Pošto je bio u stalnoj vezi sa Pokrajinskim komitetom KPJ za Srbiju, nekoliko puta je dolazio u [[Beograd u Narodnooslobodilačkoj borbi|okupirani Beograd]]. Pod njegovim rukovodstvom, održana je [[29. jun]]a Okružna partijska konferencija KPJ za Šabac, kojoj su prisustvovali [[Mile Ivković]] i [[Vukica Mitrović]] i na kojoj je odlučeno da se formira [[Mačvanski partizanski odred]].{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Od održavanja konferencije, pa do formiranja Mačvanskog odreda, sredinom jula 1941. godine, Dobrosav je obišao skoro ceo Podrinjski okrug. Sastajao se sa svim manjim grupama boraca, koje su čekale da stupe u Odred. Posle formiranja Odreda, Dobrosav je zajedno sa članovima Štaba Odreda, aktivno učestvovao u pripremama i razradi planova akcija, u kojima je Odred učestvovao. Učestvovao je i u pripremanju i detaljnoj razradi plana prvog napada na [[Bogatić]], [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe avgust 1941.#7. avgust|7. avgusta 1941.]] godine. Kasnije je izvesno vreme bio i zamenik [[Politički komesar|političkog komesara]] Mačvanskog odreda.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Posle [[Prva neprijateljska ofanziva|Prve neprijateljske ofanzive]], krajem 1941. godine, Dobrosav se povlačio zajedno sa Mačvanskim odredom, ka jugu. Kada je u decembru 1941. godine, naredbom [[Vrhovni štab NOVJ|Vrhovnog štaba]] odlučeno da se Odred mora vratiti na teren [[Mačva|Mačve]], [[Podrinje (regija)|Podrinja]] i [[Pocerina|Pocerine]], Odred je bio podeljen na manje čete, kako bi lakše prošao kroz neprijateljsku teritoriju.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Krajem decembra, Dobrosav se zajedno sa grupom partizana, u kojoj je bio [[Nebojša Jerković]], komandant Odreda, nalazio u selu [[Bela Reka (Šabac)|Bela Reka]], kod [[Šabac|Šapca]]. Dana 27. novembra ova grupa se podelila na dva dela. Grupa u kojoj se nalazio Dobrosav, tada je otišla ka Pocerini, dok je druga grupa, u kojoj se nalazio Nebojša Jerković, ostala u Beloj Reci i iste noći bila otkrivena od [[Ljotićevci|ljotićevaca]] i uništena.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Dobrosav se potom došao u selo [[Dobrić (Šabac)|Dobrić]], gde je našao sklonište u kući seoskog grobara Jakova i Jele Petrović. Ovi ljudi imali su hrabrosti da u svoju siromašnu kuću prime „ozloglašenog komunistu“ i „vođu komunističkih bandi“ i on je kod njih uspeo da provede dva i po meseca. Za slučaj opasnosti oni su mu pripremili sklonište. Za prolaznike, koji bi ga videli on je bio „švercer duvana“ iz [[Rađevina|Rađevine]].{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Tokom boravka u Dobriću, Dobrosav je uspeo da uspostavi kontakt sa komunistom Žikom Erčićem i drugim aktivistima [[Narodnooslobodilački pokret Jugoslavije|Narodnooslobodilačkog pokreta]] u Dobriću. === Zarobljavanje i smrt === Pošto je kuća Petrovića bila sigurno skrovište, Dobrosav se vremenom opustio. Jednog dana, kada domaćini nisu bili u kući, u kuću je došao jedan četnik iz Dobrića, sa namerom da kupi duvan od „švercera“. Kada je četnik ušao u kuću, Dobrosav je uspeo da pobegne u dvorište i pobegne iz Dobrića. Potom se prebacio u selo [[Petkovica|Petkovicu]], gde su ga istog dana, [[14. mart]]a, zarobili [[Jugoslovenska vojska u otadžbini|četnici]] i potom predali [[Gestapo]]u u Šapcu.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Istragu nad Dobrosavom u Šapcu, su vodili agenti [[Specijalna policija|Specijalne policije]] iz Beograda i agenti Gestapoa. Pred agentima se nalazio obiman materijal koji je teretio Dobrosava – podaci iz saslušanja komunista koji su hapšeni tokom [[1940]]. i [[1941]]. godine u Šapcu i Beogradu, kao i podaci, koji su nađeni prilikom zarobljavanja partizana. Agenti su imali i veliki broj dokumenata nađenih kod Nebojše Jerkovića, posle njegove pogibije.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} Iz svega ovoga agenti su znali da je Dobrosav jedan od glavnih komunista u Šapcu i nad njim su vršili neviđenu torturu u nameri da otkrije svoje saradnike. Uprkos svim mučenjima, islednicima nije nikoga odao, iako je kao sekretar Okružnog komiteta poznavao gotovo svakog člana i simpatizera KPJ u Podrinju. Za vreme istrage, boravio je u logoru, koji se nalazio u [[Šabačka tvrđava|Šabačkoj tvrđavi]], na [[Sava|Savi]]. Pošto islednicima ništa nije želeo da otkrije, istraga je bila neuspešno završena i on je osuđen na smrt vešanjem. Obešen je [[3. april]]a [[1942]]. godine u krugu logora, u prisustvu ostalih logoraša, među kojima je bio i njegov otac Stevan. Prilikom izvršenja vešanja, javno je klicao slobodi, partizanima, Komunističkoj partiji, [[Sovjetski Savez|Sovjetskom Savezu]] i sl.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} == Porodica == Čitava porodica Dobrosava Radosavljevića je učestvovala u [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačkoj borbi]] – njegov otac Stevan, braća Vojislav i Živko i sestra Katarina. Rat su preživeli samo sestra Gina, koja je bila saradnica NOP-a i najmlađi brat Stanislav, koji je bio suviše mali da bi pošao u borbu.{{sfn|Parmaković|1973}} Otac '''Stevan''' (1900–1943) bio je zemljoradnik i u [[Mačvanski partizanski odred|Mačvanski odred]] je stupio krajem septembra [[1941]]. godine, kao pozadinski radnik. Posle sloma Odreda, krajem decembra vratio se u [[Salaš Noćajski]], gde je bio uhapšen i odveden u Šabački logor, odakle je [[24. april]]a [[1942]]. godine bio interniran u [[Norveška|Norvešku]], gde je u logoru Boton umro [[1943]]. godine.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Žene Srbije|1975}} Najstariji brat '''Vojislav Vojkan''' zvani „[[Semjon Buđoni|Buđoni]]“ (1918–1941), bio je zemljoradnik i član KPJ. U Mačvanski odred je stupio krajem jula 1941. godine. Pošto je bio rezervni podnarednik, prilikom reorganizacije Odreda, [[Hronologija Narodnooslobodilačke borbe avgust 1941.#13. avgust|13. avgusta]] je bio određen za komandira Prve čete, ali je istog dana poginuo prilikom napada na [[Tekeriš]].{{sfn|Parmaković|1973}} Mlađi brat '''Živko''', bio je kurir Mačvanskog odreda, ali je krajem 1941. godine bio uhvaćen i streljan. Sestra '''Katarina''' (1924–1947), septembra 1944. godine je stupila u [[Prva vojvođanska proleterska udarna brigada|Prvu vojvođansku udarnu brigadu]] i sa njom učestvovala u borbama do kraja rata. Umrla je [[1947]]. godine od posledica ranjavanja.{{sfn|Parmaković|1973}}{{sfn|Žene Srbije|1975}} == Nasleđe == [[Datoteka:Zgrada pošte Šabac 001.jpg|mini|Spomenik ispred glavne pošte u Šapcu]] Ukazom Prezidijuma Narodne skupštine FNR Jugoslavije 5. jula 1952. proglašen je za [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja]].{{sfn|Narodni heroji 2|1982|p=}} U uspomenu na Dobrosava Radosavljevića, njegovo ime danas nosi osnovna škola u Mačvanskoj Mitrovici, koja je matična osnovna škola i za njegovo rodno mesto Salaš Noćajski.<ref>{{cite press release|title= oš Dobrosav Radosavljević Narod|url= http://osdrnarod.edu.rs/|date= 13. septembar 2015|accessdate=|publisher=}}</ref> Takođe osnovna škola u [[Majur (Šabac)|Majuru]], je do [[2003]]. godine nosila njegovo ime<ref>{{cite press release|title= oš Majur|url= http://www.osmajur.edu.rs/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=64|date= 13. septembar 2015|accessdate= |publisher= |archive-url= https://web.archive.org/web/20150926014908/http://www.osmajur.edu.rs/index.php?option=com_content&view=article&id=46&Itemid=64|archive-date= 26. 09. 2015|url-status= dead}}</ref> Ulice sa njegovim imenom danas postoje u Salašu Noćajskom, Mačvanskoj Mitrovici i i selu [[Klupci]]ma, kod [[Loznica|Loznice]]. == Reference == {{reference|30em}} == Literatura == * {{Cite book|ref={{harvid|Zbornik heroja|1957}}|title=[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Zbornik narodnih heroja Jugoslavije]]|year=1957|publisher=Omladina|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=50964999}} * {{Cite book|ref=harv|last=Parmaković|first=Dragoslav|year=1973|title=Mačvanski (Podrinski) narodnooslobodilački partizanski odred 1941—1944|publisher=Fond narodnooslobodilačke borbe Podrinja|location=Šabac|id={{COBISS|ID=254427911}}}} * {{cite book|ref={{harvid|Žene Srbije|1975}}|url=http://www.afzarhiv.org/files/original/d18ce627eaf6764d571be209d6c0f74d.pdf|title=Žene Srbije u Narodnooslobodilačkoj borbi|year=1975|publisher=Prosveta/Nolit|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=162155015}} * {{Cite book|ref={{harvid|Narodni heroji 2|1982}}|title=[[Narodni heroji Jugoslavije (knjiga)|Narodni heroji Jugoslavije]] tom -{II}-|year=1982|publisher=Narodna knjiga|location=Beograd|id=}} {{COBISS|ID=48703239}} {{Narodni heroji-Zapadna Srbija1}} [[Kategorija:Rođeni 1921.]] [[Kategorija:Umrli 1942.]] [[Kategorija:Komunisti Srbije]] [[Kategorija:Omladina u Narodnooslobodilačkoj borbi]] [[Kategorija:Politički komesari NOVJ]] enmtvtjoy8i8r39e4u7ib686821lzv5 Jugozapad (Kamerunska regija) 0 4716204 42470746 2025-06-10T21:12:03Z Vitek 4676 n/č 42470746 wikitext text/x-wiki {{Regija (HR) | ime =Jugozapad | ime_genitiv=Jugozapada | slika =Cameroon_-_Southwest.svg | slika_opis= Pozicija regije na [[Karta|karti]] [[Kamerun]]a | nalazi_se_u_sastavu=[[Kamerun|Republike Kamerun]] | upravni_oblik=[[regija]] | službeni_jezik=[[francuski jezik|francuski]] | glavni_grad=[[Buéa]] | vladar =Felix Nguele Nguele | titula_vladara=[[Guverner]] | površina=24571 | stanovnika=1553320 | pozivni_broj = | web= | komentar = |}} '''Jugozapad''' ([[francuski jezik|francuski]]: ''Région du Sud-Ouest'') je jedna od 10 [[Regije Kameruna|regija]] na koje je [[Kamerun|Republika Kamerun]] [[državna uprava|administrativno]] podjeljena.<ref name=pod/> == Karakteristike== Regija se kako joj i ime govori nalazi na [[jugozapad]]u [[Kamerun|zemlje]], prostire se na [[površina|površini]] od 24,571 [[km²]], u kojoj živi 1,553,320 [[Stanovništvo|stanovnika]].<ref name=pod/> Regija na [[sjeveroistok]]u [[granica|graniči]] sa [[Sjeverozapad (Kamerunska regija)|Regijom Sjeverozapad]], na [[istok]]u sa [[Zapad (Kamerunska regija)|Regijom Zapad]], na [[jugoistok]]u sa [[Primorje (Kamerunska regija)|Regijom Primorje]], na [[jugozapad]]u sa [[Atlanski ocean|Atlanskim oceanom]] i na [[sjeverozapad]]u sa [[Nigerija|Nigerijom]].<ref name=pod/> [[Upravni centar|Administrativni centar]] regije je [[grad]] [[Buéa]], koji ima 90,090 [[Stanovništvo|stan.]]<ref name=city>{{cite web | url =https://www.citypopulation.de/en/cameroon/cities/?cityid=1194 | title =''Buéa in Sud-Ouest'' | accessdate =7.06.2025.. | language=engleski | publisher=City Population}}</ref> Pored grada uzdiže se [[Kamerun (vulkan)|Vulkan Kamerun]] [[visina|visok]] 4,095 [[metar]]a. To je najviši vrh u zemlji i na [[zapad]]u [[Supsaharska Afrika|Supsaharske Afrike]].<ref name=brit>{{cite web |url=https://www.britannica.com/place/Mount-Cameroon |title= ''Mount Cameroon'' |publisher=Encyclopaedia Britannica |language =engleski |accessdate =7.06.2025.}}</ref> Administrativno je podjeljena na 6 [[departman]]a; * [[Fako (departman)|Fako]] * [[Koupé-Manengouba (departman)|Koupé-Manengouba]] * [[Lebialem (departman)|Lebialem]] * [[Manyu (departman)|Manyu]] * [[Meme (departman)|Meme]] * [[Ndian (departman)|Ndian]], 28 [[arondisman]]a i 31 [[općina|općinu]].<ref name=pod>{{cite web | https://gifex.com/fr/fichier/carte-de-la-region-du-sud-ouest-cameroun/ | title =''Carte de la région du Sud-Ouest, Cameroun'' | accessdate =7.06.2025. | language=francuski | publisher=Gifex}}</ref> == Izvori == {{izvori}} == Vanjske veze == {{Commonscat|SVG locator maps of Regions in Cameroon (location map scheme)}} * [https://gifex.com/fr/fichier/carte-de-la-region-du-sud-ouest-cameroun/ ''Carte de la région du Sud-Ouest, Cameroun''] {{fr icon}} {{Regije Kameruna}} [[Kategorija:Regije Kameruna]] 9y730ye6hgnr5fw14o3gf2swjjop1ic Buéa 0 4716205 42470748 2025-06-10T21:21:28Z Vitek 4676 n/č 42470748 wikitext text/x-wiki {{Infokutija naselje | ime=Buéa | drugo_ime = | službeno_ime= | izvorno_ime = | tip_naselja = [[grad]] | transkripcija_jezik1= | transkripcija_jezik1_vrsta = | transkripcija_jezik1_info = | slika_horizont =View_of_molyko.jpg | slika_veličina = 280px | slika_alt= | opis_slike=[[Panorama]] grada | marker_mapa =Kamerun | marker_mapa_alt = | marker_mapa_opis =Buéa na karti Kameruna | marker_mapa_veličina = | marker_oznaka_pozicija = | marker_reljef= | koordinate= {{Coord|4|9|0|N|9|14|0|E|type:adm1st_region:XK|display=inline,title}} | podjela_vrsta= | podjela_ime= | podjela_vrsta = Država | podjela_ime = {{flag|Kamerun}} | podjela_vrsta1=[[Regije Kameruna|Regija]] | podjela_ime1= [[Jugozapad (Kamerunska regija)|Jugozapad]] | osnivanje_naslov = | osnivanje_datum= | osnivač = | vlada_vrsta = | vladajuće_tijelo = | vođa_stranka = | vođa_titula =[[gradonačelnik|Mairie]] | vođa_ime =️David Mafani Namange | nadmorska_visina=870 | površina_ukupno =870 | površina_napomen = | stanovništvo_datum = [[2005]].. | stanovništvo_ukupno =90090 | stanovništvo_urban = | stanovništvo_rural = | stanovništvo_metro= | stanovništvo_blank1= | stanovništvo_blank2 = | stanovništvo_napomena = | stanovništvo_demonim = | stanovništvo_napomene = | vremenska_zona = [[UTC+1]] | vremenska_zona_DST= | utc_pomak = | utc_pomak_DST= | poštanski_broj = | registarska_oznaka = | pozivni_broj = | veb-sajt = | napomene = }} '''Buéa''' je [[grad]] i [[općina]] od 90,090 [[Stanovništvo|stanovnika]]<ref name=city>{{cite web | url =https://www.citypopulation.de/en/cameroon/cities/?cityid=1194 | title =''Buéa in Sud-Ouest'' | accessdate =7.06.2025.. | language=engleski | publisher=City Population}}</ref> na [[zapad]]u [[Kamerun]]a, u [[Jugozapad (Kamerunska regija)|Regiji Jugozapad]] u kojoj je [[Upravni centar|administrativni centar]].<ref name=his/> == Geografske karakteristike == Grad se prostire po [[jugoistok|jugoistočnim]] padinama aktivnog [[Kamerun (vulkan)|Vulkana Kamerun]] na [[nadmorska visina|nadmorskoj visini]] od 870 [[metar]]a. Od [[Gvinejski zaljev|Gvinejskog zaljeva]] je udaljen je 23 [[km]]<ref name=vul>{{cite web |url=https://www.britannica.com/place/Mount-Cameroon |title= ''Mount Cameroon'' |publisher=Encyclopaedia Britannica |language =engleski |accessdate =7.06.2025.}}</ref>, a od [[Douala|Douale]] 65 km. == Historija == Prvi [[Nijemci|njemački]] [[kolonizacija|kolonisti]] došli su do [[autohtoni narodi|domorodačkog]] [[naselje|sela]] [[1894]]:, nakon neuspjelog pokušaja [[1891]]:<ref name=his>{{cite web | url =https://www.osidimbea.cm/collectivites/sud-ouest/buea-commune/ | title =''Commune de Buéa'' | accessdate =8.06.2025.. | language=francuski | publisher=Osidimbea}}</ref> [[datoteka:E_M_Heims_-_Gouvernementshaus_in_Buea_(Kamerun).jpg|thumb|left|240px|<center>[[Palača]] [[guverner]]a</center>]] Nijemci su ga zbog ugodne [[umjerena klima|jumjerene klime]] odabrali [[1902]]. za [[glavni grad|prijestolnicu]] svoje nove [[Njemački Kamerun|Kolonije Kamerun]], to je i bio sve do [[1916]]. kad je [[državna uprava|administracija]] preseljena u [[Yaoundé]].<ref name=brit/> Iz tih vremena još ima tragova, počevši od [[Otto von Bismarck|Bismarckove]] [[fontana|fontane]], Škole za domoroce (1902. - 1904.), Njemačkog groblja (1911.) do Palače guvernera. U toku [[Prvi svjetski rat|Prvog svjetskog rata]] [[Njemačko Carstvo]] izgubilo je [[Njemački Kamerun|Kamerun]], taj dio pripao je [[Ujedinjeno Kraljevstvo Velike Britanije i Irske|Velikoj Britaniji]]. Tako da je Buéa od [[1922]]. ponovno prijestolnica i rezidencija ali ovaj put britanskog [[guverner]]a Nakon što je zemlja [[1960]]. postala [[nezavisnost|nezavisna]].grad se razvio kao centar [[tekstilna industrija|tekstilne]], [[građevinarstvo|građevinske]] i [[drvna industrija|drvne industrije]].<ref name=brit/> Okolica je [[ratarstvo|ratarski]] kraj poznat po velikim [[plantaža]]ma [[kakaovac|kakaovca]] i [[palma uljarica|palmi uljarica]].<ref name=brit/> Kako se iznad grada stere Vulkan Kamerun [[visina|visok]] 4,095 [[metar]]a, grad je i popularan među [[planinarstvo|planirarima]] i [[Alpinizam|alpinistima]].<ref name=de>{{cite web | url =https://discover-cameroon.com/buea/ | title =''Découverte De Buea'' | accessdate =8.06.2025.. | language=francuski | publisher=Discover Cameroon}}</ref> Buea ima [[aerodrom]], [[bolnica|bolnicu]], a od [[1992]]. i [[univerzitet]], koji je filijala Univeziteta iz Yaoundéa.<ref name=brit>{{cite web | url =https://www.britannica.com/place/Buea | title =''Buea Cameroon'' | accessdate =8.06.2025.. | language=engleski | publisher=Britannica}}</ref> == Izvori == {{izvori}} == Vanjske veze == {{Commonscat|Bueai}} * [https://discover-cameroon.com/buea/ ''Découverte De Buea''] {{fr icon}} [[Kategorija:Gradovi u Kamerunu]] q6roudzps6pqp13ipmh7sjdnx8eexat Četnički napad na Užičku Republiku 0 4716206 42470756 2025-06-10T22:16:28Z Mladifilozof 604 Preusmjereno na [[Napad četnika na Užičku Republiku]] 42470756 wikitext text/x-wiki #PREUSMJERI [[Napad četnika na Užičku Republiku]] 2kjfeyqysvltif8ptnh36fysldv28w0 Šablon:Slika sedmice/24, 2025. 10 4716208 42470778 2025-06-11T01:33:15Z Vipz 151311 Nova stranica: {{Slika sedmice |slika= Lynx Image.jpg |veličina=400 |naslov= |tekstnaslov= |opis= '''[[Risovi]]''' ({{jez-lat|Lynx}}) su rod iz porodice [[Mačke|mačaka]] (''{{lang|la|Felidae}}''). Ove srednje velike divlje mačke su karakteristične po kratkom repu, čupercima dlake na vrhovima ušiju i izraženim obraznim dlačicama. Rod obuhvata četiri savremene vrste: [[evroazijski ris]] (''{{lang|la|Lynx lynx}}''), [[iberijski ris]] (''{{lang|la|Lynx pardinus}}), [[kanadski ris]] (… 42470778 wikitext text/x-wiki {{Slika sedmice |slika= Lynx Image.jpg |veličina=400 |naslov= |tekstnaslov= |opis= '''[[Risovi]]''' ({{jez-lat|Lynx}}) su rod iz porodice [[Mačke|mačaka]] (''{{lang|la|Felidae}}''). Ove srednje velike divlje mačke su karakteristične po kratkom repu, čupercima dlake na vrhovima ušiju i izraženim obraznim dlačicama. Rod obuhvata četiri savremene vrste: [[evroazijski ris]] (''{{lang|la|Lynx lynx}}''), [[iberijski ris]] (''{{lang|la|Lynx pardinus}}), [[kanadski ris]] (''{{lang|la|Lynx canadensis}}'') i [[crveni ris]] (''{{lang|la|Lynx rufus}}''). Euroazijski ris nastanjuje guste šumske predjele Evrope i Azije, uključujući [[Dinaridi|Dinaride]], [[Karpati|Karpate]], [[Skandinavija|Skandinaviju]] i [[Sibir]]. Iberijski ris je endem [[Pirinejsko poluostrvo|pirinejskog poluostrva]] i jedna je od najugroženijih vrsta mačaka na svijetu. Kanadski ris živi u borealnim šumama Kanade i Aljaske, dok je crveni ris najrasprostranjenija vrsta u Sjevernoj Americi, prilagođena različitim staništima od šuma do pustinja. Na slici je prikazan evroazijski ris, u svom prirodnom staništu. |autor=Autor: Magnus Johansson }} 61xnhqfpjf0vfh6xp4b7ce5m5or6v1k Kategorija:Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka 14 4716209 42470784 2025-06-11T02:35:35Z Vipz 151311 Nova stranica: Kategorija koja objedinjuje stranice [[Wikipedija:Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka|Međuprojektne akcije sređivanja neutralnosti članaka]]. [[Kategorija:Uređivačke akcije|Međuprojektna]] [[Kategorija:Međuprojektna saradnja|Akcija]] 42470784 wikitext text/x-wiki Kategorija koja objedinjuje stranice [[Wikipedija:Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka|Međuprojektne akcije sređivanja neutralnosti članaka]]. [[Kategorija:Uređivačke akcije|Međuprojektna]] [[Kategorija:Međuprojektna saradnja|Akcija]] r6r34wogpipqm5olasol7y46ezpu18r 42470822 42470784 2025-06-11T10:42:37Z Aca 108187 dopun 42470822 wikitext text/x-wiki {{cat main|Wikipedija:Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka}} Ova kategorija sadrži stranice [[Wikipedija:Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka|Međuprojektne akcije sređivanja neutralnosti članaka]]. Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka je regionalna akcija koju organizira [[Wikipedija:Međuprojektna saradnja|Međuprojektna saradnja]]. Cilj akcije je smanjenje broja članaka sporne neutralnosti i činjenične tačnosti. [[Kategorija:Uređivačke akcije|Međuprojektna]] [[Kategorija:Međuprojektna saradnja|Akcija]] qhldxyil1in76m3bki185i48vsybj02 42470823 42470822 2025-06-11T10:44:18Z Aca 108187 42470823 wikitext text/x-wiki {{cat main|Wikipedija:Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka}} Ova kategorija sadrži stranice [[Wikipedija:Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka|Međuprojektne akcije sređivanja neutralnosti članaka]]. Međuprojektna akcija sređivanja neutralnosti članaka je regionalna akcija koju organizira [[Wikipedija:Međuprojektna saradnja|Međuprojektna saradnja]]. Cilj akcije je smanjenje broja članaka sporne neutralnosti i činjenične tačnosti. [[Kategorija:Uređivačke akcije]] [[Kategorija:Međuprojektna saradnja|Akcija]] t1oolte4v4eggldg3jsnvp39tsiv295 Malezijski sporazum 0 4716210 42470832 2025-06-11T11:42:12Z Edgar Allan Poe 29250 Nova stranica: {{Infokutija sporazum | ime = Malezijski sporazum | potpuni_naziv = Sporazum o Maleziji između Ujedinjenog Kraljevstva Velike Britanije i Sjeverne Irske, Malajske Federacije, Sjevernog Bornea, Sarawaka i Singapura | slika = Agreement Relating to Malaysia between UK, N. Borneo, Sarawak and Singapore.djvu | veličina = | opis = | tip = | depozitar = {{flagicon|UK}} [[Vlada Ujedinjenog Kraljevstva]]<br>{{flagicon|UN}} Glavni ta… 42470832 wikitext text/x-wiki {{Infokutija sporazum | ime = Malezijski sporazum | potpuni_naziv = Sporazum o Maleziji između Ujedinjenog Kraljevstva Velike Britanije i Sjeverne Irske, Malajske Federacije, Sjevernog Bornea, Sarawaka i Singapura | slika = Agreement Relating to Malaysia between UK, N. Borneo, Sarawak and Singapore.djvu | veličina = | opis = | tip = | depozitar = {{flagicon|UK}} [[Vlada Ujedinjenog Kraljevstva]]<br>{{flagicon|UN}} [[Glavni tajnik Ujedinjenih nacija]] | jezik = | jezici = [[engleski]], [[malajski]] | potpisnica = | ratifikatora = | datum_nastanka = [[15. studenog]] [[1961.]] | datum_potpisa = [[9. srpnja]] [[1963.]] | mjesto_potpisa = {{nowrap|{{flagicon|UK}} [[London]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]}} | datum_pečat = [[31. srpnja]] [[1963.]] | datum_ratifikacije = | mjesto_ratifikacije = | datum_primjene = [[16. rujna]] [[1963.]] | uvjet_primjene = | datum_prestanka = | posrednici = | strana_1 = | strana_2 = | potpisnici_1 = | potpisnici_2 = | ratifikatori_1 = | ratifikatori_2 = | strane = | potpisnici = {{flagicon image|Flag of Malaya (1950–1963).svg}} [[Malajska Federacija|Malaja]]<br>{{flagicon image|Flag of Sarawak (1947–1963).svg}} [[Sarawak (kolonija)|Sarawak]]<br>{{flagicon|SIN}} [[Singapur (kolonija)|Singapur]]<br>{{flagicon image|Flag of North Borneo (1948–1963).svg}} [[Sjeverni Borneo (kolonija)|Sjeverni Borneo]]<br>{{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}} }} '''Malezijski sporazum''',{{efn|{{lang-ms|Perjanjian Malaysia}}; {{lang-zh|link=no|马来西亚协定}}; {{lang-ta|மலேசிய ஒப்பந்தம்}}}} punog naziva '''Sporazum o Maleziji između Ujedinjenog Kraljevstva Velike Britanije i Sjeverne Irske, Malajske Federacije, Sjevernog Bornea, Sarawaka i Singapura (MA63)''',{{efn|{{lang-en|Agreement relating to Malaysia between United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, Federation of Malaya, North Borneo, Sarawak and Singapore}}}} bio je sporazum kojim su se britanske [[Krunska kolonija|krunske kolonije]] [[Sjeverni Borneo (kolonija)|Sjeverni Borneo]] ([[Sabah]]), [[Sarawak (kolonija)|Sarawak]] i [[Singapur (kolonija)|Singapur]] pripojile [[Malajska Federacija|Malajskoj Federaciji]]<ref>{{Cite web|url=http://www.legislation.gov.uk/ukpga/1963/35/section/1|title=Malaysia Act 1963}}</ref> i tako osnovale [[Malezija|Maleziju]].<ref name="Malaysia Act 1963">''See'': The UK Statute Law Database: the Acts of the Parliament of the United Kingdom [https://www.legislation.gov.uk/ukpga/1963/35/contents Malaysia Act 1963]</ref><ref name="Federation of Malaya Independence Act 1957">''See'': The UK Statute Law Database: the Acts of the Parliament of the United Kingdom [https://www.legislation.gov.uk/ukpga/Eliz2/5-6/60/contents Federation of Malaya Independence Act 1957 (c. 60)]</ref> Malezijski sporazum bio je direktna posljedica procesa dekolonizacije [[Indokina|Indokine]], a koji je u nekoliko faza provođen nakon [[Drugi svjetski rat|Drugog svjetskog rata]]; u tom je periodu [[Britanski Imperij]] postepeno davao sve veću autonomiju indokineskim kolonijama. U poslijeratnom periodu, sentimenti lokalnog stanovništva sve su više naginjali prema potpunoj nezavisnost, a dio populacije vjerovao je da Britanije niti može niti želi štititi lokalne interese, osvrčući se na period [[Shōnan-tō|japanske okupacije]] tijekom rata. Također, [[dekolonizacija]] je bila u osnovi tadašnje globalne politike [[UN|Ujedinjenih nacija]].<ref>''See'': [https://www.un.org/Depts/dpi/decolonization/special_committee_main.htm the United Nations Special Committee on Decolonisation – Official Website]</ref><ref>''See'': [https://www.un.org/Depts/dpi/decolonization/history.htm History of U.N. Decolonisation Committee – Official U.N. Website]</ref> Nacrt sporazuma kojim bi indokineske kolonije dobile samostalnost sastavljen je još [[1961.]] godine, a dokument je službeno potpisan [[9. srpnja]] [[1963.]] godine u [[London]]u. Osim potpisnica, delegaciju je poslao i [[Brunej]], međutim ista nije potpisala sporazum jer je [[Sultan Bruneja]] htio povlašten status unutar nove federacije, što je odbijeno;<ref name="Mathews2014">{{cite book|last=Mathews |first=Philip |title=Chronicle of Malaysia: Fifty Years of Headline News, 1963–2013 |url=https://books.google.com/books?id=md9UAgAAQBAJ |date=February 2014 |publisher=Editions Didier Millet |isbn=978-967-10617-4-9 |pages=29}}</ref> Brunej će do [[1984.]] godine ostati [[britanski protektorat]]. Stipulirano je kako će sporazum stupiti na snagu [[16. rujna]] [[1963.]] godine, a osim temeljnog sporazuma sastojao se i od deset aneksa (A–K).{{efn|Aneks A sadržavao je Zakon o Maleziji. Aneksi B–D sadržavali su ustave Sabaha, Sarawaka i Singapura. Aneks F sadržavao je sporazum o vanjskoj obrani i međusobnoj pomoći. Aneksi G–I sadržavali su individualne sporezume o upravama Sabaha, Sarawaka i Singapura. Aneks J bio je poseban ekonomski sporazum između Malezija i Singapura, dok je Aneks K sadržavao posebne odredbe o medijima u Singapuru.}} Pet dana prije stupanja na snagu, [[11. rujna]] [[1963.]] godine, savezna država [[Kelantan]] podnijela je tužbu za proglašavanje sporazuma ništetnim ili, ako već ne u cijelosti ništetnim, onda neobvezujućim za Kelantan jer je novi sporazum poništavao prethodne te je zahtijevao individualnu potvrdu svake buduće članice federacije; sud je smatrao zahtjev neosnovanim.<ref>Admission of New States: The Government of the State of Kelantan v. The Government of Malaya and Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj [https://www.jstor.org/stable/24861976?seq=1] {{PD-notice}}</ref><ref>{{Cite web |last=Kathirasen |first=A. |date=2020-09-09 |title=When Kelantan (and PMIP) sued to stop formation of Malaysia |url=https://www.freemalaysiatoday.com/category/opinion/2020/09/09/when-kelantan-and-pmip-sued-to-stop-formation-of-malaysia/ |access-date=2021-03-31 |website=FMT}}</ref> Sporazum je prema planu stupio na snagu u punom opsegu, a dvije godine kasnije, [[Singapur (savezna država)|Singapur]] je nakon glasovanja u parlamentu izbačen iz Malezije te je postao [[Singapur|nezavisna republika]].<ref>''See'': the [http://treaties.un.org/doc/Publication/UNTS/Volume%20563/volume-563-I-8206-English.pdf Independence of Singapore Agreement 1965] and the Acts of the Parliament of the United Kingdom [http://www.legislation.gov.uk/ukpga/1966/29/contents Singapore Act 1966].</ref> Danas se smatra kako su Sabah i Sarawak oštećeni u desetljećima nakon potpisivanja sporazuma jer garancije i obećanja koja su im dana nisu ispoštovani.<ref>{{cite book |last1=Chin |first1=James |title=The 1963 Malaysia Agreement (MA63): Sabah and Sarawak and the Politics of Historical Grievances |date=1 January 2019 |publisher=University of Tasmania |isbn=978-967-2165-58-3 |url=https://figshare.utas.edu.au/articles/chapter/The_1963_Malaysia_Agreement_MA63_Sabah_and_Sarawak_and_the_Politics_of_Historical_Grievances/23122655 |access-date=2 May 2024 |language=en}}</ref><ref>{{cite web |last1=Lu |first1=Jamie |title=MA63 To Restore, Safeguard Eroded Rights {{!}} New Sarawak Tribune |url=https://www.newsarawaktribune.com.my/ma63-to-restore-safeguard-eroded-rights/ |access-date=2 May 2024 |date=8 November 2022}}</ref><ref>{{cite web |last1=Pei |first1=Goh Pei |title='Passing of MA63 Bill shows importance in restoring Sarawak and Sabah's status in federation' {{!}} New Straits Times |url=https://www.nst.com.my/news/nation/2021/12/754495/passing-ma63-bill-shows-importance-restoring-sarawak-and-sabahs-status |website=NST Online |access-date=2 May 2024 |language=en |date=15 December 2021}}</ref> == Bilješke == {{notelist}} == Reference == {{reflist}} == Literatura == * {{cite book|author1=J. de V. Allen|author2=Anthony J. Stockwell|title=A Collection of Treaties and Other Documents Affecting the States of Malaysia: 1761–1963|url=https://books.google.com/books?id=kEYRmwEACAAJ|year=1981|publisher=Oceana Publ.|isbn=978-0379007817}} * {{cite journal|url=https://www.academia.edu/11581228|title=Federal-East Malaysia Relations: Primus-Inter-Pares?, in Andrew Harding and James Chin (eds) 50 Years of Malaysia: Federalism Revisited (Singapore: Marshall Cavendish)|author=James Chin|journal=The Straits Times|via=Academia.edu|year=2014|pages=152–185}} * {{cite journal|url=https://www.academia.edu/37322619|title=Why new Malaysian govt must heed MA63 rallying cry|author=James Chin|journal=The Straits Times|via=Academia.edu|date=31 May 2018}} *James Chin (2019) [https://www.researchgate.net/publication/338422104_The_1963_Malaysia_Agreement_MA63_Sabah_And_Sarawak_and_the_Politics_of_Historical_Grievances The 1963 Malaysia Agreement (MA63): Sabah And Sarawak and the Politics of Historical Grievances] – Via ResearchGate * {{cite book |author1=Tai Yong Tan |title=Creating "Greater Malaysia": Decolonization and the Politics of Merger |date=2008 |publisher=Institute of Southeast Asian Studies |isbn=9789812307477 |url=https://books.google.com/books?id=ue77C4zp4pcC}} == Vanjske veze == {{Wikisourcelang|en|Agreement relating to Malaysia between United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, Federation of Malaya, North Borneo, Sarawak and Singapore|Malezijski sporazum}} * [[Hansard]] of Parliament of the United Kingdom [https://api.parliament.uk/historic-hansard/bills/malaysia-bill Malaysia Bill] * [http://www.legislation.gov.uk/all?title=malaysia%20act Malaysia Act 1963] * [http://www.legislation.gov.uk/changes/affected/ukpga/1963/35 Affecting the Malaysia Act 1963] * [https://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/RES/60/119 Solidarity with the Peoples of Non-Self-Governing Territories] by [[United Nations General Assembly|Resolution of General Assembly 60/119 of 18 January 2006]] * [https://www.un.org/dppa/decolonization/en/history/former-trust-and-nsgts Trust and Non-Self-Governing Territories] listed by [[United Nations General Assembly|the United Nations General Assembly]]. * [https://web.archive.org/web/20111111232635/http://unyearbook.un.org/1963YUN/1963_P1_SEC1_CH3.pdf United Nations General Assembly 18th Session – the Question of Malaysia (pages:41–44) ] * [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/country_profiles/1304598.stm Malaysia Timeline] by the BBC News Channel. {{Authority control}} 83l7r76dls0uwrsv7f07leiiy3u2b7e 42470833 42470832 2025-06-11T11:45:06Z Edgar Allan Poe 29250 + 5 kategorije pomoću gadgeta [[Wikipedia:HotCat|HotCat]] 42470833 wikitext text/x-wiki {{Infokutija sporazum | ime = Malezijski sporazum | potpuni_naziv = Sporazum o Maleziji između Ujedinjenog Kraljevstva Velike Britanije i Sjeverne Irske, Malajske Federacije, Sjevernog Bornea, Sarawaka i Singapura | slika = Agreement Relating to Malaysia between UK, N. Borneo, Sarawak and Singapore.djvu | veličina = | opis = | tip = | depozitar = {{flagicon|UK}} [[Vlada Ujedinjenog Kraljevstva]]<br>{{flagicon|UN}} [[Glavni tajnik Ujedinjenih nacija]] | jezik = | jezici = [[engleski]], [[malajski]] | potpisnica = | ratifikatora = | datum_nastanka = [[15. studenog]] [[1961.]] | datum_potpisa = [[9. srpnja]] [[1963.]] | mjesto_potpisa = {{nowrap|{{flagicon|UK}} [[London]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]}} | datum_pečat = [[31. srpnja]] [[1963.]] | datum_ratifikacije = | mjesto_ratifikacije = | datum_primjene = [[16. rujna]] [[1963.]] | uvjet_primjene = | datum_prestanka = | posrednici = | strana_1 = | strana_2 = | potpisnici_1 = | potpisnici_2 = | ratifikatori_1 = | ratifikatori_2 = | strane = | potpisnici = {{flagicon image|Flag of Malaya (1950–1963).svg}} [[Malajska Federacija|Malaja]]<br>{{flagicon image|Flag of Sarawak (1947–1963).svg}} [[Sarawak (kolonija)|Sarawak]]<br>{{flagicon|SIN}} [[Singapur (kolonija)|Singapur]]<br>{{flagicon image|Flag of North Borneo (1948–1963).svg}} [[Sjeverni Borneo (kolonija)|Sjeverni Borneo]]<br>{{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}} }} '''Malezijski sporazum''',{{efn|{{lang-ms|Perjanjian Malaysia}}; {{lang-zh|link=no|马来西亚协定}}; {{lang-ta|மலேசிய ஒப்பந்தம்}}}} punog naziva '''Sporazum o Maleziji između Ujedinjenog Kraljevstva Velike Britanije i Sjeverne Irske, Malajske Federacije, Sjevernog Bornea, Sarawaka i Singapura (MA63)''',{{efn|{{lang-en|Agreement relating to Malaysia between United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, Federation of Malaya, North Borneo, Sarawak and Singapore}}}} bio je sporazum kojim su se britanske [[Krunska kolonija|krunske kolonije]] [[Sjeverni Borneo (kolonija)|Sjeverni Borneo]] ([[Sabah]]), [[Sarawak (kolonija)|Sarawak]] i [[Singapur (kolonija)|Singapur]] pripojile [[Malajska Federacija|Malajskoj Federaciji]]<ref>{{Cite web|url=http://www.legislation.gov.uk/ukpga/1963/35/section/1|title=Malaysia Act 1963}}</ref> i tako osnovale [[Malezija|Maleziju]].<ref name="Malaysia Act 1963">''See'': The UK Statute Law Database: the Acts of the Parliament of the United Kingdom [https://www.legislation.gov.uk/ukpga/1963/35/contents Malaysia Act 1963]</ref><ref name="Federation of Malaya Independence Act 1957">''See'': The UK Statute Law Database: the Acts of the Parliament of the United Kingdom [https://www.legislation.gov.uk/ukpga/Eliz2/5-6/60/contents Federation of Malaya Independence Act 1957 (c. 60)]</ref> Malezijski sporazum bio je direktna posljedica procesa dekolonizacije [[Indokina|Indokine]], a koji je u nekoliko faza provođen nakon [[Drugi svjetski rat|Drugog svjetskog rata]]; u tom je periodu [[Britanski Imperij]] postepeno davao sve veću autonomiju indokineskim kolonijama. U poslijeratnom periodu, sentimenti lokalnog stanovništva sve su više naginjali prema potpunoj nezavisnost, a dio populacije vjerovao je da Britanije niti može niti želi štititi lokalne interese, osvrčući se na period [[Shōnan-tō|japanske okupacije]] tijekom rata. Također, [[dekolonizacija]] je bila u osnovi tadašnje globalne politike [[UN|Ujedinjenih nacija]].<ref>''See'': [https://www.un.org/Depts/dpi/decolonization/special_committee_main.htm the United Nations Special Committee on Decolonisation – Official Website]</ref><ref>''See'': [https://www.un.org/Depts/dpi/decolonization/history.htm History of U.N. Decolonisation Committee – Official U.N. Website]</ref> Nacrt sporazuma kojim bi indokineske kolonije dobile samostalnost sastavljen je još [[1961.]] godine, a dokument je službeno potpisan [[9. srpnja]] [[1963.]] godine u [[London]]u. Osim potpisnica, delegaciju je poslao i [[Brunej]], međutim ista nije potpisala sporazum jer je [[Sultan Bruneja]] htio povlašten status unutar nove federacije, što je odbijeno;<ref name="Mathews2014">{{cite book|last=Mathews |first=Philip |title=Chronicle of Malaysia: Fifty Years of Headline News, 1963–2013 |url=https://books.google.com/books?id=md9UAgAAQBAJ |date=February 2014 |publisher=Editions Didier Millet |isbn=978-967-10617-4-9 |pages=29}}</ref> Brunej će do [[1984.]] godine ostati [[britanski protektorat]]. Stipulirano je kako će sporazum stupiti na snagu [[16. rujna]] [[1963.]] godine, a osim temeljnog sporazuma sastojao se i od deset aneksa (A–K).{{efn|Aneks A sadržavao je Zakon o Maleziji. Aneksi B–D sadržavali su ustave Sabaha, Sarawaka i Singapura. Aneks F sadržavao je sporazum o vanjskoj obrani i međusobnoj pomoći. Aneksi G–I sadržavali su individualne sporezume o upravama Sabaha, Sarawaka i Singapura. Aneks J bio je poseban ekonomski sporazum između Malezija i Singapura, dok je Aneks K sadržavao posebne odredbe o medijima u Singapuru.}} Pet dana prije stupanja na snagu, [[11. rujna]] [[1963.]] godine, savezna država [[Kelantan]] podnijela je tužbu za proglašavanje sporazuma ništetnim ili, ako već ne u cijelosti ništetnim, onda neobvezujućim za Kelantan jer je novi sporazum poništavao prethodne te je zahtijevao individualnu potvrdu svake buduće članice federacije; sud je smatrao zahtjev neosnovanim.<ref>Admission of New States: The Government of the State of Kelantan v. The Government of Malaya and Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj [https://www.jstor.org/stable/24861976?seq=1] {{PD-notice}}</ref><ref>{{Cite web |last=Kathirasen |first=A. |date=2020-09-09 |title=When Kelantan (and PMIP) sued to stop formation of Malaysia |url=https://www.freemalaysiatoday.com/category/opinion/2020/09/09/when-kelantan-and-pmip-sued-to-stop-formation-of-malaysia/ |access-date=2021-03-31 |website=FMT}}</ref> Sporazum je prema planu stupio na snagu u punom opsegu, a dvije godine kasnije, [[Singapur (savezna država)|Singapur]] je nakon glasovanja u parlamentu izbačen iz Malezije te je postao [[Singapur|nezavisna republika]].<ref>''See'': the [http://treaties.un.org/doc/Publication/UNTS/Volume%20563/volume-563-I-8206-English.pdf Independence of Singapore Agreement 1965] and the Acts of the Parliament of the United Kingdom [http://www.legislation.gov.uk/ukpga/1966/29/contents Singapore Act 1966].</ref> Danas se smatra kako su Sabah i Sarawak oštećeni u desetljećima nakon potpisivanja sporazuma jer garancije i obećanja koja su im dana nisu ispoštovani.<ref>{{cite book |last1=Chin |first1=James |title=The 1963 Malaysia Agreement (MA63): Sabah and Sarawak and the Politics of Historical Grievances |date=1 January 2019 |publisher=University of Tasmania |isbn=978-967-2165-58-3 |url=https://figshare.utas.edu.au/articles/chapter/The_1963_Malaysia_Agreement_MA63_Sabah_and_Sarawak_and_the_Politics_of_Historical_Grievances/23122655 |access-date=2 May 2024 |language=en}}</ref><ref>{{cite web |last1=Lu |first1=Jamie |title=MA63 To Restore, Safeguard Eroded Rights {{!}} New Sarawak Tribune |url=https://www.newsarawaktribune.com.my/ma63-to-restore-safeguard-eroded-rights/ |access-date=2 May 2024 |date=8 November 2022}}</ref><ref>{{cite web |last1=Pei |first1=Goh Pei |title='Passing of MA63 Bill shows importance in restoring Sarawak and Sabah's status in federation' {{!}} New Straits Times |url=https://www.nst.com.my/news/nation/2021/12/754495/passing-ma63-bill-shows-importance-restoring-sarawak-and-sabahs-status |website=NST Online |access-date=2 May 2024 |language=en |date=15 December 2021}}</ref> == Bilješke == {{notelist}} == Reference == {{reflist}} == Literatura == * {{cite book|author1=J. de V. Allen|author2=Anthony J. Stockwell|title=A Collection of Treaties and Other Documents Affecting the States of Malaysia: 1761–1963|url=https://books.google.com/books?id=kEYRmwEACAAJ|year=1981|publisher=Oceana Publ.|isbn=978-0379007817}} * {{cite journal|url=https://www.academia.edu/11581228|title=Federal-East Malaysia Relations: Primus-Inter-Pares?, in Andrew Harding and James Chin (eds) 50 Years of Malaysia: Federalism Revisited (Singapore: Marshall Cavendish)|author=James Chin|journal=The Straits Times|via=Academia.edu|year=2014|pages=152–185}} * {{cite journal|url=https://www.academia.edu/37322619|title=Why new Malaysian govt must heed MA63 rallying cry|author=James Chin|journal=The Straits Times|via=Academia.edu|date=31 May 2018}} *James Chin (2019) [https://www.researchgate.net/publication/338422104_The_1963_Malaysia_Agreement_MA63_Sabah_And_Sarawak_and_the_Politics_of_Historical_Grievances The 1963 Malaysia Agreement (MA63): Sabah And Sarawak and the Politics of Historical Grievances] – Via ResearchGate * {{cite book |author1=Tai Yong Tan |title=Creating "Greater Malaysia": Decolonization and the Politics of Merger |date=2008 |publisher=Institute of Southeast Asian Studies |isbn=9789812307477 |url=https://books.google.com/books?id=ue77C4zp4pcC}} == Vanjske veze == {{Wikisourcelang|en|Agreement relating to Malaysia between United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, Federation of Malaya, North Borneo, Sarawak and Singapore|Malezijski sporazum}} * [[Hansard]] of Parliament of the United Kingdom [https://api.parliament.uk/historic-hansard/bills/malaysia-bill Malaysia Bill] * [http://www.legislation.gov.uk/all?title=malaysia%20act Malaysia Act 1963] * [http://www.legislation.gov.uk/changes/affected/ukpga/1963/35 Affecting the Malaysia Act 1963] * [https://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/RES/60/119 Solidarity with the Peoples of Non-Self-Governing Territories] by [[United Nations General Assembly|Resolution of General Assembly 60/119 of 18 January 2006]] * [https://www.un.org/dppa/decolonization/en/history/former-trust-and-nsgts Trust and Non-Self-Governing Territories] listed by [[United Nations General Assembly|the United Nations General Assembly]]. * [https://web.archive.org/web/20111111232635/http://unyearbook.un.org/1963YUN/1963_P1_SEC1_CH3.pdf United Nations General Assembly 18th Session – the Question of Malaysia (pages:41–44) ] * [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/country_profiles/1304598.stm Malaysia Timeline] by the BBC News Channel. {{Authority control}} [[Kategorija:1963.]] [[Kategorija:Historija Malezije]] [[Kategorija:Singapurska politička historija]] [[Kategorija:Britanska politička historija]] [[Kategorija:Međunarodni ugovori]] 1qx7fxsmynbf1hd91wmrod9y5e9y7eb 42470842 42470833 2025-06-11T11:57:28Z Edgar Allan Poe 29250 dodana kategorija [[:Kategorija:Historija Londona|Historija Londona]] pomoću gadgeta [[Wikipedia:HotCat|HotCat]] 42470842 wikitext text/x-wiki {{Infokutija sporazum | ime = Malezijski sporazum | potpuni_naziv = Sporazum o Maleziji između Ujedinjenog Kraljevstva Velike Britanije i Sjeverne Irske, Malajske Federacije, Sjevernog Bornea, Sarawaka i Singapura | slika = Agreement Relating to Malaysia between UK, N. Borneo, Sarawak and Singapore.djvu | veličina = | opis = | tip = | depozitar = {{flagicon|UK}} [[Vlada Ujedinjenog Kraljevstva]]<br>{{flagicon|UN}} [[Glavni tajnik Ujedinjenih nacija]] | jezik = | jezici = [[engleski]], [[malajski]] | potpisnica = | ratifikatora = | datum_nastanka = [[15. studenog]] [[1961.]] | datum_potpisa = [[9. srpnja]] [[1963.]] | mjesto_potpisa = {{nowrap|{{flagicon|UK}} [[London]], [[Ujedinjeno Kraljevstvo]]}} | datum_pečat = [[31. srpnja]] [[1963.]] | datum_ratifikacije = | mjesto_ratifikacije = | datum_primjene = [[16. rujna]] [[1963.]] | uvjet_primjene = | datum_prestanka = | posrednici = | strana_1 = | strana_2 = | potpisnici_1 = | potpisnici_2 = | ratifikatori_1 = | ratifikatori_2 = | strane = | potpisnici = {{flagicon image|Flag of Malaya (1950–1963).svg}} [[Malajska Federacija|Malaja]]<br>{{flagicon image|Flag of Sarawak (1947–1963).svg}} [[Sarawak (kolonija)|Sarawak]]<br>{{flagicon|SIN}} [[Singapur (kolonija)|Singapur]]<br>{{flagicon image|Flag of North Borneo (1948–1963).svg}} [[Sjeverni Borneo (kolonija)|Sjeverni Borneo]]<br>{{flag|Ujedinjeno Kraljevstvo}} }} '''Malezijski sporazum''',{{efn|{{lang-ms|Perjanjian Malaysia}}; {{lang-zh|link=no|马来西亚协定}}; {{lang-ta|மலேசிய ஒப்பந்தம்}}}} punog naziva '''Sporazum o Maleziji između Ujedinjenog Kraljevstva Velike Britanije i Sjeverne Irske, Malajske Federacije, Sjevernog Bornea, Sarawaka i Singapura (MA63)''',{{efn|{{lang-en|Agreement relating to Malaysia between United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, Federation of Malaya, North Borneo, Sarawak and Singapore}}}} bio je sporazum kojim su se britanske [[Krunska kolonija|krunske kolonije]] [[Sjeverni Borneo (kolonija)|Sjeverni Borneo]] ([[Sabah]]), [[Sarawak (kolonija)|Sarawak]] i [[Singapur (kolonija)|Singapur]] pripojile [[Malajska Federacija|Malajskoj Federaciji]]<ref>{{Cite web|url=http://www.legislation.gov.uk/ukpga/1963/35/section/1|title=Malaysia Act 1963}}</ref> i tako osnovale [[Malezija|Maleziju]].<ref name="Malaysia Act 1963">''See'': The UK Statute Law Database: the Acts of the Parliament of the United Kingdom [https://www.legislation.gov.uk/ukpga/1963/35/contents Malaysia Act 1963]</ref><ref name="Federation of Malaya Independence Act 1957">''See'': The UK Statute Law Database: the Acts of the Parliament of the United Kingdom [https://www.legislation.gov.uk/ukpga/Eliz2/5-6/60/contents Federation of Malaya Independence Act 1957 (c. 60)]</ref> Malezijski sporazum bio je direktna posljedica procesa dekolonizacije [[Indokina|Indokine]], a koji je u nekoliko faza provođen nakon [[Drugi svjetski rat|Drugog svjetskog rata]]; u tom je periodu [[Britanski Imperij]] postepeno davao sve veću autonomiju indokineskim kolonijama. U poslijeratnom periodu, sentimenti lokalnog stanovništva sve su više naginjali prema potpunoj nezavisnost, a dio populacije vjerovao je da Britanije niti može niti želi štititi lokalne interese, osvrčući se na period [[Shōnan-tō|japanske okupacije]] tijekom rata. Također, [[dekolonizacija]] je bila u osnovi tadašnje globalne politike [[UN|Ujedinjenih nacija]].<ref>''See'': [https://www.un.org/Depts/dpi/decolonization/special_committee_main.htm the United Nations Special Committee on Decolonisation – Official Website]</ref><ref>''See'': [https://www.un.org/Depts/dpi/decolonization/history.htm History of U.N. Decolonisation Committee – Official U.N. Website]</ref> Nacrt sporazuma kojim bi indokineske kolonije dobile samostalnost sastavljen je još [[1961.]] godine, a dokument je službeno potpisan [[9. srpnja]] [[1963.]] godine u [[London]]u. Osim potpisnica, delegaciju je poslao i [[Brunej]], međutim ista nije potpisala sporazum jer je [[Sultan Bruneja]] htio povlašten status unutar nove federacije, što je odbijeno;<ref name="Mathews2014">{{cite book|last=Mathews |first=Philip |title=Chronicle of Malaysia: Fifty Years of Headline News, 1963–2013 |url=https://books.google.com/books?id=md9UAgAAQBAJ |date=February 2014 |publisher=Editions Didier Millet |isbn=978-967-10617-4-9 |pages=29}}</ref> Brunej će do [[1984.]] godine ostati [[britanski protektorat]]. Stipulirano je kako će sporazum stupiti na snagu [[16. rujna]] [[1963.]] godine, a osim temeljnog sporazuma sastojao se i od deset aneksa (A–K).{{efn|Aneks A sadržavao je Zakon o Maleziji. Aneksi B–D sadržavali su ustave Sabaha, Sarawaka i Singapura. Aneks F sadržavao je sporazum o vanjskoj obrani i međusobnoj pomoći. Aneksi G–I sadržavali su individualne sporezume o upravama Sabaha, Sarawaka i Singapura. Aneks J bio je poseban ekonomski sporazum između Malezija i Singapura, dok je Aneks K sadržavao posebne odredbe o medijima u Singapuru.}} Pet dana prije stupanja na snagu, [[11. rujna]] [[1963.]] godine, savezna država [[Kelantan]] podnijela je tužbu za proglašavanje sporazuma ništetnim ili, ako već ne u cijelosti ništetnim, onda neobvezujućim za Kelantan jer je novi sporazum poništavao prethodne te je zahtijevao individualnu potvrdu svake buduće članice federacije; sud je smatrao zahtjev neosnovanim.<ref>Admission of New States: The Government of the State of Kelantan v. The Government of Malaya and Tunku Abdul Rahman Putra Al-Haj [https://www.jstor.org/stable/24861976?seq=1] {{PD-notice}}</ref><ref>{{Cite web |last=Kathirasen |first=A. |date=2020-09-09 |title=When Kelantan (and PMIP) sued to stop formation of Malaysia |url=https://www.freemalaysiatoday.com/category/opinion/2020/09/09/when-kelantan-and-pmip-sued-to-stop-formation-of-malaysia/ |access-date=2021-03-31 |website=FMT}}</ref> Sporazum je prema planu stupio na snagu u punom opsegu, a dvije godine kasnije, [[Singapur (savezna država)|Singapur]] je nakon glasovanja u parlamentu izbačen iz Malezije te je postao [[Singapur|nezavisna republika]].<ref>''See'': the [http://treaties.un.org/doc/Publication/UNTS/Volume%20563/volume-563-I-8206-English.pdf Independence of Singapore Agreement 1965] and the Acts of the Parliament of the United Kingdom [http://www.legislation.gov.uk/ukpga/1966/29/contents Singapore Act 1966].</ref> Danas se smatra kako su Sabah i Sarawak oštećeni u desetljećima nakon potpisivanja sporazuma jer garancije i obećanja koja su im dana nisu ispoštovani.<ref>{{cite book |last1=Chin |first1=James |title=The 1963 Malaysia Agreement (MA63): Sabah and Sarawak and the Politics of Historical Grievances |date=1 January 2019 |publisher=University of Tasmania |isbn=978-967-2165-58-3 |url=https://figshare.utas.edu.au/articles/chapter/The_1963_Malaysia_Agreement_MA63_Sabah_and_Sarawak_and_the_Politics_of_Historical_Grievances/23122655 |access-date=2 May 2024 |language=en}}</ref><ref>{{cite web |last1=Lu |first1=Jamie |title=MA63 To Restore, Safeguard Eroded Rights {{!}} New Sarawak Tribune |url=https://www.newsarawaktribune.com.my/ma63-to-restore-safeguard-eroded-rights/ |access-date=2 May 2024 |date=8 November 2022}}</ref><ref>{{cite web |last1=Pei |first1=Goh Pei |title='Passing of MA63 Bill shows importance in restoring Sarawak and Sabah's status in federation' {{!}} New Straits Times |url=https://www.nst.com.my/news/nation/2021/12/754495/passing-ma63-bill-shows-importance-restoring-sarawak-and-sabahs-status |website=NST Online |access-date=2 May 2024 |language=en |date=15 December 2021}}</ref> == Bilješke == {{notelist}} == Reference == {{reflist}} == Literatura == * {{cite book|author1=J. de V. Allen|author2=Anthony J. Stockwell|title=A Collection of Treaties and Other Documents Affecting the States of Malaysia: 1761–1963|url=https://books.google.com/books?id=kEYRmwEACAAJ|year=1981|publisher=Oceana Publ.|isbn=978-0379007817}} * {{cite journal|url=https://www.academia.edu/11581228|title=Federal-East Malaysia Relations: Primus-Inter-Pares?, in Andrew Harding and James Chin (eds) 50 Years of Malaysia: Federalism Revisited (Singapore: Marshall Cavendish)|author=James Chin|journal=The Straits Times|via=Academia.edu|year=2014|pages=152–185}} * {{cite journal|url=https://www.academia.edu/37322619|title=Why new Malaysian govt must heed MA63 rallying cry|author=James Chin|journal=The Straits Times|via=Academia.edu|date=31 May 2018}} *James Chin (2019) [https://www.researchgate.net/publication/338422104_The_1963_Malaysia_Agreement_MA63_Sabah_And_Sarawak_and_the_Politics_of_Historical_Grievances The 1963 Malaysia Agreement (MA63): Sabah And Sarawak and the Politics of Historical Grievances] – Via ResearchGate * {{cite book |author1=Tai Yong Tan |title=Creating "Greater Malaysia": Decolonization and the Politics of Merger |date=2008 |publisher=Institute of Southeast Asian Studies |isbn=9789812307477 |url=https://books.google.com/books?id=ue77C4zp4pcC}} == Vanjske veze == {{Wikisourcelang|en|Agreement relating to Malaysia between United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, Federation of Malaya, North Borneo, Sarawak and Singapore|Malezijski sporazum}} * [[Hansard]] of Parliament of the United Kingdom [https://api.parliament.uk/historic-hansard/bills/malaysia-bill Malaysia Bill] * [http://www.legislation.gov.uk/all?title=malaysia%20act Malaysia Act 1963] * [http://www.legislation.gov.uk/changes/affected/ukpga/1963/35 Affecting the Malaysia Act 1963] * [https://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/RES/60/119 Solidarity with the Peoples of Non-Self-Governing Territories] by [[United Nations General Assembly|Resolution of General Assembly 60/119 of 18 January 2006]] * [https://www.un.org/dppa/decolonization/en/history/former-trust-and-nsgts Trust and Non-Self-Governing Territories] listed by [[United Nations General Assembly|the United Nations General Assembly]]. * [https://web.archive.org/web/20111111232635/http://unyearbook.un.org/1963YUN/1963_P1_SEC1_CH3.pdf United Nations General Assembly 18th Session – the Question of Malaysia (pages:41–44) ] * [http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/country_profiles/1304598.stm Malaysia Timeline] by the BBC News Channel. {{Authority control}} [[Kategorija:1963.]] [[Kategorija:Historija Malezije]] [[Kategorija:Singapurska politička historija]] [[Kategorija:Britanska politička historija]] [[Kategorija:Međunarodni ugovori]] [[Kategorija:Historija Londona]] efui6r12cd4mmtmxh81s3ho925uwzxu